• ostirala • 2001 eko urriaren 19a

Egunkaria

Erronkari • Piririioetako basoareri besta eginen dute asteburuari basoeri sektoreko lana aztertu eta gizarteratzeko Mikel Martinez de Narvajas • «Etengabeko aldaketa bizi du zirkoak gaur egun»

Asipliflk©

1 * 1 1 ' 1 T J M p »

fTTT/^Tpfffn^i Vf]f^\ ^Tl / T i n l ^Ti /7 y i S U UdJ UlJUcaJU^U U U d J m

Talibanak telebistan agertzen direnean Erdi Arora bueltatuak garela dirudi. Bizar luze horiek, durbante horiek, begietako partxe horiek... Talibanen armak, baina, ez dira Erdi Arokoak. Zaharrak bai, baina ez horren aspaldikoak. Eta talibanen aurka EEBBek erabiliko dituzten armak are berriagoak dira. Garai batean, ordea, gerra makinak oso bestelakoak ziren. Egurrez

. eginak ziren, eta mekanika zuten oinarri. Ezberdinak izanagatik ere, ezin ahazten ahal da helburu bera zutela, ahalik eta min handiena eragitea.

Lizarra

Urtekari peto-petoa lrujo Etxea Elkarteak urteareri buruari egiridako ekitaldiak biltzeri ditueri

urtekaria kaleratu berri du

Euskal Herriko historiari eta kulturari buruzko hausnarketa gune izan

nahi duen urtekaria aurkeztu berri dute Lizarrako Irujo Etxeko Elkarteko

kideek. 40 orrialdetan, hainbat historia adituren testuak bildu dituzte,

Nafarroa izenburupean.

•I AZKO AZAROAN, NAFARROAKO

I konkista ardatz izan zuten hi-tzaldien edukiakjasotzearren urtekari bat egitea otu zitzaien Irujo Etxeko Elkarteko kideei. Ideia burura etorri eta halaxe egin dute. Dagoeneko kalean da aurreneko urtekaria; 4.500 ale kaleratu dituzte, eta denen esku-ra dago, doan. Urtekariak histo-ria eta kultur gaiei buruz-ko haUsnarketa gune izan nahi du, eta hiru hizkuntzatan idatziak dauden lanak bildu di-tu: euskaraz, gaztela-niaz eta frantsesez, ale-gia. «Gure historiaren ikerketarenbidez, topagu-neak proposatu nahi ditu-gu. Topiko zaharrak gaitze-tsiz eta denetariko iritziak jasoz, gure iragana aurkitu nahi dugu. Historia benetan pizgarria da, eta etorkizunera-ko irizpide eta gakoak aurki-tzeko baliagarria», azaldu zuen Koldo Biñuales elkarteko kide eta urtekariaren arduradunak.

Urtekariak urtearen buruan elkarte honek egiten dituen eki-taldiak biltzen ditu. Biñualesen erranetan, «joan den urtean Na-farroako konkista izan genuen aztergai, eta adituek esandako-ak osotasunean bildu ditugu au-rrenekotz». Ildo horretan, To-mas Urzainki, Alvaro Adot eta Mikel Soraurenenhitzakjaso di-tuzte. Halaber, ekainean elkar-tearen saria jaso zuen Jose Ma-ria Jimeno Juriori ere omenal-dia egin nahi izan diote aurreneko urtekari honetan,

eta, bertzeak bertze, berari egindako elkarrizketa luzea ageri da.

Elkarteari izena ematen dion Manuel de Irujo zenari ere tarte bat egin diote, bere bizitza az-tertuz. Jon Oria Lizarrako idaz-leak ere idazlan bat plazaratu du urtekarian. Bertan, XVI. men-deko Nafarroa ikertzen du, ga-raiko gizartea aurrerakoia zela argudiatuz. Juan Mari Satruste-gi euskaltzainak ere Berpizkunde aroko Nafarroa izenburua duen

Irujo Etxea elkarteko kideak, urtekariaren aurkezpenean, eta argitalpenaren azala.

• K R I S T I N A B E R A S A I N

lana idatzi du ale honetarako. Satrustegik euskarak eta euskal kulturak garai horretatik aitzina jasan dituen oztopoen berri ematen du. Azkenik, eta Liza-rrako historia ere berreskura-tzeko xedearekin, Mikel Ramos arkeologoaren eta Javier Caa-mañoren testuak jaso dituzte; gotorlekuaren eta Donejakue bidearen garrantzi historikoa aztertzen dute, hurrenez hu-rren.

Irujo Etxea Elkartea Estelle-

rrian euskal kultura eta euskar'a sustatzeko xedearekin sortu zen. Egun 52 kide daude, etaur-tean bi ekitaldi nagusi egiten di-tuzte: azaroko hitzaldiak eta euskal kultura sustatu duen per-tsonari egiten dioten omenal-dia. Urtekariaren aurkezpenean aurreratu zutenez, aurtengo hi-tzaldi sortek Karlistaldiak izan-go dituzte ardatz.

• Kristina Berasain

Baztan

Mariano lzeta ikerketa beka

B A Z T A N G O UDALAK EUSKA-,

razko ikerketa sustatzeko eta Mariano Izeta jauna omen-tzeko, haren izena duen iker-keta bekarako deia egin du, ahozko tradizioaren eta etno-grafiaren munduari lotutako gaiak aztertzeko. Xedea hau da: Baztango euskararen ahozko tradizioaren inguru-ko oro berreskuratzea eta bil-tzea, ondare hori sailkatzea eta lana Baztango ikastetxe, kultur elkarte eta, oro har, gi-zartean zabaltzeko proposa-mena egitea.

Ikerketa egiteko eskaerak Baztango Udalean aurkeztu beharko dira, azaroaren 16ko ordubiakbaino lehen. Iker-keta gauzatzeko laguntzaren zenbatekoa milioi bat pezeta-koa izanen da (40.000 libera), hiru epetan ordaintzekoa. Be-ka irabazten duenak urtebete izanen du lana egiteko.

Hautagaiak bakarka edo taldean aurkezten ahal dira (gehienez ere, hiru kide talde-ko) eta, taldeka eginez gero, taldekide bat lanaren ardura-duna izanen da. Taldekide guziek EGA agiria edo balio-kidea izan beharko dute. Hautagaiek erdi edo goi mai-lako unibertsitate tituludu-nak izan beharko dute —ba-karrik aurkeztuz gero, nahita-ezkoa da hori, eta taldean aurkeztuz gero, bitikbatek eta hirutikbik izan behar dute tituludunak—.

