TESTAMEN BERRIKO HISTORIOA · Yaun-doni Petrik utzi zuenean Erroma hots ematekotzat bere apos-tolutasuneko eginbide hedatuei, ezarri zuen hiri hartan, bere orde, Mark ... Larregi

TESTAMEN BERRIKO HISTORIOA

Bernard Larregi

3

Iturria: Testamen Çaharreco eta Berrico Historioa (Bi-garren liburua). Bernard Larreguy. Fauver-Duharte, 1777..

Klasikoen Gordailuan:http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/L/LarregiBerriko.htm

Klasikoen Gordailuak egindako lanak oro dominio publikokoak dira,eta, Jabego Intelektualaren Legearen arabera jatorrizko idazlanak bestelako eskubiderik ez baleuka, nahi bezala erreproduzi daitezke.

Larregi B, Testamen berriko historioa.qxd 05/11/2006 11:52 PÆgina 2

5

TESTAMEN ZAHARREKOETA BERRIKO HISTORIOA

M. de Royaumontek egin izan duenetik berriro eskararat itzulia;

Etsenplu eta erreflexione sainduekin;bi Liburutan ezarria.

BIGARREN LIBURUA:Testamen Berria,

Zenbeit Sainduen Bizitzearekin

BAIONAN,Fauvet-Duharten Inprimerian egina.

M. DCC. LXXVII.Permisionearekin


Mathieuek ederretsi zituen Salbatzaillearen hitz ukigarri hauk: egonzen aphur bat harekin, bekhoz-bekho, solasean; ordutik huntaraino mai-tatu zuen, non ez baitzen gehiago bihurtu bere bureuerat, eta egin baitzennausi guziz on eta adoragarri haren dizipulu. Yarraiki zitzaion Jesusi pre-dikatzen zuen herri, hiri eta bazter guzietarat. Etzen batere herabe onta-sun guzien largatzera, ez eta ere ahalke besarkatzeaz pobrezia; aitzitik,nahi zuen Kafarnaon guziak yakin zezan etzela leheneko hura, eta morti-fikazioneak egiten zuela haren atsegina.

Mathieuek iskribatu zuen Jesu-Kristoren ebanyelioa yudu konberti-tu berri batzuen othoitzetarat, ez grekazko erdaran, bainan hebreukoan.Argitua zen Izpiritu Sainduaz. Ematen daroku begien aitzinean Salbatzai-lleak, gizonen artean, eraman duen bizitze miragarria: ez da altxatzenYaun-doni Yauni bezain gora: ez da sartzen ebanyelista hura bezala Tri-nitateko, eta Jesu-Kristoren yainkotasunaren misterio haltotan: sarkhorkieta konprenitzeko moldean mintzo da. Hortik beretik erran daite sanMathieuen ebanyelioa dagokola hobekienik gure hedadura aphurrari.

Guziek erraten darokute gure apostoluak bizitze garratz eta dorphebat zaramala; etzuela yaten haragikirik ez eta arrainik, erroz eta belharz-kiz bizi zela bakharrik. Predikatu zuen hogoi eta hirur urthez, Jesu-Kris-toren fedea Ethiopiako erresuman; itzul-arazi zituen Jainkoaganat ezinerran bezanbat pagano; artik-arazi zituen heien idolak, eta eragin elizakegiazko Jainkoaren ohoretan. Eraman zioten bizia, aldarean zela, haizko-ra kolpez, Nadaber zaritzon hirian. San Mathieu hiltzenetik milla eta laue-tan hogoi urtheen buruan, eraman zuten haren gorphutza Napleko erre-sumarat. Saindu haren burua ekharria izan da geroztik Frantziarat: maite-ki begiratua da Beauvais deithzen den hiriko eliza-nausian. Saindu bera-ren erlekiak aurkhitzen dire oraino Chartresko hirian.

Salba-gaitezke estatu, adin, ofizio guzietan: ez da nihor ezarri beharez duenik bere fidantzia osoa Jainkoaren miserikordian. Ontasunek, egi-tekoei darraioten barraiadurak, paganokeriak berak; hitz batez, deusek ereez gaitzake gibela, gu nor bagare, sartzetik zeruan. Egia hunen frogantzakonpliena edireten dugu san Mathieuren exenpluan. Nork erranen zuenJainkorik gabe bizi zen, eta ilhunbe lodienetan phulunpatua zen gizonhura eginen zela, bet-betan, Jesus-Kristoren dizipulu? Nausi adoragarria-ren behatze bakharra aski beharko zela argitzekotz haren izpiritua, etasustatzeko haren bihotza amudio khartsuenaz? Non bait, erran behar da,ez dela deusere gaitzik graziarentzat, errexki eskuratzen dituela bekhato-retan diren handienak berak nahi direnean baliatu grazia haren gantzudu-ra salbagarriaz!

Bernard Larregi

7

I. KAPITULUASan Mathieu Ebanyelizta

San Mathieu Galileako zen sortzez, eta yudua errelijionez. Harenofizioa gaitzetsia zen yuduen nazioneaz, publikanoa zelakotzat; erran nahida hark biltzen zituela erromarrei zor zitzaitzten diruzko zuzenak edoinposak. Horra nolakoa zen gure sainduaren ofizioa Jainkoaren semeakmanatu zion arteraino hari yarraikitzeaz.

Mathieu Kafarnaonen bizi zen. Hiri hura aurkhitzen zen Tiberiada-ko itsas hegian: han egiten zen inguru hetako traturik gehiena. Hiriz kan-poan zen dretxuen biltzeko bureua edo lekhua, Galileako itsasorat zara-man bidearen gainean. Urthe bat eta gehiago bazuen Jesu-Kristok Galileanpredikatzen zuela. Mathieuen bureuaren ingurutarik iragaten zela, landatuzituen begiak gizon haren gainerat; erran zioen utzteaz guziak, eta hariyarraitkitzeaz. Ala miragarriki seinalatu baitzen ordu hartan graziari datxei-kon indar guzizkoa! Jainko bat zen bakharra sinhets araz ziozokena mun-dutiar ontasun gose bati, eta errelijionerik gabe zenari ukho egin behar zio-ela bere yaiduraren araberako irabazbideari. Salbatzailleak etzion hain las-ter behatu Mathieuri, eta erran: yarraik zakizkit, non publikano hark utzibaitzituen guziak abiatzekotzat bere nausiaren ondotik: erran ere zuen hal-toki haren dizipulu nahi zela. Hobeki erakutstekotzat Salbatzailleari ekhar-tzen zion amudioa, gonbidatu zuen othuruntza handi batetarat.

Aurkitzen zen othuruntza hartan mundu oste bat; han ziren gehie-nak publikanoak ziren: baziren ere baltsa hartan, fama txarra zutenak, eta,bere bizitze gaixtoagatik, arbuiatuak zirenak. Salbatzailleak lakhet zuenhalakoekin bathzeaz: atseginekin utzten zituen hurbiltzerat bere gana,nahiz erakharri penitentziarat heien bihotzak. Farisauek ezin onhets zeza-keteien Jesusen arraitasuna Mathieuen alderat: bekhatua bera bezainhigun zuten bekhatorea bera. Yarri ziren erasian Salbatzaillearen kontra,zeren bekhatorekin yaten zuen; ordean Jesus mintzatu zitzaien ixil araz-teko moldean: erran zioten munduko sakrifizio guziek baino gehiagozuela balio lagunaren alderako amudioak; sendoek etzutela miriku beha-rrik, bainan bai eriek; arimen sendatzaillea zela, beraz artha oraino gehia-go izan behar zuela galduak izaterat zohazenez; egia zela bada yustuen etabekhatoreengatik zela mundurat ethorria; ordean haren atseginik handie-na zatzala urruntzean gaixtaginak bekhatutik, eta hek amultsuki erakhar-tzean berthuterat.


6


bihotzak. Egin zuen ezin erran bezanbat konbersione. Azkenean, ezinberak buru eginez guziei, eragin behar izan zituen elizak populuen esko-latzeko. Eliza hetan predikatzen zen Jainkoaren hitza, eta ematen komu-nione saindua.

Etzen, alde guzietarik, penitentziazko seinale ederrik baizen. Haini-tzek arbuiaturik munduko plazerak eta ontasunak, bizitze mortifikatu etapobre bat zaramaten: liburu saindutan, eta egia eternalak gogoan erabil-tzean aurkhitzen zuten bere deskantsua eta bozkarioa.

Ordean halako khar saindu batek, eta hanbat merezimenduk izanarazi behar zioten, noiz edo noiz, zenbeit asaldura gure sainduari. Etzenbertzela gerthatu: Alexandriako hiriak nahi izan zion yazarri haren onetanpredikatzen zuen apostolu handiari. Abiatu ziren san Marken ondoan:ediren zuten sakrifizioa ofrendatzen hari zela; yabetu ziren hobenik gabe-ko gizon hartaz; estekatu zuten lephotik soka batez, eta erabilli zutenherrestan goizetik arratseraino. Odola zurrutan zarion saindu haren gorp-hutzari, eta haren haragiak erortzen ziren zathitan. Tormenta hauk guzienerdian, bake gozo batean zuen bere bihotza; etzen baratzen benedikatze-tik bere jainko adoragarria, ez eta kantatzetik haren laudorioak. Ilhunduzenean, gure saindua izan zen artikia presondegi izigarri baterat; ordeanzer kontsolazione harentzat! Agertu zitzaion Jainkoa, eta agindu zioen las-ter sarthuren zela haren lorian.

Biharamunean, argitu orduko, gaixtaginek athera zuten san Markpresondegitik, eta herrestatu zuten, egundaino bezala, azken hatsa artikzezan arteraino. Saindu haren gorphutza izan da eramana denborarekinVeniserat: ohoratua da hiri hartan manera guzizko batean.

Ala indar handia baidu Jainkoaren hitzak! Gauza guziek ekhartzendiote obedientzia: atherarazi ditu urak harroka gogorretarik: eragin dubide idor bat itsasoaren erdian; ilki arazi ditu hillak lurraren erraietarik:hitz batez, mintzatzen da Jainkoa, eta haren nahia konplitzen da bereha-la. Leheneko bothere bera du orai ere Jainkoaren hitzak; zor diogu berazegundainoko errespektu eta sumetimendu bera; ordean nondik heldu dahanbat obra espantagarri eragin duen Jainkoaren hitza ez baida orai heda-tzen gure bihotzetarat? Predikuek hain konbersione guti eragiten baidu-te? Jainkoa bera mintzo da bere ministroen ahoz; ifernu beraz dixidatzengaitu, zeru bera agintzen daroku. Halarik ere, o! itsumendu auhendaga-rria, bakharrak dire hitz saindu hark bere baitan sar-arazten dituenak.Huna zergatik Jaunaren hitzak ez dituen gizonak Jainkoaganat itzul-araz-ten: eragintza salbagarri hura lur agor batetarat erortzen ohi da, diotbihotz gogor eta guritu nahi ez duen batetarat. Gutiak dire bere barneak

Bernard Larregi

9

II. KAPITULUASan Marken Ebanyelioa

San Mark yudua zen ethorkiz. Ezagun da haren mintzotik trebeagozela hebreuko erdaran ezen ez grekakoan. San Mark lehenetarik izan zenYaun-doni Petrik fedearen ezagutzarat erakharri zitueneen artean. Dizi-pulu berri hunek khar handi bat agertu zuen errelijionearen alderat. Mai-tatu zuen Yaun-doni Petri, bere aita izan balu bezala. Hortik heldu daapostuluen printzeak hartu baitzuen san Mark laguntzat bere nekhe, etaharat hunat guzietan, eman ere baitzion bere fidantzia guzia.

San Mark jarraiki zitzaion Yaun-doni Petriri Erromaraino: partaleizan zen apostolu hark hiri hartan yasan behar izan zituen atsekabe guzie-tan. Yaun-doni Petrik utzi zuenean Erroma hots ematekotzat bere apos-tolutasuneko eginbide hedatuei, ezarri zuen hiri hartan, bere orde, Markbere dizipulu maitea. Dizipulu hunek leihalki ihardetsi zion bere nausia-ren fidantziari.

Erromarrak sustatuak aurkhitzen ziren geroago eta gehiago egiarenalderako amudioaz. Gogoan zaduzkaten Yaun-doni Petriren erran salba-garriak: hetaz oraino hobeki orhoitzekotzat, eta beldurrez behinereahantz entzun zituzten egia sainduak, othoitztu zuten san Mark emateaziskribuz, ebanyelioaren historioa. Gure saindua erori zen nahi laudagarrihartarat. Iskribatu zituen berak Yaun-doni Petriren ahotik entzunak, etaharekin, bekhoz-bekho, izan zituen solasak.

San Markek ez ditu zorrotztasun guzian deklaratzen zein egunez, ezeta ere zein urthez, iragan ziren aiphatzen dituen gauzak: kontentatzen daerrateaz garbiki eta leihalki zer entzun eta ikhasi zuen bere nausiaganik.Ez du deusere iskribatu Izpiritu sainduaren argien arabera baizik.

Yaun-doni Petrik egorri zuen san Mark Ejiptoan barna hedatzeratJesu-Kristoren ezagutza: athera zituen populu osteak idolatriaren ilhun-betarik. Hauts-arazi zituen eta artik-arazi lurrerat idolak. Jainkoaren oho-retan agertu zuen kharra, eta hartu zituen nekheak izan ziren zeruazbenedikatuak eta saristatuak. Erresuma osobat orduraino paganokerianehortzia zena billakatu zen, haren bidez, saindurik gehien zakharkeien lurdohatsu bat.

San Mark hedatu zen Ejiptotik Alexandriarat. Hiri hura zen inguruhek guzietako bigarrena. Jainkoak hango apostolutzat zadukan gure eban-yelista. Bereganatu zituen, arte laburrez, alexandriarren izpirituak eta


8


III. KAPITULUASan Luk Ebanyelista

San Luk paganoa zen sortzez, eta Antiokekoa; erran nahi da, Siria-ko hiri buruzagikoa zela. Yaun-doni Pauleri zion zor Jainkoaz zuen eza-gutza salbagarria. Apostolu haren ahaidea zen, eta denbora berean harenadiskide maitea. San Luk miriku zen, eta san Hieromeren arabera, mirikuhainitz yakiña. Etzen hamabi apostulutarik: ez da beraz mintzo berakikhusi zituen gauzez, san Mathieu eta Yaun-doni Yauni mintzo direnbezala; bainan mintzo da Jesu-Kristo ikhusi duteneen, eta haren akzionesainduen lekhuko izan direneen erranen gainean.

San Luk Izpiritu sainduaz izan zen erakharria iskribatzerat ebanye-lioa: eman izan zen hartan Salbatzaillea sorthu zenetik berrogoi eta hama-bortz urtheen buruan. Ordukotzat san Mathieuek eta Yaun-doni Yaunikiskribatu izan zituzten bere ebanyelioak; ordean nola ez baitzuten askixehatu Jesu-Kristoren bizitzea, hortik gerthatu zen apostolu faltso batzukmoldatu baitzituzten gezurrezko historioak. Jainkoak nahi izan zuen sun-tsi-arazi gezurra, eta ezagut-arazi egia; hortakotzat eman zion burutaratgure sainduari iskribatzea ebanyelioa. San Lukek xehetasun handirekindakharzke Salbatzaillearen lehebiziko urthetako akzioneak, bai eta ereAndredena Mariaren bizitze saindua. Yaun-doni Petrik laudatu izan dusan Luken ebanyelioa: guziek behatu izan diote Elizaren liburu sakratubati bezala: zer estimu eta errespektu ez diotzogu beraz behar bihurtu!Apostolu handiak, mintzatzean bere dizipuluaz, erraten du ohoratzenzuela ebanyelioa bera zaraman bizitze sainduaz, bere berthuteen distiadu-raz eta bere khar miragarriaz. Oraino urrunago hedatzen du san Lukenlaudorioa, deithzen duenaz geroz Elizeen apostolua, eta Jesu-Kristo bera-ren loria. Gloria Christi.

San Lukek egin zituen, alferretan bazen ere, bere egin ahal guziakgibelatzekotz Yaun-doni Paule yoatetik Jerusalemerat: bazakien zer zagonharentzat, zer yasan beharko zuen lekhu hartan etsaieen errabiaren alde-tik; halarik ere, dizupulu leihal hura etzen nihoizere hastandu bere nau-siaganik; aitzitik yarraiki zitzaion hiri hartarat ere. Yaun-doni Petri izanzen preso altxatua: san Lukek etzuen hura gabe nihon onik; sarthu zenpresondegi berean bere nahitarat, eta nahi izan zuen bere partea harenatsekabe eta lazeria guzietan.

Bernard Larregi

11

behar den bezala aphaintzen dituztenak erakhartzekotzat salbamendukofruitu gozoak. Nahi zarete probetxatu Jaunaren hitz sainduaz? Entzunezazue xede humil eta salbamenduko hirritsa saindu batekin: eta ordutikez da harrizko bihotzik hautsiko ez duenik, ez da bekhatore hain errebe-laturik yarriren ez denik errexki zeruko bide dohatsuan.


10


IV. KAPITULUAYaun-doni Yauni Apostulua eta Ebanyelista

Deusek ere ez ditu hala ezagut-arazten Yaun-doni Yauniren saindu-tasuna eta merezimenduak, nola ebanyelioak ematen dioen titulu ohora-garriak deithzen duenean Jesu-Kristoren dizupulu maitea. Egundaino ezda izan laudorio ederragorik, ez eta zuzenkiago emanik. Yaun-doni Yaunigalilearra zen, Yaun-doni Yakoberen anaia eta haren ondokoa. Arrantzazuen ofiziotzat. Hogoi eta lau urthetako hein hura zuen izan zenean altxa-tua apostolutasunerat, eta Salbatzailleak berezi zuenean bere dizipulutzat.

Nausi adoragarriak bertze dizipuluak baino gehiago maitatu zuenYaun-doni Yauni haren garbitasunagatik. Etzuen deus gorderik harentzat.Bertze dizupuluak askotan haren arartekotasunaz baliatzen ziren zerbeitargitasun nahi zutenean. Jesu-Kristok gure apostuluari ekhartzen zionamudioa heltzen zen pausatzerainokoan bere burua, egin zuen azken afa-rian, haren bulharreen gainean. Gurutzean ere behatu zion bere buruaribezala; ezen erran zion bere amari, hartaz mintzo zela: huna zure umea;eta Yaun-doni Yauniri erran zion orobat erakustean Biryina saindua: hunazure ama; ohora eta zerbitza zazu zure ama maitea bezala.

Gure sainduak etzuen behinere utzi Salbatzaillea begietarik azkenhatseraino: lekhuko aurkhitu zen zilhatu ziotenean, lantzaz, saihets sakra-tua. Nork erran zertaraino zen dolorez zaurthua ikhusteaz bere Jesus mai-tea gurutze bati itzatua, eta tormenta guzien erdian! Hortakotzat yakinbehar ginduke zenbatetaraino hedatzen zen haren amudioa Salbatzaillea-ren alderat. Guk erran dezakegun guzia san Krisostomekin batean hau da,Yaun-doni Yaunik behin baino gehiagotan yasan izan zuela martirioa,Multoties martyr est Joannes.

Izpiritu saindua yautsi zenean apostoluen gainerat, Yaun-doni Petrieta Yaun-doni Yauni bi adiskide handiek, sendatu izan zuten paralitiko battenpluko athean. Mirakuillu hark egin zuen haro: izan ziren preso altxa-tuak eta interrogatuak. Ikhusi zen Jainkoak berak zarabiltzala heien biho-tzak eta mihiak: arrantzale harro eta eskolatuak etziren batzu nola min-tzatuko ziren, bertzela, hek bezain fermuki eta ederki?

Yaun-doni Yauni ebanyelista azkenekotarik izan zen, apostoluenartean, utzi zuena Judeako erresuma, predikatzekotzat ebanyelioa lekhuarrotzetan. Hedatu zen Asiako bazter zabaletarat; hark eragin eta gober-natu zituen alde hetako elizak, eta beregainki Efesa hiriko eliza. Izarri-

Bernard Larregi

13

Libratu zuten Yaun-doni Petri persondegitik, bi urtheen buruan.Orduan apostulu handi hau ibilli zen Italian barna: hedatu zen urrunagoere, hala nola, Asiarat eta Greziarat: san Luk bere dizipulu maitea yarrai-kitzen zitaion bazter guzietarat. Azkenean, bata nola bertzea, hedatu zirenErromarat. Yaun-doni Petrik hiri hartan behar zuen, Yaun-doni Paulekbezala, galdu bere bizia. San Lukek etzituen behinere galdu begietarik eli-zaren bi argi handi hek. Iduri zuen bi apostulu hek utzi ziotela san Luki,primuzatzat bezala, berek zuten Jainkozko izpiritua eta Kharra. Ez ahalzen herririk, ez eta probintziarik gure sainduak Jainkoaganat erakhartzenetzuenik bere nekhe apostoluzkoen bidez. Bazter guziak betheak izanziren, hari esker, fraidez, arima Jainkotiarrez eta martirez. Zein da lekhua,diote elizako aitek, argitu ez duena ebanyelioaren arraio distiosenez?

Jainkoak deithu zuen beregana gure ebanyelista lauetan hogoi eta lauurthetan: begiratu zuen garbitasuna bere bizi guzian. Urkhatu izan zutenarbola batetarik. Saindu guti bide da hark bezanbat pairatu duenik. Errandaite haren bizitze guzia bethiereko martirio baten pare izan dela.

Sinhetsten othe dugu Jesu-Kristo gure Jainkoa dela, eta gure nausia?Sinhetsten othe dugu ez dela zerurat heltzekotzat bertze biderik berakirakhatsten darokuna baizik? Egia hauk sinhetsten baditugu, zergatik ezdugu mundu enganakhor hau alde baterat largatzen, eta hartzen gurenausi bakhartzat bere dizipuluak salbatu nahi dituen Jainko adoragarria?Izan dezagun graziaren alderat san Luken leihaltsun bera, pazientzia bera,khar bera Jesu-Kristorentzat: aithor dezagun ez dela banitaterik baizenmundi huntan, lekhat, Jainkoa maitatzea, eta hura bakharrik zerbitza-tzea:Vanitas vanitarum et omnia vanitas, etc.


12


O! Bildots narraio gabea, Biryina bat hautatu duzuna zure amatzat,sor-araz ezazu, othoi, ene biotzean amudio khartsu bat garbitasunaren-tzat, eta higuntzarik handiena berthute preziatu hura zaurthzen duenbizio laidotsuarentzat. Egizu urrun nadin behatztopatzeko bide lerraga-rritarik, eta yarraik nakion leihalki zerura daraman bide dohatsuari. O!garbitasunaren Jainkoa, egidazu grazia egotekotzat ene sentsuen gaineanatzarria, eta etsai gaixtoak ez dezan har ene baitan eskurik. Biryina sain-dua, ama amultsua, kondatzen dut zure umei ekhartzen diozuten urrikal-menduaren gainean; eta zuk, o! Jesusen dizipulu guziz maitea, lagun naza-zu, zure othoitz onez, maitatzen bihotzaren garbitasuna, zuk hanbat mai-tatu duzun berthute guziz ederra.

Bernard Larregi

15

arazi zuen gure errelijione saindua. Aski zuen agertzea; bereganatzenzituen berehala guziak. Haren maltsotasunak haren aire modestak, harenarraitasunak, haren hitz sainduen gantzudurak, eta ez gutienik, haren bai-tan seinalatzen zen garbitasunak, suntsi-arazten zituzten ilhunbe lodienaketa hauts-arazten biotzik gogorrenak.

Domizien zaritzon enperadore kruel batek, yazarri zioten giriztinoguziei. Gure saindua hartua izan zen eta Erromarat eramana. Artiki zutenolio irakiturat; ordean athera zen handik egundaino bezain sendo eta haz-kar. Desterratu zuten Patmosko irlarat, eta kondemnatu nekhe dorphebatzutarat. Gure sainduak bazituen ordu hartan lauetan hogoi eta hamarurthe. Izan zituen Jainkoa ganik bere desterruan kontsolazionerik gozoe-nak. Denbora hartan iskribatu zuen, Jesu-Kristoren manuz, Apokalipsadeithzen den liburua, zeinaren hitz guziak, san Hieromeren arabera,haren bertze misterio baidire.

Yaun-doni Yauni ilki zen hemezortzi ilhabeteen buruan Patmoskoirlatik, eta bihurtu zen Efesarat. Hiri hartan eman zuen iskribuz bereebanyelioa. Huna zergatik. Jesu-Kristoren jainkotasunari nahi ziotenheretiko batzuk, damustatzen zuten bere blasfemioez gure eliza saindua.Yaun-doni Yauni zen apostulutarik bakharra oraino bizi zena. Guziekerrekeritu zuten agertzeaz bere burua Jesu-Kristoren alde, eta erakutsteazbertzei nola behar ziren hartu errelijionean etsaien garaitzekotzat. Ezindebekatu zen erortzetik halako galde zuzen bidezko batetarat; ordeanlothu gabe lanari, nahi izan zuen egin zadin lehenik barur bat, eta guziakeman zitezen othoitzetan. Horra nola Yaun-doni Yaunik hasi zuen etaosatu bere ebanyelioa, argitua zelarik Izpiritu sainduaz. Suntsi-arazi zituenheretikoen gaixtakeria beltzak, eta eman zuen argi handirat Jesu-Kristo-ren jainkotasuna. Nekheak eta adin handiak ezindu zuten azkenean, guresaindua: etzen gehiago bera gai heltzekotzat elizarat eta giriztinoen bilk-huetarat: bere dizipuluek zarabillaten. Guti mintzo zen bere azken predi-kutan: hauk ziren maizenik ahoan zituen hitzak: ene ahur maiteak, elkharmaita zazue, elkhar maita zazue. Haren aditzailleak miretsiak ziren entzu-teaz bethi gauza bera. Ihardetsi izan zuen horren gainean Jesu-Kristorendizipulu maite bati zagokon zuhurtziarekin: huna nola: egia da, bethigauza bera entzuten duzue ene ganik; ordean gauza hura bera da Jainko-ak bereziki manatzen darotzuena. Hura behar den bezala egiten duenakegiten du aski salbatua izatekotzat. Si folum, sufficit.

Jainkoak khoroatu zuen bere loria sainduaz gure apostolua. Hil zenehun urthetan Efesako hirian, eta haren gorphutza han berean izan zenehortzia.


14


gogoa, erranik gizonak etzirela misterio hartan kutsaturen, Izpiritu sain-duak berak sor araziren zuela haren erraietan mundurat eman behar zuenumea. Yakin ezazu, erran zion oraino aingeruak Mariari, Jainkoak Eliza-beth zure ahaide hurbillaren fagoretan egin izan duena. Aurkhitzen zenadinean etzen igurikitzeko izanen zuela haurrik, bizkitartean sei ilhabete-tako izorra gerthatzen da. Ez, ez da deusere Jainkoaren graziak egin ahalez dezakenik.

Aingerua mintzo zen ordu berean, Maria izan zen argitua graziarenarraiorik bizienez. Konprenitu zuen behar zen guzia. Ez deustatu zenJainkoaren aitzinean, eta eman zen oso-osoa haren nahiaren azpian. Min-tzatu zen hitz hautaz: huna Yaunaren zerbitzaria, egin beitez ene baitanzuk erran ditutzun guziak. Aingerua suntsitu zen ordu hartan berean, etautzi zuen Biryina saindua humiltasunik handienean. Hura izan zen orenaJainkoaren semea gizon egin izan zena Maria garbiaren errai sakratutan.

Elizak arrazoin handirekin ohoratu du, menderen-mende, Salbatzai-llea gizon egin zen egun dohatsua, misterio hura denaz geroz graziaguzien ithurburu salbagarri bat mundu guziarentzat. Elizak Mariari egitendiotzon othoitzetan gehienik agradatzen zaiona Biryina sainduari, etaguretzat probetxosena da aingeruaren salutantzia deithzen den othoitza,erran nahi da Abe Maria. Erran daite Izpiritu saindua bera dela othoitzlabur hunen autora eta ithurria. Hitz hautaz baliatu zen Gabriel aingeruayakintsun egin zuenean Maria inkarnazioneko misterioaz, bai eta erehedatu zenean santa Elizabethen gana. Ez da saindurik yarraiki etzaionikothoitz ttipi huni. Abe Maria, dio Jesu-Kristoren imitazioneko liburuaegin duenak, egundainotik arima Jainkotiarren othoitz maitea izan da.

Ez da ordean aski ezpainez erratea Abe Maria: bihotza behar dugumintzarazi. Zenbat baidugu ere othoitz labur hau maiz mihian, ez ditugutiago galdetzen gure atentzionea eta gure errespektua. Abe Maria erra-ten dugun aldi guzian behar gara orhoitu salutatzen dugula Andre-dena-Maria zeruko eta lurreko erregina bezala, eta bekhatoreen ihes-lekhusegura bezala.

Bernard Larregi

17

V. KAPITULUABiryinaren Anunziazionea

S. Luc. 1.

Ethorri zenean Jainkoak egin ahal zezakeien obrarik miragarrienarenegun zorionezkoa: egun, lau milla urthe hetan lehiarekin igurikia: egunhandi hura, zeinetan Biryina bat behar baitzen amatu, eta Jainko bat gizonegin, Jainkoak egorri zuen Gabriel aingerua lehenik Zakariasen gana,zeina ordu hartan, intsentsuen ofrendatzen hari baitzen tenpluan, errate-rat seme bat izanen zuela Joanes deithuren zena, eta haren sortzeak heda-turen zituela Israel guzirat bozkarioa eta benedikzionea. Handik sei ilha-beteren buruko, Jainkoak egorri zuen aingeru bera Andre-dena-Mariagana Nazaretherat, zeinetan egiten ohi baitzuen bere egoitza.

Maria ezkondua zen Josefekin. Jainkoak eman zion senhar prestuhura haren garbitasunaren begiraille bezala. Salutatzen zaitut, erran zionaingeruak Mariari, o! zu graziaz bethea zarena; Yauna da zurekin; benedikatuazare emazte guzien artean. Salutantzia hark berekin zakharkeien laudoriorikhandiena eta ohoragarriena; ezen hitz hek erran nahi zuten Maria betheazela Izpiritu sainduaren dohainez; benedikzione guziak gaindiz zirelaharen baitan, eta etzela Jainkoaren begietan batere hura bezain agradaga-rririk.

Maria nola baitzen Biryina guzietarik garbiena, modestiak ahalk-arazi zuen ikhusi zueneko aingerua gizonaren iduriaren azpian. Asaldatuzen guzia. Hori ikhusirik hurbildi zitzaion aingerua; altxatu zuen harenbihotz eroria, erraten zioela: Maria, etzaitezela batere izi; ardietsi duzugrazia Jainkoaren aitzinean; badohatzu ematerat seme bat zure garbitasu-na izan gabe batere zaurthua. Konzebituren duzu seme hura zure erraie-tan; emanen duzu mundurat, eta deithuren duzu JESUS. Handia izanenda, molde guziez. Yarriko da Dabit bere arbasoaren tronuaren gainean,eta haren erresuma hedaturen da alde guzietarat.

Nolakoak etziren kreaturarik humilenaren sentimenduak entzuteanaingeru bat hala mintzatzen! Mariak ezin eman ziozoken bere buruariJainkoak hura berezi zuela misterio handi haren konplitzekotzat. Bertzealde, hain zuen maite bere garbitasuna non, ikharan yartzen baitzenorhoitzeaz beraz ama izan behar zuela. Galdegin zion aingeruari nolabada obra ahal zitezkeienez hark erran zituen gauza espantagarriak,etzuenaz geroz ezagutzen gizonik? Aingeruak deskantsatu zuen Mariaren


16


ahaide maitearekin bihurtu gabe Nazareth bere herrirat, ikhus arterainoharenganik sortu behar zen mirakuilluzko haurra.

Deusek ere ez du hala ezagut arazten, dio san Bernatek, seme Jain-koak Maria bere amari eman izan dion bothere guzizkoa, nola hartzenden moldeak ematekotzat munduaren ezagutzarat bere lehenbiziko gra-ziak. Saindutu nahi badu bere aitzindaria sorthu ere baino lehen, Mariazbaliatzen da: nahi badu egin bere lehenbiziko mirakuillua, ura arnotaratitzultzean, Kanako ezteietan gerthatu izan zen bezala, badago Mariakmirakuillu hura galde diozan arteraino. Hortik ageri da Jainkoak lakhetduela guri ungi egitea Mariaren arartekotasunaz. Aithortu behar duguberaz Mariaren laguntza hagitz dela prezagarria, eta zuhurtziak nahi duelaezar dezagun gure fidantzia osoa ama amultsu eta urrikalmenduz betheadatzanaren alderako debozione funtsezkoan.

Zer konsolazione gozo yakitea galde dezakegula esperantza handie-narekin Biryina sainduaren laguntza miragarria! yakitea botheretsu bezainarrai agertzen dela gure behar guzietan! miserikordiosa eta miserikordiaberaren ama dela!

Ez bide da damnamenduaren seinale ageriagorik, nola fidantziariketa debozionerik gabe izatea Maria sainduaren alderat. Salbamendua da(guziek badakigu) gure egitekorik premiazkoena, nolazpait-ere, gure egi-teko bakharra. Nola beraz egon zinki yarraiki gabe salbamendurat heltze-kotzat errelijioneak ematen darokun biderik segurenari! Nola ez maitazeruko athea bera den Biryina saindua! Nola egon ezaxolatuki sar-arazigabe gure arimeen intresetan gure laguntzerat guzia ekharria den Jesusenama maitea!

Bernard Larregi

19

VI. KAPITULUAAndre-dena Mariaren Bisitazionea

S. Luc. 1

Andre-dena Maria eman zen bozkario guzietan entzun zueneanGabriel aingeruaganik Elizabeth, bere ahaidea izorra gerthatzen zela bereadin handian, eta bere erraietan zakharkeiela, sei ilhabete hetan, Salba-tzaillea aitzindu behar zuena. Lehiatu zen hari bere atsegina seinalatzerat:bazakizkien bisita hari zarraizkon obra miragarriak. Egin behar izanzituen berrogoi lekhoa bide. Nekheak eta gaitztasunek etzuten baterelotsatu; ez zitzaizkon deusere iduritzen: guziez gorago altxatzen zen Jain-koaren nahiaren alderat zuen leihaltasuna.

Maria etzen hain laster sarthu Zakariasen etxean non Elizabeth yoanbaitzitzaion aitzinerat. Mariak besarkatu zuen ahaide maite hura, idekizuenekotz ahoa haren salutatzekotzat. Elizabethek bere erraietan zuenhaurrak eman zuen berehala erakusterat bere alegrantzia handia. Abiatuzen, yauzika, amaren sabelean. Elizabeth mintzatu zitaion Mariari hitzhautaz: nola daite Jainko Jaunaren ama ethor dadin ene ikhusterat? Urrunda merezi baidut hulako ohorerik: ahalke dut ikhusteaz ene burua horta-rainokoan fagoratua. Ala doatsu baitzara, zion oraino Elizabethek, o! zuene ahaide maitea, sinhetsteaz lanhoki, eta batere trikatu gabe, aingerua-ren erranak! Zaren seguratua Jainkoak osaturen dituela zure baitan berakhasi dituen obra miragarriak: eman darotzun hitzaren yabe izanen da.Mariak ihardetsi zuen humiltasun eta modestia guziarekin: ez naiz deuse-re, ene baitarik. Jainkoaz naiz altxatua ohore handi huntarat; hari diot zornaizen guzia. Nahi izan ditu artiki bere begiak zerbitzari aphal baten gai-nerat, eta hartu izan nau, naizen bezalako ez deusa, bere amatzat. Jaunadela beraz bakharrik lorifikatua: bihurtzen diotzat eskerrik handienak.Adoratzen dut mundurat emanen dudan haurra ene Jainko bezala, oho-ratzen ene Salbatzaille bezala, eta maitatzen ene seme bezala.

Andre-dena Maria egon zen santa Elisabethekin hirur ilhabeteeningurua. Zer grazia eta benedikzione etzuen yauts-arazi, arte hartan,Zakariasen etxerat! Jainkoak hanbat benedikatu bazituen Obededon etaharen ahaideak idukitze sari, hirur ilhabetez, bere etxean Jaunaren arka,zer graziazko gaindidura etzuen ardietsi behar izan Elizabethen familiakMaria harekin egon zen denbora luzean! Biryina saindua egon zen bere


18


Mariak eman zuen mundurat, gauerdi gainerat, bere seme Jainkoazaurthu gabe bere garbitasuna. Yarri zen ahuspez haren oinetan, eta ado-ratu zuen sorthu berria Jainkoak berak ezagut ahal zezakeien amudio,errespektu eta admirazionekin. Nolakoak etziren Yosefen humiltasunez-ko eta adorazionezko sentimenduak ikhusteaz Jainko haur egina, eta beraharen aita-ordetzat hautatua! Ordutik heia erromes hura bilhakatu zenmunduko lekhurik ohoragarriena eta parabisuarekin iduririk gehienzuena.

Zenbat gogoeta salbagarri ez detzake eragin Jesusen sortze mirakui-llozkoak! O! ene Salbatzaillea, ala laster abiatzen baitzare munduko urgu-lluari yazartzen! ala laster urmariarazten baiduzu gizonaren suphertasuna!Mundu guziaren kreatzaillea mundurat heldu da, eta lurrak zukeien lek-hurik arbuiagarrienean sortzen da! Jainko bat zeinarentzat zeruak berakez baidu deusere aski ederrik, eta bere tronua izar guziez gorago duenamanyatera batean datza etzana! gauza guzien yabea, deus-ere gabe, guzieneskasean aurkhitzen da! Zer ikhusgarri espantigarri! Lurreko bas-abereeketa aireko hegaztinek badituzte bere egoitzak, eta ontasun guzien emai-lleak ezdu non pausa bere burua!

Non da bada (zioen, bertze orduz, san Bernatek) non da sorthurikheldu den erregeren palazioa? Non da haren tronua? Non da haren kor-tea? Ihardets zakion: heia bat da sorthu den erregearen palazioa; lastoa daharen ohea; manyatera da haren tronua; Maria eta Yosef ditu bakharrikbere ingurutan. O! amudio ezin erranezkoa (san Augustin mintzo da): O!karitate, gizonaren izpirituaz gorago dena! Nori gogoraturen zitzaionegundainotik bere aitarekin batean loriaz gozatzen dena sorthuko zelaemazte baten ganik!

Jesu-Kristo etzana izan zen manyatera Erroman da maiteki begira-tua eta errespektatua Andre-dena Mariako eliza nausi ederrean: Salbatzai-llearen gorphutz sakratuaren troxatzeko erabilli ziren oihalak erlekio pre-ziatuegiak ziren hetaz ez yabetzekotzat. Enperadore batek beretu zituen,eta egin zion hetazko emaitza baliosa Louis Frantziako errege sainduari.Printze Jainkotiar hunek ezar-arazi zituen Parisko hirian, saindua daritzonkaperan.

Jesus sorthu zenekotzat, aingeru batek hedatu zuen berri handi huraingurutan ziren artzainetarat. Aingeru hura iguzkia baino distiosagoa zen.Lilluratuak izan ziren artzainen begiak, eta lastuak hekin bihotzak; ordeanizialdura eman zuen aingeruak berak deskantsatu zituen artzainak erratenziotela: ez dezazuela izan beldurrik, ekhartzen darotzuet igurik ahal deza-kezuen berririk zorionezkoena, bozkariorik handienak hedatu behar

Bernard Larregi

21

VII. KAPITULUAJeru-Kristo sortzen da,

eta adoratzen dute artzainekS. Luc. 2.

Bazuen bortz milla, lauetan hogoi eta hemeretzi urthe zerua etalurra kreatuak zirela Jesu-Kristo mundurat ethorri zenean. Sorthu izanzen Biryina Mariaganik Bethleem daritzon Judako hirian. Auguste enpe-radoreak nahi izan zuen yakin bere erresumako indarren berri, eta zenba-tetaraino heltzen ziren haren azpiko guziak. Hortarakotzat bat bederakbehar zuen ezarri bere izena nondik ere baitzuen bere ethorkia eta lekhuhartan berean.

Enperadorearen manua ezagutzarat emana izan zen ordu beretik,Yosefek behatu zion aingeru batenari bezala; Mariak ere zenbat baitzenzeruko eta lurreko erregina, ekharri zion obedientzia gizon hilkhor batennahiari. Bi espos saindu hek utzi zuten berehala Nazareth Galileako hiria,zeinetan baitzuten bere egoitza heltzekotzat Bethleemerat, eta ezarrizituzten bere izenak hiri hartan, handik eta Dabiten leinutik atheratzenzirelakotzat. Etzen gauza gutia Yosefen eta Mariarentzat lothzea lau egu-nen bideari. Etzen denbora gutiago behar hek ziren lekhutik Bethleeme-rat heltzekotzat. Yakintsun ziren biak obratzeko zen misterioaz. Bazaki-ten Jesu-Kristo, profeteen arabera, Bethleemen behar zela sorthu. Nek-heak etzituen batere lotsatzen: eman zitzaizkon, gogo onez, bideari.

Urrun da izan baitzuten hiri hartan begitarterik batere. Etzenarbuiorik baizen heientzat; hiri hartako ostalerek etzuten ikhusten Yosefeta Maria baitan kanpotik ageri zen pobrezia baizik: etzioten behatzenheien kondizioneari, ez eta Mariaren orduko estatuari. Yendeak ostekaheldu ziren hiri hartarat bazter guzietarik. Hango etxe eta zokho guziakbetheak ziren munduz. Maria eta Yosef lurraren gaineko bi presuna sain-duen eta errespektagarrienak ezin ostatatu ziren Bethleemen, bere diru-tan ere; yoan behar izan zuten hiriz kanpoan zen heia urratu batetarat.

Min bide zen Jainkoaren amarentzat eta Yosefentzat ikhusteaz bereburuak halako lekhu humiligarri batean. Ordean humiltasuna irakhatste-rat heldu zenak etzuen damurik batere, aitzitik atsegin zuen han izateaz.Biryina sainduak bazakien noiz, eta zer mugaz sorthuren zen Salbatzai-llea. Iragan zuen gau guzia kontenplatzen Yosefekin, gozotasun eta alle-grantzia handitan, konplitzerat zohan misterioa.


20


VIII. KAPITULUAJesu-Kristoren Zirkunzisionea

Luc. 2.

