ODOL- APARATUA

IKER, EKAITZ, IRENE

FUNTZIOA

Gorputzetik odola garraiatzea da, arteriei, zainei eta bihotzari lotuta.Eta odolean dauden elikagaiak eta oxigenoa gorputz osotik bidaltzen dute.

Organoak

BIHOTZABihotza, bularraldeko ezkerraldean kokatuta dago.Taupaden bidez, odolaren mugimendua jarraitzen du.

ZAINAKGorputz osotik daude, organoetan dagoen odola bihotzera bidaltzen dute.

ARTERIAK

Gorputz osotik daude. Odola gorputz osotik banatzen dute.

ODOLAREN OSAGAIAK Odolaren osagaiak, PLAKETAK, GLOBULO GORRIAK eta

GLOBULO TXURIAK dira.

GLOBULO GORRIAK

Odolari kolore gorria ematen dion substantzia da.

GLOBULO TXURIAK

Mugikorrak dira, odolean eta linfan egoten dira. Mikrobioen aurkako defentsa egiten dute.

PLAKETAK

ZaurienZZauriaren tokian pilatu egiten dira, eta zauria estaltzen dute.

ZIRKULAZIOAREN-PROZESUA

Bihotza uzkurtu eta lasaitu egiten da, odolarenprozesua eginez. Odola bihotzaren aurikuletan sartzen da.Oxigeno gutxi duen odola eskuineko aurikulan sartzen da eta hantik bentrikulara igarotzen da.

Gizakiaren odolean zirkulazio itxita eta bikoitza da.Itxia da, odola konektatuta dauden odol-hodien barrualdetik dabilelako. Eta bikoitza da, bi ibilbide egiten dituelako: zirkulazio txikia eta zirkulazio handia . Zirkulazio handian, odola gorputzeko organo guztietatik pasatzen da. Eta zirkulazio txikian, odola bihotzetik biriketara, eta alderantziz, ibiltzen da.

ZIRKULAZIO HANDIA

Lehenengo, arnasten dugun oxigenoa, biriketara joaten da. Horren ondoren, odola oxigenoz beteta, bihotzera joaten da. Bihotzera iristen denean, bihotzean dagoen ezkerreko aurikulatik ezkerreko bentrikulara joaten da, eta gero, bihotzetik atera egiten da. Ibilbidean zehar, odolak mantenugaiak eta oxigenoa zeluletan uzten ditu, eta bitartean, zeluletan sortutako hondakin-substantzia eta karbono dioxidoa jasotzen ditu. Azkenik, odola bihotzera itzultzen da, eta eskuineko aurikulara sartzen da, kaba zainetan barrena. Orduan, zirkulazio txikia hasten da.

ZIRKULAZIO TXIKIA Odolak karbono dioxidoz beteta, eskuineko aurikulatik eskuineko bentrikulara aldatzen da, eta ondoren, bihotzetik ateratzen da, biriketaraino iristeko. Ondoren, biriketan dauden albioloetara iristen denean, gas-trukea gertatzen da. Orduan, karbono dioxidoa uzten du, eta oxigenoa hartzen du. Azkenik, odola ezkerreko aurikulan sartzen da, birikak zainetan barrena, hori bukatzerakoan, zirkulazio handiaren ibilbidea hasten da berriro.

ODOL-TALDEAKOdola ezin da nolanahi eman edo hartu.Odol talde hauek daude:A, B , AB eta O.RH , positibo eta negatibo.

Odolaren gaixotasun motak

· Arritmia· Anemia· Leuzemia· Aneurisma· Arteriosklerosia· Arteria-enboliak· Infartoa· Kolesterola

ARRITMIA ETA ANEMIA.

·Arritmia: Erritmoaren alterazioa, bereziki bihotzarenari dagokiona eta bihotz-taupadak irregularrez adierazten dena.

·Anemia: Odol-masa edo haren osagaietako bat gutxitzea, globulo gorriak edo hemoglobina. ·Anemiarekin. ·Anemiarik gabe.

ANEURISMA ETA ARTERIOSKLEROSIA

·Aneurisma: Arteri edo zain baten pareta hautsi edo dilatatzea sorturiko poltsa, zirkulazioan dagoen odolez beteta.

·Aneurismarik gabe.

·Arteriosklerosia: Arteriak loditzen eta gogortu egiten dira eta luzaroren hodieren argia histera iritsi daiteke.

·LEUZEMIA ETA ARTERIA-ENBOLIAK.

·Leuzemia: Gaixotasun larria, odoleko leukozitoen kopuru-egoera iraunkorra eta ehun linfoide bat edo gehiagoren hipertrofia zelula gaiztoen ugalketa ezaugarri dituenean.

·Arteria-enboliak: Odol-baso baten barneko gorputz arrotza, beste gorputz-atal batetik odol korrentean zehar ekarria eta zirkulazioan butxaketa sor dezakeena. Tronbo-zati, odol bildu, tumore edo gantz-tantatxoaren zati, aire-burbuila, bazilo edo parazito-multzo, etab, eragindakoa izan daiteke.

INFARTOA ETA KOLESTEROLA

Infartoa: Bihotzeko lesioa, larritasun aldakorrekoa eta arteria koronario baten butxadura sortzen dena.

Kolesterola: Organismoak sintetizatzen duena eta zelula guztietan agertzen dena. Tasa altua edukitzeak kalkuluak sor ditzakete eta arteriosklerosia izateko faktore arriskutsua eratzen du.

OHITURA OSASUNGARRIAK

ODOL-APARATUA OSASUNTSU MANTENTZEKO EGIN BEHAR DIREN GAUZAK HAUEK DIRA:- Presio arteriala zaindu.- Daukazun odol taldea ondo jakitea.- Kolesterol maila ondo zaindu.- Bihotza ondo mantentzea. - Ez erre.- Alkoholarik ez edan.

PRESIO ARTERIALA ZAINDU

Tentsioa zaintzeko edo kontrolatzeko tentsiometroa erabili behar da. Arteria koronarian, zikatriz bat sortzen duenean gertatzen da infartoa.

DAUKAZUN ODOL TALDEA JAKIN

Daukazun odol taldea ondo jakin behar da, istripu bat badaukazu, odola galtzen badezu...

KOLESTEROL MAILA ZAINDU

Daukazun kolesterol maila zaindu behar duzu, asko badaukazu, oso arriskutsua izan daitekelako.Bihotzarentzat oso kaltegarria izan daiteke, eta infarto bat eukitzea oso erraza da.

BIHOTZA ONDO MANTENDU

Bihotza ondo mantentzea oso inportantea da, bestela bihotzeko gaixotasunak sor daitezke. Horretarako, ondo jan behar da.

SAIATU EZ ERRETZEN

Asko erretzea, bihotzarentzat oso kaltegarria izan daiteke, infarto bat edo gaixotasun larriak ahal dituzulako izan.

ALKOHOLARIK EZ EDAN

Alkoholarik ez baduzu edaten, edaten dutenek baino bizitza hobeagoa izango duzu.Alkohol asko edaten dutenek, odoleko edo bihotzeko gaixotasun larriak izaten dituzte.