SANFERMINAK - Berria · Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak, 18:30. Burtzien zezenketa. Zezen plaza. Gaita jotzaileen alardea

Festa etengabea

Iruñeko sanferminetako txupinazoan, uztailaren 6an, jende andana eta giro ederra egongo da, urtero bezala. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

SANFERMINAKIRUÑEA • LESAKABERRIA

Igandea, 2015eko uztailaren 5a

Testuak: Joxi Ubeda

II b Sanferminak BERRIA


Haurren eguna uztailaren 10ean izango da. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

EGITARAUA

UZTAILAK 6, ASTELEHENA12:00. Txupinazoa. Udaletxea.Pantaila erraldoien bidez eman-go da, Antoniutti parkean, Sara-sate pasealekuan, Karlos III.arenetorbidean, Gazteluko plazan etaForuen plazan. Musika bandak.Udaletxe plazatik Sarasate pase-alekurantz irtengo dira. 13:00. Bermut ordua. Basotxoa.Gracia Navarra taldea eta Ecosdel Arga errondaila. 13:30. Folklore jaialdia. Foruenplaza. Honako talde hauen ema-naldia: Amaiur, Ardantzeta, Ba-sakaitz, Duguna, Elordi, Harizti,Iruña taldea, Larratz, Mikelats,Muthiko Alaiak, Oberena, Ortza-dar eta Txori Zuri. 17:00. Erraldoiak eta Buruhan-diak. Konpartsaren irteera, auto-bus-geltokitik. 18:00. Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak, 18:30. Burtzien zezenketa. Zezenplaza. Gaita jotzaileen alardea.Merkatuko Zakatinetik abiatuta,Alde Zaharreko kaleetan barnaibiliko dira. 20:00. San Ferminen BezperaNagusiak. San Fermin kapera(San Lorentzo eliza). Iruñeko Ka-tedraleko Musika Kaperak etaNafarroako Orkestra Sinfoniko-ak M. Garciaren eta beste egilebatzuen Grandes Visperas deSan Fermin musika lana inter-pretatuko dute, Kaperako Mai-suaren zuzendaritzapean. 20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Nafarroako ValentziarErkidegoaren Etxeko Banda Sin-fonikoa. 20:30. Foruen gazte-plaza. Fo-ruen plaza. Kontzertua: DJ Harteta Yak. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. Paseoan.21:00. Kale antzerkia: I love Afri-ka. El Molino konpainia. KarlosIII.aren etorbidea. 21:30. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Tabú orkestra. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren lehen bilduma. Pi-rotecnia Zaragozana su etxea(Zaragoza). 23:30. Kontzertua. Foruen plaza.The original Wailers eta DJ Fue-ros. 23:30. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Fusion orkestra. 23:45. Basotxoko gauak. Dj-ak.24:00. Kontzertua. Gazteluko

plaza. Play the Game (Queenenomenez). 24:00. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Tabú orkestra. 24:00. Musika bandak. IrteeraUdaletxe plazatik.

UZTAILAK 7, ASTEARTEA06:45. Dianak. Txapitela kaletiketa Zezen plazatik abiatuta.07:00. Zaldi aziendaren feria.Agustindarren industrialdea,08:00. Zezen entzierroa.09:30. Erraldoiak eta Buruhan-diak. Konpartsaren irteera Ezpe-letaren jauregitik (Kale Nagu-sia). 10:00. San Ferminen prozesioa.Udalbatzak Kabildoa jasoko dueta San Fermin kaperara abiatu-ko da. Santuaren ohorezko MezaNagusia. Iruñeko Artzapezpikuaeta Katedraleko Kabildoa buruegongo dira, eta KatedralekoMusika Kapera, Iruñeko Orfeoiaeta orkestra arituko dira. 11:30. Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak. 12:00. Musika bandak. IrteeraLabrit pilotalekutik, Descalzoskaletik eta San Nikolas kaletik.13:00. Bermut ordua. Basotxoa.Photocall. 17:30. Plazako zaldunen, manda-koen eta musika bandaren desfi-lea, Udaletxe plazatik zezen pla-zaraino. 18:00. Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako ikuskizunak. 18:00. Jota erronda. Irteera Uda-letxe plazatik. Los PamplonicasJota Eskola. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 20:00. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Conexion orkestra.

20:00. Maese Villarejoren txo-txongiloak. Rodezno Kondearenplaza. Gorgorito y la Bella Dur-miente ikuskizuna. 20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Andaluziaren EtxekoBallet Sortilegio Andaluz, JovenSortilegio Andaluz eta Ballet In-fantil Andaluz. 20:30. Foruen gazte-plaza. Fo-ruen plaza. Kontzertua: Quaoareta Tirry & Tery Guateque JaiAlai. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. 21:00. Paseoan. Kale antzerkia:Bangaluru. Todo Zancos konpai-nia (Madril). Karlos III.aren etor-bidea. 21:00. Jazzfermin Gaztea. Sara-sate pasealekua. Hugo Fernan-dez Quartet. 21:30. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Super Hollywood orkes-tra-ikuskizuna.21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren bigarren bilduma.Pirotecnia Oscense su etxea(Huesca). 23:30. Kontzertua. Foruen plaza.Nancys rubias eta Oda MaeBrown DJ Set. 23:30. Jazzfermin. Sarasate pa-sealekua. David Hooper & TheSilverbacks. 23:30. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Conexion orkestra.23:45. Basotxoko gauak. Dj-ak. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. La edad de oro del Pop Es-pañol. 24:00. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Super Hollywood orkes-tra ikuskizuna.

24:00. Musika bandak. IrteeraSan Nikolas kaletik eta Udaletxeplazatik.

UZTAILAK 8, ASTEAZKENA06:45. Dianak. San Saturninokaletik eta zezen plazatik abiatu-ta. 08:00. Zezen entzierroa. 09:30. Erraldoiak eta Buruhan-diak. Konpartsaren irteera Ezpe-letaren jauregitik (Kale Nagu-sia). 11:45. Haurrentzako jarduerak.Basotxoa. Maggy Show. Eginkanta, egin jolas. 12:00. Musika bandak. IrteeraLabrit pilotalekutik, Udaletxeplazatik eta Karlos III. aren etor-bidetik. 12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. Raices Navarras etaIris Imaz (Andosilla) eta LeticiaHernandez (Funes) jota kantarihasi berriak. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako TrontzalarienTxapelketa (1. kategoria). Nafa-rroako Trontzalarien Txapelketa(emakumeak). Aizkora erakus-taldia (kana-enborra eta zutika-ko ebaketa). Trontza proba (abia-duraz). 13:00. Musika bandak. Gurutze-ko plaza. Harmonie Bayonnaise.13:00. Bermut ordua. Basotxoa.DJ Max 2011. 17:30. Plazako zaldunen, manda-koen eta musika bandaren desfi-lea, Udaletxe plazatik zezen pla-zaraino. 18:00. Musika bandak. Udaletxeplazatik abiatuta. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 20:00. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Niagara orkestra. 20:00. Maese Villarejoren txo-txongiloak. Rodezno Kondearen

plaza. Gorgorito. Los ladrones debicicletas ikuskizuna.20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Gaztela eta LeonenEtxeko Añoranzas dantza etagaitarien taldea eta Alboradagaita jotzaileen taldea. 20:30. Foruen gazte plaza. Fo-ruen plaza. Kontzertua: DJ Alo-ne eta Fexet. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. 21:00. Paseoan. Kale antzerkia:Trapeciclos. Artea konpainia(Zaragoza). Karlos III.aren etor-bidea. 21:00. Jazzfermin Gaztea. Sara-sate pasealekua. Alberto ArtetaGroup. 21:30. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Cuarta Calle orkestra. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren hirugarren bildu-ma. Pryvatex Pyro su-etxea (Es-lovakia). 23:30. Kontzertua. Foruen plaza.Boni eta Les Copions. 23:30. Jazzfermin. Sarasate pa-sealekua. Sonny Knight & TheLakers. 23:45. Basotxoko gauak. DJ Max2011. 60-70eko urteetako goate-kea. Mozorrotu zaitez!. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. Amparo Sanchez. 24:00. Musika bandak. Estafetakaletik abiatuta.

