Porrotx etaMarimotots Ikastolan!

Orioko Herri Ikastolako aldizkaria / 2010eko ekaina / 3. zenbakia

Unai Manterola

2

ikasleentxokoa

Pergolakooroitzapenak

Apaiz izatea pentsatu au-rretik, izan al zenuen nes-kalagunik?Lagunak ziren neskak bai,baina, neskalagun formalik ez.Entzun dugu, parran-dan zaudenean, batzue-tan bertsoak botatzendizkizuetela.Zer iritzi duzu jarrerahonen inguruan?Ondo hartzen ditut, ez naizhaserretzen; eta batzuetan,erantzuten saiatzen naiz.Zergatik aukeratu duzu eli-zan lan egitea?Uste dudalako Jesukristorenantzeko izanez eta horrelabiziz zoriontsu izan ninteke-ela. Gainera, apaiz izanez,beste batzuei bide hori era-kuts niezaieke.Asko ikasi al duzu apaizizateko?Sei urteko karrera: bi urtez fi-losofia eta lau urtez teologia.Batzuek diote, apaizsar tzen zaretela etxeaeta ardoa doan izateko.Egia al da hori?

Ez. Etxea izateko nik nireamaren etxea ere badut; ni eznaiz etxeagatik sartu, apaizizateagatik baizik. Eta ardoaere, ni tabernara joaten naize-nean eta ardoa eskatzen duda-nean ordaindu egiten dut,denak bezala.Ikustendugunez, zuri bizitzanormala egitea gustatzenzaizu, besteak beste, parran-dan irtetea; eta, egia esan,guri osoondo iruditzenzaigu.Baina jarrera hori onartuaedo ongi ikusia al dago apai-zen artean?Nik hogeita hamar urte dituteta bizitza normala egiten dut.Bizitza normala egiten dutenbeste apaizak ere badaude.Ondo ikusia ala gaizki ikusiadagoen, egia esan, ez zait in-portik. Norbaiti ez bazaiogustatzen, arazoa berea da.Entzun dugu Don Unaideitzea ez zaizula askogustatzen. Zergatik dahori?Ez naizelako besteak bainogehiago sentitzen.

Txoko honetan idazteko esan zidateneanoroitzapen asko etorri zitzaizkidan go-gora. Oso gogoan dut ikastola ingu-ruan zegoen hesia; kanpoko ateak,berriz, itxita gogoratzen ditut; baloiabutaneron baratzara edo paseora erortzenzenean, irteteko baimena eskatu beharizaten genuen. Gure garaian, soinketaegin ondoren, ez ginen dutxatzen; eta Za-rauzko igerilekura joaten ginen igeri egi-ten ikastera, gogoan dut autobusean nolajoaten ginen kantatzen: ahatetxoarena,autobuseko gidariari, “sardina bat”...Egun, haurrek parkea dute errekreoan jo-lasteko; lehen, beste modura jolastenginen: sokasaltoan, goman, txurru-murru-piko-taio-ke... Orduan, jangelania inor ez zen gelditzen, bakarrik oinezetxera joateko aukerarik ez zutenak;orain, aldiz, ume gutxi dira etxerabazkaltzera joaten direnak; bizimo-dua asko aldatu da zentzu horre-tan. Eraikuntza berriarena, berriz,aurrerapena handia izan da, ikas-leek herrian bertan gelditzekoaukera baitute; lehen, herri-tik 14 urterekin irtetenginen eta aldaketa handiaizaten zen guretzat. Balia-bide aldetik, ere, asko al-datu da Ikastola:ordenagailuak, laborate-gia, teknologia gela, inge-lesa 4 urterekin...; garaihartan, ordenagailuak hasiberriak ziren eta ingelesare-kin 6. mailan hasten ginen.Orain, alaba txikia dut, eta,lehen ez bezala, txikienakegokitzapen prozesutik pa-satzen dira.

Halere, oinarri-oinarrianIkastola ez da aldatu. Alabare-kin joaten naizenean nire irakas-leak izandakoak ikusten ditutpazientzia handiz lanean. Zerpasatuko ote zaie burutik ikasleohien seme-alabekin topo egitendutenean gelan?

