SAN AGUSTIN.1. Datu biografikoak eta testuinguru-historikoa IV-V. mendeen artean bizi izan zen, Erretorika ikasi zuen eta irakaslea izan zen. Zizeronen "Hortensio" obra filosofiarekiko interesa piztu zion. Manikeismoa defendatzetik eszeptizismora pasatu zen eta gero kristautasunera. Apaiza egin zen eta ondoren apezpiku. Teologia eta filosofari buruz liburu nahiko idatzi zituen. Heresien kontra borrokatu zuen, manikeistak kritikatu zituen eta akademikoei ere. Bere oinarri filosofikoa Platonen pentsamenduan datza. Arrazoia eta fedea harmonian jartzen ditu. Jainkoan zoriontasuna eta egia aurkituko ditu. Eskola greko filosofikoak izan ziren: aristotelismoa, epikureismoa ( zoriontasuna plazerrean), estoizismoa (zoriontasuna bertutean eta autokontrolean) eta neoplatonismoa (panteismoa).Bere idazkiekin elizaren aita santuek doktrina kristaua (patristika) defendatu eta finkatu zuten. 3 tolde zeuden: apologistak( fede kristianoa defendatzen zuten), doktrinaren sortzaileak eta doktrinen erregen eratzaileak. Kristautasunaren ikuspegi berriak izan ziren: Ontologia(Jainkoa guztiaren sortzailea da), ,Antropologia(gizakia eta Jainkoa duintasunean berdin daude), ezagutza(fedea ezinbestekoa jainkoa ezagutzeko) eta Eskatologia (gizakiaren salbazioa bere partehartzearekin). 2.Fedea eta arrazoimena ezagutzeko sinetsi edo sinistu.Gnostizismoa (Heresia) baieztatzen du, soilik ezagutzaren garela. Elizaren aitasantu guztiek Jainkora ailegatzen dira Elizako aitasantu 2 motek (grekoek eta latinoek) kontzeptu platonikoa onartzen dute. Hoberen harmoniatu zuena San ulertzen du sinisteko, sinisten du ulertzeko. Jainkora iristeko arrazoimena dira. Arrazoimena eta fedea beharrezkoak dira egia lortzeko, eta arrazoimen bat federik gabe mugatu izango litzateke eta beraz ez ginateke ailegatuko Jainkora. Laburbilduz, fedea eta arrazoimena izan behar dira egiaren bilaketan, ia-ia fusionaturik daude, lehentasuna duela eta arrazoia bigarrena dela. Fedea egia bilatzen duelako eta geroago, arrazoimena ulertzen saiatzen da, eta fedea bideratzen hau da, fedea arrazoimena argitzen du. 3.Zoriontasuna eta jainkoa edukitzea.Agustin egiaren eta zoriontasunaren bilatzailea da, zoriontasuna ondasun materialetan ez da aurkitzen ezta desira bat betetzean, denak iragankorrak dira eta. Egia guztiz zoriontasuna aurkituko dute, hau da, Agustinentzat Jainkoan. Zentzu honetan soilik jakintsua da zoriontasunaren ezagutzailea da eta graziaren laguntzaz Jainkora lotzen dena da ( ez da nahiko begiratze intelektualarekin, Platonen bezala)Agustin eszeptikoei kritikatzen die baieztatzen dutelako egia ezagutezina dela. "Akademikoen kontra" izeneko bere liburuan bi argumentu ematen ditu haien kontra: haiek diote ez dela existitzen ezagutza ziurrik, eta beraz kontraesan batean jauzten dira, baieztapen hori haientzako ziurra delako. Beste argumentua eta azkena, San Agustin egiaren bilaketan konturatu zen erratzen bazen eta gezurra esaten bazuen, beraz, existitzen zela. Hori egiaztatzen du egia dela, erratzen den zerbait delako, orduan egia existitzen da eta ezagutza orduan posiblea da. (XII Mende geroago Descartes filosofoak egia bilatuko zuen " pentsatzen dut beraz banaiz" esaldian.

