78
Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 168 faxa 943 481 177 [email protected] 10131n I 2009-11 PRENTSA DOSSIERRA

PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • [email protected]

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

PRENTSA DOSSIERRA

Page 2: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

AURKIBIDEA - INDICE

� Donostiako Inauteriaren Historia---------------------------------------------------------- 04

� Momo Jainkosa / Diosa Momo ------------------------------------------------------------------ 07

� Kartela ---------------------------------------------------------------------------------------------10

Egilea / Autor ------------------------------------------------------------------------- 11

Kartela / Cartel ------------------------------------------------------------------------12

� Donostiako Inauterietako antzinako Konpartsak/Comparsas históricas del carnaval donostiarra -----------------------------------------------------14

Irteeren Koadro Orokorra / Cuadro general de salidas -------------------------15

Lanpernen Konpartsa / Comparsa de Percebes ------------------------------------16

Oilarren Konpartsa /Comparsa de Gallos ------------------------------------------17

Lorezainen Konpartsa / Comparsa de Jardineros ---------------------------------18

Aitor ikastolako Danborrada ---------------------------------------------------- 20

Groseko Hungariako kaldereroak----------------------------------------------- 22

Ibilbideen mapa / Mapa de recorridos--------------------------------------------- 26

� Konpartsa eta karrozen lehiaketa / Concurso de comparsas y carrozas ----------------- 27

Konpartsak --------------------------------------------------------------------------- 28

Gasca Polikiroldegia: Aurkezpena / Presentación------------------------------ 29

Konstituzio Plaza: Aurkezpena / Presentación --------------------------------- 30

Inauterietako desfileak ---------------------------------------------------------- 33

Konpartsen desfileak auzoetan / Desfiles de las comparsas en los barrios --- 37

� Txarangak, fanfareak eta Batukadak ----------------------------------------------------- 38

� Inauterietako Ekitaldiak / Actividades de Carnavales ---------------------------------------41

Momo Jainkosaren etorrera eta harrera/

Llegada de la Diosa Momo y recibimiento ---------------------------------------------- 42

Donostia Euskal Inauteriaz blai!------------------------------------------------ 43

Goiztiriak / Mañanitas--------------------------------------------------------------- 44

Tango dantzariak kalean / Tangueros en la calle -------------------------------- 46

Lantzeko Inauteria ---------------------------------------------------------------- 47

Euskal Haur-Inauteria / Carnaval Vasco Infantil-------------------------------- 48

Inauterietako Diana---------------------------------------------------------------- 50

Sardinaren Ehorzketa / Entierro de la Sardina -----------------------------------51

Beste ekitaldi batzuk / Otras actividades---------------------------------------- 54

<<1> 2

Page 3: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

� Azoka eta sokamuturra / Mercado y sokamuturra------------------------------------------- 57

XIX. Mendeko azoka / Mercado siglo XIX --------------------------------------- 58

Sokamuturra------------------------------------------------------------------------- 63

Les Enfants-------------------------------------------------------------------------- 69

Artea Teatro ------------------------------------------------------------------------ 70

� Beste desfileak ----------------------------------------------------------------------------------71

Eltze festa Altzan / Domingo de piñata en Alza --------------------------------- 72

Bidebietako desfilea--------------------------------------------------------------- 73

� Iñauteriak Kultur Etxeetan / Carnavales en Centros Culturales --------------------------- 74

� Ikastetxeen irteerak / Salidas Centros escolares ------------------------------------------- 76

<<1> 3

Page 4: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

HISTORIA

<<1> 4

Page 5: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

DONOSTIAKO INAUTERIAKHISTORIA LABURRA

1814koak dira Donostiako Inauteriaren gaineko aurreneko aipamenak.

Garai hartan ikasle, lagun eta artisau gremioetako taldeen artean osatzen zuten inauteria.

Denboran aurrera eginda, XIX. mendearen erdi alderako Donostiako Inauteriak bazituen bere

doinuak, Echegarayk eta Sarriegik sortuak, inauterietan hiriko kaleak alaitzen dituen giroa

inspirazio iturri. Izan ere, orduko inauteriaren gaineko berriek diotenez, oso inauteri freskoa,

antolaketa handirik gabea eta jende askok parte hartzen zuena zen, eta konpartsak izaten ziren

protagonista. Gogoangarriak dira konpartsa haietako batzuk: “Itsu valentziarrena”, “Lorazainena”

nahiz ”Turkiako galdaragileena”, konparazio baterako.

1882tik aurrera beste bide bat hartu zuen inauteriak, harrezkerokoa baita nolabaiteko

antolaketa sartzearena. Guk jakin dugunez, ikaragarrizko kabalgata antolatu zuten urte hartan

Momo jainkoari laguntzeko: 16 karroza, alajaina. Sardinari lur emateko, berriz, jende ilara

amaigabea izan omen zen: han omen zen mamu mordo handi bat, eskuetan kandelak zituztela;

danbor joleak eta abeslariak, “Il trovatore” eta “Andre Maria tronpeta” kantatuz; eta beste

pertsonaia asko (“izpirituak”, “soldadu sailak”, zerraldoa, nekromanteak...).

1900. urteko inauteria ere ondo gogoangarria da donostiarrentzat, batez ere, oso ikusgarria izan

zelako, karroza izugarri dotoreak izan zirelako eta Raimundo Sarriegik abagune hartarako sortu

zituen doinuak jo zituztelako (“Mariscos en tierra” eta “Lamentos de un chipiron).

Gorabeherak izanda ere, Inauteria 1924 arte ospatu zen. Urte hartan, ordea, jokoa galarazi egin

zuten, eta baita inauteria kalean ospatzea ere, eta, beraz, festa eta ospakizun partikularretara

erretiratu behar izan zen inauteria.

Diktadura garaia pasatu eta gero, inauterietako ohitura zaharrak berreskuratzea erabaki zuen

KTEak 1978an, elkarte, aisialdiko talde eta abarren laguntzarekin

<<1> 5

Page 6: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

CARNAVAL DE SAN SEBASTIÁNRESEÑA HISTÓRICA

Las primeras referencias al Carnaval de San Sebastián son de 1814.

En aquella época el carnaval se formaba con grupos de estudiantes, grupos de amigos y gremios de artesanos. A partir

de mediados del siglo XIX el Carnaval donostiarra cuenta ya con melodías propias compuestas por músicos como

Echegaray o Sarriegi que se inspiran en el ambiente que impregna las calles de la ciudad en esas fechas. De aquella

época nos llegan noticias de un carnaval espontáneo, fresco y participativo personificado en comparsas tan memorables

como la de los "Ciegos valencianos", la de los "Jardineros" o la de los "Caldereros turcos".

Es en 1882 cuando el carnaval inicia una nueva andadura en la que se introduce una cierta forma de organización en su

desarrollo. Tenemos noticias de que para acompañar al dios Momo se organiza una impresionante cabalgata con dieciséis

carrozas. Para el entierro de la sardina se organiza también un multitudinario cortejo compuesto por decenas de

fantasmas con velas encendidas, banda de tambores y coros que interpretan "Il trovatore" y "Andre Maria trompeta" y

personajes varios ( "espíritus", piquetes de guerreros, carro fúnebre, nigromantes...).

Es el carnaval de 1900 el que deja un recuerdo imborrable en las mentes de los donostiarras por su espectacularidad, la

belleza de sus riquísimas carrozas y las dos obras que Raimundo Sarriegi compone para la ocasión ("Mariscos en tierra"

y "Lamentos de un chipirón").

El Carnaval continúa hasta 1924 con altibajos en su celebración, en este se decreta la prohibición del juego y se

suprime la tolerancia existente para la celebración del mismo en las calles. El carnaval se restringe a fiestas de

carácter privado.

Tras el período de la dictadura, es en 1978 cuando desde el CAT se decide recobrar la tradición del carnaval, contando

para ello con sociedades populares, grupos de tiempo libre, etc, ...

<<1> 6

Page 7: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

MOMO JAINKOSADIOSA MOMO

<<1> 7

Page 8: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

MAYTE RODRIGUEZ GARRIDO

Mayte Rodriguez Garrido 1982an hasi zen Los Corcones fanfarreko lehen banderandunaren

eginkizunetan.

Parte hartzen zuten Inauterietan, Aste Nagusian, San Martzialetan eta Kaldereroetan.

1983an laguntzeko ekintza berezi bat egin zuten, Donostiako erdialdean joaz, hirian urte

horretan izandako uholdeetako kaltetuentzat dirua biltzeko.

Kaldereroen haur konpartsa atera zutenean, Mayte izan zen txikienen arduraduna, eta

entseguetan eta behar zen guztian laguntzen zien.

2000 urtean Karmelo Txiki konpartsako partaide sartu zen, lehenengo 2 urtetan konpartsako

kide gisa, eta, ondoren, arduradun eta begirale lanetan.

Inauteria gertu-gertutik ezagutzen du Maytek, eta parte hartzen du konpartsa prestatzeko

prozesu osoan; alegia, atzetik dagoen “lan pottoloaz” arduratzen da: urteko gaia aukeratzea,

koreografia bakoitzari hobekien egokitzen zaizkion musikak bilatu eta aukeratzea, jantziak

diseinatzea…

Gainera, ikusten ez den lana ere betetzen du, beste bi pertsonekin batera; konpartsako

haurren gurasoekin bilerak egiten ditu, bertan sortzen diren arazoak bideratu eta irtenbidea

bilatzen.

Inauteria, beretzat, urte osoan eta egunero egindako lana eten eta gozatzeko parada izaten

da.

Mayte Rodriguez Garrido, empezó en 1982 con la fanfare los Corcones, siendo la primera abanderada que tuvo la

fanfare.

Actuaban en Carnavales, Semana Grande, San Marcial, Caldereros.

En 1983 hicieron una colaboración especial saliendo por el centro de Donostia para recaudar fondos para los

damnificados en las inundaciones que asolaron algunas zonas de la ciudad ese mismo año.

Ella fue la encargada de los niños más pequeños cuando sacaron la comparsa de caldereros infantiles, ayudándoles

en los ensayos y en todo lo hiciera falta.

En el año 2000 entró a formar parte de la comparsa Karmelo Txiki, primero como comparsera durante 2 años y

después como monitora y responsable.

Mayte conoce muy de cerca el Carnaval y toma parte en todo el proceso de preparación de la comparsa, siendo ella

la encargada del “trabajo gordo” existente por detrás: elección de la temática de cada edición, búsqueda y elección

de la música adecuada a cada coreografía, el diseño de los trajes…

También se encarga junto con otras dos personas del trabajo que no se ve, como son las reuniones con los padres y

la gestión y búsqueda de soluciones a los problemas que se puedan plantear en las mismas.

El Carnaval para ella es una manera de cortar por unos días la rutina diaria con el trabajo realizado durante todo el

año.

Ella será la Diosa Momo de 2013 y su objetivo es hacer llegar el ambiente festivo a todos los lugares y a todas las

personas. Porque estos días son para que las sonrisas inunden las caras y para vivir momentos felices.

<<1> 8

Page 9: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LAGUNTZAILEAK / AYUDANTES

ELIZABETH RAMIREZ RODRIGUEZ

Urtebete zuela hasi zen Los Corcones kalderero konpartsan.

1999an Karmelo Txiki konpartsan hasi zen, 14 urte bete arte konpartsa-kide gisa, eta, gero,

begirale lanetan.

Empezó con un año en la comparsa de caldereros de los Corcones.

En 1999 empezó en la comparsa Karmelo Txiki, como comparsera hasta los 14 años y después como monitora.

ARLENE RAMIREZ RODRIGUEZ

Urtebete zuela hasi zen Los Corcones kalderero konpartsan.

1999an Karmelo Txiki konpartsan hasi zen, 14 urte bete arte konpartsa-kide gisa, eta, gero,

begirale lanetan.

Empezó con un año en la comparsa de caldereros de los Corcones.

En 1999 empezó en la comparsa Karmelo Txiki, como comparsera hasta los 14 y después como monitora.

PATRICIA GARMENDIA FREIRE

2000 urtean hasi zen Karmelo Txiki konpartsan, kide bezala parte hartzen hasi zen. 14 urte

bete zitunetik bertan begirale lanetan jarraitzen du.

Empezó en el año 2000 en la comparsa Karmelo Txiki, como comparsera hasta los 14 y después como monitora.

<<1> 9

Page 10: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

KARTELA

<<1> 10

Page 11: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

KARTELA

Egilea / Autor: Iñigo Beldarrain

Donostia

Iñigo Iruñean jaio zen, 1969an, baina Donostian bizi izan da.

Diseinu grafikoko ikasketak Bartzelonan egin zituen.

Bertan jarraitu zuen 6 urtez, hainbat aldizkari eta publizitate agentzitan, diseinugile grafiko

gisa lanean.

Donostiara itzuli zen, eta beste 6 urtez agentzia batean arte zuzendari lanetan aritu.

Ondoren, Horigami diseinu grafikoko estudioa sortu eta zuzendu zuen. Hainbat sari irabazi

zituen.

Azken sari azpimarragarrienen artean:

-2012 Donostia Zinemaldiko kartel lehiaketan Aipamen Berezia.

-2012 Donostia Zinemaldiko Zabaltegi ataleko kartelaren irabazle.

Gaur egun, Otzarretan ari da (Zarautz), arte zuzendari lanetan.

Iñigo nace en 1969 en Pamplona, aunque siempre ha vivido en Donostia.

Realiza estudios de Diseño Gráfico en Barcelona.

Trabaja en Barcelona como diseñador gráfico en revistas y agencias de publicidad durante 6 años.