UZTAILAK 9, OSTEGUNA06:45. Dianak. Kale Berritik etaZezen plazatik abiatuta. 08:00. Zezen entzierroa. 12:00. 12:00 Musika-bandak.Udaletxe plazatik eta Descalzoskaletik abiatuta. 12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. La Ribera canta etaAriadna Guerrero (Cortes) etaAlejandro Espinosa (Castejon)jota kantari bikote berria. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako ingude jasotzaile-en txapelketa. MotozerralarienXVII. San Fermin Saria. Harri ja-sotze erakustaldia. 13:00. Musika bandak. Gurutze-ko plaza. Aranguren ibarrekomusika banda. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 20:00. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. 21:00. Paseoan. Kale antzerkia:Locomotion. Teatrapo Teatrokonpainia (Badajoz). KarlosIII.aren etorbidea. 21:00. Jazzfermin Gaztea. Sara-

Sanferminak b IIIBERRIA


@Egitarau osoa sanfermin.pamplona.eswww.berria.eushelbideetan

Su artifizialak egunero ikusi ahal izango dira. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS

sate pasealekua. Iñaki Ascunceeta Los sultanes del swing. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren laugarren bilduma.Pablo su etxea (Asturias). 21:00. Jazzfermin. Sarasate pa-sealekua. Sylvia Howard. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. Medina Azahara.

UZTAILAK 10, OSTIRALA06:45. Dianak. Merkatuko kale-tik eta zezen plazatik abiatuta.08:00. Zezen entzierroa. 09:30. Haurrentzako entzierroa.Eskorga zezenekin eta unaieneta korrikalarien parte hartzeare-kin. San Domingoko eskorteta-tik Udaletxe plazara. 11:00. Zezen ikuskizuna. Zezenplaza. Zezenak familiartean: zal-dia eta zezena. 11:00. Haurren lore eskaintzaSan Fermini. Aduanako zokoa.Jarraian, desfilea Gazteluko pla-zaraino, Erraldoi eta Buruhan-dien Konpartsarekin, SantiagoApostol dantza eta gaita taldea-rekin eta Amaiur, Duguna, Elun-tze eta Oberena haurren dantzataldeekin. Gero, Haurren DantzaJaialdia. Gazteluko plaza. 12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. Acordes Navarroseta Cristina Rodriguez eta Maia-len Sobrino (Andosilla) jota kan-tari hasi berriak. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako TrontzalarienTxapelketa (kadeteak). Probakonbinatuen erakustaldia (ki-muak). Nafarroako 2. mailakoaizkolarien txapelketa (kanpora-keta). Haurrentzako herri kirole-tako probak. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 18:30. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Nafarroako AragoikoEtxeko Aragoiko folklore jaial-dia. 21:00. Jazzfermin Gaztea. Sara-sate pasealekua. Jazz Trio hiru-kotea. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren bosgarren bildu-ma. Tomas su etxea (Castello). 23:30. Jazzfermin. Sarasate pa-sealekua. John Ehlis Quartet. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. Celtas Cortos eta Tutera-ko Musika-banda.

UZTAILAK 11, LARUNBATA06:45. Dianak. Kale Berritik etaZezen-plazatik abiatuta. 08:00. Zezen entzierroa. 10:45. Zaharrentzako meza. San

Fermin kapera. Ondoren, desfi-lea, Sarasate pasealekuraino. 12:00. Zaharren eguneko kon-tzertu berezia. Sarasate paseale-kua. Yoar eta Jus la Rocha erron-dailak. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako Harri jasotzaileenTxapelketa. Nafarroako Txinga-Erute Txapelketa. NafarroakoZama jasotzaileen Txapelketa.Estitxu Almandoz harri jasotzai-learen erakustaldia. 18:00. Jota erronda. KarlosIII.aren etorbidea (Entzierroarenmonumentuaren ondoan). Gra-cia Navarra taldea. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 20:30. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Azucar Moreno. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren seigarren bilduma.Fuegos Artificiales HermanosFerrandez su etxea (Murtzia). 23:30. Kontzertua. Foruen plaza.M-Clan eta El Desvan. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. Fundacion Toni Manero.

UZTAILAK 12, IGANDEA06:45. Dianak. Calceteros kale-tik eta zezen plazatik abiatuta. 08:00. Zezen entzierroa.11:30. Jauzi jaialdia. Gaztelukoplaza.12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. Tuterako CaminoMartinez jota eskola. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako Aizkolarien bina-kako Txapelketa. NafarroakoGurdi jasotzaileen Txapelketa.Inaxio Perurena harri jasotzaile-aren erakustaldia. 13:00. Txistularien Alardea. SanJose plaza.

13:00. Banden musika. Gurutze-ko plaza. Tuterako musika ban-da. 18:00. Jota erronda. Udaletxeplaza. Arguedasko Jota Eskola. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza. 20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Kantabriaren EtxekoLa Encina de Santander abesba-tza. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren zazpigarren bildu-ma. Xaraiva su etxea (Ourense). 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. 7 Decadas.

UZTAILAK 13, ASTELEHENA06:45. Dianak. Txapitela kaletiketa zezen plazatik abiatuta. 08:00. Zezen entzierroa. 11:00. Zezen ikuskizuna. Zezen-plaza. Zezenak familiartean: ze-zenen proba-lekua. 12:00. Musika bandak. IrteeraDescalzos kaletik eta San Fran-tzisko plazatik. 12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. Voces Navarras etaMaria Aguirre (Fustiñana) etaAlberto Ferraz (Tutera) jota kan-tari hasi berriak. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Nafarroako Aizkolarien Txa-pelketa (3. kategoria). Kañama-res anaien erakustaldia (taulakegitea eta enborrak aitzurrazmoztea). 13:00. Banden musika. Gurutze-ko plaza. Artaxoako banda. 13:00. Bermut ordua. Basotxoa.Carisma orkestra. 18:00. Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak. 18:00. Jota erronda. Txapitela

kaletik abiatuta. FustiñanakoJota Eskola. 18:30. Zezenketa. Zezen plaza.20:00. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. La Tarantella orkestra.20:00. Maese Villarejoren txo-txongiloak. Rodezno Kondearenplaza. Gorgorito y el ratoncito Pe-rez.20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Musika tradizionala:Grupo Solidario taldea. 20:30. Foruen gazte plaza. Fo-ruen plaza. Kontzertua: Dj Atre-yu eta Baobabs Will DestroyYour Planet. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. 21:00. Paseoan. Kale antzerkia:Le Mascherate. Kull d’Sac kon-painia (Valladolid). KarlosIII.aren etorbidea. 21:30. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Alto Standing orkestra. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren zortzigarren bildu-ma. Pibierzo su etxea (Leon). 23:30. Kontzertua. Foruen plaza.Siniestro Total eta Cuarto Oscu-ro. 23:30. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. La Tarantella orkestra.23:45. Basotxoko gauak. Caris-ma orkestra. 24:00. Kontzertua. Gaztelukoplaza. Alejo Stivel. 24:00. Dantzaldia. Antoniuttiparkea. Alto Standing orkestra.

UZTAILAK 14, ASTEARTEA06:45. Dianak. Merkatuko kale-tik eta zezen plazatik abiatuta. 08:00. Zezen-entzierroa. 09:30. Erraldoiak eta Buruhan-diak. Konpartsaren azken irteera

Ezpeletaren jauregitik (Kale Na-gusia). 10:45. San Ferminen Zortziurre-na. Udaletxe plaza. UdalbatzaSan Lorentzo parrokiara joangoda, elizkizunean parte hartzera.Bertan Katedraleko Musika Ka-pera eta ganbera orkestra aritu-ko dira. 11:45. Haurrentzako jarduerak.Basotxoa. Maggy Show. Eginkanta, egin jolas. 12:00. Musika bandak. IrteeraKarlos III.aren etorbidetik etaDescalzos kaletik. 12:00. Jota kantaldia. Sarasatepasealekua. Voces del Ebro etaYanet Cambra (Cadreita) etaSandra Mena (Valtierra) jotakantari hasi berriak. 12:00. Herri kirolak. Foruen pla-za. Zama jaurtitzaileen erakustal-dia. Motozerralarien erakustal-dia (zurezko irudiak). 13:00. Musika bandak. Gurutze-ko plaza. Ribaforadako musika-banda. 14:00. Agurra Erraldoi eta Bu-ruhandien Konpartsari. Udaletxeplaza. 17:30. Plazako zaldunen, manda-koen eta musika bandaren desfi-lea, Udaletxe plazatik Zezen pla-zaraino. 18:00. Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak. 18:30. Zezenketa. Zezen-plaza.19:00. Jota erronda. Udaletxeplaza. Buñuelgo Jota Eskola.20:00. Dantzaldia. Gurutzekoplaza. Splenium taldea. 20:00. Maese Villarejoren txo-txongiloak. Rodezno Kondearenplaza. Gorgorito. El señor de lasestacas. 20:00. Eskualdeetako musika.Basotxoa. Nafarroaren Eguna.Pamplona Canta elkartea. 21:00. Hemengo musika. Gazte-luko plaza. Dantzaldia, txistularieta gaita jotzaileekin. 21:45. Zezensuzkoa. San Domin-go aldapa. 21:45. Musika bandak. IrteeraSan Frantzisko plazatik, eta bu-kaera Gazteluko plazan. 23:00. Su artifizialak. Ziudadela.Sanferminak 2015 NazioartekoLehiaketaren bederatzigarrenbilduma. Turis su etxea (Valen-tzia). 23:45. Basotxoko gauak. Baso-txoko Pobre de mi!. 24:00. Sanferminen amaiera.Udaletxe plaza. Pobre de mi! etaazken traka.

