PDF 08 Prozesu Kimikoak

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    1/86

    1

    8. INDUSTRIAKO PROZESU

    KIMIKOAKProzesu kimikoen eta ingurumen-prozesuen

    industria-ikuspegiaren hastapenak

    Ingurumen-kimikaQOG-Ingurumen-antolakuntza eta -kudeaketa

    Josean Kijera

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    2/86

    2

    8.1 Prozesu kimikoaProzesu kimikoa : elkarrekin lotuta dauden eragiketafisikoen eta kimikoen segida ordenatua; eragiketahorien bidez, lehengai bat edo zenbait lehengai

    produktu bat edo hainbat produktu bihurtzen dira:- Azido nitrikoa fabrikatzea- Porlana fabrikatzea- Petrolio gordina zatikatzea

    Prozesu biokimikoa : mikroorganismo biziek partehartzen duten prozesu kimikoa da. Naturako prozesu

    biologikoen ahalmen handia eta hautakortasunabaliatzen dira prozesu horretan:- Hiriko hondakin-uren tratamendu biologikoa

    - Ardoak egitea- Antibiotikoak fabrikatzea

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    3/86

    3

    Produktuekin batera, nahi ez direnbeste zenbait ere agertzen dira:hondakinak deritze.

    Hondakinak zerbaitetarako erabiltzendirenean, hondakinak izateari utzi etaazpiproduktu bihurtzen dira.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    4/864

    Prozesu kimikoen eta industriako

    instalazioen aniztasunaErreakzio kimikoko aparatuen eta aparatu fisiko-

    mekanikoen akoplamenduari esker, instalazio ki-mikoteknikoa edo ingurumenaren arloko ins-talazio teknikoa sortzen da. Akoplamendu hori

    ezagutza orokorren eta esperientziak erakutsita-koaren arabera egiten da.

    Ekipo askok edo ekipo gutxi batzuek osa deza-kete instalazioa, edo bestela, aparteko instalazioerrazagoetan zatitu daiteke instalazioa.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    5/86

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    6/866

    Industriako edozein prozesu kimiko abiarazteko eta

    funtzionatzen jartzeko kontuan izan beharrekooinarrizko faktoreak:

    Prozesu kimikoa garatzeko oinarrizko faktoreak

    PROZESU KIMIKOAETA INDUSTRIALA

    LEHEN-

    GAIAKPRODUKTUAK

    Zerbitzu osaga-rrietako energia Gizarte--ekonomiako gaiak Ekonomiako gaiak

    Erabilgarritasunaeta kostua

    Ingurumenariburuzko arauak

    Teknologiaerabilgarria Merkatua

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    7/867

    Eragiketa unitarioen adibideak:

    - Distilatzea - Erreakzio kimikoa- Erauztea - Erreakzio biokimikoa- Iragaztea

    - Lurrintzea- Zentrifugatzea- Lehortzea

    - Hezetzea

    Eragiketa unitarioak: industria kimikoan eta

    ingurumen-industrian sistematikoki gauzatzendiren berariazko eragiketak dira. Oinarrizkoeragiketak ere esaten zaie.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    8/86

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    9/869

    Blokeen diagramak lauki zuzenen, karratuen,zirkuluen edo elipseen multzoak izan ohi dira,eta produkzioa egiten den noranzkoa adieraztenduten geziekin lotzen dira .

