Upload
aulagalicia-hxg
View
1.392
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
O SÉCULO XVIIIO REFORMISMO BORBÓNICO
CONTIDOS1. a Guerra de Sucesión e as
súasconsecuencias: Paz de Utrecht.
2. Os reis da dinastía Borbónica.
3. A situación demográfica e económica de España en no S XVIII
4. A política exterior de los Borbones no século XVIII
5. O reformismo agrario dos Borbóns: análise das principais reformas e medidas adoptadas n la.
6. O Despotismo ilustrado
A Guerra de
Sucesión e as súas
consecuencias: Paz
de Utrecht.
LA CUESTIÓN SUCESORIA
• España poseía importantes territorios en Europa e no continente americano.
• Carlos II morre no 1700 sen descendencia:• Aparecen dous pretendentes ao trono:
• O arquie duque Carlos de Austria• Felipe de Anjou de Francia
• No seu testamento Carlos opta por Felipe de Anjou. Esta decisión provocou unha guerra europea e unha guerra civil.• Austria, Inglaterra, Holanda e Dinamarca firman a Gran
Alianza (1701), á que se unen posteriormente Portugal, Prusia e Saboya, que declaran a guerra a Francia.
• En España: Castela apoya a Felipe e Aragón ao arquduque Carlos.
• Felipe de Anjou (Felipe V) chega a Madrid no 1701.
A GUERRA DE SUCESIÓN
• Guerra civil e guerra europea
• Primeira etapa:• Trunfos do arquiduque. Ocupa Aragón e incluso
Madrid• Os ingleses toman Xibraltar e, posteriormente,
Menorca
• Segunda etapa:• Os Borbones vencen nas batallas de Almansa
(1707), Brihuega e Villaviciosa (1710)
• Conversaciones de paz:• Tralas vitorias francesas e castelás• Tra-lo cambio de gobierno en Inglaterra• Tras herdar o arquiduque Carlos o título imperial
O TRATADO DE UTRECH
• Os tratados de Utrecht (1713) e Rastadt (1714) poñe fin á guerra:• Felipe V é recoñecido como rei de España e As
Indias a cambio de ceder todas as súas posesións europeas (pasan a Austria e a Saboia) y renunciar á unión con Francia.
• Inglaterra convértese na potencia naval e comercial de Europa . Recibe Xibraltar y Menorca e ventaxes comerciales en América (navío de permiso e asento de negros).
• Portugal obtén a colonia de Sacramento.
• A política exterior española tenderá á recuperación destos territorios perdidos coa a axuda dos Borbóns franceses.
OS DECRETOS DE NUEVA PLANTA E A
REORGANIZACIÓN POLÍTICA E TERRITORIAL• A vitoria de Felipe V permitiu a creación
dun modelo de Estado centralista e absolutista. • Decretos de Nueva Planta:
• Impostos como represalia de Felipe V contra aos reinos de Valencia (1707), Aragón (1711), Mallorca (1715) y Cataluña (1716).
• Supón a supresión dos foros e institucións destes reinos e a imposición das leis, cargos e institucións de Castela
• Os territorios vascos e navarro conservaron os seus foros.
División administrativa de
España (Decretos de Nova
planta (1716)
• A Administración centralizada:
• Goberno Central:
• Creánse as Secretarías de Estado.
• Os consellos(agás o de Castela) perden importancia.
• Cortes únicas con escaso poder.
• Xusticia: Chancillerías y Audiencias máis centralizadas.
• Goberno provincial:
• Capitanias Xenerais : competencias civís e militares.
• Intendentes: administración económica e financieira, obras públicas, sanidade e xusticia municipal.
• Goberno municipal:
• So cargo de alcaldes r correxidores.
• Os reis controlan as Facendas municipais.
• Creanse cargos elixidos polos veciños (Procurador Síndico Personeiro, Diputado do Común e alcaldes de barrio).
• Introdución dun novo sistema impositivo (catastro).
• Foméntase e interveñen na economía.
• Remodélase e mellora o exército e a armada.
• Contrólase o poder da igrexa (regalismo).
• Chegada da influencia francesa e das ideas ilustradas.
Os reis da dinastía borbónica
FELIPE V (1700-1746)
• Neto de Luis XIV de Francia.
• Herda o trono español trala morte de Carlos II.