Jesu-Kristo zirkunzisatua izan zen sorthu zenetik zortzi-garren egu-nean. Biryina eta Yosef eman nahi izan ziren eginbide hartan. Hortikematen zuten erakutsterat legearen alderako leihaltasunik handiena. Baza-kiten bada seme Jainkoak etzuela zirkunzisionearen beharrik; ordean berehumiltasunak iduri-arazten zioten Jesusek ere zeremonia borthitz hartarikiragan behar zuela, bertze haur guziek bezala. Nork erranen zuen Salba-tzailleak, bekhatuaren kutsurik gabe zenak, eman nahiko zuela bere burualege dorphe baten azpian? Nahiko zituela yasan, mundurat ethorri bezainsarri, zirkunzisioneari zatxeizkon oinhaze minak, eta onhetsi bere gorp-hutz sakratuan bekhatuaren zigillu humiliagarria! Ezen erran dezakeguinozentzia bera den Jesus maitea bekhatore bezala agertu zela zirkunzi-sionean. Ala nausi dibinoak irakhatsten baidaroku orduan eman zuenhumiltasunezko exenpluaz arbuiatzen munduko nahikarak, eta bihotzonez pairatzen sofrikari eta idoi guziak!

Yuduek ematen ohi zioten izen bat bere haurrei zirkunzisatzenzituzten egunean. Jainkoaren semeari eman zitzaion izentzat JESUS: izenadoragarria! Izen bertze izen guziez goragokoa! Izen zeinaren aiphame-nak berak galdetzen baidu errespekturik handiena! Ordean ala ungi gos-tarik erosi izan baitzuen Salbatzailleak Jesusen izen saindua! Sortze pobrebat, bizi nekhatu bat, nigar preziatuenak etziren titulurik aski Salbatzai-llearen izena merezitzekotzat; gure salbamenduak oraino gehiago du balioYaunaren begietan: isuri nahi izan ditu zirkunzisionean bere odolarenlehenbiziko xortak; ordutik erakutsi izan du zein maiteki dakharkeienbere bihotzean gure salbamendua.

Izan behar dugu debozione handi bat Jesusen izen sakratuarentzat;bothere miragarri bat datxeiko izen saindu hari; haren aiphamenak berakeragin ditu mirakuillu handiak. Ez ahal da Jainkoaren aitzinean Jesusenizena baino ararteko hoberik. Huna nola mintzo den san Bernat: «Libu-ruak nekhagarri dire enetzat ez badut hetan edireten Jesusen izena; ez daene gogarako solasik, Jesusen izena ez balin bada maiz aiphatua. Izenmaitagarri hura eztiaren pare da ahoan; zer atsegin egingarriagorik beha-rritan!». Berriz, zer gozoagorik bihotzarentzat!

Bernard Larregi

23

duena zuen bihotzetarat eta populu guzirat. Evangelizo vobis, etc. Bai, yakinzazue guziek, sorthu da Bethleemen zuen Salbatzaillea, zuen Yauna etazuen Jainkoa; edirenen duzue heia erromes batean, troxetan emana.Artzainek etzituzten hain laster entzun hitz allegeragarri hek, non ainge-ru oste bat hasi baitzen kantatzen Jainko Yaunaren laudorioak ziotelarik:Yauna dela lorifikatua zeruan, eta bihotza garbi duena bizi bedi lurrarengainean bakean, Gloria in excelsis Deo, etc.

Artzainak etziren herabe agertu graziaren alderat: elkhar sustaturik,eman ziren berehala bidean nahiz ikhusi, lehen-bai-lehen, entzun zituztengauza miragarriak. Heldu ziren Bethleemerat gau-erditsuan; sarthu zirenheian, betheak zirelarik Yaunaren graziaren gantzudura gozoaz; emanziren ahuspez haur sorthu berriaren oinetan; adoratu zuten bere Salba-tzaillea eta bere Jainkoa bezala. Salutatu zituzten Biryina saindua eta sanYosef. Gero bihurtu ziren, bozkariorik handienean, bere arthaldetarat.

O! zuek Salbatzaillea lehenbizirik adoratu izan duzuenak, ala handiabaida zuen zoriona! Ordean zerk behar gaitu gibelatu zorion beretik?Deusek ere; ezen erran daite Jesu-Kristo, egun oroz, sortzen dela gurealdaretan; zergatik ez dugu beraz guk ere adoraturen artzainek agertuzuten lehia berarekin? Egia da, ez dugu ikhusten Jesus maitea artzainekbezala gorphutzeko begiz; ordean guk baino fede gutiago behar othezuten sinhetstekotzat, estatu urrikalgarri hartan aurkhitu zuten haurra,zeru, lurren kreatzaillea zela, hekin Jainkoa, hekin guzia?


22


IX. KAPITULUAErregeek adoratzen dute Salbatzaillea

Matth. 2.

Hirur erregeek ikhusi zuten abendoaren hogoi eta bortzean, izar batbertze guziek baino gehiago distiatzen zuena. Uste izan zuten izar hurazela Jakoben izarra, Balaam profetaz aiphatua, eta ezagutzerat emanbehar zuena egun zorionezko hura, zeinetan sorthu behar baitzen zerua-ren eta lurraren yabe soberanoa. Hirur erregeak, edo magoak, emanzitzaizkon bideari; izar arraiotsu hura zutelarik bere gidari. Egon zirenhamabi egun bidean. Hurbildu zirenean Jerusalemerat, estali zitzaien iza-rra. Sartzearekin batean hiri hartan, galdegin zuten zein lekhutan zen ado-ratzerat heldu ziren erregea. Jerusalemeko populua miretsia izan zenikhusteaz halako presuna ohoragarriak ethorriak adoratzerat yuduen erre-gea, yuduek berek ezagutzen etzutena, zeina ezbaitzakiten sorthu ere zela.Herodes zen ordu hartan yuduen errege. Nola bertzeen bortxa, erregetubaitzuen bere burua, beldurtu zen gal zezan bere khoroa. Bil-arazi zituenaphezak eta legeko nausiak: galdegin zioten Kristo non behar zen sorthu.Ihardetsi zioten, boz beraz, Kristo sorthuren zela, Jainkoak bere profeta-ren ahoz erran bezala, Bethleem, Judako hiri xumean. Printze supher etakruel haren izpirituak eta bihotzak aski izan zuten argitasun hura asalda-tuak izatekotzat.

Herodesek erakharri zituen magoak bere ganat: othoitztu zituenerrateaz zein egunez agertu zitzaien izarra: egin zuen hekin debozionealaudatzen zuelako itxura: erran ere bazioten: zohazte Bethleemerat, hanbehar duenaz geroz sorthu igurikia den, eta bere populua libratu beharduen erregeak. Yakin ezatzue, xeheki, haur sorthu berri haren berriak, etaegin nazazue, lehen-bai-lehen, yakintsun; ezen ni ere zuek bezala, haratnahia naiz errege berriaren adoratzerat. Herodes traidoreak etzuen hai-nitz salatzen haur dibino hura hil-arazteko zaraman xede barbaroa. Hirurerregeak lothu zitzaizkon bere bideari. Agertu zitzaien berriz ere, Jerusa-lemen sartzean, begitarik galdu zuten izar hura bera, eta gidatu zituenxuxen Bethleemerat.

Nolakoa etzen behar magoen bozkarioa agertu zitzaiotenean biga-rren aldian argizagi eder hura, eta ikhusi zutenean baratzen errege berriasorthu zen heiaren gainean! Sartu ziren lehiarekin alde guzietarik idekiazen heia hartan, eta aurkhitu zuten bilhatzen zutena. Haur dibinoa bere

Bernard Larregi

25

Triste eta ilhun zare? Aipha zazu bihotzez, Jesusen izena, eta ordu-tik emanen zare deskantsuan, suntsituko dire zure ilhunbeak. Kontzien-tzia oihuz dagotzu? Ez darotzu utzten sosegurik? «Laztua zare ikhusteazeraman duzun bizitze gaixtoa? Izan ezazu Jesusen izen saindua ezpaine-tan, guziz bihotzean, eta ezarriren duzu zure fidantzia guzia Yaunarenmiserikordian. Ez da pasione borthitzik amor eman behar ez diotenikJesusen izen adoragarriari».

Arrazoin guziek behar gaituzte erakharri maitatzerat eta errespekta-tzerat Jesus, gure Salbatzaillea. Haren bihotz ontasunak eta bothereak ezdute mugarririk; bethi gu laguntzerat eta dohatsu egiterat dago. Ez danihon halako nausi maltsorik, nihon halako aita amultsurik. Iduri du askidela dohakabe izatea gure ganatzekotzat haren urrikalmendua eta lagun-tza. Yasan ahal baino karga gehiago balin baduzue, zatozte (erraten daro-tzue), zatozte ene ganat, eta nik arinduko dut zuen karga.

Ala haur prodigoaren parabolak baidu zertaz egin gure admirazio-nea! Ume zoro hura etzen hain laster sarthu utzi zuen bide onean; ez dahain laster hurbiltzen etxerat non baidohako aita aitzinerat: urrun dapunitzen baidu ume ondikozko hura; aitzitik ahantzten bezala zaizkoharen gaixkiak, eta haren ganik izan zituen bihotz-min guziak. Orhoitzenda aita dela, eta hartzen du seme dohakabe hura arraitasun handienarekin:yar-arazten du bere bizitze gaixtoaz galdu zituen zuzen guzietan, etaothuruntza handi bat ematen du seinalatzekotzat bere umearen ikhusteazzuen bozkarioa. Bihur gaiten zeruko aita amultsua ganat, eta gaiten segu-ratuak, zer nahi gaixki egin dukegun, ardietsiko dugula miserikordia harenmajestate adoragarriaren aitzinean.


24


X. KAPITULUAAndre-dena Mariaren Purifikazionea

Luc. 2.

Jesu-Kristo sorthu zenetik berrogei egunen buruan, Andre-denaMaria sumetitu zen purifikazionearen legerat. Etzuen, ikhusia den bezala,zeremonia hartarik iragateko beharrik; kontzebitu izan zuenaz geroz Izpi-ritu saindua beraren berthutez, eta amatu zenaz geroz batere goibeldugabe bere biryinitatea; ordean purifikazioneari zatxeitzon humiltasunaaski izan zen Mariarentzat iragan nahi izateko zeremonia hartarik. Ez diobehatzen Jainkoaren ama izateko zuen titulu loriosoari, ez eta biryinita-tearen pribilio miragarriari: badaki saindutasuna bera den Salbatzailleaeman dela zirkunzisionea manatzen zuen lege humiliagarriaren azpian,damu luke beraz, bere garbitasun guziaren erdian, libratzea bere buruapurifikazionearen legetik.

Maria agertu zen templuan bere haur maitea besotan. Ofrendatuziotzon Jainkoari bi uso-kume. Legeak hala manatzen zioten pobreakzirenei. Legeak nahi zuen oraino burasoek ofrenda zetzaten ume lehen-bizirik sorthuak. Maria etzen herabe izan aita eternalari ofrenkatzeratharen bozkario guzia, eta haren kontsolazione bakharra egiten zuen umemaitea. Zer sakrifizio handi Mariaren bihotzarentzat! Hanbatenaz min-kiago sentitzen zuen sakrifizio hura, zenbatenaz baitzakien ordu beretikzer tormenta ikharagarri, eta zer heriotze laidotsu yasan beharko zituenharen seme dibinoak.

Izpiritu sainduak erakharri zuen tenplurat Simeon, gizon zahar etaprestua, Yosef eta Maria Jainkoari Jesus maitea ofrendatzen hari zirenordu berean. Jainkoak agindu zioen Simeon zaharrari ikhusiren zuela, hilbaino lehen, mundurat egorri gogo zuen Salbatzillea. Hala gerthatu zen.Fedeak argitu zuen Simeon prestua: ezagutu zuen. Tenpluan sarthu ordu-ko, haur hura zela munduaren Salbatzaillea: hartu zuen bere besotan: yarrizen bozkariorik handienean, eta kantatu zuen kantika eder bat eskerrenbihurtzekotzat, erraten zuelarik: deith nazazu, Yauna, plazer duzuneanzure ganat; ez dut gehiago deuseren gutiziarik behere huntan. Deskantsuhillen naiz ikhusirik ilhunbe guziak bere argiaren arraioez suntsi-araztendituen Salbatzaille maitea, eta bere zuhurtzia populu guzietarat hedaturenduen nausi soberanoa. Hitz hautarik lekhora, Simeonek bihurtu zionMariari besotan zadukan Jesus adoragarria, erraten zioela: zure seme

Bernard Larregi

27

amaren besotan zatzan: etzuen deusere kanpotik bertze haurretarik berexzezakenik; ordean bere barnetan zuten zeruko argiak ezagut arazi ziotza-ten magoei haur haren baitan Jainko gizon eginaren goratasun eta maies-tate guzia. Yarri ziren, ahuspez, haren oinetan fede eta errespektu han-dienekin: adoratu zuten bere yabe soberanoa eta munduaren Salbatzailleabezala; eskaini zioten herri hetan ziren gauzarik preziatuenetarik, halanola urrea intsentsua eta mirra.

Jainkoak etzuen nahi errege saindu hek bihur zitezen bere lurretaraJerusalemen gaindi. Aingeru batek erran zioten amets batean bertze bidebat behar zutela hartu, eta beiratu behar zirela Herodes ikhustetik. Hune-la urmariarazten ditu probidentzia sainduak, berari hala zaionean, gizo-nen zuhurtzia faltsoa eta gaixtakeria guziak.

Gauza miretstekoa! arrotzak heldu dire lekhu urrunetarik mundua-ren Salbatzaillea adoratzerat, eta yuduek ez dute ezagutzen ere bere arteanduten Salbatzaille hura bera! Deusere errexagorik Herodesentzat nolabereganatzea magoen zorion handia. Jainkoak hel arazten ditu harenganat hirur erregeak; erraten diote Judean sorthu dela Jainkoaren semeadoragarria; bere erresumako aphezek eta legetako gizonek gauza beraerraten diote; ordean zertako dire laguntza eta grazia guziak bihotza gaix-tatua denean, eta largatua inbidiari, tronperiari eta krudelitateari?

Nahi badugu Jainkoa aurkhitu, bilha dezagun fede onean. Ez duguizar beharrik heltzekotzat haren ganat. Eskutan ditugu behar diren lagun-tza guziak: bihotz humil bat eta xede garbi bat izatean datza guzia. Era-kuts dezagun graziaren aldera magoek izarrari yarraikitzekotz izan zutenleihaltasun bera. Ez gaitezela ager, eskuak hutsik, Yaunaren aitzinean: lak-het du ikhustea gure baitan prestutasuna, mortifikazionea eta haren gana-ko amudio khartsua. Hulakoak dira gure ganik galdetzen dituen emaitzak:ez du behin ere arbuiatzen bihotz humil bat, eta bekhatuen urrikiazzaurthua dena. Hirur errege hekin erlekiak aurkhitzen dire Colognakohirian.


26


XI. KAPITULUAYosefek eta Mariak ihes egiten dute Ejiptorat

Matth. 2.

Herodesek berantetsi zituen Jesusen adoratzerat urrundik ethorriziren erregeak. Ez zitzaion gogoratzen Jainkoak gibelatu zituela hel-araz-tetik haren ganat; aitzitik, arbuiotzat hartu zuen hek ez agertzea etxera-koan, haren begietara. Errege gaixto hura eman zen sumindura handian,guziz, entzun zituenean haur dibinoaren berri espantigarriak. Beldur zenezagut zezaten herri hetako erregetzat, eta berari khen ziozoten bortxazberetu zuen khoroa: ezin gorde zuen gehiago bihotzean zarabillan xedekruela: eman zen ageriki Jesus gal-arazteko eginbidetan; ordean Jainkoakegorri zion, gauaz, aingeru bat Yosefi, erraterat Herodesek haur dibinoa-ren biziari nahi zioela, beraz har zetzala berehala berekin Jesus eta Mariaihes egitekotzat Ejiptorat, eta zagoela han denbora batetaraino. Yosefeketzuen argia iguriki obeditzekotzat zeruko bozari: eman zitzaion, gau har-tan berean, bideari, harturik berekin Maria eta haur dibinoa. Hunela ihesegin zion Salbatzailleak munduko errege herbal bati, zeinaren khoroa etabizia bere eskutan baitzituen.

Herodesek ikhusi zuenean huts egin zuela bere kolpea, eta ezinyabetu zela errege sorthu berriaz, uste izan zuen hura gal-arazi hil arazi-rik haren adintsuko haur guziak. Entzun zuen errege magoetarik bazuelabi urtheen ingurua, agertu zela Jesusen sortzearen berri handia zakhar-keien izarra. Eman zion bere gogoari behar zituela gal-arazi bi urthe ira-ganak ez zituzten Bethleemeko eta alde hetako haur guziak. Zer sarraskilastimagarri! Zer bihotz min ama hek guzientzat! Etzen aditzen guzietanhekin hasbeherapen ukigarririk, eta marraska arraillagarririk baizen.

Familia saindua egon zen Ejiptoan, urthe baten ingurua. Herodeskruela hil izan zen inozenten odola isur arazi zuenetik zenbeit ilhabeteenburuko. Orduan Yaunaren aingeruak erran zion gauaz Yosefi: har ezatzuama eta haurra; bihur zaitezte Israelgo lurrerat: hil dire Jesusen biziarenondoan zabiltzanak. Yosefek egin zuen berehala obedientzia. Luzea zeniragan behar zen bidea, guziz emazte gazte gorphutz mendre batentzat:etziren hargatik herabe izan abiatzerat. Yosefek yakin zuenean Archelauszela Herodesen orde, Judeako errege, beldurtu zen ahal zituzkela bereaitaren inbidia, gogortasun eta krudelitate berak: gogoeta hunek aphurbat lotsatzen zuen: etzen atrebitzen heltzerat Israelgo lurretarat, eta etza-

Bernard Larregi

29

maite hori ethorria da guzien salbatzerat, halarik ere, gehienak galdukodire ez nahiz probetxatu horren heriotze sainduaz; ordean Jesus bere Sal-batzailletzat hartu nahiko ez dutenek ezaguturen dute bere yuietzat. Zurierrateko dudana da partale beharko zarela zure seme maitearen sofrikariguzietan; atsekabeak zilhaturen duela zure bihotza lantza zorrotz batekbezala, ikhusiko duzunean Jesus hiltzen tormenta guzien erdian. Simeonzaharra horrela mintzo zela, sarthu zen tenpluan alhargun bat Ana zari-tzona: ospe handitan zen herri hetan; ezen bazuen profetisatzeko dohai-na, eta bizitze saindu bat zaraman. Ikhusi zueneko Jesus haurra, betheaizan zen Simeonek zuen Izpiritu beraz, eta bozkario beraz. Laudatu zuenJainkoa, eta erran zituen haur dibino hartaz zakizkien gauza guziak.

Ala miragarriak baidire Mariaren berthute ederrak! Ez du nahi ager-tu denarentzat; seinalatzen du bere humiltasuna. Jainkoaren ama da, etabertze ameen baltsan ematen du bere burua. Biryina guzietarik garbienada, eta badoha tenplurat, bertze emazteak bezala, purifikatua izaterat.Ezin erran bezanbat maite du bere seme adoragarria, guziarekin Jainkoa-ri egiten dio sakrifizio bat haren biziaz, ofrendatzen dio biktima bat beza-la. Mariak Simeonen eta Anarenganik entzun zituen hitz lazgarriek bazu-ten zertaz erdira haren bihotz amultsua; halarik ere, zer nahi pairatzeratdago yaunaren ohoretan. Erran behar da, nonbait, amaren eta semearenIzpirituak miragarriki konpuntzen zirela.

Nor dire Salbatzaillea tenpluan ikhusteko zoriona dutenak? Hek diregizon zahar saindu bat aspaldion Jesus maitea lehiarekin igurikitzenzuena, emazteki prestu bat mundutik ihes zabillana, egunak eta gauakbarurean eta othoitzean zaramatzana. Horra bi presuna hiri handi bateta-ko bakharrak Salbatzaillea ikhusteko dohatsutasuna izan zutenak. Alagutiak baidire Jainkoa edireten dutenak!

O Biryina saindua, ene salbamendukotzat hanbat egin izan duzuna!Egizu ez dezadan neronek gal ene burua. Zu zaitut, Jainkoaz landan, enekontsolazione guzia: zure baitan dut ene fidantzia osoa: izan-araz dieza-dazu, zure othoitzez, Yaunaren legearen alderako leihaltasunik handiena,eta denbora berean, bihotzeko garbitasuna. Egizu, o! bekhatoren ihes-lekhua, bethi zerbitza eta maita dezadan zeru lurren nausia, eta aita guzie-tarik hoberena: onhets zazu, othoi, beha diezazudan bizian eta heriotzeanmiserikordiazko amari bezala, eta lagun nazazu, zuk ere, zure ume maiteeta zerbitzari leihal bezala.


28


XII. KAPITULUAJesus aurkhitzen da Doktoren erdian

S. Luc. 2.

Yuduek agertu behar zuten (legearen arabera) Jerusalemerat urtheanhiruretan. Yosefek eta Mariak eraman zuten berekin Jesus maitea hiri har-tarat. Hamabi urthe zituen ordu hartan. Gutitan galtzen zuten haur hurabere begietarik, bere buruak baino maiteago zutelakotzat. Ethorri zeneanherrirat bihurtzeko denbora, Jesus etzitzaien yarraiki Yosefi eta Mariari.Baratu zen Jerusalemen hek deusere yakin gabe: etzuten ere eskas zutelaezagutu arrats aphalerat baizik. Hemen iduri du berehala hortan Yosefeta Maria faltiar ahal zitezkela; ordean sobera zadukaten bere haur maiteabihotzean hutsik egitekotzat haren alderat; bekhatu ere laiteke gaixki batiratxekitzea bi presuna saindu hei orduan gerthatu zenaz. Bazakitenguzizkoa zela Jesusen zuhurtzia; uste izan zuten arrazoin onez aldaratuzela hekin ganik: fidantzia oso batean ziren haur dibinoa bidean zela, etahek bezala Nazarethrat bihurtzen ziren bertze zenbeitena baltsan aurkhi-tzen zela.

Yosefek eta Mariak ezagutu zutenean Jesus etzela heien ondotikheldu zireneen artean, minki hartu zuten haren eskasa. Abiatu ziren harenondoan, eta ediren zuten, biharamun goizean, tenpluan, doktoren erdian.Entzuten eta interrogatzen zituen gizon yakin hek mundu guziaren admi-razionea bereganatzen zioten zuhurtzia eta yakintasunekin. Yosef bainoMaria trebeago zen Jesusekin; ama hunek erran zion bere ume maiteari:zergatik etzaizkigu yarraiki etxerakoan? Bihotz-min handi bat izan duguhortaz: Jesusek ihardetsi zion errenkura amultsu hari: zerentzat damusta-tu zarete ni zuei ez yarraikitzeaz? Zergatik nekhatu zarete nere ondoan?Etzinakiten bada ene aitaren nahia egin behar dudala?

Jesus ilki zen tenplutik, eta hedatu zen Yosef eta Mariarekin bateanNazarethrat. Egon zen lekhu hartan hamabi urthetarik hogoi eta hamarurthetaraino. Gauza miretstekoa! Ebanjelistak ez dire batere mintzo Jesu-sek, arte luze hartan, zaraman biziaz. Hek erraten darokuten guzia da,sumetitua zela Yosefen eta Mariaren nahitarat:Erat subditus illis. Aithor dezagun guziarekin hirur hitz horiek hainitz errannahi dutela. Ematen dute ezagutzarat Jesusen humiltasun miragarria, etaegiten dute Mariaren laudoriorik osoena. Ez ahal da deusere gehiagoespantitu behar gaituenik nola ikhusteak zeruaren, lurraren, gizon guzien

Bernard Larregi

31

kien zein bide har; Jainkoak eman zuen Yosefen gogoa deskantsuan. Adi-arazi zion hel zitekeiela deuseren beldurrik gabe Galilearat. Orduan Yosefyarraiki zitzaion bere bideari, eta egin zuen bere egoitza Nazareth, bereeta bere esposaren sor-lekhuan. Urrun da izan baitzuten beltzuririk Gali-leako populuaganik; aitzitik hainitz arraiki izan ziren hartuak eta guziezohoratuak bezala, maitatuak ere.

Tresorik preziatuena egon zen, asko urthez, gordea Nazarethko hiridohatsuan. Jainkoaren amak lekhu hartan hazi zuen eta altxatu bere semeadoragarria, halako ume bati zor ziotzon artha, amudio eta errespektuguziekin.

Ederretsi behar dugu hemen Yaunaren probidentzia miragarria.Herodes zen bere mendeko izpiritu handienetarik bat, eta bere eskukozituen armada osoak; ordean hauk guziek, ez eta inbidiak asmarazi zioengaixtakeria izigarriak ezin erakharri zuten bere nahia konplitzerat; berenausitasun eta sumindura guzien erdian, ezagutu behar izan zuen haur bataski zela asaldatzekotzat haren barnea. Yarri zen ikhararik handienean, etabortxatua izan zen amor ematerat Jesusen bothere guzizkoari. Haur batenbiziari nahi dio: hura gal-arazi nahiz eragiten du sarraski lastimagarriena.Bizkitartean hil-arazi nahi duen haur hura bera gerthatzen da, bakharra,errege barbaro haren errabiari itzurtzen zaioena.

Herodesen krudelitateak irakhasten daroku zertarainokoan heltzendiren gizonaren itsumendua eta inbidiaren su ondikozkoa. Errege gaixtoharen exenpluak irakhatsten daroku oraino, Jainkoa maiz gaixtaginezberez baliatzen dela bereganatzekotzat arima yustuak. Urrun da urrikal-tzeko baitziren sarraskitan emanak izan ziren haur inozentak, aitzitikheien alderako barbaria hark berak egin zuen hekin zoriona, izan araziziotenaz geroz martiren khoroa, zeruko erresuma.


30


XIII. KAPITULUAYaun-doni yauni hasten da predikatzen

eta bathaiatzen du SalbatzailleaS. Matth. 3.

Yesus egon zen ezagutua izan gabe Nazarethen Yaun-doni Yauni-Baptista mortutik athera arteraino. Gizon saindu hunek mundutik urruneraman zuen bere gaztetasuna. Hogoi eta bederatzi urthetarat zenean,agerthu zen Israelgo populuaren aitzinerat.

Lurreko erregeak sartzen direnean hiri batean lehenbiziko aldian,bideak zalhaitzen eta arrimatzen ohi dire. Ez ahal zen preparazione gutia-go behar errezibitzekotzat Jainkoaren semea, errege guzien erregea, nahiizan zuenean ethorri mundurat. Preparazione hura zatzan egiazko peni-tentzian. Horra zer-gatik Yaun-doni Yauni-Baptistaren lehenbiziko lanaizan zen predikatzea penitentzia hura bera bere hitz sainduez, guziz bereexenplu miragarriez. Yaun-doni Yauni-Baptista gogorki zen emana bereyauntsturan. Kameluen ille latz eta lodiez egina zen zilizio bat zarabillangorphutzean; amarratzen zuen zilizio hura larruzko gerriko batez. Xarta-lak, edo larrepetitak, eta oihanetan aurkhitzen zuen bas-eztia ziren harenyanaria; Jeriko eta Jerusalemen artean zen mortu izigarri batean egitenzuen bere egoitza.

Yaun-doni athera zen mortu hartarik Jourdaingo hegian predikatze-rat, eta bathaiatzerat; egia da hark ematen zuen bathaioa etzela Jesu-Kris-tok ematen zuenaren itzala baizen. Gizon miragarri haren saindutasuna,eta bizitze garratza aski ziren bertze mirakuillurik gabe sinhetste oso batematekotzat haren hitzetan. Mundu guziak behatzen zion bertzeak ezbezalako gizon bati bezala. Saindutzat zadukaten; uste ere zuten hura zelaMesia, edo igurikia zen Salbatzaillea. Hortan bertze profeta guziei bainoohore gehiago egiten zioten. Jerusalemeko popolua osteka zohan entzu-terat gizon saindu hura, eta bathaioa errezibitzerat. Jesus ere hedatu zen,bertzeak bezala, Jourdaingo hegirat; ordean etzuen ezagut-arazten bereburua. Hortan, bertze gauza guzietan bezala, Jesusen humiltasunak baduzertaz urmariaraz gure suphertasuna, eta bertzez gorago agertu nahizkogure anbizione zoroa.

Jainkoak altxatu izan zuen humiliatu nahi zen seme adoragarria.Yaun-doni Yaunik ezagutu zuen bertze guzien artetik. Huntaraino ekhar-tzen zion errespektua, non ezin hurren irabaz baitzezakeien bere baitan

Bernard Larregi

33

kreatzaillea bera kreatura aphal baten nahitarat eroria. Ez ahal da berrizdignitate altxatuagorik nola izatea Jesusen gainean ama guziek bereumeen gainean duten zuzen bera. Mariak izan dezan bada Jainko batimanatzeko eskua! Zer ohore ezin erranezkoa!

Aita amek ikhasten dute Yosef eta Mariaren eskola sainduan hartzenbere umez artharik handiena: Mariaren bihotz-minak bere semea eskasaurkhitzean, eta haren bilhatzeko agertu zuen lehiak ematen dute erakus-terat burasoek egin behar dituztela bere egin ahal guziak atzarriak egote-ko bere umeen gainean, ikhusten dituztenean, ez elizetan, Jesus tenpluanzen bezala, bainan mundupean sarthuak, pasionetarat largatuak, sakra-mendutarik urrunduak: hulako ordutan, buraso Jainkotiarrak eta bereumeen salbamendua maite dutenak lehiatzen dire hek lehen-bai-lehengaixkitik ilki arazterat, eta erakhartzerat bere abisu zuhurrez, guziz, bereexenplu sainduez, zeruko bide dohatsurat.


32


XIV. KAPITULUAJesu-Kristoren barura mortuan;

etsai gaixtoak tentatzen duS. Matth. 4.

Jesus-Kristok, bathaiatua izan zeneko, irakhatsi zioten giriztinoguziei nola bizi behar ziren sakramendu hura errezibitu ondoan, eta nolabehar ziren hartu tentamenduei eta sofrikariei buru egitekotzat. Salba-tzailleak urrundu zen mundupetik, eta sarthu zen mortuan: han iraganzituen berrogoi egun eta berrogoi gau deus ere yan eta edan gabe. Ilhun-betako izpirituak uste izateko zuen halako barur luze eta bortitz bat egi-teko gai zena etzela bertze gizonak bezalakoa; ikhusi behar zuen Jainkoa-ren seme adoragarria zela bakharra hanbat denbora iraun ahal zezakenayan eta edan gabetarik: halarik ere, zer etzuen egin satan gaixtoak Salba-tzaillea eskuratzekotzat? Deus ere ezin irabazi zuenean barneko tenta-menduen bidez, abiatu zen bertze molde batez. Huna nola hartu zen.Hurbildu zen Jesus-ganat antze handirekin. Gordea zadukan bere xedegaixtoa; eta fede largo eta zabal bat erakutsten zuen kanporat: horrelazitzaion egin behar zuela eror-araztekotzat bere nahirat zuhurtzia berazena. Erran zioen beraz Jesusi: iduritzen zait Jainkoaren semea zarela,hura balin bazara, zergatik ez ditutzu harri hauk ogitarat ganbiarazten?Ardiets zinetzake barur handi hark gal-arazi darozkitzun indarrak. Jesu-sek etzion ezagutzarat eman bere Jainkotasuna; ihardetsi zion iskribusainduko hitz hautaz: ez du ogiak hazten, bakharrik, gizona, bainan Jain-koaren ahotik heldu den hitzak, erran nahi da, Jainkoaren manuen alde-rako obedientzia osoak.

Etsai gaixtoak ikhusirik ezin probetxatu zela gosearen estakuruaz,baliatu zen bertze tentazione batez, zeina baida guzietarik lerragarriena,eta presuna hobekienik eskuratzen duena: hura da urguillua. Eraman zuenSalbatzaillea tenpluaren gainerat, eta izan zuen atrebentzia hari errateko:baldinetariak Jainkoaren semea bazare, bathaiatu zinenean, zerutikakoboza batek, Jourdaingo hegian, adi-arazi zuen bezala, emazu egia harenseinale bat guzien aitzinean: artik azu zure burua gain huntarik lurrerat;eta dosteta bat egiten zuelarik iskriturako hitz errespektagarriez, erranzion oraino: ez duzu zeren izan deuseren beldurrik; ezen iskribatua daJainkoak manatu diotela bere aingeruei zutaz artha idukitzeaz, eta zu berebesotan hartzeaz behaztopa etzaitezentzat. Orduan Jesusek ihardetsi zion

Bernard Larregi

35

Jesusen bathaiatzea. Legeko doktorak ikharan zaduzkana laztua eta ahal-katua kausitzen zen bera, ikhusteaz bere Yaun soberanoa hartarainohumiliatua. Zer? erran zion: ene gana geldu zare? Bathaia zaitzadan nahiduzu bada! zu, ni bathaiatu behar nindukezuna! Jesusek ihardetsi zioenetzioela behar behatu ordu hartan Jainko bati bezala; bainan bakharrikgizon hilkhor bati bezala; haren aitaren nahia zela izan zadin bathaiatuabekhatoreen baltsan, eman behar zioela mundu guziari obedientzia itsubaten exenplua.

Aita eternalak ederretsi zuen bere seme adoragarriaren bihotzekohumiltasuna. Salbatzaillea etzen hain laster izan bathaiatua non Izpiritusaindua yautsi baitzen haren buruaren gainerat, uso baten iduriarenazpian. Entzun zen ordu hartan berean zeruko boza bat, hitz gorez zioe-na: zu zare ene seme maitea, zuk egiten duzu ene atseginik handiena.Jesus etzen gehiago Nazarethrat bihurtu. Berekin zakharken Izpiritu sain-duak sar-arazi zuen mortuan barna.

Elizako aitek admiratu dute arrazoinekin Jesusen humiltasun ezinerranezkoa. Jainko bat ezdeusta dadin bada gizon egiterainokoan! Guzizgora dena aphal dadin bada guziak baino gehiago! Bathaioa erremedio batda arima bere gaitzetarik sendatzen duena, bekhatuen borratzeko dena,eta bekhatuaren narraiorik ez duenak errezibi dezan bada bathaioa! O!zenbat humiltasun hauk guzietan!


34


XV. KAPITULUAJesu-Kristoren lehenbiziko mirakuillua

munduaren begietanYaun-doni Yaun. 2.

Jesu-Kristo athera zen mortutik gizonen artean agertzekotzat.Hedatu zen lehenik Jourdaingo hegirat. Alde hetan bizi zen Yaun-doniYauni-Baptista. Saindu hunek ikhusi zuenean zer iragan zen Salbatzaillea-ren bathaioan, erran zioten bere dizupuluei: huna Jainkoaren bildotsa,munduko bekhatuen borratzaillea. Yaun-doni Yauniren dizipuluekentzun zutenekotz bere nausiak Jesu-Kristoz egiten zuen laudorio mira-garria, galdegin zioten Salbatzailleare non zuen bere egoitza, eta yarraikizitzaizkon hura bizi zen lekhuraino. Laster ezagutu zuten Jesusen solase-tarik hura zela egiazko Salbatzaillea. Dizipulutarik bat, erran nahi da,Andres aldaratu zen aphur bat Jesus ganik, eta eraman zion Simon bereanaiari berria nola ediren zuen Jesus. Bi haurrideak yoan ziren berehalaSalbatzaillea gana, Salbatzailleak landatu zituen begiak Simonen gainerat,eta erran zion: orai arteraino zure izena Simon izan da, ordean hemendikharat Piarres deithuren zara. Ordu hartan izan zuen Piarresek Jesu-Kris-toren lehenbiziko dizipulu izateko ohorea.

Biharamunean, Jesusek bathu zuen Nazarethrat zohala Filipe, etaerran zion yarraikitzeaz hari. Obeditua izan zen memento berean. Han-dik laster, Filipek sar arazi zuen Nathanael edo Bartholome Jesu-Kristo-ren dizipuluen baltsan. Emeki-emeki Jesusen ospea hedatzen zen geroa-go eta gehiago. Etzuen oraino egin, munduaren begietan, gauza baitezpa-dakorik: bazituen, hala da, zenbeit dizipulu; ordean bakharrik bere hitzsarkhorrez bereganatu zituenak. Etzen denbora luzerik egon seinalatugabe bere bothere guzizkoa. Izan zen gonbidatua bere ama, eta bere dizi-puluekin batean Kana zaritzon hiri xume batetako ezteietarat. Othurun-tzaren erdirat zireneko, arnoak eskas egin izan zuen. Jesusek etzuendamurik espos berriek, eta mahainean zirenek yakin zezaten etzela geldi-tzen arnorik, hobeki senti zezatentzat egin gogo zuen mirakuillua. Atse-gin zuen, denbora berean, guziek ikhus zezaten zein ekharria zen bereamaren nahiaren egiterat. Egon zen kanporat agertu gabe barnean zadu-kan xedea Mariaz othoitztua izan arteraino. Ama maite hark etzuen hainlaster eman erakusterat atsegin zukeiela Salbatzailleak itzul zezan uraarnotarat, non obratu baitzen, ordu berean, galdetzen zuen mirakuillua.

Bernard Larregi

37

Satani: iskritura saindu hark berak erraten zuela hitz garbiz: Ez duzu ten-tatuko Jainko zure Jauna. Hunela ihardetsteko zuhurtziak konfundituzuen etsai gaixtoa, etzen hargatik gibelatu tentamendu berri bat sor-araz-tetik.

Satanek, egundaino bezala, eraman zuen Salbatzaillea mendi gorabaterat; erakutsi ziotzon handik begiak ikhus ahal bezanbat bazter, etaerran zion: erresuma eta lur horiek guziak neureak dire: adoratua naizlekhu horiek guzietako populuez, lekhat, yuduez: ene eskuko ditut bazterzabal horiek: emanen darozkitzut diren guziak yartzen bazare, ahuspezene oinetan. Solas zoro eta intsolentziaz bethe hau gaitzitu zitzaion Sal-batzailleari. Mintzatu zen nausi bezala, erran zion arbuiorik handienare-kin etsai gaixtoari: urrun hadi, Satan, ene begietarik. Yakin ezak iskribatuadela: Adoraturen duzu Jainko zure Jauna, eta ez duzu zerbitzaturen hura bera bai-zik. Nausi adoragarriaren hitzak ihurtzuri baten pare izan ziren etsai gaix-toarentzat. Etzuen gehiago izan tentatzeko gurarik: eman zitzaion ihesa-ri, eta etzen handik harat batere agertu. Aingeru aralde bat hurbildu zenJesusen ingurutarat, eta zerbitzatu zuten Salbatzaille maitea.

Sainduek behatu diote Jesu-Kristok izan zituen tentamenduei esko-la zuhur eta kontsolamendu gozo bati bezala. Maita zagun, diote, erreti-ramendua, barura eta othoitza, eta etsaiak ez du harturen eskudantziarikgure gainean; izan gaiten leihal Jainkoaren alderat, eta ordutik tentamen-duak gure onetan gerthaturen dire, ezin iraganen dire gure bihotzetarat,aitzitik, yauts-araziren dituzte gure arimetarat zeruko laguntza handienaketa grazia preziatuenak.


36


XVI. KAPITULUAJesu-Kristoren mirakuilluak.Nikodemaren eta Samariako emaztekiaren konbersionea

Yaun-doni Yaun. 3, 4.

Jesu-Kristok mirakuillu hainitz egin zuen Jerusalemen egon zen den-bora gutian. Etzen eri etsiturik sendatzen etzuenik; libratzen zituenetsaiaz posedituak zirenak: etsai-gaixtoak berak eroriak ziren haren nahi-tarat. Uhinak egiten ziren lurra bezain gogor haren oinen azpian. Itsaso-ak, haizeak, tenpesta-xirimolek, zeruak, munduak, hitz batez, gauzaguziek ezagutzen zuten Salbatzaillea bere nausi soberanotzat, eta sumeti-tzen ziren haren manutarat.

Jesusen dizipuluak emendatuz zohazen Jerusalemeko hirian. Salba-tzaillea baitan sinhetstea ezartzen zuteneen artean, gerthatu zen bat Niko-dema zaritzona. Gizon izpiritu handitakoa zen, eta yuduez ohoratua bereethorkia, eta prestutasunagatik. Nikodema hunek, ikhusirik Jesusen egunorozko obra espantigarriak, eman zion bere gogoari haren dizupulu yarribehar zela. Nola baitzakien yuduek, eta guziz legeko nausiek Jesusi ekhar-tzen zioten ondikozko herraren berri, etzen atrebitu publikoki agertzeratharen dizipulutzat. Hedatu zen gauaz ixilik bezala, Salbatzaillea-ganat, etaerran zion gerizerik gabe: nausia, ikhusten dugu, ezin dudarik egin deza-kegun bezala, Jainkoaz egorria zarela gure argitzerat; ezen ez da nihoregin dezakenik zuk bezalako mirakuillurik non ez luken Izpiritu sainduaberekin.

Salbatzailleak arraiki eta amultsuki hartu zuen dizipulu berri eta izi-per hura. Hedatu zituen argiak haren baitarat, eta erran zio: egorria naizzeruko bidea gizonei irakhatstekotzat; ordean Jainkoaren erresuman sar-tzeko, berriz behar da sorthu, eta bizitze berri batez bizi. Nikodemakzorrozki, eta hitz haukien arabera, hartu zuen Salbatzaillearen errana; gal-degin zion Jesusi nola bada gizon adinetako bat sar ahal zitekeien amarensabelean berriz sortzekotzat? Salbatzailleak ihardetsi zuen sortze berrihura izpirituala zela, bathaioan obratzen zela Izpiritu sainduaren berthu-tez. Nikodema, bere izpiritu eta yakintasun handi guzien erdian, nekhezsartzen zen Jesusen hitz sainduen sentsuan; nausi dibinoak erran ere zionahalkagarri zela legeko doktor batentzat ez izatea ezagutza gehiago iskri-tura sainduan aurkhitzen diren hitz errespektagarriez. Jesusek irakhatsiziotzon salbamenduari darraizkon egia handiak.

Bernard Larregi

39

Jesusek bethe-arazi zituen urez sei yarro handi, eta ur hura guzia bereha-la bilhakatu zen arno.