G uztientzakosanferminaknahi ditu Iru-ñeko udal be-rriak. Jazar-penak eta era-soak atzean

utzi, eta bestelako festa eredu ba-

terako bidea egin nahi du, JosebaAsiron alkateak eta Maider Belokikultura zinegotziak ekainaren30ean egitaraua aurkeztekoprentsaurrekoan esan zutenez.

Asironek hiru aste baizik ez da-ramatza alkatetzan; beraz, azaldudu aldaketa handirik ezin izan

dutela egin sanferminetan, au-rreko udalak lotuta utzi baitzuenegitarau ia osoa.

Dena den, hainbat keinu izan-go dira: suziria herritarrek botakodute; ikurrinari ez zaizkio jazarri-ko; sexu erasoen aurka irmo egin-go dute, eta herritarrek jarduere-

tan parte har dezaten sustatzenhasiko dira.

Aurtengo sanferminetako egi-tarauak guztira 459 jarduera bil-tzen ditu, eta horietatik % 71 mu-sika eskaintzak dira. Haurrentza-ko 82 jarduera antolatu dituzte.Jarduera horiek Karlos III.arenetorbidean eta Rodezno kondea-ren plazan izango dira. Musikaemanaldiak, berriz, Gaztelukoplazan, Sarasaten, Takoneran,Antoniuttin, Foruen plazan, Gu-rutze plazan eta Basotxoan. Gaz-teentzako jarduera gehienak Fo-ruen plazan izango dira.

The Original Wailers taldea na-barmendu zuen Maider Belokikultura zinegotziak, Bob Marley-rekin batera jotzen zuen taldea,alegia. Halaber, gauero su festak

izango dira, eta 6,2 tona bolboraerabiliko dituzte ikuskizun ho-rietan.

Egitaraua, batik bat, UPNk osa-tu zuen udal gobernua utzi aurre-tik. «Gure jai eredua hurbildunahian aldaketatxo batzuk eginditugu», Asironen hitzetan. Be-raz, aurtengo festen eredua ez duerabat aldatuko, baina keinu ba-tzuk egingo dituzte Iruñeko Uda-lak zein festa mota nahi duenadierazteko.

Asironen aburuz, azken urtee-tan aldatu egin da festa eredua.Horregatik, heldu den ikasturte-an mahai bat osatuko dute iri-tziak partekatu eta akordioak er-diesteko. «Herritarrek protago-nismo osoa izan behar dute».Bide horretan, lehen erabakiatxupinazoaren ohiko egitura al-datzea izan da.

IRUÑEKO ORFEOIA ETA LA VELETA PEÑAIruñeko Orfeoiak eta La Veletapeñakoen ondorengoek botakodute suziria uztailaren 6an Uda-letxetik, eguerdian. Orfeoiak 150urte bete ditu aurten, eta peñako-ak izan ziren sanferminetan zurizjanzten hasi ziren lehenbizikoak.«Ilusioz gainezka gaude, txupi-nazoa goitik behera aldatu dugu-lako». Hala, Asironek «kutsuinstituzionala» kendu nahi dioekitaldiari. «Izaera herrikoi etaespontaneoa oroitu eta omentzeada helburua».

Chantal Estradek botako dusuziria, Orfeoiko kide batekin ba-tera. Onorino Arteta La Veleta pe-ñako kidearen biloba da Estrade.Haren aitatxi fusilatu egin zuten,baina ez hil. Hankan zauria zuela,oinez alde egin zuen erbestera.Estradez gainera, aipatzekoa daJesus Aristu ere udaletxean egon-go dela. La Veleta peñaren 1931koargazkian erdian ageri den hiruurteko mutikoa da.

Uztailaren 6an ordezkari insti-tuzional gutxiago gonbidatukodituzte, eta ateak zabalduko diz-kiete gizarte eragileei.

ZENBAIT ALDAKETAIruñeko Udalak guztira 459 jarduera antolatu ditu sanferminetarako.Horietatik % 71 musika eskaintzak dira. Egitarauan hainbat aldaketaegin dituzte, eta festa eredua aldatzeko konpromisoa adierazi dute.

IV b Sanferminak BERRIA


Urtero bezala, Orreaga fundazioak Kantari ekitaldia antolatuko du sanferminetan Alde Zaharrako kaleetan, uztailaren 11n. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS

Asironek azaldu duenez haienkezka nagusia eraso sexistak dira.«Gure lehentasuna da Iruñea ze-ro tolerantziako hiria izatea erasosexisten inguruan». Aurtengotxupinazoan, horrelakoak saihes-teko ardura izango du udaltzain-goaren talde batek. Gainera, ha-rresien inguruetan zaintza indar-tuko dute gauez.

Ikurrina azken urteetan «giroagarrazteko» erabili dela dio alka-teak. «Modu neurrigabe eta zen-tzugabean debekatua izan da iku-rrina». Gobernua plurala dela,eta hori kalera atera nahi dutelanabarmendu du. Haren hitzetan,ikurrina plazan izango da, urterobezala; baina, aurrekoetan ez be-zala, udaltzainek ez dute hurasartzea galaraziko. Gainera, uda-letxeko eraikinean ere izango da;baina «legea betez». Konpromi-so hori hartu du Asironek. «He-rritar guziak sanferminekin or-dezkaturik izatea nahi dugu».

Aldaketen artean, uztailaren6an gaita jotzaileak izango diraGazteluko plazan, txupinazoa gi-rotzen. Bestetik, aurreko urteekinalderatuz ezberdina izango da uz-tailaren 14ko erraldoien agurra,«parte hartzaileagoa» izangobaita. «Konpartsako kideen eki-taldian, antzerkia eta ikusleenparte hartzea izango da, eta txi-kientzako sorpresaren bat erebai», Belokiren esanetan.

Prozesioan, alkateak parte har-tuko du irudi instituzional gisa,baina ez da mezan egongo, sines-menaren esparruari pribatu iritzidiolako. Azkenik, zezen plazakosarrerarik ez du erosiko udalak —zezenketen kostua erdira jaitsi-ko da—, eta askarien aurrekontuaere txikituko dute. Zezenketetakopalkoari dagokionez, bi egunez

joango dira UPN, PSN eta GeroaBaiko zinegotziak, eta egun batezEH Bildukoak.

Euskarari dagokionez, sanfer-minetako seinale batzuk aldatu-ko dituzte, eta, udal ordenantzarijarraikiz, euskarazko testua gaz-telerazkoaren tamaina eta koloreberekoa da. Oraindik, baina, ezdituzte denak aldatu. Euskarazkojarduerak Takoneran bakarrik

rroan aterako diren eta toreatukodiren zezenak entzierrilloan ikusiahal izango dira, Gaseko eskorta-tik Santo Domingora eramangodituztenean.

Barrakak Runako parkean egongo dira. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS

Sanferminak b VBERRIA


izango dira, orain arte bezala.«Espero dut euskarak bestelakotrataera izatea alor guzietan; usteosoa dugu horretan. Poliki-polikieta gelditu gabe joango gara».

EUSKALERRIA IRRATIAETA BERRIA TELEBISTAIaz bezala, Euskalerria irratia etaBerria telebista batera ariko dirasanferminei hasiera emango dien

txupinazoan. BERRIAk zuzenekoirudiak emango ditu Udaletxeplazatik Berria telebistaren bitar-tez, eta Euskalerria irratiak zuze-nean emango ditu txupinazokohitzak eta soinuak.