Regresa a Donostia para trabajar como director de arte en una agencia durante 6 años.

Más tarde funda y dirige el estudio de diseño gráfico horigami. Con el que gana diferentes premios.

Entre los premios más recientes destaca:

- Mención especial en el concurso de carteles para el Festival de Cine San Sebastián 2012.

- Ganador del cartel de sección Zabaltegi en el Festival de Cine San Sebastián 2012.

Actualmente trabaja como director de arte para Otzarreta. (Zarautz).

<<1> 11

Page 12: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

Kartela

Inauterietako kartelak Donostiako armarria du oinarri.

Armarriaren zati bakoitza oihal desberdinen ehunduraz osatuta dago, mozorroei dagokien

ehunak dira. Hala, inauteri kutsua duen kartel plural eta koloretsua osatzen dute.

Mozorro, kolore eta oihalez egindako armarria festa honen metafora bat da.

Tipografia klasiko eta keinuzkoa erabili da.

Tipografia klasikoa, aurtengo gaiarekin lotura egiteko: 1813ko hiriaren erreketa. Keinuzko

tipografiak, berriz, itxura ausart eta bat-batekoa ematen dio.

1813arekiko lotura areagotzeko, kartelaren ertzetan erretako paper pusketak agertzen dira.

Horrela, garai hartako itxura duen kartela osatzen da, hiriaren berezko erakusgarri diren

gaur egungo elementu garaikide eta koloretsuekin.

El cartel de Carnavales tiene como base principal el escudo de Donostia.

Cada parte del escudo esta formada pòr diferentes texturas de telas, texturas q pertenecen a disfrazes

formando un cartel plural, colorista y carnavalesco.

El escudo de Donostia, formado por disfraces, colores y texturas una metáfora de esta fiesta.

Se ha utilizado una tipografia clásica y gestual.

La tipografia clásica hace alusión a la época de el tema de este año: El incendio de 1813,

Mientras que la tiporafía gestual le da un carácter desenfadado e improvisado.

Para acentuar esta idea de 1813, se ha añadido en los bordes del cartel trozos de papel quemado, de esta forma

forman un cartel con aspecto de época utilizando elementos modernos coloristas actuales, propios y

representativos de la ciudad.

<<1> 12

Page 13: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

<<1> 13

Page 14: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

DONOSTIAKO INAUTERIETAKO

ANTZINAKO KONPARTSAKCOMPARSAS HISTÓRICAS

DEL CARNAVAL DONOSTIARRA

<<1> 14

Page 15: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

DONOSTIAKO INAUTERIETAKO ANTZINAKO KONPARTSAK

ORDUTEGIAHORARIO

OTSAILAK 8 OSTIRALAVIERNES 8 DE FEBRERO

OTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 DE FEBRERO

OTSAILAK 10 IGANDEADOMINGO 10 DE FEBRERO

12:01 LOREZAINEN KONPARTSA /COMPARSA JARDINEROS - ESKOLABanda de IllumbeDesde Kursaal etik

12:01 OILARREN KONPARTSA /COMPARSA DE GALLOS - GAZTEDIDeiadar txarangaBretxa – Alde Zaharra

13:31 OILARREN KONPARTSA /COMPARSA DE GALLOS - GAZTEDIDeiadar txarangaKonstituzio plaza

13:46 LOREZAINEN KONPARTSA /COMPARSA JARDINEROS - ESKOLABanda de IllumbeKonstituzio plaza

19:01 LOREZAINEN KONPARTSA /COMPARSA JARDINEROS - ESKOLABanda de IllumbeDesde plaza Zuloaga plazatik

19:01 GROSEKO HUNGARIAKO KALDEREROAK /CALDEREROS DE LA HUNGRÍA DE GROSThe Joselontxo’sDesde el Kursaal-etik

19:31 LANPERNAK / PERCEBESUNION ARTESANAGauerdi txarangaDesde calle Euskal Herria kaletik

19:31 AITOR IKASTOLAKO DANBORRADALos PasaiDesde plaza Euskadi plazatik

20:01 LANPERNEN KONPARTSA /COMPARSA DE PERCEBESUNIÓN ARTESANAGauerdi txarangaALDE ZAHARRA / P.VIEJA

OILARREN KONPARTSA /COMPARSA DE GALLOS - GAZTEDIDeiadar txarangaDesde plaza Gipuzkoa plazatik

20:01 LOREZAINEN KONPARTSA /COMPARSA DE JARDINEROS ESKOLABanda de IllumbeHIRIKO ERDIA / CENTRO

DONOSTIAKO INAUTERIETAKOANTZINAKO KONPARTSAK /COMPARSAS HISTORICAS DEL CARNAVALDONOSTIARRAKONSTITUZIO PLAZA

GROSEKO HUNGARIAKO KALDEREROAK /CALDEREROS DE LA HUNGRÍA DE GROS

LANPERNAK / PERCEBESUNION ARTESANA

LOREZAINEN KONPARTSA /COMPARSA JARDINEROS – ESKOLA

AITOR IKASTOLAKO DANBORRADA

OILARREN KONPARTSA /COMPARSA DE GALLOS - GAZTEDI

<<1> 15

Page 16: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LANPERNEN KONPARTSA - UNIÓN ARTESANA

Hiriko hainbat elkartek antolaturik, eta Union Artesana buru zutela, goizeko bederatzietanabiatu zen danborrada hau Lasala Plazatik.

Martxa zenbait heraldok ireki zuten, zaldi gainean. Ondoren, gastadoreen eskuadra zetorren:txipiroi talde bat, “arma” gisa txibiak harrapatzeko arrantza aparailuak zeramatzana.

Haien atzetik, lanpernaz jantzitako danbor-jole eta barril-joleak. Ondoren, lapak etamuskuiluak zetozen, eta zisne izugarri handi batzuk, gainean igelak zituztela zaldizko moduan.Musikariak lapaz jantzita zihoazen.

Konpartsa Easo Ederraren karrozak ixten zuen, bera maskor erraldoi baten gainean zihoala,tunika zuri eta kapa granatez jantzita. Karroza atunez jantzitako idi pare batek tiratzenzuen, eta bi zisne erraldoiz apainduta zegoen.

Musikariek, Raimundo Sarriegiren hainbat obra jo zituzten; beste hainbaten artean,“Mariscos en tierra” eta “Lamentos de chipirón” izenekoak aipatzen dira. Gaur egun ez dugupartitura horien berri.

COMPARSA DE PERCEBES

Organizada por diversas sociedades de la Ciudad, al frente de las cuales se contaba con la Unión Artesana, seorganizó esta tamborrada que partió a las nueve de la mañana de la Plaza Lasala.

Abrieron la Marcha unos heraldos montados a caballo. Seguidamente venía la escuadra de gastadores: Unoschipirones llevando por “arma” un aparejo de pescar calamares.

Inmediatamente iban los tamborreros y barrileros vestidos de lampernas. Marchaban a continuación lapas“muscullos” y unos enormes cisnes montados por ranas. Los músicos iban vestidos de lapas.

Se cerraba la comparsa con la carroza de la Bella Easo, que sentada sobre una enorme concha, iba vestida con unatúnica blanca y manto granate. La carroza estaba tirada por una pareja de bueyes vestidos de atunes y adornadapor dos enormes cisnes.

Los músicos interpretaron diversas composiciones de Raimundo Sarriegui, entre las cuales se citan: “Mariscos entierra” y “Lamentos de txipirón”, de cuyas partituras en la actualidad no se tienen noticias.

IRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 8 OSTIRALA - VIERNES 8 DE FEBRERO

OTSAILAK 9 LARUNBATA - SÁBADO 9 DE FEBRERO

Irteera ordua / Hora de salida: 20:01Ibilbidea / Recorrido: Aldamar - Iñigo - Narrika - Abuztuaren 31ko kalea Nagusia/Mayor -

Fermin Kalbeton - Bretxa - San Juan Arrandegi/Pescadería -Narrika - Boulevard - Nagusia/Mayor - Portu/Puerto - Konstituzioplaza - Narrika - Iñigo - Aldamar - Euskal Herria.

Irteera ordua / Hora de salida: 19:31Abiapuntua / Salida: Euskal Herria kaletik

<<1> 16

Page 17: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

OILARREN KONPARTSA - GAZTEDI

1882 urteko hogeita laugarren Konpartsa izan zen eta 100 bat zaldizko erromatarrek osatzenzuten; zaldien ordez, oilar batzuen gainean zihoazen eta arrakasta handia izan zuen oilarrenmugitzeko erak.

Konposizio hura mende hasieran argitaratutako “Carnaval de San Sebastian” liburuan bilduzuen Casa Diazek. Gerora, Mª de Arozamena eta Tomás Garbizuren “Viejas CancionesDonostiarras” liburuan argitaratuko zuen Donostiako Aurrezki Kutxa Munizipalak 1971n.

Ahazturik geratu bazen ere, 1994an, Gros auzoko Hungariako Kaldereroen konpartsakberreskuratu egin zuen bere 10. Urteurrenean, Donostiako inauterien melodia zaharreiburuzko emanaldi batean.

1998 urtean Donostiako Danborraden Batzordeak partitura hori San Sebastian egunekoerrepertorioan sartzea erabaki zuen.

COMPARSA DE GALLOS

Fue la comparsa número 24 del carnaval de 1882 y estaba compuesta por un número cercano a cien jinetes romanosmontados sobre gallos que realizaban diversas evoluciones y que obtuvieron un verdadero éxito.

Esta composición fue recogida en el libro “Carnaval de San Sebastián” editado por la Casa Díaz a comienzos delsiglo y posteriormente en el de las Viejas Canciones Donostiarras de Jesús Mª de Arozamena y Tomás Garbizueditado por la Caja de ahorros Municipal de San Sebastián en el año 1971.

Quedó en el olvido hasta que en el año 1994, con motivo del 10º aniversario de la formación de la Comparsa deCaldereros de la Hungría del barrio de Gros y dentro de un espectáculo basado en antiguas melodías del carnavaldonostiarra, se interpretó con el acompañamiento de los tambores y barriles.

El año 1998 la Comisión de Tamborradas de Donostia, tomó la decisión de incorporar esta partitura al repertoriotradicional de la Tamborrada del día de San Sebastián.

IRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 9 LARUNBATA - SÁBADO 18 DE FEBRERO

OTSAILAK 10 IGANDEA - DOMINGO 19 DE FEBRERO

Irteera ordua / Hora de salida: 20:01Abiapuntua / Salida: Gipuzkoa plazatik

Irteera ordua / Hora de salida: 12:01Ibilbidea / Recorrido: Bretxa, Alde Zaharra.

13:31Konstituzio plaza.

<<1> 17

Page 18: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LOREZAINEN KONPARTSA - ESKOLA

Jardinzayen konpartsak —Lorezainenak, alegia— 1818ko urtarrilaren 29an eskaini zuen lehenemanaldia. Konpartsa honek hamaika emanaldi eskaini zituen 1887ra arte. Guztien artean,1846an Isabel II.a erreginaren urtebetetzea zela-eta, gorteak gonbidatuta, Madrilgoeuskaldunek egindakoa nabarmendu zen. Ez zuten jarraian eskaini, aldian behin baizik, etamusikak eta letrak ere ez ziren beti berberak izan.

Musika berezirik ezean, esan daiteke, 1850era arte, lorazainen emanaldietan martxak,zortzikoak eta kontradantzak zirela ohiko konposizioak. José Juan Santestebanek martxabat, bi zortziko eta bi kontradantza idatzi zituen 1850eko konpartsarentzat, eta 1884anRaimundo Sarriegi maisuak martxa bat, ereserki bat, bost kontradantza eta zortziko batidatzi zituen.

Azken emanaldia 1887an egin zutenetik, konpartsa hau desagertuz joan zen donostiarrenfesta-oroimenean, eta, azkenik, informazio idatziaren bidez bakarrik izan zitekeen harenberri.

1881. urtean, Hernaniko gazte talde batek “Jardinzayen Konpartsa” berreskuratzea erabakizuen eta horretarako, martxoaren 1ean, inauteri-igandearekin, irteera bat antolatu zuten.1992ko ekainaren 27an, Hernaniko jaiak zirela medio, “Jardinzayen Konpartsa” berritu batitzuli zen herriko kaleetara. Oraingo honetan, 1887. urtekoa hartuko zuten erreferentziagisa, eta irten ziren taldeek Euskal Herriko zazpi probintziak ordezkatzen zituzten.Antzezpenean Lasarteko ERKETZ eta Donostiako ARGIA dantza-taldeek hartu zuten parte.

Donostiako Groseko Kaldereroen Konpartsak bultzatuta, eta Jose María Oiarzabal Belokiirakaslearen laguntzarekin, 1998an lorezainen konpartsaren berezko konposizioakberreskuratu zituzten, banda eta abesbatzetarako harmonizatu eta “Dira Dira” CDan sartuzituzten 1999an.

ESKOLA dantza taldeak 1999an “Jardinzayen Konpartsa” antzeztea erabakita, urte horretakoDonostiako Inauterietako Konpartsen Lehiaketako lehen saria jaso zuen. 2001ean konpartsenlehiaketatik kanpora atera zen Donostiako inauteri autoktonoa bultzatzeko eta LorazainenKonpartsa sendotzeko asmoz.

COMPARSA DE JARDINEROS

La primera representación de Jardinzayen konpartsa ó Comparsa de Jardineros se remonta al 29 de enero de 1818.Esta comparsa realizó once representaciones hasta el año 1887, destacando el realizado por los vascos de Madridlos cuales fueros invitados por la corte con motivo del cumpleaños de la Reina Isabel II el año 1846. No serepresentó con una periodicidad fija ni tampoco fueron sus músicas y letras siempre las mismas.

