ARTE GÓTICO

Iníciase na Illa de Francia a mediados do S. XII

Dominou Europa entre os S. XIII e XV

Nalgunhas rexións prolóngase ata mediados do S. XVI

Nesta época: espectacular desenrolo do COMERCIO. Propiciou o crecemento e prosperidade das cidades.

As manifestacións artísticas máis importantes do Gótico foron AS CATEDRAIS urbanas.

Fronte a servidume feudal, o clima de liberdade das cidades favoreceu o xurdimento dunha BURGUESÍA de comerciantes e artesáns

A cidade tamén atraeu as novas ordes relixiosas, como as ordes MENDICANTES de FRANCISCANOS e DOMINICOS

CULTURA: comeza a extenderse a máis poboación. Nas catedrais urbanas aparecen as ESCOLAS CATEDRALICIAS, que impartían unha instrucción elemental os fillos da burguesía e da nobreza da cidade.

Estas escolas son as precursoras das UNIVERSIDADES.

Nas universidades prodúcese unha renovación da filosofía e Teoloxía. Triunfo do PENSAMENTO DA ESCOLÁSTICA

FRANCISCANOS:Fundados por S. FRANCISCO DE

ASÍS

DOMINICOS:Fundados por Sto.

Domingo de Guzmán

Esta situación provocou unha visión MÁIS OPTIMISTA DO MUNDO. Isto provocou un cambio de actitude ante a vida, fronte o estricto rechazo do mundano durante o Románico.

Esta situación cambiou coa CRISE DO S. XIV: MALAS COLLEITAS IMPACTO DA PESTE NEGRA DE 1348 GUERRA DOS CEN ANOS (1337 – 1453) CISMA DE ORIENTE ( 1378 – 1417)

Non se producen grandes cambios respecto a Románico en canto a consideración social dos artistas.

Aínda que non superaron a condición de artesáns, sí gozaron dunha mellor posición social.

Moitas das melloras dos artistas foi grazas os GREMIOS.

Ademáis, a riqueza de novas capas sociais explica que aparecesen novos clientes como a BURGUESÍA

Xunto as obras de temática relixiosa, añadironse obras destinas para uso privado.

Os arquitectos góticos buscan a VERTICALIDADE Empregan o ARCO APUNTADO ou OXIVAL Embregan bóvedas máis altas e lixeiras como A

BÓVEDA DE CRUCERÍA (intersección de dúas bóvedas de canón apuntado) composta por varios nervios que converxen na parte central da bóveda chamada CLAVE

BÓVEDAS presentan gran lixeireza. Para soster ás bóvedas usan no interior grandes piares

e o exterior ARCOBOTANTES. Logran que o peso se descarge gradualmente

O uso destas bóvedas permitiu abrir grandes vans nos muros, que van a ser decorados con VIDREIRAS

A bóveda de crucería máis elemental consta de catro nervios que confluen na parte central nunha CLAVE, deixando entre eles catros espazos chamados PLEMENTOS.

Nas primeiras catedrais góticas tamén foron habituais as bóvedas sexpartitas (divididas en 6 plementos).

Co paso do tempo, as bóvedas complícanse engadíndolle moitos nervios secundarios como BÓVEDA DE TRECELETES, BÓVEDA ESTRELADAS ou BÓVEDA DE ABANICO

BÓVEDA DE CRUCERÍASEXPARTITA

CLAVE

NERVIOS

PLEMENTOSBÓVEDA DE CRUCERÍA:

CUATRIPARTITA

BÓVEDA ESTRELADA

BÓVEDA DE ABANICO

Planta de CRUZ LATINA, pero diferente a dó románico. Nova valoración do espazo. O coro ou presbiterio acada gran importancia O transepto é mais curto e máis ancho có Románico Adoitan situarse máis abaixo que nas Románicas. Cabeceira é maior cá Románica. Frecuentemente posee doble xirola Poseen maior número de Absidiolos, que en moitos casos

non sobresaen da planta No brazo maior poden aparecer tres ou cinco naves,

destacando a principal

PLANTA CATEDRAL DE REIMS

TRANSEPTO XIROLANAVES

Gran altura da nave central e a luminosidade A nave central e moi alta. As bóvedas cque a cobren

divídense en tramos mediante arcos faixóns. Os empuxes descargan sobre piares. Estes piares están

máis xuntos que no románico. Os piares corresponden directamente coa

bóveda.Destaca o piar CILÍNDRICO CON COLUMNILLAS ADOSADAS.