4.Zoriontasuna eta ideia eredugarriak.Arrazoimenak ezin du frogatu Jainkoaren existentzia, Jainkoa betierekoa da eta gure arrazoimena berriz mugatua. Baina, Jainkoa agertzen da gizatiar ariman, arima horrek Jainkoaren izatetik zerbait ezagutzera ailegatu ahal delako. Arima existituko ez balitz ezin izango litzateke posible Jainkoaren ezer ezagutzea. Jainkoaren existentzia frogatzeko ematen diren argumentuak honako hauek dira: 1-ezagutzan existitzen da eta existitzen bada, oinarri bat izan beharko du, hau da, oinarri hori Jainkoa da (gnoseologikoa). 2-Kosmosa existitzen da. eta unibertsalki onartzen da Jainkoa dela munduaren sortzailea(kosmologikoa). 3-Gure arrazoimenean aurkitzen ditugu ideia eredugarriak, horiek dira egiazkoak, beharrezkoak eta aldaezinak; ez da existitzen ezer oinarririk gabe, eta betierekoak diren egia hauen oinarria soilik izan ahal da Jainkoa. 4-Ideia eredugarriak unibertsalak dira, Jainkoa ezagutzen ditu eta gizatiar arimaren barnean jarri ditu, ezagutu daitezke goragoko arrazoimenarekin baina beti fedearen argitzapenarekin. Agustin ezagutzaren bi maia desberdintzen ditu: ezagutza sentikorra (gorputzaren zentzuekin bereganatzen direnak) eta ezagutza arrazionala banatu duena zientifikoan eta jakiturian (honek ideia eredugarriak ezagutzen usten du). 5.Askatasuna eta gaitzaren arazoa.Agustinen pentsamendua gizakiaren askatasunari buruz natura teologikoaren da. Hasieran azaltzen du bere ikuspuntua gizakiari buruz: izaki bat bekatuan jauzia. Gizakia borondatea dauka eta harengan baliatu daiteke edozer erabakitzeko , beraz gizakia egin daitekeena da erabakitzea. Baina, Jainkoaren bidea aukeratu beharko du bera sortu duelako eta helburu horretarako sortua izan delako; hau da, Jainkoa maitatu behar du. Beraz, gizakia ez du beste irtenbiderik Jainkoa jarraitzea baino eta lortzen badu aske izango da, baina gaitzaren bidea aukeratzen badu esklabu izango da. Bi gaitz mota daude: gaitz fisikoa eta gaitz morala. 1-Gaitz fisikoa, izaki materialak Jainkoak sortuak dira eta galkorrak dira, baina izaki horien galkortasuna ez da txarra jainkoa ikusi zuelako sortzean onak zirela. Beraz, gaitza berez onak diren gauzen erabilera okerra edo desegokiak da, hau da, gaitza ez da erreala. 2-Gaitz morala: gizakia da norberaren ekintzen jabe eta arduradun, al bedrioaren bere erabilera txarragatik gizakia da txarto aukeratzearen arduradun bakarra, gaitza aukeratzen duelako ongia baizik Liberun arbitrium-a ez da ongi absolutua gaitza aukeratu ahal duelako)6. Historiaren filosofia: Lurreko hiria eta jainkoaren hiria Agustin 413-426 urteen bitartean Jainkoaren hiria liburua idazten du. Liburu hori maisu lan bat da eta bertan ikusten dugu historiaren filosofiaren lehengo obra. Garai horretan zehar Erromako Inperio gainbeheratu zen eta errua kristauei bota zieten. Agustinen aburuz, inperioaren gainbehera beste aurrerapauso bat da historian bere helburura doana. Inperio erortzen da ez arduratzeagatik gobernu zuzen bat egoteaz. San Agustinek historia unibertsala ulertzen du bi hiriren arteko borroka bat bezala: Jainkoaren hiria (ongia) eta lurreko hiria (gaitza). Istorioa bi maitasunen arteko borroka bat da: Jainkoarekiko maitasuna eta maitasuna bere buruari. Garapen historikoan, bi hiri horiek haien artean nahasturik egongo dira eta soilik azkenengo judizioan banatuko da ongia gaitzatik. Segun eta norberaren jarrera bata edo bestean sartzen zara. Agustinek ere baieztatzen du ezin dugula eliza identifikatu Jainkoaren hiriarekin eta lurreko hiria estatuarekin ere ez. Ezin dugu ikusi politika zehatz bat hausnarketa direlako. Historian Jainko zuhur bat agertzen da. Ekintzak esanguratsuak dira Jainkoaren zuhurtasunarekin ikusten direnean dena dauka bere baitan eta.