Erran daite Jesu-Kristoren bizia misterio huts dela, ura arnotarataldatze hark orhoit-arazi behar gaitu egun oroz gure aldaretan egiten denmirakuillu handiaz ogia eta arnoa ganbiatzen direnean Jesu-Kristorengorphutz eta odol sakratutarat. Ordean aski prezatzen othe dugu Jainko-ak, gure fagoretan, erakutsten duen amudio ezin erranezkoa, ematendenean bere Jainkotasun guzian gure yanaritzat! Othe dugu bada beharden ezagutza hulako mirakuillu salbagarri baten alderat!


38


XVII. KAPITULUAJesusen mirakuillu berriak

Matth. 9.

Jesus ibilli zen Galilean gaindi. Predikatzen zuen iragaten zen lekhuguzietan. Sendatzen zituen eriak, bitz-arazten hillak. Erran daite harenurhats guziak hanbat mirakuillu handi zirela. Bertze mirakuilluen artean,huna bat ebanyelioak xehetasunekin dakharkeiena. Etsaiak kruelki zadu-kan gizon bat tormentatua. Aspaldion etzen etxetan bizi, hobitan, sepul-turetan egiten zuen bere egoitza. Bulhuzia zabillan, ezin yasan zezakeiensoinekorik. Estekatu nahi zutenean, porroskatzen zituen lokharri etagathe guziak. Ezin hezia zen. Gau guziak oihuz eta patarrakaz zarama-tzan, edo mendi goretan, edo lur-pean. Nihor etzen atrebitzen hura zenlekhutik iragaterat.

Etsaiaz poseditua zen gizon hark ikhusi zuenekotzat Salbatzaillea,hurbildu zen haren ganat; utzi zituen bere moldegaitzkeria izigarriak;eman zen, ahuspez, lurrean, eta bere boza altxaturik, erran zuen: JesusYaun-goikoaren semea, zergatik tormentatzen nauzu hunela? Zer gaixkiegin darotzut? Zer errateko duzu nitaz? Badakit nor zaren; zu zare Jain-koak munduari agindu dioen Salbatzaillea. Izan zazu urrikalmendu nitaz;athera nazazu herstura huntarik, eta ezar nazazu deskantsuan.

Etsaiaz posedituak othoitztu zuen beraz Salbatzaillea khen ziotzongorphutzean zituen etsai-gaixto guziak, eta sar-araz zetzan handik hurbilziren azienda beltzetan. Galdetu bezala gertatu zen; eta bi milletaraino-koan heltzen ziren urde hek artiki zituzten, errabian bezala, bere buruakitsasorat.

Jesus hedatu zen Genezarethko ur hegirat; yarraikitzen zitzaionmundu oste bat ondotik. Hunenbat populu bazuen bere ingurutan, nonhurren ezin higi ere baitziteken. Sarthu behar izan zen Simon-Piarresenbarkuan predikatzekotzat: mintzatu zitzaionean populuari, erran zionPiarresi eraman zezala bere barkua zabalerat, ur gehiago zen lekhurat, etaartik zetzala sareak itsasorat arrantzatzekotzat. Piarresek ihardetsi zionJesusi: arrantzan iragan dugu gau guzia zerbeit atzeman nahiz, eta alfe-rretan nekhatu gare; ez dugu deusere hartu; ordean manatzen darotazu-naz geroz, fidantzia handi bat dudalakotzat zure baitan, banoha zurehitzaren gainean, sarearen artikitzerat.

Bernard Larregi

41

Yaun-doni Yauni etzen baratzen haltoki bihurtzetik lekhukotasunaJesusen Jainkotasunari, ez eta khartsuki kondenatzetik Herode Antipasekematen zuen eskandal itsusia. Printze zoro huni gaitzitu zitzaion predika-ri saindu haren khar laudagarria. Yaun-doni Yauni izan zen preso altxa-tua. Jesusek bazakien Farisauez gaitzetsia zela, eta etzela, bera ere, bateresegurean alde hartan; bihurtu zen, Samariako erresuman gaindi, Galilea-rat. Yarri zen Jakoben ithurria deithzen denaren bazterrean; bazakienharako zela urketarat emazte bekhatore handi bat, Samaria herrikoa. Nolayuduek eta samaritarrek ez baitzuten elkhar onetsten, emazte hark mire-tsi zuen Jesusek hari galdetzea edaterat; ordean Salbatzailleak erran zionemetasun guziarekin: bazinaki nor den edaterat galdetzen darotzuna. Ain-tzinduren zinaizkon, eta zerorrek galdeginen zinoen edaterat: emanenzarotzun ur bizi eta salbagarri batetarik. Emazteki hark, hitz horien gai-nean, ihardetsi zuen: nondik dukezu ur bizu hura? Yakob gure aitak ereithurri huntako uretik eman daroku:ez bide duzu hark baino botheregehiago. Ithurri huntako uretik edanen duena, erran zion Jesusek, egun-daino bezala egarri izanen da; ordean nik emanen dudan uretik edanenduena ez da behinere egarrituren: ur hura izanen da harentzat ur dohatsubat bizitze eternalerat hel araziko duena. Orduan emazte samaritarrakihardetsi zuen: indazu arren, Jauna, ur hartarik egartsurik gehiago ez iza-tekotzat.

Jesusek eman zion emazte hari ezagutzarat bazakiela haren bizitzeguziaren berri, hala-nola bortz senhar izan zituela; erran zion oraino hurabera zela hark eta mundu guziak igurikitzen zuten Salbatzaillea. Emaztehark hedatu zituen hiri guzirat Jesusen erranak: bat bedera lehiatu zenharen ikhusterat. Salbatzaillea egon zen, bi egun, Samariako hirian, hangopopuluaren othoitzetarat.

Zenbatak ez dire Nikodemaren idurikoak! Ahalke direnak giristinoagertzerat; era hori, munduaren errankizuna-gatik! Zenbatak, zabaldubehar bidean begiak graziaren argiari, bekhatuen ilhunbetan bizi direnak!Ez bada barnea deskantsu dutelakotzat; aitzitik zenbat erreportxu min ezdiote egiten kontzientziak! Badukete ere Jainkozko bizitze bati lothzekonahi saindu bat; ordean beldur dire munduak hetaz hirri egin dezan, hardetzan izpiritu ttipi eta flakotzat. Arrazoinamendu zoro hunek behar othedu bada nihor gibelatu berthuteari yarraikitzetik? Salbamenduak ez othedu bada balio pena munduko errankizun guzien ostikatzeko, eta bihotzaJainkoari alde baterat ematekotzat! Bertze alde, Jesu-Kristoren dizupuluizateko titulu lorios eta salbagarriak balinba xitzen ahal ditu mundukoestimu, ohore, eta ontasun guziak!


40


XVIII. KAPITULUAJesu-Kristok berezten ditu bere hamabi Apostoluak

Matth. 5.

Jesusek, garbiki, eta guziek konprenitzeko bezala, erran zuen berazela Jainkoaren seme munduak igurikitzen zuena. Bere baitan zituela Jain-ko aitaren indar eta bothere berak. Egia handi hau ageri ahal zen Jesusenmirakuillu beretarik: halarik ere Farisauek eta legeko nausiek nekhez nahizuten sinhetsi ezin ukha zezaketen, eta begietan zuten gauza. Ezagutubehar bidean Jesus maitea bere Salbatzalletzat, yarri ziren haren alderakosuminduran; largatu ziotzoten bere buruak pasione zoro bati hartzerai-nokoan Jesus galarazteko xede izigarria. Argia bera den nausi dibinoakikhusten zuen zer iragaten zen sinhets gogor hekin bihotzetan. Urrunduzen hetarik heltzekotzat Tiberiadeko itsas hegirat. Eri oste bat yarraikizitzaion harat, eta sendatu zituen guziak.

Handik laster, igan zen, bakhar-bakharra, bere dizipuluekin mendibaterat. Iragan zuen gau osoa othoitzetan. Othoitzetik lekhora, hautatuzituen bere dizupuluen artean hamabi, eta eman zioten apostoluen izena.Izen hunek mezutua erran nahi du, beraz ederki zagokoten dizupulu hei,izan behar zirenaz geroz alde guzietarat egorriak eta mezutuak predika-tzekotzat Jesu-Kristoren ebanyelio saindua.

Jaunaren lehenbiziko ministro hek ziren Simon-Piarres, bertzeguzien printzea: princeps apostolorum, Andres haren anaia; Jakobe eta JoanesZebedearen semeak; Filipe, Bartholome, Mathieu, Thomas, JakobeAlseen semea; Juda haren anaia, Thadee zaritzona, eta Simon kananeen-darra: hamabigarren apostulua zen Judas Iskariot Jesus yuduei saldu zio-tena.

Jainkoak hautatu zituen hamabi gizon hek behar zuten erakharrimundu guzia haren lege sainduaren azpirat; hek behar ziren elizarenharroinak, edo sustenguak; hek behar zituzten bazter guziak argitu. Ede-rrets dezagun Jaunaren probidentzia adoragarria. Zer ziren bada apostu-luak hanbat gauza espantigarri obratzekotzat? Zer ziren! Berenaz nekha-zale pobre eta iziper batzu; gehienak arrantzale bere sareen erabiltzen bai-zik etzakitenak; gizon eskolarik etzuten deus yakin gabeak. Horra zerziren apostoluak. Nork sekulan erranen zuen halako gizon harro etapopulu xehetik heldu zirenek erakarriren zutela mundu guzia ezagutzerat

Bernard Larregi

43

Piarresek artiki zituen berehala bere sareak itsasorat. Eskolarik gabe-ko arrantzale harro bat balin bazen ere, erran behar da fede bizi eta mira-garri bat erakutsi zuela, ebanyelioa doi-doia ezagutzen zen ordu beretik.Fede handi hark izan zuen bere gollardoa. Sarek hartu zuten yasan ahalbezanbat arrain; ezin bildu ere ziren ingurutan zen bertze barku batetakoarrantzaleen laguntza gabe. Bethe zituzten bi barkuak sare kolpe hartakoarrainez.

Yaun-doni Petri espantitu zen ikhusteaz orduko mirakuillua. Emanzen Jesusen oinetan, eta erran zuen: Jauna urrun zaite ene ganik, ezen bekha-tore handi bat naiz. Jesusek ihardetsi zuen, laudatzen dut zure humiltasuna:ez zaitezela batere izi. Hemendik harat bertze arrantza bat egin beharkoduzu; irakhatsiren darotzut gizonen arrantzatzen. Hetarik harturen duzu-nean, ez ditutzu hil arazi beharko arrainak bezala; aitzitik, bizi arazirenditutzu aingeruen biziaz.

Handik zenbait egunen buruko, agertu zitzaion Salbatzailleari eribat, lepraz guzia maldatua. Yarri zen, ahuspez, haren aitzinean; eta, bel-haunak besarkatzen ziotzola, erran zion: badakit, Jauna, ez dela deuserezure ahalez gorago denik; seguratua naiz senda nezakezula ene lepratik,baldin nahi bazindu. Hitz hauk erran zituen bezain laster, Jesusek hedatuzuen eskua haren gainerat, eta arras sendatu zuen lepratsua.

Jesusek orobat egin zuen bertze eri baten alderat. Eri hura paraliti-koa zen hogoi eta hemezortzi urthe hetan. Munduz bethea aurkhitzenzen Jesus sarthu zen etxea; etzakiten nola egin eri hura haren ganat ekhar-tzeko. Ezin bertzela eginez, urratu zuten azkenean etxe haren gaina, etayautsi zuten handik gure paralitikoa bere ohean etzana. Salbatzailleakikhusi orduko eri haren estatu ondikozkoa, urrikalmendu izan zuen har-taz, eta erran zion: altxa zaite, har ezazu zure ohea, eta ibil zaite. Gizongaitzaz kartzelatu hura altxatu zen berehala, hartu zuen bere ohea, etabihurtu zen, sendaturik, bere etxerat.

Aithortu behar da indar handia datxeikola fede bizi bati. Zerk sen-datu zituen aiphatu ditugun eriak baizik Jainkoa baitan zuten fidantziaosoak? Gorputzeko gaitzak sendatzen dituen miriku guzizkoak ez dugutiago seinalatzen bere bothere miragarria arimeen eritasunetan. Ez dahalako etsaiaz poseditua izaterik, ez eta halako leprarik eta paralisiariknola bekhatuak egiten duen zauri lastimagarria. Bekhatua da gehienikikharatu behar gaituen gaitza; ordean gaitz bat, zeinetarik sendatzea errexbaida. Bekhatuaren urrikian, eta behar den bezalako kofesio batean edi-reten da arimako zauriak sendatzen dituen erremedio zorionezko hura.


42


XIX. KAPITULUANola Jesus mintzo den

mendiaren gaineanMatth. 5.

Salbatzaillea igantzen mendi baterat apostolutzat berezi zituenekineta bere dizupuluekin: yarraiki zitzaion mundu bat ondotik. Orduan eginzuen prediku handi hura, mendiko predukuaren aiphamena dakharkeiena.Aurkitzen zen prediku hartan bizitze saindu bat eramateko ebanyelioakmanatzen duen guzia. Ez ditugu hemen hedatuko prediku miragarri har-tako hitz zuhur guziak. Jesusek egin zituen apostoluak yakintsun salba-tzekotzat behar ziren eginbideez, eta bere errelijionearen saindutasunaz.Gero, eman zituen ezagutzarat zortzi dohatsutasunak, mintzatzen zelahitz hautaz: 1. Dohatsu bihotzez pobre direnak; zeren guziei ukho egitehartaz beraz irabazten baidute zerua. 2. Dohatsu guzien alderat olhe etamaltso direnak, atsekabe guziak pazienki pairatzen dituztenak; ezen hala-koentzat da bizien lurra, zeinaren iduripena baizik ez baida lurr agindua.3. Dohatsu damu eta lazerietan direnak, bere ogia nigarretan yaten dute-nak; zeren heien nigarrak itzuliko baidire denboraekin ezin agortuzkobozkario gozoaren ithurburu batetarat. 4. Doatsu yustiziaren gosea etaegarria dutenak; zeren aseko baidire. 5. Doatsu meserikordiazko obretanlakhet dutenak; ezen miserikordia handia dute igurikitzeko. 6. Dohatsubihotza garbi dutenak; ezen halakoek ikhusiren dute mundu huntanberean fedearen begiz bere Jainkoa, eta bertzean, bekhoz-bekho, bereloria guziaren distiaduran. 7. Doatsu baketiarrak; ezen hekintzat dagobihotzeko bakea, eta Jainkoak behaturen diote bere umei bezala. 8. Doa-tsu, azkenean, persekuzionea Yaunaren ohoretan yasaten dutenak; ezenberea dute zeruko erresuna.

Bai, ene haur maiteak, ziotzon oraino Salbatzailleak, yakin ezazuenihoiz ez zaretela hala izanen dohatsu nola gizonek enegatik yazarrirendarotzuetenean. Mundua nausiaren etsai agertzen da, nola onhetsiren dituberaz haren dizipuluak? Berriz ere erraten darotzuet: prestuki eta eban-yelioaren arabera bizi nahiko dutenak izanen dire gehienik persekutatuak.Skribek eta farisauek itxuraz begiratzen dute ene legea; zuen berthuteakez badu xitzen heiena, etzarete behinere sarthuren ene aitaren erresuman.Uste izan duzue orai arteraino aski zela nihor ez hiltzea, eta nik erratendarotzuet idoizta dezaken hitzik arinena ere gaizki bat dela. Sakrifiziorik

Bernard Larregi

45

Jesus maitea guzien gaineko bere yabetzat? Nork erranen zuen halakopresuna, hedadura gutitakoek eskurako zituztela populu guziak harmarikgabe, laguntzarik gabe, bere bizitze pobre eta nekhatuaren erdian? Predi-katuren zutela animo saindu batekin errelijione bat arrazoinaren argiezgorago dena, nahikaren alderako sortzeak berak ematen dituen yaiduragaixto guziak debekatzen dituena? Errelijione bat munduak hanbat bilha-tzen eta maite ohi dituen atseginak, ohoreak eta sentsuen-kara direngauza guziak zorrozki kondenatzen dituena? Deusek ere ez ahal du halaematen ezagutzerat Jesu-Kristoren Jainkotasuna nola apostoluak susta-tzen zituen kharrak, eta nazione guziak bereganatzeko agertzen zutenbothere miragarriak.

Salbatzaillea yautsi zenean menditik bere apostoluekin eta bere dizi-puluekin, hautarik batek erran zion: Jauna, nahi nazaitzu yarraiki; ordeanonets ezazu desegin nadin, lehenik, etxean ditudan guziez, Jesusek ihar-detsi zion: Goldearekin lanean hari denik ez da gai Jainkoaren erresuman sartze-ko baldin beha badago gibelat. Hitz hautarik hartzeko ahal da Jesusi yarraikinahi zaioenak utzi behar dituela munduko lan eta borroka salbamendutikgibel-araz detzaketenak, eta arbuiatu behar dituela behere huntako onta-sun iragankhorrak, heltzekotzat bethiere iraunen duen zeruko dohatsuta-sunerat.


44


Ene dizupulu erraten diren gehienak, ez dire bizi (urrun da) ene legesainduaren arabera. Ifernurat daraman bidea zabala da: hari lothzen zaiz-ko gehienak: ez beraz yarraik multzo handiari. Bakharrak dire zeruko bidehertsiari darraizkonak: izan zaitezte baltsa hartako. Ez beraz gaitzets eneuztarria; ez erran ezin yasanezkoa dela: yakin zazue haren berri, eta ait-horturen duzue eztia eta arina dela. Badakit ene manamenduak dorphe-giak zaizkotela batzuei: bizkitartean yakin bezate hek arthoski konplitzea-ri datxeikola zeruko erresuma.

Ez da zeren fidatu kanpotik ageri den prestutasunaren gainean. Itxu-raz prestu dena gertha daite bekhatore handia. Hipokritak, nahi duenbezanbat, gerizaturen du bere burua, ez da hargatik gutiago izanen eza-gutua: halakoak ageri dire bere obertarik. Arbola gaixtoak ezin dakharkefruitu onik. Orrhoit zaitezte Jauna, Jauna, erraten daroten guziak ez dire-la sarthuko zeruko erresuman. Ez ditut ezagutuko ene zerbitzaritzat eneaitaren nahia eginen dutenak baizik.

Hulakoa zen Jesusek mendi gainean egin izan zuen prediku guzizederra eta miragarria. Orduan nausi adoragarri hark irakhatsi izan zuenbere errelijione saindua, orduraino ezagutua etzena. Patriarka zaharrak etaProfeta handienak etziren gai izanen, bere argi guzien erdian, halako legezuhur eta salbagarri baten moldatzekotzat. Hain saindua, hain garbia,hain altxatua den errelijione bat ezin har zitekeien Jainkoaren seme ado-ragarriaren eskola handian baizen. Gizonaren ahalez gorago da hemen,bat-banazka, aiphatzea Jesu-Kristoren manu salbagarri guziak. Nor daexplika dezakena, hitzez-hitz, ebanyelio saindua? Yaun-doni Yaunik erra-ten daroku mundu osoa ez litekela aski atxikitzekotzat gure nausi dibino-ak egin dituen guziez mintza litezkeien liburuak.

Bernard Larregi

47

handiena arbuiatua izanen da baldin haren ofrendatzailleak balin badubihotzean nihoren alderako hotztasunik gutiena. Khendu behar dire, aha-lik lasterrena, lohikeriari darontsaten gogoeta guziak. Bekhatu mortal batda hetan bere nahitarat, batere trikatzea. Nik galdetzen dudan bihotzekogarbitasuna berthute bat da hain minbera non aski baidu ahoko hatsabera hiztua eta goibeldua izatekotzat. Zure eskuineko begiak eskandalisa-tzen bazaitu, erran nahi da, munduan gehienik prezatzen eta maitatzenduzun gauza bekhatuzko bide bat balin bada zuretzat, urrun ezazu zureganik. Zer nahi gostarik ere, egizu hartaz sakrifizio bat: hirriskuan lakhetduena, han berean galduren da.

Orai arteraino erran izan zaitzue: maitaturen duzue zuekin ungiheldu dena, eta higunduren duzue zuen etsaia. Eta nik erraten darotzuet:maita zatzue zuen etsaiak ere, onets zatzue higun zaituztenak ere. Egizueothoitz zuen persekutatzailleentzat, eta zuetaz gaizki mintzo direnentzat.Ez da ere aski halakoen ez gaitzetstea, oraino egin behar zaie ungia. Zermerezimendu dukezue maite zaituztenak maitatzeaz? Publikanoek berekez dute gutiago egiten.

Erratea, bakharrik mihiz, barkhatzen diogula bidegabe, edo idoi egi-ten darokunari, hori da kortesia bat mundua engana dezakeiena, ezordean behinere bihotzaren ondoan dabilhan Jainko handia. Guzien alde-rat izan behar duzuen karitateak khendu behar ditu yuiamendu arinegi etasuspitxa gaixto guziak: Jainkoari dagoko bakharrik ezagutzea zer iragatenden gure bihotzetan; Jaunaren zuzenetan sartzea ahal da nahi izatea bar-neak yuiatu.

Ez zorrozki beha zuen anaia arrebeen baietarat: ikhus zatzue lehe-nik zuen baitan aurkhitzen direnak. Gauza espantigarria! Bere begietanlaza bat ikhusten ez duenak ikhusiren du lasto bat bertzeen begietan. Ezegin deusere zuen buruak altxatzeko, eta munduaren estimua zuen gana-tzeko xedez. Orgilleriaz egiten den gauzak merezi du punimendua. Amoi-na egiten duzuenean; zuen esku ezkerrak ez beza yakin eskuinak egitenduena. Ezin daite Jainkoaren aitzinean gollardorik haren ganako amodio-aren eredura baizik.

Zerbitza zazue Jainkoa khartsuki eta leialki: ez konturik egin mun-duaren gogara bizitzeaz, ez eta hark erran ahal detzaken gauzez. Ez duzuezeren deus onik iguriki haren ganik. Nihor ez da, bertze alde, bi nausi,betan, zerbitzatzeko gai denik: bada, yakin behar duzue Jainkoa dela bak-harrik guzien gaineko zuen nausia: hura behar duzue fidantziarekin zer-bitzatu. Zaitezten seguratuak aireko xoriak hazten, eta liliak larretan sor-arazten dituena zuetaz orrhoituko dela zuen behar-ordutan.


46


bildu zen gathabuterat, ukitu zuen eskuaz, eta erran zion hillari: gizongaztea, altxa zaite, nik hunela manatzen darotzut. Hitz hauk aski izanziren: hil hura altxatu zen berehala, eta abiatu zen mintzatzen. Jesusekhartu zuen eskutik, eta bihurtu zion bere amari. Zer gauza espantigarrilekhuko ziren guzientzat! Nork egundaino ikhusi du, zioten elkharri, deu-sere hulakorik? Nihoiz ez ahal da sorthu profeta hunen handirik. Mira-kuillu haren ospea hedatu zen bazter guzietarat: bat-bedera lehiatu zenikhusterat, eta entzuterat hanbat mirakuilluen egillea.

Yaun-doni Yauni preso zatzan aiphatu ditugun mirakuilluen denbo-ran. Bere dizipuluek hedatu ziotzoten espanturekin beharritarat Jesusekegiten zituen gauza miragarriak. Nausi zuhurrak laster ezagutu zuen,haren dizupuluek etzutela oraino bere sinhetste osoa Salbatzaillea baitanezarria. Duda guziak hobeki suntsi-araztekotzat, egorri zituen Jesus ganatikhus zezatentzat hura zela behintzat munduaren egiazko Salbatzaillea.Yaun-doni Yauni-Baptistaren dizupuluek erran zioten Jesusi: Gure nau-siak manatu gaitu zure ganik yakiteaz heaz zu zaren bada ethortzekoazena, ala behar dugun bertze bat iguriki.

Salbatzaillea inguratua zen populu ostez Baptistaren dizupuluek eginziotenean galde hura. Etzuen ordu berean ihardetsi; ordean sendatuzituen hekin begietan harengana ziren eri guziak; egin zuen bertze zenbaitmirakuillu ere; gero erran zioten dizipulu hei: bihur zaitezte zuen nausia-ganat: erran diozozue itsuak argitu direla, mainguak xuxendu, lepratsuakgarbitu, gorrak ernatu eta hillak bitztu. Ala dohatsu izanen baidire, erranzuen oraino Salbatzailleak, ene Jainkotasuna sinhesten dutenak, ikhustenduten arren bertze gizoneen idurikoa naizela! Ala dohatsu izanen baidirefedean fermu egonen direnak ikhusiko nautenean ene etsaiez arbuiatua,thuz estalia, eta guzia laidostatua! Ala, azkenean, dohatsu izanen baidireene humiliazionek eta sofrikariek niri yarraikitzetik gibelaturen ez dituz-tenak! Hitz hautarik lekhora, Jesusek egin zuen Yaun-doni Yauni-Baptis-taz laudoriorik konpliena, eta baiatu, edo erreportxatu zituen farisauak ezhobeki probetxatzeaz gizon saindu haren hitz zuhurrez eta exenplu ede-rrez.

Bekhatua da arimeen ondikozko lepra. Gaitz hartarik sendatu nahidenak izan behar du kapitulu huntan aiphatu dugun lepratsuaren fidan-tzia bera Jaunaren botherean eta miserikordian; ordean ez da hor guzia;izan behar du oraino haren humiltasuna eta sumetimendua probidentzia-ren alderat.

Buruzagiek ikhas dezakete zentenieraren exenpluan, izan behardutela bere sehiez artharik handiena eri direnean, eta beregainki arimako

Bernard Larregi

49

XX. KAPITULUALepratsua, Zenteniera

S. Matth. 8.Eta Naimeko Alhargun

S. Luc. 8.

Jesus yautsi izan zen menditik predikatu zuen ondoan bere errelijio-nearen saindutasuna, eta salbatzekotzat bethe behar ziren eginbideak,etzen hain laster yautsi menditik non egin baitzituen bi mirakuillu batabertzearen ondoan. Lepratsu batek artiki zuen bere burua haren oineta-rat, erraten zioela fede bizi batekin: Jauna, senda nazakezu zuk hala nahibazindu. Jesusek urrikari izan zuen eri hura, hedatu zuen bere eskua harengainerat, eta ihardetsi zion: nahi zaitut sendatu: zaiten sendatua.

Jesusek irakhatsi ziotenean bere dizipuluei eta bere ingurutan zitue-nei zerurat gateko bethe behar ziren eginbideak, hartu zuen Kafarnaum-go bidea. Bazuen mundutze handi bat ondotik. Hiri hartan sarthu zene-kotzat, hango lehenbizikotarik zirenek othoitztu izan zuten sendatzeazgaixki zen eri bat. Hura zen hiri hartan ohoratua zen zenterion baten,erran nahi da, ehun gizonen aitzindari baten sehi maite bat. Zentenierarigutiegi zitzaion bertzeak ararteko yartzea haren sehiaren onetan. Beraathera zen Salbatzaillearen biderat, eta mintzatu zitzaion hitz hautaz:Jauna, zergatik ethorri nahi duzu ene etxerat? Urrun da merezi baiduthalako ohorerik, ez naiz gai ere zurekin solas egiteko. Ez duzu berazzeren egin bertze urhatsik; aski da aipha dezazun hitz bakhar bat, orduberetik sendaturen da nere sehia.

Jesusek laudatu zuen zentenieraren fede bizia; itzuli zen populuarenalderat, eta erran zuen: Ez dut egiazki hunen bertze fede aurkhitu Israel guzian.Zenbat arrotz ez dire zerurako, Jainkoaren umeak, eta zeruko primuak sarthurenez diren denboran erresuma dohatsuan! Salbatzailleak erran zion gero zente-nierari: zohazi, eta egin bekizu zure sinhetstearen arabera. Ordu berean,ehun gizonen aitzindari hark izan zuen berria haren sehia osoki sendatuzela.

Biharamunean, Naimarat zohala Jesusek bathu zuen mundu oste batehortzterat zaramaten gorphutz baten ondotik. Hil hura zen alhargunbaten seme gazte eta bakarra, bere burasoaren kontsolazionea eta espa-rantza guzia. Ama desolatu hura yarraikitzen zitzaion ahukuari nigar etamarrasketan. Salbatzailleak urrikari izan zuen buraso doloratu hura: hur-


48


XXI. KAPITULUAMagdalena konbertitzen da

Luc. 7.

Magdalena da sainda bat ebanyelioan hagitz aiphatua Jesu-Kristoganako amudioaren eta bere penitentzia miragarriaren-gatik. Bethaniakozen sortzez, erran nahi da Jerusalemetik hurbillekoa. Aberatsak zituenburasoak: hil zirenean, haren bi haurride prestuek etzuten deusere guphi-detsi haren altxatzekotzat Jainkoaren beldurrean, eta modestia sainduan.Oxala haurride hekin xede laudagarriak izan balu efetu dohatsuagoa!Alferretan izan ziren heien abisu zuhurrak eta exenplu edifikagarriak.Munduaren alderako yaidura ondikozko batek eraman zuen munduperatMagdalena gaztea. Izpiritu hainitz ematen zioten, eta presuna eder batzen; damu gaixtorik etzuela solidotasun gehiago! Bertzelako bizitzea era-manen zuen. Arina zen, eta yenden arterat athera nahia. Ikhusiz mundua,eta hartaz ikhusia izanez, egin zen osoki mundutiar. Bilhatzen zituenaphaindura ergel, eta yauntsturen edergaillu asma ahal guziak. Hulakotanzatzan Magdalenaren gogo guzia. Berthuteak laster galdu zituen harenbihotzean bere zuzen preziatuak. Magdalenak bereganatu zuen mundua-ren arbuioa, eta eskandalisatzen zuen bere libertinkeriez Galilea guzia.

Lazara eta Martha etziren baratzen othoitz egitetik Magdalena berehaurridearen fagoretan. Jesusek onhetsi zuen heien arartekotasun lauda-garria: nola bekhatoreen-gatik baitzen mundurat ethorria, iharrosi zuenMagdalenaren bihotza, eta egin zuen osoki bertze bat hartaz. Huna nolaobratu zen mudantza miragarri hura.

Salbatzailleak Kafarnaumen eta Betsaidan predikatzen zuen. Magda-lenak hunenbat gauza espantigarri hartaz entzun zuen non ethorri baizi-tzaion haren entzuteko gutizia. Ordu beretik haren bihotza itzuli zenJainkoa-gana. Bere bekhatuen orrhoitzapenak berak eror-arazi zuen ahal-keriarik handienean. Zaurthua zen urrikirik minenaz ikhustean bere gaix-ki guziak. Galdegin zuen non ediren ahal zezakeien Salbatzaillea, erranzitzaioeneko Simon farisauaren etxean othoruntzatzen zela: ematen zaioberehala bideari, sartzen da animo saindu batekin yateko lekhuan. Artiki-tzen du bere burua Jesusen oinetarat, bustitzen ditu bere nigarrez, xuka-tzen bere illeez; gantzutzen ditu ur balios batez, eta ematen diote musuurrikia eta fidantzia erakutsten zituen errespektu batekin.

Bernard Larregi

51

eritasuna dutenean. Zer lehia saindurekin ez dute halako ordutan beharbilhatu hekin ona! Jainkoak ez du berezkorik edo diferentziarik egitenaberatsen eta pobreen artean: orobat onhetsten ditu batzuk nola bertzeak:bihotzaren garbitasunari darraikon hura da ontasunik preziatuena harenmaiestate adoragarriaren aitzinean. Buruzagiek nahi badute Jainkoak behadiozoten arraiki eta zerbitzari maite batzuei bezala, berek urrikari izanbehar dituzte bere zerbitzuan dituztenak.

Naimeko alhargunaren umeari bizia bihurtzea da mirakuillu bat ede-rretsi behar duguna, eta Jaunaren botherea bezala haren urrikalmenduaere seinalarazten duena. Erran dezakegu Salbatzaillearen miserikordia ezdela gutiago seinalatzen atheratzen duenean bekhatuaren thonbatik harenbegietan hilla den bekhatorea, eta bihurtzen dioenean bekhatuak gal-arazizion arimako bizia.


50


trufez: sobera baizik etzakien zer zen mundua, eta zein guti zuen mereziizatea gehiago hartaz maitatua. 3. Magdalenaren penitentzia efetuzkoaizan zen. Graziak haren bihotza irabazi zuen oren beretik, etzuen arbuio-rik eta higuntzarik baizen munduko ergelkeria, atsegin deserregelatu etabere Salbatzaille adoragarria-ganik urrun ahal zezaketen gauza guzientzat.

Magdalenak ez du ahalkerik penitent agertzeaz; bainan bai zerenizan den bekhatore. Egiten dio Jainkoari sakrifizio bat bere arimaren gal-arazteko baliarazi zituen guziez. Begiek bitztu zuten haren baitan mun-duko amudioa, eta begi hek beretarik isurtzen diren urrikizko nigar gozo-ek hil-arazten dute haren bihotza erretzen zuen su damnagarria. Berrizere diot beraz: zer penitentziazko exenplu eder ez dugu edireten santaMagdalenaren konbersione miragarrian!

Bernard Larregi

53

Simon farisauak gaitzetsi zuen Salbatzailleak zuen ontasuna utztekobere oinetan halako emazteki bekhatore bat; eta zion bere buruarekin:gizon hau, profeta balitz, dioten bezala, balakike nor den bere oinetanizan duen presuna. Jesusek ikhusten zuen zer iragaten zen Simonen gogo-an, eta erakharri zuen farisau hura emazteki haren laudatzerat. Simon(erran zion) ihardets diozozu galde huni: gizon batek zuen hartzeko bipresunen baitan: batek zituen zor bortz egun diru-peza, eta bertzeakberrogoi eta hamar. Nola batak ez bertzeak ez baitzuen pagatzekorik,hartzeko zuenak barkhatu zioten biei zorra; hetarik zein da, zure arabera,gehienik maitatu behar duena grazia egille hura? Gauza ageria da, Jauna,(ihardetsi zuen Simonek) nork ere baitzuen zorrik handiena, eta harkbehar duela gehienik maitatu. Jesusek erran zion hitz horien gainean:xuxen mintzo zare. Ez duzu beraz miretsi behar erraten badarotzut hai-nitz bekhatu barkhatu zaizkola emazteki huni, zeren hainitz maitatu duen.Orai arteraino ez darotet galdegin gorphutzeko eritasunen sendatzea bai-zik. Emazteki hau da bakharra eman dena, ahuspez, ene oinetan arimakozaurien sendatzea galdetzekotzat. Itzuli zen gero Magdalena penitentea-ren alderat, eta erran zion: zohazi, ene alaba, fidantziaz bethea den zurefede bizia baliatu zaitzu salbatzekotzat: barkhatzen zaizkitzu egin ditu-tzun bekhatu guziak.

Hura izan zen ordu dohatsua zeinetan munduko amodio zoroaklekhu egin baitzion zeruko amudio zuhurrari. Amudio sainduak sustatuzuen Magdalenaren bihotza: higungu zituen orduraino maitatu zituenatsegin galkhorrak; bakharrik bere Salbatzaillea baitan aurkhitzen zuenbere sosegua eta bozkario guzia. Iragan zituen hogoi eta hamar urthepenitentzia dorpheenetan, arroka zilho batean, gau gehienak othoitzetanzaramatzala.

Jainkoak yakintsun egin zuen santa Magdalena hil behar zen egun etaorenaz. Hil izan zen Marseilla hiritik hurbil. Greziarrek nahi lukete sin-hets arazi santa Magdalenaren erlekiak bere alde hetan dituztela. Marsei-lla hiriak eta Probentza guziak bertzela diote; ematen ere dute titulu zahareta onez erakutsterat bere eliza-nausian dadukatela santa Magdalenarenburua.

Zer penitentziazko exenplu eder ez dugu edireten Magdalena baitan!Saindua haren penitentzia lasterra, animotsua eta efetuzkoa gerthatu zen.1. Lasterra, etzuen nagitasunik agertu graziari ihardetsteko; haren aldera-ko leihaltasunak garaitu zituen Jainkoa ganat heltzetik gibela zezaketendebeku eta estakuru guziak. 2. Haren penitentzia animotsua zen; etzuenkonturik batere egin munduaren errankizunaz, ez eta bere lagun arinen


52


batena. Heriotzeak etzuen batere lotsatu haren bihotza, aitzitik bozkariohandi bat zuen martirioa yasateaz bere Salbatzaille maitearen ohoretan.

Ekharri zioten Heroderi Yaun-doni Yauniren burua, berak manatubezala. Printze zoratu hark egorri zion emazteki dantzariari, eta hunekeraman zioen bere ama dohakabeari. Hunela hil zen, hogoi eta hamabiurthetan, gizon guzietarik handiena. Yaun-doni Yauniren dizipuluak yabe-tu ziren bere nausi sainduaren gorphutz ohoragarriaz; ehortzi zutenSebasta daritzon hirian. Orai Erroman datza haren buruaren zathirik han-diena; eta saindu haren gainerako erleki printzipalak aurkhitzen dire Ita-lian eta Frantzian, hala nola Lyongo hirian.

Gaixtakiriek eta bekhatu guziek pasionetan hartzen ohi dute bereethorkia. Etsai gaixtoa behin sar bedi bihotz batean, ez da desmasiarik etaizigarritasunik eragin ez dezakenik. Herrak, inbidiak, alferreriak, zintzu-rrak, hitz batez errateko, pasione bakotxak zertarat ez dezake bat-bederaerakhar! Halarik ere, aithortu behar da lohikeriari daronson pasionea dela,bertze guzien artean, gehienik izpiritua zoratzen eta bihotza gal-araztenduena. Heroderen etsempluak egiten ahal du egia hunen frogantzarikkonpliena.

Bernard Larregi

55

XXII. KAPITULUAEbakitzen diote burua

Yaun-doni Yauni-BaptistariS. Marc 6.

Erran izan dugu Yaun-doni Yauni izan zela preso emana. Gizonsaindu eta Jainkoaren amudioaz sustatua zen hura, altxatu zen khar han-direkin Heroderen kontra. Printze hunek bizitze gaixto bat zaramanHerodias, bere anaiaren emaztearekin. Gure sainduak batere behatu gabeerregetasuneko graduari, mintzatu zitzaion Heroderi minki eta ausartziaoso batekin ematen zuen eskandala ahalkagarriaz. Printze hunek prezatubehar bidean Yaun-doni Yauniren fermutasun laudagarria, gaitzetsi zueneta sar-arazi presondegian: egia da bada Herodias bere koinatak etzuelaguti erakharri hartarat. Gure sainduak kanpoan bezala predikatzen zuenpresondegian ere. Mundua orobat zohan haren entzuterat. Herodiasekzer nahi erran eta egin zezan, Herode ezin debeka zitekeien ohoratzetikberak preso altxarazia. Yaun-doni Yauni mintzo zitzaion presondegian,bertzetan bezala, zaraman bizitze gaixtoaz; etzen baratzen erratetik ezzitzaiola zilhegi izatea bere emaztetzat bere anaiaren esposa. Hunela min-tzatzeko animo sainduak yar-arazi zuen Herodias sumindura guzietan,ematerainokoan bere gogoari hil-arazi behar zuela egiaren erraillea. Halagerthatu zen.

Herodek othuruntza handi bat ematen zuen aldi batez, Herodiasekharat erakharri zuen alaba bat utzi zuen senharra ganik izana. Alaba hauzen gaztea, ungi egina eta dantzari handia. Eman zen bere ederrenean:dantzatu zen Heroderen eta mahainean ziren guzien aitzinean. Huntarai-nokoan xoratu zuen printze flako haren izpiritua non erran baitzion askizuela galdetzea nahi zuen guzia; hitz eman zion yuramenturen azpian zernahi ontasun emanen zioela, bai eta bere erresumaren erdia ere, hala nahibazuen. Alaba hau lehiatu zen yoaterat bere ama gana, yakitekotzat haren-ganik zer zen bada galde zezakeien grazia. Burasoaren erranaren gainean,galdegin zuen plat batean Yoanes-Baptistaren burua. Galde hunek laztuzuen Heroderen bihotza: urriki izan zuen bere yuramentuaz; ordeanmunduaren errankizunak eta konplazentzia damnagarri batek erakharrizuten errege itsu eta kruel hura Yaun-doni Yauniren burua ebaki-arazte-rat. Gure sainduaren biziak hobeki zirurien aingeru batena ezen ez gizon


54


nadin, zu bezala, uraren gainean zure ganatzekotzat. Jesusek erran zion:zato. Piarres aiutsi zen berehala barkutik, eta abiatu zen animorekin ura-ren gainean bere nausia ganat. Haizea aphur bat altxatzearekin, hasi zenizitzen eta ondoratzen: O! Jauna (erran zuen orduan Piarresek) salbanazazu, ondorat noha! Jesusek hartu zuen eskutik, eta erran zion: fedegutitako gizona, zergatik dudan eman zara? Jesus etzen hain laster bar-kuan sarthu Piarresekin non yabaldu baitzen haizea eta edertu itsasoa.Hulako mirakuilluek idek-arazi zituzten dizipuluen begiak: ikhusi eta eza-gutu zuten hekin obratzaillea Jainkoaren semea zela: eman ziren, ahuspez,haren oinetan, eta adoratu izan zuten.

Jesus leihorrerat zenekotz, haren mirakuillu berrien ospea hedatuzen ingurutarat. Eriak bildu ziren, osteka, alde guzietarik osasuna galde-tzerat. Ordean zer nahi den eginik ere bere botherea seinalatzekotzat,gehienek mundu huntako bere ona bilhatzen zuten hari yarraikitzean: hai-nitzek etzuten ezagutzen Jainkoaren semetzat. Izan ere zuten atrebentziaJesusi galdetzeko non ziren bada haren obrak sinhetsi behar izateko hurazela Jainkoaren semea? Zer mirakuillu, erran zioten, egiten duzu badaitsutuki eman behar izateko gure sinhestea zure hitzetan? Hazi izan ditu-tzu, egia da, egun berean bortz milla presuna iraganak bortz ogiekin;ordean Moisek hazi izan ditu, berrogoi urthez, sei ehun milla eta gehiagozerutik yautsten zen manaz. Egin othe dezakezu Moisek baino gehiago?Hitz haukin gainean, Jesusek ihardetsi zuen: Egiaz mintzo natzaitzue: ezduzue Moisen ganik zeruko ogia: ene aita da, ematen darotzuena (ni ematean) zeru-ko egiazko ogia; ezen zerutik yautsten den ogia da Jainkoaren ogi munduari biziaematen dioena.