• Trala Guerra de Sucesión (1700-14) e os tratados de Utrecht (1713) y Rastadt (1714) recoñeceselle ccomo re de España e das Indias, pero debe renunciar á unión con Francia e perde os territorios europeos de Italia e Países Baixos, así como Menorca, Xibraltar e a colonia de Sacramento.
• Política interior:• Política centralista, absolutista e unificadora:
• Decretos de Nueva Planta• Reformas das instituciones• Nuevo imposto: catastro• Fomento da economía, a ciencia, a cultura e a arte• Establecimiento da Lei Sálica• Remodelación do exército e da armada.
• Política exterior:• Protagonistas: Isabel de Farnesio e Alberoni• Obxetivo: recuperación dos territorios italianose protección dos intereses
americanos• Alianza con Francia: Pactos de Familia
• 1733: intervención na Guerra de Sucesión polaca• 1743: intervención na Guerra de Sucesión austriaca• España consigue que Carlos convértase no rei de Nápoles e Sicilia (futuro Carlos III de
España)• Felipe convértese no duque de Parma, Plasencia y Guastalla
FERNANDO VI (1746-
1759)
• Política de neutralidade y paz exterior, que posibilitan reformas internas (Facienda, impulso do comercio americano, modernización damarina, regalismo e impulso da cultura).
CARLOS III (1759-1788)
• Fue Duque de Parma e posteriormente rey de Nápoles e Sicilia.
• Política exterior:• Guerra de los Siete Años (1756-1763) contra Inglaterra para frear o expansionismo inglés en América (tras
la firma del III Pacto de Familia con Francia en 1761): supón a pérdida de territorios americanos.• Intervención na Guerra de Independencia de EE.UU. (1775-83): que permite recuperar territorios
americanos e Menorca.• Intervención nol Norte de África contra os piratas berberiscos.
• Política interior:• Rey reformista e modernizador (despotismo ilustrado)• Contou con unha serie de ministros ilustrados: Esquilache, Aranda, Campomanes, Floridablanca, Wall y
Grimaldi.• Motín de Esquilache (1766): ataque da Igrexa e a nobreza contra a política reformista real + a escaseza de
alimentos + alza de prezos. Remata coa destitución de Esquilache.• Política de reformas:
• Incorporou señoríos á Coroa• Controlou a igrexa e expulsou aos xejsuitas (1767)• reforma do ensino• Colonización de territorios despoblados (Serra Morena)• Reorganización do exércitos• Reformas fiscais• Reformas agrarias • Impulso do comercio colonial (fomento de cias. Privadas eliberalización) e da industria (manufacturas reais)• Creación del Banco de San Carlos (1782)• Construción de obras públicas• Impulsou os os transportesecomunicaciones interiores (rede radial)• Modernizou e y embeleceu Madrid• Protexeu as artes e as ciencias• Dotou a España de algúns novos símbolos de identidade (himno e bandeira)
Monumentos promovidos por Carlos III
Porta de Alcalá
Xardín Botánico
Museo do Prado
CARLOS IV (1789-1808)
• Deixou os asuntos de goberno nas mans da súa esposa, María Luisa de Parma, e do ministro, Manuel Godoy.
• Ponse fin ao reformismo:• Empeoramento da economía (malas colleitas)• Epidemias e conflictividade social• Desbaraxuste da Administración• Revolución Francesa (1789)
• Illamento, conservadurismo e represión.
• A política frente a Francia:• A actitud vacilante de Floridablanca e el fracaso da política apaciguadora do Conde Aranda provoca a
destitución de estos.• Godoy é o sustituto para dirixir a politica exterior:
• A execución de Luis XVI supón declarar a guerra a Francia (Guerra de la Convención, 1794-95) e a firma daPaz de Basilea (1795).
• Tratados de San Ildefonso (1796 y 1800): subordinación a Francia:• Guerra contra Inglaterra de 1796-1797• Guerra das Laranxas contra Portugal (1801)• Batalla de Trafalgar (1805)
• Tratado de Fontainebleau (1807): para ocupar Portugal• Motín de Aranjuez (1808):
• motivado polas guerras, a crise da Facenda e a descomposición da monarquía• Fernando VII convértese no rei• Carlos pide axuda a Napoleón
• Abdicaciones de Bayona (1808): José I Bonaparte convértse no rei de España• Sublevación del 2 de maio de 1808 en Madrid e inicio da Guerra da Independencia (1808-1814).