Amaitzeko, zezen entzierroakbeti bezala uztailaren 7tik 14ra ar-te izango dira, 08:00etan. Uztaila-ren 6tik 13ra, 23:00ak baino le-henxeago, biharamunean entzie-

@Informazio gehiago sanfermin.pamplona.eseuskalerriairratia.euswww.berria.eushelbideetan

C aravinagre ki-liki ezagunaki r a g a r t z e nditu aurtengosanferminak.Caravinagreeta hari burla

egiten dion haur baten siluetaageri dira Kilikon lanean, JavierErizek (Iruñea, 1972) egin duenkartelean.

San Fermin Kartel Lehiake-tan herritarrek emandako bo-toen %29,4 eskuratu ditu Eri-zeren lanak. Lehiaketako gai-nerako zazpi finalistakhonako hauek izan dira: Fer-min Goñi (Uharte), XabierIriarte (Iruñea), Javier Alva-rez (Burlata), Javier Balda(Donostia), Eneko Las Heras(Madril), Beatriz Ramirez (Bar-tzelona) eta Carlos Garcia (Bartze-lona).

Erizek dekorazio ikasketakegin zituen Iruñeko Arte eta Ofi-zio Eskolan. Zentro horretan ma-rrazki eta margo eskolak egin zi-tuen eta Salvador Beuntza, IsabelBakedano eta Juan Jose Akerretaizan ziren bere irakasleak.

Hainbat margolan erakusketa-tan parte hartu du, beste hainbategilerekin batera, eta argazkigin-tza arloko hainbat sari jaso ditu. Bidiziplina horietan «autodidak-ta» dela dio. Gaur egun, Juan Oli-ver elkartean aritzen da.

Ez da San Fermin Kartel Lehia-ketara aurkeztu den lehen aldia,hainbatetan parte hartu baitu.«Erosoagoa da zure hirian partehartzea, eta, noski, nire herrikofestak dira, eta irabaziz gero, horiizugarria da», esan zion BERRIAriapirilaren 29an.

Egileak onartu du irabaztekoaukerak zituela aurreikusi zuela.Izan ere, sare sozialetan harreraberoa izan zuen bere kartelak ha-sieratik.

Orain arteko karteletan Caravi-nagre kilikia hainbat aldiz aterada, baina horrek ez du kezkatuErize. «Batez ere, ni gogobetetzen

CARAVINAGREDA JAIENIRAGARLEAJavier Erize iruindarrak irabazi du 2015ekosanferminetako kartel lehiaketa. ‘Kilikon’ lanakherritarren botoen %29,4 eskuratu ditu.

VI b Sanferminak BERRIA


Javier Erize, Kilikon kartelarekin. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

ninduelako margotu nuen, Cara-vinagreren soslai hori maite nue-lako. Batzuetan, bat gusturagogeratzen da norberari gustatzenzaion zerbait egin duela jakinda.Askotan, zerbaiten bila galdu egi-ten da bat».

Kartelean Caravinagre ageri dasanferminen irudi gisa. «Kilikifamatuena dago festari lotua. Eta,gero, haurrei —eta hain haurrakez direnei—beldurra ematen diela.Haurrak beldurra uxatzen du ki-likiaz trufa eginez; beldurrari ihesegitea bezala da, bizitzan egitendugun gisan. Hasieran, soilik Ca-ravinagre ageri zen, baina ustedut haurrak ematen diola gra-zia».

ESKUZ MARGOTU DUOrdenagailua erabili ordez, eskuzosatu du kartela, margoen bidez,pintura akrilikoarekin, eta azkengeruzan berniza emanda. «Atze-ra egitea da, estilo tradizionala da,beti egin izan dena: eskuz margo-tzea. Koadro baten antz handia-goa du. Diseinu kartelak ere eginizan ditut, modernoak, baina as-kotan hori inertziagatik egitenda».

S anferminetarakojarduera ugari an-tolatu dituzte pe-ñek. Kalean ekin-tza gehiago anto-latzeko ahaleginhandia egin dute.

Egunero, musika saioak, edariaketa janariak erosteko prezio bere-ziak, erraldoien kalejirak eta baz-kariak antolatu dituzte Jarauta,San Frantzisko, Nabarreria etaEstafeta kaleetan, eta baita peñakdauden auzoetan ere.

Haurrentzako jarduerak ereegingo dituzte: uztailaren 8an,kalejira, Alegria de Iruña eta Obe-rena peñetatik abiatuta, eta uztai-laren 13an, kalejira eta AstokilloCircus taldearen saioa Jarauta ka-lean. Gainera, uztailaren 9an eta13an, entzierroak egingo dituztezezen gurpildunekin, San Do-mingo aldapan.

Zezenketetan, uztailaren 7an,zezenketa hasi aurretik, peña gu-zien pankartak zabalduko dituzteplazan. Egunero, Pilindros jotajoko dute zezenketa bukatu on-doren, eta uztailaren 14an, txa-ranga guziek batera joko dute ze-zenketa bukatutakoan.

Erremonte txapelketa ere egin-go dute Uharteko Euskal Jai pilo-talekuan, eta peñen Gaixoa niGazteluko plazan izango da. Iru-ñeko Peñen Federazioak jaietanparte hartzeko deia egin du:«Jaietan parte aktibo izan nahi

PEÑAK DIRAJAIEN ARIMA Umore ona, txantxa, gatza eta piperra ekarrikodituzte peñek sanferminetara. Jaiak alaitukodituzte. Ekitaldi ugari, omenaldiak etaprotestak antolatu dituzte.

Sanferminak b VIIBERRIA


Peñetako kideak zezen plazara bidean, iazko sanferminetan . IDOIA ZABALETA /ARGAZKI PRESS

dugu, ekintza askotarikoak anto-latuz, eta kalean egiten diren he-rri jardueretan parte hartzera ani-matzen ditugu herritarrak».

OMENALDIAKPeñek zenbait omenaldi eta pro-testa ekitaldi ere egingo dituztejaietan. Eraso sexistak gaitzestendituzte, eta babesa adierazi dieteerasoen aurka lan egiten duteneragileei: bereziki, Gora Iruñeaplataformari eta Iruñeko Udalari.Horri loturik, uztailaren 5ean As-telehen Lilak elkarteak Gaztelukoplazan eguerdian egingo duenprotestan parte hartzeko deiaegin dute.

Iruñeko Peñen Federazioakhainbat omenaldi ere egingo ditu.Lehenbizikoa, uztailaren 4an egindu. Gazteluko plazan, JuanitoEtxepareren alde. Etxeparek bo-tatzen zuen festetako suziria Gaz-teluko plazan bertan 1936ko ge-rra lehertu aurretik. Ondoren,frankistek fusilatu egin zuten.Etxeparez gain, La Veleta peñakohainbat kide ere hil zituzten fran-kismoarekin bat ez egiteagatik.Haiek hasi ziren sanferminetanzuriz janzten. Aurten, haien on-dorengoek botako dute txupina-zoa, baina peñek ere omenaldi bategingo diete. Uztailaren 9an peñaguztiek kalejira bat egingo dute1931n La Veletak zeraman pan-kartarekin. 17:00etan hasiko dakalejira, San Frantzisko plazan.

Halaber, urtero bezala, Ger-man Rodriguez izango dute gogo-an Iruñeko peñek, «egia, justiziaeta erreparazioa» aldarrikatzeko.Uztailaren 8an, peñetako txaran-gek ez dute zezen plazan joko le-henbiziko zezena hiltzen dutenarte. Ondoren, plazatik isilik ate-rako dira, eta Rodriguezen oroita-rriaren aurrean mezu labur batirakurriko dute. 13:00etan egingoda omenaldi nagusia, Sanfermi-nes 78 Gogoan taldeak antolatuta,baina peñek urtero antolatzendute arratsaldeko ekitaldia.

OSASUNA ETA BARCINANAGUSI PANKARTETANYolanda Barcina eta Osasuna diraIruñeko peñek aurtengo sanfer-minetarako prestatu dituztenpankarten gai nagusiak. YolandaBarcina da gehien agertzen denpertsonaia. Hamasei peñetatikhamabik marraztu dute berenoihaletan. Sanferminetan hain-beste urtez pankartetako izarraizandakoari agurra eman nahi

izan diote. Agur Barcinari, etaongi etorri aldaketa politikoari.Osasunaren auziari edo ustelke-riari loturiko irudiak ere hainbatpankartatan ageri dira.