Horletan, eman diezaguzu beraz, erran zioten, ogi hartarik. Jesusekhobeki konpreni-araztekotzat Eukaristiaren misterioa, erran zioten bereaditzaillei: ni naiz biziaren ogia: ene ganat heldu denak, eta ene hitzetaneta nere baitan sinhetstia ezartzen duenak, ez du nihoiz izanen goserik ezeta egartsurik. Zuetaz bezanbatean, lehen ere erran darotzuet: ikhusi nau-zue, eta ez duzue sinhetsterik. Ikhusi nauzue mirakuilluak egiten, eta ede-rretsi ditutzue: atsegin hartu duzue aurkhitzeaz ene baitan osasuna erita-sunetan, eta laguntza behar-ordutan; ordean etzarete urrunago hedatu.Horietan baratu zarete, ez duzue bertze deusere bilhatu. Aiphatu daro-tzuedan zeruko ogi bethierekoa eta bizitzea ematen duena bakharrikonentzat izanen da, erran nahi da, fede bizi batekin eta graziazko estatuanyanen dutenentzat. Gaixtaginek eta federik ez dutenek, edo fedea izanikere, bekhatu mortalean zeruko ogi hartarik yanen duten dohakabeek, ire-tsiren dute bere kondemnamendua.

Bernard Larregi

57

XXIII. KAPITULUAJesusek hazten tu bortz milla presuna iraganak bortz ogi, eta bi arrainekin

S. Matth. 14.

Jesusek jakin zuen Yaun-doni Yauniren heriotzearen berria, eta har-taz ere zer zioten Heroderen kortean. Uzte izan zuen egin behar zuelaaurkhitzen zen lekhutik urruntzerat; sarthu zen bere dizipuluekin barkubatean, eta iragan zen Betsaideko hurbillerat. Alferretan bilhatzen zituenlekhurik gordenak, mundua yarraikitzen zitzaion guzietarat. Bortz millapresuna iraganek egin izan zuten egun baten bidea, oinez, haren ganatheltzeko. Bide bera zuten egiteko bere etxetarat bihurtzeko, eta deusereyan gabeak ziren. Salbatzailleak egin ziotenean bere predikua, eta senda-tu zituenean baltsa handi hartan ziren eriak, dizipuluek, ikhusirik beran-dua zela, erran zioten bere nausiari: Juana, egor ezatzu yende haukhemendik eros dezatentzat zerbeit yanari hauzoko herri hautan. Jesusekihardetsi zioten: ez da premiarik batere urrun ditezen hemendik. Emozuezeuek, yaterat. Ez dugu ordean hemen (zioten dizipuluek) bortz ogi eta biarrain baizik: zer dire guza guti hauk mundu oste hunentzat? Bakotxak ezluke, zion Filipek, hamen bat baino gehiago. Jesusek erakharri zituenbortz ogiak eta bi arrainak, benedikatu zituen eta parti-arazi han zirenguzietarat. Bakotxak yan zuen nahi zuen bezanbat, eta aldaratu zirenoraino hamabi saski sobratu zirenez betheak.

Mirakuillu handi hunek harritu zuen populu hura. Guziak emanziren erraten: huna non den mundurat ethorri beharra zen Salbatzaillea:hartu ere nahi zuten bere erregetzat. Jesusek ezagutu zuen zer zarabilla-ten gogoan: egin zuen berriz ere, ihes, bakhar-bakharra, mendirat. Arratsaphalerat, haren dizipuluek iragan zuten barku batean itsasoa Kafarnau-merat heltzeko haizea bortiztu zen eta itsasoa handitu. Apostuluek ezinardiets zezaketen arrabeen laguntza guziarekin leihorra. Salbatzailleakikhusten zuen menditik heien izialdura eta hirriskua. Laster athera zituenbatetik nola bertzetik.

Goizeko lau orenetako heinean, Salbatzaillea hurbildu zen aposto-luetarat, uraren gainean zabillala. Ikhusi zutenean gizon bat uraren gai-nean ibiltzen, yarri ziren ikharan eta oihu minetan; ordean Jesusek ezarrizituen deskantsuan, erraten ziotelarik: Ez duzuen beldurrik, ni naiz.Jauna, ihardetsi zuen Piarresek, zu balin bazara, mana ezazu ni ere ibil


56


XXIV. KAPITULUAJesu-Kristoren transfigurazionea

Matth. 17.

Jesu-Kristok Zesareako hiritan gaindi zabiltzala bere dizipuluekin,galdegin zioten zer zion munduak hartaz. Ihardetsi zioten batzuk ziotelaJoanes-Baptista zela, bertzeek Elia, eta bertze batzuk Yeremia, edo pro-feta zaharretarik bat. Eta zuek, erran zioten Jesu-Kristok bere dizipuluei,nor uste duzue naizela? Yaun-doni Petrik ihardetsi zuen berehala: zu zareKristo, Jainko biziaren semea; orduan Jesu-Kristok erran zion dohatsuzela haren aitak yakintsun egin izateaz erranik heldu zen egiaz; aginduzion haren gainean asentaturen zuela bere eliza saindua ifernuko atheakbaino bortitzagoa izanen zela. Bai, ni naiz (erran zioten oraino Jesusekbere dizipuluei) ni naiz Salbatzaille igurikia, Jainko biziaren semea, etaJainkoa bera; ez da ordean denbora hulako deusik aiphatzekoa. Debeka-tzen ere darotzuet batere mintzatzeaz gauza hauien gainean: yasan beharditut lehenik asma ahal ditezken idoi guziek baita gurutzeko heriotzeabera, munduaren Salbatzekotzat, eta ene aita zerukoaren yustizia satisfa-tzekotzat.

Zenbeit egunen buruan, Jesusek hartu zituen berekin Piarres Yako-be, eta Yoanes, bere hirur apostulu maitenak, eta eraman zituen mendigora batetarat. Harat zenean, eman zen aphur bat bazterrerat, eta yarrizen othoitzean. Othoitzaren kharrean zatzala, transfiguratu izan zen bet-betan bere dizipuluen begietan. Jesusek ez zirurien, ordu hartan, bertzegizonak bezalakoa, aitzitik ezagun zen Jainko gizona zela. Jainkotasunarendistiadura guzia seinalatzen zen haren gorphutzean. Izarniatzen zuen,alde guzietarik, iguzkiak bezala. Eta gehiago dena, haren yauntstura eginzen elhurra baino xuriago. Ordu berean Moise eta Elia agertu ziren mendiberean, eta egon ziren Jesusekin solasean Jerusalemen pairatzeko zituenatsekabez. Atzarri ziren, arte hartan, lokhartu ziren hirur dizipuluak.Nolakoa etzen behar hekin espantimendua ikhusteaz Salbatzaillea loriaguziaren erdian, eta bi profeta harekin solasean!

Yaun-doni Petrik etzakien non zen, bozkarioz; ezin bara zezakeienbere kontentamenduaren gaindidura: abiatu zen berehala erraten: Jauna,on da guretzat hemen izatea: hemen behar ginduke egon. Non gintezkehobeki? Eginen tugu hemen hirur tenta, edo egoitza: bat zuretzat, bertzebat Moisentzat, eta hirur garrena Eliarentzat. Ordu hartan Yaun-doni

Bernard Larregi

59

Jainkoak erakutsten daroku guretzat duen amudioa bere obra guzie-tan. Halarik ere, aithortu behar dugu Sakramendu Saindua dela harenontasun infinituaren mirakuillurik handiena, eta bertze misterio guziekbere baitan daduzkana. Etzen bada aski gauza guzien kreatzaillea yautszadin guregatik zerutik lurrerat! Har zezan guk bezalako gorphutz hilk-hor bat! Paira zetzan tormentarik izigarrienak! Ez giriztinoak, gure Salba-tzaillea ez da horiek guzietan baratzen: urrunago darama bere miserikor-dia; etzaio iduritzen aski egiten duela gure alderat sakrifikatzean bere bizipreziatua guri zeruko erresuma izan araztekotzat; azkenaz-goiti, ematendaroku aldareko sakramenduan yanaritzat bere gorphutz sakratua. Zeramudiozko gaindidura!

Zenbat ere ezin konprenituzkoa baida Jainkoak gure alderat seinala-tzen duen amudio miragarria, aithortu behar dugu, gure ahalkeria handi-tan, oraino gutiago konprenitzekoa dela gure esker gabetasun itsua hala-ko aita amultsu baten alderat.


58


XXV. KAPITULUAJesu-Kristo mintzo zaie

Apostoluei bere heriotzeaz,eta humiltasunaz

Matth. 18.

Jesu-Kristo yautsi zen bere hirur apostoluekin Thaboreko menditik,eta hurbildu zen bertze dizipulutarat zeinak aurkhitzen baitziren mundu-tze handi batez inguratuak. Bere semea etsaiaz hartua zuen gizon batekothoitztu zituen Jesusen dizipuluak ume haren sendatzeaz heien nausiaharat gabe. Jesusek eman zaroen bere dizipuluei etsai gaixtoen khentzekoeskua; halarik ere, ezin sendatu zuten eri hura. Jesusek sendatu zuenberak, eta bihurtu zion bere aitari; orduan dizipuluek galdegin zioten non-dik heldu zen bada hek ezin sendatu baitzuten. Nausi adoragarriak ihar-detsi zioten hori heldu zela hekin fede eskasetik, eta balute fede gehiago,gai litezkela mendiak errotarik atherarik, iragan eraztekotzat itsasoanbarna. Erran zioten oraino halako eriak etzirela sendatzen othoitzaz etabaruraz baizik.

Paradak ematen zuen aldi guziez, Jesus Jerusalemen yasan beharzituen sofrikariez mintzo zen, eta hitz ukigarrienez mintzo zen. Erratenzioten bere dizipuluei: Salbatzaillea largatua izanen da gizonen eskutarat;hil araziren dute; eta bitztuko da hillen denetik hirur garren egunean.Ebanyelioak erraten daroku dizipuluak etzirela sartzen bere nausiarenerranetan: ez zitzaien sekulan gogoraturen bere pasioneaz, heriotzeaz, etabitzteaz mintzo zela. Etziren hargatik atrebitzen Jesusi galdetzerat harenhitz sainduen argitasunik: beldur ahal ziren erranen ziotela zerbait gauzadamuzta zetzakenik.

Jesus sarthu zenean Kafarnaumen, galdegin zioten bere dizipulueizertaz mintzatu ziren bidean. Bazakien iharduki zutela lehenbizi izatearengainean. Suntsi-arazi nahi izan zituen heien bihotzetarik urguilleriazko etabertzez gorago izan nahizko sentimendu guziak, erran zioten bere arrai-tasun eta amultsutasunekin: ene erresuman lehenbizikoa izan nahi duenabedi guzien azkena eta guzien zerbitzaria. Ene begietan daiten titulurikohoragarriena da egiazko humiltasuna. Nor ere baida humilena eta huraizanen da altxatuena. Hartu zuen gero haurtto bat, besarkatu zuen era-kutsterat ematekotzat zenbat dituen maite arima humilak; ezarri zuenhaur xume hura bere dizipuluen erdian, eta erran zioten: baldinetariak ez

Bernard Larregi

61

Petri bozkarioz horditua bezala aurkitzen zen. Hala ematen daroku Iskri-tura Sainduak ezagutzerat dioenean apostulu hartaz, etzakiela zer erratenzuen: nesciens quid dicent.

Yaun-doni Petri hala mintzo zela, Moise eta Elia suntsitu izan zirenhandik. Hedoi arraiotsu batek estali izan zituen guziak, eta entzun izanzen hedoi haren barnetik Jainkozko boz bat erraten zuena: huna ene sememaitea; huntaz dakusa ene bihotz guziak. Bakharrik hau dut maite, etaberegatik dut maite. Entzun ezazue zuen nausi bezala, obedi diozozuezuen erregeri bezala. Apostoluek ezin yasan zuten hedoi haren distiaduralilluragarria; artiki behar izan zituzten bere buruak lurrerat. Ikharaz laz-tuak ziren; ordean hurbildu zitzaien Salbatzaillea, ukitu zituen eskuz, etaerran zioten: altxa zaitezte, ez izan beldurrik. Apostoluak altxatu zirenlurretik, behatu zuten alde guzietarat, eta etzuten bertze deusere ikhusibaizik Jesus leheneko estatu bererat ethorria.

Salbatzaillearen xedea agertzean bere apostoluen begietan loriazestalia zen hei ezagut-araztea zeruan bere zerbitzarientzat zadukan loria-ren arraio bat bezala. Erakhartzen zituen, denbora berean, gurutzearenyasaterat, eta ematen zuen erakutsterat yauts-arazten duela, batzutan,sainduen gainerat, mundu huntan berean, arte laburretako bada ere, zeru-ko gozotasun eta nahikareen kutsu bat.

Salbatzaillea baitan ikhusi zen zeruko loriaren arraio batek hanbatadmirazione eta allegrantzia hedatu bazituen apostuluen izpiritu eta biho-tzetarat, zer izanen da bada ikhusiko denean gure Jainko handia, bekhoz-bekho, zeruan, bere maiestate adoragarri guziaren erdian! Ez dakit, dioJainkoaren zerbitzari handi batek, zer erran parabisuaz; nik dakidana damunduko atsegin eta edergaillu guziak ez direla zeruan edireten direnatsegin eta edertasunaren itxurapena baizik. Ez dakit yustuki zer aurkhi-tzen den erresuma dohatsu hartan; bainan nik dakidana da, han ez dela,ez gaitzik ez atsekaberik, ez yelosiarik, ez beldurrik, ez eta esparantzarik,hitz batez, han ez dela deusere gure bihotza, den gutiena damusta deza-kenik: aitzitik nahikara eta bozkario suerte guzien itsaso batean bezalaphulunpatua datzala harat heltzeko zoriona duena.


60


XXVI. KAPITULUAHamar lepradun sendatuak

S. Luc. 17.

Jesus egon zen zenbeit egun, Galilean. Handik hedatu zen Yudearat,harorik gabe, eta gordeka bezala. Iragaten zela Samariako herritan gaindi,bathu zituen hamar lepradun haren ganik errespektuz urrun zaudenak.Altxatu zuten boza, eta othoitztu zuten izateaz hetaz urrikalmendu. Jesu-sek, ikhusi zituenekotzat, erran zioten: zohazte aphezetarat, ezagut-arazdiotzotzue zuen buruak; hala manatzen du legeak. Jesusek ematen zuenezagutzerat legearen alderat izan behar den leihaltasuna, eta giriztinoekbide egin behar dutela arimako mirikutarat hei bere barneak agerzekotzat,elizak manatzen duen ordutan, eta bekhatuez hobendun diren aldi guzian.

Hamar lepradunak agertu zirenean aphezetarat, sendatuak izan zirenguziek; ordean etzen izan hetarik bakhar bat baizik Jesus gana bihurtuzenik eskerren ematerat mirakuilluzko sendatze hartaz. Eman zen, ahus-pez haren oinetan, eta bihurtu ziotzon eskerrak egin zion grazia handiaz.Salbatzailleak galdegin zion hea hamarrak etziren izan sendatuak, eta nonziren bertze bederatziak.

Bakhar bat aurkhitzen da, dio ebanyelioak, hamarren artean, denaere arrotz bat, bihurtzen dena eskerrak Jesusi ematerat. Jesusek erran zionbakhar hari: zohazi deskantsuan: ardietsi duzu osasuna esker zure fedea-ri. Denbora berean gaitzitu zitzaion bertze bederatziren eskergabetasuna.

Exenplu hunek irakhatsten daroku ihes egin behar diogula eskerga-betasunari, eta ezagutzaz betheak izan behar garela Jainkoaren alderatzenbeit fagore egiten darokunean, gure bihurkhundeak agertu behar duegiten zaikun emaitzaren eredura: ez da beraz aski bozkariatzea gure ari-mak sendatzen direnean ungi hartuz sakramenduak. Bederatzi lepradunhek ere atsegin bide zuten osasunaren ardietsteaz, laudatzen ere bidezuten, bihotzez, bere ungi-egillea; ordean etziren hartan behar baratu;behar ziren lehiarekin Jesus gana bihurtu eskerren bihurtzerat. Zerenetzuten hala egin gorphutzean zuten lepra iragan zen arimarat, berazegundaino baino eriago gelditu ziren.

Zenbatak ez dire gure lepradunen idurikoak, ez errateko, areagoak!Zenbatak, ardietsten dutenak ez bakharrik laster herrautsetarat behar dengorphutzaren osasuna, bainan oraino gaitzik kaltekhorrenaz zaurthua denarimarena, halarik ere bihurkhunderik ez dutenak bere miriku soberano-

Bernard Larregi

63

baditutzue utzten handitasunezko gogoetak, eta ez bazarete haurren idu-rikoak, etzarete sarthuren zeruko erresuman.

Salbatzaillearen hitz zuhur eta exenplu ederrek erakharri behar gai-tuzte maitatzerat berak, guzien gainetik, maitatu duen humiltasuna. Bat-bederak artik betza begiak alde guzietarat, eta aurkhituko du guzietan zer-taz bere burua humilia. Zer duzu, dio apostuluak, eman etzaitzunik?Duzun gauza emana izan bazaitzu, zergatik hartaz lorifikatzen zare, emanizan ez balizaitzu bezala? Arrazoinik aski ahal dugu yarraikitzekotzathumiltasunari. Ilhunbeak izpiritutan, pasioneak bihotzetan, nekhea etagaitzak gorphutzetan: hitz batez, gauza guziek predikatzen darokutehumiltasunaren premia baitezpadakoa. Yakintasunak, fetxotasunak, etamunduak gure baitan ederrets detzakeien merezimendu distiosenek berekbadituzte bere itzalak eta goibeldurak. Ez da bat bere baia gabe, berazmaitatu behar ez duenik humiltasuna. Gehiago diot: nor ere munduakbaidaduka bertzeez goragokotzat, askotan hura bera daite, Jainkoarenbegietan, guzietarik aphalena eta arbuiagarriena.


62


XXVII. KAPITULUAJesu-Kristoren eztitasuna

emazte adultera baten alderatYaun-doni Yaun. 8.

Jesus hedatu zen Yudearat sendaturik bere bidean bathu zituenhamar lepradunak. Zuhurtzia guzizko bat agertzen zuen predikatzean.Berenagatzen zuen mundu guziaren admirazionea. Halarik ere, gaitzetsiazen skribez eta farisauez; nahiko ziren hartaz yabetu: ordean populuarenbeldur ziren; ezen guziek behatzen zioten Jesusi, bederan profetarik han-dienari bezala. Gaixtaginek etzuten deusere guphidetsten zerbeit erratekoaurkhitzekotzat Salbatzaillearen hitzetan edo obretan. Erakharri zutenharen aitzinerat emazte bat adulterioko bekhatuan eroria. Ezarri zutenguzien erdian, eta erran zioten Salbatzailleari: nausia, emazte hau berriroatzemana izan da adulterioan: badakizu Moisen legeak manatzen daroku-la hulako emaztekien harrikatzeaz: zuk zer diozu horren gainean? Galdehau, dio ebanyelioak, egina zen nahi zerbait errateko kausitu Salbatzai-llearen hitzetan; etzuen ordean deusere ihardetsi, eta abiatu zen makhur-turik iskribatzen lurrean. Egin zioten bigarrenean galde bera: orduanxuxendu zen, eta erran zioten: nor ere baida zuen artean kutsatzen ezdena bekhatutan, eta hark artik biozo lehenbizirik harria emazteki huni.Hitz hautarik lekhora, Salbatzaillea eman zen berriz iskribatzen lurrarengainean.

Skribak eta farisauak berak begiratu ziren galderik gehiago egitetik.Ikhusten zuketeien Salbatzailleak lurraren gainean iskribatzen zituen hitzsainduek hekin ahalkeria eta kondemnamendua zakharketela: kontzien-tziak ere ez ahal zioten bake handirik utzten; urrundu ziren, ixil-ixilla,Jesus ganik, eta Jesus bakharrik gelditu zen lekhu hartan emazteki hare-kin. Erran zion: non dire zure akusatzailleak? Bada batere kondemnatuzaituenik? Ez, Jauna, ihardetsi zuen emazte hark, nihork ez nau kondem-natu. Jesusek ikhusirik bere bekhatuaz zuen urriki mina, erran zion: etzai-tut bada nik ere kondemnatuko. Zohazi, eta ez egin gehiago gaixkirik.

Deusere halakorik bekhatore bat bere baitan sar-araztekotzat nolaeztitasuna. Salbatzailleak barkhatzeko izan zuen ontasunak hobeki iraba-zi bide zuen emazte haren bihotza, ezen ez eginen baitzuen legeak mana-tzen zuen dorphetasunak. Ala berthute maitagarri bat baida eztitasungiriztinozkoa! Ematzen ohi ditu izpiriturik bihurrienak, hautsten bihotzik

Bernard Larregi

65

aren alderat, aitzitik, egundaino bezala haren damuztatzen eta ofentsatzenhari direnak! O! eskergabetasun ahalkagarria eta ondikoz! Maizegi baizikikhusten ez dena gehien zor diotenen beren artean!


64


XXVIII. KAPITULUAJesusek bihurtzen dio bista

sortzez itsu zen batiYaun-doni Yaun. 9.

Jesusek begiratu zuen ondoan emazte bekhatorea harrikatua izatetik,predikatu zituen salbamenduko egia handiak haren maiestate adoraga-rriari zagokon zuhurtzia miragarriarekin. Yuduek hartu izan zuten begie-tan; hari yazarri nahiak ziren; harrikatzerat ere zaramaten baldin ez balitzberehala athera tenplutik. Jesusek bathu zuen, bidean zohala, gizon batsortzetik itsua zena. Bere dizipuluek galdetu zioten hea gizon hura berebekhatuengatik, ala bere burasoeneengatik sorthu zen itsu. Jesusek ihar-detsi zioten haren loria eta botherea seinalaraztekotzat zela itsutasunhura. Ni naiz, zioen, munduan naizeino, munduaren argia. Aski da begiakidekitzea, eta ene obrak ikhustea nor naizen yakitekotzat. Baltsatu zuenbere aho-gozoa lur guti batekin, hartaz gantzutu zituen itsuaren begiak,eta erran zion: zohazi, garbi zaite Siloeko pizinan, edo urean. Ur hartaratzen itsua, han garbitu zen, eta ardietsi zuen bista.

Mirakuillu hunek egin zuen haro. Itsu hura amoina eske egoten ohizen tenpluko athean, beraz hainitzez zen ezagutua. Nihork ezin sinhetszezakeien lehen ikhusten zuten itsu hura zela, ordean bera etzen baratzenerratetik mundu guziari: leheneko hura bera naiz, ez duzue zeren eginhortan dudarik gutiena: zioen oraino, altxaturik boza, Jesus zaritzon gizo-nak bihurtu zioela bista, eta nola hartu zen hortakotzat. Farisauek lasteryakin zuten zer iragaten zen. Erakharri zuten itsu argitu hura beregana:galdegin ziotzoten xehetasun guziak. Larunbata gerthatu zen Jesusekmirakuillu hura egin zuen eguna; eta horra zerk erran-arazi zioten farisaubatzuei larunbata begiratzen etzuena ezin zitekeiela Jainkoak egorria; ber-tze batzuek berriz, ezin eman ziozoketen bere buruei gizon gaixto batekegin ahal zezakela halako gauza espantigarririk: beraz nor bere gisa, min-tzo zen gerthakari handi hartaz. Galdetu zioten itsu argitu berriari zerzioen bista eman zioenaz: ihardetsi zuen: nitaz bezanbatean, uste dutgizon hura saindu handi bat dela, Jainkoak egorria dela, eta profeta dela.

Farisauek gaitzetsi zuten itsu argituaren solasa: etzuten sihetsterikeman haren erranetan; erakharri zituzten haren burasoak, eta erran zaro-en: hau da zuen seme itsu sorthu dela diozuen hura? Nondi heldu da badaorai ikhusten baidu? Buraso hek farisauen beldur ziren: bazakiten khen-du gogo zituztela tenplutik Jesus ezaguturen zutenak Salbatzailletzat.Ihardetsi zuten hitz labur eta zuhur hautaz: guk dakigun guzia da, gizon

Bernard Larregi

67

gogorrenak, eta eskuratzen humorerik moldegaitzenak. Enganio handibat da uste izatea bortitztasuna ahal dela erremediorik hoberena; suakbaino zauri gehiago sendatzen bide du olioak. Nondik heldu da haurrakgaixtakeria beretan bizi baidire? Bizioak ez baidire sehietan gutitzen, aitzi-tik emendatuz baidohaz? Huna arrazoina. Burasoak eta nausi etxeko-Andreak edo, ez dire aski erneak bere umeen eta sehien gainean, edo bor-titzkiegi eta minkiegi agertzen dire hekin alderat; erakharri nahi dituzte-nean bere egin bidetarat, ager beitez eztitasun eta arraitasun gehiagoekin,eta irabaziren dituzte heien bihotzak.


66


XXIX. KAPITULUAMartha eta Maria

S. Luc. 10.

Jesu-Kristo, Bethaniako herritarik iragatean, sarthu izan zen Marthabizi zen etxean. Martha zen Mariaren eta Lazaraen haurridea. Jesu-Kris-tok ohoratzen zituen bi anaia arreba hauk bere estimuaz eta amudioaz.Begitarte hainitz egin zitzaion etxe hartan. Martha guzia khexatua zabillanyatekoen aphaintzen, eta Maria deskantsu zagoen Salbatzaillearen oinetanentzuten haren hitz sainduak. Marthak egin ziotzon Mariaz errenkurakSalbatzailleari; othoitztu ere zuen mana ziozon haren laguntzeaz ordukolanetan. Urrun da nausi dibinoak gaitzetsi baitzuen Mariaren deskantsua,eta haren entzuteko zuen lehia handia, aitzitik laudatu zuen hartan, erra-terainokoan haren aizpari: Martha, Martha, deus gutik asaldarazten zaituhorrela: ez da zeren egin errenkurarik Mariaz. Hagitz ungi hartu da, etaerakutsi duen zuhurtziak izanen du bere gollardoa. Salbatzailleak etzuenaurkhitzen erratekorik, berak eta haren dizipuluek Martha ganik izanzuten begitarte arraiaz; bakharrik kondemnatzen zuen sobraniazko khe-xaguneak sor-arazten duen asaldura. Irakhatsten zuen munduko lanik lau-dagarrienak berak deusere ez direla salbamenduko egitekoaren aldean, etagauza guzien gainetik behar dugula bilhatu gure behin-bethiko zoriona.

Farisauak erasian zauden bere artean zeren Jesus yarri zen mahai-nean eskuak garbitu gabe. Salbatzailleak ikhusirik zer iragaten zen hekinbihotzetan, mintzatu zitzaien zuten hipokrisiaz, eta erakutsten zuten beregisako prestutasunaz. Zuek, farisauak, erran zioten, uste duzue behar denguzia dela garbi agertzea kanpotik. Hortan zatzate batere lotsatu gabebekhatuek zuen arimetarat dakharzketen likhitskeriez. Zuen bihotzakekharriak dire ebatskorat eta gaixtakeria guzietarat; ordean eskuak garbibaditutzue, deskantsu bizi zarete. Zer? Ez dakizue bada Jainkoa inozen-tziari eta barneko garbitasunari darraikola. Bihotza lohi denean, kanpokogarbitasuna sepultura xuritu baten pare dela? Guzietan zuen obra onezmintzo zarete: espanturekin aiphatzen tutzue zuen barurak, zuen amoi-nak, zuen itxurazko prestutasuna! O! hipokritak, zer irabazten duzue badaberthutearen axal horrekin? Gehienerat, gizonen estimua: horra zuen sariguzia; eta gauza horren aphurraentzat galtzen duzue zeruko erresuma.

Zorigaitzez zuentzat, erraten zioten oraino farisauei Salbatzailleak,leihalki bethetzeaz eginbide xumeak hautsten baduzue Jainkoaren legea

Bernard Larregi

69

hori gure semea dela, eta sortzez, itsua zela. Ez dakigu ordean nondikheldu den orai ikhusten baidu, ez eta nor den begiak ideki diotzana. Galdediozozue berari: badu adinik aski; mintza bedi. Yuduek galdetu zioten,bigarren aldian, itsu izanari gauzaren argitasuna, erraten ziotela: mintzahadi gerizerik gabe. Bazakiagu hire gizona bekhatore bat, eta gizon gaix-to bat dela. Bertzeak ihardetsi zuen: nik ez dakit gaixtoa denez; bainanbadakit itsua nintzela, eta orai ikhusten dudala. Galdegin zioten, egundai-no bezala, nola bihurtu zion bista. Itsu ohiak ihardetsi zioten: zertako egi-ten duzue bethi galde bera? Bazindukete haren dizipulu izateko gutizia-rik? Horren gainean yuduek erran zioten: Moisen dizipuluak gaituk. Baza-kiagu Jainkoa Moisi mintzatu izan zaiola; ordean, gizon hortaz bezanba-tean, etzakiagu nor den, ez eta nondik atheratzen den. Ihardetsi zuen itsuargituak: hauxe da gauza miretstekoa! Ez dakizue nor den gizon hura, etanondik atheratzen den: hura bera da bizkitartean ene begiak ideki ditue-na, eta bista eman darotana. Mundua mundu deino, ez ahal du nihorkentzun izan dela bat bista bihurtu dioena itsu sorthuari. Nere sendatzekogai izan denak etzuen eginen egin duen bezalako mirakuillurik, Jainkoazegorria ez izaterat.

Farisauek ezin onetsi zuten gure itsu argituaren mintzoa. Arbuiatuzuten eta khendu tenplutik hain zuhurki mintzo zena. Jesusek bathu zuenbidearen gainean, eta erran zion: sinhetsten duzu Jainkoaren semea bai-tan? Nor da, Jauna (ihardetsi zuen bertzeak) aiphatzen duzun Jainkoarenseme hura, ene sinhetstea haren baitan ematekotzat? Jesusek erran zioen: ikhusi izan duzu Jainkoaren semea, eta hura bera da orai mintzo zaitzu-na. Ordu hartan gizon hura abiatu zen oihuz erraten: bai, Jauna, sinhets-ten dut. Eman zen, ahuspez, Jesusen oinetan, eta adoratu zuen bere Sal-batzaillea bezala.

Ala dohatsu izan baitzen gure itsua ezagutzeaz egiazko argia! Zerkhar etzuen erakutsi bere Salbatzaillearen lorifikatzeko? Nolako humilta-sunarekin etzuen adoratu Jesus maitea! Legeko doktorek, bere yakintasunguziaren erdian, amor eman behar izan zioten argitu berriaren zuhurtziamiragarriari. Alferretan arbuiatu, eta khendu zuten bere baltsatik mira-kuilluz sendatu zen gizon hura; etzuten hargatik gutiago edireten bereahalkeria haren sentimendu laudagarritan. Aithortu behar da lanhoa etahumilla den fedea yakintasun supherra baino argituagoa dela. Izan deza-gun, guk ere, Jainkoaren araberako fedea: maita dezagun gure Salbatzailleadoragarria gure egiazko aita, eta gure guzia bezala; ordutik gaiten segu-ratuak mundu huntan zer nahi arbuio eta laido yasanik ere, ohorez etaloriaz estaliak izanen garela eternitate guzian.


68


XXX. KAPITULUAJesu-Kristok erraten du funditua izaterat

zohala Jerusalemeko hiria,eta mintzo da azken yudizioaz

Matth. 24.

Jesu-Kristo tenplutik atheratzean, hurbildu zitzaizkon bere dizipu-luak, eta erakharri nahi izan zuten begiak artikitzerat tenplu haren ederta-sunaren gainerat; ordean Salbatzailleak erran zioten bihotz minekin:ikhusten tutzue horiek guziak? Bada, egiaz mintzo natzaitzue, ez da gel-dituren harria harriaren gainean; ez, ez da harri bakhar bat tenplu hortanlurrerako ez denik. Jesu-Kristoren errana izan zen konplitua erromarrakJerusalemez yabetu ziren ordu beretik: erran nahi da, Salbatzaillea hilzenetik berrogoi urtheen buruan.

Dizipuluek galdegin zioten bere nausi adoragarriari, noiz ikhusikoziren aiphaturik heldu zen gauza espantigarriak, zertarik ezagutu beharkozen haren ethortzea mundurat, eta noiz izanen zen mendeen akhabantza.Jesus mintzatu zitzaien laburzki azken yudizioaren aitzinean ikhusi behar-ko ziren gauza ikharagarriez. Erran zioten mendeen akhabantza gertha-turen zela Jainkoak egundainotik hartakotz aldaratua zadukan egunean.Orduan kreatura guziak altxaturen zirela galdetzekotzat kreatzaillearenbothereaz eta ontasunaz probetxatu etzireneen punimendua. Orduan,zioen Jesusek, profeta faltsoek eginen tuzte munduan eginahalak haute-tsien ere gal-araztekotzat. Ez da, alde guzietarik ikhusiko liskar eta gerla-rik baizen; populuak emanen dire populuen kontra, bakea familietarikdesterratua izanen da. Biziek hillak iduriko dute; lurra arraillaturen etaidekiren da guzietan. Zerua sutan agerturen da, ez du gehiago izarniatu-ren. Ospin ihurtzuriek iharrosiren tuzte bazter guziak. Gizon guziakyarriren dire nigar eta marrasketan. Abereek eginen tuze orrho diren izi-garrienak. Horra zertarik ezagutuko duzuen azken yudizioa hor heldudela. Orai ikhus ezazue nolakoa beharko den bat bederaren ikhara munduguzia azpikoaz gora itzulia gerthaturen denean.

Dohatsu izanen dire (zioen oraino Salbatzailleak) ez dut erran nahi,handiak eta lurreko erregeak, bothereak ezin emanen diotenaz gerozlaguntzarik den gutiena; bainan yustuak eta kontzientzia deskantsu izanendutenak ikhusiko duten orduan gizonaren semea hedoi batean ethortzenbothere eta maiestate handirekin. Egun ikharagarri hartan gizon eta

Bernard Larregi

71

eginbide handiagotan, ez balin baduzue lagunen alderako zuzentasunik,ez eta Jainkoaren ganako amudiorik. Bethe behar dire, hala da, eginbidexumeak, ordean handiek ere galdetzen dute gure leihaltasun guzia.

Zorigaitz zuentzat utzteaz zuen kontzientziak ez deuskeriez asalda-tzerat, deskantsuki egiten ditutzuen denboran bekhaturik izigarrienak.Badire gizon batzu ulitxen iretsteaz ikharatzen direnak, hurren herabe ezdiren denboran kamelu baten iretsterat; zuek ere hetarik dirurizue. Lehen-biziko urhatsaren ondoan zabiltzate, mundu guziak agur egin diezazuennahi duzue; eta ordukotz zuen othoitz luzeen itxuran, yazartzen diozuealhargunari eta ume-xurtxari, eta erortzen zarete gaixtakeria guzietan.

Legeko doktorek beretzat hartu zituzten Salbatzaillearen hitz sain-duak. Damustatuak izan ziren. Hetarik batek erran zion biphilki Jesusi:azkenaz-goiti desohoratzen gaitutzu gu ere horrela mintzatzeaz. Jesuseketzuen nihor guphidetsten; ihardetsi zion legeko doktor hari, urrikaltzekozirela hura eta haren lagunak bertzei eman nahi izateaz uztarri dorphe batberek erriaz ere ukitu nahi etzutena.

Ederrets dezagun Mariaren zuhurtzia yarraikitzean, guzien gainetik,salbamenduko egiteko handiari. Hura ahal da, bertze guzien artean, art-harik gehien galdetzen duena. Eta, egiaz, zer dire munduko itzuli, ohoreeta ontasunak? Zer da gure bizia bera salbamenduko egitekoaren aldean?Edo behar gare behin bethiko dohatsu, edo, behin bethiko dohakabe: edobehar gare Jainkoaz, menderen-mende, gozatu zeruan, edo su lametanerre, damnatuen baltsan, eternitate guzian. Zer da mundu huntako bizi-tzerik nahikarazkoena eta dohatsuena? Amets bat berehala suntsitzendena. Hillen gare beraz gutien ustean: ordean norako gare? Zerurat, alaifernurat? Gogoeta lazgarria! Balinba zeruan nahi gare sarthu! Arrenbehar dugu maiteki ekharri izpiritutan salbamenduaren orhoitzapenzuhurra, eta finkatu gure bihotzetan haren ardietsteko lehia khartsuena.


70


XXXI. KAPITULUAAberats gaixtoa

Luc. 16.

Jesu-Kristok irakhatsten daroku arbuiatzen aberatstasunak. Hunahortakotzat ekhartzen duen exenplu bat ikharatu behar gaituena. Mintzoda bi gizonez, eta dio hetarik bat hagitz aberatsa zela, guzia bere buruazhartua, atseginetarat emana, ederki yauntzia; eta mahain ona zadukana;ordean ondikoz! gogorra pobreen alderat. Bigarren gizona zen, dio Jesu-Kristok, zauriz guzia maldatua, aberats haren athean zatzana, eta harenmahainetik erortzen ziren ogi paphurren eske zagona: dohatsu orainoizan balu laguntza xume hura hagoan bizitzekotzat: ordean dena ere ezzitzaion ematen. Etzen aberatsaren etxean atseginik eta dostatzerik bai-zen; nausi bihotz gogor haren zakhurrek urrikalmendu gehiago agertuzuten pobrearen alderat; ezen noizetik-noizerat limikatzen zituzten harenzauriak.

Horra bi gizon elkhar guti iduriak, bata, munduaren arabera, doha-tsu bizi zena, eta bertzea urrikaltzeko zena. Ordean ederrets dezagun Jau-naren probidentzia saindua, eta haren zuhurtzia miragaria gerthakariguzietan. Pobre hura hil zenean gosez eta miseriaz, haren heriotzea pre-ziatua aurkhitu zen Jainkoaren begietan: aingeruek eraman zuten harenarima bakearen eta bozkario guzien ithurburu dohatsu baterat. Aberatsaere hil izan zen handik laster. Ala bertzelakoa izan baitzen haren herio-tzea! Pobrearena zorionezkoa bezain ondikozkoa gerthatu zen harena.Aberatsaren gorputz guriki haziak harrak bazkatzen zituen denboraberean, haren arima dohakabea erretzen hari zen su lametan. Aberatsakikhusi zuen, gogoz, Lazara, Abraham Patriarkaren aldean, deskantsuhandi batean, eta gozatzen zela orduan arima yustuak mundu huntariklekhora, gozatzen ziren dohatsutasun guziaz.

Aberatsaren bihotz-mina eta desesperamendua emendatu baiziketziren ikhusteaz Abraham eta Lazara nahikara guzien erdian, eta bereburua tormenta izigarritan phulunpatua. Abiatu zitzaion Abrahami, nigareta marrasketan, othoitz humil hunen egiten: aita Abraham, duzun nitazurrikalmendu sutan natza. Egor diezadazu Lazara, guzti beza bere erriaurean, eta artik beza xorta bat ene mihiaren gainerat. Balinba izan arazi-ren diozu laguntza xume hau alde guzietarik erretzen hari den dohakabebati! Urrun da Abraham erori baitzen Lazaraen othoitzetarat; aitzitik min-

Bernard Larregi

73

emazteki guziak biztuko eta agertuko dire yuie adoragarriaren aitzineratizatekotzat yuiatuak eta entzutekotzat sententzia bat apellik gabekoa, gureeternitateko zoriona, edo zorigaitza eginen duena. Ene aita da bakharra(Jesus mintzo da bethi) dakiena noiz izanen den egun lastimagarri hura:aingeruek berek ez dute egun haren ezagutzarik. Zuetaz bezanbatean,etzaiteztela eman muga hura yakin nahizko grinan; bainan hartarat pre-para zaitezte zuen obra onez, eta bizitze sainduaz. Yuie soberanoak etho-rri behar zuenaz geroz adi-arazi gabe zein egunez eta orenez, egin beharzutela familiako aita batek bezala zeina erne bailagoke balaki zer mugaz,edo zein gauez ethorri gogo duen ohoinek haren etxerat. Jesusek gomen-datu zioten bere dizipuluei leihalki bethetzeaz bere eginbideak, erratenziotelarik etzutela zeren iguriki esker onik gizonetarik, aitzirik beregana-turen zutela heien arbuioa; ordean zerbitzatuko zuten Jainko handia beraizanen zela hekin gollardoa. Azkenean, Salbatzailleak erran zioten beredizipuluei: balin bada nihor zuen baltsan, ukho egiten ez diotenik bereburuari, eta dituen guziei, haina ezin izanen da ene dizipulu; erraten balubezala; alferretan nihor nahiko zait yarraiki, non ez duen lehenik bihotzagarbitzen munduaren alderako yaidura gaixto guzietarik, eta salbamen-duari gibelamendu ekhar diozoketen gauza guzietarik.

Salbatzailleak, ikhusi dugun bezala, erran zioten bere dizipuluei azkenyudizioa ustekaberik ethorriko zela. Gauza bera erran dezakegu gure herio-tzeaz. Ez dakigu noiz hillen garen, ez non, ez nola, laster ala berant; gukdakiguna da ez dela urhats bat baizik bizitik heriotzerat; ez da bat uste ezduenik bizi bederen biharamuneraino, eta zenbatak biharamun hura ikhus-ten ez dutenak, bet-betan dohazenak mundu huntarik! Eta zer estatutan!Halarik ere, bizi-gare behinere hil behar ez bagine bezala, edo heriotzekoorena gure eskuko bagindu bezala. O! itsumendu auhendagarria.


72


bezanbat milla million mendez! Zer diot? Zer dire hauk guziak eternita-tearen aldean? Deusere. Urtheak, millionka, iraganen diren buruan, egun-daino bezala, hasi beharko da berriz erretzen.

O! zuek egia erdiragarri hauk irakurtzen eta entzuten ditutzuenak,sarthuko ahal zarete zuen baitan; urrunduko ahal zarete ifernurat dara-man bide gaixtotik; altxaturen ahal ditutzue zuen bihotz eroriak Jainkomaitea gana, gozatzekotzat, eternitate guzian, arima hautetsientzat aldara-tua den zeruko zorionaz.

Bernard Larregi

75

tzatu zitzaion hitz min hautaz: ene semea, orrhoit zaite atseginpean era-man duzula zure bizi guzia, eta Lazarak bizitze triste eta nekhatu bat era-man duela. Orai bertzela dire gauzak, haren aldia da bozkariatzeko, etazurea pairatzeko: ez duzu zeren iguriki arinduren darozkitzula zure tor-mentak; ezin ere egin dezake. Hulako moldez gare elkhar ganik hastan-duak, non nihor ezin baidohake hemendik zu zaren lekhurat, ez eta ethorhortik huna.