    Blokeen diagramak prozesuaren eta haren segi-daren lehen ikuspegi orokorra lortzeko erabiltzendira, baita helburu didaktikoetarako ere.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    10/8610

    G penizilina garbitzeko prozesuaren blokeen diagrama

    Hazkuntza-likidoa

    Polieliektrolitoa

    Garbiketako ura

    Butilo-azetatoa

    Potasio-azetatoaAzetonaUra

    Biomasa

    Ur-fasea

    Ezpurutasunak+ ikatza

    Fase organikoa R = % 96

    Potasio-gatza

    Hartzidurakomalutapena

    Iragazpena

    Erauzketa

    Ikatz aktiboa-ren adsortzioa

    Prezipitazioa

    Iragazpena

    Lehorketa

    G penizilinaren potasio-gatza R = % 95

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    11/8611

    Hondakinarriskutsuaktratatzekoaraztegikoblokeenprozesua

    Hondakin-urak

    Iragazpen--hondarra

    Neutralizazio--upela

    Prentsa-iragazkia

    Erreaktorea

    Azido ferrosoa-ren hondarrak

    Zianuro alkali-noaren hondarra

    Kromo azidoarenhondarrak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    12/86

    12

    8.3 Fluxuen diagramaProzesu kimiko edo ingurumen-prozesu osoaberariazko sinboloen bidez adierazten duteneskemak dira fluxuen diagramak.

    Diagrama oso batek fabrikako honako elementuhauen eskema ematen digu:

    - Prozesuko ekipoak

    - Materia mugitzeko ekipoak eta instalazioak

    - Prozesua kontrolatzeko tresnak- Material-fluxuaren noranzkoa, lehengaietatik hasita proze-suko produktuetara, azpiproduktuetara eta hondakinetara

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    13/86

    13

    Petrolio gordina distilatzeko unitateko fluxuen diagrama

    BILTEGIA

    BILTEGIA

    BILTEGIA

    BILTEGIA

    BILTEGIAPetrolio-elikaduraMetagailunagusia

    P e

    t r o l i o a

    e r r e

    k t i f i k a

    t z e

    k o

    d o r r e a

    K e r o s e n o -

    - k o

    l e k t o r e a

    D i e s e

    l -

    - k o

    l e k t o r e a

    Berogailua

    Gas erregaia

    Nafta

    Kerosenoa

    Hondarrekoa

    Diesela

    Birberogailua

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    14/86

    14

    Ikatz aktiboan gasak xurgatzeko unitate bateko fluxuen diagrama

    Lurrun--korrontea

    Hezetasunakentzeko

    gailua COU anali-zatzailea

    COU kontzentrazioarenkontrolatzailea

    Aire-purgaketa

    KondentsadoreaLehorketa--airea

    Lurruntze--prozesuaren

    ondorenikatza

    lehortzekoerabilia

    Lurrun--hornidura

    COU anali-zatzailea

    Berreskura-tutako

    materiala

    AtmosferaraAtmosferara

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    15/86

    15

    8.4 Industria-ekipoak etasinbologia

    Erreaktoreak AndelakBeroa transferitzeko ekipoak

    Banaketa-eragiketetarako ekipoakXehatzea, ehotzea

    Nahastea eta homogeneizatzeaMaterialen garraioa, hustubideak eta hodiakPisatzeaProzesuaren kontrola

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    16/86

    16

    8.4.1 Erreaktoreak

    Erreaktoreen sailkapena:

    Jarduteko moduaren arabera: - jarraitua- etena- erdijarraitua

    Faseen arabera: - homogeneoak- heterogeneoak

    Erregimen termikoaren arabera: - isotermikoa- adiabatikoa

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    17/86

    17

    Engranaje--kaxa

    Motorra

    Zigilu aseptikoa

    Bits-hausleaGas-irteera

    Hozte--hodibihurra

    Plaka deflektoreak

    Pala lisoakdituzten turbinak

    HedatzaileaAire esterilarensarrera

    Euskarriarenkonexioa

    Agitazioa eta

    hozketa gertatzendiren erreaktore

    biologiko etenaren

    eskema

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    18/86

    18

    Porlana fabrikatzeko erreaktore jarraitua

    Labe birakaria; klinkerra eta bestelako produktuak egiteko erabil daitekeena:

    1 eta 2; bermatze-uztaiak; 3, solidoa irteteko kaxa-tobera; 4, erregai-erretzailea;5, arraste-motorra; 6, bermatze-arrabolak; 7, gasak arrastaturiko hautsak banantzekozikloia; 8, gasak aspiratzeko haizagailua; 9, gasak irteteko tximinia.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    19/86

    19

    Perkolazio-iragazkia: Hondakin-uren araztegiko erreaktore bilogikoa

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    20/86

    20

    Erreaktoreei aplikaturiko sinbologia

    Agitaziorik gabeko erreaktore bakuna : sinbolo honekmaila-adierazle bat ere badakar (LG).