A falta de material musical hasta el año 1850, podemos decir que las marchas, los zortzikos y las contradanzas sonlas composiciones habituales en las representaciones de los jardineros. José Juan Santesteban escribió unamarcha, dos zortzikos y dos contradanzas para la comparsa de 1850 y en 1884 el maestro Raimundo Sarriegui unamarcha, un himno, cinco contradanzas y un zortziko.

<<1> 18

Page 19: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

Desde su última representación el año 1887, esta comparsa fue perdiéndose en la memoria festiva de losdonostiarras hasta tener solamente noticia de ella por medio de la información escrita.

El año 1881, un grupo de jóvenes de Hernani decidió recuperar la Jardinzayen Konpartsa y para ello organizaron unasalida el 1 de marzo, domingo de carnaval. Con motivo de las fiestas patronales de Hernani el 27 de junio de 1992,una Jardinzayen Konpartsa renovada vuelve a recorrer las calles del pueblo, en esta ocasión coge la referencia dela celebrada el año 1887 en la que salieron grupos que representando a las siete provincias de Euskal Herria.Colaboran en esta representación los grupos de baile ERKETZ de Lasarte y ARGIA de Donostia.

Por iniciativa de la Comparsa de Caldereros-Gros de Donostia y con la colaboración del profesor Jose MaríaOiarzabal Beloki, el año 1998 se recuperan las composiciones de la Jardinzayen Konpartsa y se armonizan parabanda y coros, pasando a formar parte el año 1999 del c.d. “Dira Dira”.

El grupo ESKOLA dantza taldea el año 1999 decide representar la Jardinzayen Konpartsa y recibe el primerpremio del Concurso y Comparsas del carnaval donostiarra de ese año. El año 2001 se desmarca del Concurso decomparsas con el propósito de impulsar el carnaval autóctono donostiarra y recuperar de manera estable laComparsa de Jardineros.

IRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 8 OSTIRALA - VIERNES 8 DE FEBRERO

OTSAILAK 9 LARUNBATA - SÁBADO 9 DE FEBRERO

OTSAILAK 10 IGANDEA - DOMINGO 10 DE FEBRERO

Irteera ordua / Hora de salida: 20:01Ibilbidea / Recorrido: Loiola - San Martzial - Getaria – Askatasunaren

Hiribidea/Avda. de la Libertad - Txurruka – Gipuzkoa plaza -Elkano - Boulevard.

Irteera ordua / Hora de salida: 19:01Abiapuntua / Salida: Zuloaga plazatik

Irteera ordua / Hora de salida: 12:01Ibilbidea / Recorrido: Kursaal – Erregina Erregentea/Reina Regente - Boulevard

Bretxa - Fermin Kalbeton - Narrika - Konstituzio plaza.

13:46Konstituzio plaza.

<<1> 19

Page 20: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

DANBORRADA - AITOR IKASTOLAKO DANBORRADA

Donostiako festa nagusia Danborrada da. Denboraren poderioz, haren jatorria desitxuratuegin da, eta entzun daitezkeen bertsio askotan, gertakari errealei buruz narratzailebakoitzak sortutako fantasiak nabarmendu dira.

Herritarrak 1597. urtean izurrite batek jo zituenean, donostiarrek hitza eman zuten SanSebastianen erlikia prozesioan eramango zutela urtarrilaren 20an Santa Maria elizatikAntiguako auzoan Santuaren izenarekin eraikitako elizara.

S. Bizente elizako mandatuen liburuan (1540-1670) honako hau irakur daiteke: "San Sebastián.El año de mil y quinientos noventa y ocho que hubo peste en esta Ciudad, se hizo voto deayunar la víspera de San Sebastián, tomando al santo por su patrón y su día con la reliquia delsanto que hay en la parroquia de Santa María; de ella sale la procesión para San Sebastián elAntiguo y dice la missa mayor el Vicario de Santa María" (J. I. Tellechea: La ReformaTridentina..., p.291292). [San Sebastian. Hiri honetan mila bostehun eta laurogeitahemezortzian izandako izurritearen ondorioz, San Sebastian bezperan barau egiteko hitzaeman zen, eta patroiaren egunean Santa Maria elizan dagoen santuaren erlikia hartuta,Antiguako San Sebastian elizara prozesioa egiten da. Bertan, Santa Mariako Bikarioak mezanagusia ematen du.]

XIX. mendeko lehen herenean, danbor-jole eta txirulariekin egiten omen zuten prozesioa ezzen berriz egin, eta bere ordez harresi-barruko ekitaldiak antolatu zituzten.

Hala ere, prozesio hori ezin da Danborradaren zuzeneko aurrekaritzat hartu; Danborradak,beharbada, Santuaren ohorez egiten zen ospakizun horren lekua hartu zuen.

Bertako historiagileak ez datoz bat lehenbiziko “benetako” danborrada noiz egin zutenezartzean. Era berean, ezin dute esan danborrada hori antolatua izan ala ez. Orokorrean ustedute festa poliki-poliki osatu zela, bi elementuren gainean. Elementu horietako bat,zalantzarik gabe, edozein plazatan etengabe entzuten zen musika militarra zen. Bestea,berriz, donostiarrek festarako zuten gogoa. Uneren batean (1836?), inauteri-giroa tarteko,grina piztu zen, eta zenbait donostiar animatu egin ziren formazio militarren bat imitatzera,haiei jarraitu eta erantzutera, edo agian burla egitera. Danborradaren hasiera zatekeen.

Danborradaren lehenbiziko urteetan, uniformerik jantzi gabe ibili arren, goizeko bostetanirteten ziren, eta ibilbidea amaituta, danbolinarekin bat egiten zuten San Jeronimo etaAbuztuaren 31 kaleen arteko kantoian, Konstituzio Plazara elkarrekin sartzeko, etasokamuturrari ekiteko. La Fraternal, Unión Artesana (1879an biek bat egin zuten) eta EuskalBilera herri-elkarteak izan ziren lehenak danborrada antolatzen.

Gaur egun oraindik amaitzeke dagoen eboluzio luzea eta gero, festan ehun “danborrada”inguruk desfilatzen dute urtarrilaren 20an ospatzen duten San Sebastian eguneko 24orduetan. Festari berari ere “Danborrada” deitzen zaio.

Iturria: Juan Antonio Sáez García / Ingeba

<<1> 20

Page 21: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

TAMBORRADA

La fiesta donostiarra por antonomasia es la Tamborrada. Su origen ha quedado desdibujado por el tiempo,predominando en no pocas versiones que han circulado sobre el mismo la fantasía del narrador sobre los hechosreales.

Cuando en el año 1597 una epidemia de peste afectó a la población, los donostiarras hicieron el voto de procesionarel día 20 de enero la reliquia de San Sebastián -hoy perdida- entre la iglesia de Santa María y la iglesia que, bajo laadvocación del Santo, se levantaba en el barrio del Antiguo.

En el libro de mandatos de la iglesia de S. Vicente (1540-1670) puede leerse: "San Sebastián. El año de mil yquinientos noventa y ocho que hubo peste en esta Ciudad, se hizo voto de ayunar la víspera de San Sebastián,tomando al santo por su patrón y su día con la reliquia del santo que hay en la parroquia de Santa María; de ella salela procesión para San Sebastián el Antiguo y dice la misa mayor el Vicario de Santa María". (J. I. Tellechea: LaReforma Tridentina..., p.291292).

En el primer tercio del siglo XIX la procesión en la que, al parecer, participaron tambores y pífanos, dejó decelebrarse, siendo sustituida por otros actos religiosos intramuros.

La citada procesión no puede, en realidad, ser considerada como un antecedente directo de la Tamborrada, pero siuna celebración en honor del Santo a la que sustituyó.

Los historiadores locales no se ponen de acuerdo en la fecha de celebración de la primera tamborrada propiamentedicha. Ni tan siquiera pueden afirmar que ésta existiese de forma organizada. Más bien parecen inclinarse por unalenta formación de la fiesta a partir de dos elementos. Uno fue, sin duda, la música militar que en toda plaza fuertese podía escuchar continuamente. El otro, las ganas de diversión de los donostiarras. En algún momento ¿1836?surgió la chispa en un entorno carnavalesco que animó a algunos donostiarras a imitar, a seguir, a responder quizása burlarse de las evoluciones de alguna formación castrense. Pudo ser el inicio de la Tamborrada.Durante sus primeros años de existencia la tamborrada, que no tenía uniformidad en el vestuario, realizaba susalida a las cinco de la madrugada y, tras finalizar su recorrido, se unía al tamboril en el cruce de las calles SanJerónimo y 31 de agosto, con objeto de entrar juntos en la Plaza de la Constitución, donde se corrían los torosensogados (sokamuturra). La Fraternal, la Unión Artesana (ambas se fusionaron en 1879) y Euskal Billera fueron lasprimeras sociedades populares en organizar la tamborrada.

Hoy en día, después de una larga evolución que todavía no ha concluido, la fiesta se centra en el desfile de uncentenar de "tamborradas" a lo largo de las 24 horas del día 20 de enero, festividad de San Sebastián. Al conjuntode la fiesta se denomina también "Tamborrada".

Fuente: Juan Antonio Sáez García / Ingeba

IRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 9 LARUNBATA - SÁBADO 9 DE FEBRERO

Irteera ordua / Hora de salida: 19:31Abiapuntua / Salida: Euskadi plazatik

<<1> 21

Page 22: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

KALDEREROAK – HISTORIA

Kaldereroen festa edo konpartsa 1884an sortu zen Donostian, urruneko lurretara zihoazela,urtero Inauteri garaian beren gauzak saltzeko hirira sartzen ziren ijito-tribuen antzezpenmoduko bat eginda. Ezin ahaztu da garai hartan Donostiako Inauteria Veneziakoaren mailabertsuan zebilela, eta Veneziakoak munduko onena izatearen ospea zuela. Urtarrilaren 20koDonostiako danborrada berriki egina izaten zenez, danborradaren musikak lagundu zienitxurazko hungariarrei inprobisatu behar zuten zartagin eta mailuen harrabotsari erritmoajartzen.Esana dugu Kaldereroen festa bat etortzen zela Kandelario egunarekin, eta garai hartanjaieguna izaten zela, 1912an Pio X.a Aita Santuak egunari jaitasuna kendu eta lanegun bihurtuzen arte. Festa gain behera etorri zen. Konpartsek animazioa eta bizitasuna galdu zuten.Jarraitzaileak murriztu egin ziren. Kasu gehienetan eguraldia ere ez zuten lagun izan. Etakonpartsa desagertzeko zorian izan zen.

Baina, 1962an, eta euriaren eraginez hain zuzen ere, garai hartan antolaketa-lanez arduratzenzen Gaztelubide Elkarteak erabakita, otsailaren 2an irten behar zuen konpartsa hurrengolarunbatera atzeratu zen. Harrigarria bazen ere, aldaketak hungariar eta ikusle gehiagoerakarri zituen, eta urte horretako Kaldereroek izugarrizko arrakasta izan zutendonostiarren artean. Orduz geroztik, konpartsa Kandelario egunaren hurrengo larunbateanegiten hasi ziren, eta horrela iraun du gaur egun arte.

Zer aproposago, iristear dagoen Inauteria iragartzeko, “mini-inauteri-aperitibo” bat baino,erregina eta guzti: jantzi dotoreekin emakumez mozorrotutako gizonezko bat. Ohorezkodamak jantzi hungariarrekin. Mitifikatutako nomadak gogoratzen dituzten gizonezkoak.Zingaroak karro dotoretutan. Txatar, zartagin, pertz eta ontzien akonpainamendu zaratatsua,kalderero Hungariatik heldu berriez jantzita. Zaldizko ijitoz osatutako zalduneria, kapela etazapia buruan, bibote luzeekin eta jantzi ilunekin. Eta festa arrazoituz, derrigorrezko kopla:

“Caldereros somos de la Hungríaque venimos a San SebastianEl rey Momo sólo nos envía,a deciros que pronto vendrá,componemos la vanguardia

del alegre carnaval,¡ay! cuantas dichas vamos a gozar”

Iturria: MITOS Y LEYENDAS DEL PAÍS VASCO

<<1> 22

Page 23: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

GROSEKO HUNGARIAKO KALDEREROAK

Sortu zenetik, Groseko Hungariar Kaldereroen Konpartsak lan handia egin du Donostiakoantzinako inauterietako konpartsak berreskuratzeko eta mantentzeko, eta horrez gain, doinuberriak ere ekarri ditu.

Bilaketa eta sormen lan honen emaitza dira Eskola Dantza Taldeak inauteri-igandez antzeztenduen Jardinzayen Konpartsa, Gaztedik eskaintzen duen Oilarren Konpartsa...

Ahaztuta egotetik gure kaleetan ikusi eta gozatzeko aukera izan dugun konpartsa hauez gain,badira beste hainbat doinu ere: Momo Jainkoaren Konpartsa, Oilar-Zalduneriaren Konpartsa,Atso-Zalduneriaren Konpartsa, Erriko Shemeen Erasoa, antzinako Iriyarena (Dira Dira) etaDonostiako Zortziko Martxa Zaharra. Doinu hauek guztiak berreskuratu eta gero, 1994Urtean, Txofre plazan interpretatu ziren Donostiako Kontserbatorioko Ikasle Bandaren eta“La Gaviota” Danborrada kultur elkartearen eskutik. Geroztik Groseko KaldereroenKonpartsak sustatuta “Dira Dira Ihauteriko Konpartsak” izeneko diskoa grabatu zen eta horida Donostiako antzinako inauterietako doinuei buruz dagoen soinu-katalogo bakarra.