CAN auzia eta UPNren kudea-keta ere kritikatu dute hainbatpankartatan, eta eraso sexistenaurkako mezuak ere nonahi ikusdaitezke, baita borroka feminis-taren ikurrak ere. Berdintasunaaldarrikatu arren pankartetakomarrazkietan gizonak dira nagu-si. Marrazkietan ageri diren per-tsonen artean, %30 inguru baizikez dira emakumezkoak. Hau da,37 emakume ikus daitezke peñenpankartetan, eta horietatik ha-mabi Barcina dira, gainera.

Iruñeko eta inguruko bestezenbait gai eta istorio ageri dirapeñen oihaletan. «Hiriko edolurraldeko egunerokotasunaislatzen dute gure pankartek,aldarrikapen eta umore kutsubatekin», esan zuen Itziar Gar-tzes Iruñeko Peñen Federaziokokideak ekainaren 29an, pankar-

tak eta sanferminetarako antola-tu dituzten ekitaldiak aurkeztekoprentsaurrekoan. Aurten inoizbaino marrazkilari gazte gehia-goren lanak daudela nabarmen-du zuen.

7 de julio San Fermin, Los deBronce, El Bullicio Pamplones,Donibane, Aldapa, Alegria deIruña, Anaitasuna, ArmoniaTxantreana, Irrintzi SCDR, LaJarana, Muthiko Alaiak, Obere-na, Rotxapea, Sanduzelai, ElCharco SDCR, La Unica eta Mutil-zarra dira Iruñeko Peñen Federa-zioko kideak.

«Herri sanferminen alde lanegitea, gure herriaren kulturasustatzea, eta jarduerak antola-tzea» dira beren helburu nagu-siak.

Iruñeko Peñen Federazioareninguruko informazio gehiagobere facebook gunean lor daite-ke: www.facebook.com/pages/Iruñeko-peñen-federazioa-Federación-de-peñas-de-Pam-plona/107330006003413.

S anferminetakoarratsaldeetan,plan politak eginahal izango diraOinez Txokoan.Egunero, hau-rrendako eta hel-

duendako euskarazko eskaintzazabala izango da. Besteak beste,ipuin bertsotuak, Baztango Ohi-turak Zabalduz ekimena, Ko-rrontzi & Dantzaire taldea, Errekadantza taldea, Ines Bengoa ipuinkontalaria, Oliver magoa...

Afaldu eta gero ere euskal giroederra eta dantza egiteko aukeraegongo da. Besteak beste, talde,musikari eta abeslari hauek arikodira: Beira, Global Funk Party,Makala eta lagunak, Jon Gurru-txaga, Trikidantz, Tirri & Teri,Barry Manley, Estu & Larri, LosZopilotes Txirriaos, Lurra, MeryMay and the Muppets, OihanVega, Piztiak, Oharkabe, Los Zo-pilotes Txirriaos, eta Leire Onsaloeta Jorgito.

Uztailaren 6an, Iñaki Perure-nak txupinazoa botako du OinezTxokoan, eta, pantaila erraldoibatean, Udaletxeko txupinazoaikusi ahal izango da. Ondoren,txaranga bat kalejiran hasiko da,eta ingurua alaituko du. Uztaila-ren 14an Oharkabe taldeak20:30etik aurrera egingo duen

ONGI PASATUOINEZTXOKOANEkitaldi alaiak, otordu gozoak eta giro bikainaegongo dira Oinez Txokoan. Toki zoragarribatean egongo da kokatuta, Takoneran,lagunekin eta familia osoarekin ederki pasatzeko.

VIII b Sanferminak BERRIA


erromeria izango da azken ekital-dia; baina, ordura arte, ikuskizuneta jarduera ugari izango dira.

Iruñeko Udalak ere hainbatekitaldi antolatuko ditu OinezTxokoan: uztailaren 9an, MarkosUntzeta & Bidelagunak musikataldearen emanaldia; uztailaren10ean, Patata tropikala ikuski-zuna, La Jodedera musika taldea-ren emanaldia eta Julio Soto, An-doni Egaña, Nerea Ibarzabal etaXabier Terrerosek egingo dutenbertso saioa; uztailaren 12an, LosGalerna musika taldearen ema-naldia; eta uztailaren 13an, Soka!zirku antzerki ikuskizuna eta Akotaldearen emanaldia.

Oinez Txokoan, berriz ere era-bil daitezkeen edalontziak bana-tuko dituzte, euro baten truke.«Zuk lagunduta, hondakin ko-purua murriztuko dugu. Edalon-tzia erabili ondotik, eraman bil-keta puntura, tiketarekin, eta eu-roa itzuliko dizugu»,antolatzaileen hitzetan.

Aurtengo Nafarroa Oinez jaiaElizondon izango da, urriaren18an. Baztango ikastolak antola-tuko du, Hamabortz, ama bat le-lopean.

Oinez Txokoan giro ederra egongo da sanferminetan, aurreko urteetan bezala. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS

@Informazio gehiago www.nafarroaoinez.net helbidean

U rtero bezala,Karrikiri el-k a r t e k o e nOndarroakolagunek atunfresko-freskoaekarriko diete

otordua prestatzeko. Hasteko,atunarekin egindako bi entsaladamota dastatuko dituzte. Lehenplatera marmitakoa izango da;bigarren platera, atun errea; eta,ondoren, atun sorbetea eta kafeabanatuko dituzte. Bazkari bikai-na, beraz. Musikaz alaituta egon-go da, eta giro aparta sortuko da.

Txartelak Karrikiri elkarteaneskura daitezke, Xabier karrika-ko 4. zenbakian edo 948-22 58 45telefono zenbakira deituta.

Karrikiri elkartekoek JuanitoEtxepare omenduko dute sanfer-minetan. Elkarteko erakusleiho-

ATUN JANAETA GIRO ONAKarrikiri elkarteak uztailaren 9rako antolatukodu XX. Arrantzale Eguna. Bazkari bikainaegingo dute Zaldiko Maldiko kultur elkartekoatarian. Atuna izango da osagai nagusia.

Sanferminak b IXBERRIA


Karrikiri elkarteak iaz antolatu zuen atun jana. IDOIA ZABALETA /ARGAZKI PRESS

an, aipu bat eskaini diote Juanito-ri, El corralito foral liburuan azal-tzen den bezala: «Bada Sanfermi-netako sinbolo eztabaidaezina:txupinazoa. Juanito EtxepareAramendia Kale Nagusiko estan-koko jabearen asmakizun pertso-nala izan zen. Berrogeita hamarurte pasatxo zituela, Udalari bai-mena eskatu zion karrikan ber-tan suziri batzuk botatzeko, uz-tailaren 6ko eguerdian festen ha-siera iragarriko zutenak. Estan-kero animosoak 1931n erdietsizuen baimena eta eginkizunare-kin segitu zuen 1935a arte. Falan-gistek Etxepare, Alderdi Errepu-blikanoko militantea, golpearenlehen egunetan erail zuten».

@Informazio gehiago karrikiri.org helbidean

M B e r t s os a i o a k ,haurren-tzako tai-lerrak, jo-koak etaikuskizu-

nak, otordu ederrak, musika,dantza eta antzerki emanaldiaketa beste hainbat jarduera izangodira Runako parkean uztailaren6tik 13ra arte, Gora Iruñea plata-formak antolatuta.

Mila lagunetik gora ari dira la-nean Runako eremua prestatzeneta sanferminetan herritarrek«euskal giroko jaiak» izan deza-ten laguntzen, Gora Iruñea plata-formako kideek ekainaren 15eanjakinarazi zutenez.

Iruñeko Udalean izan denaldaketari ere begiratu diote GoraIruñea plataformako kideek:«Sanferminetako mahaia osa-tzeko urteotan izan dugun nahiaegi bihurtuko delakoan gaude,herritarrek erakundeetakoordezkariekin batera jai herri-koiak antolatze aldera. Aurtenezinezkoa izan bada ere, ziurgaude datorren urtean sanfermi-nen antolaketa guztion arteko

elkarlanaren bidez egingo dela».Hala, azpimarratu dute 2016anez dutela jai gunerik nahi:«2016an, hiri osoa jai gune herri-tarra izanen da, herritarrok Iru-ñeko Udal berriarekin bateragure hiriko jai garrantzitsuenakprestatuko ditugulako».