Coplilla popular zahiriendo a Godoy“Mi puesto de Almiranteme lo dio Luisa Tonante
Ajipedobes la doyconsiderad donde estoy.
[...]Tengo con ella un enredo,soy yo más que Mazarredo.
[...]Y siendo yo el que gobiernatodo va por la entrepierna''
Manuel de Godoy y Álvarez de Faria Sánchez Ríos Zarzosa (Badajoz, 1767-París, 1851)
Fidalgo, político español ennoblecido e favorito real. Primeiro Ministro durante o reinado de Carlos IV e recoñecido como Príncipe da Paz polas súas grandes dotes para
negociar.
A situación demográfica e
económica de España no
Século XVIII
Demografía• Durante o século prodúcese un importante
crecimiento demográfico.• Causas:
• Medidas poboacionistas impulsadas pola monarquía (p. ej. Disminución da idade de matrimonio).
• Melloras hixiénicas e sanitarias.• Retroceso da mortalidad catastrófica.
• Crecimento maior na periferia cantábrica emediterránea e menor no interior.
• Importante crecimento das cidades (motor de transformaciones económicas e sociais).
• Réxime Demográfico Antiguo (alta natalidade e alta mortalidade, xeral e infantil).
Economía• As reformas borbónicas axudaron a superar a
crise económica do século XVII, pero sin embargo non foron quen de solucionar as graves deficiencias estruturais da economía española.
• Agricultura:• Principal actividade económica.• O aumento poblacional impulsou novas roturacións.• Baixa productividade (rudimentarios útiles agrícolas) e
escasas inversións • Introdución de novos cultivos (maíz e patata).• A maioría das terras atopábanse amortizadas (nobreza,
clero e bens comunais municipais ) o que non fomentou a productividade.
• A maioría do campesiñado non posúe terras (arrendatarios, colonos ou xornaleiros).
• Desigualdade no reparto das terras e das rentas agrarias, que provocan atraso e tensión sociais.
• Gandería:• Aumento da ganadería ovina trashumante pola importancia
da exportación de lá
• Industria:• Predominio dos pequenos obradoiros artesanais con técnicas
tradicionais e suxeitos ao réxime gremial..• Escasa produción e de baixa calidade que abastecía ao
mercado local.• A monarquía fomentou a creación de manufacturas reais
(Reales Fábricas) cuxa viabilidade foi escasa.• Destacan: el sector textil (lá, liño, seda o algodón)
especialmente en Cataluña.
Museo das Reales Fábricas de San Juan de
Alcaraz
• Comercio:• Interior: escaso e limitado. En 1717 suprímense as alfandegas
interiores.• Exterior:
• Con Europa: comercio deficitario, importamos tecidos, materias primas textis ealimentos e exportase lá, produtos agrarios y coloniais (cacao, tabaco, azúcar).
• Con América: sigue sendo monopolio da Corona, pero en 1717 trasládase a Casa de Contratación a Cádiz. Exportábanse produtos manufacturados e chegaban metais preciosos, tintes, especias … Os borbóns trataron de impulsar unha industria r unha mariñaa colonial capaz de abastecer os mercados americanos. A partir de 1728 favoreceuse a creación de compañías mixtas y en 1778 aboliuse o monopolio comercial e permitiuse o libre comercio de todos os españois con América.Ao final do século, as guerras con Inglaterra e o bloqueo naval inglés colapsou o comercio español con América.
• Facenda:• No se conseguiu a uniformidade fiscal.• A nobreza e o clero mantiverons os seus privilegios fiscais.• No se acabaron cos problemas de deficit fiscal: polo que se
tivo que recurrir á emisión de débeda pública (vales reais), con este fin créase o Banco de San Carlos (1782) e, finalmente as primeras desamortizacións (Godoy).
Vale real e moneda de la época de Carlos III
O comercio colonial
La política exterior dos Borbóns no século XVIII
• Lévase adinate a modernización do exército e da marina de guerra, necesarios para recuperar as posesións perdidas e manter as posesiones coloniais ameazadas por Inglaterra.
• A política mediterránea:• Felipe V intenta recuperar ASs posesións italianas perdidas tras
Utrecht, pero fórmase a Cuádruple Alianza contra España (1717-21) e os españoisson derrotados.
• Asinanse os Pactos de Familia con Francia (1733, 1743 y 1761) subordinando a nosa política exterior á francesa. Tras el segundo recupérase Nápoles.