Ekarpen zerrenda honekin jarraituz, Groseko Hungariar Kaldereroen Konpartsak aurten JoxeMari Oiartzabal maisuaren doinu berria txertatuko du, eta artzek parte hartze aktiboaizango dute festan doinu horrekin.

<<1> 23

Page 24: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

CALDEREROS – HISTORIA

La fiesta o comparsa de caldereros nació en San Sebastián en 1884, emulando a las tribus gitanas, que año trasaño, a su paso hacia lejanas tierras, venían a vender sus productos por Carnaval. No debe olvidarse que por aquelentonces el Carnaval donostiarra estaba comparado con el de Venecia, y éste, a su vez, tenía fama de ser el mejordel mundo. Como la tamborrada donostiarra del 20 de enero estaba aún cercana en el recuerdo, fue su música laque animó el estruendo de sartenes y martillos que los simulados húngaros habían de improvisar.

Dicho está que la fecha de celebración coincidía con la de la Candelaria, que por entonces era fiesta de precepto.Hasta que en 1912, el Papa Pío X suspendió tal fiesta y pasó a convertirse en jornada laboral. La celebracióndecayó. Las comparsas perdieron animación y colorido. Escasearon los seguidores. Tampoco acompañó el tiempo enla mayoría de las ocasiones. Y la comparsa corrió grave peligro de desaparecer.

Pero en 1962, y precisamente a causa de la lluvia, la comparsa que había de salir el día 2 de febrero se pospuso pordeterminación de la Sociedad Gaztelubide, su organizadora, hasta el sábado siguiente. Sorprendentemente, elcambio atrae a mayor número de húngaros y de espectadores, y los Caldereros ese año absorben con desmesura laatención de los donostiarras. Desde entonces la comparsa saldrá cada sábado siguiente al día de la Candelaria. Y asísigue siendo hoy.

Que mejor pórtico para el cercano Carnaval, de pagano colorido, que un “mini-carnaval-aperitivo”, con reina y todo:un hombre disfrazado de mujer con elegante atavío. Damas de honor con ropas húngaras. Hombres evocando anómadas cargados de leyenda. Zíngaros de engalanados carros. Ruidoso acompañamiento de chatarrería, sartenes,calderos, cazos, con vestimentas de caldereros recién llegados de la Hungría. Caballería de jinetes gitanos luciendosombrero y pañuelo a la cabeza, largos bigotes en el rostro y ropas oscuras en el cuerpo. Y razonando la fiesta, laobligada copla:

“Caldereros somos de la Hungríaque venimos a San SebastiánEl rey Momo sólo nos envía,a deciros que pronto vendrá,componemos la vanguardia

del alegre carnaval,¡ay! cuantas dichas vamos a gozar

Fuente: MITOS Y LEYENDAS DEL PAÍS VASCO

<<1> 24

Page 25: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

CALDEREROS DE LA HUNGRÍA GROS

Desde su creación, la Comparsa de Caldereros de la Hungría Gros, Groseko Hungariar Kaldereroen Konpartsa, hatrabajado por mantener y recuperar comparsas del antiguo carnaval de Donostia, a la vez que ha aportado nuevasmelodías.Fruto de estas búsquedas y aportaciones es la recuperación física de la Comparsa de Jardineros representada porEskola Dantza Taldea el domingo de carnaval, la Comparsa de Gallos representada por Gaztedi…Además de estas comparsas que han pasado del olvido a poderlas disfrutar por nuestras calles, están las músicasde otras como la Comparsa del dios Momo, Comparsa de la Caballería de Gallos, Caballería de Viejas, Ataque deErriko Shemes, antiguo Iriyarena (Dira dira) y la Primitiva Marcha Zortziko de San Sebastián que después dehaber sido recuperadas e interpretadas el año 1994 en la Plaza del Txofre por la Banda de Alumnos delConservatorio de Donostia y la tamborrada de la Peña Cultural “La Gaviota”, han pasado a interpretarse en lastamborradas y grabadas en el disco “Dira Dira Ihauteriko Konpartsak”, siendo este el único catálogo sonoroexistente sobre las músicas del antiguo carnaval donostiarra y que fue promovido por esta Comparsa de Caldererosde la Hungría-Gros.Siguiendo esta dinámica de aportaciones, este año la Comparsa de Caldereros de la Hungría-Gros HungariarKaldereroen Konpartsa va incorporar una nueva composición del maestro José María Oiarzabal, en la que los osostoman parte activa en la fiesta.

IRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 9 LARUNBATA - SÁBADO 9 DE FEBRERO

Irteera ordua / Hora de salida: 19:01Abiapuntua / Salida: Kursaaletik

<<1> 25

Page 26: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

<<1> 26

Page 27: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KONPARTSA ETAKARROZEN LEHIAKETA

CONCURSO DE COMPARSAS YCARROZAS

<<1> 27

Page 28: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KONPARTSAREN IZENANOMBRE DE LA COMPARSA

PARTE

HARTZAILEAKPARTICIPANTES

KATEGORIACATEGORIA

GAIA / TEMA

ZUHAITZAK 20 TXIKIA / PEQUEÑA ANGRY BIRDSBETIKO ZUHAITZ 30 TXIKIA / PEQUEÑA CUIDADO QUE VIENE EL CIRCO DEL TERRORSHOW TIME 33 TXIKIA / PEQUEÑA GUERREROS CHINOSALAIA 40 TXIKIA / PEQUEÑA ALAIA ORIENTALSANTA BARBARA 41 TXIKIA / PEQUEÑA TITANICDENOK TALDEA 46 TXIKIA / PEQUEÑA LOS PICAPIEDRAMI NUEVO POTOSI 48 TXIKIA / PEQUEÑA MORENADATANTAI LOIOLAKOKONPARTSA

51 TXIKIA / PEQUEÑA VAMOS A LA FIESTAODISSEY 55 ERTAINA / MEDIANA LA MAGIA DEL CIRCOFURIUS 56 ERTAINA / MEDIANA WALL STREETALEGRIA DE ALZA 60 ERTAINA / MEDIANA HIPPISGUREA 60 ERTAINA / MEDIANA MARINEROSAITOR IKASTOLA 63 ERTAINA / MEDIANA INTERNAZIONAL GARAGARDO FESTAILAE 66 ERTAINA / MEDIANA MONSTER HIGH IKASTOLATXASISS 70 ERTAINA / MEDIANA CABARET - BURLESQUE SHOWBOVEDA GAZTE ELKARTEA 90 ERTAINA / MEDIANA IRLANDAR BASO MAGIKOAMUNDO NUEVO 95 ERTAINA / MEDIANA SORPRESA DE HUMOR: SUPERBUENOS Y SUPERMALOSLAGUN ARTEA 100 HANDIA / GRANDE DIOSES EGIPCIOSTOXIC 110 HANDIA / GRANDE TEX MEX PARTYTHAMESSIS 113 HANDIA / GRANDE PRESSING CATCH / W.W.E. / RAWMYSTIC 150 HANDIA / GRANDE AQUELLOS MARAVILLOSOS AÑOSKAOS 155 HANDIA / GRANDE HALLOWEENINTXAUR TXIKI 160 HANDIA / GRANDE CHARLIE Y LA FÁBRICA DE CHOCOLATEFAMA 180 HANDIA / GRANDE PEARL HARBOUREUREKA 200 HANDIA / GRANDE ¡CELEBRACIÓN AFRO!KARMELO TXIKI 205 HANDIA / GRANDE MAGO DE OZTRUMOIAK 220 HANDIA / GRANDE UN, DOS, TRES, DISFRUTA OTRA VEZ

GUZTITRA / TOTAL 2.517

KONPARTSAKCOMPARSAS

<<1> 28

Page 29: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KONPARTSEN AURKEZPENAGASCA KIROLDEGIANPRESENTACIÓN COMPARSAS EN EL POLIDEPORTIVO GASCA

OTSAILAK 7 OSTEGUNAJUEVES 7 FEBRERO21:01

Talde bakoitzak hiru minutuko saio batetan bere konpartsa aurkezten du.Parte hartzaileak honako ordena jarraituz hauexek dira:

Cada grupo presentará su comparsa en una actuación de tres minutos.El orden de participantes será:

KONPARTSAREN IZENA / NOMBRE DE LA COMPARSA1 TANTAI LOIOLAKO KONPARTSA2 GUREA3 FAMA4 DENOK TALDEA5 SHOW TIME6 SANTA BARBARA7 EUREKA8 THAMESSIS9 ILAE10 MI NUEVO POTOSI11 TXASISS12 ZUHAITZAK13 TOXIC14 INTXAUR TXIKI15 LAGUN ARTEA16 BETIKO ZUHAITZ17 BOVEDA GAZTE ELKARTEA18 ALEGRIA DE ALZA19 KAOS20 KARMELO TXIKI21 MYSTIC22 TRUMOIAK23 ODISSEY24 AITOR IKASTOLA25 ALAIA26 FURIUS

<<1> 29

Page 30: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KONPARTSEN AURKEZPENAKONSTITUZIO PLAZANPRESENTACIÓN COMPARSAS EN LA PLAZA CONSTITUCIÓN

OTSAILAK 8 OSTIRALAVIERNES 8 FEBRERO

18:31 MOMO JAINKOSARI laguntzen Londres Hoteletik. Batukada jendetsua Taupada

taldearekin. Ibilbidea: Londres Hotela, Kontxa Pasealekua, Ijentea, Nagusia, Kaiaeta Konstituzio Plaza.

19:01 Batukada Taupada taldearekin Konstituzio plazan.

19:16 Konpartsen aurkezpena Konstituzio plazan.

18:31 Acompañando a la DIOSA MOMO desde el Hotel de Londres. Batucada multitudinaria con Taupada.Recorrido: Hotel de Londres, Pº de la Concha, Ijentea, Mayor, Puerto y plaza Constitución.

19:01 Batucada con Taupada en la Plaza de la Constitución

19:16 Presentación de Comparsas en la Plaza de la Constitución.

<<1> 30

Page 31: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

<<1> 31

Page 32: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

Talde bakoitzak hiru minutuko saio batetan bere konpartsa aurkezten du. Parte hartzaileakhonako ordena jarraituz hauexek dira:

Cada grupo presentará su comparsa en una actuación de tres minutos.El orden de participantes será:

KONPARTSAREN IZENA/NOMBRE DE LA COMPARSA

1 SANTA BARBARA2 MYSTIC3 MUNDO NUEVO4 TRUMOIAK5 EUREKA6 BETIKO ZUHAITZ7 DENOK TALDEA8 FAMA9 TOXIC10 ALEGRIA DE ALZA11 BOVEDA GAZTE ELKARTEA12 THAMESSIS13 SHOW TIME14 MI NUEVO POTOSI15 ODISSEY16 AITOR IKASTOLA17 LAGUN ARTEA18 TXASISS19 ALAIA20 KARMELO TXIKI21 FURIUS22 GUREA23 TANTAI LOIOLAKO KONPARTSA24 INTXAUR TXIKI25 ILAE

<<1> 32

Page 33: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

INAUTERIETAKO DESFILEAKDESFILES DEL CARNAVAL

OTSAILAK 9-10 FEBRERO

LARUNBATA eta IGANDEA / SÁBADO y DOMINGO

KONPARTSA ETA KARROZEN LEHIAKETACONCURSO COMPARSAS Y CARROZAS

17:01

ZIRKUITU ITXIA – CIRCUITO CERRADO

BOULEVARD - HERNANI – ASKATASUNAREN HIRIBIDEA/AVDA. LIBERTAD -URBIETA - PRIM - BERGARA - IDIAKEZ – GIPUZKOA PLAZA - LEGAZPI -

BOULEVARD

OTSAILAK 10 FEBRERO

IGANDEA / DOMINGO

HAUR DESFILEADESFILE INFANTIL

11:31

IBILBIDEA / RECORRIDO

BOULEVARD, HERNANI, ASKATASUNAREN HIRIBIDEA/AVDA. LIBERTAD,TXURRUKA, GIPUZKOA PLAZA, ELKANO, BOULEVARD.

Karrozak ez dira aterako desfile honetanDesfilea haurrentzat Konstituzio Plazan egingo den emanaldi batekin amaituko

da (12:16).

Las carrozas no saldrán en este desfile

El desfile terminará con una actuación en la Plaza Constitución (12:16).

<<1> 33

Page 34: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

<<1> 34

Page 35: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

<<1> 35

Page 36: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

Euria egin ezkero, haurren emanaldia Victoria Eugenia Antzokian egingo litzateke.Bertara sarrera aldez aurretik banatuko diren gonbidapenekin bakarrik izango da.

En caso de que llueva, la actuación infantil se realizará en el Teatro Victoria Eugenia.Entrada únicamente con invitaciones que se repartirán previamente.

<<1> 36

Page 37: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KONPARTSEN DESFILEAK AUZOETANDESFILES DE LAS COMPARSAS EN LOS BARRIOS

OTSAILAK 8, OSTIRALA / VIERNES 8 DE FEBRERO

18:01

ILAE konpartsaren desfilea Ibaetan.Desfile de la comparsa ILAE por IbaetaAitor Zabaleta – Igara bidea - Karlos Santamaria plaza - Xabier Lizardi - Balentegi – Orixepasealekua – Errotaburu biribilgunea/Rotonda Errotaburu - L.L. Bonaparte plaza.