7.Platonen filosofiaren eragina Agustinengan.Platonen aburuz bi mundu existitzen dira: ideien mundua (betiereko errealitateak, perfektuak, aldaezinak) eta sentimenduen mundua (aldaketa konstantean). San Agustinen berdina gertatzen da, baina ideien mundua Jainkoaren erreinuarekin ordezkatzen du. Platonentzat ezagutza sentikorra ez da egiazkoa eta berriz egiei buruzko ezagutza arrazionala bai da egiazkoa. Ongia da ideia absolutua, arima arrazionala eta ideiak argitzen ditu begiesteko eta ezagutarazteko ( ezagutzea ahaztu ditugun ideiak arimaren bidez gogoratzea da). San Agustinekin berdin gertatzen da, aldaketa bakarra da ongia Jainkoa ordezkatzen duela, Jainkoan betiereko ideiak edo ideia eredugarriak daude, Jainkoa gure arrazoimena argitzean (argitzapenaren teoria) ezagutu ahal ditu. Ezagutza moduan San Agustin dialektika erabiltzen du egiaren bilaketarako, gizatar arimaren bidez hain zuzen, kanpoaldean ez baitdago egia. Bilaketa arrazional honetan, Jainkoaren orgia beharrezkoa du. Ezagutza modua Platonen bezalakoa da, baina honek ongia ideia absolutua bezala jartzen du goi mailako zientzia bezala ezagutzen dena. San Agustinentzat zein Platonentzat arima arrazionala eta hilezkorra da, baina ez dira bat etortzen hurrengo aspektuetan: Platonen aburuz arima betierekoa da eta ideien munduan existitzen zen eta gorputzarekin lotzean ideia guztiak ahazten ditu baina dialektikaren bidez ongira ailegatzen da. San Agustinentzat, berriz, arima jaiotzean agertzen da( generazioa, kreazionismoa) eta ideiak jasotzen ditu jainkoaren argiagatik bere arima.SANTO TOMAS AKINOKOA.8.Fedea eta arrazoimena Tomasen garaian eskolastika agertzen da, hau da, mugimendu teologiko eta filosofiko bat da, filosofia greko latinoz baliaturik erlijio kristaua ulertzen saiatzen da, eta aldi berean bere oinarriak ziren arte liberalak. Fedea eta arrazoimena arteko arazoa izan dela eskolastikaren jainkotiar bat sortzen da. San Antselmok uste du arrazoimena egon behar dela fedearen zerbitzuan eta Averroes Aristotelesen komentarista onartzen zituen hiru tesi eskolastikaren kontrakoak, hau da: munduarentzat betierekotasuna, arimaren moralitatea eta egiaren teoria (arrazoimena edo filosofia) eta fedea edo teologia. Tomasek desberdintzen du filosofia eta teologia: arrazoimenaren ikasketa objektua mundu naturala da eta federena naturaz gaindiko mundua, arrazoimenarentzako ikasketa metodoa abstrakzio arrazionala da eta fedearentzako jainkoaren jakinaraztea. Baina biak dituzte komunean kontzeptuak eta bietara ezagutuak izan ahal dira. Komunean dituzten gaiak harmonia egon beharko da sinisten denaren eta arrazoitzen denaren artean. Jainkoa da gu sortu gaituena fedea eta arrazoimenarekin eta ezin dira egon kontraesanik. Arrazoimena bera bakarrik bere eremuan egon lortu ahal du eta fedearekin harmonia zenbait gai lortu ahal ditu.

9. Jainkoaren existentzia: bost ibilbide (Santo Tomas Akinokoa ematen duen demostrazioa)Tomas Akinokoa eskema arrunt bat erabiltzen du jainkoaren existentzia erakusteko,1- lehenik gertaera batean datzana. 2-bigarrenik topatzen gara galdera batekin, hau da, kausaren zergatia. 3-Hirugarren puntua galdera horren erantzuna izango zen. 4-Laugarrena zergatia galderaren erantzuna. 5-Bostgarren gauza, lehenengo edo azkenengo kausara iristea da. Azken-aurreko puntuan baieztatzen du kausa jainkoa dela eta azkenean ondorioztatzen du jainkoa existitzen dela. Lehenengo kausa da, jainkoa dela higiarazi ez den lehen motorra eta , mugimenduan dauden izaki guztien kausa dela. Bigarren ibilbidea oinarritzen da, Jainkoa kausa arazle bat, hau da, beste izaki batzuen kausa direla. Hirugarren ibilbidean esaten da izaki kontingenteak bere lehenengo edo azken kausa dutela, beharrezkoa den izakian hau da, jainkoan. Laugarren ibilbidea jartzen da, gradu perfektuen kausa izaki perfektua dela, jainkoa hain zuzen. Eta azkena eta bostgarrenak dio, izaki arduragabeen kausaren helburua, edo munduaren, izaki jakintsua da, hau da, jainkoa.