Karmele Garmendia

3

“Kolorezko Euskal Herria nahi dugu”Nabarmena da etorkinen pre-sentzia Euskal Herrian, etaOrioko Herri Ikastolan ikusidugu hori. Argazkian ezkerretikhasita ikus daitezke: Kevyn Ro-berto Zeledón, Cristina Burlacu,Zourdine Thior, Rodolfo Jimé-nez eta Nicolás Brea. Aurrean,berriz, Caled Benavides, RafkatAli eta Cauà Souza. Porrotx etaMarimotots Ikastolan izan zi-tuzten bisitan.

Cristina Burlacu 2006. ur-tean etorri zen Oriora Erruma-niatik, 12 urterekin. Hasieran,herria uste baino txikiagoa iru-ditu zitzaion eta hizkuntza zaila.Ikastolatik laguntza eta babesajaso zuela dio: “Orain ondo sen-titzen naiz eta euskara nahikoondo menderatzen dut; horrekeskolan ez ezik, integratzeko or-duan ere laguntzen dit”.

Kevyn Roberto Zeledón2007ko abenduan iritsi zen 13urterekin, Nikaraguako So-

moto-tik. Hasieran, herriko jen-dea oso itxia iruditu zitzaion, etaOrio lasaia eta txikia. Denboraeta ahalegin pertsonalari esker,euskara ikasi eta zailtasunak ustebaino errazago gainditzen arida.

Rodolfo Jiménez Quesadas2009ko ekainaren 19an etorrizen Errepublika DominikanakoSantiago-tik, 12 urterekin. Oriopolita eta lasaia dela dio. Esku-baloia hemen ezagutu du. Oraineuskara dezente ulertzen du.

Zourdine Thior 2009kourriaren 7an iritsi zen SenegalgoDakar-etik, 12 urterekin. Herriatxikia eta polita dela iruditzenzaio; euskara, berriz, zaila. Ha-lere, ikasteko irrikaz dago, etahorretan gogo handia jartzendu. Harremanetarako arazorikez du izan, eta elurra lehendabi-zikoz hemen ikusi du.

Nicolás Brea Oliveri2010eko urtarrilean iritsi zen

Vigotik, 9 urte ditu. Playerotajoan zenean harrituta geldituzen, izan ere, ez zuen uste hon-dartzan futbolean aritu zitekee-nik.

Caled Benavides 2010ekootsailean iritsi zen eta Kevinenanaia da, 7 urte ditu. Caledekere, elurra hemen ikusi du lehenaldiz.

Rafqat Ali 2010eko apirileanetorri zen Pakistaneko Dahir-etik, 9 urte ditu. Ordenagailuakez zituen ezagutzen, baina ha-rrigarria da zeinen ondo mol-datzen den jada eurekin.

Cauà Souza Brizeño 2010.urte hasieran etorri zen BrasilgoMaracanau-tik, bi urterekin.Cauà oso gustura etortzen dagelara; adin horrekin, gainera,segituan ikasiko du euskara.

Porrotxek eta Marimototsekzera zioten maiatzean senegal-darren bizimodua grabatzeraetorri zirenean Oriora: “Kolo-

Porrotx: “Gurekultura etahizkuntza

ezagutzea etamaitatzea nahibadugu, guk ere

besteenhizkuntzak

ezagutzen etamaitatzen hasibehar dugu”.

rezko Euskal Herria eta munduanahi dugu. Eta geurekiko erres-petua eta begirunea izatea nahibadugu, guk geuk hasi behardugu besteekiko errespetua etabegirunea lantzen. Gure kulturaeta hizkuntza ezagutzea eta mai-tatzea nahi badugu, guk ere bes-teen hizkuntzak ezagutzen etamaitatzen hasi behar dugu”.

Ikastolako kanpo aldeko pasealekuan bildu genituen ikasle etorkinak, Porrotxek eta Marimototsek Ikastolara egindako bisitaren ostean.

kronika

Gurasoak, senideak nahiz herritarrakirakasle lanetan aritu dira aurtenIkasleekin proiektuak lantzeko garaian, elkarlanari ga-rrantzi handia ematen zaioIkastolan: guraso, senitar-teko, ezagun, herritar…, edo-nork du zerbait erakusteko.Hasi HHtik, LHtik pasatueta DBHraino, bada hauegiaztatzen duen adibiderik.