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    21/86

    21

    Irabiagailua duen erreaktorea :

    gehienetan irabiagailua izaten daerreaktorearen barruan; paladuna,aingura-itxurakoa, etab. izan daiteke.

    Aire-irteera

    Aire beroa

    S

    I

    M

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    22/86

    22

    Berotzeko edo hozteko kanpoko atorra eta irabiagailuadituen erreaktorea : hondo erdiesferikoa duen zilindro--formako andela eta goiko estalki bridatua ditu. Gainera,kanpoko atorra ere badu berotzeko edo hozteko, baitairabiagailua ere, bero-transferentzia errazteko. Erreaktore

    honetan, TIC transmisorearen bidez adierazten dugutenperaturen kontrola.

    SI

    I

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    23/86

    23

    8.4.2 Andelak, siloak...

    Istilen silo bikoitza

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    24/86

    24

    Lehengaiak biltzeko andelak ehun-polimeroakfabrikatzeko industria batean

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    25/86

    25

    Hondakin-uren araztegi bateko erreaktibokoagulatzailearen andela

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    26/86

    26

    Behealde konikoa duen andela : nolabaiteko kono-itxuraduen zilindro-formako andela da. Ikuskapenak egitekosarbidea du albo batean; sarbideak pertsona bat sartzeko

    besteko diametroa du.

    Andelekin eta siloekin erabilitako sinbologia

    S I

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    27/86

    27

    Esfera-andela : gas likidotuak presio txikian

    bildu nahi ditugunean, era horretako andelakerabil daitezke. Tenperatura, maila eta presioakontrolatzeko elementuak izan ohi dituzte.

    S I

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    28/86

    28

    8.4.3 Bero-transferentzia

    Beroa transferitzeko erabiltzen diren ekipoak:

    - Bero-aldagailuak

    - Kondentsadoreak- Lehorgailuak- Labeak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    29/86

    29

    Karkasa eta hodiak dituzten tutu anitzeko bero-aldagailuak:

    a) Pasabide bat karkasatik eta beste bat hodietatikb) Pasabide bat karkasatik eta bi pasabide hodietatik

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    30/86

    30

    Karkasa eta hodiak dituen bero-trukagailua.

    Karkasa

    Zatitze--trenkada

    Aurreko burua

    Hodi-sortaAtzeko burua

    AA sekzioa

    BB sekzioa

    Pasabideak

    G ld k b k il b i

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    31/86

    31

    Galdara-motako bero-trukagailua : bere ezaugarribereziak direla-eta, horizontalean jartzen da. Distilazio-

    -zutabeetako hondoetako produktuak berotzekoerabiltzen da, esate baterako.

    L h il t i d t i ki ik ik hik

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    32/86

    32

    Lehorgailu etena : industria kimikoan, prozesurik ohikoenaproduktuak lehortzea da. Hainbat lehorgailu-mota daude

    industrian produktuak lehortzeko, jarraituak edo etenak.Lehorgailu etenak zilindro-formako edo sekzio karratukoandela du. Barneko estaldura adreilu erregogorrekoa da,

    eta kanpokoak isolatzaile termikoa du. Lehortu beharrekoproduktua erretilu batzuen barrualdean jartzen da.