Bederen erran zion Abrahami aberratsak, hel-araz ezazu (errekeri-tzen zaitut), Lazara ene aitaren etxerat, ene bortz anaiei erraterat zer hers-turetan edireten naizen, hek ere ez ditezentzat ethor enekin batean suhuntan erretzerat. Abrahamek ihardetsi zion: eskutan dituzte Moisen etaProfeten liburuak; ez dute bertze deuseren beharrik: aski dute egitea nausihek irakhatsten diotzotenak: entzun betzate, eta salbatuko dire. Ez, aitaAbraham (zioen oraino aberats gaixtoak) ez da aski zuk diozuna egitea.Hel baledi hillen artetik norbait ene haurridetarat, eta erran baliozate zerzorigaitz dagon hekientzat, dudarik batere gabe, yar litezke ikharan, etaegin lezakete peitentzia. Enganioan zara (ihardetsi zion Abrahamek)Moise eta Profetak entzun nahi ez dituztenek ez lukete sinhetste gehiagohil biztu baten erranetan.

Nor dagoke laztu eta ikharatu gabe orhoitzean badela ifernu bat;erran nahi da, su bat Jainkoak bere aserradura sainduan, eta bere bothereguziaren hedaduran biztu izan duena bekhatoreari yazarteko, eta harenpunitzeko! Ala urrikaltzeko baida arima damnatua! Suzko itsaso ondorikgabeko hartan datza phulunpatua: sua dario alde guzietarik, eta haren tor-mentak oraino gehiago emendatzen dituena da yakitea baliatu beharbidean Jainkoak zeruratzekotzat eman zion denboraz, iragan duela den-bora preziatu hura bere Salbatzaillearen ofentsatzen, eta bere burua behinbethikotzat galtzen.

Non zen, erranen du arima damnatuak, non zen ene adimendua?Non zen ene buruari zor nioen, eta ekharri behar nion amudio zuhurra?Sinhetsten nuen bazela ifernu bat, bekhatu mortal bakhar bat aski zelaharat kondemnatua izatekotzat; eta atsegin iragankhor, eta ohore zorobatzuen ondoan ibilli naiz bada! Jaunaren graziari, kontzientziako boz ixi-llari, abisu eta exenplu salbagarriei; hitz batez, ukho egin diotet bada zeru-rat hel-araz nintzaketeien laguntza guziei!

Erre behar izatea ifernuko zolan munduan oren iragaten den bezan-bat mendeez, hainitz laite, eta iraupen hunek baluke zertaz yar-araz batbedera ikhara handienean: zer izanen da bada erre beharko denean sulametan itsasoan ur xorta, udan, haritzetan hosto, eta lurren hare izpi


74


Gauza guziei ukho eginen diotenek niri yarraikitzekotzat igurikibehar dute (dio oraino Jesu-Kristok) bertze fagore bat infinituki prezia-tua: hillen dire sainduen heriotzeaz, eta bizitze labur, eta lazeriez betheaden huntarik lekhora, ardietsiren dute behin bethiko dohatsutasuna.

Deusere zuzenagorik nola nork bere ahaideen maitatzea. Jainkoakmanatzen ere daroku hala egiteaz; ordean erraten daroku, denboraberean, ukho egiten ez dioenak haragiari, odolari eta bere buruari, bakha-rrik hari yarraikitzeko, ez duela zeren uste izan haren dizipulu dela. Deu-sere hitz hauk baino klaragorik; ordean nola onhetsten ditugu? Salbatzai-llearen nahiaren eta manuaren arabera bizi othe gara! Ez da egia, askotanekharriagoak garela, gure kontzientziaren bidegabetan bada ere, yarraiki-tzerat ahaidei, adiskidei, hitz batez, munduari ezen ez gure Salbatzailleadoragarriari? Othe dugu bada martirek etzuten ebanyelio bat, hek eza-gutzen etzuten bertze bide bat zerurat heltzekotzat! Ez, ez, lege beradugu, bethetzeko, bide bera jartzeko; beraz nausi beraren dizipulu izate-kotzat, hek bezala utzi behar dugu, bihotzez, mundua, eta bilhatu, gauzaguzien gainetik, gure salbamendua.

Bernard Larregi

77

XXXII. KAPITULUANolakoa den Ebanyelioaren araberako

pobreziaren gollardoaMatth. 19.

Apostoluek ezagutu zuten Jesusen erranetarik dohatsu zirela besar-katu baitzuten ebanyelioaren araberako pobrezia; horra zergatik Yaun-doni Petrik galdegin zion bere eta bere apostolu laguneen izenean: nau-sia, ikhusten duzu guziez gabetu garela nahiz zuri yarraiki, eta bizi zureabisu zuhur eta exenpluen arabera. Ordean zer behar dugu iguriki gollar-dotzat?

Zuen saria (ihardetsi zuen Jesusek) handia, eta iguriki ahal dezake-zuen baino handiagoa izanen da. Behinik-behin, eginen dut lurrekonazione guziez eliza bat; eta hark eginen du ene populua eta ene primu-za; Israelgo hamabi tribuek orai arteraino egin izan duten bezala, eta zuekizanen zarete nazione hek guzien yuiatzailleak. Hil guziak biztuko direnegun handi hartan, ikhusiren da orai zuen idurikoa zaitzuen gizon huramaiestatez gaindi egina, bere loriaren tronuan yarria, eta ekhartzen duelabat-bederaren behin bethiko zorionaren, edo zorigaitzaren sententzia.

Yuiamendu lazgarri hura emanen denean, izanen dire zuentzat yar-lekhuak zeruan. Yarraiki izan zaizkidate, ene lehenbiziko ministro izanzarete, zuzen da beraz izan zaitezten ene aldean yarriak nik bezala zuekere kondemna detzatzuentzat zuen hitzak entzun nahi izan ez dituztenak,eta bere buruen galtzerat hari izan direnak.

Zuen gollardoa ez datza bakharrik erranik heldu naizenetan. Ezduzue, zuen pobrezia guziaren erdian, deuseen eskasik izanen munduhuntan berean. Ene hitzean aurkhituko naute bere ontasunak eta bereahaideak utziko dituztenek ene ohoretan, eta heltzekotzat ebanyelioakmanatzen duen perfekzionerat. Bai (Jesu-Kristo mintzo da bethi) sarista-turen ditut mundu huntarik beretik bere etxeak, edo bere anaiak, edo bereburasoak,edo bere emazteak, edo bere umeak, edo bere lurrak utzirik, niriyarraikiren zaizkidanak. Halakoei emanen diotet utzi duketen baino ehu-netan ontasun gehiago. Emanen diotet oraino nahi bezanbat laguntzaaitzinatzekotzat berthutean; berriz izpirituko eta bihotzeko bake gozo batharagiak, odolak, mundu guziak ere eramanen ez diotena; aitzitik bethiberekin izanen dute bake maitagarri hura bere pobrezia dohatsuan, zeinakitzultzen baiditu atsekabea atseginetarat, eta bidegabea irabazitarat.


76


nabarbenki, bere eta bere lagunen izenean, familiako aitari, erraten zioe-la: gutaz noizbait ethorri dire gizon hauk lanerat, oren bat eman duketelanean, eta oraino, arratseko freskuran, eta gu nekhatu izan gara, egin osobatez:gehiago dena, iguzkiaren minenean; bada zer ikhusi heien lanetikgurerat; bizkitartean ematen diozute guri bezanbat. Non da adimendua?Non da zuzentasuna?

Familiako aitak ihardetsi zion langille nabarben hari: ene adiskidea,ez darotzut egiten bidegaberik. Ematen zaitzu zor zaitzun eguneko iraba-zia; ez da egia ez darotzudala gehiagokorik agindu? Har ezazu beraz zorzaitzuna, eta bihur zaite zure etxerat. Baldin eman nahi badiot zuri bezan-bat azkenik ethorriari, egiten darotzut hortan bidegaberik? Ez dut eneontasuna neure eskuko? Ez naiz bada nausi hartaz nahi dudana egiteko-tzat? Bekaxtu behar zaizko bada zure lagunaren onari zehorrek kalterik ezduzun denboran?

Ez ahal da estatu kaltekhorragorik salbamendukotzat nola ephelta-suna. Arima ephelak ihes eginen dio, nahi dut, bekhatu mortalari. Ordeanala errexki erortzen baida mortalak etzaizkon gaixkitan! Haren othoitzak,meza entzuteak, kofesio, komunioneak barneko gozotasunik gabe, kha-rrik eta fruiturik gabe gerthatzen dire. Arima ephelak ez du berthuteanaitzinatzeko lehiarik. Aski zaio huts handitan ez erortzea. Gaitzetsten ohiditu presuna Jainkotiarrak aurkhitzen duelakotzat bere ahalkeria, eta kon-demnamendua halakoen bizitze saindu eta exenplu ederretan, lakhetagodu bera bezalakoekin, diot, giriztino bere Salbatzaillea erdizka baizikmaite ez dutenekin.

Arima ephelak ez du hurren ezagutzen bere hirrisku ikharagarria;nola beraz atherako da handik? Ez du luzero begiratzen bekhatuen alde-rako higuntza zuhurra: emeki-emeki, galtzen ohi du kontzientziaren min-beratasuna; hastean, haren barnea asaldatzen zuen gaixkiak ez du gehia-go kantitzen ere. Uzten ditu nausitzerat bere bihotzean yelosia, orguille-ria eta lagunaren alderako hotztasuna. Behatzen dio Jesu-Kristoren uzta-rri arin eta eztiari uztarri pisu eta dorphe bati bezala: zer gerthatzen daazkenean? Arima ephela largatzen da zer nahi gaixtakerietarat. Munduanbekhatoretzat ezagutua dena baino areagoa da arima ephela; eta horrazerk erran-arazten dioen Jesu-Kristori hobe dela osoki hotza izatea harenzerbitzuan ezen ez ephela. Bai, bekhatore handi bat lasterrago itzuliren daJainkoa ganat arima ephel bat baino. Ikhusten dire askotan gaixtagin han-dienak bere baitan sartzen, penitentzia egiten; ordean giriztino ephel hai-nitz ikhusten othe dugu finki eta khartsuki lothzen bere salbamenduari.

Bernard Larregi

79

XXXIII. KAPITULUABere langilleak pagatzen dituen

familiako aitaren parabolaMatth. 19.

Jesu-Kristok kondemnatu zuenean ontasunen alderako yaidurasobraniazkoa, eta altxatu bihotzezko pobrezia, erran izan zuen, hainitzakdire lehenak direneen artean azken izanen direnak, eta azken direneenartean hainitzak dire orobat lehenbiziko gerthaturen direnak. Sententzialaburra; ordean hainitz zakharkena: irakhatsten zuen ilhunbean bizi diren,eta munduaz arbuiatuak diren arima Jainkotiarrak izanen direla, egunbatez, zeruan ohoratuak, eta loriaz estaliak.

Jainkoak erraten daroku haren zerbitzuan denbora luzia daramate-nak ez direla bethi gehiago altxatuak zeruan arte laburrez zerbitzatzenduketenak baino. Bihotzaren ondoan dabilha. Arraikiago behatzen dioharen ganat berriro, ordean zin-zinez itzultzen denari, ezen ez aspaldion,ordean khar gutirekin yarraikitzen zaion arimari. Maitatua denaren eredu-ra, du saristatzen. Ematen du egia hau argi zabalerat konparazione hun-taz: emozue (dio Jesu-Kristok) zuen izpirituari ikhusten duzuela familia-ko aita bat bere etxetik atheratzen argitu orduko mahatstizainketarat, etaaurkhitzen dituela. Agintzen dio hetarik bakotxari eguneko kornadu batdiru, eta egortzen ditu bere mahatstirat. Beldurrez etzuen langillerik aski,eta nahiz gehiago, badoha hameka orenetako mugan lehenbizikoak bathuzituen lekhu bererat; han aurkitzen ditu zenbeit alfer zaudenak. Erratendiote: zertako daramazue egun osoa alferrerian? Iherdetsi zioten: nihorkez gaitu galdegin lanerat. Horren gainean, nausiak erran zioten: nik ema-nen darotzuet lana, zohazte ene mahatstirat, eta izanen duzue zuen sariona.

Langille hek etziren guziak orobat nekhatu: ikhusia den bezala,batzu bertzeak baino gehiago egin behar izan ziren, halarik ere sari beraizan zen guzientzat. Sarthu zenean iguzkia, familiako aitak manatu zioenharen ontasuneen artha zadukanari bil arazteaz langilleak, eta hei emateazirabazi zutena, hasirik azken ethorritarik manu hau konplitua izan zen.Hurbildu ziren berantenik ethorriak, eta izan zuten kornadu bana: lenen-bizi ethorriek sari hobea igurikitzen zuten, abiatu zirelakotzat lanean argi-tu orduko: errenkuratu ziren familiako aitaz ez gehiago saristatzeaz hekinlana. Etziren baratzen bere artean erastetik. Hetarik bat mintzatu zitzaion


78


Jesusek erran zioten bere etsaiei asko gauza irakhatstekotzat etzuelabehintzat egin gaixkirik den gutiena paralitiko hura larunbatarekin senda-tzeaz, aitzitik obra on bat egin zuela. Gauza bat dut (zioen oraino Jesu-sek) zuei gomendatzeko: norbait yuiatu nahi duzuenean, ez beha presu-nari, bainan bakharrik arrazoinari eta zuzentasunari. Hunela egiten badu-zue, zer nahi desgustu eta urruntasun dukezuen nor baiten alderat, ezduzue kondemnatuko haren akzionea non ez den berenaz kondemnaga-rria.

Jesusek predikatu izan zituen milla gauza eder eta miragarri, askibehar zirenak haren saindutasuna eta Jainkotasuna ezagut-araztekotzat.Urrun da ordean suntsi arazi baitzituen haren biziari nahi zioteneen izpi-ritutako ilhunbeak, eta eskuratu baitzituen hekin bihotzak; yarri zirenegundaino baino herra eta errabia handiagotan: etzuten bertze gogorikbaizik nola harturen ziren hartaz yabetzeko. Ordu hartan Jesus soberaungi zen begiratua eskurik ezartzekotzat haren gainerat. Etzen nihor atre-bitu haren hartzerat: etzen alabainan oraino ethorria berak bere buruaetsaieen eskutarat largatu nahiko zuen muga. Hargatik, populuak atsegi-nekin entzuten zuen Salbatzaillea bere predikutan. Izan ere zen zenbaitbere sinhetstea haren baitan eman zutenak, ziotelarik bere artean: usteduzue bada Mesias ethorriko denean gizon hunek baino mirakuillu gehia-go eginen duela?

Yuduek ikhusten zituzten Salbatzailleak hekien begietan obratzenzituen mirakuillu handiak, halarik ere etzuten ezagutzen bere erregetzat,bere yabetzat igurikitzen zuten Mesiastzat. Itsumendu auhendagarria!Giriztinoek berek nola ezagutzen dute bere Salbatzaille adoragarria?Haren ezagutzea othe da bada haren manu sainduen hautstea? Aita amul-tsu hura maitatu behar bidean, hotztasunik baizen haren alderat ez ager-tzea? Munduaren iduriz, prestuki bizi direnek berek behar den bezalaezagutzen othe dute Jesus maitea? Merezi othe dute haren dizipuluenizena ekhartzea? Orrhoit gaiten Salbatzailleak zer egin duen gure fagore-tan, eta has gaiten haren hobeki ezagutzen eta khartsukiago maitatzen.

Bernard Larregi

81

XXXIV. KAPITULUAJesus badoha Yerusalemerat ixillik bezala,

eta agertzen da tenpluanJoan c. 7.

Jesus yoantzen Galileatik Yerusalemerat: etzuen nihor berekin era-man hiri hartarat. Haren ospea hedatua zen inguru hetarat: mundu guziahartaz mintzo zen. Abiatu ziren haren ondoan; ordean ezin aurkhituzuten. Guziak etziren orobat mintzo Salbatzailleaz: batzuek haren aldeziren, laudatzen zuten, saindutzat ere zadukaten: bertze batzuek zaduka-ten gaixtagin eta munduaren enganatzailletzat; hartaz gaixki mintzo zire-nek bere artean zituzten bere solasak; etziren ausartatzen ageriki gaixkirikerraterat yuduen beldur zirelakotzat. Jesus sarthu izan zen laster tenpluan,eta beregana zuen guzien admirazionea, azkenaz-goiti bere etsaiena ere:batak bertzeari galdetzen zion espanturekin: gizon hori nola egin othe dabada horren yakina egundaino nausirik izan gabe?

Jesusek erran zioten zuhurtzia handirekin predikatzen zioten doktri-na etzela harena; bainan haren aitarena, hark egorria zela doktrina hurahei irakhatsterat; bere baitarik mintzo denak, eta ez, eman izan zaizkonargien arabera, bakharrik bere burua bilhatzen duela; ordean bere nausia-ren ohoratzeko, eta haren izenean predikatzen duena egiaz mintzo dela,eta gauza guzietan zuzentasuna bilhatzen duela.

Ez dut miresten (zioen Jesusek) ez balin bazarete predikatzen daroz-kitzuedan egien arabera bizi, ez duzuenaz geroz begiratu Moisen, errannahi da, zuen buruzagitzat ezagutzen zindutenaren legea. Urrun da begi-ratu baiduzue lege zuhur hura, aitzitik hark debekatzen darotzuena egitenduzue. Manatzen darotzue inozenten alde yartzeaz, eta zuek, hekin aldeyarri behar bidean, yazarri nahi diozue. Konprenitzen bide duzue zererran nahi dudan; ikhusten duzue beraz zuen barneko xede gaixtoaz min-tzo naizela. Ez naiz deusetaz hobendun, ez duzue nitaz erratekorik; hala-rik ere, ni hil-arazi nahiz zabiltzate. Zer egin darotzuet bada? Zergatik era-man nahi darotazue bizia? Funtsean, badakit zerk ematen zaituzten hor-tan: gabetu nahi nauzue biziaz, zeren egin izan dudan zuen begietan gauzabat legeak, zuen arabera, debekatzen zuena: sendatu izan dut paralitikobat, manatu izan diot ibiltzeaz, bere ohea hartzeaz, eta berekin etxerateramateaz; eta hauk guziak larunbat egun-kara egin izan ditut.


80


ten dut zu zarela Kristo, Jainko biziaren semea, mundurat ethorria. Martha, hitzhauk erran eta, yoantzen lehian Maria bere aizpa ganat, eta erran zionbeharrirat: nausia ethoria da, zure galdea du. Maria altxatu zen berehalabere lekhutik, eta egin zuen bide Marthak Jesus bathu zuen tokirat; yarrai-ki zitzaizkon bere etxeko guziak ustez nigar egiterat zohan bere anaiarenhobiaren gainerat.

Mariak ikhusi zuenean Salbatzaillea, artiki zuen bere burua harenoinetarat, eta erran zion nigarrez: Jauna, zu hemen izaterat, ene anaiaetzen hillen. Bi aizpa heien nigarrek eta han aurkhitzen ziren yuduenekukitu zuten Salbatzaillea nigarrez abiatzerainokoan. Yuduek hori ikhusizutenean, erran zioten elkharri: zenbat maite zuen! Salbatzailleak yakinnahi izan zuen non ehortzi zuten Lazara. Erran zitzaionean non, yoan-tzen lekhu hartarat, eta altxarazi zuen hobiaren gaineko harri handia.Marthak erran zion: Jauna, badu lau egun ehortzia dela, beraz usainduabehar da. Salbatzailleak ihardetsi zion: ez darotzut nik erran sinhetsteaduenak ikhusiren duela Jainkoa lorifikatua? Eman zen othoitzean, eta eginzuenean bere othoitza, erran zituen hitz hauk: Lazara altxa zaite hortik.Berehala hilla biztu eta altxatu zen han ziren guzien begietan, eta ehortzizuten plantan; erran nahi da, eskuak eta zangoak estekatuak, eta bisaiaoihal batez estalia. Nork egundaino ikhusi zuen halako gauza espantaga-rririk? Hartzeko ahal zen mirakuillu hartarik Jesu-Kristo Jainkoarensemea zela, eta igurikia zen Mesia hura bera!

Lazaraen bizteak irakhatsten daroku bekhatoreari, egun guziez, gert-hatzen zaioena lothzen zaionean salbamenduari. Jesu-Kristo hurbiltzenzaio bertze-orduz Lazarari bezala; bere ganatzen du bere grazia saindua-ren gantzuduraz. Oihuz dagoko bere ministroen ahoz, erraten dioela ilki-tzeaz bekhatuen thonbatik: ematen diote bere ministroei bothere guzialibratzekotzat bekhatorea etsai gaixtoarekin amarratua dadukaten lokha-rri bortitzenetarik. Lazara bizteko aitzinean egin ziren nigar eta othoitzekerraten darokute ez dela halako zorigaitzik nola arimako bizia galtzea, etanekhe dela bekhatore bat Jainkoa ganat itzul-araztea, guziz aspaldion bek-hatutan ehortzia badago. Ordean zer nahi gaitztasun daiten konbersione-ko obra handian, ez da zeren behin ere etsitu salbamenduaz: Jaunarenmiserikordiak hedatzen daroku esku amultsu eta botheretsu bat: zelhai-tzen ditu bide guziak, eta ematen daroku errextasun maitagarri bat hel-tzekotzat zeruko erresuma dohatsurat.

Bernard Larregi

83

XXXV. KAPITULUAJesu-Kristok bitz-arazten du Lazara

Yaun. 2.

Jesusek obratu zituen mirakuillu guzietarik harrabots gehien eginzuena, erran daite Lazaraen biztea ahal zela.

Lazara zen gizon bat yuduek ohoratzen zutena; Bethania deithuazen, eta Yudeatik hurbil zen herri batean bizi zen bere arreba Martha etaMariarekin. Jesusek izan zuen behin baino gehiagotan hainitz begitarteLazaraen etxean; arraitasunekin behatzen zion familia saindu hari. Lazaraerori izan zen eritasun handi batean, haren arraebak lehiatu ziren egor-tzerat mandatari bat Jesus ganat, erraterat eritu zela hark maite zuena. Sal-batzailleak berri hau entzun zuenean, ihardetsi zuen eritasun hura etzelaheriotzerat zaramana, bainan zela ethorria Jainkoaren ohoratzeko etaJainkoaren semea lorifikatzeko. Salbatzaillea etzen, bi egun hetan, berelekhutik alderatu. Bi egun hek iragan zirenean, erran zioten bere dizipu-luei: bihur zaitezte Yudearat. Dizipuluek ihardetsi zioten: zer? Nausia, ezdu denbora guti baizik yuduek harrikatu nahi zintuztela, eta nahi zarabada bihurtu zure biziari nahi dioten yendeen arterat? Jesusek irakhatsizioten nihork ezin egin ziozokela gaixkirik non etzuen berak nahi. Ondo-an, erran zioten: lo datza Lazara gure adiskidea. Banhoa haren iratzartze-rat. Jesusek loaren izena ematen zion Lazaraen heriotzeari, zeren hainerrex baitzen harentzat hil baten biztea nola bizia den, eta lotan datzangizon baten iratzartzea. Azkenean, erran zioten garbiki: hil da Lazara, etaatsegin dut zuengatik ez bainaiz han gerthatu, zuen fedea perfetagoa izandadintzat.

Bazuen lau egun Lazara ehortzia zela Salbatzaillea Bethaniaratzenean. Nola lekhu hura hurbil baitzen Jerusalemetik, ethorri ziren hirihartarik yendeak Martha eta Maria kontsolatzerat bere anaiaren herio-tzeaz. Marthak entzun zueneko Jesus heldu zela, athera zitzaion bideranigar eta marrasketan: erran zion: Jauna, zu hemen izaterat, ene anaia etzenhillen; bainan badakit botheretsua zarela, eta horrek egiten du ene kontsolamendua.Jesusek ihardetsi zion: zure anaia biztua da. Badakit, zioen Marthak, biz-turen dela azken yudizioko egunean. Ni naiz (ihardetsi zuen Jesusek) biz-tea eta bizia bera, ene baitan sinhetstea duena biziren da, hilla balitz ere:eta nork ere baidu ene baitan bere sinhetstea, eta hura ez da bethikotzathillen. Sinhetsten tutzu egia hauk? Marthak erran zuen: bai, Jauna, sinhets-


82


lehen konplitzeko hirritsak hunela mintzarazten zituen pasioneak itsutzenzituen gizon zoratu hek. Nola heien arabera, Salbatzailleak berantzen bai-tzuen, manatu zioten haren berri ahal zakiten guziei errateaz non zen,nahiz hartaz yabetu. Hanbat lehiarekin bilhatzen zutena agertu zitzaioten,ustekabean, eta bere nahitarat. Haren baitan seinalatzen ziren deskan-tsuak eta bozkarioak ematen zuten ezagutzarat hek hura hil-araztekobaino, berak bere bizia gizonen salbatzekotzat emateko oraino khar han-diagoa zuela.

Samariako bazterretan gaindi iragan zen Salbatzaillea Yerusalemera-koan. Yuduen alderako samaritarren herrakhundea hain zen handia nonez baitzuten nahi izan utzi Salbatzaillea herri batean sartzerat, eta hori,zeren zohan Yerusalemerat. Zebederen bi semeek Yakobek eta Joanesekminki hartu zuten bere nausiari egiten zioten idoia: erran ere bazioten:nahi duzu, Yauna, yauts-araz dezagun zeruko sua yende hauk funditzeko-tzat egiten darotzuen idoiaren punimendutan? Salbatzailleak ihardetsi zio-ten: ez dakizue nolakoa den zuen akzionetan izan behar duzuen xedea.Gizonaren semea ez da bizia eramaterat ethorria, bainan haren ematerat.Ez da ethorri bekhatoreen gal-arazterat, bainan heien salbatzerat etamiserikordia hei egiterat: yakin ezazue beraz miserikordia nahi dudala, etaez mendekua. Jesus yarraiki zitzaion bere bideari, eta etzuen beltzuri beraaurkhitu bertze herri baterat zenean.

Salbatzailleak irakhatsten daroku bere exenplu saindu eta miraga-rriaz gaitzetsten duela khar biziegia eta dorphegia, haren beraren aldera-ko kharrak ere, karitatea izan behar duela asentutzat. Ez ahal da eztitasu-na baino berthute maitagarriagorik. Hari ohi datxeizko bihotzeko bakegozoa, eta garbitasun preziatua. Ez da pasione muthiririk eztitasunakzebatzen ez duenik, izpiritu mindurik maltsotasunerat erakhartzen ezduenik, bihotz gogorrik hautsten ez duenik; ez da oraino bekhatore erre-belaturik eztitasunak emeki-emeki, zeruko bidean sar-arazten ez duenik.

Eztitasunik gabeko zeloa faltsoa da, eta gaixki erregelatua. Ez daberaz miretsteko baldin Salbatzaillea ez bazen erori bere dizipuluen nahi-rat; ez balinbazuen laudatu zerutikako su batek fundi zetzan haren alde-rat huts egin zutenak. Oxala eztitasuna balitz hedatua familietarat etalekhu guzietarat! Gudu eta liskar gutiago ikhus laite gure artean: bertzela-ko amudioa ginduke elkharrentzat. Zer fruitu nahikarazko! Zer bakedohatsu ez ginduzke gure bihotzetan! Erran daite eztitasuna dela berthu-te bat Salbatzailleak beregainki onhetsten duena. Etzaio aski berthutehura gomendatzea, bera agertzen da gure nausitzat eta exenplutzat: discite

Bernard Larregi

85

XXXVI. KAPITULUAYuduak biltzen dire yakitekotzat zer eginen duten Salbatzailleaz,

eta deliberatzen dute haren hil arazteratYaun-doni Yaun. c. 2. etc.

Lazaraen biztea zen mirakuillu bizi bat bakotxak, bere begiz, ikhus-ten zuena. Etzen Yerusaleme guzian Jesusen alderako laudoriorik baizen.Handik harat Mesia deithzen zuten; errex zen haren Mesiastzat hartzeaeta ezagutzea. Ordean farisauek eta skribek alferretan ikhusten zutenJesus zela egiazko Mesia, profeteen erranak haren baitan konplitzen zire-la, mirakuilluak berak mintzo zirela; hauk guzien erdian, aski zoroak gert-hatu ziren utztekotzat bere buruak itsutzerat. Yelosia eta herra mausituziren hekin bihotzetan. Hartu zuten xedea gal-arazteko Jainkotasunarenseinale guziak ematen zituena: huna farisauen eta skribeen arrazoinamen-du auhendagarria.

Gizon hunek dio garbiki Jainkoaren semea dela, Kristo dela, Mesiadela: egia hau argitarat ematekotzat, obratzen ditu, Jainko bere aitaren ize-nean, mirakuillurik espantagarrienak, bitz-arazterainokoan lurraren bar-nean lau egunez egon diren eta ustelduak diren gorphutzak. Ez bagarehartaz yabetzen, nausitu bezala zaizkigun erromarrak beretuko gaituztealde baterat. Yabeturen dire hiri huntaz, eta deseginen dute gure populuguzia. Kaifa zaritzon, urthe hartako aphez-handiak, erran zaroen farisaueieta skribei: ez duzue bada ikhusten balinba hobe dela zuentzat gizon bak-har bat hil dadin, ezen ez populu guzia izan dadin galdua? Guziak eroriziren Kaifaren erranetarat. Ordu beretik hartu zuten Jesus hil araztekoxede izigarria; eman ere zituzten, ixillik, bere manuak hartaz yabetzekonon nahi den gertha zadin. Etzen deusere gorderik Salbatzaillearentzat;bazakien gauza guzien berri; ordean inmolatua izateko muga etzen orai-no ethorria. Etzen gehiago agertu munduaren arterat. Hedatu zen Efrem-go hirirat, eta han egon zen bi ilhabetez bere apostoluekin.

Yuduen bazkoak hurbilduak ziren, bainan Salbatzailleak etzuenYerusalemerat heltzeko lehiarik. Hiri hartara lehenik yoan zirenak bestahandi haren zelebratzerat izan ziren miretsiak Jesus ez han edireteaz: ibil-hi ziren haren ondoan, eta etzutenean tenpluan ere ikhusi, elkharri erranzioten: nondik heldu da bada ez baida hemen? Zerk debekatzen dukebada hunat ethortzetik? Yelosia kruelak, eta bere xede gaixtoa lehen-bai-


84


XXXVII. KAPITULUAJesu-Kristo mintzo da bere heriotzeaz,

eta haren pasionean ikhusteko ziren gauzezS. Matth. 20.

Etziren aurkhitzen apostoluen bihotzetan Jesu-Kristo baitan ageriziren deskantsu eta bozkario berak. Bere nausia galtzeko beldurrakzaurthzen zituen hekin barneak atsekaberik minenaz. Salbatzailleak altxa-tu zituen hekin gogo eroriak: hartu zituen bazterrerat, eta erran zioten:ene haur maiteak, hel gaiten, azkenean, Yerusalemerat: han behar direkonplitu profetek gizonaren semeaz erran izan dituztenak. Libraturendute aphezeen printzeen, eta legeko nausien eskutarat. Kondemnaturendute heriotzerat; burlaturen dire hartaz; izanen da azotatua eta thuz esta-lia. Ezin erran bezanbat arbuiorekin yazarriren diotenean, hil-arazirendute. Lehen ere erran izan darozkitzuet, behin baino gehiagotan, gauzahauk berak, nahiz yakin dezazuen deusere etzaitala gerthatuko aitzinetiknehorrek ikhusten ez dudanik, eta ene ganik urrun ez nezakeienik. Paira-tzen balin badut, nere nahitarat eginen dut, eta ene aitaren gogara; ezenheriotzerik laidotsuenaren gostuz nahi ditu erosi gizon guziak.

Salbatzailleak erran zaroen apostoluei lorios biztuko zela gurutzeanhillen zenetik hirugarren egunean. Haren heriotzeak etzituela beraz beharasaldarazi. Haren erran guziak konplitzen ikhusteak ezagut-araziren zio-tela haren Jainkotasuna. Jesu-Kristoren dizipuluek etzuten oraino ikhasigurutzea maitatzen. Min zitzaien entzutea bere nausia bere heriotzeazmintzatzen. Haren hitzak nekhez sartzen ziren hekin izpiritutan. Ohoregoseak ziren, eta bertzeez gorago altxatu nahiak. Horra zergatik Zebede-ren bi semek, Yakobek eta Yoanesek, othoitztu zuten bere ama galdetzeazSalbatzailleari grazia bat erakutsterat ematen zuena bertzeak baino gora-go izan nahizko zuten gutizia.

Ama hura hurbildu zitzaion Salbatzailleari; adoratu zuen errespektu-rekin, eta othoitztu zuen onhetsteaz galde ziozon grazia bat. Salbatzai-lleak etzuen (urrun da) hartarik gibelatu. Emazte hura hasi zen mintza-tzen trebeki eta fidantzia handirekin hitz hautaz: bagare hirur zure ganikgrazia bat nahi gindukeienak, eta damu min bat ginduke haren ez ardiets-teaz. Zer da (ihardetsi zion Salbatzailleak) zuk galdetzen duzuna? Zer danik egin ahal dezakedana zuretzat eta zure umeentzat? Orduan burasohark aithortu zuen garbiki, ahalkerekin bazen ere, haren semeen nahia

Bernard Larregi

87

a me, etc. Zerbaitgatik ezti eta olhe izan dire Jesu-Kristoren dizipuluguziak.

O! Jesus, eztitasuna bera zarena, egizu ikhas dezadan zure eskolasainduan ezti eta humil izaten. Ekharria naiz zure exenplu salbagarriazprobetxatzerat. Utzi nahi ditut kontzientziaren asaldarazteko baizik ezdiren dorphetasun eta khexadura guziak. Nahi natzaitzu yarraiki leihalta-sun handienarekin. Bai, ene Salbatzaille ezti eta amultsua, zure dizipuluizan nahi naiz, eta emanen dut ezagutzerat hala naizela nere eztitasunazeta humiltasunaz.


86


nahikaretan eta frankian bizi zaretenak; ordean dohatsu, zuek, nigarretanbizi zaretenak.

Erremediorik den kharatsena bilhatzen da, erosten da, zer nahi gos-tarik ere, iretsten da zer nahi bortxa egin dezan barneak uste denean luzadetzakeiela aphur bat gure egunak; irabaziaren eta ohorearen hirritsakbadarama presuna nekhe eta hirrisku handienetarat. Oi! non da bada gurezuhurtzia? Gure eskutan dugu zeruko erresuma irabaztea; heltzekotzatbethiereko bizitze dohatsurat, aski dugu pazientzia saindu batekin hartzeaJaunaren miserikordiak gure salbamenduko egortzen darozkigun munduhuntako, eta ephe laburra duten arbuio, eskasia, gaitz eta bertze lazeriak.Ez da bertze biderik zeruan sartzeko, eta ez ditugu bada onhetsiko etamaitatuko gurutzeak! Itsumendua auhendagarria!

Bernard Larregi

89

zitekeiela izatea, egun batez, yarriak haren erresuman, bata eskuinekoaldean, eta bertzea ezkerrekoan. Mana zazu hala gertha dadin, eta emazuzure hitza zure lorian izanen zarenean, ezarriren ditutzula zure bi saihe-tsetan, bertze dizipuluak baino gorago.

Jesusek ikhusten zuen amakarako amudioak hala mintzarazten zuelaemazteki hura. Etzion deusere ihardetsi; ordean erran zioten eztitasun etaamultsutasunekin Yakoberi eta Yoanesi; ez dakizue zer galdetzen duzuen;ene erresuma ez da zuek uste duzuen bezalakoa. Fagoreak ez daramanihor harat, bainan bakharrik merezimenduak. Baduzue bada aski animoedateko nik lehenik edanen dudan khalitz kharatsetik, eta bathaiatuak iza-teko zuen odolean, ni neurean izanen naizen bezala? Nola bi dizipulu hekamudio khartsu bat baitzuten bere nausiaren alderat, ihardetsi zioten fer-muki ekharriak zirela zer nahi pairatzerat haren ohoretan, eta haren zer-bitzatzerat. Orduan Salbatzailleak agindu zioten haren sofrikarietan par-tale direnentzat aldaratua dadukan khoroa; ez ordean bertzez gorago iza-teko galdetzen zuten ohorea. Bai (erran zioten nausi dibinoak) edanenduzue ene khalitza, eta izanen zarete ni bezala bathaiatuak; bainan, harenerresuman galdetzen zuten herrunkaz bezanbatean, utzi behar zela gauzaJainkoaren nahirat.

Bertze hamar apostoluek gaitzetsi zuten bere bi lagunen galdea:abiatu ere ziren erauntsian. Jesusek deithu zituen bere gana guziak; eginzioten prediku miragarri bat guzien izpirituak eta bihotzak deskantsuanezarri zituena. Asko bertze gauza ederren artean, erran zioten: zuetariknihork nahi badu altxatu bere burua bertzeez gorago, hasi behar du iza-tetik bertzeak baino aphalago, eta bertzeak zerbitzatzetik: lehen herrunkanahi badu, azkena behar du berezi. Ez da ere aski bihotzez humil izatea,oraino behar da maitatu humiltasuna, behar da bere burua beheratu eginahal bezanbat, eta ohoretzat iduki behar da bertzeak zerbitzatzea. Gizo-naren semea hartu behar duzue exenplutzat: ez da ethorri mundura zer-bitzatua izatekotzat, aitzitik, ethorri da bertzean zerbitzatzerat eta berebizia guzien salbatzeko ematerat.

Salbatzaillearen exenpluak erakharri behar gaitu atsekabeak maita-tzerat: giriztino leihalak hetan edireten du egiazko atsegina. Ez da guru-tzeak dakharzkeien fruituak baino gozoagorik. Jesu-Kristoren odol sakra-tuak khentzen diote bere kharatstasun guzia. Gure sentsuak entzuterat,gure naturalesaren eta nahien arabera bizitzerat, ikhusia da, atsekabeak ezdirela batere maitagarriak, higungarri ere direla; ordean zer irakhatstendaroku fedeak? Zer dio ebanyelioak? Huna zer dioen: zorigaitz zuentzat


88


handik, eta egun hartan haren etxerat beharra zela. Zakeek egin zuenberehala manatu zitzaiona: errezibitu zuen Salbatzaillea bere etxean.Nausi dibinoari egin zion ezin erranezko begitarteak erakutsterat ematenzuen ekhartzen zion errespektu handia, eta haren ikusteaz zuen bozkarioguzia. Errateko aurkhitu zen Jesus ostatatzeaz fama txarretako publikanobaten etxean; ordean laster ikhusi zen Jesus Zakee baitan sarthu zela,miriku bat eri baten etxean sartzen den bezala: eta egiaz, ordu hartanberean Zakeek altxatu zuen bere bihotza zerurat. Eman zen, ahuspez,Salbatzaillearen oinetan, eta erran zion: aithortzen dut, Jauna, hemendireneen, eta ene berri dakiten guzien aitzinean, bekhatore handi bat izannaizela. Ezin garbi dezaket ene burua; ordean eskandalisatu balin badutmundua orai arteraino, nahi dut, hala-hala, orai guziek yakin dezaten nola-koak diren ene xedeak. Hasten naiz ematetik pobretarat ene ontasunenerdia, era ezagutzen badut egin diodala nihori bidegaberik, ekharria naizhari bihurtzerat zor diodan baino lauetan gehiago.

Salbatzaillea boztu zen sar arazteaz bide onean ardi errebelatu hura,eta erran zuen: egun hau salbamenduko egun bat da etxe hunentzat.Yuduek behatu diote orai arteraino Zakeeri atze eta publikano bati beza-la; ordean, egun, bere fede handiari esker, egina da, hek bezala, Abraha-men ume.

Simon, lepratsuaren izen-goitia zakharkenak (naski lepratik sendatuaizan zelakotzat) othoitztu zuen Salbatzaillea afaltzeaz haren etxean.Lekhu hartan berean biztu izan zen Lazara. Marthak nahi izan zituen zer-bitzatu mahainean zirenak. Othuruntzako mugan, Maria Lazaraen etaMartharen haurrideak isuri zuen Jesusen oinen gainerat belhar miragarrieta diru handia egiten zuen baten uretik. Huntaraino zohan ur harenbalioa, non Mariak Jesusi buruaren gainerat isuri zuena, izan baitzen esti-matua ehun eta berrogoi eta hamar libera diru. Ur preziatu haren urrinonak bethe zuen etxe hura guzia. Yudas, apostolu traidorea, bekaxtuzitzaion Mariari. Gaitzitu zitzaion hala galtzeaz hanbat diru balio zuenura; erran ere zuen balinba hobe izanen zela ur balios hura saltzea, etaharen dirua hari ematea pobreen laguntzekotzat. Judas etzabilhanpobreengatik, dio iskribu sainduak, bainan nahiko zuen diru hura eskura-tu asetzekotzat bere abarizio zikhina.

Jesusek, ikhusirik bere dizipulu zenbaitek etzutela laudatzen Mariakharen ohoratzeko xedez egin zuena, yarri zen haren alde, eta egin zituenharen laudorioak. Bere dizipuluei erran zioten: zerentzat damustatzenduzue emazteki hori? Obra on bat eginik heldu da: urrinztatu nahi izandu ene gorphutza, orai beretik, hillen naizen eguneko. Noiz nahiden sok-

Bernard Larregi

91

XXXVIII. KAPITULUAJesusek argitzen du itsu bat.

Zakeen fede biziaS. Luc. 19.

Jesusek bere dizipuluekin solasean zohala, bathu zuen itsu bat bidea-ren gainean yarria, eta eske zagoena. Itsu hark entzun zuen harramantzahandi bat, eta galdetu zuen zer zen. Erran zitzaionean Jesus Nazarethkoairagaten zela han gaindi, abiatu zen erraten oihuz: Jesus, Dabiten semea,duzun nitaz urrikalmendu. Populuak nahi izan zuen ixil-arazi; ordeanalfer izan ziren haren alderako hitz dorphe eta dixidu guziak. Gure itsuaetzen batere ixiltzen: egundaino baino gorago zaraman bere oihua. Etzenmiretsteko: berak zakien bere gaitzaren berri, eta fidantzia handi bat zuensendaturen zela. Yarraiki zitzaion Salbatzailleari guzietarat; hain ungi eginzuen, non ardietsi baitzuen, haren urruntzerat hari zireneen bortxaz beza-la, galdetzen zuen guzia. Salbatzaillea trikatu zen aphur bat, eta manatuzuen erakhartzeaz itsu hura garen ganat. Lehen hura bidetik khendunahiz zabiltzanek erran behar izan zioten: izan zazu gogoa on, altxa zaite,zure galdea du. Gure itsuak etzituen hain laster hitz konsolagarri haukentzun, non abiatu baitzen bozkarioz, yauzika. Momenturik galdu gabe,lehiatu zen Salbatzaillea gana. Salbatzailleak galdegin zion zer nahi zuenegin ziozon. Itsuak ihardetsi zioen: Jauna, idek dietzadatzu begiak, bihurdiezadazu bista. Miriku soberanoak urrikari izan zuen itsu hura: ukitu zio-tzon begiak bere esku botheretsuaz, eta erran zion: ikhus zazu; sendatuzaitu zure fedeak. Ordu berean itsuak ikhusi zuen, eta yarraiki zitzaionbide guzian Salbatzailleari, eskerrak bihurtzen ziotzotela hark beregainki,eta harekin batean mirakuillu haren lekhuko izan ziren guziek.