Deialdiaren oinarriak esku-ratzeko edo informazio gehiago jasotzeko, Baztango Udaleko Euskara Zerbitzura jo (Foruen plaza z/g 31700 Elizondo), telefonoz deitu (948-580006/ 948-581007 edo mezu elektronikoa igorr beharko da (euskara@baz tan.animsa.es).

Asier Azpilikueta

Massilia a Caesare capitur

A I T O R T X A R T E R I N A

Hunkibideak Ikusi, aditu, entzun. Ezagutzeko hiru oinarriak. Bali-teke gehiago egotea, ene ustez hauek aski dira azaldu nahi dudana errateko. Gure bizimodua-mende-

balde debalde- gidatzen duten mass mediek sistema

betikotu dadin lan egiten dute, gau eta egun, 27 orenez

egunean. Beraiek erraten digute zer ezagutu behar

dugun, nola, noiz, etab. Errealitatea askotarikoa da,

baina zuri-beltzean aurkezten digute, azpimarratuz nor-

tzuk diren pelik'ulako gaiztoak, ankerrak eta historiaba-

koak, eta zeintzuk onak, jatorrak, saiatuak, langileak

eta biografiadunak. Beti ez dute huts egiten, ezinezkoa

baita kasik ele hau bere osotasunean erabiltzea.

Gehienetan bai, zitalki jokatzen dute, eta pentsamendu

bakarra deitzen den corpus grisa gorpuzten dute.

Adibidez, egun hauetako gertakari bakarra dela

medio (ez baita bertze deus gertatu munduan, ezta?)

parada ederra izan dut hunkidurez hausnartzeko. Eza-

gutzen dugunak hunkitzen gaitu, ezagutzen ez dena

ezin da maitatu, ezin hunkitu, beraz. Silogismo sinple

bezain ezagunak Erdialdeko Amerikara eraman nin-

duen. Burutik kendu ezinik nabilenez, eta nola psikolo-

gorik ordaintzen ez dudan, orri hauetan pausatzea otu

zait, zilegia denetz erreparatu gabe, axolagabe, ele

batean biltzeko. Sumpul du izena, ibaia omen da — Rio

S u m p u l - . Duela hogei urte Guatemalako Armadak -

USA zen/da gibeleko boterea (ala El Salvador o t e ? ) -

ehunka pertsona akabatu zituen ibai horren ertzean,

inguruan, ez dakit zehazki. Zenbat hil ziren ere ez

dakit. Aurpegiak ez ditut gogoan, ez dakit nekazariak

ziren, ikasle, zenbat emakume, adin taldeak, zer ames-

ten zuten, amodio kontuak, familia osoak desagertu

ote, ez dakit deus. Duela hogei urte izan da, txol, pen-

tsatuko du irakurle zorrotzak. Duela hamar urte, USAk

(Moriroe dotrinaz luzatu gabe) Panama berrinbaditu

zuelarik El Chorrilio auzoa bonbardatu eta metrailatu

zuen. Ofizialki 100 edo 200 pertsona hil omen zen ope-

razione —hau bai ele neutra!— horren ondorio2: Ahos-

gabeek 4.000 eta 6.000 artean kokatzen dute hildako

kopurua. Okerrena ez da hiltzea, batzuetan, hilik ez

zaudela frogatzen duten estatistikak baizik.

Orain hunkitu gaituzte, gerra hasiko dute malkoak

mazeletatik irristatzen zaizkigularik.

Egunkaria •stirala, 2001 eko irailaren 21 a

Erronkari

Pirinioetako basoen gaineko ekitaldiak eginen dituzte egunotan Erronkarin. Irudian, Iratiko basoa eta Irabiako urtegia..* EGUNKARIA

Hairibat ekitaldi egirieri dituzte asteburu osoari basoen

sektoreko laria aztertu eta gizarteratzeko

Gaur hasita eta igandea arte haurrentzako tai lerrak, erakusketak, mahai

inguruak eta almadia jaitsierak izanen dira Erronkarin basoan eta basoko

gaiekin lan egiten dutenen lana ezagutzera emateko.

Brronkari ibarreko Juntak, Pirinioetako bi aldetako baso elkarteekin batera, eta hainbat erakunderen laguntza-rekin, Pirinioetako Basoaren le-hen Besta antolatu du asteburu honetarako. Pirinioetako basoe-tan eta basoetatik lan egiten du-tenakbildu nahi dituzte besta horretan, baita mendietako bi aldetan egiten den baso gestioa-ren nondik norakoak gizarteratu ere. Izan ere, bestaren koordina-tzaile Miguel Guibertek adierazi duenez, «arras ahaztuta dute sektore hau». «Borondate politi-koaren menpe dago sektorea eta hauxe Pirinioetako ibarrek duten arazo handietako bat da; ibarrak hustutzen ari dira honek aitzina egin dezan beharrezko inbertsioa egiten ez delako».

Ekitaldiak hiru egunetan

Basoaren bestako ekitaldiak gaurhasiko dira. Egunean zehar, Iruñeko eta Erronkari ibarreko hainbat ikastetxeko 10 eta 12 ikasleekin hainbat tailer eginen

dituzte basoarekin zerikusia du-ten zenbait lanibde esplikatzeko (basozainak, almadieroak, orni-tologoak...). Gaurko ekitaldie-kinsegituz, 19:00etan, Erronka-riko juntetxean, mahai ingurua eginen dute Pirinioetako baso langilen etorkizunaz solastatze-ko.

Larunbaterako txangoa anto-latu dute. Autobus bat Iruñetik Belaguarainoko bidea eginen du, hainbat geldialdi «tekniko» eginez; hala nola, Arbaiungo arroilan, Berruetan, Izaban edo-ta Larran. Arratsaldean sektore-an ionteresa sortu duen bigarren mahai ingurubat eginen dute.

Arratsaldeko zazpietan, Izabako museoan, baso gestioaz eta Piri-nioetako garapenaz mintzatuko dira, besteakbeste, Aragoiko le-hendakari ohi eta ICONAko zu-zendari ohi Santiago Marraco, Europako Mendi Basoaren Be-hatokiko zuzendari Gian Carlo Zingari, eta Nafarroako Gober-nuko Ingurumen zuzendari Ig-nacio Elorrieta. Eztabaidako kontu pisutsuak arintzeko, Dan-buria taldeak Pirinioetako hain-bat kanta joko ditu gauean Iza-bako elizan.

Azkenik, igandea publiko za-balari eskaini nahi izan diote eta izaera alaiagoa izanen du. Bela-

guako Txokoan (Izabatik Zube-roara doan errepideko 11 kilome-troan) hainbat baso elkartek eu-ren lana zein den esplikatuko du-te horrterako paratuko dituzten makina bat stand-etan. Eguerdi aldera, baso lanen erakusketa praktikoa eginen dute. Herri baz-kariaBurginizanenda 14:30etan. Etabestarekin bukatzeko, Burgin bertan, 16:30etan, Ezkaibaiatik almadiakjaitsiko dira.