Aurten, egitarau «plurala etaoparoa» osatu dute. Alde batetik,beren jai gunean antolatu dituz-ten ekitaldiak daude, Runakoparkean egingo direnak, eta, bes-tetik, kaleko egitaraua.

Runako parkean, gainera, txikigune bat egongo da zabalik egu-

HERRI FESTAKRUNAKO PARKEAN Gora Iruñea plataformak jai «herrikoiak, parte hartzaileak, euskaldunaketa parekideak» antolatu ditu aurten ere. Ekitaldi ugari egingo dituzteRunako parkean. «Guztiok parte har dezagun, gune plurala izango da».

Gora Iruñea plataformak iaz Runako parkean antolatu zuen musika emanaldi bat. LANDER FDZ. ARROYABE / ARGAZKI PRESS

X b Sanferminak BERRIA


nero, 12:00etatik 20:00etara.Besteak beste, Ene Kantak saioaegingo dute, eta Porrotx eta IrrienLagunak ariko dira txiki gunean.

Halaber, Runako parkean, JonMaia, Uxue Alberdi eta AimarKarrika bertsolariak ariko dira,Hutsun taldeak txalaparta ikus-kizun bat eskainiko du, eta Kop,Gatillazo, Zea Mays, Ze Esatek,Emon, Skakeitan eta Porco Bracomusika taldeek joko dute.

@Informazio gehiago www.sanferminak.eus helbidean

Haurrentzako tailer bat Gora Iruñea-ren gunean., iaz IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

S anferminen bez-perarako, uztaila-ren 5erako, Aste-lehen Lilak talde-ak elkarretaratzeaantolatu du Gaz-teluko plazan,

12:00etan. Nagore Laffage omen-duko dute ekitaldi horretan, urte-ro bezala, eta emakumeen kon-trako indarkeria gaitzetsiko dute.Udalak bat egin du elkarretara-tzearekin.

Nagore Laffage gogora ekarri-ko dute,«Laffagek duen memo-riarako eskubideagatik, justizia-gatik eta zor zaion ordainagatik».Elkarteak prestatu duen kanpai-na orokorragoa da, eta, horreta-rako, hainbat goiburu erabilikodituzte prestatutako ekinaldieta-rako: Kalea, gaua eta jaia deno-na da; Ezetza ezetz da; Erasorikez; Jaiak berdintasunean; Hildituzten emakumeak gogoaneta Justizia denontzat.

2008ko sanferminetan hil zuenJose Diego Yllanesek Nagore Laf-fage. «Ezetz esateagatik hil zutennire alaba», nabarmendu zuenLaffageren ama Asun Casasolakekainaren 23an, Iruñean, Astele-hen Lilak taldearekin egindakoagerraldian. Iruindarren babesaeskertu zuen —«haien elkartasu-na sumatu dut beti»—, eta baitaIruñeko Udalaren babesa ere.Astelehen Lilak taldearen eskae-rekin bat egin du udalak, eta,lehendabiziko aldiz, Laffageomenduko du, sanferminetan.

Uztailaren 7an, udalak Laffagegogoratuko du, eta emakumeenkontrako erasoak gaitzetsikoditu. Morez argiztatuko duteudaletxeko aurrealdea, eta kolo-re bereko xingola eta Ezetz ezetzda leloa jarriko dituzte.

Udalak beste konpromisobatzuk ere hartu ditu. Txupina-zoaren egunean, Astelehen Lilaktaldeko kideak eta Laffagerenfamilia izango dira udaletxean.Gainera, sanferminetako progra-metan gogoratuko du udalakLaffage, eta eraso sexisten aurka-ko testu bat ere jasoko du.

«Denok dugu festaz gozatzeko

ERASO SEXISTENAURKAKO EKINALDIAKIruñeko udaletxea lilaz jantziko dute uztailaren 7an, eraso sexistenaurka. Halaber, Udalak bat egin du Astelehen Lilak taldeak uztailaren5erako Gazteluko plazan antolatu duen elkarretaratzearekin.

Sanferminak b XIBERRIA


Astelehen Lilak taldeak Gazteluko plazan antolatu duen elkarretaratze bat.IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

eskubidea», esan zuen Tere SaezAstelehen Lilak taldeko kideakekainaren 23ko ekitaldian. Mezubera nabarmendu zuen Casaso-lak. Onartu zuen sanferminak«egun zailak» izaten direla fami-liarentzat. «Guk Nagore galdudugu, eta hori ez da aldatuko.Beste inoiz ez dadila halakorikgerta».

ESKU GORRIAIruñeko Udalak bat egin du Fami-liarako eta Berdintasunerako Na-farroako Institutuak udalei egindien proposamenarekin, hots,festetan indarkeria matxista ar-buiatzeko esku gorri bat erabil-tzearekin. Emakumearen UdalKontseiluaren Sanferminak Ber-dintasunean taldeak sustatu dukanpaina hori, eta Iruñeko Uda-lak koordinatu du. Kanpaina ego-kitzeko, Iruñeko Udalak sanfer-minetako hondoa jarri dio irudia-ri.

Ordoiz zentroko erabiltzaileek,buruko gaitzak dituzten herrita-rrentzako guneko kideek eginda-ko 15.000 esku gorri banatuko di-tuzte. Sanferminetan abian jarri-ko du Iruñeko Udalak, bigarrenurtez jarraian, eraso sexisten aur-kako kanpaina: «Paparrean eskugorriak eramateko deia da, ema-kume askok pairatzen duten in-darkeria oro gaitzesteko». Ekai-naren 6an banatu zituzten lehenapaingarriak eraso sexisten aurkaantolaturiko lasterketa egunean.

Iruñeko Udalarekin baterabeste hainbat kolektibok partehartu dute sanferminetara begiraprestatu duten kanpainan. Uda-leko Emakumearen Udal Batzor-deak egindako proposamenetiksortu da ideia, eta Sanferminakberdintasunean izeneko egitas-moan ari dira lanean, beste taldehauekin batera: ongizate eta ber-dintasun arloa, hiri segurtasuna,hezkuntza eta kultura arloa, etabaita emakumeen talde zeinherri jaiak antolatzen dihardutenkolektiboak ere. Eraso sexistarikgabeko jaien alde leloa izango duaurten ere sanferminetarako Iru-ñeko Udalak prestatu duen kan-painak.

Herritarren erantzuna aktibatunahi du kanpainak eraso sexisteninguruan. Ez hori bakarrik, erasobat pairatuta edo arriskuan izan-da zein baliabide dagoen jakina-razi nahi dute, eta baita arreta es-kaini eta salaketak jartzeko babe-sa ematea ere.

Halaber, egunkarietako, irra-tietako eta telebistako profesio-nalentzako ikastaroa egingo duIruñeko Udalak. Iaz egindakokanpainari jarraiki, eraso sexistenaurrean edo indarkeria matxistakomunikabideetan azaltzekounean zein tratu eman beharzaion jorratzea da ikastaroarenhelburua. Udaltzainentzat ereizanen da, Eraso sexista batenaurrean lehen laguntza nolaeman izenburupean.

L a Pamplonesaudal banda 1919. urtean sortuzen. Ordutik, san-ferminetako pro-tagonista nagusie-tako bat da. Egita-

rau ofizialeko ekitaldietan partehartzen du. Egunero, dianetan —6:45ean, udaletxe plazatik abiatuta— eta zezenketetan —18:30ean zezen plazan—; txupi-nazoan, uztailaren 6an —eguer-

DOINU ALAIAKDianetan, zezenketetan eta beste hainbatekitalditan ariko da La Pamplonesa udal banda.

XII b Sanferminak BERRIA


dian udaletxe plazan—; eta baitaZortziurrenerako prozesioan ere,uztailaren 14an —10:45ean udale-txe plazatik—.

La Pamplonesa oso estimatuada. Zale ugariz inguratuta jotzendu kalejiretan; aurretik eta atzetikdantza batean aritzen den jendea,urtetik urtera gero eta jendegehiago.