20:31Tantai Loiolako konpartsaren desfilea Loiolan.Desfile de la comparsa Tantai Loiolako Konpartsa por Loiola.Frontoia - Zubiondo – Urbasa mendia - Plazaburu – Aralar mendia - Frontoia.

21:46Betiko Zuhaitz konpartsaren desfilea Intxaurrondon.Desfile de la comparsa Betiko Zuhaitz por Intxaurrondo.Mons biribilgunea/Rotonda Mons - Zarategi - Txara - Zarategi – Mons biribilgunea/Rotonda Mons.

22:01Thamessis konpartsaren emanaldia Bidebietako areto-futbol zelaian.Exhibición de la comparsa Thamessis en el campo de futbito de Bidebieta.

OTSAILAK 9, LARUNBATA / SÁBADO 9 DE FEBRERO

11:01Aitor Ikastola eta Denok Taldea konpartsen desfilea Egian.Desfile de las comparsa Aitor Ikastola y Demok Taldea por Egia.Mandasko Dukea - Egia - Ametzagaina – Karmendo Andre Maria - Martin Santos plaza.

OTSAILAK 10, IGANDEA / DOMINGO 10 DE FEBRERO

12:01Tantai Loiolako konpartsaren desfilea Loiolan.Desfile de la comparsa Tantai Loiolako Konpartsa por Loiola.Frontoia - Zubiondo – Urbasa mendia - Plazaburu – Aralar mendia - Frontoia.

12:01Lagun Artea konpartsaren desfilea Grosen.Desfile de la comparsa Lagun Artea por Gros.Euskadi plaza - Mirakruz - Secundino Esnaola - Segundo Izpizua – Txofre plaza.

12:01Alegría de Alza, Gurea eta Santa Bárbara konpartsen desfilea Altzan.Desfile de las comparsas Alegría de Alza,Gurea y Santa Bárbara por Alza.Harria parkea - Arriberri - Santa Barbara – Harria parkea.

12:31Mundo Nuevo konpartsaren desfilea Amara Zaharrean.Desfile de la comparsa Mundo Nuevo por Amara Viejo.Amara – Osasun/Salud - Autonomia – Easo plaza - Arroka - Amara.

<<1> 37

Page 38: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

TXARANGAK

FANFAREAK

BATUKADAK…

<<1> 38

Page 39: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

MUSIKA

OSTEGUNA7

JUEVES

19:01Momo JainkosarenHarrera/Recibimiento Diosa MomoLOS PASAI

OSTIRALA8

VIERNES

18:31TAUPADA (Batucada)

18:46LOS BEBES DE LA BULLA

19:01EL GRAN COMBO DE EASO 45

20:01GAUERDI TXARANGA (Lanpernenkonpartsa/Comparsa Percebes)

20:01BANDA ILLUMBE (Lorezainenkonpartsa/Comparsa Jardineros)

LARUNBATA9

SABADO

11:01Goiztiriak/MañanitasLOS PASAI

11:46ZUBIETAko ZANPANTZARRAKLOS PASAI

18:16LOS BEBES DE LA BULLA

19:01GAZTELUBIDEKO FANFAREA

19:01BANDA ILLUMBE (Lorezainen konpartsa/Comparsa Jardineros)

19:01THE JOSELONTXO’S (Groseko HungariakoKaldereroak)

19:31LOS PASAI(Aitor ikastolako danborrada)

19:31GAUERDI TXARANGA (Lanpernenkonpartsa/Comparsa Percebes)

20:01DEIADAR TXARANGA (Oilarrenkonpartsa/Comparsa de Gallos)

23:31THE JOSELONTXO'STAUPADA (Batucada)(Alde Zaharra/Parte Vieja:Konstituzio plaza / Boulevard)

23:31SANS CULOTTE & DJ DANZFESTA(Alde Zaharra/Parte Vieja)

IGANDEA10

DOMINGO

09:01Inauterietako DianaUDALAREN TXISTULARI TALDEA/BANDA MUNICIPAL DE TXISTULARIS

12:01BENGOA DJ(Alde Zaharrean/por la Parte Vieja)

12:01GAUERDI TXARANGA(Alde Zaharra/Parte Vieja)

12:01DEIADAR TXARANGA (Oilarren konpartsa/Comparsa de Gallos)BANDA ILLUMBE (Lorezainen konpartsa/Comparsa Jardineros)

13:31DEIADAR TXARANGA (Oilarrenkonpartsa/Comparsa de Gallos)

13:46BANDA ILLUMBE (Lorezainen konpartsa/Comparsa Jardineros)

18:31LOS BEBES DE LA BULLA

19:01THE JOSELONTXO’S(Boulevard eta Alde Zaharra/ParteVieja)

19:31MC JEARAS BAND(Boulevard eta Alde Zaharra/ParteVieja)

ASTELEHENA11

LUNES

10:00 - 13:00Momoren Bisitak / Visitas MomoLOS PASAI

18:46LOS BEBES DE LA BULLA

19:30Sardinaren ehorzketaEntierro de la sardinaDEABRU BELTZAKLOS PASAILOS INCANSABLESAMULLETA DANBORKOFRADIA/COFRADÍA DELTAMBOR AMULLETA

<<1> 39

Page 40: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LOS BEBES DE LA BULLAIRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 8, OSTIRALA / VIERNES 8 DE FEBRERO

18:46 Ibilbidea/Recorrido: Euskal Herria, Aldamar, Bretxa, Boulevard, Ijentea, Nagusia/Mayor,Abuztuaren 31, Trinitate plaza, Abuztuaren 31, Soraluze, Aldamar.

OTSAILAK 9, LARUNBATA / SÁBADO 9 DE FEBRERO

18:16 Ibilbidea/Recorrido: Euskal Herria, Aldamar, Bretxa, Fermin Kalbeton, San Jeronimo, Portu,Konstituzio plaza, Narrika, Boulevard, Fermin Kalbeton, Aldamar.

OTSAILAK 10, IGANDEA / DOMINGO 10 DE FEBRERO

18:31Ibilbidea/Recorrido: Euskal Herria, Aldamar, Bretxa, Fermin Kalbeton, Narrika,Arrandegi/Pescadería, Fermin Kalbeton, Esterlines, San Jeronimo, Fermin Kalbeton, Bretxa,Aldamar.

OTSAILAK 11, ASTELEHENA / LUNES 11 DE FEBRERO

18:46

Ibilbidea/Recorrido: Euskal Herria, San Juan, Bretxa, Boulevard, Elkano, Gipuzkoa pz.,Getaria, Bilbao pz., Errege Katolikoak, Prim (San Jose Ikastetxea), Artzain Onaren pz./Pz.Buen Pastor, Loiola, Urbieta, San Martzial, Londres Hotela, Kontxa pasealekua, Boulevard,Nagusia/Mayor, Portu, San Jeronimo, Abuztuaren 31, Soraluze, Aldamar.

FANFARE DE GAZTELUBIDEIRTEERAK - SALIDAS

OTSAILAK 9, LARUNBATA / SÁBADO 9 DE FEBRERO

19:01 Ibilbidea/Recorrido: Abuztuaren 31, Narrika, Konstituzio pz. (emanaldia/actuación),Arrandegi/Pescadería, Esterlines, Portu, Nagusia/Mayor, Gaztelubide.

<<1> 40

Page 41: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIETAKOEKITALDIAK

ACTIVIDADES DE CARNAVALES

<<1> 41

Page 42: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

MOMO JAINKOSAREN ETORRERA HIRIRAETA HARRERAOTSAILAK 7 OSTEGUNA19:01 Konstituzio plazatik irteera.Ibilbidea: Konstituzio Plaza, San Jeronimo, Fermin Kalbeton, San Juan, Boulevard Elkano, Gipuzkoa pz., Txurruka, Getaria, San Martzial, Londres Hotela, Los Pasai txarangarekin.19:31 Londres hotela. Momo Jainkosari harrera eta giltzak emango zaizkio.

LLEGADA DE LA DIOSA MOMO A LA CIUDADY RECEPCIÓNJUEVES 7 FEBRERO19:01 Salida de la Plaza de la Constitución.Recorrido: Plaza de la Constitución, San Jerónimo, Fermín Calbetón, San Juan, Boulevard, Elkano, Plaza Gipuzkoa, Txurruka, Getaria, San Marcial, Hotel Londres, acompañados por Los Pasai.19:31 Recepción a la Diosa Momo y entrega de llaves en el Hotel Londres.

<<1> 42

Page 43: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

DONOSTIA EUSKAL INAUTERIAZ BLAI!

OTSAILAK 7 OSTEGUNAJUEVES 7 FEBRERO

19:31Alde ZaharreanParte Vieja

Parte-hartzaileak / Participantes:

� ESKOLA DANTZA TALDEA� GOIZALDI DANTZA TALDEA� TREBESKA DANTZA TALDEA

Alde Zaharrean barrena ibili ondoren Konstituzio plazara abiatuko dira eta emanaldiaeskeiniko dute.

Tras recorrer las calles de la Parte Vieja se dirigirán a la Plaza de la Constitución donde ofrecerán una actuación.

<<1> 43

Page 44: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

GOIZTIRIAKOTSAILAK 18 LARUNBATA

Donostiako Inauterietan zeharo sustraiturik dagoen ekintza da; jende multzo batek MomoJainkosari abestuko dio, esna dadin, eta denak elkarrekin kalejiran Udaletxerantz abiatukodira boterea Momo Jainkosari pasatzeko. Ekintza honekin Donostiako inauterien antzinakoabestiak berreskuratu dira.

EGITARAUA:

11:01 Zuloaga plazan konzentrazioa. Inauterietako kalejira Los Pasai txarangarekin,Zuloaga plazatik Londres hoteleraino.

Ibilbidea: Zuloaga plaza, Abuztuaren 31, Narrika, Fermin Kalbeton, San Juan, Boulevard,Ijentea, Kontxa Pasealekua, Londres Hotela.

11:31 Goiztiriak Momo Jainkosari: Agur koral herrikoia Kontxa pasealekuan.

11:46 Guztiok Momo Jainkosarekin Udaletxera. Kalejira Zubietako Zanpantzarrekineta Los Pasai txarangarekin Kontxako pasealekuan barrena.

12:01 Boterea, Momo Jainkosaren eskuetara pasatzea Udaletxeko Udalbatza Aretoan.

MAÑANITAS9 DE FEBRERO SÁBADO

Una actividad muy arraigada en el carnaval donostiarra, en el que un cortejo canta a la Diosa Momo paradespertarle, y luego todos juntos en kalejira se dirigirán al Ayuntamiento para tomar parte en el traspaso depoderes. Con esta actividad se han recuperado antiguas canciones del carnaval donostiarra:

PROGRAMA:

11:01 Concentracion en la plaza Zuloaga.Pasacalles carnavalero con la txaranga Los Pasai desde laplaza Zuloaga hasta el Hotel Londres.

Recorrido: Plaza Zuloaga, 31 de Agosto, Narrica, Fermín Calbetón, San Juan, Boulevard, Ijentea, Paseo de laConcha, Hotel Londres.

11:31 Mañanitas a la Diosa Momo: Salutación coral popular, en el Pº de la Concha.

11:46 Todos con la Diosa Momo al Ayuntamiento. Pasacalles con Zanpantzar de Zubieta y la txarangaLos Pasai por el Pº de la Concha.

12:01 Traspaso de poderes a la Diosa Momo en el Salón de Plenos del Ayuntamiento.

<<1> 44

Page 45: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

<<1> 45

Page 46: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

TANGO DANTZARIAK KALEANA.G.A.T.A.(Tango Argentinarraren Gipuzkoako Lagunen Elkartea)

OTSAILAK 18 LARUNBATA12:01 Boulevardeko Kioskoa

AGATA elkarte bat da, Argentinako tangoaren zaleek sortua, 1996an, Gipuzkoan.

Argentinako tangoa eta haren aldaera guztiak zabaldu nahi dituzte, dantza, musika, kantaldi,poesia eta abarren bidez. Horretarako, tangoa kalera ateratzen ahalegintzen dira eta, hala,urtero tango-dantzariz mozorrotu eta dantza egiten dute kalean, jendea haiekin bat egiteraanimatzen.

TANGUEROS EN LA CALLEA.G.A.T.A.(Asociación Guipuzcoana de Amigos del Tango Argentino)

18 DE FEBRERO SÁBADO12:01 Quiosco Boulevard

AGATA, es la Asociación Guipuzcoana de Amigos del Tango Argentino.

Constituida en Octubre de 1.996, a través de sus actividades pretende difundir el tango argentino en sus diversasvariantes, a través del baile, música, cantantes, poesía, etc... y una manera de hacerlo es sacarlo a la calle. Por eso,todos los años en Carnavales se echan unos bailes vestidos de tangueros animando a la gente a unirse a ellos ybailar.

<<1> 46

Page 47: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LANTZEKO INAUTERIAANTIGUOTARRAK DANTZA TALDEAOTSAILAK 9 LARUNBATA12:31

Alfontso XIII.aren plaza (irteera), Matia, Gaskonia plaza, Benta Berri plaza (amaiera)

Tradizio handiko inauteria da. Ongiaren eta gaizkiaren indarrek elkarren kontra egiten dutehainbat egunez. Gudu sinboliko horretan, zuzentasun egarriak herriaren haserrea eragiten du.

Inauteri astearte bakoitzean, Miel Otxin lapur mitiko eta gaiztoa harrapatu, epaitu etasutara botatzen da Lantz herri txikian.