Honetaz guziaz landara, aipa-tzekoa da Izabako museoan zuhaitz eta egur moten erakuske-ta egonen da.

Asier Azpilikueta

herri aldizkariak

Aralarko bira berritua Iraileko Guaixe aldizkariko zenbakiak Aralarko mendilerroa inguratzen duen 129 kilometroko ibilbideari buruzko erre-portaia bildu du bere orrialdeetan, beste hainbat gairen artean. «Sakanako Kirol Batzordeak eta Nafarroa eta Gipuzkoako mendi federazioek Aralar mendia ingura-tzen duen ibilbidea markatu dute. Ibilbi-de handien artean onartua dago Aralarko hau. Hortaz, 129 kilometro luzeetan barna marra gorri eta txuriak zuhaitz eta harrietan markatu dituzte, bidea nondik nora doan jakinarazteko».

«Ekimen honekin egitasmoaren lehe-nengo helburua bete dute, hau da, bidea markatzeaz gain, biraren inguruko infor-mazioa jasotzen duen triptikoa kaleratu baitute. Azken honen 10.000 ale argitara eman dituzte eta interesa duen edonork Sakanako Mankomunitatean, turismo bulegoan edota Mendi Federazioan eskura dezake».

«Egitasmoaren bigarren fasea uda-berrian bideratuko dute. Ordurako xenda eta ibilbideen bigarren garbiketa burutuko dute eta margoz egindako sei-

naleei panel berriak gehituko zaizkie, bideen norabidea eta denborak adieraz-teko». Guaixek beste hainbat gairen berri j aso du azken zenbakian: Irurtzungo Biaiz-pe telezentroa, Argu-Bidea gazteen elkarteko obrak, Etxarriko zinemako denboraldi berria, Altsasun eginen duten negozio berriak sortzeko ideien jardunaldia, eta abar. Nekazaritzari buruzko atalean, berriz, mendialdeko eztiari buruzko erreportaia argitara eman du Guaixek.

u r d a i a r e n

mintzoa Xabier Larraburu

IGerraren Usoa : Nikesannionditxosozkobakearen

: usoa Bibliaren irudietatik atera du-

I tela. Azaldu nion nola Noek usoa as-

: katu zuen eta nola bueltatu zen usoa

: kutxara olibondobatenadaxkare-

| kin, eta Noek seiehun eta bat urte zi-

• tuela esan nion, azken hau istorio-

: txoa pixka bat adornatzeko, eta nola

: usoa askatu zuen hurrengo aldian

: usoa ez zela bueltatu, lurra lehortu-

i rikzegoen seinale; eta Bexikulasek

: Larraburu-Eneko terrazan mesfidati.

: begiratzen ninduen eta «nik ere an-

: tzeko istoriotxo batezagutzen dut»

• esan zidan, «baina nirean gerraren

: usoa agertzen da, eta ez bakearena,

: eta ez zen adaxka batekin itzuli, zuri-

: zuria, kristo bateginda baizik».

: Eta atsedenik hartu gabe jarraitu

: zuen. Cher Ami deitzen zen (adiski-

: de maitagarria), eta horrela izan zi-

: ren istoriotxo honen gorabeherak:

': 1918koudazkeneanaliatuekeraso

: egin zuten Frantziako mendebalde-

: ko frontean. Gerra alemanen kontra

• zen, noski, oso gerra krudela. No

: mans land delakoak sei metro eska-

i setakoa izaten zen askotan. Pentsa:

i etsaia sei metrotara. Gauzak horre-

i la, estatubatuarrei Argonneko baso-

i tik aurrera egitea egokitu zitzaien

i eta halaxe egin zuten. Handik bi edo

• hiru egunetara, eta alemanek egin-

• dako kontraofensiba baten ondotik,

• Charles VVhittlesey komandanteak

: agintzen zuen batailoia gudarostea-

i rekin kontaktua galdu eta etsaiez in-

i guraturik gelditu zen. Ikusten duzu-

i nez, pixka bat Noeren Kutxaren an-

i tzera, etsaiez osaturiko itsaso zabal

i batean isolaturik baitzebiltzan. Kon-

: taktua berreskuratzeko eta aginta-

i riei non zeuden zehazteko bost uso

• bidali zituzten. Ezezazu barrerik

• eginl Garai haiek zaldi, zepelin eta

i usoenakziren. Harira: laugarren

i egunerako gizonen erdiak hilik zeu-

i den eta gainontzeko gehienak zauri-

i turik. Gauzak okertzeko, aliatuek

i bonbardaketa bortitz batekin nau-

i fragoak lagundu nahi izan zituzten,

i eta posizioaren erdi-erdian hasi zi-

: ren lagunen bonbak jausten. Or-

: duan bonbardaketa eteteko mezu

: bat idatzi eta bizirik gelditzen zen

i uso bakarrari lotu zuten. Usoa, nos-

i ki,CherAmizen.Alemaniarrengai-

i netik igarotzerakoan hanka bat gal-

i du zuen, esternoia hautsi eta begi

i bat atera zioten tiroka, baina bon-

• bardaketa etetea lortu zuen eta sen-

: datu ondotik heroi bat bezala tratatu

• zuten hil arte. Gauregun Smithso-

T nian institutuan ikus daiteke, dise-

i katurik, VVashington D.C.n» •

ostirala, 2001 eko urriaren 26a Egunkaria

• M I K E L S A I Z

ERASO DORREA Antzinatasuna: ? Makina mota: Hurbiltze makina Maketaren tamaina: 30x18x38 Eskala: 1:40 H i s t o r i a : Hainbat solairutako eraso

dorre mugikorrarekin setiatzen ari ziren

gotorlekuraino hurbiltzen ziren

gerrariak. Gotorlekuaren ondora

ailegatu bezain pronto, goiko arranpa

jaitsi eta harresien gainetik pasatzen

ziren setiatzaileak. Setio luzeetan

erabili zen. Alexandro Handiak dorre

erasoak erabili zituen.

• M I K E L S A I Z

BALEZTA BIKOITZA Antz inatasuna: XVI. mendea.

Makina mota: Tentsio tiroko makina neurobalistikoa. Maketaren tamaina: 23x20x17. Eskala: 1:17. Historia: Baleztek geziak, harriak edo burdin pilotak jaurtitzen zituzten oinezko eta zaldizkoen kontra. Nolabait errateko, uztai handiak ziren.