Salbatzailleak egin zuen oraino Jeriko berean gauza bat ungi miraga-rria: hiri hartan bizi zen gizon aberats bat, publikanoen buruzagia zena,eta aspaldion Jesus ikhusi nahia. Ordean, bere egin ahal guzien erdian,ezin konpli zezakeien zuen gutizia. Aphala zen gorphutzez, eta etzenhurren seinale ere bertzeen baltsan: bera baino handiagoak ziren, eta bereinguru guzietan zituen yendeek debekatzen zuten ikhustetik Salbatzaillea.

Antzeak konplitu zuen gorphutzeko handitasunaren eskasa. Zakeeigan zen Salbatzaillea iragan behar zen bideko arbola baterat, handikharen ikhusteko bere gogara, eta debekurik gabe. Jesusek, bide hartarikiragatean, ikhusi zuen Zakee arbola gainean, erran zion arraiki yauststeaz


90


XXXIX. KAPITULUAJesu-Kristo sartzen da

lorioski Yerusalemeko hirianYaun-doni Yaun. c. 12.

Jesu-Kristoren pasionea misterioz bethea da, eta orduan iragan zirengauza guziek ematen dute ezagutzerat hura zela egiazko Mesia, eta Jain-koaren semea. Beztarat Yerusalemerat hedatu zirenek yakin zuten Laza-raen bitzte espantigarria, mirakuillu haren lekhuko izan zirenen beretarik,eta entzun zuten Jesus harat heldu zela. Athera ziren, osteka, haren bide-rat erramuak eskutan, ziotelarik oihuz: salbamendua eta loria Dabitensemeari; bizi bedi Israelgo erregua, Jaunaren izenean heldu dena. Hunta-raino heltzen ziren poñuluaren bozkarioa eta errespektua, non batzukhedatzen baitzituzten bere soinekoak, eta bertzek arboletako adarrakJesus iragan behar zen bidearen gainerat. Hurbildu zenean hirirat, harendizipuluek egin zuten gaindi bezala bozkarioz ikhusteaz bere nausiaribihurtzen zitzaizkon ohoreak. Eman ziren populuaren baltsan, eta abiatuziren laudatzen Jainkoa hekien begietan egin zituen obra miragarriez, zio-telarik oihuz: Bedi benedikatua Jaunaren izenean heldu den erregea: bakea lurra-ren gainean eta loria zeruan. Salbatzaillearen ingurutan zirenek altxatu zituz-ten bere bozak, dizipuluek bezala, haren lorifikatzekotzat. Etzen aldeguzietarik entzuten hitz hau baizik, hozanna; erran nahi da, bihur bekioloria Dabiten semeari.

Salbatzaillearen etsaiek gaitzetsten zituzten populuak bihurtzen zio-tzon ohore handiak: elkharri erraten zioten: ikhusten duzue ez duguladeusere irabazten; horra non darraikon mundu guzia. Hetarik zenbeit bal-tsatu ziren populuarekin, eta ezin gerizatuz gehiago bere errabia, erranzioten Salbatzailleari: nausia, ixil-araz ezatzu zure dizipuluak. Ihardetsizioten bere emetasun ohikoarekin: sinhets nazazue: ixil balitez ere,harriak mintza litezke oraino, hek baino gorago.

Salbatzaillea, ikhustean Yerusalemeko hiria, ezin egon zen nigar egingabe. Orrhoitzen zen lekhu dohakabe hark eta nazione guziak yasanbehar zituzten ondikoez zeren thematu ziren haren ez ezagutzerat Mesia-tzat. Jesusek, nigarrak isurtzearekin batean, egin zuen errenkura amultsuhau: o hiri dohakabea, orai arteraino ez duk nahi izan ezagutu hire zorio-na egin behar zuena! Zergatik iduki dituk, hanbat denboraz, hire begiakhertsiak argiari! Oxala idek bahetza hiretzat graziazkoa, eta bakezkoa den

Bernard Larregi

93

horri detzaketzue pobreak, bethi izanen duzue hetarik; ordean ez nauzueni bethi ageriki izanen lurraren gainean. Yakin ahal dezakezue orai Mariakegin duena ezagutua eta laudatua izanen dela ene ebanyelioa predikatukoden bazter guzietan.

Biharamunean, Jesus ilki zen Bethaniatik. Hurbildu zenean Yerusa-lemerat, erran zioten bere dizipulutarik biei: zohazte begien aitzineanduzuen herrizka hortarat. Han edirenen duzue asto bat bere umearekin;lexa eta erakhar ezazue ene gana: nihork galdegiten badarotzue zer egingogo duzuen hetaz, ihardetsiko duzue zuen nausiak hekin beharra duela.Dizipuluek egin zuten manatu zitzaiotena. Hunela iragan ziren haukguziak, dio ebanyelioak, izan zitezentzat konplituak Mesiasez erran izanzirenak.

Ikhas dezagun Zakeen eskola zuhurrean izaten Jesu-Kristo baitanfidantziarik handiena. Gauza guziek behar gaituzte erakharri fidantziahartarat. Berak erraten daroku bekhatoreen salbatzeko ethorri dela mun-durat. Ez da ikhusi egundaino hura bezain nausi eztirik, ez eta halako aitaonik. Jesusen bizitzeko misterioek, haren sofrikariek, haren heriotzeak,hitz batez errateko, gauza guziek irakhatsten darokute haren baitan ezarribehar dugula gure fidantzia guzia.

Ala ene fede gutiak erakutsten baidu, Jauna, ene fidantzia eskasa! Ezda batere miretsteko bethi lahenekoa balin banaiz, pasioneak nausitzenbadire ene bihotzean, eta ez banaiz entzuna ene othoitzetan. Heldu naiz,egun, zure ganat esparantza bizi batekin ahantziren zaizkitzula ene gaixkiguziak, orrhoitzekotzat bakharrik enetzat eman duzn odol sakratuaz. Zuzare, Jauna, ene fidantzia guzia. Ezagutzen tutzu ene flakezia eta bekhatuguziak. Lazten naute, eta ikharatzen. Aithortzen dut ez dudala merezizure miserikordia, bainan bai gaztigurik garratzenak. Zure izenak berak,Jauna, ematen darot fidantzia oso bat: bekhatorea naiz, egia da; ordeanzu, ene Jesus, ene Salbatzaillea zare.


92


bere erresketatzailletzat, bere Mesiatzat. Zer lehiarekin etzituzten estalihostoz, loreez eta erramuz Jesus iragan behar zen bidea!

Jesus, komuniatzen dugunean, sartzen da gure bihotzetan Yerusale-men sartu zen bezala, erran nahi da, errege guziz soberano, ordean arraieta bakharrik gure zoriona bilhatzen duen bat bezala. Ikhusterat girizti-noak, multzoka, mahain sainduan, nork ez lezake erran Jesus bere biho-tzetan errezibitzeko lehiarik handienean bizi direla, aitzinetik bere bar-neak behar bezala garbitzen dituztela, eta bozkario handi bat dutela haz-teaz bere arimak Jesu-Kristoren gorphutz sakratuaz? Zenbatak bizkitar-tean komuniatzen dutenak errankizunagatik, bertzei yarraikitzeko, etahotztasun ahalkagarrienarekin! Halako giriztino ondikozkoak Yerusale-meko populuaren iduriko dire. Badakite komunionean, bere Salbatzailleaerrezibitzen dutela; ordean aita amultsu eta heien zoriona egin beharluken hura laster da ahantzia hekin izpiritutan, nonbait da hekin bihotze-tarik. Jesus hanbat edertasun eta magnifizentzian Yerusalemen sartuzenetik seigarren eguneko, yazarri izan zioten gogortasun eta errabia han-diekin. Zenbat giriztino otai ere, komuniatu dutenetik sei egunen buruko,batzutan, lehenago, bederen denbora laburrik barnean, Salbatzaillearenkontra altxatzen direnak! Yazartzen diotenak bere gaixtakeriez! Bihurtzendirenak egundainoko bekhatuzko bide beretarat, eta Jesu-Kristoren herio-tzea bere bihotzetan erreberritzen dutenak!

Bernard Larregi

95

egun huntan! egun huntan zeinetan populuaren eta ene umeen bozakgonbidatzen baihaute ezagutzerat eta errezibitzerat hire Salbatzaillea etahire aita! Ordean, ondikoz! itsua haiz, eta hala nahia haiz. Yakin ahal deza-kek bada, hiri dohakabea, hire nahiaren araberako itsumendu hori ikhus-ten duen Jainkoa bere fulian ethorriko dela hire gana, laster izanen haize-la funditua. Ikhusiren tuk, urthe laburrik barnean, etsaiak hire sethiatzen.Herstura handian aurkhituko haiz alde guzietarik; bortxatua izanen haizerortzerat hekin eskutarat, eta sarraski handia eginen die hire populuan:lurrerako ditie hire murruak, emanen die hiri guzia sutan eta odoletan:hire etxe eder guziak izanen tuk azpikoaz gora itzuliak; eta ez die utzikoharria harriaren gainean. Horra nola Jainkoa ethorriko den bere fulianhire ganat, zeren ez dukan errezibitu ethorri nahi izan zaikanean Salba-tzaille eta aita bezala.

Hulako hitz minek ematen zuten ezagutzerat, Salbatzaillea gehiagozela ukitua Yerusalemeren zorigaitzaz, ezen ez populuak agertzen zuenbozkarioaz. Hiri hartan sarthu zenean, bat-bederak galdetzen zuen: norothe dugu hau? Hari yarraikitzen zitzaizkonek ihardetsten zuten: zer? ezdakizue bada hau dela Jesus Nazarethkoa, bere hitzetan eta obretan hainhandia den profeta hura bera? Yuduak etziren bakharrak lehiatu zirenakJesusen ikhusterat. Jainkoaren adoratzerat ethorriak ziren zenbeit jentilekere erakutsi zuten gutizia bera. Egin zuten bere nahiaz yakintsun Filipeapostolua, Filipe etzen menturatu, bere nausiaren alderako errespektuz,jentil hek haren ganat hurbil-arazterat. Erran zion Andresi zer zen jenti-len nahia. Bi apostoluak mintzatu zitzaizkon Salbatzailleari jentil hetaz.Salbatzailleak erran zioten ematerat zohala bere bizia yuduentzat bezalajentilentzat ere, nahi zituela guziak salbatu bere odolaren gostuz.

Salbatzaillearen bihotza laztu zen orrohoitzean bere nahitarat yasanbehar zituen tormenta izigarriez; ordean konplitzerat zagon bere aitarenborondatea gauza guzietan: erran ere zion: ene aita, lorifika zazu zureizena: erran nahi izan balu bezala: izan nahi zarenaz geroz lorifikatua eneheriotzearen bidez, ez dut galdetzen zehorriri zaitzuna baizik. Ordu har-tan berean entzun zen zeruko boza bat zioena: yadanik lorifikatu dut eneizena, eta oraino lorifikatuko dut orai arteraino egin ditutzun mirakui-lluez, eta gerorat eginen ditutzunez.

Ez ahal da izan egundaino halako bozkariorik nola, YerusalemetikJesusen biderat athera zirenek erakutsterat eman zutena: hetarik gehienaklekhuko gerthatu ziren Jesusek, hirur urthe hetan, obratu zituen mirakui-llu guziez; etzen beraz batere miretsteko ezagutu bazuten Salbatzaillea


94


kin eginen zituztenen aldean. Izan zezatela bakharrik fede bizi bat, etafidantzia oso bat Jainkoa baitan, ordu beretik, bothere guzia izanen zute-la arbolen eta mendien gainean. Jesusek oraino erran zioten nork ereharen izenean, manatuko baitzion azitun edo Olibetako mendiari athera-tzeaz bere lekhutik itsasoan barna sartzeko, eta hura izanen zela obeditua,baldinetariak sinhetste osoan bazen hala eginen zela. Hitz batez, deusereetzela fede bizi batetako othoitzak eragin etzakeienik.

Jesusek etzuen egunik utzten iragaterat predikatu gabe tenpluan.Aldi batzutan, bil arazten zituen bere aditzailleak bere ingurutarat hei tre-beki mintzatzeko, ustez horrela hobeki eskuratu hekien bihotzak; bertzealdi batzutan, igaten zen predikatzeko alkhirat handitasun eta maiestategehiagoekin aiphatzeko salbamenduari darraizkon hitz errespektagarriak.Jesusen biziari nahi ziotenak ethorri ziren tenplurat, bere legean, harengaraitzerat bere arrazoinamenduez. Ediren zuten nausi dibinoa irakhats-ten hari zela bere ebanyelioko egia salbagarriak. Galdetu zioten: norenlaudamenduarekin egiten ditutzu, eta utzten ditutzu egiterat gure hirian,eta tenpluan berean khusten diren obra miragarriak. Galdetu zioten:noren laudamenduarekin egiten ditutzu, eta utzten ditutzu egiterat gurehirian, eta tenpluan berean ikhusten diren obra miragarriak? Nork emandarotzu horiek guzien egiteko eskua? Jesusek erran zioten: ihardetsteratnago zuen galdeari baldinetariak nahi badiozue ihardetsi egin nahi daro-tzuedan huni: zer zaitzue Yaun-doni Yauni-Baptistaz? Noren izenean bat-haiatzen zuen? Jainkoarenean, ala gizonenean? Jesu-Kristoren etsaiek ezzakiten zer ihardets, eta zioten bere artean; aithortzen badugu Joanesek,Jainkoaren izenean bathaiatzen zuela, gizon hunek gure hitzean harturengaitu, eta erranen daroku: zertako beraz ez duzue hura entzun mintzatuzaitzuenean nitaz, zuen Salbatzailleaz bezala? Hala-hala, erraten baduguJoanes etzela Jainkoak egorria, populuak harrikaturen gaitu; ezen bethiprofeta handi bati bezala behatu izan dio Joanesi.

Gaixtagin hek bazuten zer egin. Etzakiten zer ihardets Salbatzaillea-ren galde zuhurrari. Azkenean, erran zioten hotzki, eta gezurraz baliatu-rik, hek etzakitela, segur, Joanesek noren izenean, eta noren laudamen-duarekin bathaiatzen zuen. Orduan Salbatzailleak erran zioten etzutenazgeroz nahi ihardetsi haren galdeari, etzutela hek ere iguriki behar harenganik haren nausitasun eta botherearen gaineko argitasunik.

Jainkoak Yerusalemeko tenpluaren alderat agertu zuen kharrak, irak-hatsten daroku nolako errespektuarekin aurkhitu behar garen gure elizasaindutan. Urrun da obratzen baitziren lehenago tenplutan orai, eta egunoroz, gure aldare gainetan obratzen diren misterio handiak. Jainkoaren

Bernard Larregi

97

XL. KAPITULUAJesus badoha tenplurat.

Madarikatzen du phiko-ondoaS. Marc 12.

Jesus sartu zen tenpluan Yerusalemerat zen arratsean. Egon zenbeha alde guzietarat ikhustekotzat egiten zenez deusere lekhu haren sain-dutasunari etzagokonik. Ilhuntzerat zohan, eta etzen bakhar bat gerthatuhiri hartan guzien eskani zioenik bere etxea. Ilki behar izan zuen Yerusa-lemetik bere apostoluekin batean heltzekotzat Bethaniarat. Bihurtu zenbiharamun goizean Yerusalemera nahiz amoratu bere arraitasunazyuduen bihotzak. Atheratzen zela Bethaniatik, ikhusi zuen phiko-ondobat bide handiaren hegian landatua, eta hostoz bethea; ordean fruiturikgabea: etzen ere phikoen denbora. Nihork etzakien hala fruiturik etzelaarbola hartan nola sasoinak darabiltzanak eta arbolak fruituztatzen ditue-nak berak; halarik ere, hurbildu zen phiko-ondo hartarat hango fruituta-rik yan nahi izan balu bezala.

Jesusek egin zuen arbola haren kontra aserre zelako itxura, ez izateazhostorik baizen. Kondemnatu zuen ihartua izaterat, eta erran zuen: ezbeza nihork yan arbola hunen fruiturarik. Hitz hauk gora, eta bere dizi-puluek entzuteko bezala erran zituen. Arbola hura hil izan zen ordu har-tan berean; ordean nola hostoak ez baitziren berehala erori, etzuten biha-ramunerainokoan ezagutu ihartu zela. Jesusek khendu zituen, bigarrenaldiko, tenplutik uso eta sakrifiziotako gauzeen saltzailleak, erraten ziote-larik: ez dakizue bada zer irakurtzen den iskritura sainduan? Ene etxeaothoitzeko etxe bat da mundu guziarentzat, eta zuek, ohoinen lekhu bategin izan duzue duzue hartaz. Hauk guzietarik ageri zen Jesus bertze gizo-nak baino gehiago zela. Zenbat ere gogorki hartu baitzituen tenpluko tra-tulariak, etzen bat atrebitu hartaz errenkurarik den gutiena egiterat.

Arrats aphalerat Jesus athera zen, lehen bezala, Jerusalemetik yoate-kotzat Bethaniarat: han ohi zuen bere egoitza. Dizipuluek ikhusi zuten,bidean zohazela, phiko ondo hura ihartua errotarainokoan. Laztu izanziren, eta erran zioten elkharri: nola hil eta ihartu daite arbola hau hainarte laburrez? Piarresek, orrohoiturik bere nausiaren hitzez, erran zion:Jauna, huna non den arras ihartua zuk madarikatu duzun phiko-ondoa.Jesusek ikhusi zuenean bere dizipuluen espantimendua, ihardetsi zuendeus gutia zela hek harritzen zituen mirakuillua, berek harean laguntzare-


96


XLI. KAPITULUAJesusek nola behatzen dioten

Yudu sinhets gogorrei.Mahatstizainek hiltzen dute

bere nausiaren semeaMatth. 21.

Zenbat ere baitzirurien Jesusek nahi zuela ixiltasuna begiratu, ezinegon zen seinalarazi gabe bere khar saindua farisauen eta legeko dokto-ren alderat. Ezagut-arazi zioten bizitze urrikalgarri bat zaramatela, etaitxurazko prestutasun baten fama galtzeko beldurrak gibelatzen zituelapenitentzia egitetik. Hortarakotzat galdegin zioten bere sentimenduaparabola hunen gainean.

Gizon batek zituen bi seme; manatu zuen, egun batez, zaharrenayoateaz lanerat haren mahatstirat. Seme hunek ihardetsi zuen berehalabihurriki etzela harako; ordean sartu zen, aphur baten buruan, bere bai-tan, eta egin zuen obedientzia. Manu bera egin zitzaion seme gazteagoa-ri, hau emeago eta obedientago agertu zen. Errespektu handirekin min-tzatu zitzaion bere aitari. Agindu zion hariko zela lanean hark nahikozuen bezanbat; ordean bere hitz legun guzien erdian, etzen hurbildumahatstirat. Zein da, zuen arabera, bi seme hetan aitaren nahia eginduena? Ez zitzaioten gaitz ihardetstea; ordean tontoegiak ziren ezagutze-kotzat bere kondemnamendua bere hitz beretan. Ihardetsi zuten lanhokiseme zaharrenak egin zuela aitaren nahia.

Orduan Jesusek erran zaroen farisau eta legeko doktor hei: har eza-zue ungi gogoan, eta finka izpirituan egia bat egun irakhatsi nahi daro-tzuedana, eta zuen aithorrari dagokona. Zuek baino berthute gehiagodute publikanoek; eta fama gaixtotako emaztekiek, zuek baino ohoregehiago izanen dute zeruko erresuman; ordean zuek baino altxatuagoakizaten badire zeruko erresuman, edo, zuek ez bazarete han sartzen, lothzakizkote bakharrik zuen buruei: ez duzue merezi duzuena baizik. Sume-timendu itxurazko batez bere aita enganatu nahi izan duen seme hareniduriko izan zarete. Joanes-Baptista, bazter guzietan ospe handitan zenaethorri izan da zuen ganat, irakhatsi darotzue salbamenduko bidea; nahiizan zaituzte erakharri penitentziarat; ordean zer gerthatu da? Aski iduri-tu zaitzue haren entzutea: ez zaizkote yarraiki haren exenpluari ez duzueegin zuen bekhatuen penitentzia.

Bernard Larregi

99

semea etzen orai bezala aphez eta biktima denbora berean. Etzuen isur-tzen bere odola bihotzak bekhatutarik garbitzekotzat; etzuen yanaritzatematen bere gorphutz sakratua. Ez, etzen orai bezala ikhusten Jainkoarenmaiestate adoragarri guzia hostia xume batean. Halarik ere, zenbat ez diregure elizetan agertzen direnak lekhuaren saindutasunaren alderako erres-pekturik gabe, federik ez balute bezala! Paganoak berak eta Jainkoa baitansinhetsterik ez dutenak modestia eta errespektu handirekin egoten direbere tenplutan. Etzaie zilhegi burua itzultzea, ez eta hitz baten erratea; etaikhusten dire giriztinoaren izena dakharketen batzu Jesu-Kristorenetxean, haren beraren begietan, barraiaduran, harat hunat beha! Ikhustendire giriztino direlako batzu aire haizatu, mundutiar batekin, eta solasean!noiz? Askotan apheza aldarean dela, Jesu-Kristo hekientzat sakrifikatzenhari den denbora errespektagarri hartan berean. Zer eskandala izigarri ezdiote ematen arima Jainkotiarrei! Iduri du halako giriztino dohakabeek ezdutela gure errelijione saindua ezagutzen, edo ezperen hartaz burlatzendirela. Zer itsuskeria ahalkagarri! Zer punimendu lastimagarri ez dute igu-rikitzeko agertuko direnean hanbat idoiztatu izan duten Salbatzaillearenaitzinean bere eternitateko sententzia hartzerat.


98


teko xedea zaramatela. Zenbat arrazoin etzuten beraz beldurtzeko Jainkohandiak puni zetzan hekin gaixki izigarri guziak! Ordean urguilluak itsu-tzen zituen farisau eta legeko doktorak: etzituzten bere buruak kondem-natzen. Salbatzailleak erran behar izan zioten parabolarik gabe, eta garbi-ki: zeruko graziez egiten duzuen arbuioaren punimendutan, khendukozaitzue orai arteraino zuentzat zen zeruko erresuma; zuek baino leihala-go izanen direnak, eta salbamenduko fruitu gehiago bilduko dutenak iza-nen dire bakharrak sarthuren direnak zeruko erresuman.

Ala presuna urrikaltzeko baida largatzen dioenean bere burua urgui-lluari! Utzten bada pasione hau bihotzean nausitzerat, laster yarraikirenzaizko bertze pasione guziak. Nondik heldu dire familietako hotztasunak?Hauzoen arteko eskatimak? Inbidiak, hauziak, eta bertze gaixkiak? Non-dik? Urguillua ohi dute bere ithurburu ondikozkoa. Humiltasuna maita-garria bezain da higungarria urguillua. Halarik ere, o itsumendua! Pasionehau hedatzen da bazter guzietarat, sartzen da adin, estatu, kondizioneguzietan: baliatzen da azkenaz-goiti errelijioneaz beraz munduaren estimuezdeusa beretzekotzat. Zenbatak, Jainkotiar iduri dutenak, eta ordukoprestutasunaren axala baizik ez dutenak! Ez ahalda munduan bizio kal-tekhorragorik, gehiago ikharatu behar gaituenik urguillua baino. Izurriz-tatzen du, askotan, obrarik, berenaz, sainduenak. Nahi bezanbat lagun-duko dire pobreak, eginen barurak, eta bertze penitentziak, urguillua sar-tzen bada batere horietan, obra on iduri hek guziak kanpo ederra eta bar-nea gaixtatua duten fruituak bezala dire. Nork egiten du farisauek egitenzuten baino karitate gehiago pobretarat? Nork darama hek bezain bizitzedorphea? Nor, iduritik hartzerat, hek bezain saindurik? Ordean mundua-ren estimua eta laudorioak bilhatzen zituzten: urguilluak zarabiltzan, etahorra, zerk erakharri zuen Jainkoa heien punitzerat eta behin bethikokondemnatzerat.

Bernard Larregi

101

Publikanoek eta emazteki bizi gaixtotakoek zuek baino hobeki egindute. Entzun izan dutenean Jainkozko gizon hura, ezagutu dituzte bereburuak; lothu zaizko bizitze berri bati, eta seme zaharrenak bezala egindute. Arbuiatu zituzten orduraino zeruko aitaren manu sainduak; bainan,handik harat, ekharri zioten obedientzia. Hitz hauk aski izan ez balirebezala hautstekotzat bihotzik gogorrenak, Salbatzailleak athera zuen ber-tze parabola hau.

Familiako aita batek landarazi zuenean mahatsti bat, eragin zuen sasibat haren ingurutan, dolhare bat lurpean, eta dorre bat hekien begiratze-kotzat. Eman zioten mahatsti hura aphur batetakotz mahatstizainei,hango lanak egiteko, izatekotan hunen bertze mahats beretzat. Yabe harkutzi zuenean bere mahatstia gizon hekin arthaen azpian, hedatu zen lekhuurrunetarat, eta etzen gehiago agertu mahatsen biltzeko muga ethor arte-raino. Orduan egorri zituen sehiak beretzat aldaratu zituen mahatstikofruituen bilha. Sehi hek dorpheki izan ziren hartuak. Mahatstizainekzehatu zuten lehenbizirik ethorri zehia, idoiztatu eta zauriztatu bigarrena,eta hik hirur garrena.

Halako atrebentzia batek galdetzen zuen (ikhusia den bezala) puni-mendua; bizkitartean nausiak egin zuen ez yakinaena, eta egorri zuenbigarren aldian bere mahatstirat lehen aldian baino sehi gehiago. Hauk ereorobat izan ziren zehatuak, harrikatuak eta hillak. Zer egiten du familia-ko aitak? Egortzen du bere seme bakharra etziotelakoan hari bederengaixkirik eginen, eta haren beldur izanen zirelakoan. Gaixtagin dohakabehek ikhusi zutenean seme hura, konpartitu zuten, bere artean, hil beharzutela yabetzeko haren ontasunaz. Hala ere egin zuten: lothu zitzaizkonseme hari, khendu zuten mahatstitik, eta eraman zioten bizia.

Jesusek erran zituenean hauk guziak, galdegin zioten farisauei etalegeko doktorei: ethorriren denean mahatstiaren yabea halako gaixtaginengaztigatzerat, nola uste duzue punituren dituela? Ihardetsi zioten etzelahalakoentzat punimendu aski garratzik, merezi zutela heriotzerik dorp-heena, eta nausi hark harturen zituela mahatstizain hobeak artha izanenzutenak hari bihurtzeko, denboran, bere fruituak.

Farisauek eta legeko doktorek beretzat beharko zituzten hartu Sal-batzaillearen hitz errespektagarriak; ikhasi zuten bere liburutarik Jainkoakegundainotik maitatu izan zituela bere populu eta bere mahatsti hautetsiabezala; egortzen zituela noizetik-noizerat bere zenbeit zerbitzari mahats-ti hartarat hango fruituen biltzerat; ordean hiltzen zituztela krueltasunhandirekin: bazakiten oraino orduan hei mintzo zitzaiotena mahatsti, edopopulu haren yabearen seme bakharra zela, halarik ere bizia hari erama-


100


zirenak. Aurkhitu zuen bat bere ohiko soinekoekin: erregek erran zion:adiskidea, zergatik ethorri zare ezteietako yaunstura gabe? Gizon huraahalkatu zen guzia, eta egon zen mutu. Errege etzen hartan gelditu;manatu zituen bere azpikoak amarratzeaz gizon haren eskuak eta oinak,eta haren artikitzeaz leze beltz batetara, zeinetan ez baida entzuten nigar-marraskarik eta hortz kharraxkarik baizen.

Farisauek eta legeko doktorek etzuten nihon onik non etzioten Sal-batzailleari yazartzen. Egiten zituzten munduan egin ahalak haren urrun-tzeko populuaren izpiritutik; nahiko zuten aurkhitu zerbeit errateko harenhitz saindutan. Huna nola hartu ziren hortakotzat. Egorri zituzten Jesusgana bere dizipulutarik bia Herodeen manuko ziren batzuen baltsan.Zenbeit estakuruen ondoan zabiltzan sinhets-araztekotzat Jesus erori zelaerregeren alderako hutsetan, haren largatzeko probintzia hartako gober-nadodorearen eskutarat. Mandatari hek hobeki gerizatzeko bere gaixtake-ria, egin zioten Salbatzailleari salutantzia kortesia handirekin: laudatu izanzuten bere hitz legunez zeren egiaz mintzatzen zen, batere behatu gabemunduaren errankizunari, eta berezkorik egin gabe batzuen eta bertzeenartean. Erran zioten irakhatsten zioela bere egia handiez mundu guziarizerura daraman bidea; ordean Jesusen ganat egorriak izan zirenek harenlaudatzeaz bertzerik zarabillaten gogoan. Kontzientzia minberadunakizan balire bezala, galdegin zioten Salbatzailleari yuduek zor ziotenez dre-txurik enperadoreari. Uzte zuten edirenen zutela, galde hunen bidez, erra-teko zerbait Jesusen hitzetan: bi gauzetarik bat beharko zela gerthatu: edo,Jesusek ihardetsiko zuela yuduek zor ziotela enperadoreari dretxua, adi-tzen dela, figoa: eta horrek damustatuko zituela bere libertatea maitezuten yuduak; edo, ihardetsiko zuela etzirela zordun enperadorearen alde-rat; eta horrek emanen zituela erromarrak suminduran, eta Salbatzaillea-ren punitzeko eginbidetan.

Jesusek ezagutzen zuen zer iragaten zen galde hura egin ziotenenizpiritutan. Eman zioten begien aitzinerat bere gaixtakeria. Erran zioten,bere itxura eder eta humil guziaren erdian, faltso era hipokrita batzu zire-la. Erran zioten oraino: erakuts diezadazue zuen figoaren pagatzeko dara-billazuen dirutarik peza bat. Eman izan zitzaionean, galdegin zioten: nordiruri? Nor erran nahi du diru peza hunen gainean zigillatua den figurak?Zer erran nahi du diru peza hau birundatzen duen iskribuak? Ihardetsizioten enperadorearen errepresentazionea zela diru-pezan zigillatua zenfigura. Orduan Jesusek erran zioten: gauza, zuek diozuen bezala, denazgeroz, bihur diozozue beraz Zesari (erregeri) Zesarena, eta Jainkoari Jain-koarena.

Bernard Larregi

103

XLII. KAPITULUAErrege batek bere semearen ezteietan ematen duen othuruntzaren parabola.

Jesusek manatzen du bihur dakion erregeri bere zuzena

S. Matth. c. 21, 22.

Farisauek eta legeko doktorek ezagutu zuten Salbatzaillea hetazberez mintzo zela mahatstizain gaixtoen parabolan, eta ematen ziotelabere kondemnamendua begietarat. Horrek bera yar-arazi zituen harenalderako suminduran, eta emendatu baizik etzen hartaz yabetzeko zutenhirritsa; etziren ordean atrebitzen haren hartzerat; bazakiten populuakprofeta handitzat zadukala; beldur ziren arrapa ziozoten eskutarik. Hekegin zuten guzia zen Salbatzaillea ganik urruntzea, ezin gehiago yasanezbere aitzinean gizon bat hain higun zutena.

Jesusek ikhusten zuen farisauen eta legeko doktoren bihotzetakophozoadura, eta hari yazarri nahizko gutizia ondikozkoa; guziarekin deu-sere etzuen galdu bere emetasunetik, eta etzen baratu predikatzetik egun-dainoko khar berarekin. Egin zioten harekien gelditu zirenei parabolaberri bat, ezagut-arazten zuena zeruko erregeaz mintzo zela: huna para-bola hura: Lurreko errege batek gonbidatu zuen mundu oste bat beresemearen ezteietarat, eta ez zitzaion nihor ethorri. Errege hark egorrizituen bigarren aldian, bere zerbitzariak erraterat gonbidatuei hurbiltzeazlehen-bai-lehen haren etxerat, hil-arazi zituela idirik gizenenak, eta oilho-ki guzietarik; yanari guziak aphainduak zirela, etzutela beraz ethortzeabaizik. Zerbitzari hek Jesusen parabolaren arabera, egin zituzten bereegin-ahalak erakhartzekotzat gonbidatu hek ezteietako othuruntza harta-rat; ordean alferretan. Bata yoan zen bere bordarat, bertzea bere traturat;eta bere lekhuan gelditu zirenek yazarri zioten dorpheki zerbitzari hei, hilere zituzten.

Lurreko errege hari gaitzitu zitzaion bere manukoek haren alderatagertu zuten intsolentzia. Egorri zituen gerla-gizonak heien hiltzerat, etasutan ematerat hekin hiria. Hauk hunela iragan zirenean, errege harkerran zioten bere bertze zerbitzariei: ikhusten duzue othuruntza aphain-dua dela; ordean gonbidatu nituenek etzuten merezitzen halako fagorerik.Zohazte bidetarat, erakhar ezatzue bathuko ditutzuen guziak. Zerbitza-riek konplitu zuten nausiaren manua. Bildu zituzten onak eta gaixtoak, etayateko lekhua laster izan zen munduz bethea. Guziak yarri zireneanmahainean, errege sartu zen yateko lekhu hartan nahiz ikhusi harat bildu


102


XLIII. KAPITULUAJesusek interrogatzen tu Farisauak eta Skribak

Mesiasen ethorkiaren gainean.Kondemnatzen du hekin suphertasuna eta

laudatzen alhargun pobrearen karitateaS. Matth. 22, 23.

Etzen batere miretsteko populu xeheak ederrets zetzan Salbatzai-llearen erran zuhurrak. Baziren farisau eta skriben artean ere laudatzenzituztenak haren hitz sainduak. Heien doktor batek ikhusirik zein ungimintzo zen Salbatzaillea, hartu zuen haren alderako fidantzia handi bat,galdegin zion: zein da manamendu guzietan lehena eta handiena? Jesusekezin hobeki ihardets ziozokeien legea beraren hitzez baino, zeinek bai-dakharkete ez dela Jainko bat baizik, hura behar dugula maitatu gurebihotz guziaz, gure arima guziaz, gure izpiritu guziaz, eta gure ahal guziez;behar dugula oraino proximo laguna maitatu gure buruak bezala, bimanamendu hauk elkharri datxeizkola, eta hetan datzala gure legearenperfekzione guzia. Doktorak aithortu zuen Salbatzaillea ezin mintza zite-keiela yustukiago, etzenaz geroz Jainko bat baizik; erran zuen oraino Jain-ko hura, eta proximo laguna maite zuenak, Jesusek zioen moldean, gehia-go egiten zuela ezen ez ofrenda baletza munduko sakrifizio guziak. Sal-batzailleak laudatu zuen doktorak bere hitzetan erakutsten zuen zuhur-tzia; erran ere zion: hurbildua zara zeruko erresumarat, abiadura on batduzu han sartzeko.

Salbatzailleak bazakien hainitzek etzutela lakhet haren predikutan;ordean nola guziak seguratuak baitziren haren hitz bakotxa hanbat egiazela, etzen bat atrebitzen hari galderik egiterat. Hobeki argitzekotzat bereaditzailleak, erran zioten tenpluan ziren farisauei: zer zaitzue Mesiasez?Noren semea dela uste duzue? Ihardetsi zioten Dabiten kastatik atherabehar zela. Jesusek horren gainean erran zuen: skribek ere gauza beradiote, eta arrazoin dute; ordean ez dute erraten guzia. Mesias ez badaDabiten semea baizik, nondik heldu da Dabit berak (Mesiasez mintzodenean) deithzen baidu bere Jauna? Zergatik bada erraten du bere sal-motan: entzun dut, Jauna erraten ene Jaunari: yar zaite ene eskuinekoaldean: zure alde agertuko naiz: huntaraino geheraturen ditut zure etsaiaknon ezarriren baiditut zure oinen azpian. Dabit hunela mintzo othe lite-

Bernard Larregi

105

Salbatzaillearen parabolan aiphatua den erregeak artik-arazi zueneanezteietako yauntstura gabe agertu zena ilhunbetako lezerat, erran zituenoraino hitz ikaragarri hauk: hainitzak dire deithuak; ordean gutiak haute-tsiak. Ez da gure errelijione guzian deusere hala lastu behar gaituenik nolayakiteak bakharrak direla salbatzen direnak. Hau da egia bat argitasunhandienean aurkhitzen duguna iskritu sainduan, exenplutan, eta Jesu-Kristo beraren erranetan. Sei ehun milla gizon armadun (zaharrak etaemaztekiak bertze alde) athera ziren Egiptotik heltzekotzat lur agindurat.Hetarik zenbat han sartu izan ziren? Bakharrik bia, Kaleb eta Josue.Lurraren gaineko gizon eta emazteki guzietarik, nor dire uholdearen ure-tan hondatuak izan etzirenak? Noeren familia bakharra. Zerutik yautsizen su batek bortz hiri handi erre zituenean, zenbat gerthatu ziren berebizia begiratu zutenak? Lau presuna bakhar. Hauk guziak hanbat exenpluerraten darokutenak gutiak salbatzen direla. Egia ikharagarria; ordeangure baitan aski sar-arazten ez gaituena!

Hamar milla persunetarik ez balitz damnatzen bakhar bat baizik,beldurtzeko nuke ni nintekeiela dohakabe hura: gertha daite bizkitarteanez den, hamar milla giriztinotarik bakhar bat baizen salbatzen, eta bizinaiz deskantsuan, segiratia banintz bezala hamar millen arteko dohatsubakhar hura ni beharko naizela.

Izurritea sartzen denean herri batean, ez dituen arren hil-araztenguziak, bat-bedera beldur da bere buruarentzat. Armadore batek, edobere ahaide hurbillak itsasoan dituztenek entzuten badute galdu delauntzi bat, ematen zaizko beldurrari, diren arren hamar milla untzi bainogehiago itsasoaren gainean: badakigu orai lurraren gainean bizi direnenartean bakharrak helduko direla salbamenduko porturat, gehienak galdu-ko direla, eta ez gare beldur dohakabe hetarik izan gaiten. O itsumendudamnagarria!

O! Jesus maitea, gizon guzien salbatzekotzat hil nahi izan zarena.Egizu zure grazia sainduaz ez nadin gertha damnatuko direnen baltsahandiko. Gal bedi galdu nahi dena, zeruko bidea utzirik ifernukoaridarraikona. Ala urrikaltzeko baida halako zoroa! Nitaz denaz bezanba-tean, ukho egiten diot orai danik, bihotzez, munduari, zeruaz gozatzeakegiten du ene hirritsik handiena. Ez balitz mundu guzian bakhar bat bai-zik ere salbaturen denik, ni nahi naiz izan dohatsu bakhar hura. Badakit,Jauna, ene eskutan dudala ene salbamendua, ematen darozkidatzula behardiren laguntza guziak zeruratzekotzat: badakit ene ganik galdetzen duzunguzia dela ene bihotza: bada, o! Jesus guziz maitagarria! nahi zaitut oraidanik finki maitatu eta leihalki zerbitzatu.


104


batere hastean kanpo eder bat erakutsi ez duenik. Arius heretiko ospehanditakoak, eta hanbat desmasia egin izan duenak hunenbat humiltasunagertu zuen non bere ganatu baitzuen Alexandrian ziren arima Jainkotiarguzien fidantzia. Lutherek eta Kalbinistek mortifikazione handiago bathartu zuten estakurutzat bazterren izurriztatzekotzat bere ilhumbe dam-nagarriez.

Ez da miretsteko Jainkoak kondemnatu izan baidu zorrotztasunguzian hipokrisiako bekhatua, erran badu zorigaitz zuentzat, farisauak etaskribak. Kanpotik xurituak diren hobien iduriko zarete. Barneak galduaketa ustelduak ditutzue: ez duzue zeren iguriki sarturen zaretela ene erre-suman. Nor mintzo da hunela? Jesu-Kristo, emetasuna eta miserikordiabera dena. Ezagun da haren hitz saindutarik hipokrisia zein bekhatu han-dia den haren begietan: ez dugu ere nihon ikhusten konbertitu izan duelahipokritarik batere.

Ala baidut, Jauna, zertaz kondemna ene burua hipokrisiaren gai-nean! Zenbatetan ez diot nahi izan sinhets-arazi munduari humil, prestu,garbi nintzela pasione gehienak nausituak ziren denboran ene bihotzean!Zenbatetan ez dut izan artha gehiago agradagarriago agertzeko mundua-ren begietan, ezen ez zure begietan! Zenbatetan ez naiz lorifikatu eneahalkeria eta kondemnamendua eaiten zuten flakezia eta eroriko humilia-garriez berez! Ikhusten duzu, o Salbatzaille amultsua! ene bihotzeko urri-kia. Bai, damu dut ene obra onetan sartu ahal ditezken xede gaixto guziez.Hitz ematen darotzut, ontasuna bera zaren Jainkoa, ez dudala bilhatukoethorkizunerat zure loria eta ene salbamendua baizen ene hitz eta obraguzietan.

Bernard Larregi

107

ke bada Mesiasen handitasunaz ez izaterat bertze titulurik Dabiten semeizatekoa baizik?