HH-4koek Ekilorea ize-neko ipuina ardatz hartuta, lo-reen bizitza zikloa landu zuten.Bukaeran, lorezaintzan adituakdiren Rebeka Peña eta AnaMartin gurasoak etorri zirengelara landareei buruzko azal-penak ematera. Haur bakoitzak

bere landarea landatu zuen,lanak amaituta etxera erana-teko noski.

HH-5ekoak, Untxia proiek-tuari bukaera emateko, ikaslebaten baserrira joan ziren. Kan-dik bere aitonaren baserrianuntxiak bazituela adierazi zien,eta hari esker, untxiak ez ezikantzarrak, oiloak eta beste zen-bait animalia ikusteko aukeraizan zuten.

LH-4koak, ikasle baten ai-tona Martxiel Azkueri esker,Oikiara joan ziren txiten ugal-ketaren berri jakitera. Martxie-lek bi dozena eta erdi arrautza

ere ekarri zituen Ikastolara.LH-6ko ikasleek inkubagailuanjarri zituzten apirilaren 28an, etaikastolako ikasle guztiek ikusiahal izan zuten txiten jaiotza,maiatzaren 18an.

LH-5. mailako guraso eta al-baitaria den Joxean RodriguezSierrak adin desberdinetakohiru oiloren disekzioa egin zienikasleei. Hala, organo desberdi-nen garapena aztertu zuten.

DBH-2ko ikasleak, Nekaneandereñoarekin eta Ostargikoemakumeekin elkarlanean,ttuntturroak eta isipuak be-rritzen aritu ziren. Ikasturtea-

Lorezainak,baserritarrak,

albaitaria, Ostargieta Farfarataldeak...,edonork du

zerbait erakusteko,eta irakaslelanetan aritudira Ikastolan.

4

MUGIKORTASUNAZEskola agenda 21eanEskola Agenda 21aren barruanlanean ari garenetik, jadanikbost urte pasatu dira. Aurten-goan mugikortasunaz aritu gara,beti ere aurreko urteetako gaiakahaztu gabe (hondakinak,kontsumoa, ura eta energia).Mugikortasunari dagokionean,ikastetxearen eta herriaren diag-nostikoa egin ondoren, propo-samen eta konpromisoenzerrenda luze bat osatu genuen.

ren amaiera aldera, berriz, azkenurteetan egin den bezala,DBHko ikasleek Farfarakoekinarituko dira elkarlanean.

Ekainaren 7ko udalbatzan,Ikastolako eta Zaraguetako in-gurumen batzordeak aurkeztuzien alkateari eta udal ordezka-riei egindako lana.

Ikastolari dagokionez, ber-tara iritsi ahal izateko moduegokiak aztertzen ari gara ikas-leak, irakasleak eta gurasoak.Ikasturtea amaitzear denez,Adostutakoa datorren ikastur-tean jarriko da martxan.

albistea

HEZKUNTZAHezkuntza ProiektuaberrikustenLehenengotik bost urte pasatudirenez, iritsi zaigu dokumentuaberrikusteko garaia. Oraingoan,ahalegin berezia egin da gura-soen parte-hartzea gehitzekoasmoz. Dokumentua inkestaformatura pasatu eta etxe guz-tietara bidali da; Ikastolako weborrian betetzeko aukera ereeman da. Gurasoen % 60 bainogehiagok hartu du parte.

EUROPARKOOPERATIBA2009ko ekainaren 13an, EuskalHerriko Ikastolek Europar Ko-operatiba Elkartea sortu genuenZamudion.

Urtebeteren buruan, ekai-naren 17an, erakunde berriabere lehen batzarra ospatzeradoa Orioko Herri Ikastolan.Ohore handia da guretzat gureIkastola hautatu izana horreta-rako, eta eskuak zabalik hartukoditugu Euskal Herriko Ikastole-tako ordezkariak.

Ikasketabidaiarekin,

agur Ikastolari!