Soka bat tenkatuz botatzen zuen jaurtigaia. Balezten sistema konplikatuz

joan zen urteekin. Irudiko doppia balestra italiarrak oso sistema bitxia

erabiltzen zuen. Soka tentsio puntu zehatz batera ailegatzen zenean

baleztak berak jaurtitzen zuen gezia edo burdinazko pilota.

NORMANDIAMPULTA Antz inatasuna: XI. mendea.

Makina mota: Tiro kurbatukoi aiistikoa. Maketaren tamaina: 40x20x1; Eskala: 1:12. Historia: Katapulta batzueksi iak erabiltzen zituzten beso jaurtitzailea bultzatzeko. Beste 2.uztaia. Eta beste mota

batekoek sokak eta uztaia erj ifydiko katapulta

normandiarraren gisara. Kataa jOO kilo bitarteko harriak

botatzen ziren, 30-50 bat me:i isuek eta besoaren bidea

balaztatzen zuten sokek dista ien zuten. Maketa kit

batekoa da, hauda, dendabai

I M I K E L S A I Z

ARIETEDUN DORTOKA IBILTARIA Antzinatasuna: ? Makina mota; Hurbiltze eta suntsitze makina. Maketaren tamaina: 28x10x15. Eskala: 1:25. H i s t o r i a : Txabola mugikor honekin gerrariak setiatzen ari ziren

gotorlekuraino hurbiltzen ziren. Irudian, makinaren eskeletoa ikusten da.

Makinak zurezko edo larruzko teilatua zuen, goitik erortzen ziren harritzar

eta gezietatik babesteko. Gotorlekuko ate edo harresira ailegatzerakoan,

arietea (buru metalikodun zuhaitz enborra) dinbili-dañbala mugitu eta

suntsitu beharrekoa suntsitzen zuten.

• M l K E L S A I Z

ERRESORTEZKO MAKINA A n t z i n a t a s u n a : XIII. mendea (edo zaharragoa).

Makina mota: Tentsio tiroko makina neurobalistikoa. Maketaren tamaina: 23x16x15. Eskala: 1:14. H i s t o r i a : Makina zahar honek funtzionamendu erraza du. Zurezko estrabe

bat atzerantz tenkatu eta, askatzen zutenean, indar handiz jotzen zuen gezi

baten ipurdian. Apuntatzeko sistema ere bazuen. Balezta mota bat da.

Antzinako gerra tti%| Gerardo Lora iruindarrak Antziriateko eta Erdi Aroko gerra makinen maketen bilduma osatu du

Garai batean ger ra egi tea neketsua zen. Atzoko eta gaurko ger ra r iek deslo bera zuten , a rer loa

akabatzea , baina atzokoei sarraskiak egi tea gehiago kostatzen z i tza ien. Antz inatean eta Erdi

Aroan, bolboraren kimika mekanikar i gai lendu z i tzaion ar te , ger ra makina pisutsuak erab i l t zen

z i tuzten ger rar iek . Katapul tak, baleztak, eraso dorreak eta t rabukoak . Ger ra makina horien

hamasei maketa ikusgai dira egunotan Zizur Nagusiko Kultur Etxean.

GERARDO LORA JAUNSARASI, BEREZ, EZ zaizkio gerra kontuak askorik intere-satzen. Modelismoa du zaletasun. Duela hiru bat urte Ziudadelan egin zuten erakus-keta bat bisitatu eta gerra eszena batekin liluratu zen 53 urteko iruindar hau. Soldadu erromatar batzuk balezta bat jaurtitzeko prestatzen ari ziren diorama horretan. «Oso ttikia zen, baina benetan ederra, oso ongi margotua», erran du Lorak. «Baina pieza ttiki horiek ez ziren mugitzen, eta lagun batekin komentatu nuen interesgarria litza-tekeela balezta horren funtzionamenduaren sistema mekanikoaren nondik norakoak ezagutzea. Informazioa bilatu eta pieza hori egin nuen. Eta horrela sortu zen Antzinate-ko eta Erdi Aroko gerra makinen bilduma hau».

Bolbora agertu arteko makinak Lorak bukatutzat eman du bilduma. «Gerra makinekin ez dut jarraituko», dio. «Ez dut nahi. Bolboraren erabilera nagusitu zen garaian gelditu naiz. Makina hauek ezin zuten bolborarekin lehiatu. Kanoia erabil-tzen hasi zirenean, hauek guziak desagertu egin ziren. Eta nik XVI. mendetik aurrerako makinei buruz ez dut deus ere jakin nahi».

Egunkar ia oslirala, 2001eko urriaren 5a

Gerra makinen bildumarekin bukatu eta gero, bes te zerbai ten bila dabil Lora. «Beharbada, Nafarroako errotekin hasiko naiz orain».

Baina ez pentsa gerra makinak egiteari utzi dionik horiekin aspertu delako. Ez. «Kontua da hauek direla dauden makina guziak», esplikatu du. Makina hauen doze-naka aldaera daude, baina oinarrizko pie-zak hauek dira».

Zizur Nagusiko erakusketan hamasei pieza daude ikusgai. Maketa handienak ez ditu 50 zentimetro baino gehiago. Hiru makina mota daude: tentsio tiroko makina neurobalistikoak (baleztak); tiro kurbatuko makina neurobalistikoak (katapultak eta trabukoak); eta hurbiltze eta suntsitze makinak (eraso dorreak, esku eskailerak, garabiak, dortokak eta arieteak).

Informazio eskasa Bilduma osatzea asko kosta omen zaio Lora-ri, informazio guti dagoelako. «Datuakbil-tzen han-hemenka ibili naiz, egunkarietan, li-buruetan, entziklopedietan, armada museo-etan. Ahal izan dudan lekutik edan dut. Ma-rrazki batean gauza bat ikusten zen, beste ba-tean bestea. Zenbait marrazkitan oso ongi

TORTSIO KATAPULTA Antz inatasuna: K. A. V. mendea.

Makina mota: Tiro kurbatuko makina neurobalistikoa. Maketaren tamaina: 20x14x16. Eskala: 1:17. Historia: Makinarik zaharrena. Adituek diote Siracusa hiriko setioan erabili zutela estreinakoz, Sizilian. Asmakari greziarra da, erromatarrek

hobetua. Atzealdeko trinketeari bueltak emanez, beso tiratzailea

askatuko zuten sokaktxirikordatzen ziren. Beharrezko tentsioa lortzen

zutenean, trinketea askatu eta sokek beso tiratzailea 9 0 gradu

mugiarazten zuten. Maketa hau Gerardo Lorak egin duen azkena da.

MAKI ILEA

«Antzinateko Arofeo gerra

makinen mkatu dut.