Os capiteis, moitas veces son corridos e non individuais. Desaparecen os capiteis historiados.

Posteriormente os piares van estar cubertos con BAQUETÓNS (columnas moi finas e estilizadas). Chámaselle PIARES FASCICULADOS

Piar FASCICULADO

Núcleo central rodeado de BAQUETÓNS

TRIFORIO

ARCO FORMEIROS

CLARISTORIO

ALZADO INTERIOR

PLANTA Saint Denis

CATEDRAL DE REIMS

BÓVEDA DE CRUCERÍA:

CUATRIPARTITA

CLARISTORIO

TRIFORIO

ARCOS FORMEIROS

Piar cilíndrico con columnillas adosadas rematadas en capiteis

decorados con vexetación naturista

O Gótico aparece no ano 1140 unido á un mosteiro

Nese ano estalou a disputa entre dous grandes abades: Abade SUGER, conselleiro do Rei. Abade BERNARDO DE CLARAVAL, superior da

orde do Cister. Bernardo de Claraval manifestou posturas

enfrontadas con Suger sobre o que debía ser o espírito dunha construción adicada a Deus

Para Suger, unha edificación que lembre a beleza de Deus, axuda a achegarse a él.

Para Bernardo, un edificio debe ser sinxelo e sen ornamentos para non afastarnos da contemplación de Deus.

Cada postura deu lugar a unha manifestación artística diferente: Os grandes mosteiros do Cister foron construidos

según o criterio de Bernardo ( principalmente en zonas rurais)

As grandes catedrais segen o criterio de Suger, tal e como fixera en Saint Denis. (principalmente nas cidades)

Bernardo concibía as igrexas afastadas de calquer ornamento. Propuxo un tipo de edificio basado na austeridade.

Xurdiu un estilo construtivo caracterizado pora ausencia de decoración.

O primeiro edificio que materializou estas ideas foi o MOSTEIRO DE FONTENAY rematado en 1134.

A orde do Cister tivo unha gran difusión chegando a Galicia con rapidez. En 1141 xa se construira o Mosteiro de OSEIRA

O nacemento do Gótico prodúcese na Illa de Francia, ligado o poder da dinastía dos Capeto.

O principal centro relixioso era a Abadía de Saint Denis ( panteón dos Reis).

O abade de Saint Denis era o abade SUGER,que por encargo do monarca levará a cabo a renovación da abadía. Aquí arranca o estilo Gótico.

As cidades competirán entre sí por ver cal ten a catedral maís grandiosa e monumental.

MOSTEIRO DO CISTER:ABADÍA DE FONTENAY

Ausencia de decoración: austeridade

Interior de OSEIRA

CABECEIRA DE OSEIRAANO 1141

TRIFORIO

ARCO FORMEIROS

CLARISTORIO

ALZADO INTERIOR DA CATEDRAL DE REIMS

A escultura libérase progresivamente do MARCO ARQUITECTÓNICO hata independizarse case por completo.

Maior naturismo na representación, que busca mostrar unha beleza ideal o servizo da mensaxe.

Os xestos e actitudes humanízanse e gañan expresividade.

Crecente sentido narrativo Amplíase a TEMÁTICA ICONOGRÁFICA: Xa

non só o Apocalípse , senón tamén a vida da Virxe e dos Santos

TÍMPANO: acolle o tema principal. XAMBAS: alinéanse os apóstolos e profetas,

que evolucionan das estatuas-columna ata practimente o Bulto Redondo sobre pedestal e dosel.

PARTELUZ: frecuente representación da Virxe como nai de Deus

ARQUIVOLTAS: pequnas figuras sobre ménsulas e baixo dosel na dirección curva do arco

PÓRTICO REAL CHARTRES

PÓRTICO REAL CHARTRES

IMAXE DAS XAMBAS: estatuas- columna dos

reis do A. T.

Pedestal

ANUNCIACIÓN DE REIMS VISITACIÓN DE REIMS

O gótico reduce o muro a favor das vidreiras. Isto provocou unha considerable diminución da PINTURA MURAL, salvo en Italia.

Destaca a miniatura e sobre todo a PINTURA SOBRE TÁBOA, xeralmente o TEMPLE. Esta pintura úsase para decorar os RETABLOS.

Na pintura gótica destacan 4 estilos principais: ESTILO GÓTICO LIÑAL (1200 – 1330) ESTILO ITALO-GÓTICO ( S. XIV) ESTILO GÓTICO INTERNACIONAL (1350-1440) ESTILO GÓTICO FLAMENCO (S. XV)

En Italia mantivose viva a tradición da PINTURA MURAL, xunto á pintura sobre TABOA.