Salbatzailleak ematen zuen bere hitz sainduez erakutsterat MesiasDabiten semea zen bezala, orobat Jainkoaren semea zela. Populuak sin-hetsi zituen haren erran guziak: Doktorek berek etzakiten zer ihardets;handik harat nihork etzion egin galderik gehiago nausi dibonoari; bainanbera mintzatu zitzaioten bere dizipuluei yuduen doktorez, zeinak saindu-tasunezko fama handian baitziren bazter guzietan. Salbatzailleak, hetazmintzo zela, eran zuen yarriak zirenaz geroz Moisen alkhiaren gainean,entzun behar zirela explikatzen zutenean legea; ordean etzitustelakotzaterraten zituztenak berek egiten, aski zela sinhetstea heien hitzak yarraikigabe hekin obrei; ezartzen zituztela karga pisuak bertzeen bizkarretan, etaberek etzituztela ukitu ere nahi; bizitze guri bat zaramatela; nahi zituztelalehenbiziko lekhuak mahainean, eta alkhirik ohoratuenak tenplutan; nahizutela guziek egin ziozoten agurra, eta eman ziozoten nausiaren izena.Zuetaz bezanbatean (erran zioten Jesusek bere dizipuluek) ez zabiltzatelanausiaren eta aitaren izenaren ondoan: haurrideak zarete guziak, zerukoaitaren ume berak: nor ere altxatuko baida, eta hura izanen da beheratua;berriz, nor ere beheratuko baida, eta hura bera izanen da altxatua.

Jesusek kondemnatu zituenean skribeen eta farisauen guritasuna etasuphertasuna, mintzatu izan zen amoinari zatxeikon merezimenduaz Jain-koa beragatik zenean egina. Yarri izan zen populuak bere ofrendak egitenzituen lekhutik hurbil, ikhustekotzat nork zer ematen zuen. Aberatsekdiru hainitz ofrendatu zuten; halarik ere, hekin amoina handiak bainogehiago laudatu zituen alhargun pobre batek eman zituen bi kornadu.Emazteki erromes haren bihotz-ontasunak atsegin egin zion Salbatzai-lleari: erran ere zioten bere dizipuluei: egiaz mintzo natzaitzue. Alhargunhunek bertze guziek baino gehiago eman du: bertzeek ez dute eman bereontasunen parte xume bat baizik; ordean hunek eman du eman ahal zeza-keien, eta bizitzeko behar zuen guzia.

Hipokrisia da gaixki bat hanbatenaz higungarria zenbatenaz hartzenbaidu berthutea bera bere maleziaren estalkitzat. Errelijioneak ez du deu-sere errespektagarririk eta saindurik hipokrisiak gaixtatzen ez duenik.Hipokrisiak eskarniatzen du berthute guziak errexkiago enganatzekotzatmundua. Batean emetasuna, bertzean modestia; orai humiltasuna, sarrikaritatea; badaki guziez balitazen bere ganatzeko gizonen estimua eta lau-dorioak. Hipikrisiaren phozoina sartzen da begitarik eta beharritarik. Sat-hanek ez bide du hipokrisia baino arma seguragorik arimen gal-arazteko-tzat. Heresia gehienek bizio hartan ohi dute bere ethorkia; ez da hetarik


106


oren hura ethor ez dakizuentzat gutienik uste duzuenean. Orrhoit zaitez-te oren hari darraikola eternitateko zuen zoriona, edo zorigaitza; bet-betan ethorriko dela, eta lurraren gainean diren guziak hartuak izanendirela saretan bezala. Zuei dagotzue erne egotea ez izatekotzat atzema-nak. Nahi baditutzue eman zuen buruak Jainkoak munduaren punitzekoegorriren dituen gaztigu ikharagarrien gerizean, zaudete atzartasunean etaothoitzean: molde huntan gai izanen zarete fidantzia saindu batekin ager-tzeko Jainkoaren tribunalaren aitzinean.

Yuiamenduko egun handi hartan, Salbatzaillea ethorriko da bereloriaren distiadura guzian, bere aingeruez inguratua. Yarriko da beremaiestate adoragarriaren tronuaren gainean, eta lurreko populu guziakbilduko dire haren aitzinerat, bere errege eta bere yuiearen aitzineratbezala. Ekharri baino lehen behin-bethiko zorionezko, edo zorigaitzezkosententzia lazgarria, berexiren ditu batzuk bertzetarik, artzain batek bil-dotsak akherretarik berexten dituen molde berean. Ezarriko ditu bildo-tsak (onak) bere eskuineko aldean, eta akherrak (gaixtoak) ezkerrekoaldean. Erranen diote eskuineko aldekoei: zatozte, zuek, ene aitaz bene-dikatuak, goza zaitezte munduaren hastapenetik zuentzat aldaratua den,eta, ene odolaren goztuz, zuentzat erosi izan dudan erresumaz. Mereziduzue han sartzea; ezen gose izan naizenean, eman darotazue yaterat,egarri nintzenean, edaterat; egoitzarik gabe nintzenean, hartu nauzuezuen etxetarat, soinekoak eman darozkidatzue bulhuzia nintzenean; ikhu-si eta kontsolatu nauzue ene eritasunetan; preso nindagonean ere egindarozkidatzue laguntza guziak.

Hitz kontsolagarri hauk erran ondoan arima yustuei, Salbatzailleaitzuliko da ezkerreko alderat, eta erranen diote gaixtaginei boza min etaerdiragarri batekin: urrun zaitezte ene ganik, madarikatuak, zohazte Jain-koaren yustiziak Luzifer, eta haren lagun gaixtoentzat biztu duen, eta eter-nitate guzian iraunen duen surat. Bere bidean da izan zaitezten tormenta-tuak; ezen ez darotatzue eman yaterat gose nintzenean, ez eta edaterategarri nintzenean; egoitza gabe nintzenean, ez nauzue hartu zuen etxeta-rat; ez darotazue eman soinekorik bulhuzia nintzenean; ez nauzue ikhusipreso nindagoenean. Gaixtagin dohakabeek galdeginen dute: noiz, Jauna,ikhusi izan zaitugu sofrikarietan eta beharrean zuri emateko gure lagun-tza? Salbatzailleak ihardetsiren diote, pobreen alderat urrikalmendurikizan etzuten aldi guziez hari berari eskas egin izan diotela. Bera zelaguzien aita eta buruzagia, eta beretzat hartzen zituela pobreen alderakoungiak eta gaixkiak. Salbatzaillea gelditu zen predikatzetik; etzen gehiagomintzatu populuaren aitzinean: bere heriotzea zarabillan gogoan.

Bernard Larregi

109

XLIV. KAPITULUAAzken yudizioaz.

Jainkoa da bakharra dakiena noiz izanen den azken yudizioko eguna

Matth. 24.

Jesus athera zenean tenplutik eta Yerusalemetik, bere dizipuluekothoitztu zuten itzultzeaz begiak tenpluaren gainerat, ikhustekotzat mira-kuilluzkoa zirurien obra hura. Hetarik batek erran zion: nausia, ederretszatzu hango harri eta gauza miragarri guziak. Jesusek ihardetsi zuen:ikhusten tutzue zuen begiak lilluratzen dituzten obra eder horiek guziak?Bada, yakin ahal dezakezue ez dela geldituren harria harriaren gaienan:hitz hauk erran eta yoan zen azitun, edo Olibetako mendirat, eta yarri zenhan. Hurbildu zitzaizkon dizipuluak, eta othoitztu zuten errateaz noizyasan beharko zituen Yerusalemek, haren hitzen arabera, igurikitzekozituen zigorrada ikharagarriak? Zertarik ezagutuko zen haren munduratethortzeko eguna, eta noiz izanen zen munduaren akhabantza.

Jesusek ihardetsi zuen dizipuluen galdeari: erran zioten ordu hartanizanen zirela profeta faltsoak lehiatuko zirenak hekin enganatzerat. Begi-ra zatzue hetarik zuen buruak; non ez, atzemanak izanen zarete. Hetarikhainitzek erranen dute ene izenean heldu direla, Kristo direla, eta horranola enganatuko duten asko mundu. Oraidanik egiten zaituztet haukguziez yakintsun izan etzaiteztentzat atzemanak. Yuiamenduko egunahurbiltzerat, ikhusiko da odola zurrutan alde guzietarik. Guziek yazarri-ren diote elkharri. Altxatuko dire hiriak hirien kontra, erresumak erresu-men kontra. Gudu, asaldu eta gerlate guzien buruan, ikhusiko dire ohibezala, izurria eta gosetea. Ene dizipuluak zuek izanen zarete gehienikpairaturen duzuenak. Mundu guziaz presekutatuak eta higunduak izanenzarete, kondemnatuak ere izan zarete heriotzerat; ez duzue ordean zerenizan deuseren beldurrik: emanen darotzuet garaitia zuen etsaien gainean.Irakhatsiko darotzuet zer ihardetsi beharko duzuen behar orduan; zernahiden dela, eramaten badarotzue bizi labur eta dolorezko hori, nik agin-tzen darotzuet bertze bizi bat iraunen duena eternitate guzian.

Deusere seguragorik nola azken yudizioa; ordean noiz izanen da?Hori da gauza bat nihork ez dakiguna, zeruko aingeruek berek ezagutzenez dutena: ene aita da bakharra, dio Jesu-Kristok, egun eta oren harenberri dakiena. Zaudete (dio oraino Jesu-Kristok) atzarriaketa othoitzean


108


XLV. KAPITULUAYudasek saltzen du Jesus bere nausia.

Sakramendu Sainduaren establimenduaMatth. 26.

Salbatzaillearen etsaiak, erran nahi da, skribak, farisauak eta sinago-gako bertze buruzagiak, bildu izan ziren Kaife aphez-handiaren etxeratelkhar aditzekotzat Jesusez yabetzeko, eta haren hil-arazteko moldearengainean. Etziren berehala hartan eman. Mundu oste handi bat ethorriazen Yerusalemerat bazkoko bestarat: farisauek eta heien bertze lagunekbazakiten guziek ohoratzen zutela Salbatzaillea, beldur ziren gertha zadinzenbeit asaldura populuaren artean, heldu baziren yabetzerat ordu hartanJesusez; ordean bazkoko bildotsa bera zenak bazko egunarekin eman nahizuen bizia; horra zergatik permetitu zuen etsai gaixtoa sar zadin Judasenbihotzean. Judas apostolua agertu zen Kaifaren etxerat, eta erran ziotenhan bilduak zirenei: zenbat nahi darotazue eman, eta nik largaturen daro-tzuet Salbatzaillea zuen eskutarat? Zer bozkariozko berri sinagogakoburuzagientzat! Agindu ziotzoten Judas traidoreari hogoi eta hamar dirupeza, erran nahi da, berrogoi eta hamar libera. Halatsu zuen balio gathi-bu batek saltzerat. Prezio hartan berean nahi zuen izan saldua zeruareneta lurraren yabe soberanoak.

Biharamunean zeina baitzen ortzeguna, eta hiltzeko bezpera, Jesusetzen Yerusalemen sartu. Gelditu zen Olibetako mendian. Mintzatuzitzaien dizipuluei bere heriotzeaz, eta irakhatsi zioten nolako amudioaizan behar zuten elkharren alderat. Egorri zituen Piarres eta Joanesaphaintzerat Yerusalemen bazkoko behar ziren gauzak. Zohazte, erranzioten, Yerusalemerat: han sarthu bezain sarri bathuko duzue gizon batpegar bat ur daramana. Yarraik zakizkote, eta erran diozazue hura sartu-ren den etxeko nausiari, han egin nahi dudala bazkoa ene dizipuluekin.Erakutsiko darotzue lekhu handi eta eder bat. Han aphain zatzue behardirenak. Piarresek eta Joanesek konplitu zuten nausiaren manua. Jesusyoan zen arrats aphalean, bere dizipulu guziekin lekhu hartarat.

Ethorri zenean yateko muga, Jesus yarri zen mahainean. Eman zio-ten bere dizipuluei erakutsterat bethidanik zuen nahi handia hekiekin egi-teko azken bazkoa. Erran zioten galdu behar zuela laster bizia. Eta harenhirrits handiena, sorthu zen oren beretik, zela bere burua bere aitari sakri-fikatzea mundu guziaren salbatzekotzat. Othuruntzaren erditarat zire-

Bernard Larregi

111

Deusere seguragorik nola gure heriotzea; deusere ordean dudazkoa-gorik nola heriotzeko orena. Guk dakigun guzia da gizonaren semeaethorriko dela igurikitzen ez dugula, beraz, gutien ustean hillen garela.Zer itsumendu! herioak atzeman gaitzake momento guziez; Halarik erebizi gara deskantsuan, segur bagine bezala herioa gure ganik urrun dabi-llala. Noiz eta ere gizonak uste baidu aphur bateko dela munduan, etaordu hartan berean, dio zuhurrak, izanen da herioaz atzemana arrainaamuaz, eta xoria sareaz bezala.

Aurthen hil direneen artean, ez ahal zen bakhar bat uste etzuenikbizi urthe bat gehiago. Eta aurthen hillen direnetarik ez bide da bat agin-tzen ez dioenik bere buruari bertze urthe baten bizia. Nor yarriko daberme bihar munduan izanen naizela: erran nahi da beraz gaur berean hilnaitekeiela. Hala gertha baledi, behar banintz, bi orenik barnean, Jainko-aren aitzinean agertu kontu ematerat denbora galduaz, grazien arbuioaz,nolakoa liteke entzun behar nukeien eternitateko sententzia!

Ala gauza lazgarria baida agertzea yuie ikharagarriaren aitzineanerregelatu gabe kontzientzia, garbitu gabe bihotza! Ala baidire urrikaltze-ko mundu huntarik, bet-betan, edo zenbait egun bakharretako eritasune-tik lekhora eternitatean sartzen direnak! Hamar, hogoi urthe eta gehiagobekhatutan eraman dituzkegunean, zenbeit aste eta ilhabete sobera othegintuzke bada heriotze saindu baten egitekotzat! Eta arte hek, ilhabetehek, gure eskuko ditugu?


110


tzearen orhoitzapena iragan dadin mende guzien akhabantzaraino, ema-ten darotzuet zuei ere botherea eta manua egiteko nik egiten dudana.

Sakramendu sainduaren establimendua bide da, Jainkoaren obraespantigarrien artean, guzietarik miragarriena, eta gure ganako harenamudioa gehienik seinalarazten duena. Jainko bat, zeru lurrak bere maies-tate adoragarriaz bethetzen dituena, aingeru garbiak berak ikharan daduz-kana aurkhi dadin bada, gau eta egun, gure elizetan, hostia xume batean!Erran dezan gurekin izateak egiten duela haren atsegin handia! O! bihotzontasun ezin erranezkoa! Jainko bat egin zadin gizon gu etsaiaren gathi-butasunetik erostekotzat, isur zezan bere odol preziatua gure arimen gar-bitzeko eta salbatzeko; horra balinba iguriki behar ginduen baino fagoreinfinituki gehiago. Salbatzaillearen miserikordia ez da hortan gelditzen.Urrunago hedatzen da. Etzaio aski bere bizia guretzat ematea, azkenazgoiti, bera, den guzia, bere yainkotasun guzian heldu da gure ganat ogia-ren eta arnoaren iduriaren azpian. Zer amudiozko gaindidura! Zer ezagu-tza ez diogu behar ekharri guretzat hanbat egiten duen Jesus maiteari!

Bernard Larregi

113

nean, Salbatzailleak eman zioten oraino humiltasunezko exenplu eder bat,handitasunezko gogoeta guziak hekien izpiritutarik khen arazteko gaizena, eta erakhatsten zuena garbitasun handi batekin beharko zela hur-bildu laster establitzerat zohan sakramendurat. Altxatu zen mahainetik,utzi zuen soinekoen gainetik erabiltzen zuen arropa luzea; hartu zuenoihal bat aitzinean, eta eman zen bere apostoluen oineen garbitzen. Hala-ko humiltasunak harritu zituen apostoluak. Piarresek beregainki ezingarai zezakeien bere baitan bere nausi dibinoak garbi ziotzon oinak: ez,Jauna, (erran zion) ez dut niholere laudatuko eman zaitezen eginbide hor-tan. Jesusek ihardetsi zion: ez dakizu orai zer egiten dudan, bainan yaki-nen duzu gerorat. Piarres egundaino bezain herabe zen utzterat Salba-tzaillea haren oinen garbitzerat. Orduan Jesus mintzatu zitzaion hitz hau-taz: baldinetariak ez badarozkitzut oinak garbitzen, ez zaitut ezagutukoene dizipulutzat. Apostolu sainduak ihardetsi zion: Jauna, hori horreladenaz geroz, garbi dietzadatzu ez bakharrik oinak, bainan oraino eskuaketa burua. Karitatezko eta humiltasunezko exenplu handi hartarik lekho-ra, Jesusek yauntzi zuen utzi zuen arropa luzea: yarri zen berriz mahai-nean, eta erran zioten bere dizipuluei izaterat zohala hetarik batez salduaeta largatua bere etsaieen eskutarat. Solas hunek laztu eta damuztatuzituen dizipuluak. Bat-bedera hasi zen erraten: ni othe naiz hura? Jesusekihardetsi zioten: ni salduko nauena mahainean da enekin yarria. Zorigaitzbere Salbatzaillea trahituko duenarentzat. Hobe izanen zen harentzat ezbalitz egundaino ethorri mundurat.

Yudasek izan zuen atrebentzia galdetzeko Salbatzailleari hura othezenez haren saltzaillea. Jesusek ihardetsi zion ahopean, eta ohiko berearraitasunarekin: bai, zu zare salduko nauzuna. Uste izateko da hitz aho-pean erran hauk ez zirela hedatu bertze apostoluen beharritarat. Urrun daigurikitzen baitzuten gertha ahal zitekeiela heien artean bakhar bat gaizenik halako gaixki izigarri baten egiteko. Othuruntzaren azkenerat, gizo-nen alderako Jesusen amudioa seinalatu izan zen bere gaindidura guzian,eta molderik espantigarrienean. Eman izan zuen yaterat yanari guzietarikgozoena eta perfetena; erran nahi da, bere gorphutz sakratua. Hartu zuenogia eskutan, benedikatu zuen, hautsi zuen, eta eman zioten bere dizipu-luei, erraten zuela: hau da ene gorphutza. Hartu zuen orobat khaliza,benedikatu zuen ogia egin zuen bezala, eman zioten dizipuluei eskutaraterraten zuela: edan ezazue guziek huntarik, orai ematen darotzuet edate-rat ene odola arnoaren iduriaren azpian, eta oren laburrik barnean, isuri-ko dut gurutze baten gainean, mundu guziaren begietan bekhatuen borra-tzekotzat eta gizon guzien salbamendukotzat. Nola nahi baidut ene herio-


112


Jesusek erran zioten bere hirur dizipuluei ordu zela yaikitzeko etahari yarraikitzeko; ethorria zela orena zeinetan gizonaren semeak utzikobaitzuen bere burua bere etsaieen eskutarat. Abia gaiten (zioen Jesusek)ni trahituren nauena ez da hemendik urrun. Ez zitzaion eman ihesari,aitzitik bera athera zen haren hartzerat heldu zireneen biderat. Hek zirenmandurel multzo bat, gehienak farisauen manukoak edo sehiak. Berekinzituzten ezpatak eta makillak, eta Judas traidorea zuten guzien aitzinean:apostolu dohakabe hark bazakien Salbatzaillea bere dizipuluez maitatuazela. Beldur zen yar zitezen bere nausiaren alde; eta bere gaixtagin lagu-nek ez zezaten, ilhun zelakotzat, ungi ezagut Salbatzaillea. Ez nahiz hutsegin bere kolpea, erran zioten: nori ere emanen baidiot musu, eta hurabera izanen da zuek bilhatzen duzuena. Loth zakizkote, eta zuekin era-mazue, itzuriko ez den bezala. Horrekin batean, Judas traidorea hurbilduzitzaion Salbatzailleari, erraten zioelarik: agur, nausia, eta ematen zioela-rik musu. Dizipulu baten ganikako musu ondikozko hark ez bide zuenegiten Salbatzaillearen tormentetarik arinena. Halarik ere, Jesusek hartuzuen traidorekeriazko musu hura anaia, edo aita batek eman izan baliobezalako malsotasunarekin. Adiskidea (erran zion Judasi) zertarat ethorrizara? Badakizu zer egiten duzun? Zer? musu baten bidez saltzen duzubada gizonaren semea?

Jesu-Kristoren presentziak berak laztu eta ikharatu zituen mandurelhek. Salbatzailleak erran zioten haren handitasun adoragarriari zagokonmaiestatearekin: noren bilha zabiltzate? Ihardetsi zioten: Jesus Nazareth-koaren ondoan gabiltza. Jesusek erran zioten: ni naiz hura. Hortan ereematen zuen erakutsterat heriotzea pairatzen balin bazuen, bere nahitarategiten zuela. Jesusek aiphatu zuenekotzat hitz hau: ni naiz, ikharak artik-arazi zituen gaixtagin hek guziak lurrerat. Orduan ere Salbatzailleak emanzuen ezagutzerat Jainkoaren semea zela. Altxarazi zituen lurretik, etaerran zioten haren bilha zabiltzanaz geroz, etzutela konplitzea baizik berenausien manua.

Yudu zoro hek ezagutu behar bidean Salbatzaillearen bothere guziz-koa, erori ziren haren gainerat gaixtaginik handienaren gainerat bezala.Yabetu ziren hartaz, eta estekatu zuten ahalik hobekiena. Min zitzaiendizipuluei ikhustea altxatzerat zaramatela bere nausi dibinoa; egin zutenharen atheratzerat etsaieen eskutarik. Piarresek khendu zuen ezpata magi-natik, eta hartaz arraillatu zion beharri bat aphez-handiaren sehi, Malkuszaritzonari. Jesusi gaitzitu zitzaion apostoluaren orduko khar sobraniaz-koa. Ukitu zuen bere eskuaz zauria, eta sendatua izan zen. Eraman zutenSalbatzaillea hobendun bat bezala, estekaturik aphezen printzearen aitzi-

Bernard Larregi

115

XLVI. KAPITULUAYudas traidoreak ematen du

Salbatzaillea soldaduen eskutaratS. Luc. c. 22.

Yudasek bazakien Salbatzailleak othoitzean iragan gogo zuela helduzen gaua Olibetako baratzean. Athera zen bertze apostuluen baltsatikerraterat sinagogako buruzagiei nahi bezalako parada zela yabetzeko Jesu-sez harorik batere gabe. Salbatzailleak bazakien zer xede zaraman apos-tolu traidoreak; etzen hargatik gibelatu yoatetik bere dizipuluekin mendihartarat. Mintzatu zitzaioten bidean hainitz gauza eder eta ukigarri harenheriotzeari zaronsotenez. Piarresek seguratu zuen haltoki etzela behinereurrunduren haren ganik; ordean nausi dibinoak eman zuen ezagutzeratPiarresek hartaz arnegatuko zuela, ukhatuko ere zuela ezagutzen zuelaoilharrak, gau hartan, kantatuko zuen baino lehen. Adi-arazi zioten guzieion zela hastan zadin heien ganik hei egortzekotzat izpiritu saindua.Gomendatu zioten begiratzeaz haren manamendu guziak, beregainki elk-har maitatzeaz. Erran zioten bere apostoluei persekutatuak izanen zirela;ordean grazia eginen ziotela atsekabe guzien pairatzeko pazientziarekineta bozkariorekin. Azkenean gomendatu ziotzon amultsuki bere aitarigizon guziak, guziz, bere apostoluak. Iragan zen gero bere hameka apos-toluekin Gethsemani zaritzon lekhu baterat. Manatu zituen apostoluakegoteaz gau hartan othoitzean, Jainkoari galdetzekotzat leihaltasuna etairaupena.

Jesusek hartu zituen berekin Piarres, Yakobe, eta Yoanes bere dizi-pulu maiteenak, eta urrundu zen aphur bat bertze apostolutarik. Orduhartan ikhara handi batek hartu zuen Jesusen gorphutza, eta emanzitzaion tristeziari ikhusi zituenean bere dizipuluak lokhartuak, eman zenbazter batetarat, yarri zen ahuspez, eta egin zuen othoitz hau: ene aita,khalitz hau urrun bedi ene ganik, egin ahal badaite: guziarekin egin bedizure nahia, eta ez nerea. Othoitz bera doblatu zuen hiruretarainokoanbethi sumetimendu eta khar berarekin: odolezko izerdia zarion gorphutzguzitik. Hurbildu zenean bere hirur dizipulutarat, aurkhitu zituen orainolo zaudela. Egin ziotzoten bere errenkura amultsuak ez damu gehiagoerakutsteaz haren tristeziaz. Zer? erran zioten, lo zaudete bada! Ezin egonizan zarete bada, oren batez, enekin atzarriak?


114


XLVII. KAPITULUAJesu-Kristo Anasen eta Kaifasen aitzinean

Matth. 26.

Yuduek eskutarat zutenean Salbatzaillea, eraman zuten lehenik Ana-sen aitzinerat. Hura zen aphez-handi urthe hartan. Anasek egin ziotzonzenbeit galde bere dizipuluen eta bere doktrinaren gainean. Salbatzailleakihardetsi zion etzela behinere gerizean mintzatu, haren doktrina ezagutuazela gazter guzietan, aski zuela galdetzea hura entzun zutenei zer irak-hatsten zioten. Ingurutan zen aitzindari batek gaitzetsi zituen Salbatzai-llearen hitzak, eta izan zuen atrebentzia behar-ondoko bat emateko nausidibinoari, erraten zioelarik hala behar zenez bada aphez-handi bati min-tzatu? Jesusek pairatu zuen laido humiliagarri hura Jainkozko emetasuna-rekin. Erran zion gizon dohakabe hari: Baldinetariak gaixki mintzo banaiz,erakuts diezadazu zertan huts egiten dudan; ordean ungi mintzo banaiz, zertakoyotzen nauzu?

Arte hartan aphezeen printzeak bildu izan ziren Kaifasen etxerat.Salbatzaillea eramana izan zen hekin aitzinerat bere yuiamendua hartze-rat, gaixtagin bat izan balitz bezala; etzuten lekhukotasun beharrik Jesu-sen kondemnatzeko, bere baitarik ekharriak ziren haren gal-arazterat:ordean errana izan etzadintzat arinkiegi yuiatzen zutela, eta legearen erre-gelak begiratu gabe, irabazi zituzten zenbeit lekhuko faltso erran zutenakentzun zutela Salbatzaillea erraten, esku guzia bazuela lurrerat artik-araz-teko Jainkoaren tenplua, eta haren erreberritzeko hirur egunik barnean.Egia da Salbatzaillea mintzatu zela lekhuko faltsoek zioten bezala; ordeanbere gorphutzaz mintzo zen: erran nahi zuen hillen zela, eta lorioski athe-rako zela lurretik hirur egunen buruan. Lekhuko faltsoak etziren kon-puntzen bere erranetan, eta heien akusurik handienak etziren aski gizonbaten gal-arazteko.

Aphez-handiak ikhusirik Jesus ixillik zagoela, altxatu zen, eta erranzion: manatzen darotzut, Jainko biziaren izenean, errateaz zu othe zarenkristo, Jainkoaren semea. Ungi mintzo zara (ihardetsi zuen Jesusek), bai,hura bera naiz; ordean ez duzue sinhetsiren, eta ez nauzue largatuko.Halarik ere, laster ikhusiko duzue gizonaren semea (izen hau hartzen ohi zuenSalbatzailleak mintzo etzenean bere gizontasunaz baizik), laster ikhusikoduzue gizonaren semea yarria bere aita guziz botheretsuaren eskuineko aldean zeru-ko hedoi baten gainean ethortzen. Aphez-handiak entzun zitueneko Salbatzai-

Bernard Larregi

117

nerat. Sinagogako buruzagiak hanbatenaz bozkariatu ziren ikhusteazJesus bere eskutan, zenbatenaz beldur baitziren, harturik ere, itzuriko zelazenbait mirakuillu eginik.

Ez da batere miretsteko baldin Salbatzailleak yasan nahi izan bazi-tuen bere bihotzean, eta bere pasionearen hastapenetik tormentarik lasti-magarrienak. Ikhusten zuen, urrundanik, herrestan erabilliko zutela Yeru-salemeko karriketan; izanen zela laidoz estalia, elhorriz khoroatua, etaazkenean, itzeztatua. Gogoan zarabiltzan humiliazione eta tormenta iguri-kitzen zituen guziak, eta horra zerk zaraman Jesus maitea tristeziarik han-dienerat. Zer lantza kolpe haren bihot samurrarentzat orrhoitzeaz beredizipulu baten traidorekeria beltzaz, hanbat fagoratu zuen populu bateneskergabetasun izigarriaz! Zerk ordean gehienik zaurthzen zuen Salbatzai-llearen bihotz amultsua? Zerk bada? baizik yakiteak alferretan zohala isur-tzerat bere odol sakratua hainitzentzat, eta arbuiaturen gintuela haren gra-zia preziatuenak berak. Gure bekhatuek, haren alderako gure ezagutzaeskasak ahal zuten parterik gehiena haren lazduran eta odol-izerdian.

Jainko handia, saindutasuna bera zarena, eman nahi izan zaizko tris-teziari orrhoitzean gure bekhatuez, eta gu deskantsuan eta atseginpeanbizi gare dakigularik bekhatutan phulunpatuak garela, ifernuko sua segurdugula non ez dugun egiten penitentzia! Ez duzu, o! Jesus emea, egitenerrenkurarik den gutiena yazarri nahi darotzuten zure etsaiez, zure presu-na adoragarria laidostatzen dutenez, eta guk utzten ditugu gure buruakeraunsietarat, aseradurarat eta mendekurat iduritzen zaikunean ez garelaaski ohoratuak edo heldu zaikunean zenbeit damu. Zer ahalkeria! zer itsu-mendu!


116


XLVIII. KAPITULUAPiarresek ukhatzen du Jesu-Kristoz,

eta Yudasek urkhatzen du bere burua

Jesu-Kristok iragan zuen beraz gau oso bat soldaduen eta aphez-handiaren sehietarik yasan behar zituen arbuio eta gogortasun guzienerdian. Yaun-doni Petri yarraiki zitzaion bere nausi dibinoari, eta emanzen berotzen Kaifasen etxe aitzinean biztu zuten su batean. Hitz emanzion Salbatzailleari lehenago hillen zela ukhatuko zuen baino haren dizi-pulutarik zela. Ala iraupen guti izan baitzuen haren kharrak! Sehi herbalbaten hitza aski izan zen dizipulu haren fermutasuna kordokatzeko etaharen gezurt-arazteko. Sehi hura hurbildu zitzaion Piarresi, eta galdeginzion: etzara zu Jesus Nazarethko, eta mundu guziaren tronpatzaille harendizipulutarik? Ustekabeko galde hunek ikharan eman zuen apostolu fla-koegi hura. Ihardetsi zuen etzuela ezagutzen. Soldadu batek hartu zuenharen mintzotik Galileakoa zela: egin zion galde bera: Piarresek, orduanere, ihardetsi zuen etzuela Jesus ezagutzen. Handik oren baten buruan,aphez-handiaren sehi batek ikhusi zuen Piarres berotzen zagoela, etaerran zuen Jesusen dizipulutarik zela, seguratu ere bazuen ikhusi zuelaapostolu hura Jesus hartua izan zen oren eta baratze berean. Piarres bel-durtu zen hartaz yabe zitezen: erran zuen hirurgarren aldikotzat, eta yura-mentu eginik, etzuela egundaino Salbatzaillea ezagutu. Denbora bereankantatu zuen oilharrak. Jesus etzen handik urrun: artiki zuen behatzeamultsu bat dizipulu iziper haren gainerat, eta orrhoit-arazi zuen erranizan zioenaz. Piarresek ezagutu zuen, ordu beretik, bere hobena: harenbihotza zaurthua izan zen damurik minenaz. Athera zen nigar marraske-tan lekhu hartarik, iragan zituen hirur egun auhendatzen bere desleihalta-suna.

Biharamunean, argitu zeneko, aphezak eta legeko doktorak bilduziren elkhar ganat: erakharri zuten Salbatzaillea bere aitzinerat gaixtaginikhandiena izan balitz bezalako moldean. Berriz ere galdetu zioten heaKristo zenez, hea Mesias zenez. Jesusek ihardetsi zioten: baldin erratenbadarotzuet nor naizen, ez duzue emanen sinhetsterik ene hitzetan: bal-din nik ere zerbait galdetzen badarotzuet, ez duzue ihardetsiko, eta eznauzue emanen libertatean; ezen ethorria da ene orena. Yakin ezazue bak-harrik gizonaren semea laster yarriren dela Jainko bere aitaren eskuinekoaldean. Orduan guziak abiatu ziren erraten: beraz Jainkoaren semea zare?

Bernard Larregi

119

llearen hitzak, hautsi zituen bere soinekoak (hori zen blasfemioa batentzun zuelako seinalea) eta abiatu zen boza altxaturik erraten: blasfema-tu du: ez dugu bertze lekhukotasun beharrik. Zer zaitzue bada? guziekihardetsi zuten merezi zuela heriotzea, kondemnatu ere zuten hartarat.

Zer humiliazione espantagarri! Zer konfusione laidotsu munduguziaren Salbatzaillearentzat ikhusteaz bere burua idoiztatua, gezurtitzat,profeta faltsotzat hartua! Zer? Jesu-Kristo, gizon guzien yuie soberanoa,saindutasuna bera dena, eramana da bada yuie gaixtagin baten oinetarat!Kondemnatua bada gaixki egillerik handiena bezala, bere bizia galtzerat!

Jesu-Kristo loriaren erregea, aingeruek ikharan adoratzen dutena,largatua da soldadu errabiatu batzuen trufa eta fulia guzietarat, gau osobat iragaterat hekien dosteta, kolpe, eta intsolentzia guzien erdian! Harengorphutz garbi eta sakratua emana da sarraskitan! heuk guziak zergatik?ene salbatzekotzat. O! amudio ezin konprenituzkoa, eta sekulan ezin askipagatuzkoa!


118


experientziaz beraz urrikari izaten bekhatoreak bere flakezia guzietan.Piarresen penitentzia balia daite penitent guzien mirail eta exenplu ederbatentzat. Apostolu haren penitentzia ez da mintzo; ordean egiten du gai-nerako guzia. Funtsean, zertako dire hitzak obrak berak mintzo direnean?Ez dut entzuten, dio San Anbrosiok, Yaun-doni Petriren boza; ordeanikhusten tut haren nigarrak. Nigar zorionezkoak! nigar preziatuak! ezdute galdetzen barkhamendua; ez dute ordean gutiago merezitzen.

Bernard Larregi

121

Ihardetsi zuen: egia diozue erratean hura naizela. Egin zuten harramantzahandi bat, eta hasi ziren erraten: ez dugu bertze lekhukotasunen beharrikgehorrek haren ahotik entzun dugunaren ondoan. Bere artean konparti-tu zuten libratu behar zutela Salbatzaillea Ponzio Pilatusen eskutarat.Hura zen Yudeako aitzindaria zadukana erromarrentzat: berek etzutennihor hil arazteko bothererik.

Zer humiliazione Jesusentzat! kondemnatua da agertzerat gaixkirikhandienen ezagutza hartzen zuen yuie atze baten aitzinerat. Haren gana-tzekotzat iragan behar zen munduz betheak ziren Yerusalemeko karrike-tan gaindi, eskuak amarratuak, gaixki egillerik handienaren planta berean.Hulako ikhusgarri ukigarriak hautsi zuen Yudasen bihotz gogorra. Dizi-pulu dohakabe hark ikhusi zuenean bere nausia kondemnatua aphez-han-diaren tribunalean, eta gobernadorea ganat eramana bere azken senten-tzia hartzerat, ezin egon zen abhorritu gabetarik bere traidorekeria. Idurizuen penitentzia egin nahia zela bere bekhatu izigarriaz. Erran ziotensinagogako buruzagiei gaixki handi bat egin zuela trahitzeaz, eta gal-araz-teaz yustua zen gizon bat. Aithor hunek bazuen zertaz bere baitan fararaz buruzagi hek; urrun da ordean ezagutu baitzuten bere gaixkia. Ihar-detsi zioten Yudasi: guk zer axola dugu urriki duzun, edo ez, guri Salba-tzaillea saltzeaz: hori zure egitekoa da, eta ez batere gurea. Pagatu izan zai-tugu: ez duzu beraz ikhuskizunik gure gainean.

Dizipulu traidoreak ezagutu zuenean etzuela deusere irabazten bereaithor berankhorraz, artiki behar bidean bere burua Jaunaren miseridienoinetarat, fidantzia saindu bat izan behar bidean haren gana zinez bihur-tzen direnak behinere arbuiatzen ez dituen Salbatzaillearen ontasun infi-nituan, eman zitzaion desesperamenduari. Artiki zituen bere hogoi etahamar diru-pezak aphezak bilduak aurkhitzen ziren tenplurat, eta urkha-tu zuen bere burua.

Ala indar handia baidu Salbatzaillearen behatze amultsuak! Piarreseketzuen ezagutzen bere gaixkia, bederen etzuen hartaz behar zen urrikiaJesusek bere begiak hedatu zituen arteraino haren gainerat. Orduan orr-hoitu zen bere eroriko humiliagarriaz, orduan isuri zituen nigarrik khara-tsenak, orduan hasi zen penitentzia dorphe baten egiten. Zenbat ere bai-gara bekhatuz gaindi eginak, ez ditugu guk ere ikhusten Jaunaren miseri-kordiak ez baditu artikitzen gure gainerat bere urrikalmenduzko begiak,ez bagaitu argitzen bere grazia sainduaren arraio salbagarriez.

Jaunaren probidentzia miragarria da bere obra guzietan. Permetitubadu bere elizaren buruzagia eror zadin gaixki handi batean, hori eginizan du apostoluen printzeak eta elizako artzainek ikhas zezatentzat bere


120


zion oraino) yuduen erregea zarela? Zer egin duzu bada? Zer bide emanizan diozute yuduei sinhetstekotzat errege izan nahia zarela? Jesusek ihar-detsi zuen garbiki: ene erresuma ez da mundu huntakoa. Ez naiz zerutikyautsi lurreko errege izatekotzat. Hala banintz ene armadetako aitzinda-riek eta soldaduek fite athera nintzakete ene biziari nahi dioteneen esku-tarik; ordean erran darotzudan bezala, ene erresuma ez da behere hunta-koa. Errege zare beraz, erran zion Pilatusek? Bai, ihardetsi zuen Jesusek,errege naiz zuk diozun bezala; sorthu naiz, eta ethorri mundurat egiarilekhukotasuna bihurtzeko; egiaren alde denak entzuten du ene boza.

Pilatusek, zenbat ere paganoa baitzen, ezagutu zuen bazela Jainkoz-ko zerbeit gizon haren baitan. Galdegin zion: zer da egia? utzi gabe Jesu-si haren galdeari ihardetsteko astirik, bihurtu zen yudutarat, erraten zio-tela: ez dut ikhusten gizon hau zertaz ahal den hobendun: ez dut hunenbaitan aurkhitzen zertaz kondemna. Ekharria zen Jesusen libratzerat.Populuaren buruzagiek, hori ikhusi zutenean, abiatu ziren egundainobaino lehia eta khar gehiagorekin erraten, behar zuela izan heriotzeratkondemnatua; populuaren asaldaratzaille bat zela; banatzen zituela, hirururthe hetan, hasi Galileatik eta Yerusalemeraino irakhaspenik gaixtoenak.

Pilatusek yakin zuenean Jesus Galileakoa zela: egorri zuen hura etaharen akusatzailleak Herodes, Galileako printzea gana. Herodes yakin-tsun zen Jesusen obra espantagarriez: atsegin hartu zuen haren ikhusteazagian zenbait mirakuillu handi eginen zuela haren begietan. Ordean Yaun-doni Jauni-Baptista hil-arazi zuen printze kruel, ohore eta errelijionegabeko hark etzuen merezi Salbatzailleak egin zezan hark nahiko zuenik.Herodesek egin zion Jesusi galde hainitz, eta Jesusek ez zion deusere ihar-detsi. Ixiltasun hau gaitzitu zitzaion printze barbaro hari; arbuiatu zuenSalbatzaillea, hartu zuen errhotzat, eta hartaz burlatzeko, yauntz-arazizion arropa xuri bat, eta egorri zuen Pilatusen gana. Hura izan zen orduazeinetan etsaikoan bizi ziren bi printze hek adiskidetu baitziren.

Pilatus sentimendu beretan bizi zen: ez zadukan Salbatzaillea deuse-tan hobendun; seguratua zen haren kontrako akusu guziak hanbat gezureta gaixtakeria behar zirela. Erakharri zituen bere ganat yuduen buruza-giak, erran zioten, mundu guziaren begietan, etzuela aurkhitzen gizonharen baitan fitsik punimendua galdetzen zukenik, Herodesek ere ez zio-ela ezagutu hobenik: halarik ere, nahi ziotela atsegin egin, alde bateratlibratuko zuen baino lehen, gaztigaraziren zuela debekatzekotzat gehiagopredikatzetik.

Yuduak zuzenetan ziren galdetzeko, bazkotan, gaixtagin batenlibrantza. Pilatusek uste izan zuen legeko doktorek populuak baino urri-

Bernard Larregi

123

XLIX. KAPITULUAPilatusek ez du ezagutzen Jesu-Kristo baitan hobenik.

Halarik ere kondemnatua da azotatua izaterat

S. Matth. 27.

Salbatzaillea izan zen beraz, eskuak estekaturik, eramana Pilatusenpalaziorat. Berria hedatua zen bazter guzietarat legeko doktorek eta sina-gogako buruzagiek ezagutu zutela azkenean Jesus, orduraino Jainkoazegorria zen gizon saindu batentzat zadukatena, gezurti eta profeta faltsobat zela; gehiago dena, sorgin bat eta majiziano bat zela: Beelzebutenlaguntza behartzen zitzaioela etsai gaixtoak gorphutzetarik khentzeko, etabertze mirakuillu guzien obratzekotzat. Gaixtaginek eman zioten gezu-rrari egiaren iduririk ederrena. Herrautsa artiki zuten mundu guziarenbegitarat, eta sinhets-arazi zuten nahi zuten guzia. Populuak ordurainoJesusen alderat izan zuen errespektua izan zen itzulia haren alderakoarbuiotarat. Hirur egun lehenago, Jesusen ohoretan, bozkarioz, errepikaz,hosanna erraten zutenak abiatu ziren oihuz erraten: tolle, etc.

Pilatusek ikhusi zuenean Salbatzaillea gaixtagin baten plantan, erranzioten yuduei: zertako galdetzen zuten gizon haren heriotzea? Guziek,boz beraz, ihardetsi zuten ez liozoketela galde haren heriotzea ez balitzgizon gaixto bat. Pilatusek etzuen lakhet bere sententzien ekhartzea arin-ki eta airezko akusuen gainean: erran zioten yuduei yuia zezatela berekbere legearen arabera. Orduan populuaren aitzindariak agertu ziren Pila-tusen begietarat: erran zioten Jesusez gizon populua altxarazten zuennahasi bat zela, etzuela nahi bihur zakion Zesari zor zitzaiona, eta bereburua yuduen erregetzat, eta Mesiatzat egiten zuela. Pilatusek entzunzituenean ekhartzen zituzten frogarik gabeko hirur akusuak, ezagutuzuen gaixtakeria beltzak zarabiltzala izpirituak. Jesusen baitan, eta orduhartan berean, seinalatzen ziren emetasun eta deskantsu osoak hanbatlekhuko ageri ziren haren inozentziaren alde altxatzen zirenak.