    S I

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    33/86

    Biraketa labea : altzairuzko txapazko zilindro bat du luzera

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    34/86

    34

    Biraketa-labea : altzairuzko txapazko zilindro bat du, luzeraeta diametro egokikoa. Barruko aldea adreilu erregogorra-

    rekin estalita dago. Arrabolen gaineko horzdun gurpilenbidez lortzen da biraketa. Produktua goiko aldetik sartzenda, eta gero barruko aldetik irteten da zinta garraiatzailera

    edo garraiobide batera.

    S

    I

    Fu e l-g a s a

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    35/86

    35

    8.4.4 Masa-transferentzia

    Lurrintzearen bidezko nahasketa likido baten osagaiakbanantzeko, distilazio-zutabeak erabiltzen dira.Zutabeen barruko aldea hainbat eratako kontaktu--unitateekin beteta dago, hala nola saretoek eustendituzten Rasching uztaiekin edo zulatutako platerekin,kanpaia edo balbula dutenekin, etab.

    Masa transferitzeko zenbait ekipo:

    - Distilazio-zutabeak edo pater-dorreak

    - Distilazio-zutabeak edo betegarri-dorreak

    - Hezegailuak

    - Kristalizadoreak

    Distilazioa : eragiketa honetan, kontaktuan jar-

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    36/86

    36

    : eragiketa honetan, kontaktuan jartzen dira fase likidoko nahasketa eta likidoa

    irakiteak eragindako lurruntze-faseko nahaske-ta, baina hasieran nahasketa horiek ez daudeorekan. Horren ondorioz, lurruntze-fasearen zati

    bat kondentsatu egiten da eta fase likidoarenzati bat lurrundu egiten da, halako moldez non,bi nahasketak elkartzean, lurruna aberatsagoa

    egiten baita osagai lurrunkorrenen aldetik;likidoa, berriz, gutxien lurruntzen diren osagaienaldetik (adibidea: alkohola eta uraren nahaske-tako distilazioa).

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    37/86

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    38/86

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    39/86

    39

    Plater-dorreko fluidoenmugimendua (beherako

    likidoa eta gorako lurruna).Plater bakoitzean kontaktuan

    jartzen dira, eta masa--transferentzia gertatzen da

    batetik bestera.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    40/86

    40

    Petrolioadistilatzekofindegietako

    dorreak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    41/86

    41

    Petrolioarenfaseak banatzekofaseetan hainbatproduktu lortzen

    da platerendistilazio-

    -zutabeetan

    Gasen irteera

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    42/86

    42

    Bereizgailua(Demister)Likidoen

    sarrera Likido-banatzaileaBetegarriaren muga

    Betegarria

    Betegarria deuseztatzea

    Karkasa

    Likido-banatzailea

    Betegarria kentzeaBetegarriaren euskarriaGas-irteeraHustubidea

    Likidoen irteeraBetegarri-zutabea

    ( G a s

    k u

    t s a g

    a r r

    i e n x u r g a

    t z e

    b i d e z k o

    t r a

    t a m e n d u a

    )

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    43/86

    43

    Gasak xurgatzeko betegarri-zutabeak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    44/86

    44

    Betegarri--distilazioko

    zutabeetarakopaketatzeak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    45/86

    45

    Plater-zutabea

    Betegarri-zutabea

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    46/86

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    47/86

    8.4.5 Solidoak eta likidoak bereiztea

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    48/86

    48

    8.4.5 Solidoak eta likidoak bereiztea

    Zenbait bereizketa-ekipo:

    - Zikloiak eta zikloi aniztunak

    - Aire bidezko sailkatzaileak

    - Solido-bereizgailuak

    - Baheketa mekanikoak- Prentsa-iragazkiak

    - Mahuka-iragazkiak

    Zikloia : hauts-itxurako produktuen garraio pneumatikoaren

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    49/86

    49

    instalazioa osatzen duten elementuetako bat zikloia da.