Irakusketakoih iuden makina

guziak. Mahi in dozenaka

aldaera dauiioinarrizko

piezA iira»

• M I K E L S A I Z

ikusten zen etabeste batzuetan ez, eta asma-tu beharra izan dut». Lortzen zuen informa-zioarekin zirriborroak egiten zituen, eta hor-tik ateratzen ziren maketak. Irudimen handia behar izan du batzuetan.

Erabilitako materiala edozein maketa egi-teko materiala da: zura, mota guzietako me-talak (burdina, kobrea), soka, kola, iltzeak... Maketabakoitzarekin eman duen denbora ez du argi Lorak. Izan ere, zenbait maketatan behin eta berriz errepikatu behar izan du pie-zaren bat, makinak modu egokian funtziona dezan. Xehetasun ttikienak ere egin ditu Lo-rak. Horren bidez ikusten ahal da zeinen zaila egiten zitzaien gerrariei erakusketako zen-bait makina erabiltzea.

Mekanikaren zalea Aipatzekoa da Loraren gerra makina gu-ziek, ttikiak i'zanagatik ere, behar bezala funtzionatzen dutela. Bere garaian bezala-

tsu, harriak eta geziak jaurtitzen dituzte. Harri eta gezi ttikiak, noski. Are gehiago, maketetako bat Leonardo Da Vinciren es-tudio batetik hartua dago. Eraso gurdi bat da. Zaldiek gurditik tiratzen zuten, eta hau mugitzen zen heinean goian zuen helize ba-tek lau mazo mugitzen zituen jira biraka. Teorian, behintzat. Lorak ez daki asmakari hau inoiz egin ote zuten, baina gustatu zi-tzaionez, horren maketa egin zuen.

Arestian erran bezala, Gerardo Lorari ez zaizkio gerra kontuak interesatzen. Bere lanetan ez dago mezu ezkuturik. «Gusta-tzen zaidalako egin dut hau. Filmetan ikus-ten diren katapultek-eta nola funtzionatzen zuten jakin nahi nuen. Mekanikak erakarri nau, ez gerra kontuak». Zizur Nagusiko era-kusketa igandean itxiko dute, baina Lora hainbat eskaera aztertzen ari da erakusketa beste nonbaitera eramateko. Erakusketa bisitatzen duenakber tan Gerardo Lora topatzen badu, lasai asko galdetzen ahal dio nola funtzionatzen duen makina bakoi-tzak.

— A s i e r Azpilikueta

Antzinateko eta Erdi Aroko gerra makinak

Zizur Nagusiko Kultur Etxean

Gaur eta bihar, I M O e t a t i k ZV.OOetara. Igandean, 1Z:00etat ik

14:00etara.

L M I S S J S A I Z

MANGONNEAU MAKINA Antz inatasuna: XV. mendea.

Makina mota: Tiro kurbatuko makina neurobalistikoa. Maketaren tamaina: 40x50x42. Eskala: 1:40. Historia: Frantziako Orleansko Saint Paul dorrean makina honen arrastoak aurkitu ziren. Kargatzeko sistema oso konplikatua du,

polea eta errota bidezkoa. Soldaduak bi aldeetan dauden

danborretan sartu eta barruan ibiliz jaurtigaiak botatzeko tentsio

indarra lortzen zuten.

• M I K E L S A I Z

TRABUKOA A n t z i n a t a s u n a : XIII. mendea.

Makina mota: Tiro kurbatuko makina neurobalistikoa. Maketaren tamaina: 44x44x46.

Eskala: 1:40. Historia: Trabukoak beso jaurtitzaile handi batzuen; eta honen muturrean, habaila itzel bat. Trabukoarekin, harriak (1.500 kilokoak),

haratustela (gotorlekuan gaixotasunak sortzeko) eta suzko bolak

jaurtitzen ziren. Jaurtiketa egiteko soldaduek indar handia egin behar

zutenez, trabukoa ezin zen hiru edo lau aldiz baino gehiago erabili egun

batean. Jaurtiketaren indarra horreñh'andia zen, ezen beso

jaurtitzailearen kontrapisuak beste kontrapisu bat behar baitzuen.

Bestela, makinaren egitura bera hondatzen ahal zen.

ostirala, 2001eko urriaren 5a Egunkar ia

IVIonte Carlotik Juan Xruz Lakasta

Periodikoa leituz ilustratzen gara K i o s k o a z . Bazkalondoan Monte Carlon musean aritzen garenon artean tabernara heltzen lehena izaten ohi naiz. Samuel agurtu, munduko kuba-librerik hoberena eskuratu —Samuelek eskatu gabe zerbitzatzen dit, hiru jelaz, limoi ur txorrotadaz, La Habana Club zuriaz—, eta barran eseritzen naiz, egunkaria ira-kurtzera. Egunkaria diot, eta ez egunka-ri bat. Julio Martinez Torres diot, eta ez Martxelo Otamendirena, edo Pa-blo Muñozena, edo eta Mertxe Aiz-puruarena. Garai batean Zapateria ka-lekoa zena diot, egun Zaragoza etorbi-deaz haratago, Cordovillan egiten dute-na. Horixe baita gurean, Foru Erkidego-txoan, egunkaria, a organikoz, eta hizki larriz: Egunkaria.

Ollarraren kokorikoez. Aspaldi hartu nuen Egunkaria sekula ez eroste-ko erabakia. Ez dut gogoan zer izan zen ebazpen horren eragilea. Ollarraren kokorikoren bat, seguruenik. Baina ur-teakjoan, urteak etorri, jarrera mediati-ko horri eutsi diot, beste inongo oinarri ideologikori ezbezala. Nolanahi ere, gauza bat da ez erostea eta beste bat, guztiz bestelakoa, ez irakurtzea. Nafa-rra izanda, Martinez Torresen egunka-ria irakurri behar da. Eta nik irakurri ira-kurtzen dut, egunero, Monte Carlon, musean hasi aurretik, Samuel agurtu eta gero, munduko kuba-librerik hobe-rena edaten dudan bitartean.