Destacan dúas escolas: SIENA e FLORENCIA ESCOLA FLORENTINA: tivo como mellor

representante a GIOTTO. Superou o carácter liñal e plana da pintura para dotar as súas composicións de volume e profundidade mediante a aplicación natural da luz e a cor.

ESCOLA DE SIENA: destaca DUCCIO e SIMONE MARTINI. Interésanse menos polas formas naturais.

Capela situada en Padua. Capela funeraria privada dun burgués

chamado ENRICO SCROVEGNI Obra realizada cara 1305, en plena madurez do

pintor. Giotto pinta escenas en falsos marcos pintados. Amplo programa iconográfico:

Escenas da vida dos pais da Virxe: S. XOAQUÍN e STA. ANA.

Escenas da vida de Cristo Por último, todo culmina co XUIZO FINAL.

Destacan tres aspectos: Monumentalidade e volumetría das figuras, que

adquiren corporeidade mediante un correcto xogo de luces e sombras, superando as cores planas.

Expresividade dos rostros e a naturalidade de xestos e actitudes.

Representación dun espazo e un paisaxe de fondo que enmarca as esceas e integra as figuras nunha composición unitaria, en contraposición os fondos dourados e sen referencias espaciais

CAPELA SCROVEGNI

MURO OESTE:XUIZO FINAL

O BICO DE XUDAS

Durante a Idade Media, algunhas cidades dos Paises Baixos transformáronse es prósperos centros comerciais e industriais, en consecuencia, á tradicional clientela de obras de arte, súmaselle unha adiñeirada burguesía, que acabou impoñendo os seus gustos e preferencias

Nese ambiente apareceu no S. XV unha escepcional escola pictórica que se denominou ESCOLA FLAMENCA.

A maioría das obras son de pequeño tamaño.

As obras realizábanse máis para os fogares que para igrexas e pazos.

Como material empregábase principalmente a TÁBOA, e técnica maís empregada era a TÉCNICA DO ÓLEO, perfecionada polos irmáns Van Eyck, mediante o emprego de aceite de linaza e noces.

Esta técnica proporcionaba cores máis brillantes e ademáis facilitaba a pintura por capas e os retoques.

Tema principalmente relixioso, pero cun tratamento peculiar, xa que con frecuencia fundían o Sacro e o Profano.

Os persoaxes sagrados aparecen en ambientes da vida cotiá da época, que nos familiarizan coas casas e paisaxes os que estaban acostumados a burguesía flamenca.

Os obxectos e detalles dese mundo encerran a miudo unha simboloxía de carácter relixioso

Os que encargaban a obra soían facerse retratar en ela xunto a persoaxes sagrados, e case sempre o mesmo tamaño e en condicións de igualdade

Aparece o RETRATO como novo xénero pictórico.

Acentuado realismo Minuciosidade no detallismo, con tendencia a

definir mediante un debuxo moi preciso calquer elemento da composición.

Gusto pola paisaxe Perfecta combinación de luz e de cor para dotar

de volume as figuras e obxectos. Crean profundidade no espazo representado

Os pintores flamencos conseguen ofrecer nas súas obras unha fiel imitación da realidade tal como aparece ante os nosos ollos, mediante a observación atenta e a traslación o cadro de todos os seus detalles.

Alcanzaron un absoluto realismo na representación tridimensional do espazo

OBRA: O matrimonio Arnolfini

ESTILO: FLAMENCO do S. XV

AUTOR: Jan Van EyckCRONOLOXÍA: 1434MATERIAL: Táboa

TÉCNICA: pintura o ÓLEO

ZOCOS DELA: miran o interior da estancia, ela traballa na casa.

ZOCOS DEL: miran o exterior, el traballa fora da casa.

ESTÁN DESCALZOS: alude a fertilidade. CORES: verde (fertilidade), vermello (paixón) CAN: fidelidade no matrimonio LÁMPARA: referencia a Cristo ROSARIO: perseverancia na oración

ESPELLO: circular con 10 das 14 estacións do viacrucis. O espello mostra a estancia con outras dúas persoas: serían os testigos da boda

BORLA : fertilidade STA MARGARITA: patroa dos partos Sobre as máns unha GÁRGOLA RIQUEZA DE ARNOLFINI: elementos luxosos

na estancia, tanto na roupa como no moviliario, alfombra.

VIRXE CHANCELER ROLIN