    Kono alderantzikatu baten itxurako andela da. Goikoalbotik (A) sartzen da. Airea konoaren oinarriko (B)goialdeko erdiko aldetik irteten da. Produktua konoaren

    erpinetik (C) irteten da.

    Sarrera Motorra

    Haizagailua

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    50/86

    50

    Aireko partikulak zikloiaren bidez deuseztatzea

    g

    Irteera (partikulafinak erauztea)

    Hutsunea

    Elementu urratzaileakatxikitzea

    Berriz erabildaitekeen airea

    Aire-biltegia xurgapen-

    -sistemaren baterabiliz gero

    Aire- eta hauts--nahasketa

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    51/86

    51

    Hiriko hondakin solidoakerrausteko instalazio batekopartikulak bereizteko zikloia

    Aire-sailkatzailea : hauts-itxurako produktuak tamainarend d i b ilk k d k b

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    52/86

    52

    edo dentsitatearen arabera sailkatzeko prozeduretako bat

    prozedura pneumatikoa da. Sailkatzailea zikloiarenantzekoa da. Mugitzen den eta hutsik dagoen ardatz batengoiko aldean dago sarrera. A hondoa hauts sendoa

    batzeko, eta B hondoa hauts fina biltzeko.

    Solido-bereizgailua : gas-

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    53/86

    53

    -mota batzuekin batera,

    fabrikazio prozesuko partikulasolidoak joan daitezke.Hainbat bereizgailu erabil

    daiteke partikula horiekkentzeko, iragazkia duen hauesate baterako. Zilindro--itxurako andela du, etagainera alboko sarrera (A) etagoiko aldean feltrozko zakubatekin estalitako irteera (B)ditu. Iragazkia garbitzeko,bibrazioa edo puzketaerabiltzen da.

    Baheketa mekanikoa : hauts-itxurako substantziak bahetik

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    54/86

    54

    -itxurako substantziak bahetik

    pasatzen baditugu, tamainarenaraberako bereizketa egingodugu. Gailu mekanikoak erabili ohidira bahea mugitzeko.

    Prentsa-iragazkia : elementu hauek osatzen dute

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    55/86

    55

    prentsa-iragazkia:

    - Gidak dituen euskarria edo bastidorea

    - Euskarriko buru finkoa

    - Buru mugikorra

    - Buru mugikorrari eragiteko torlojua

    - Sekzio karratuko plaka ahurrak

    - Plaken azalera berdineko markoak

    - Plakena baino azalera handiagokokotoizko edo ehun akrilikozko oihalak

    Iragazi beharreko likido uherra markoen aldera presioa-rekin heltzen da hoditik; oihala zeharkatu, eta likido argia

    ateratzen da plaken aldetik.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    56/86

    56

    Bi prentsa-iragazkiren buruak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    57/86

    57

    Prentsa-iragazki baten erdiko atala (iragazpen-bastidoreak)

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    58/86

    58

    Bainu elektrolitikoen tratamendu-instalazio bateko prentsa--iragazkien bateria (hondakinen kudeatzaile baimendua)

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    59/86

    59

    Iragazpen-hondakinak biltzeko tobera; torlojuak ez du amaierarik

    iragazitakoak hurrengo eragiketa unitariora garraiatzeko.

    Mahuka-iragazkia : hauts-kantitate txikiak garraiopneumatikoko linearen amaieran kendu nahi direnean

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    60/86

    60

    pneumatikoko linearen amaieran kendu nahi direnean,

    iragazkia jar daiteke; horren barnean, solidoakatxikitzeko feltrozko zakuak edo mahukak daude.