' Zuzendar ia r i ' a ta laz . Hainzu-zen ere, egunkaria irakurtzen aritu nin-tzen astelehen bazkalondoan. Lehenik eta behin, azken asteotako ohiturari ja-

Mertxe Aizpurua, Gara egunkariko zuzendaria.

rraituz, Zuzendariari a ta lerajo nuen, Gazteluko plazako lur azpiko aparkale-kuaren aldeko eskutitzen, Yolanda Barcinaren aldeko idazkien bila. Au-ziakuztailean eztanda egin zuenetik, ira-kurleek ustez Martinez Torresi action-woman erregionalistaren alde bidalita-ko motahorretako eskutitzakzenbatzen ditut. Emazteak dio zaletasun gero eta zitalagoak ditudala, martxa honetan pe-derasta bilakatuko naizela, edo koprofa-go, edo jelkide —bere belaunaldiko hainbat emakume iruindar bezala, Kar-

Diario de Navarra- ren lokala, Iruñeko Zapateria karrikan.

los Garaikoetxearen zale amorratua da emaztea—. Kontuakkontu, astelehe-nean arestian aipatu eskutitzeko bi argi-taratuzituen Egunkariak, 125 eta 126.a.

B e s t e l a k o e z . Arestian Egunkaria egunero irakurtzen dudala adierazi dut. Ez da egia, ezta gezurra ere: ez da zeha-tza. Nafarroari buruzko orrialdeak ira-kurtzen ditut, besterik ez. Alta, astele-henean mus bikotekidea —Gerardo— eta mus aurkariak —taxistak, Azkona eta bestea— ohi baino beranduago hel-du ziren. Eta gauzakhorrela, asperraldi-tik ihesi, Nafarroako orrialdeak ez ezik, teletipoz josiriko bestelakoak ere iraku-rri nituen. Horietan albiste harrigarria,

beldurgarria, eskandalagarria topatu nuen: Estatu Batuetako Etika Batzorde Nagusiak onartu egin du manipulazio genetikoaren bitartez seme-alaben se-xua aukeratzea. Hotzikara batekbizkar hezurra astintzearekin batera, LosNiños del Brasil —barkatu gazteleraz jartzea, baina hizkuntza horretan ikusi nuen. Euskaraz Brasilgo haurrak izanen litza-teke. Ingelesez, Children from Brazil may be?— pelikula etorri zitzaidan go-gora. Zer izanen da hurrengoa, aukera-tzea jaioberriaren begi kolorea, altuera, adimena? Hautatzea ez izatea itsusia, baxua, erregionalista? Erregionalista... Akaso manipulazio genetikoa ez dago horren gaizki.

Pello Argiñarena

Ez dut gustuko San Agustin karrikako Antzerki Eskolaren atarian dago. Tente. Kieto demonio. Aste-buruko ordu txikietan, 125 pezeta ahora ematen dizkiot kit kat txokolatinaren tru-ke. Gehienetan, jenio bizian eta esku hu-tsik egiten dut alde. Merezitakoa du osti-koa.

Erdi-erdian dago. Traba egiten du. Ez du zirrikiturikuzten aurrera egiteko. Denbora luzean, bertan gelditzeko asmoa dauka. Gainera, zalaparta du maite. Iruñeko Uda-lak aspaldi arautu zuen zarataren neurria. Xabier kalean lanean ari den entibadorak, ' ordea, ez du isunik jaso orain arte.

Folklorearen doinuak ez nau gehiegi erakartzen. Are gutxiago txistuak. Ikasto-lan, umetan, errekreo garaian zigorturik, txistuajotzerabehartzen gintuzten. Nola-nahi ere, zigorra, benetakoa gainera, Oli-

veto Kondearen kalea eta Armadako etor-bidea lotzen dituen Txistuen plaza.

Erne baina lasai dago. Jauregiko ataria babesten du. Erdara zaintzen iaioa da. Txapel gorriaren indarraren aurrean, atzera egin behar du euskara ahotan har-turik sartu nahi duen orok.

Sorreran, ikaragarri toki ederra zen. Berdegune zabalak. Bizilagun gazteak. Etxebizitza erosoak. Tamalez, haurrak eta txakurrakbihurtu dirajaun etajabe Men-dillorrin.

Gin-kasa, telefono mugikorra eta Marl-boro paketea mahai gainean. Inguruan, señoritoak zolazean, ozea. Zorionez, udazkenarekin batera desagertuko dira bidea oztopatzen duten terrazak, batik bat, esperando... ferraza.

Aspaldi ezagutzen dugu elkar. Hala ere,

Argiñarenak ez ditu gustuko billabesako markesinak

euria egiten duenean bakarrik izaten dut harenberri. Baiona etorbideko espaloi za-balean, Marengo dantzalekuaren parean, harlauza berberak zipriztintzen ditu nire oinetakoak. Plist-plast.

Lehoi berdeak armarritik ihes egin du. Egarriz dagoena asetzeko, zain dago pla-zaren erdian. Asfaltoaren basamortuan oasia. Gerturatu, aho zabaldu eta tantarik ez. Urik gabeko iturriak hiriburuan nagusi.

Avanti, BP, Cepsa. Iturrama auzoan, Be-

losoko aldapan, Zaragozako etorbidean eta, aurki, Mendi-llorrin. Gasolindegiak hiritik urrun, nahiago. Inquinasa lan-tegia, berriz, ez hemen, ez To-losan, ez inon. Gu desagerra-razi aurretik, hura desagertzea nahiago.

Lezkairuko sotoa. Gaztelu-ko plazako usoak. Errepideko termometro gezurtiak. Gali-ziako etorbideko eta Chinchi-

lla kaleko uniformedunak. Armadaren etorbideko Gotorlekuko harresia. Taxien prezioa. Cuadrado eta Cortefieleko mani-kien janzkera klasikoa. Autobus geltokia. Frankismoaren oroigarriak. Zine sarrera-ko ilara luzea. Espetxea. Aterperik ema-ten ez duten billabesen markesinak. Ez dut gustuko Iruñeko hainbat toki gustuko ez izatea. Ez dut gustuko agur esatea. Ez dut gustuko nire idazteko estiloa, azkenal-dian.

E g u n k a r i a •stirala, 2001 eko irailaren 21 a

Mafarkaria 7

l i ke l M i m z . D - 9 i N l a r / a j w # O R E K A T A L D E K O K I D E E T A M A L A B A R I S T A

« B t e n i r a i f e e a l d a t z e n a r i d a

z i r k u a g a u r e g u n »

OREKA TALDEKO KIDE ETA ZIRKU eskola berriko irakasleeta-

ko bat da Mikel Martinez de Narvajas gazte nafarra. Zirkua egun etengabe aldatzen ari dela azpimarratu du Mikelek, eta, beste leku batzuetan ez bezala, zirkua egiteko interesa dutenek hemen eskola eta informazio gutxi dutela gaineratu du.

• Zirku berriaz mintzatu da Oreka taldea eskolari buruz hitz egitean; zer erran nahi du horrek?