2 urterekin hasi ginen eta 16 urtebetetzearekin batera iritsi zaigu Ikastola-tik joateko garaia: zenbat lagun, barreeta nigar. Inoiz ahaztuko ez ditugun zen-bat oroitzapen! Egindako ibilbideariamaiera egokia emateko,Tavascanen etaBartzelonan izan ginen ikasketa bidaian.“Graciés, Tavascan, ez zaitugu sekulaahaztuko”. Ondoren, badakigu denok zerdatorkigun: gero arte Ikastola.

5

arbeleraaterata

Ikasle zaharrenek, ikasketa bi-daia ondoren, ikastolari aguresan ohi diote. Aurten guri da-gokigu hori egitea. Oraindainofamilia handi bat osatu dugu;horregatik, aurrerantzean, ba-koitzak bere bidea egin beharhorrek pena handia ematendigu.

Ez ditugu inoiz ahaztukotxikitan, jolasen txokoan, sukal-detxoarekin, aita-amez jolastenginen egun haiek; edo, psikomo-trizitate gelako gortina zatiakburuan jarrita antolatzen geni-tuen ezkontza haiek; Pin-eraegindako irteerak; hamaiketako-ekin egindako “merendolak”;Gamarrako igerilekuak, etabeste hainbat eta hainbatkontu…

Hazten joan ginen hei-nean, gogoan ditugu Hocus &

Lotus-eko Lucy, Nick, David,Alex, Sarah eta Peggy; zatikiakazaltzeko, eguerdi partean, MariKarmenek aipatzen zituen pa-tata tortillak; Belenen “pastillasespabilondo”; Amaia Iribarrenostiraletako txupa-txusak… etanola ez!, DBHrako jauzia.

Nerabezaroko hasiera haie-tan, hormonen aztoramenakbete-betean harrapatu gintuengarai hartan, errebeldeak izanginen benetan, zenbat gatazkaizaten genituen irteeretan!…Baina, denbora aurrera joanhala, lasaitzen joan gara. Ez di-tugu inoiz ahaztuko bizikletazegindako irteerak, eskola artekobarreak, Iñaki Zarauzen irtee-rak: “Zergaitik begiratzen diozubehiak trenari bezala?”, JonManterolaren urteroko “neu-moniak”, edota gelan, isilpean

Ikastolakooroitzapenak94an jaiotakokintokoenafarietangogoratuko

ditugu, eta batezere, gure ikasketabidaia. Lasai,pasatuko garabisitatxoren bat

egitera.

egiten ditugun gominola janal-diak (baina hori ez esan inori).Ez genituzke memento hauekezergatik aldatuko! 94an jaio-tako kintokoen afarietan birgo-goratuko ditugu, eta batez ere,gure ikasketa bidaia. Pena izanda “Zuzendari Jauna” faltatuizana, baina tira, zer egingodiogu bada, horrela tokatuzaigu-eta!

Hau guztiagatik, eskerrakematea besterik ez zaigu geratzen. Eskerrak, pazientzia han-diz hainbatetan gure egun txa-rrak, amorruak, txorakeriak…jasan dituzten irakasleei eta gu-rasoei, eskerrik asko 16 urtezgure jakituria bermatu duzue-lako. Pasatu ditugun tutore guz-tiei, eta gure “ZuzendariJaunari” ere, eskerrik asko guga-tik egin duzuen guztiagatik.

Ikaskide talde handia herri txikian. Hogeita hamasei gaztek Lleida herri txikia aztoratu genuen.

Besterik gabe, EZ ZAI-TUZTEGU AHAZTUKO!Baina lasai, tarteka- marteka pa-satuko gara bisitatxoren bat egi-tera-eta! Ez pentsa gugandikhorren erraz libratuko zaretenik!

6

Azken hamabi urte hauetan,ikasketa bidaia antolatzekoorduan, Orioko Herri Ikas-tolak beti pertsona berarekinizan ohi ditu harremanak.Ikusita zeinen ondo moldatzendiren elkar, bide beretik ja-rraitzea da Ikastolarenasmoa. Hau dela eta, Tavas-caneko eski estazioko zuzen-daria den Xavier Soléelkarrizketatzea egokia iru-ditu zaigu.