    Aire garbiaSentsorea

    Haizagailua

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    61/86

    61Mahuka-iragazkiaren eskema

    Atmosfera-rako irteera

    Mahuka--iragazkiak

    Aire garbia

    Hauts-kolektorea

    Sarrera Irteera

    Mahuka-i ki k

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    62/86

    62

    -iragazkiaren kaxamodularra

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    63/86

    63

    Mahukei eusteko kaiolamahuka-iragazkian

    Mahuketako batenbastidorea

    8.4.6 Xehatzea, ehotzea, nahastea etahomogeneizatzea

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    64/86

    64

    homogeneizatzea

    Hauek dira oinarrizko eragiketa horietako ekiporik ohikoenak:

    - Boladun errotak- Baraila-xehamakinak

    - Kono bikoitzeko nahasgailuak- Arrabol-nahasgailuak

    - Irabiagailuak

    Boladun errota : industria kimikoan, errotak erabiltzendira materia solidoak xehatzeko. Horrela, errazagoa da

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    65/86

    65

    produktuak zatitzea eta kontaktu-azalera handitzea eta,beraz, erreakzio-abiadura handitzen da. Boladun errotadanbor birakaria da, eta barnean altzairuzko bolak ditu.

    S

    I

    S

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    66/86

    66

    Baraila-xehamakina : diametro handiko materialak(250 mm-ko diametrokoak gehienez) birrintzekoaparatuak dira. Pieza finko bat eta eszentriko batenbidez mugitzen den beste pieza mugikor bat ditu.Birrindutako materiala ez da uniformea; errotetan

    birrindutakoa, ordea, bai.

    I

    Kono bikoitzeko nahasgailua : hauts--itxurako bi produktu edo gehiagoren

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    67/86

    67

    p g g

    nahasketa homogeneo bihurtzekoerabiltzen da nahasgailu hau. Osobiraketa-mugimendu motela du.

    S

    I

    Arrabol-nahasgailua : horizontalean dauden bizilindro ditu; biek erdirantz biratzen dute. Produktu

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    68/86

    68

    ;

    oretsuak nahasteko ere erabiltzen da.

    S

    I

    Irabiagailuak : hainbat irabiagailu-mota dago. Ainguraedo palakoak egitura finkoetan diseinatzen dira.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    69/86

    69

    Helizedun irabiagailuak, berriz, horizontalean edobertikalean jar daitezke. Horiek guztiak altzairuherdoilgaitzez fabrikatzen dira.

    8.4.7 Materialak garraiatzea etapisatzea

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    70/86

    70

    pisatzea

    Oinarrizko eragiketa hauetako ohiko ekipoak:- Kamioietarako baskula

    - Andel esekia duen baskula

    - Txanbilen garraiatzailea

    - Bibrazio bidezko garraiatzailea- Ponpak eta konpresoreak

    Kamioietarako baskula : kamioiak pisatzekokontrolaren sistemaren bidez, produkzio handietako

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    71/86

    71

    lehengaien sarrera eta amaitutako produktuaren etahondakinen irteera kontrolatzen dira.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    72/86

    72

    Kamioi batek garraiatutako hondakin balorizagarrien zama

    pisatzen, hondakin solidoak sailkatzeko instalazio baten sarreran.

    Andel esekia duen baskula : produktu likidoak kontrola-tzeko tresna da; aireko errail bakarrean garraiatzen ditu

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    73/86

    73

    ; glantokiraino.

    S

    I

    Txanbilen garraiatzailea :agregakinak edo hauts-itxurako

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    74/86

    74

    produktuak garraiatzeko etaaltxatzeko gailua da txanbila.Uztai-itxurako kate itxia du,andelak edo txanbilak dituenak;uztaiaren kanpoko aldetik lotzenzaizkio txanbilak kateari. Diametrobereko bi gurpil horzdunekmugitzen dute katea. Katea goikogurpilean jaisten hasten deneanegiten da txanbilen deskarga.

    S I

    Bibrazio bidezko garraiatzailea : bibrazioa dagarraiatzeko beste modu bat. Meategietan erabiltzen

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    75/86

    75

    da, materiala zamalanen gunera eramateko.