Zirkua aldatzen ari dela. Lehen zirkuan animaliak ager-tzen ziren, aurkezle bat zego-en, biboteduna, kapa eta guzti, eta gizonezko eta emakumez-koak bereizirik agertzen ziren, arraza ezberdinetako jendea bezala. Hori guztia desagertu da. Animaliak ez dira erabil-tzen, edo gero eta gutxiago; horren ordez, musika eta antzerkia ageri dira zirkuan, dena nahastu egiten da: mala-bareak, akrobagiak, dantza... dena.

• Nola gertatu da zirkua-ren garapen hori?

Beno, garapen nolabait logi-koa izan da, hau da, garai berrie-tara egokitu beharra zuen; zir-kua lehen oso sinplea zen, gau-za bera errepikatzen zen eten-gabe, eta, pixkanaka, garai be-rrietara egokitzen joan da.

• Garapen horretan, beste agertoki batzuetara ailegatu da zirkua, ezta?

Hala da; kalean dago zirkua, igerilekuetan, antzokietan, edo-zein lekutan. Zirku teknikak na-hastu egin dira eta edozein le-kutan ikusi ahal dira gaur egun; edozein lekutan dago malaba-reak edo akrobaziak egiten di-tuen norbait. Zirkua, gainera, jada ez da haurrentzako ikuski-zuna bakarrik, eta bada hau-rrentzat ez den zirku ikuskizu-nik ere. Garapen berria da eta oraindik ez dugu ongi ezagu-tzen; ikertzen ari gara denok, zer egin eta nola egin aztertzen ari gara, zirkuaren bide berriak nondik joanen diren deskubri-tzeko. Etengabe aldatzen ari da zirkua egun.

• Zirkuaren aldaketa pil-pilean dagoela erran daite-ke, orduan?

• M I K E L S A I Z

Joan den asteartetik, abian da Iruñeko Mira antzokian Oreka taldeak

antolatutako zirku eskola. Hogei ikaslerentzako lekuarekin hasi du

ibitbidea zentro berriak, zirkuaren inguruko irakasgaiak -malabareak,

akrobaziak, dantza, antzerkia eta beste- batera lantzeko asmoz.

Bai, dena aldatzen ari da, asko gainera, eta bat-batean. Gertatzen dena da zirku eskola gutxi dagoela hemen. Frantzia edo Kanada bezalako herrietan egoera oso bestelakoa da, eskola pila dago. Kultura kon-tua dela uste dut. Hemen ez dago kezka hori. Errusian, adi-bidez, .Gobernuak diru asko gastatu du zirkuan, eta kultura dago, baina hemen hori ez da gertatzen. Errusiako egoera orain ez da ona,"baina zirku eskolekin aurrera jarraitzen dute.

• Egoera horretan, zir-kua ikasi nahi dutenek zer aukera dute hemen?

Hemen gertatzen dena da jendeak gauzak afizioz egiten dituela. Jendeak, adibidez, malabareak gustuko dituelako egiten ditu, baina ez du hori lanbidetzat hartzen. Gainera, malabareak besterik ez dute

egiten, ez dute kontuan har-tzen dantza, edo antzerkia, jolasa hutsa da. Ez baitakite nora joan, ez dago libururik, ez dago informaziorik. Hori dela eta, egin beharreko lehenengo gauza pentsaera aldatzea da eta zirkua oso-osorik kon-tuan hartzea. Gure eskolan, adibidez, malabareak ema-nen ditugu, eta dantza, antzerkia, akrobazia eta abar, baina dena zirkuare-kin lotzen dugu; hau da,

«Gure eskolan malabareak,

dantza, antzerkia,

akrobazia... lantzen ditugu,

dena zirkuarekin lotuta;

horiek guztiak zirkuan

erabiltzeko ikasten ditugu»

dantza edo beste edozein gauza zirkuan erabiltzeko ikas-ten dugu.

• Egoera kontuan hartu-ta, zein da zuen eskolaren helburua?

Eskolaren helburua, batez

s o s I a i a

Mikel Martinez de Narvajas 25

urteko gaztea diaboloaren eskutik

murgildu zen malabareen

munduan. Pixkanaka, ikastaroak

egin eta gehiago ikasi zuen,

irakasle bilakatu arte.

Bartzelona edo Kubara joatekotan

egon zen, hango zirku eskoletan

ikasteko, baina azkenean Iruñean

gelditu eta Oreka taldearen

proiektuan erabat murgildu da.

Europako Batasunaren laguntza

jaso du Oreka taldearen zirku

eskolak. Astean bi egunetan

emanen dituzte eskolak, astearte

eta ostegunetan, egunero hiru

orduz. Malabareak, akrobazia,

dantza eta beste ikasteko aukera

izanen dute ikasleek.

ere, jendea biltzea da. Bakoi-tzak bere kabuz egin du lan orain arte; baziren batzuk malabareak irakasten, beste batzuk antzerkia edo dantza irakasten, eta guk guztiak bildu nahi ditugu. Lehen urratsa iaz egin genuen, eta denen artean lehen ikastaroa antolatu genuen. Ekimen horretatik sortu da eskolaren egitasmoa, bederatzi hilabeteko ikasturte oso^at abian jartzeko.

Edurne El izondo

I E G U N K A R I A

ostirala, 2001 eko urriaren 26a Egunkaria

NAFARROA: Iratxe Monasterioa, 45-13.esk. (Irrintzi dorrea) 31011 Iruñea. Q 948178078-79 Faxa: 948178077 Posta elektronikoa: www.nafarkaria@egunkaria.com KOORDINATZAiLEA: Asier Azpil ikueta

Egunkaria »ostirala • 2001eko urriaren 5a

Daniel Urrutia

20.000 lagun

Akaso, denon ahotan dabilen ditxosozko globalizazioak eraginda, talibanak foru lurralderaraino heldu dira, Nafarroaren nazio-ar tekotasuna azpimarratzeko edo. Non eta Cascanten atxilotu zuten bat. Harrigarria. Hauxe izanen zen bi atxilotu malapartatuei egotzi zieten delitua: «Joño! Musulmana da, lurralde kristauan harrapatu dugu, ergo... mo-rroi hau talibanen koadrilakoa izanen da». To foru silogismoa!

Adituek zera erranen dute, ez dela horren-bertzerako. ErriberanaspaldianizanzirelaAla-renjarraitzaileak, nafarpeto-petoak.banukasi-tarrak. Ez dakit ba, baina Cascanteko atxilo-tuen errugabetasunean pentsatu beharko du-gu, azkenaldian ez baitugu haien berri askorik

\ jaso.