Jende asko etortzen al da es-koletatik?Ingurura bai, baina bereziki Ta-vascanera gutxi, eta etortzen di-renak ohiko bezeroak dira.

Jendea nondik etorri ohi da?Azken hamabi urte hauetan, ge-

hiengoa Bartzelonatik; izan ere,200 km-ra 4 milioi pertsona bizidira. Espainiako beste erkidego-etatik ere etortzen da, baina ge-hiengoa katalana da.

Aipatzeko moduko zerbait baal dugu oriotarrok?Ikastoletan ikasten dutenak des-berdinak dira. Hala egiten ezduenik ere bada Euskal Herrian,eta ezberdintasun handia nabarida, batez ere, jarreran eta hezi-ketan; gainera, esker onekoakzarete.

Noizbait izan al da arazorikoriotarrekin?Hamabi urte hauetan, inoiz ez.

Deskriba al gaitzakezu?Oso talde homogeneoa eta hel-

Xavier Solé:“Oso talde

homogeneoa etahelburu argikoa

ikustenzaituztet.

Herrikoak zareteeta igarri egitenda; ongi heziak,

formazioonarekin, etabatez ere,diziplina

handiarekin;zeuen artekolaguntasuna ereagertzen duzue”.

buru argikoa ikusten zaituztet.Herrikoak zarete eta igarri egi-ten da; ongi heziak, formazioonarekin, eta, batez ere, dizi-plina handiarekin; zeuen artekolaguntasuna ere agertzen duzue.Zerbait txarrik esan beharkodut, ezta? (Barreak)

Ezer txarrik ba al dugu,bada? (Barreak) Eguralditxarra dela-eta, arazoren batizanez gero, gurekin izan du-zuen jarrera bera izaten alduzue gainerakoekin?Ez, zuek guretzat bereziak za-rete; izan ere, hamabi urtez ja-rraian etorri dira oriotarrakhona, hau martxan jarri genue-netik, hain zuzen ere. Horrega-tik, ahalegin berezia egiten duguzuek ondo senti zaitezten.

Xavier Solé

“Ikastolak herriarentzako izango deneraikina martxan jarri du”

7

errekreoa

Ekonomia azpibatzordekokide dira Iñaki Beraza, BorjaAntia eta Juan Antonio Ga-rate. Ikastolak eraikin berriadu. Nola finantzatu da?Eraikin berria egiteari heldu au-rretik honen bideragarritasunplana landu genuen. Herriaren-tzat jadanik irekia dagoen etaurte batzuetara udalarena izangoden 3 milioi euroko eraikina fi-nantzatzeko, Ikastolak 2 milioieuro jarri ditu eta udalak bat.Ikastola oso harro dago eginduen lanarengatik.Ikastolaren Ekonomia azpi-batzordeko kideak zarete.Zeintzuek osatzen duzue az-pibatzorde hau eta zein dazuen zeregina?Hiru gurasok osatzen dugu az-pibatzordea: Borja Antiabanku jardueran aritzen da la-nean, Juan Antonio enpresabatean eta Iñaki ikastolako zu-zendari lanetan. Gure zereginaIkastolaren bideragarritasunekonomikoa zaintzea da, bereohiko zereginei eta proiektuzehatzei dagokienean.Krisi ekonomikoa eragitenari al da Ikastolaren mar-txan?

Noski eta nabarmen, gainera.Alde batetik, Hezkuntza Admi-nistrazioak berak iragarri dudiru murrizketak izango direlafinantzazio publikoan, eta ez daahaztu behar ikastetxe kontzer-tatumoduan gure finantzazioaren%80a Hezkuntza Administrazio-tik datorrela. Beraz, murrizketakIkastolara ere iritsi dira.