Dianarako garaian, haren doi-nuen oihartzunak alde zaharrekokaleetan entzun daitezke nonahi. La Pamplonesa udal banda dianetan ariko da, giroa alaitzen. JOXERRA SENAR

U ztailaren 6an,e r r a l d o i e n ,buruhandien,kilikien etaz a l d i k o e nkonpartsa au-tobus geltoki-

tik aterako da, 17:00etan; uztaila-ren 7an, Udaletxe plazatik,10:00etan, eta gainerako egune-tan, 09:30ean. Haurrek maite di-tuzte, ederki pasatzen baitutehaiek dantzan ikusten eta haiekinjolasean.

XVI. mendeaz geroztik ezagu-na da Iruñeko Erraldoi eta Bu-ruhandien Konpartsa. XVIII.mendean desagertu egin zenkonpartsa kalejiran ateratzekoohitura, eta XIX. mendean berrizere berreskuratu, Iruñeko kate-dralarenak ziren sei erraldoiei es-ker.

1860an, udalak Tadeo Amore-na eskultoreari eskatu zion ondo-ko lau kontinente edo arraza iru-dikatzen dituzten zortzi erraldoiegin zitzan: zuria, horia, mairu-beltza eta indiar-amerikarra.Errege-erreginak dira, eta haiengorteko kideak dira buruhan-diak, kilikiak eta zaldikoak. Harrikartoiz egindako 25 irudi horiekjaietako pertsonaiarik maitatue-nak dira, santuarekin batera.

ERRALDOIAKIrudi ezagunenak eta zaharrenakdira. 3,85-3,90 metro luze dira.Erraldoiak dantzatzen dituztengazteen gainean 4,20 metroko ga-raiera hartzen dute. 59 eta 64 kiloarteko pisua dute. Zortzi dira, lauarraza edo kontinentetako bi.

Sanferminetako ikuskizunederrenetako bat da gazteen es-kutik erraldoiak dantzan ikustea,gaiteroen eta txistularien musi-karekin.

Errege-erreginen izenak hona-ko hauek dira: errege europarraJoshemiguelerico, erregina euro-parra Joshepamunda, errege afri-karra Selim-pia Elcalzao, erregi-na afrikarra Larancha-la, erregeamerikarra Toko-toko, erreginaamerikarra Braulia, errege asiarraSidi abd El Mohame eta erreginaasiarra Esther Arata.

PERTSONAIARIKMAITATUENAKErraldoiak, buruhandiak, kilikiak eta zaldikoak egunero kalejiran ibiliko dira, gaiten eta txistuen musikaz lagunduta.

Sanferminak b XIIIBERRIA


Erraldoiak, buruhandiak, kilikiak eta zaldikoak kalejiran, iaz. JESUS DIGES / EFE

BURUHANDIAKErraldoien aurretik ibiltzen dira,eta segizioko pertsonaia serioakdira. Ez dute dantzarik egiten, etaharro ibiltzen dira. Haien buruhandiek arreta erakartzen dute, 2metroko perimetroa ere badute-lako. Bost irudiak 1890ean erosizituzten. Alcaldek begiak mugi-tzen ditu, eta gainontzekoekinbatera ibiltzen da segizioan, Japo-nes, Japonesa, Concejal eta Abue-larekin, alegia.

KILIKIAKZinegotzien segizioa irudikatzendute, eta haurrak ikaratu eta ongipasaraztea da haien eginkizuna.

Sei irudi horiek buruhandiek bai-no buru txikiagoa dute, eta, apa-rrez egindako idizilarekin, haienbeldur izan ohi diren haurrenatzetik ibili eta maitekor jotzendituzte. Coletas eta Barbas diraguztietan zaharrenak. Caravina-gre kapitaina da, eta hark jotzendu gogorren. Horiekin batera ibil-tzen dira Napoleon, Verrugas etaPatata.

ZALDIKOAKSei zaldiko dira, eta kilikiekin etaburuhandiekin batera haurrenatzetik ibiltzen dira, eta haurrakhaiei izkin egiten saiatzen diraune oro.

Caravinagre kilikia. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

P rozesioa ekitaldijendetsua izatenda. Iruindarrekizugarri maitedute. Milaka per-tsona, zuriz etaapain jantzirik,

santuaren irudiari laguntzen dio-te alde zaharreko kaleetan, agin-tari zibil eta elizakoekin bateraegiten duen ibilbidean.

Prozesioa uztailaren 7an izangoda, eta ibilbide hau egingo du: SanLorentzo eliza, Aduanako Txo-koa, San Anton, Zapateria, Calce-teros, Udaletxe plaza, San Satur-nino eta Kale Nagusia. Prozesioaikusteko, komeni da lehenagokalean leku ona hartzea, lagunugari pilatzen baita.

Prozesioan, erraldoiak eta bu-ruhandiak joaten dira aurretik,eta, ondoren, ordena honetan:San Lorentzoko Gurutzea, Artza-pezpiku gurutzea, arotzen eta ne-kazarien gremioak, Jaunaren Ne-kaldiaren Anaitasuna, Ama Birji-naren Kongregazioa, tinbaljotzaileak eta turuta jotzaileak,hiriko bandera, udal dantzariaketa txistulariak, eramailea, san-tuaren irudia, katedraleko kabil-doa, Iruñeko artzapezpikua,

mazo jotzaileak, udalbatza, alka-tea eta libreak, udaltzainak, es-kolta festaz jantzita, eta La Pam-plonesa udal banda.

09:50ean, udalbatza udaletxe-tik irtengo da katedralerantz, etaudalbatzak kabildoa hartuko dukatedralean. 10:30ean, santuarenirudia San Lorentzo elizatikAduanako Txokorantz aterakoda, segizio osoak inguraturik.10:45ean, San Antonen lehenen-go jota kantatuko dute santuarenomenez. Gero, Txantreako San-tiago abesbatzak Al glorioso SanFermin jota kantatuko du Kon-tseiluko plazan.

11:15ean, San Zerningo putzu-txoan bi haurrek arrosak utzikodituzte santuaren idulkian, etaAgur, jaunak joko dute txistula-riek. 11:40an, irudia San Ferminkaperan sartuko dute, eta mezahasiko da. 14:15ean, katedraleanerraldoiek dantza egingo dute;udalbatzak elizpean kabildoaagurtuko du, eta itzuli egingo da.El asombro de Damasco piezajoko dute. 14:45ean, udal dantza-riak Udaletxe plazan dantzatukodira.

Iruindarrek ohoratzen dutenzurezko tailua XV. mendeko erli-

SANTUAREN IBILBIDEAUztailaren 7an San Fermin eguneko prozesioa izango da. Santuarenirudiari ibilbidea egiten lagunduko diote alde zaharreko kaleetan.

Prozesioa, iazko uztailaren 7an. VILLAR LOPEZ / EFE

XIV b Sanferminak BERRIA


kia ontzia da. 1687. urtean, zila-rrez apaindu zuten. Bularrekoobaloan San Ferminen erlikiakgordetzen dira.

UDALBATZA, FESTAZ JANTZIRIKEgitarauko gainerako ekitaldi na-gusietan bezala, alkateak eta zi-negotziek jantzi dotoreak jantzi-ko dituzte prozesioan.

XIX. mendetik, gizonezko zine-gotziak goleta eta txanbergaduntrajea utzi eta frak eta kapela ga-raia janzten hasi ziren, gorbatakorapiloduna, eskularru zuriak,katea txalekoaren gainean eta hi-riaren armarriaren irudia duendominarekin. Emakumeak udal-batzan sartzearekin batera, 1979.urtean, haientzako jantzia disei-natu zuten, Erronkari, Zaraitzueta Aezkoa ibarretako jantzi tra-dizionalak oinarri harturik: orka-tiletarainoko gona beltz tolesdu-na; gurin koloreko blusa, lepo lu-zekoa, tolesduna, lepoan kanoi-duna eta paparreko parpailekin;gerruntze beltza, mauka luzekoa—ozpin koloreko lorez brodatuta-ko zerrenda apaingarriarekin etazilarrezko oxkarrekin—; eta ze-tazko xal beltz forratua.

E ntzierroa da san-ferminetako eki-taldirik ezagune-na. Hari esker,mundu guztianizan dute Iruñea-ren berri, jendeak

zezenen aurrean korrika egitenduelako kalean barna. Entzierroatelebistaz zuzenean emateak are-agotu egin du mitoa, eta, horrenondorioz, lasterkariak era arris-kutsuan masifikatzen dira.