Kontua da horrelako berriekin bestelako al-pisteak estali dituztela, Martxelo Sotes kilikiak erranen lukeen gisara. Nago ez ote duten Do-rre Bikien erasoa asmatu bertzelako arazo ko-rapilatsuak estaltzeko. Horretarako boterea dute, Nafarroa Garaian bederen. Foru Erkide-goko talibanek, notiziaren asmatzaileek, nafar labeleko fundamentalistek, Piepoli ziklistak Urkiolako igoera irabazi zuenean Presoekin El-kartasun Taldeko kide bat Photoshopez argaz-kitik desagerrarazi bazuten, ez ote zuten gauza bera eginen Dorre Bikiekin?

Eta hori guzia zer tarako? Bada, Iruñeko Gazteluko plazako aferaren inguruko errefe-renduma estaltzeko!!

«Gaizkak arrazoi du», erran du amak, goize-ko kafe goxo zurrupada bat hartuz. Nire ame-tsetik atera naiz. «Erreferendumean Barcina atera da garaile, eta demokrazia parte-hartzai-lea galtzaile». 20.000 lagun guti omen dira amarendako eta Gaizka Arangurenendako. Batzuetan ahaztu egiten zaigu, eta halaxe go-gorarazi diot amari, Cordovillako egunkaria-ren eta bere gibelean dagoen guziaren indarra hagitz handia dela. Nafarroa Garaian saltzen diren hamar egunkaritik zazpi Diario de Nava-rraren aleak dira. Foru informazioaren espa-rruan beraiek ezartzen dute zer den notizia eta zer ez.

Larunbateko erreferenduma dela eta, Nafa-rroan gehien saltzen den egunkariakbi orrialde atera behar izan zituen herri kontsultaz (zikin) hitz egiteko. 20.000 lagunek lortu zuten hori.

MUSIKA

> I r u ñ e a : Ambulance pop- rock taldeak Gazteriaren Etxean j o-ko du, gaur, 20:00etan.

» Z izur Nagusia: Doctor Robert bi-koteak (Javier Ibañez eta Jose Luis Pastor) Strawberry Beatles /oreverikuskizuna eskainiko du-te, gaur, 22:00etan, Kultur Etxean.

» B u r l a t a : Negra Loca ta ldeak Black Rose tabernan joko du, asteartean, 20:30ean.

» Iruñea: Kaotiko taldea Txantrea-ko Akelarre tabernan izanen da, asteazkenean, 21:00etan.

» E z k a r o z e : Mikel Urdangar in kantariak kontzertua eskainiko du, ostegunean, 00:30ean, Ibar-Etxean.

BERTSOLARIAK

I U r r o t Z : B i h a r b e r t s o b a z k a r i a eginen dute Sebastian Lizaso eta Jesus Mari Irazurekin.

ANTZERKIA

» J a u r r i e t a : Haur ren tzako kale animazioa izanen da, igandean, plazan, ll:00etatik 13:30era.

Z I N E M A

» I t z a l t z u : Euskarazko Bai, nahi dut film laburra pantailaratuko dute, gaur, 23:00etan, Anduña ibaia elkartean.

ERAKUSKETAK

» Barañain: Suite Olympic Cente-nal izeneko erakusketan Anto-nio Lopez, Txillida eta Tapies artisten lanak ikusten ahal dira. Bertan, Olinpiarmugimenduko hainbat esparru islatu dituzte artistek. Hilaren 26a arte izanen da, Kultur Etxean.

» I ruñea: Ines Zudaireren Elhom-bre, el artey la naturaleza mar-golanen erakusketa Carlos Ciri-za galerian izanen da (Kale Be-rria, 123),hilabukatuarte.

» I ruñea: Amaia Arangurenen Fi-guras/Zmargolanen erakusketa Ormolu galer ian izanen da (Paulino Caballero, 42) hilaren 31 arte.

LEHIAKETAK

» L i t e r a t u r a : I ruñeko Uda la ren Egile Berrientzako XVI. Litera-tur Lehiaketarako lanak hilaren 31 baino lehen aurkeztu behar dira. Leh iake tak lau sail ditu: olerkia, narrazio laburra, ber-tsopaperak eta komikia. Argibi-deak, 948-222008 te lefonoan edo cultura@ayto-pamplona.es helbide elektronikoan.

BESTELAKOAK

» Etxarr i -Aranatz: Bihar eta etzi fe-riak izanen dira. Larunbata: ga-nadu erakusketa (15:00); esku-langile erakusketa (16:00); herri krosa (16:00); as to las terketa (17:00); auzatea (19:30); dan-tzaldia (20:30 eta 00:30). Igan-dea: Nafarroako aizkora txapel-ketako finala (13:00); pilotapar-t idak (18:00); dantza ld ia (20:00).

» U z t a r i t z e : Or reaga elkar teak Larun mendia igotzeko mar-txa an to la tu du iganderako. I r t e e r a : Sa ra t ik , 0 9 : 3 0 e a n . U z t a r i t z e n he r r i b a z k a r i a ,

Lapurtarren Biltzararen karie-tara.

» K i l o m e t r o a k : Igandean Beasai-nen eginen duten Kilometroak bestara joateko autobusa anto-latu du Irrintzi euskal tegiak. Goizeko bederatzietan abiatu-ko da au tobusa , Donibaneko Jasokunde plazatik. Txartelak Toki Eder ostatuan eta euskal-tegian bertan eskuratzen ahal dira, 1.200 pezeten truke.

» L o d o s a - S a r t a g u d a : Urr iaren 21 eko Nafarroa Oinez bestan laguntzeko 2.500 lagunbehar dituzte. Prest baldin bazaude, deitu 669-552096 te lefonora eta Joxeanez galdetu.

• O S K A R M O N T E R O

Aralarko Inozentzio Azken berrogeita hamabost urteo-

tan euskaldunol Aralarko santute-

gia gorde diguna joan zitzaigun

irailaren 22an, 88 urterekin. NAFAR-

K A R i A k iragan abuztuaren bukae-

ran hitz egin zuen Inozentzio Aier-

berekin, santutegian egin behar

zituzten lanak zirela eta. Zera

erran zuen orduan: «Apezpiku jau-

nak esan dit obrak egin behar

direla hemen [santutegianj, eta nik

hau utzi egin beharko dudala,

oraingoz behintzat. Gero nik nahi

dudana egingo dudala, baina

oraingoz utzi egin beharko duda-

la». Zer egin pentsatzen ari zen

oraindik. «Gauzak nola diren ikusi

eta orduan erabakiko dut hemen

gelditu edo arrebaren etxera bizi-

tzera joan». Ordea, Inozentzioren

ordez, beste Norbaitek hartu zuen

erabakla: Inozentzio Aierbe santu-

tegian geldituko da, betiko.

mailto:ww.nafarkaria@egunkaria.commailto:cultura@ayto-pamplona.es