Hiru metroko panpina honek besoak gurutzean dauzka; atorra estanpatua, praka urdinak etagerriko gorria jantzita ibiltzen da, eta txano koniko ikusgarria eramaten du buruan.

Harez gain, pertsonaia hauek osatzen dute segizioa: Ziripot, gizon barregarri eta lodikotea,gorputza lastoz beteriko zakuez estalia duena eta baldar ibiltzen dena; horri segika, Zaldikoa,zaldi basatia, hari eraso egiten diona, lurrera bota arte; Arotzak, mailuak eta kurrikakdaramatzatenak eta Zaldikoaren atzetik korrika doazenak, ferratzera; eta, azkenik,Txatxoak, animalia larruz jantzita eta eskuetan makilak eta erratzak hartuta bertandaudenak zirikatzen dituztenak.

CARNAVAL DE LANTZANTIGUOTARRAK DANTZA TALDEA9 DE FEBRERO SÁBADO12:31

Pz. Alfonso XIII (salida), Matía, Pz. Gaskuña, Pz. Benta Berri (final).

Carnaval rural de gran tradición, en el que durante unos días las fuerzas del mal y del bien se enfrentan en unabatalla simbólica en la que la sed de justicia moviliza las iras populares.

Cada martes de carnaval se celebra en el pueblecito de Lantz, el apresamiento, juicio y muerte en la hoguera delmítico y malvado bandido Miel Otxin.

Este muñeco de tres metros porta los brazos en cruz, viste blusa estampada, pantalón azul y faja roja, y corona sucabeza un gorro cónico llamativamente adornado.

Asimismo, varios personajes le acompañan en el desfile: Ziripot, hombre bonachón y gordinflón hecho a base desacos rellenos de helechos y heno, que apenas puede mantenerse en pie; le persigue el Zaldico, caballo bravío quearremete contra él hasta tirarlo al suelo; los Arotzak portan martillos y tenazas, y corren tras el Zaldico paraherrarlo, y finalmente los Txatxos, que enfundados en pieles de animales y armados con palos y escobas, gritanmientras hostigan a todos los presentes.

<<1> 47

Page 48: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

EUSKAL HAUR-INAUTERIAOTSAILAK 10 IGANDEA12:01 - Parte Zaharra eta Alderdi Eder

Konstituzio plaza, San Jeronimo, Abuztuaren 31, Nagusia, Portua, Portaletas, Lastako nasa,Ijentea, Kontxa pasealekua, Alderdi Eder (Udaletxeko terraza).

Zerbait baldin badago Euskal Inauterian, ezer baino nabariagoa, horixe baserri

giroa da. Izan ere, euskal inauteriak baserri giroko inauteriak dira, herrikoak, ezer

izatekotan.

Maskara izan du ezaugarri nagusia, eta oraindik hala da. Mozorro jantziari dagokionez, betiizan da apal eta xumea: zakuzko, larruzko edo izara batez eginiko tunika, xingolak etakoloretako laxoak…

Euskal Herriko toki askotan, aurpegiko maskaraz eta mozorro jantziaz gainera, pantomima batantzezten zen eta, amaieran, panpina sinboliko bat erretzeko ohitura zegoen.

Euskal Herriko herri gutxitan eutsi diote zeinek bere inauteriari, horrenbeste urtezgalarazita egon eta gero.

Sarritan gure herriko inauteri adierazpenak folklore ikuskizunen barruan eskaini ohi dira,sortu izan ziren lekuekin bat ez datozen herrietan sarri.

Aurtengoan, Gero Axular dantza taldearen laguntza izango dugu, eta Inauterietako Buruhandieta Erraldoien konpartsa tradizionala aurkeztuko digu.

CARNAVAL VASCO INFANTIL10 DE FEBRERO DOMINGO12:01 - Parte Vieja y Alderdi Eder

Pz. Constitución, San Jerónimo, 31 de Agosto, Mayor, Puerto, Portaletas, Muelle de la Lasta,Ijentea, Paseo de la Concha, Alderdi Eder (terraza del ayuntamiento).

Si hay algo que destaca por encima de cualquier cosa en el Carnaval Vasco es su ruralismo. En efecto, los carnavaleseuskaldunes son ante todo carnavales rurales, de pueblo, humildes en el diseño de su representación.

Su elemento principal ha sido y sigue siendo la máscara. En cuanto al disfraz, éstos han sido siempre de sencillezextrema: túnicas de saco, pieles o simples sábanas, cintas y lazos de colores,...

En muchas poblaciones vascas, además de la máscara y el disfraz se representaba una pantomima y era frecuentequemar un simbólico muñeco al final de la misma.

En la actualidad son pocos los pueblos vascos que mantienen su carnaval, tras el revés que supusieron los años deprohibición.

En muchas ocasiones las manifestaciones carnavaleras de nuestra tierra han pasado a ser parte de espectáculosfolclóricos representados en lugares no coincidentes con el punto de origen de los mismos.

En esta edición contaremos con la colaboración del grupo de danza Gero Axular que nos presentarán la comparsatradicional de Gigantes y Cabezudos del Carnaval.

<<1> 48

Page 49: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

GERO AXULARGERO taldeak Donostiako antzinako inauteri konpartsen egitura bereziari jarraipenaeman nahi dio haur inauterian ere, ikuskizun berean zuzeneko musika eta euskaltradizioan oinarritutako dantza-urratsak uztartzen baitira. Hori dela eta, Donostiakoinauterirako beste konpartsa bat errekuperatzeko ikerlana egin dute.

Taldearen asmoa da Donostian aspaldian desfilatu zuten bi konpartsa nahastea: lehenaldiz 1817an sortu zenean, eta hurrengo urteetan ere desfilatu zuen artzainenkonpartsa (Arzaigokia), eta erraldoi eta buruhandiena, besteak beste, 1900ean mendeberriaren hasiera ospatzeko desfilatu zuena, neguko turismoa bultzatzeko asmoz.

“Artzain erraldoi eta buruhandien” konpartsa sortu dute. Trikimako gainean ibiliko direnerraldoiak, puxikez hornituriko buruhandiak eta segizio talde batek osatuko dute,guztiak ere artzainen erara jantzita.

Koreografia propioak garatuko dituzte, zuzeneko musikarekin, dantza tradizionalak suspertueta konposizio berriak erantsita.

GERO queriendo dar continuidad en el carnaval infantil de la singular estructura que tienen las antiguas comparsasdonostiarras, donde se unen en una misma escenificación música en vivo y coreografías basadas en pasos delfolklore euskaldun, ha llevado a cabo un estudio para poder recuperar para Donostia otra comparsa de carnaval.

Su intención era diseñar un proyecto de comparsa infantil que consistiría en la mezcla de dos comparsas que yadesfilaron en Donostia anteriormente, la comparsa de pastores (Arzaigokia) que desfiló por primera vez en el año1817 y repitió en años posteriores, y a la comparsa de gigantes y cabezudos que, entre otros privilegios, tuvo laoportunidad de desfilar en 1900 intentando potenciar un proyectado turismo invernal con motivo del comienzo delnuevo siglo.

Han creado la comparsa de “pastores gigantes y cabezudos” que esta compuesta por una compañía de gigantesmarchando sobre zancos, una compañía de cabezudos provistos de vejigas y séquito de acompañantes, todos ellosataviados en un ambiente pastoril.

Realizarán sus propias coreografías con música en directo recuperando bailes tradicionales y añadiendo nuevascomposiciones.

<<1> 49

Page 50: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIETAKO DIANAOTSAILAK 10 IGANDEA10 DE FEBRERO DOMINGO09:01

Udalaren Txistulari Bandaren eskutikOinezkoentzako kaleetan eta Parte Zaharrean barrena

Con la Banda Municipal de TxistularisPor el eje peatonal y la Parte Vieja

<<1> 50

Page 51: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

SARDINAREN EHORZKETAOTSAILAK 11 ASTELEHENA19:31

Sardinaren ehorzketa, aurten, hilaren 11n egingo da, astelehenarekin, arratsaldeko19:31etatik aurrera, eta 1886ko inauterietan egindakoan oinarrituko da. Urte hartakoaaurrenetako bat izan zen, jasota geratu den lehendabizikoa 1867koa izan baitzen, hogei urtelehenago egina.

Musika ez da asko aldatuko, badira eta zenbait inauteri urte Raimundo Sarriegi musikaridonostiarrak garai hartan idatzitako partituren musika entzuten dugula. Horien adibide dituguinauterietako ehorzketaren Martxa erdi-serioa, Balsa, Habanera, eta gudarien eta dragoiarenGalopa entzuteko aukera izango dugu.

Hileta-festa segizioa Bilbao Plazatik abiatu eta Getaria kalea, Txurruka, Gipuzkoa plaza,Elkano eta Boulevard zumardian barrena joan da, kioskoaren aurrean amaitzeko. Sardinahantxe erre eta ekitaldia amaituko da. Inauteriak han bertan amaituko dira eta 20:16akaldera salda beroa eta txorizo egosia banatuko da.

Ohiko bihurtu diren ‘monje’, ‘gizon alargun’ eta ‘galaz jantzitako emakume alargunez’ gain,aurtengo desfilean, iazkoan bezala, duela 120 urteko sardinaren ehorzketan izan zirenpertsonaia askok hartuko dute parte. ‘Zuzi mutilak’, ‘nekromantikoak’, ‘deabruak, ‘zaldigaineko gudariak’ eta ‘dragoia’ Donostiako kaleetan izango dira Inauteriei amaiera ematekoekitaldian. Bestalde, ekitaldian `maindirez jantzitakoek´ –mamuek– ere parte hartuko dute,XIX. mendearen amaiera aldera segizio honetan samaldaka desfilatzen zutenen ordezkarimoduan. Aurtengo desfilea DEABRU BELTZAK taldeak irekiko du beren suzko danborrekin.Parte hartzen izango ditugu, baita ere, Gero Dantza Taldea, Cofradía de Tambores deAmulleta taldea, Los Incansables eta ‘Los Pasai’ txarangak Sarriegiren doinuak joaz.

Sardina gurdi batean joango da, monje batzuk tiratuta, aurretik pertsonai berri batdaramatela: Inkisidorea. Sardinaren atzetik beste monje musikari batzuk joango dira.

<<1> 51

Page 52: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

ENTIERRO DE LA SARDINALUNES 11 FEBRERO19:31

El entierro de la sardina de este año tendrá lugar el lunes día 11 a partir de las 19.31 horas, se va a realizar sobrela base del celebrado en el carnaval de 1.886, es decir, uno de los primeros, ya que del primero que hay constanciadata de veinte años antes, 1.867.

La música no sufrirá excesivas alteraciones, ya que desde hace varios carnavales ya están incorporadas diversaspartituras de Raimundo Sarriegi, obras creadas por el autor donostiarra por aquellas fechas. Como ejemplostenemos la Marcha semi seria del entierro del carnaval, Vals, Habanera y Galop de los guerreros y el dragón.

La comitiva fúnebre-festiva partirá de la Plaza Bilbao y seguirá por Getaria, Txurruka, Plaza Gipuzkoa, Elkano yBoulevard donde terminará enfrente del quiosco. Allí se procederá a la tradicional quema de la sardina, dando porfinalizado el acto. El carnaval tendrá su punto final allí mismo, donde se repartirá caldo caliente y chorizo cocido alas 20.16 horas.

En el desfile de este año, al igual que ocurriese el año pasado, además de los ya habituales ‘monjes’, ‘viudos’ y‘viudas de gala’, intervendrán muchos personajes que participaron en el entierro de la sardina de hace 120 años. Los‘antorcheros’, ‘nigrománticos’, ‘diablos’, ‘guerreros a caballo’ y ‘el dragón’, estarán presentes por las callesdonostiarras en el acto que servirá para poner punto final a las fiestas de carnaval. Por otra parte, tambiénparticiparán los ‘ensabanados’ – fantasmas -, en representación de los que, multitudinariamente, desfilaban en estecortejo fúnebre a finales del siglo XIX. Este año serán DEABRU BELTZAK los que abran el desfile con sustambores de fuego. Asimismo tomarán parte Gero Dantza Taldea, la Cofradía de Tambores de Amulleta, LosIncansables y Los Pasai interpretando las obras de Sarriegi.

La sardina irá en un carro tirado por unos monjes, a los cuales precederá un nuevo personaje: el Inquisidor.Seguirán a la sardina un grupo de monjes músicos.

<<1> 52

Page 53: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

<<1> 53

Page 54: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

EL GRAN COMBO DE EASO 45DANTZATZEKO MUSIKA / MÚSICA PARA BAILAR

OTSAILAK 8 OSTIRALAVIERNES 8 FEBRERO19:01Musika Kontserbatorioko Escudero Aretoan / Sala Escudero del Conservatorio de Música

Inauterietako emanaldi berezia. Zatoz salsa, merengue… dantzatzera! (sarrera doan).

Concierto especial de carnaval. ¡Acércate a bailar salsa, merengue…! (entrada libre).

DONOSTITRUKINAUTERIETAKO BIGARREN ESKUKO MERKATU BEREZIAMERCADO DE SEGUNDA MANO ESPECUIAL DE CARNAVAL

OTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO10:01Suhiltzaileena izandako egoitzan (Easo, 43) / Antigua sede de Bomberos

INAUTERI DONOSTI ROLLEROTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO11:01Irteera eta bukaera / Salida y llegada: Alderdi Eder

<<1> 54

Page 55: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

HIPO ETA TOMAX PAILAZOAKBELDURRAREN ETXEA

OTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO18:01Antzoki Zaharra / Teatro Principal

Hipo eta Tomaxen ikuskizun berria Aurkeztuko digute: Hipo, Tomax eta beldurrezko etxea.