• A política atlántica:• Desenvólvese con Carlos III para facer fronte ao acoso inglés sobre o
comercio colonial español. Para elo firma el Tercer Pacto de Familia con Francia (1761):• Guerra dos Sete Años (1756-63). Vence Inglaterra (España perde Florida
tras o Tratado de París de 1763).• Apoio á independencia dosEstados Unidos: tras o Tratado de Versalles de
1776 España recupera Florida, Menorca (pero non Xibraltar) e Sacramento.
• Con Carlos IV a política exterior vén marcada polos acontecimentos revolucionarios en Francia. España vese arrastrada a varias guerras unhas veces do lado de Inglaterra contra Francia (Guerra de la Convención, 1793-95, e Guerra de la Independencia, 1808-1814) e outras xunto a Francia (Batalla de trafalgar, 1805).
La Batalla de Trafalgar
O reformismo agrario dos Borbóns
análise Das principales reformas e medidas
adoptadas na agricultura
• Principais problemas do campo español:• A maior parte das terras atópanse amortizadas (fóra do
mercado: Vinculadas á nobreza, clero e terras comunais dos concellos).
• Desigualdnoade reparto da terra (grande cantidade de campesiños, principalmente no Sur, sen tierras).
• Grandes privilexios da Mesta.
• Consecuencias:• Baixos rendementos.• Motíns e revoltas campesiñas(causadas pola escaseza).
• Medidas propostas polos ilustrados (Campomanes, Olavide, Floridablanca e Jovellanos):• Reforma agraria (ex. Reparto de terras noSur).• Desamortización eclesiástica.• Colonización de Serra Morena.
• Nobreza e Iglesia obstaculizan e paralizaran practicamente todos os intentos de reforma.
O Despotismo Ilustrado en
España
• A Ilustración Española • La Ilustración xurdiu no século XVIII en Francia e pretendía a
modernización dacultura e da economía así como a reforma da sociedade, sen alterar as estruturas políticas e sociales del Antigo Réxime (absolutismo e sociedade estamental). Para elo partian da confianza na razón, as ideas de progreso e de felicidade e o entusiasmo pola naturaleza ou o afán de coñecemento para mellorar as condicións de vida da poboación
• La Ilustración española foi moderada e como característica propia destaca o su carácter elitista e a súa dependencia ideolóxica da Igrexa católica.
• Os reformistas españois do século XVIII criticaron:• As supersticiones.• O desprestixio das actividades artesanais e mercantís.• A mala distribución da terra e os privilexios da Mesta.• O desinterés pola ciencia e a técnica.• Os privilegios da Igrexa y da nobreza, e a súa resistencia aos
cambios.• Algúns do s ilustrados españois máis destacados: el padre
Feijoo, Gregorio Mayans, Enrique Flórez, Olavide, Campomanes e Jovellanos.
• Instrumentos de difusión cultural do século XVIII: as Academias, as Sociedades Económicas, a prensa, as tertulias e salóns.
• O Despotismo Ilustrado• Forma de goberno, vinculada a certas monarquías europeas do
séculoXVIII, na que os reis , sen renunciar a súa condición de soberanos absolutos, trataron de aplicar determinadas medidas “ilustradas”.
• Durante éste século, numerosos soberanos de Europa defenderon unha práctica ilustrada del poder. Entre os déspotas ilustrados máis significativos están Carlos III en España, José I en Portugal, Federico II en Prusia, Catalina II en Rusia re o emperador José II.
• a efectividade real das reformas emprendidas polos déspotas ilustrados foi escasa.
• Os reis rodéanse de filósofos ou de políticos ilustrados. (Ej.: con Carlos III conde de Floridablanca, Campomanes, conde de Aranda o Gaspar Melchor de Jovellanos.
• a monarquía borbónica española apoiou • A creación das Reales Academias e de institucións de ensino superior.• Control da igrexa (regalismo).• En materia económica adoptáronse medidas de promoción industrial e
comercial, así como proxectos de reforma agraria …• Reforma na administración.• Saneamento das cidades e preocupación urbanística.
• A oposición ao reformismo ilustrado virá da nobreza e do clero (Motín de Esquilache).
• A máxima do despotismo ilustrado “todo para el pueblo pero sin el pueblo” explica o tono paternalista coa que a monarquía e os mesmos políticos ilustrados tratan á sociedad española.
• O trunfo da Revolución francesa paraliza o reformismo ilustrado.
Repaso