Beste alde batetik, gure fa-milien ekonomian ere krisiakeragina dauka, denok dugu ho-rren berri. Familia batzuen ego-era ekonomikoa oso larria da.Halere, inoiz ez da inor Ikasto-latik kanpo gelditu ordainduezin duelako, eta aurrerantzeanere ez da geldituko.Nola definituko zenuketeIkastolaren egoera ekonomi-koa?Egun, Ikastolaren egoera osa-suntsua da. Halere, Eusko Jaur-laritzatik eta herriko udaletikmurrizketak izan dira. Horrenaurrean, egoera berrantolatu be-harrean gaude. Bestalde, gureeredu ekonomikoak Ikastolarenizaera nagusiari erantzuten dio,hau da, proiektu herritarra, edo-zein herritarren ahalmenetaraegokitutakoa, eta kalitatezko

hezkuntza euskalduna bermatubehar duena. Gure kuotak herri-tar xeheenaren neurrira man-tentzen ditugu, eta oso leialakgara sortze-printzipio honekin.Zer moduzkoak dira Oriokoudalarekin dituzuen harre-manak?Udalari, Ikastolari bezala, herri-tar guztien zerbitzura egoteadagokio, diskriminaziorik egingabe. Azken aldian, udalarekinditugun harremanak gorabehe-ratsuak izaten ari dira, batez ere,hitzarmenaren kontua dela-eta.Izan ere, aurreikuspen guztienaurka eta alkatearen dekretubaten bidez, udalaren eta Ikas-tolaren arteko hitzarmena etaekarpen historikoa bertan be-hera utzi da, alkatearen aldetikinongo justifikaziorik gabe etaIkastolatik bete ez den araurikegon gabe. Honek Ikastolari etaherriko 400 familiei kalte han-dia eragin die.Nola hartu da alkatearen de-kretu hau Ikastolan?Oso kezkatuta gaude, eta al-katearekin hitz egiten ari gara,gure aldetik behintzat egoe-rari irtenbide bat aurkitzekoasmoz.

Esperantzarik ba al duzuezerbait lortzeko?Egun, eskola adinean diren hau-rren %80 dago Ikastolan. Alkatedekretu honek 400 familiei, hauda, 1400 oriotarrei eragiten dieera zuzenean. Honi guztiari,ikasle eta guraso ohien kopuruabatzen badiogu, udalak datuhauek kontuan izan beharko li-tuzkeela uste dugu erabakiakhartzeko garaian. Beraz, ba-dugu esperantza, elkar ulertzekogai izan baikara urteetan.

elkarrizk

eta

“Hitzarmenaeteteko

erabakiak 400familiei eta 1400

herritarreieragiten diezuzenean.

Elkar ulertzekogai izan garaurteetan,

eta orain erebadugu

esperantza”.

1984ko maiatzeko argazkia duzue honako hau. Bertan, antzinako euskal ezkontza baten antzez-pen-irudia duzue ikusgai. Atzean ezkerretik hasita: Karmele Alkorta, Xabier Arruti, Iñigo Ondoza-bal, Militza San Sebastian, Jone Gozategi, Iñaki Manterola, aurrean Jon Erkizia, Pili Atxega etaArgia Urkizu. Aurrean: Izaro Uranga, Aitziber Mujika, Nagore Esoain, Antxiñe Urkizu, Eli Etxeza-rreta, Aitor Jaka, Elena Etxeberria, Borja Egiguren, Jokin Salsamendi eta Nere Manterola. JuanMartin Apalategiren Arreote liburutik hartu ziren garai hartako janzkerak egiteko ideiak. Pres-tatze-lanetan buru-belarri aritu ziren irakasleak eta gurasoak. Ezkongaiak eta segizioa kalez kaleibili ondoren, apaizak herriko plazan bedeinkazioa eman zion bikoteari ezkondu aurretik.

Antzinako euskalezkontzaren antzezpena

AgendaEKAINAK 13, igandeaIkastola eguna

EKAINAK 17, osteguna

10:00Ttuntturroak herrian zehar.

11:00Jaialdia Karela kiroldegian.

12:30Hamaiketakoa plazoletan.

19:00Europar Kooperatiba erakunde berriaren lehen batzarraikastolako areto berrian.

EKAINAK 27, igandea17:002. Triatloi herrikoia Ikastola inguruan.

EKAINAREN 8tik 12ra ikasleen lanen erakusketaareto berrian.

EKAINAK 15, asteartea20:00Orioko Herri Ikastolako Ohiko Batzarra,ikastolako areto berrian.