Denetarik gertatuko zaie Hipotolomeo garbitzaileari eta Tomax aguazilari.

Beldurrak uxatzen ikasiko dugu, pertsonaia bi hauen istorioak dibertigarriak eta xelebreak

baitira.

Kantuak, jolasak… ikusleak parte hartzen eta ezustekoak bata bestearen jarraian; aspertzeko

aukerarik ez, beraz.

Hipo eta Tomax presentan su nuevo espectáculo. Hipo, Tomax eta beldurrezko etxea. A Hipotolomeo el limpiador y

al alguacil Tomax les pasa de todo.

Aprenderemos a espantar al miedo, ya que las historias de estos dos personajes son divertidas y graciosas.

Canciones, juegos… con la participación del público, las sorpresas llegan una tras otra, sin dar opción al

aburrimiento.

<<1> 55

Page 56: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

SANS CULOTTE & DJ DANZ FESTAOTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO23:31Alde Zaharrean barrena / Por las calles de la Parte Vieja

Mozorrotu eta guk aurkituko zaitugu!

¡Disfrázate y nosotros te encontraremos!

BENGOA DJOTSAILAK 10 IGANDEADOMINGO 10 FEBRERO12:01Alde Zaharreko kaleetatik / Por las calles de la Parte Vieja

MC JEARAS BANDOTSAILAK 10 IGANDEADOMINGO 10 FEBRERO19:31Brass Band Alde Zaharra eta Boulevardean / Por la Parte Vieja y Boulevard

<<1> 56

Page 57: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

1813-2013

AZOKA ETA

SOKAMUTURRAMERCADO Y SOKAMUTURRA

<<1> 57

Page 58: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

XIX. MENDEKO AZOKAMERCADO SIGLO XIX

<<1> 58

Page 59: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

1813-2013EGITARAUA

OTSAILAK 9 LARUNBATA

11:31ean Merkatua abiaraztea, Boulevardean, San Juan kalean eta Zuloaga plazan.

Artisauek eta bestelako ekoizleek saltokiak zabaldu eta denetariko produktuak

jarriko dituzte salgai: artisautzakoak, gozogintzakoak, hestebeteak,

sendabelarrak…

12:46ean Merkatua inauguratzeko kalejira eta pregoia, inauterietako Momo jainkosarekin

eta La Recua Teatroaren eskutik, San Juan kalean, Boulevardeko kantoian. Gero,

Momo jainkosak eta bere segizioak merkatua bisitatuko dute, XIX. mendeko

donostiarrak lagun dituztela (euskarazko eta gaztelerazko emanaldiak).

13:31ean “Satira”. La Recua Teatro-ren kale-antzezpena, non hiru antzezlek, beren

karroarekin, beren panpina eta kantuekin, merkatuan barna hainbat eszena umore

onez antzeztuko dituzten, tropa frantsesak barregarri utzita (ipuin kontaketak

euskaraz).

14:31ean La Recua Teatro eta La Cía que tú me haces-en “segizio napoleonikoa”

merkatuan barna ibiliko da, eskoltak lagun, eta frantziar tropen indarra harro-

harro erakutsiko du, nahiz eta behin eta berriro “Artzainak” xaxatu eta

azkenean, Ainhoa eta Perurekin batera, lur jota utziko duen enperadoreren

harrokeria (euskarazko eta gaztelerazko emanaldiak).

<<1> 59

Page 60: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

16:31ean “Harri zopa” txotxongiloak. La Cía que tú me haces-ek haurrentzako emanaldi

bat proposatzen du, istorio arin eta erakargarria, non txikienak, “txintxoekin” bat

eginda, istorioaren ardatz bihurtuko diren (txotxongiloak euskaraz).

18:31ean Les Enfants kalejiran eta biribilketan ibiliko dira Alde Zaharrean eta

Boulevardean barna, Zuloaga plazatik abiatuta. Napoleonen armadako sei soldadu

kaleetan ibiliko dira, musika arina jotzen, eta konfetia eta bestelakoak botatzen

dituen kanoia arrastaka eramango dute. Monsieur le Commandant-en agintepeko

“troupe” hau osatzen duten pertsonaia xelebreok Marseillara bueltatzeko

bidearen bila ibiliko dira.

19:46ean Kalejira “sokamuturrera”, Zuloaga plazatik Trinitate plazara, Txistularien Udal

Banda lagun dutela.

20:00etan Sokamuturra Trinitate plazan, Momo jainkosaren agerkundearekin eta

Txistularien Udal Bandaren partaidetzarekin. Inauteri giroko parodia La Recua

Teatroren eskutik.

21:00etan “La Grandeur”, La Recua Teatroren eskutik, non Napoleonek bere desfile berezia

antolatzen duen, trikimakoak, piroteknia-gaiak eta guzti. Artea Teatroko

ingelesen aurka egingo dute. Hauek bere burua bultzatzen duen Buruhandi bat

dute; harekin batera, beste bost lagunek 1813ko erasoa eta defentsa antzeztuko

dituzte, garaiko kanoiarekin eta antigoaleko karroarekin (euskarazko eta

gaztelerazko emanaldiak).

OTSAILAK 10 IGANDEA

11:31ean Merkatuko aktibitatearen abiaraztea Boulevarda, San Juan kalea eta Zuloaga

plazan. Artisauek eta bestelako ekoizleek saltokiak zabaldu eta denetariko

produktuak jarriko dituzte salgai: artisautzakoak, gozogintzakoak, hestebeteak,

sendabelarrak…

21:30ean XIX. mendeko merkatuaren itxiera.

Egun osoan zehar, animazioa: txarangak, inauterietako konpartsak, eta abar.

<<1> 60

Page 61: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

1813-2013PROGRAMA

SÁBADO 9 FEBRERO

11:31 h. Inicio de la actividad en el mercado en el Boulevard, la calle San Juan y la plaza Zuloaga.

Artesanos/as y demás productores abrirán sus puestos para comenzar la venta de productos de todo

tipo (artesanía, repostería, embutidos, hierbas medicinales…).

12:46 h. Pasacalles de inauguración del mercado con pregón con la intervención de la diosa Momo del Carnaval y

La Recua Teatro en la C/San Juan (esquina con Boulevard). Posterior visita al mercado de la diosa

Momo y su séquito, acompañados por la ciudadanía donostiarra decimonónica (acciones bilingües en

euskera y castellano).

13:31 h. “Sátira”. Espectáculo de calle de La Recua Teatro, en el que tres cómicos con su carro, sus muñecos

y canciones, van por el mercado representando con humor distintas escenas para burlarse de las

tropas francesas (cuentacuentos en euskera).

14:31 h. El “Séquito napoleónico” de La Recua Teatro y La Cía que tú me haces recorre el mercado

flanqueado por sus escoltas y muestra con arrogancia todo el poderío de las tropas francesas, que de

continuo serán hostigadas por “El Pastor”, que junto con Ainhoa y Peru harán caer al suelo el orgullo

del emperador (acciones bilingües en euskera y castellano).

16:31 h. Marionetas “Sopa de piedras”. La Cía que tú me haces propone un número destinado al público

infantil, con una historia ágil y amena, donde las/los más peques se identifican con las/los buenas/os y

se convierten en parte indispensable de la historia (marionetas en euskera).

18:31 h. Les Enfants realizarán su kalejira por la parte vieja y Boulevard, saliendo de la plaza Zuloaga. Seis

soldados del ejército de Napoleón patrullan por las calles tocando música alegre y arrastrando un

cañón que dispara confeti y otros efectos. “La troupe”, a las órdenes de Monsieur le Commandant, son

unos peculiares personajes que intentan encontrar el camino de vuelta a Marsella.

<<1> 61

Page 62: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

19:46 h. Kalejira “A la sokamuturra” desde la plaza Zuloaga hasta la plaza de la Trinidad, acompañados/as de

la Banda Municipal de Txistularis.

20:00 h. Sokamuturra en la plaza de la Trinidad con la aparición de la diosa Momo y la participación de la

Banda Municipal de Txistularis. Parodia carnavalera a cargo de La Recua Teatro.

21:00 h. “La Grandeur”, de la mano de La Recua Teatro, donde Napoleón organiza su particular desfile con

zancudos/as y elementos pirotécnicos. Se enfrentarán a los ingleses de Artea Teatro, que traen

como elemento vertebrador un cabezón autopropulsado. A éste se le suman cinco personajes que

parodiarán el ataque y defensa acontecidos en 1813, junto con su cañón de la época y su carro antiguo

(acciones bilingües en euskera y castellano).

DOMINGO 10 FEBRERO

11:31 h. Inicio de la actividad en el mercado en el Boulevard, la calle San Juan y la plaza Zuloaga.

Artesanos/as y demás productores abrirán sus puestos para comenzar la venta de productos de todo

tipo (artesanía, repostería, embutidos, hierbas medicinales…).

21:30 h. Clausura del Mercado S. XIX.

Durante el día, animación de la mano de txarangas, comparsas de carnaval…

<<1> 62

Page 63: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

SOKAMUTURRA

<<1> 63

Page 64: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

INAUTERIAK 2013 CARNAVALES

1813-2013SOKAMUTURRAOTSAILAK 9 LARUNBATA

Donostiarren kulturan sakon sustraitua dagoen festa da sokamuturra. Haren jatorriaren

dataren berri zehatzik ez badago ere, XVIII. mendeko agirietan “zezenik gabe festak nekez

har daitezke festatzat” baieztatzen da, eta sokamuturra omen zen “donostiarrek gustukoen

duten festa”. “Yriyarena”, hau da, Donostiako euskaraz idiaren musika, noiz konposatu zen

jakiterik ere ez dago; baina jakina da aspalditik dela sokamuturraren eta oro har

inauterietako jaien ezinbesteko osagaia.

Haren adierazgarri, hiria 1813an suntsitu zuen sutearen ondoren donostiarrek jaia

berreskuratzeko egin zuten ahalegina. Denak, ordea, ez zeuden sokamuturra ospatzearen

alde; adibidez, Gazcue zinegotziak zioenez, 1814ko otsailaren 26an Udaletxean ahoz ebatzi

zen “inauteri honetan ez baimentzeko dantzarik, ez danbolin soinurik ez sokamuturrik”,

hiriaren egoerarengatik, arpilaturik eta izurriek jota, nahigabeturik zeuden familien ustez

ospakizuna begirune eza izan zitekeelakoan.

Hortaz, idi batekin sokamuturrean ari zirela jakin orduko, zinegotziak idia plazatik kentzeko

agindu zuen. Mitxelena alkateak, berriz, sokamuturra ospatzearen aldekoa baitzen, idia

berriro plazara ateratzeko agindu zuen. Zinegotziak argudiatu zuen eskumen hura

zinegotziei zegokiela, eta hark adierazitako guztia Udalak onetsita, aktan jaso zen.

<<1> 64

Page 65: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

Hogeita hamar urte geroago, Mitxelenak berak “La semana festiva” astekarian idatzitako

eskutitzean, gogoratzen zuen herritarrak izan zirela Udaletxera hurbildu eta zezena eskatu

zutenak, eta hark esan ziela, “hobe zela hiria eraikitzea barre artean, malko artean baino”.

“Foruz gaitutako” Iturbe zinegotzi eta lagunarekin izan zituen desadostasunak ere aipatu

zuen, eta nola haren lagunak saiatu ziren alkateari harrika egiten; baina herriak alkatea

babestu eta jendeak aupadaka eraman zuen, irrintzi artean, alkatetzara.

Historialariek diotenez, San Sebastian egunetik Inauterietako hirugarren egunera arte,

jaiegun eta igande guztietan idiak “korritu” edo “jokatu” egiten ziren arratsaldean,

Konstituzio plazan.

Historiari jarraiki, eta donostiarrak hiria errautsetatik altxatzera eraman zuen espiritu

baikorra gogora ekarri nahian, 2013ko Inauterian sokamuturra eskainiko da Trinitate plazan,

larunbatean, otsailak 9, 20:00etatik aurrera.

Lehenago, abeltzainak sokamuturrez lotutako bigantxa Zuloaga plazatik Trinitate plazara

eramango du, hots, Abuztuaren 31 kalean barrena, Iriyarena jotzen den bitartean.

Sokamuturra Txistularien Udal Bandak girotuko du, eta behin “idia korrituta”, zortzikoen,

fandangoen eta arin-arinen erritmoan dantza egitera gonbidatuko ditu bertaratutakoak,

XIX. mendeko donostiarren festetan egiten zen bezalaxe.

Bertan, nahi duten guztiek parte hartu ahal izango dute, non eta mozorroturik baldin

badaude. Areago, parte hartu nahi dutenak animatzen ditugu gure hirian XIX. mende

hasierako janzkerak gogoratzen dituzten arropez janztera.

Ordukoak nolako janzkerak ziren ezagutu nahi duenarentzat, hona hemen iradokizun zenbait:

Emakumeak gerri altuko soinekoak janzten ziren, luzeak, orkatilaraino. Eskoteak handiak

edo jipoi estuak, mahuka estuak eta koloreetako gonak. Gizonak atorra, txaleko eta jaka

estua, galtzamotzekin eta koloreetako gerrikoa.

“Donostia/San Sebastián”, 1829. “Donostiako aldirietako mutil nekazari

gaztea” / “Joven labriego de las cercanías de

San Sebastián”, E.S. Gómez, 1879.

<<1> 65

Page 66: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

* Gipuzkoako Foru Aldundiaren XIX. MENDEKO Albumaren irudiak.