    S

    I

    Ponpak eta konpresoreak : industria kimiko eta ingurumen--industrian, garraiorik ohikoena fluidoen garraioa da, likidoak

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    76/86

    76

    zein gasak garraiatzeko. Fluidoa garraiatzeko jakinekoenergia-kantitatea behar da. Energia hori lortzeko, ponpaketa konpresoreak erabiltzen dira; biek funtzionamendu--printzipio bera dute, baina ponpek likidoekin egiten dute lan,eta konpresoreek, berriz, gasekin.

    Zentrifugoak, pistoidunak edo

    engranajedunak izan daitezkeponpak. Hona hemen ponpeneskema. S

    I

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    77/86

    77

    Hainbat motatako zentrifugazio-ponpak. Ingurumenaren arloko

    teknologian, likidoak mugitzeko erabiltzen dira.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    78/86

    Balbulak : hodi edo andel batean tartekatzen diren gailuakdira, eta horiei esker, bertatik pasatzen den likidoaren edo

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    79/86

    79

    gasaren fluxua kontrola daiteke. Balbula-mota asko dago,hala nola konporta-balbula, globo-balbula, motorelektrikoaren edo airearen bidez funtzionatzen duena,tximeleta-balbula, etab. Balbula horiek adierazteko, erpinbaten bidez lotuta dauden bi hiruki erabiltzen dira, eta erpinhorretatik gora A letra azaltzen da lauki baten barruan.

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    80/86

    80

    Hainbat balbula-mota

    Maila-kontrolatzaileak : zirkulua erabiltzen da maila-kontrolatzailea adierazteko, instalazioko aparatua-

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    81/86

    81

    LG

    rekin konektatzen diren bi balbula dituela. Zirkuluarenbarnean bi letra daude, LG siglak, ingelesezko Level Glass (beira-maila), edo bestela LC (Level Control,

    beste era bateko maila-kontrolatzailea).

    Tenperatura-kontrolatzaileak : tenperatura--kontrolatzailearen konexioa adierazteko, zirkulu bat

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    82/86

    82

    erabiltzen da, nahi den tokian konektatua. Zirkuluarenbarruan bi letra daude, TI siglak , ingelesezko Tempera-ture Indicator (tenperatura-adierazlea); termometroa,termoparea, Pt-100 zunda, etab. izan daiteke.

    TI

    Presio-kontrolatzaileak : aurrekoaren antzera, presio--kontrolatzailea (manometroa, esate baterako), oro har,

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    83/86

    83

    barnean PI (Pressure Indicator) letrak dituen zirkulu batenbidez adierazten dira.

    PI

    Emari-kontrolatzaileak (edo fluxu-kontrolatzaileak):barnean FI letrak (Flow Indicator ) dituen zirkulu baten

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    84/86

    84

    bidez adierazten dira.

    FI

    8.4.9 Material-fluxua, lehengaietatikproduktuetara, azpiproduktuetara eta

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    85/86

    85

    hondakinetara

    Material-fluxua gezi zuzenen bidez adierazten da,produkzioa gertatzen den noranzkoan eta lehen-gaietatik prozesuko produktuetara, azpiproduktuetaraeta hondakinetara.

    Prozesuko fluido guztien fluxuak ere adierazten dira.Kasu honetan, eta UNE 48103 arauaren arabera, kolore

  • 8/18/2019 PDF 08 Prozesu Kimikoak

    86/86

    86

    normalizatuak daude fluido-mota bakoitzerako. Taulahonetan agertzen dira:

    BeltzaBerariazkoak ez diren produk.

    Gorri biziaSuteen kontrako fluidoak

    Neurriko arreaOlioak eta lubrifikatzaileak

    Gris ertainaLikido eta gas kimikoakHori biziaBerogailurako gasa

    Urdin argia AireaGorri fuerteaLurrunaBerde ilunaUra

    Oinarrizko koloreaFluidoa

    Josean Kijera