Entzierroetan, lehendabizikosuziria San Zernin elizako ordula-riak 08:00ak jotzen ditueneanpizten da. Orduantxe irekitzendute Santo Domingoko eskorte-tako atea eta erretiratzen diraudaltzainek korrikalariei eustekoosatutako hesiak. Bigarrenak ze-zen guztiak eskortatik atera direlaadierazten du; hirugarrenak, ze-zenak eta joaldunak zezen plaza-ra iritsi direla, eta laugarrenak,zezen talde osoa jadanik eskorte-tara sartua dela.

Iruindarrek babesa eskatzendiote santuari, lasterka hasi bainominutu batzuk lehenago. Egun-karia eskuan dutela kantatzendiote, Santo Domingo aldaparenhasieran dagoen horma hobiarenaitzinean. Hiru aldiz kantatzendiote (07:55ean, 07:57an eta07:59an). Horixe da unerik zirra-ragarrienetako bat. Lasterkarigehienek egunkari bat kiribildueta erabiltzen dute, zezenekindistantziak gordetzeko eta, beharizanez gero, deitzeko.

Entzierroa arratsaldean torea-tuko dituzten sei zezenek eta bijoaldun taldek korritzen dute. Ze-zenekin batera zortzi joaldundoaz lasterka. Beste hiru gehiagobi minutu geroago ateratzen dira,atzeratuta gelditzen diren zeze-nak jasotzeko.

KONTUANHARTZEKOAKEntzierroan zezenen aurrean ko-rrika egiten atera nahi izanezgero, hainbat aholkuri errepara-tzea komeni da:

ENTZIERROANKORRIKA EGITEKOZENBAIT AHOLKUUztailaren 7tik 14ra arte izango dira sanferminetako zortzi entzierroak.Ibilbidea 848,6 metrokoa da, Santo Domingotik zezen plazaraino.

Sanferminak b XVBERRIA


Iazko entzierro bat. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

Sarrera: Lasterka egiteko,07:30ak baino lehen Udaletxe pla-zan dauden ateetatik sartzea ko-meni da, eta bertan gelditu udal-tzainek Udaletxe plazan eta SantoDomingo aldapan egiten dituztenhesiak ireki arte. Ondoren joandaiteke lasterka egiteko aukera-tutako lekura. Ordutik aurrerasarrerak ixten dira, eta debekatu-rik dago ibilbidean sartzea.Tarterik arriskutsuenak: Kaile-joia-zezen plaza eta Santo Do-mingo aldapako azken tartea.Arropa: Arropa eta oinetako ero-soak erabiltzea komeni da, eta ezeramatea inolako paketerik.Eskarmentua: Korrikalari adi-tuei galdetzea komeni da. Entzie-rroa oso arriskutsua da, eta masi-fikazioak are arriskutsuagoa egi-ten du. Hainbat urtetan ateraondoren ikasten da lasterkamodu egokian egiten.Sartu eta atera: Sartzen jakiteabezain garrantzitsua da ateratzenjakitea. Ongi dago pixkanaka sar-tzea, besteak ateratzen diren bi-tartean.Erorikoak: Kontuz ibili behar daerorikoekin. Erraza da estropezuegin eta erortzea. Zauritu gehie-nak kolpeen ondorioz izaten dira.Aldi berean aurrera, atzera eta lu-rrera begiratu beharra dago. Ze-zen saldoaren artean sartu ondo-ren, seguruena zezenen ondo-ondoan joatea izaten da, horrelaez baita estropezurik egiten au-

rreko lasterkariekin. Eroriz gero,onena kikildu eta mugitu gabegeratzea da.Zezenak eta joaldunak: Errazbereizten dira. Joaldunak handia-goak eta hezurtsuagoak dira, za-harragoak, adar puntak motzago-ak dituzte eta zintzarriak erama-ten dituzte. Kontuz ibili behar dabakarrik joaten diren zezenekin.Entzierroa lehen aldiz egin dutenlehen aldia da, hainbeste jendere-kin eta zaratarekin. Arriskutsue-na bakarrik doan zezena da, halasaldoari aurreratu eta erasotzendiona nola atzean gelditzen dena.Unaiak eta kapadunak: Unaiakzezen saldoaren atzetik joatendira, makilekin, eta taldea elka-rrekin joan dadin saiatzen dira;gainera, animaliak molestatu,ukitu edo dei egiten dienei karguhartzen diete. Kapadunak zezenplazan zain izaten dira, eta kapo-teekin animaliak torilera bidera-tzen dituzte.Oinarrizko debekuak: Debeka-turik dago zezenen atzetik laster-ka egitea, zezenei dei egitea etamozkorturik korrika egitea. Ze-zen plazan sartu ondoren, derri-gorrezkoa da alde batera jo etahondarra lehenbailehen libre uz-tea. 18 urtetik beherakoek ezindute parte hartu. Bi hesien artekogunea erreserbaturik dago, larridabiltzan korrikalarientzat etabaimendutako langileentzat ba-karrik.

B eti-Gazte elkar-teak antolatuta,erraldoein topa-keta izango dauztailaren 5ean,11:00etatik au-rrera. Harrion-

doa Kultur Etxetik, Berako, Do-neztebeko, Elizondoko, Etxalar-ko, Igantziko eta Sunbillakoerraldoiak Lesakakoekin bateraabiatu eta kalejiran ibiliko diraherriko kaleetan zehar. Arratsal-dean, herri kirolen erakustaldiaegongo da plazan.

Etxafuegoaren eztanda uztaila-ren 6an izango da, eguerdian, He-rriko Etxetik. Hori jaiei hasieraemateko ekitaldi ofiziala. Orduberean, txistulariek, soinu jotzai-leek, trikitilariek, Elutxa Txaran-gak eta haur txikien danborradak

LESAKAN,GIRO APARTAUztailaren 5ean, erraldoien topaketa; uztailaren6an, etxafuegoa; uztailaren 7an, ezpatadantzariak eta Zubigaineko dantza, etauztailaren 12ra arte, giro ederra izango danagusi Lesakako sanferminetan.

XVI b Sanferminak BERRIA


herriko kaleak doinu alaiekin gi-rotuko dituzte.

17:30etan, frontoian, Tantiru-mairu euskal folklore taldearenerakustaldia izango da, eta,20:00etan, peña guztien ordezka-riak aterako dira danborrada na-gusian, erraldoiekin, buruhan-diekin, danbor jotzaileekin, soinujotzaileekin eta Lesakako MusikaBandarekin; herri osoari itzuliaemango diote, kalez kale.

Uztailaren 7an, San Ferminegunean, ezpata dantzarien mezaisila izango da 8:30ean, eta joan-etorria Txistulari bandaren la-guntzaz egingu da. 10:30ean,Udalbatza, beste agintariekin, ez-pata dantzariekin eta LesakakoMusika Bandarekin batera, herri-ko ikurrekin abiatuko dira Herri-ko Etxetik elizara, Meza Nagusira.Bertan, Lesakako Abesbatzakparte hartuko du. Meza ondotik,prozesio bat egingo da FerminZaindariaren irudiarekin. Gero,Onin errekaren bi aldeetan, Zubi-gaineko dantza egingo da.

Bezperak 18:00etan egingodira, eta, ondoren, ezpata dantza-riek mutil dantza, neska dantza,aurreskua eta jotak dantzatukodituzte Plaza Zaharrean.19:30ean, Plaza Zaharrean ber-tan, Amets Arzallus, Maialen Lu-janbio, Julio Soto, Xabi Terreroseta Eneko Lazkoz bertsolariakariko dira. Aurkezlea Ioar Taintaizango da, eta gai jartzailea Bortzi-rietako Bertso Eskola.

Hurrengo egunetan, haurrek,gazteek eta helduek ederki pasa-tzeko jarduerak egongo dira Lesa-kan.

Txosnetan ere ekitaldi ugariizango dira. Uztailaren 6an zabal-duko dira, 19:30ean, eta, uztaila-ren 11ra arte, Jose Replay, StepiSelektah, Korrontzi, PatxukoNice eta Anai Arrebak musika tal-deek joko dute, besteak beste.

Zubigaineko dantza uztailaren 7an egingo dute. GORKA RUBIO / ARGAZKI PRESS

@Informazio gehiago www.lesaka.eus helbidean

Documents

SANFERMINAK - Berria · Hauek festak hauek! Ro-dezno Kondearen plaza. Hau-rrentzako emanaldiak eta ikuski-zunak, 18:30. Burtzien zezenketa. Zezen plaza. Gaita jotzaileen alardea