“Latsariak / Las lavanderas”, 1839,

Barker- Crocker.“Gipuzkoako nekazariak” / “Labradores

de Gipuzkoa”, 1839, Barker- Crocker.

<<1> 66

Page 67: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

1813-2013SOKAMUTURRASÁBADO 9 FEBRERO

La sokamuturra es una fiesta de gran arraigo en la cultura donostiarra, aunque se desconoce la fecha

exacta de su origen, en los relatos del siglo XVIII se llega a afirmar que “las fiestas sin toros apenas

se tienen por fiestas” y que “la sokamuturra llegó a ser la diversión favorita de San Sebastián”.

Tampoco es posible determinar la época en la que se escribió la “música del buey” -Yriyarena-, música

sin la cual no podría celebrarse el típico festival y compañera inseparable de las fiestas que se

celebran por Carnaval.

Muestra de ello fue el interés que pusieron las/los donostiarras en su recuperación tras el incendio que asoló la

ciudad en 1813. No todas/os estaban de acuerdo con la celebración de la sokamuturra y así, el Regidor Gazcue

expuso el 26 de febrero de 1814 que en el Ayuntamiento se acordó verbalmente que “no se permitiesen baile,

tamboril y bueyes en este carnaval” porque suponía una desconsideración hacia las familias que estaban sufriendo

por la situación en la que había quedado la ciudad, saqueada y llena de enfermedades.

Así, al notar el Regidor que estaba corriendo un buey mandó que se retirase dicho buey. El Alcalde Michelena, sin

embargo, estaba a favor de la celebración de la sokamuturra y mandó que volvieran a sacar el buey. El Regidor

comentó que esta decisión era competencia de los Regidores y el Ayuntamiento aprobó todo lo expuesto por este

último y quedó en acta.

Treinta años después, el mismo Michelena escribió una carta para el semanal “La semana festiva” en la que

recordaba que el vecindario se acercó al Ayuntamiento pidiendo toro y él les dijo que “es mejor rehacer la ciudad

entre risas que entre lágrimas”. Describió las discrepancias con su amigo el Regidor “facultado de fuero” Yturbe

y cómo los amigos de este último intentaron apedrear al Alcalde, pero el pueblo apoyó al Alcalde en volandas

entre irrintzis a la Alcaldía.

Los historiadores hablan de correr o “jugar” bueyes los días festivos y todos los domingos desde el día de San

Sebastián hasta el tercer día de Carnaval (por la tarde en la pza de la Constitución).

<<1> 67

Page 68: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

Al hilo de la historia y rememorando el espíritu optimista que llevó a la ciudadanía donostiarra a levantar su

ciudad de las cenizas, el Carnaval 2013 contará con un espectáculo de sokamuturra en la Plaza de la Trinidad el

día 9 de febrero (sábado) a partir de las 20.00 horas.

Con anterioridad, el ganadero trasladará una res ensogada desde la plaza de Zuloaga hasta la plaza de la Trinidad

(por la calle 31 de Agosto) a los sones de Iriyarena.

La sokamuturra estará amenizada por la Banda Municipal de Txistularis que, una vez se haya “corrido el buey”

invitará a la asistencia a bailar al ritmo de zortzikos, fandangos y arin arin, tal y como se hacía también en las

fiestas donostiarras del S.XIX.

Podrán tomar parte en la actividad todas las personas que lo deseen con la única condición de que participen

disfrazadas. Animamos además a quien quiera participar a vestirse con indumentarias que rememoren las que se

utilizaban al inicio del S.XIX en nuestra ciudad.

Para facilitar el conocimiento de este tipo de vestimenta, he aquí unas cuantas sugerencias:

* Imágenes extraídas del Album siglo XIX de la Diputación Foral de Gipuzkoa .

“Zamaketariak” / ”Cargueras”, 1847. “Donostiako marinelak” /“Marineros de San Sebastián”, 1879, E. S. Gómez.

“Gasteizko plaza” /”La plaza de Vitoria”, 1837, Major C. V. Z.

<<1> 68

Page 69: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

LES ENFANTS

OTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO

18:31

Alde Zaharra eta Boulevard

Kale ikuskizun honetan nahasturik etorriko dira zuzeneko musika, gag komikoak, animazioa etaefektu piroteknikoak. Napoleonen armadako sei soldadu kaleetan patruilatzen ibiliko dira, musikaalaia jotzen eta konfeti botatzen duen kanoi bat arrastaka daramatela. “La Troupe” osatzen dutenmorroi hauek Monsieur le Commandanten agindupean Marseillara bueltatzeko bidearen biladabiltzan pertsonaia xelebre batzuk dira.

Espectáculo de calle que mezcla música en directo, gags cómicos, animación y efectos pirotécnicos. Seis soldados

del ejército de Napoleón patrullan por las calles tocando música alegre y arrastrando un cañón que dispara confeti

y otros efectos. "La troupe", a las ordenes de Monsieur le Commandant, son unos peculiares personajes que

intentan encontrar el camino de vuelta a Marsella.

<<1> 69

Page 70: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

ARTEA TEATRO

OTSAILAK 9 LARUNBATASÁBADO 9 FEBRERO

21:00

Alde Zaharra eta Boulevard

1813an gertatutako inbasioa antzezturik, ikusleei harridura eta gozamena eragingo dien osagai

estetikoekin.

“Arte Teatro” taldeak “buruhandi ingeles” autopropultsatu bat dakar kontakizunaren bilbea

haren inguruan zertzeko, eta beste bost pertsonaiarekin batera, 1813an hirian gertatutako

erasoa eta defentsa parodiatuko dute, . “La Recua Teatro”koak izango dituzte aurrez aurre,

eta, horien artean, Napoleonek bere desfile berezia antolatuko du, hankaluzeak eta elementu

piroteknikoak lagungarri.

Teatralización de la invasión ocurrida en 1813 con elementos visuales y estéticos para asombro y disfrute del

público.

Artea Teatro trae como elemento vertebrador un “cabezón inglés” autopropulsado, junto con cinco personajes que

parodiarán el ataque y defensa de la ciudad acontecidos en 1813, junto con su cañón de la época y su carro antiguo.

Se enfrentarán a los componentes de La Recua Teatro, entre los que Napoleón organizará su particular desfile con

zancudos y elementos pirotécnicos.

<<1> 70

Page 71: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

BESTE DESFILEAK

<<1> 71

Page 72: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

ELTZE FESTA ALTZANDOMINGO DE PIÑATA EN ALZA

OTSAILAK 10 IGANDEADOMINGO 10 FEBRERO11:01

<<1> 72

Page 73: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

BIDEBIETAKO DESFILEADESFILE DE BIDEBIETA

OTSAILAK 23 LARUNBATASÁBADO 23 FEBRERO17:01

Partehartzaileak/Participantes:

ALEGRIA DE ALZA

FAMA

FURIUS

GUREA

LAGUN ARTEA

MYSTIC

SANTA BARBARA

THAMESSIS

TOXIC

TXASISS

Ibilbidea/Recorrido:

Juan XXIII , Julio Urkixo, Bidebietako frontoia

<<1> 73

Page 74: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIAK

KULTUR ETXEETANCARNAVALES

EN CENTROS CULTURALES

<<1> 74

Page 75: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

INAUTERIAK KULTUR ETXEETANCARNAVALES EN CENTROS CULTURALES

OTSAILAK 7, OSTEGUNA / JUEVES 7 DE FEBRERO

16:31

Inauteri tailerra Aieteko Haurtxokoan: sortu zure mozorroa (euskaraz)Taller de carnaval en el Haurtxoko de Aiete: crea tu disfraz (en euskara)

Inauteri tailerra Amarako Haurtxokoan: haurtxokoa dekoratuko dugu (euskaraz)Taller de carnaval en el Haurtxoko de Amara: decoraremos el haurtxoko (en euskara)

Inauteri tailerra Groseko Haurtxokoan: sortu zure mozorroa (euskaraz)Taller de carnaval en el Haurtxoko de Gros: crea tu disfraz (en euskara)

17:01Veneziar maskara tailerra Aieteko Gaztelekuan (euskaraz)Taller de máscaras venecianas en el Gazteleku de Aiete (en euskara)

17:31Inauterietako makillaje tailerra Larrotxene Kultur Etxean (euskaraz)Taller de maquillaje de carnaval en Larrotxene K.E. (en euskara)

18:31Inauteri tailerra Amarako Gaztelekuan: inauteri apainketa (euskaraz)Taller de carnaval en el Gazteleku de Amara: decoración carnavalera (en euskara)

OTSAILAK 8, OSTIRALA / VIERNES 8 DE FEBRERO

16:31

Inauterietako mozorro festa eta lehiaketa Aieteko Haurtxokoan (euskaraz)Fiesta y concurso de disfraces en el Haurtxoko de Aiete (en euskara)

Inauteri tailerra Amarako Haurtxokoan: inauteri maskarak (euskaraz)Taller de carnaval en el Haurtxoko de Amara: máscaras de carnaval (en euskara)

17:01Inauterietako mozorro festa eta lehiaketa Aieteko Gaztelekuan (euskaraz)Fiesta y concurso de disfraces en el Gazteleku de Aiete (en euskara)

18:01

Mozorro lehiaketa Egiako Kultur Etxean (euskaraz)Concurso de disfraces en la Casa de Cultura de Egia (en euskara)

Inauteri tailerra Loiolako Kultur Etxean: zure mozorroa sortu, asmatu edo trukatu (euskaraz)Taller de carnaval en la Casa de Cultura de Loiola: crea tu disfraz, invéntalo o cámbialo (en euskara)

OTSAILAK 9, LARUNBATA / SÁBADO 9 DE FEBRERO

16:31

Momo jainkoaren bila Aieteko Haurtxokoan: joko antolatua (euskaraz)Buscando al dios Momo en el Haurtxoko de Aiete: juego organizado (en euskara)

Inauteri tailerra Amarako Gaztelekuan: inauteri maskarak egingo ditugu (euskaraz)Taller de carnaval en el Haurtxoko de Amara: haremos máscaras de carnaval (en euskara)

Inauteri festa Groseko Haurtxokoan: familiarekin jolasean (euskaraz)Fiesta de carnaval en el Haurtxoko de Gros: jugando en familia (en euskara)

17:01Mozorro lehiaketa Groseko Gaztelekuan (euskaraz)Concurso de disfraces en el Gazteleku de Gros (en euskara)

18:01Mozorro lehiaketa Egiako Kultur Etxean (euskaraz)Concurso de disfraces en la Casa de Cultura de Egia (en euskara)

18:31

Inauteriak Amarako Gaztelekuan: etorri mozorrotuta edo gaztelekuan egongo direnapaingarriekin mozorrotu (euskaraz)Carnavales en el Gazteleku de Amara: ven disfrazado o disfrázate con lo que encuentres en elgazteleku (en euskara)

<<1> 75

Page 76: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

IKASTETXEETAKO

IRTEERAKSALIDAS CENTROS ESCOLARES

<<1> 76

Page 77: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

ELKARTE DESBERDINAK ETA IKASTETXEAKCOLECTIVOS VARIOS Y CENTROS ESCOLARES

OTSAILAK 7, OSTEGUNA / JUEVES 7 DE FEBRERO

14:45AMASSORRAIN IKASTOLA

Auzoan zehar / Por el barrio

19:00ORIXE IKASTOLA

Lasala Plaza - Fermin Kalbeton - San Juan – Boulevard - San Jeronimo - Konstituzio Plaza

OTSAILAK 8, OSTIRALA / VIERNES 8 DE FEBRERO

09:30

HERRI AMETSA IKASTOLA

Bidebietako Polikiroldegia - Anbulategia - Eroski - Jubilatuen Etxea - Eliza10:15etan: autobusez Larratxoraino - Pº Larratxo - Altzako anbulategia - Kutxa - Arri Berri -Harria Parkea (12:15etan).

10:30

AXULAR LIZEOA

Axular Lizeotik atera (Arostegi 10) - errepidea gurutzatu eta Borroto kalea jaitsi (igerilekuarenaurretik) - Borroto kaletik igo (supermerkatu aurretik) - Ikastolako bidea errepideazeharkatuz.

14:30ALTZA HERRI IKASTETXEA

Txapin Ene - Elizasu - Larratxo pasealekua - Txapin Ene - Ikastetxea.

14:45AITOR IKASTOLA

Ametzagaña 40tik gora - Karmengo ama - Egia kalea - Ametzagaña kalea - Iruresoro - MartinSantos plaza .

15:00IKASBIDE IKASTOLA

Pablo Gorosabel - Bartzelona Hiribidea - Gregorio Ordoñez - Irun plaza - Bartzelona hiribidea -Pablo Gorosabel.

15:00IGELDOKO ESKOLA

Eskola - Aita Orkolaga - Plaza.

15:30SANTO TOMAS LIZEOA

Lizeo - Manuel de Lardizabal - Elhuyar plaza - Europa plaza - Julio Caro Baroja plaza - SantoTomas Lizeoa.

15:30ZURRIOLA IKASTOLA

Ikastola (Indianoene) - Jose Arana - Bermingham - San Francisco - Aita Larroka - SecundinoEsnaola - Segundo Ispizua - Marino Tabuyo - Ikastola (Indianoene).

<<1> 77

Page 78: PRENTSA DOSSIERRA · PRENTSA DOSSIERRA. Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 1681 177• faxa 943 48 • donostiakofestak@donostia.org

Donostia Kultura

Festak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

1013

1n I

2009

-11

Donostia Kultura FestakKonstituzio Plaza, 1Tfnoa. 943 48 11 68

[email protected]