Pilatusek erakharri zuen Salbatzaillea bere aitzinerat, egin ziotzongaldeak hirur akusu heien gainean; ordean Salbatzaillea etzen batere min-tzatu. Gobernadoreak erran zion: zer? ez darotazu deusere ihardetsten?ez duzu ikhusten zutaz zer dioten? Jesus bethi ixil zagon: Pilatusek hartuzuen zerbait misterio behar zela ixiltasun hartan. Egia othe da bada (erran


122


Jauna, zure ezagutzea eta zure maitatzea! Ezagutua zara giriztino guziez;ordean hetarik hainitzak othe dire maite zaituztenak! Munduaren erranki-zunak, munduari atsegin egin nahi izateak zertarat ez dezakete erakharbat-bedera! Pilatusek ikhusten zuen yuduen inyustizia Jesusen alderat:ikhusten zuen orobat hari yazartzeko zuten errabia barbaroa; ordean ezditu nahi damustatu. Nahiago du bere kontzientzia sakrifikatu ezen ezgaldu munduaren amudioa eta estimua. Oxala Pilatus bakharra balitzJainkoari baino munduari hobeki behatzen dioena! Ordean zenbatak ezdire gorraena egiten diotenak barnetik mintzo zaioten boza salbagarriari!zenbatak ithotzen dituztenak graziaren mobimendu sainduak atseginei,ohorei, hitz batez, munduari yarraikitzekotzat?

Bernard Larregi

125

kalmendu gehiago agerturen zutela; galdegin zioten zein nahi zuten libraziozoten bietarik, ala Jesus, zeinaren saindutasuna ezagutua baitzen, etazeinak ez baitzion egin populuari ungirik baizen; ala Barrabas, ospe han-ditako ohoin eta gizon hiltzaille hura. Batzuen eta bertzeen izpirituaksobera ziren berotuak eta nahasiak erortzeko arrazoinerat. Guziak abiatuziren erraten oihuz eta deihadarrez: ez dugu Jesus galdetzen; bainan baiBarrabas. Pilatusek, sumindurik zoro heien kontra, erran zioten: zer nahiduzue bada egin dezadan Jesusez? Ihardetsi zioten, izan bedi gurutzefika-tua; ordean zer gaixki egin du, galdegin zioen Pilatusek? Populuak ihar-detsi zuen oraino gorago: gurutzefika zazu, gurutzefika zazu. Pilatusekezin egundaino amoratu zituenean yudu itsuak bere hitz eta arrazoinonez, eman zion bere buruari sarthuren zirela urrikalmendutan ikhusikozutenean Salbatzaillea barbaroen beren urrikalmendua bereganatzekoestaturik lastimagarrienean. Manatu zuen yazartzeaz azoteekin Jesusengorphutzari. Manu kruel eta inyustu hura izan zen ondikoz! konplitua.Eman zuten sarraskitan Jesusen gorphutz sakratua. Zathitan zarizkonharagiak. Etziren gelditu haren zehatzetik hiltzat utzi zuten arteraino:hillen ere zen burreuen eskutan, ez balu, mirakuilluz, luzatu bere biziaartikitzekotzat azken hatsa gurutzearen gainean.

Tormenta hauk guziak aski izan ez balire bezala, yudu gaixtoekasmatu zituzten oraino idoi izigarrienak. Yauntz-arazi zioten Salbatzailleadoragarriari kapa gorri tzar bat, eman zioten seska bat eskutarat skep-trotzat bezala, eta elhorrizko khoroa bat bururat. Horiek horrela eginzituztenean, belhaurikatzen ziren, hartaz hirri egitekotzat, haren aitzi-nean, erraten ziotela: agur, Yuduen erregea. Thu egiten zioten bere bisaiasakraturat; hartzen zioten eskutarat eman zioten kana, eta hartaz yotzenzioten burua barnago sar-araztekotzat khoroako elhorri zorrotzak.

Odol ihintz bat franko zen gure erospenarentzat. Jesu-Kristorennigar xorta batek garbi gintzakeien gure bekhatu guzietarik. Zertako,Jauna, isuri nahi izan duzu, ibaiaz, zure odol preziatua! Ez othe da sobe-ra egitea gure alderat? bai, ihardetsten du Salbatzailleak, behar zen bainogehiago egin dut ene aitaren aphazegatzeko, ene etsaieen herra guzia sun-tsi-arazteko, lurraren gaineko bekhatu guzien borratzeko; aski zen egindudan baino gutiago ifernuko suaren hil arazteko, eta salbamendukobidea zuen fagoretan zabaltzeko; ordean aski egin othe dut zuen bihotzenirabazteko! zuetaz ezagutua eta maitatua izateko!

Pilatusek ezagutzen zuen Jesu-Kristoren inozentzia: ekharria zenharen libratzerat: bizkitartean ukho egiten dio graziaren argiari, sartzen dailhunbetan, kondemnatzen du hobenik ez duena. Ala bi gauza baidire,


124


bere buruarentzat. Yarri zen bere yuiamenduen ekhartzeko alkhiaren gai-nean. Erakharri zuen ur guti bat, eta bere eskuak garbitu zituen munduguziaren aitzinean, erraten zuelarik etzela behintzat hobendun yustuharen heriotzeaz, hek beharko zutela ihardetsi hobenik gabekoaren odo-laz. Populua eman zen, oihuz, erraten: Jesusen odolaren isurtzeari dago-kon punimendua eror bedi gure, eta gure umeen gainera.

Pilatusek, bere eskuak garbitzean uste zuen naski bere arima ere gar-bitzen zuela. Zer enganio! ala seinalatu baitzen haren inyustizia kondem-natzean heriotzerat berak hobenik gabe zadukana! Libratu zuen Barrabas,gaixtagina; eta eman zuen yuduen eskutarat, gurutzefikatua izatekotzatinozentzia bera, eta bizia beraren emallea. Khendu zioten, tiraka, harengorphutz guziko zauriari zatxeikon kapa tzar hura: zer tormenta berri! etabihurtu ziotzoten bere soinekoak; har-arazi zioten bizkarrean haren guru-tzefikatzekotzat baliatu behar zen zur pisua, eta eraman zuten Yerusale-meko murrutarik zenbeit hurratsetarat, diot, Galberiako mendirat.

Horra beraz gizon bat hain miragarria, mundu guziari ungi egitenzioena, saindutasuna bera, hitzetan bezala, obretan ere bothere guzizkobat agertzen zuena; horra posedituak libratzen, gaitik zaharkituenak sen-datzen, eta gorphutz erdi ustelduak bitz-arazten zituena, horra Jainkoarenseme bakharra, gauza guzietan bere aitaren idurikoa, horra non darama-ten ohoin bat bezala amarratua, azote kolpez guzia zauriztatua, eta beregurutzeaz kargatua. Nor dire Salbatzaille adoragarriari krudelitate harekinyazartzen diotenak? Hek dire zenbait egun lehenago Jesus bozkarioguzietan errezibitu izan zutenak bere Mesias bezala. Izpiritua galtzen dasartzean hauk guzietan. Jesusen amudioa, hauk guziak gizonengatik pai-ratzean, ezin konprenituzkoa balin-bada, hala den bezala, errexago otheda konprenitzea yuduen malezia eta errabia Salbatzaille maitearen alderat!

Salbatzaillea Galberiorat zaramaten dohakabek ikhusirik hagoran-dua zela, eta bere indar guziez hurren gabetua, behartu zuten gizon batSimeon zaritzona gurutze haren khartzen laguntzerat. Etzabiltzan (urrunda) Jesusen ganako urrikalmenduz; bainan beldur ziren zuraren kargapisuegiak labur zetzan haren orenak, eskas zakizkon Galberiorat heltzekoindarrak, eta ez zezaten izan haren gurutzefikatzeko atsegina. Jesusekikhusi zituen Galberiorakoan zenbeit emazteki erakutsterat ematen ziote-nak bere nigar gozoez hartaz zuten urrikalmendua. Itzuli zen heien alde-rat, eta erran zioten: Yerusalemeko alabak, ez isur nigarrik ene gainerat;bainan isur atzue zuen buruen, eta zuen umeen gainerat. Hunela yazar-tzen badiote (zioen Salbatzailleak) gaixkirik egin ez duenari, zer izanen dabada gaixki egilleez? Zeruko aserraduraren sua hunela lothzen bazaio

Bernard Larregi

127

L. KAPITULUAJesus kondemnatua da gurutzefikatua izaterat,

berekin darama gurutzea GalberioratS. Matth. 27.

Etzen egundaino gerthatu gauza hain bihotz arraillagarririk. Zauriizigarri batek hartzen zuen Jesusen gorphutz sakratua burutik oinetarai-no. Pilatus bera, zenbat ere baitzen paganoa, laztu izan zen ikhusteaz Sal-batzaillea hala billakatua. Uste izan zuen ez bide zela bihotz aski gogorriketa barbarorik ez sartzekotz urrikalmendutan. Erakharri zuen Salbatzai-llea bere etxe aitzinerat: handik erakutsi zioten yuduei erraten ziotelarik:ecce homo: huna gizon hura zeinaren heriotzea galdetzen baitzinduten han-bat fuliarekin: badu lehen zenaren iduririk ere? Bazaitzue bada aski paira-tu duela? nahi zindiokete bada oraino gehiago yazarri? ecce homo: hunagizon hura zuen arabera, zuen errege izan nahi zuena. Nork sekulan uste-ko zuen gizonen bihotzak etzirela hautsiren ikhusteaz gure Salbatzaillemaitea halakatua? Damu ginduke ikhusteaz azienda bat ere halako hers-turan, eta yuduak egundaino bezain gogor agertu ziren; egundainoko kharberaekin galdetzen zuten, Jesusen heriotzea: tolle, tolle (zioten) gurutzefikabezate; Jainkoaren semetzat egiten du bere burua, galdu behar du bizia.Tolle, tolle, etc.

Pilatus oraino gehiago laztu zen Jainkoaren semearen aiphamenean.Salbatzaillearen pazientziak eta ixiltasunak, alde batetik, eta populuarenerrabiak, bertzetik, iduri-arazten zioten bertze gizonak baino gehiagokoazela. Sar-arazi zuen Jesus bere palaziorat, eta berriz ere egin ziotzon gal-deak bere sortzearen, bere herriaren, eta bere ethorkiaren gainean. Jesu-sek etzion deusere ihardetsi. Pilatusek, espantiturik ixillik egote hartaz,erran zion Jesusi: ez dakizu bada eskutan dudala zu gurutzean hil-arazte-ko, edo zure libratzeko bothere guzia? Zergatik beraz ez zara mintzatzen?Orduan Jesusek ihardetsi zion: etzinduke ene gainean eskurik ez balaro-tzu zeruak eman probidentziaren nahia konplitzekotzat. Zure eskutaratlargatu nautenak zu baino hobendunago dire. Pilatusek entzun zitueneanhitz hauk, egin zituen, berriz ere, munduan egin ahal guziak Jesusen libra-tzeko. Yuduek ezaguturik Pilatusen izipertasuna, erran izan zioten: baldi-netariak ez badiozu bizia gal-arazten erregetu nahi izan den gizon bati,zure printzearen etsai agertzen zare. Orduan Pilatus flakoa beldurtu zen


126


LI. KAPITULUAJesus gurutzefikatua da eta ehortzia

Matt. 27.

Jesus igan zenean Galberiorat, eman nahi izan zioten edaterat khel-darraekin nahastatua zen mirrha arnotik. Hala egiten ohi zuten hiltzeratkondemnatuak zireneen alderat. Edari bortitz hark berotzen zuen barnea,eta aphur bat arintzen heriotzeko tormentak. Jesusek etzuen hartu edarihartarik; edan nahi izan zuen bere pasioneko khalitz guzia azken xorta-rainokoan. Arratsaldeko hirur orenen gainerat, bureuek itzatu zuten Sal-batzaillea gurutzean eskutarik eta oinetarik. Gaitz zen suplizio dorpheagobaten asmatzea. Hobenik etzuen biktimak altxatu zituen gurutze gainetikbegiak zerurat, zioela: ene aita, barkha diozozute; ezen ez dakite zer egi-ten duten. Salbatzailleak eman zuen bere Jainkoatasunaren seinalerik aski;yuduek yakin behar zuten nor zen; ordean etzuten zenarentzat hartzen:etzuten sekulan gurutzefikatuko uste izaterat (Yaun-doni Paulek dioena)loriaren Jainkoa zela.

Soldaduak eta populua izigarri den bezala agertu ziren hobendunSalbatzallearen alderat; ordean erran behar da legeko doktoren eta sina-gogako buruzagien gaixkia oraino areagoa zela. Hekien ezagutzan zenetzela Jesu-Kristo baitan populuak uste zuen gaixkirik, ageri ere zelaharen mirakuillutarik yustutasuna eta saindutasuna bera zela. Salbatzai-lleak, hiltzerakoan, othoitztu zuen bere aita bere burreuen fagoretan.Hortik beretik ematen zuen ezagutzerat mundu guziaren salbatzekotzatematen zituela bere odola eta bere bizia.

Etzen deusere gai zenik yuduen harrizko bihotzen hautstekotzat.Zer urrikalgarriagorik nola Salbatzaillearen orduko presuna sakratua!Ordean, o itsumendua! etsai kruel hek etzuten bere fulia baizik aditzen.Ordu arterainoko idoiak eta dorphetasuna aski izan ez balire bezala, bur-latu ziren Jesus maiteaz molderik humiliagarrienean, ziotelarik: gizonhunek bertzeak begiratu izan ditu heriotzetik, eta ezin begira dezake bereburua. Mesias balin bada, Israelgo errege balin bada, yauts bedi orai guru-tzetik, erakuts beza bere botherea, eta emanen dugu haren baitan guresinhetstea. Dio esparantza duela Jainkoa baitan, gehiago dena, Jainkoarensemea dela; Jainkoak ezagutzen balin badu bere semetzat, athera dezalaberaz hortik.

Bernard Larregi

129

arbola heze eta fruitutsuari, nola egonen da lothu gabe arbola ihar etafruiturik gabe denari? Zer kharrekin etzaie beraz lothuren gaixtakeriabere gaindidurarat daramatenei hil-araztean berei bizia eman diotena, etahekiengatik sakrifikatzen dena?

Salbatzailleak erraten daroku gurutzea ekharri nahi ez duena ez delagai zeruan sartzeko. Berak hitzez bezala exenpluz ere ezagut-araztendaroku gurutzearen ekhartzeko eta maitatzeko premia baitezpadakoa.Jesusen gorphutz adoragarria emana zen sarraskitan, halarik ere etzuennahi nihork izan zezan hartaz urrikalmendurik. Ikhas dezagun nausi dibi-noaren eskola zuhurrean errenkurarik ez egiten gure nahikabetan, gureburuen ez urrikaltzen gure damu, atsekabe eta lazerietan. Jesus maiteakpairatu zituen emetasun saindu batekin idoi eta tormenta ikharagarrienak;hartu behar ditugu, guk ere, errespektu eta sumetimendu saindu batekinbehere huntako desfortuna, eritasun eta ethor ahal dakizkigun gaitzguziak. Ezar dezagun gure fidantzia Salbatzaille maitearen bothere etamiserikordia infinitutan. Bera da gure aita, gure mirikua, gure kontsola-zionea, hiz batez, bera da gure guzia.


128


Yosef arimathiakoa, gizon aberats, yuduez ohoratua eta, bihotzez Jesu-Kristoren dizipulu zenak, othoitztu zuen Pilatus eman ziozon Jesusenehortzteko laudamendua. Ardietsi zuen galdetzen zuena. Estali zuengorphutz saindu hura mihise xahu batez, eta eman zuen arroka baten bar-nean eragin zuen hobi berri batean. Eman-arazi zuen harri handi bathobiaren gainean, eta bihurtu zen etxerat.

Aphezeen printzeek eta farisauek egin zituzten bere egin ahal guziakez utztekotzat ixillik eramaterat Jesusen gorphutza. Erran zioten Pilatusi:Jauna, orrhoitzen gare nola mundu enganatzaille hark, bizi zenean erranzuen biztuko zela hirur garren egunean: ematzu beraz, othoi, begirailleakharen hobiaren ingurutan dizipuluek eraman ez dezaten bere nausiarengorphutza, eta erran ez diozoten populuari biztu dela hillen artetik.Horrela gertha baledi, azkeneko enganioa lehenbizikoa baino gaixtoagoaliteke. Pilatus etzen eman eginbide hartan; ihardetsi zioten: baitutzuezeuek soldaduak egizue beraz zaitzuen bezala. Eman zuten berehala zigi-llua hobiaren gainean, eta soldaduak haren ingurutan ez uztekotzat nihorharat hurbiltzerat.

Gurutzea da eskola saindu bat zeinetan har baidetzakegu lekzione-rik salbagarrienak. Jesusen zauri preziatuek irakhatsten darokute ez dugu-la ibilhi behar mundu huntako nahikareen, ez eta bizitze guri baten ondo-an. Yasan dituen arbuio eta laido lastimagarriek irakhatsten darokute deu-sere ez direla behere huntako ohoreak eta handitasunak, humiltasuneandatzala giriztino baten egiazko ohorea.

Salbatzaillearen karitateak othoitz egitean bere burreuentzat, etaharen pazientzia miragarriak hanbat tormenten erdian irakhatsten daro-kute gure etsaiei barkhatzen, eta sumetimendu oso batekin hartzen heldudiren atsekabe guziak.

Nork erran zertarainokoan heltzen den Salbatzaillearen amudioagure alderat! Artik detzagun begiak gurutzearen gainerat, eta ikhusikodugu Jesus maitearen gorphutz garbia sarraskitan emana, haren burusakratua elhorriz khoroatua, haren esku eta oin sainduak itzeztatuak. Oamudio nihork ezin konprenituzkoa!

Aithortzen dut miserikordia bera zaren Jainko enetzat gurutzefika-tua, probetxatu behar bidean zure grazia preziatuez, hetaz berez abusudamnagarri bat egin izan dudala. Ene salbatzerat egiten zinduen denboraberean nehorri nindabilhan ene arimaren galtzen! exenplu gaixtoek,pasioneen bortitztasunak, hitz batez, deusek ere ezin garbi nintzake zurebegietan. Aski dut ene kontzientzia bera ezagutzekotzat ene gaixkiak, etakondemnatzekotzat ene burua. Ordean bihotz urrikiz zaurthuari arraiki

Bernard Larregi

131

Azkenaz-goiti Jesusen bi saihetsetan gurutzefikatu zituzten bi ohoi-netarik batek erran izan ziotzon hitz min hauk: Kristo balin bahaiz: begi-ra zatzik hire bizia eta gurea. Bertze ohoina zuhurrago agertu zen; erranzion bere lagunari: zer? ez duk Jainkoaren beldurrik? Hirurak, egia duk,kondemnatuak gaituk heriotze bererat; hik eta nik ez diagu merezi dugu-na baizik; ordean horrek zer gaixki egin dik? Mintzatu zitzaion Salbatzai-lleari ere bihotz urrikiz zaurthu batekin hitz hautaz: Jauna, orrhoit zaitenitaz zure erresuman izanen zarenean. Salbatzailleak ihardetsi zion: egiaerraten darotzut gaur beretik enekin izanen zara parabisuan.

Nolakoa etzen behar Maria sainduaren bihotz mina ikhustean bereseme adoragarria gurutzefikatua! Yaun-doni Jauni Ebanyelistak soberazuen maite bere nausi dibinoa haren ganik urruntzeko haren azken ore-nean; bata nola bertzea gurutzearen oinetan aurkhitzen ziren. Jesusekbegiztatu zuen bere ama, eta erran zion amultsuki, bere dizipuluaz min-tzo zela: emaztekia, horra zure semea; erran zion gero bere dizipuluariBirjina sainduaz mintzo zela: horra zure ama. Ordutik Yaun-doni YauniEbanyelistak behatu zion Andre-dena Mariari ama maite bati bezala, etabethe zituen haren alderat ume on bati dagozkon eginbide guziak.

Arrats-aldeko hirur orenetan iguzkia goibeldu zen bet-betan: ilhun-beak hedatu ziren lur guziaren gainerat, iduri zuen mundu guziak Salba-tzaillearen heriotzearen damua eta dolua zakharzkela. Ilhunbeek iraunzuten hirur orenez. Salbatzailleak, nahiz konplitu profezia guziak, erranizan zuen: egarri nai. Soldaduek eman zioten arno mindutik. Jesusek edanzuen hartarik, eta bere burua beheititzen zuela, erran zuen; ene aita, ematendut ene arima zure eskutarat: hitz horiek erratearekin, artiki zuen azkenhatsa. Denbora berean tenpluko beloa hautsi zen eta bi zathi egin gaine-tik behereraino; ikharatu zen lurra nihoiz ez bezala, arraillatu zirenharriak; yadanik hillak ziren hainitz sainduen gorphutzak biztu izan ziren,eta ilkhi izan ziren bere hobietarik. Soldaduak manatzen zituen zenturio-nea, eta han gerthatu ziren guziak eman zitzaizkon ikharari, eta ezin debe-katu ziren erratetik gizon hura zela egiazki Jainkoaren semea. Zenbeitemazteki Jainkotiar egon ziren handik urruntxeago yakiteko noiz yautsi-ren zuten Jesusen gorphutz sakratua gurutzetik, eta non ehortziren zuten.

Egun ondikozko hura ortzilarea gerthatu zen, eta etziren utztengorphutzak larunbat egunean gurutzetan. Yuduek othoitztu zuten Pilatushauts-arazteaz gurutzefikatuen zangoak hil zitezentzat lasterrago. Halaegin zen bi ohoinen alderat, gelditzen zitzaiotelakotzat oraino hatsa. Hillaaurkhitu zuten Salbatzaillea: guziarekin ideki zioten saihetsa lantza kolpebatez, eta ordu berean athera ziren handik ura eta odola. Arte hartan,


130


LII. KAPITULUAJesus bizten da

Matt. 28.

Magdalenak eta haren emazteki lagunek lehiarik handiena zuten hel-tzeko Jesusen hobiaren gainerat. Ordean, larunbata zelakotzat, egon zirenharat gabe biharamuneraino. Bidean zohazela, elkharri galdetzen zioten:nork khenduko du hobiaren gaineko harri pisua? Bere lehia guziarenerdian, berantegi hedatu ziren Jesus ehortzia izan zen lekhurat. Atheraiazen hobitik hek harat orduko. Argia urratzearekin batean, yustiziareniguzkia ilkhi izan zen herioaren ilhunbetarik bere bothere bakharraz, etaerran zuen bezala, hirur garren egunean. Ordu hartan ikharatu zen hobia-ren ingurutako lurra; zerutik yautsi zen aingeru batek khendu zuen Jesu-sen gorphutza estaltzen zuen harria, eta yarri zen harri haren gainean.Haren bisaiak izarniatzen zuen argizagi batek bezala, eta haren soinekoakelhurra baino xuriago ziren. Han ziren soldaduak laztu eta ikharatu ziren;erdi hillak ziruriten. Bere izialduratik altxatu zirenean yoan ziren, ahalbezala, aphez-handiaren, eta legeko doktoren ganat, eta eman ziotzotenhobiko berriak.

Nolakoa etzen izan emazteki saindu heien espantimendua ikhusteazetzela gehiago soldadurik hobiaren ingurutan, altxatua zela hango harria,eta Jesus etzela haren barnean!Maria Magdalenaren bihotza zaurthua izan zen damurik minenaz: bihur-tu zen Yerusalemerat, eta erran zioten apostoluei edekia zela hobia, etaetzuela han kausitu bere nausi maitearen gorphutza. Lekhuaren gaineangelditu ziren emaztekiak ere ezin konsola zitezkeien, eta etzakiten zeregin. Herstura hartan zirela, ikhusi zituzten bi aingeru gizonaren iduria-ren azpian. Hetarik batek erran izan zioten: emaztekiak, etzaiteztela izi;badakit gurutzefikatua izan den Jesus bilhatzen duzuela: biztu da; ez dahemen; zatozte ikhusterat ehortzia zen lekhua. Lehia zaitezte errateratharen dizipuluei, bereziki Piarresi, Salbatzaillea hek baino lehen izanendela Galilean, eta han ikhusiko dutela astiroki berak agindu zioten bezala.Emazteki hek lothu zitzaizkon Yerusalemeko bideari ikhara eta bozkarioabihotzean.

Arte hartan Magdalenak bathu zituen Yaun-doni Petri eta Yaun-doniYauni: erran zioten, nigarretan, altxatu zutela hobitik haren nausi onarengorphutza, eta etzakitela zer egin zuten hartaz. Ezin egon zen bihurtugabe berriz ere hobirat: aurkhitu zituen bi aingeruak erran ziotenak:

Bernard Larregi

133

behatzen diozun Salbatzaille amultsua, heldu naiz fidantzia handienarekinzure gurutzearen oinetarat: ahantz bekizkitzu ene bekhatu eta flakeziaguziak orrhoitzekotzat bakharrik zer gosta izan natzaitzun, eta enetzatisuri izan duzula zure odol adoragarria.


132


kitzen ginduen libratuko zuela Israel guzia, berak ere eman zarokun halaeginen zuelako esperantza: bizkitartean hirur egun badu hilla dela, etadeusere ez da ageri, egia da bada, entzunak garela biztu dela; ordean mira-tu dugunean ehortzia zen hobia, ez dugu han aurkhitu: egia da orainohobiaren ingurutan ziren bi aingeruek seguratu gaituztela biztu dela.

Salbatzailleak erran zioten di dizipulu hei bere ohiko arraitasunare-kin: o! zoroak, eta sinhetste aphurra eman duzuenak profeteen erranetan.Ez zinakiten bada Jesu-Kristok hala pairaturik behar zuela bere loriansarthu? Emausko herrirat zirenean, elkharrekin ostatatu ziren. Jesus emanzen mahainean bere bi dizipuluekin, hartu eta benedikatu zuen ogia, etaeman zioten. Ordu hartan ezagutu zuten bere nausi maitea; ordean galduzuten berehala begietarik.

Dizipuluak miretsiak egon ziren ez ezagutzeaz orduraino Salbatzai-lle adoragarria. Altxatu diren lehiarekin mahainetik, eta ez zituzten nahibezain laster yakintsun egin apostoluak, ikhusirik heldu ziren gauzaespantagarriez.

Dizipuluen bihotz mina handia bide zen ikhusi zutenean gurutzea-ren gainean hiltzen bere nausi maitea; ordean heien bozkarioa orainourrunago hedatu zen Salbatzaillea biztu zenean hillen artetik. Heiendamuak eta tristeziak etzuten iraun hirur egun baizik; ordean heien boz-karioak iraun zuen bizi izan ziren bezanbat. Ala baitzuten zertaz kontso-la ukho egin izateaz munduari Jesu-Kristori yarraikitzekotzat! noiz finka-tuko dugu gure izpiritutan egia bat arrazoinak eta zuhurtziak irakhatstendarokutena? Noiz sinhetsiko dugu Jainkoaren maitatzean eta zerbitza-tzean datzala gure zoriona, den errhokeriarik handiena dela mundua mai-tatzea, gure deskantsua behere huntan bilhatzea? Egun bat ethorriko dazeinetan ezagutuko baidugu Jainkoa dela bakharra gure bihotzak merezidituena, eta bilhatu behar duguna; ordean ala dorphe eta ikharagarri baidayakitea errebelatu garela ezin sarthuko garenean utzi izan dugun bide oneta salbagarrian!

Nihork ezin konprenituzkoa da dizipuluen bozkarioa ikhusi zute-nean bere nausi adoragarria hillen artetik biztua; ez dugu hek baino arra-zoin gutiago bozkario bera izatekotzat. Hil izan den bezala guzientzat,biztu izan da orobat guzientzat. Jesusen sofrikariek eta heriotzeak behargaituzte erakharri hartzerat pazientzia saindu batekin heldu diren atseka-be guziak, eta lorioski biztu dela orrhoitzeak bortitztu behar ditu gurefidantzia eta esperantza. Gaiten seguratuak gure gorphutzak ere biztukoeta ilkhiko direla, egun batez lurraren barnetik, eta heriotze saindu bategiten badugu, biziko direla eternitate guzian zeruko erresuma dohatsuan.

Bernard Larregi

135

emaztekia, zergatik egiten duzu nigar? Magdalenak ihardetsi zuen: nigaregiten dut zeren eraman duten ene Jainkoa, eta zeren ez dakidan non eza-rri duten. Hitz hauk erratearekin, egin zituen zenbeit hurrats gibelat, etaikhusi zuen Jesus zeinak erran baitzion: zergatik egiten duzu nigar? Norenbilha zabiltza? Magdalenak etzuen Jesus ezagutu: hobia zen baratzekobaratze-zainarentzat hartu zuen: sinhetste hartan erran zion: zuk altxatubaldin baduzu ene nausi onaren gorphutza, othoizten zaitut, erran dieza-dazu non eman duzun, eta eramanen dut nerekin. Orduan Jesusek deithuzuen bere izenaz erraten zioela: Maria. Hitz hau entzun bezain sarri,Mariak behatu zion mintzo zitzaionari, eta ezagutu zuen Jesus bera zela;erran zion: o! ene nausi ona: artiki zuen bere burua haren oinetarat, eta nahiizan zituen besarkatu. Jesusek gibelatu zuen hartarik, eta manatu zuenharen dizipuluei errateaz zer ikhusirik heldu zen.

Nork hemen erran zertarainokoan heltzen zen Magdalenaren ordu-ko bozkarioa. Eraman zuen berehala berri handi hura dizipulu guzietarat.Bathu zituen bidean bere emazteki lagunak Yerusalemerat bihurtzen zire-la bihotz-min handirekin: erran zioten Jesus biztu zela, ikhusi zuela berak,eta hartaz mezutua zela berri handi haren dizipuluei eramaterat. Magda-lena hunela mintzo zela, Salbatzaillea agertu zen emazteki damuztatuheien begietarat. Eman ziren berehala bozkario guzietan, eta adoratuzuten, ahuspez, bere nausi dibinoa. Salbatzailleak erran zioten hedatzeazharen apostolutarat haren biztearen berria. Apostoluek ametsentzat hartuzituzten heien erran guziak.

Hobiaren ingurutan emanak izan ziren soldaduak mintzo ziren geri-zerik gabe Jesu-Kristoren bizte mirakuilluzkoaz, eta horrek damu eginzioten sinagogako doktorei; bildu ere ziren elkhar ganat konpartitzeko,bere artean, nola behar ziren hartu soldaduen alderat. Eman izan ziotendirutze handi bat erran araztekotzat lokhartu zirela, eta dizipuluek altxa-tu zutela ordu hartan bere nausiaren gorphutza. Bakharrak gerthatu zirensoldaduen gezurra sinhetsi zutenak.

Salbatzaillea biztu zen egun berean haren dizipulutarik bia hedatuziren Yerusalemetik Emaus zaritzon herri baterat: solasen zohazela, Jesushurbildu zen heien ganat. Iduri zuen biderante bat. Galdegin zioten dizi-puluei zertaz zuten solas, eta nondik heldu zen hekin tristezia. Hetarikbatek, Kleofas deithzen zenak, ihardetsi zion: bakharra ahal zara Yerusa-lemen zer iragaten den ez dakizuna. Jesusek galdegin zion: zer iragaten dabada? Kleofasek ihardetsi zion: nola? Ez dakizu bada aphezeen printzeeketa sinagogako doktorek kondemnatu dutela gurutzean hiltzerat JesusNazarethkoa hitzez bezala obrez ere hain handia zen profeta hura? Iguri-


134


Jesus mintzatu zitzaion Thomasi hunela: Thomas, ez ditutzu sinhetsizurekin nintzenean erran izan ditudanak, ez eta, ni biztuz geroz, zureanaiek erran darozkitzutenak, zehorrek nahi izan duzu satisfatu, zurebegiz, zure burua. Ez duzu nahi izan sinhetsi zerorrek ikhusi arteraino-koan. Dohatsu ikhusi ez dutenak, eta sinhetsi dutenak.

Salbatzailleak egorri zituen apostoluak Galilearat, eta bera haratagertu zitzaien behin baino gehiagotan. Piarres ibilli zen arrantzan berezenbeit dizipulu lagunekin. Artiki zituzten sareak urerat, eta deusere etzu-ten hartu gau hartan. Goiz alderat, Salbatzaillea agertu zen ur hegian.Dizipuluek etzuten ezagutu hura zela. Erran izan zioten: ene haurrak,baduzue hor deusere yatekorik? Ihardetsi zioten etzutela. Salbatzailleakerran izan zioten: artik ezatzue sareak eskuineko alderat, eta edirenenduzue zer yan. Artiki zituzten sareak, eta hartarainokoan izan ziren arrai-nez betheak non nekhez bildu behar izan baitzituzten. Jesusen dizipulumaiteak (Joanesek) erran zion Piarresi: Salbatzaillea duk. Berehala Piarre-sek yauntzi zituen arrantzatzeko utzi zituen soinekoak, eta nahiz hurbildulehen-bai-lehen Jesus ganat, egin zuen urerat yauzi. Haren lagunek etzi-tuzten eskutarik utzi sareak. Bildu zituztenean, aurkhitu zituzten ehun etaberrogoi eta hama-hirur arrain handi: halarik ere sareak etziren hautsi.

Dizipulu arrantzaleak leihorrerat zirenean, harritu ziren aurkhitzeazogi bat, eta arrain bat erretzen hari zena ikhatzeen gainean. Salbatzailleakberak biztu zuen su hura, eta aphaindu arrain hura, iduri zuen dizipuluheien ganik nahi zuela yateko zerbait, bizkitartean berak eman nahi izanzioten bazkaitarat. Bazkaldu zirenean, Jesusek erran zion Piarresi: SimonJoanesen semea, hemen diren dizipuluek baino maiteago nauzu? Bai,Jauna, ihardetsi zuen, badakizu maite zaitudala: horren gainean erran zionJesusek: bazka zatzu ene bildotsak. Handik berehala Jesusek galdegin zionoraino: Simon Joanesen semea, maite nauzu? Bai, Jauna, ihardetsi zuenPiarresek, ahal dakizu maite zaitudala. Orduan ere Jesusek erran zion:bazka zatzu ene bildotsak. Galdegin zion, hirurgarren aldian, maite zue-nez bada finki. Piarres damustatua izan zen zeren Jesusek etzuen konda-tzen ekhartzen zion amudio khartsuaren gainean; ihardetsi zuen minkibezala: zer da zure ezagutzan ez denik? Badakizu beraz maite zaitudalaene bihotz guziaz.

Salbatzailleak hirur galde hek, bata bertzearen ondoan egitean, nahizuen Piarresek borra zezan hiruretan hartaz arnegatzean egin zuen gaix-kia aithortuz, orobat hiruretan, maite zuela. Salbatzailleak erreberrituzuen lehen erran zuena. Eman zion Piarresi bere arthalde guziaren aitzin-degia. Erran zion ordean gostako zitzaiola ohore haren izatea. Eman

Bernard Larregi

137

LIII. KAPITULUABilduak ziren dizipuluek ikhusten dute Salbatzaillea;

handik laster Thomasek ere ikhusten duS. Luc. 24.

Dizipuluak apostoluei mintzatzeko arte hartan, Jesus agertu zenhekin erdirat, erraten ziotela: bakea dela zuekin; ni naiz, ez izi. Ezin kon-preni zezaketen Jesus nola sarthu ahal zen hek ziren lekhurat athe guziakhertsiak zirelarik. Salbatzailleak ezagutzen zuen heien espantimendua;erran zioten nola dituzketzue gogoeta eta duda horiek? Ikhus ezatzueesku hauk, oin hauk; bai, ni naiz. Izpiritu hutsa dena haragirik eta hezu-rrik gabe da, eta ikhusten duzue nik baditudala. Dizipuluak hordituakbezala aurkhitzen ziren bozkarioz eta admirazionez: nekhez sinhetstenzuten berek ikhusten zutena. Jesusek erran zioten: baduzue hor deusereyatekorik? Eman izan zioten arrain batetarik, eta ezti guti bat. Erran zio-ten bigarren aldian: bakea dela zuekin, ene aitaz egorria naizen bezalaegortzen zaituztet nik ere zuek; artiki zuen hats bat heien gainerat, etaerran zioten: errezibi zazue izpiritu saindua, nori eta barkhaturen baidio-tzutzue bekhatuak, eta hei barkhaturen zaizte, eta nori ere ez baidiotzo-tzue barkhaturen, eta hei ez zaizte barkhaturen.

Thomas etzen bertzeen baltsan gerthatu Jesus agertu zen aldi har-tan, eta etzituen sinhetsten bere apostolu lagunen erranak. Alferretanxehatzen ziotzoten gauza guziak, ezin sar-araz zezaketen bere egia harenburuan. Bazaraman bere sinhets gogortasuna erraterainokoan: baldineta-riak ez baditut ikhusten eskutako itzeen seinaleak, ez badut hetan ematenene erria, eta sartzen ene eskua haren saihetsean, zer nahi erran dezazuen,ez dut deusere sinhetsiko.

Handik zortzi egunen buruan dizipuluak bildu ziren lekhu bererat,eta Thomas ere baltsan zen. Jesus sarthu zen orduan eta hertsiak zirelarikatheak. Eman zen guzien erdian, egin zioten salutantzia erraten ziotelarik:bakea dela zuekin; mintzatu zitzaion Thomasi hitz hautaz: hurbil zaite,dizipulu sinhets-gogorra; emazu hemen zure erria, eta ikhus ezatzu eneeskuak; heda zazu zure eskua, eta sar zazu ene saihetsean. Emozu zureburuari biztu naizela, ez izan sinhets-gogor, bainan bai leihal. Thomasahalkatu eta bozkariatu zen denbora berean. Haren bihotza sustatu zenkhar saindu batez, eta animatu federik bizienaz. Eman zen, ahuspez, Sal-batzaillearen oinetan erraten zioela: o! ene Jauna, eta ene Jainkoa. Orduan


136


LIV. KAPITULUASalbatzaillea igaten da zerurat,

eta egortzen du Izpiritu-SainduaAct. 1.

Biztu zenetik berrogoi garren egunean, Salbatzailleak bil-arazi zituenYerusalemerat bere apostoluak eta bere dizipuluak: ordu hura izan zenagertu zitzaiena azken aldikotzat. Hetarik gehienek ezagutu eta adoratuzuten bere nausi dibinoa; gerthatu ziren zenbeit bakhar fede oso huraoraino etzutenak. Jesusek erran zioten guziei: emana zait bothere guziazeruaren eta lurraren gainean. Egortzen zaituztet, bothere haren ariaz,ene aitaz egorria izan naizen bezala; zohazte beraz munduaren bazterguzietara, predika ezazue orotan ene ebanyelioa; irakhats zatzue ene ganikikhasi ditutzuen egia sainduak, eta salbatzekotzat yakin behar direnak.Zuekin egonen naiz bethi azken mendetaraino.

Salbatzailleak erran zuen oraino: sinhetsiren duena eta bathaiaturendena salbatuko da; ordean damnatuko da sinhetsiren ez duena. Orainohobeki ene ezagutzerat erakhartzekotz paganoak eta idolatreak, emanendarotzuet mirakuilluen egiteko botherea; khenduren tutzue etsai-gaixtoakgorphutzetarik, mintzaturen zarete hitzkuntza guziez; ez duzue zeren izansugeen ausikien, ez eta phozoina duten deusen ere beldurrik. Salbatzai-lleak agindu zioten bere apostoluei izpiritu saindua, eta gomendatu iraga-teaz Yerusalemen, zenbait denbora; erretiramenduan eta othoitzean.Manatu zioten ez handik aldaratzeaz zeruko indarraz bortitztuak izanarteraino. Solas hautarik lekhora, Jesusek erran zioten yoateaz harekinOlibetako mendirat. Harat zirenean, altxatu zituen eskuak zerurat, etaeman zaroen guziei bere benedikzione saindua. Dizipuluak eman ziren,ahuspez, Jesusen oinetan: adoratu izan zuten errespektu handirekin, etaikhusi izan zuten igaten zerurat. Egon zitzaizkon beha begietarik galduarteraino. Hura izan zen ordua Salbatzailleak zilhatu bezala zituenazeruak yartzekotzat bere aitaren eskuineko aldean eternitate guziko.

Jesus zerurat igaten ikhusi zuten apostoluak eta dizipuluak betheakizan ziren bozkarioz eta admirazionez: sustatuak zituzten bihotzak berenausi dibinoaren alderako khar bizienaz, eta zerurat landatuak zituztenbere begiak. Bi aingeru agertu zitzaizten gizonaren iduriaren azpian erranziotenak: gizon Galilearrak, zer hari zarete hor begiak zerurat altxaturik?Zuen artetik zerurat igan den Jesus hura bera ethorriko da harat igatean

Bernard Larregi

139

beharko zuela bizia fidatzen zion arthaldearentzat; erran zion orainogurutzearen gainean hillen zela.

Artik detzagun begiak Yaun-doni Petriren bizitzearen gainerat, zerfede bizi! Jainkoaren alderako zer amudio khartsu ez ditugu ederretsiren!Sartzerat gure bihotzen barnetan, aurkhi othe ginetzake fede bizi hura!amudio khartsu hura! Sinhetsten bagindu finki mundurat eman gaituenagure nausi soberanoa eta gure yuie adoragarria dela, zerbitza othe gineza-ke egiten dugun bezanbat gogo-urritasun eta hotztasunekin! Maitatzeratgure Salbatzaille guziz maitagarria zor diogun amudioarekin, hain herabeothe gintezke bada sakramendutarat hurbiltzerat! Othe ginduke badaagertzen dugun bezanbat ez antsiatasun baliatzekotzat salbamenduaridaronsaten grazia preziatuez!

Jesu-Kristok galdetzen dio Yaun-doni Petriri hirur alditarainokoanmaite duenez. Nolako fidantzia eta kharrekin ez dio berehala ihardetsten:bai, Jauna, badakizu maite zaitudala. Salbatzailleak egin balioza gutarikbat-bederari galde bera, nork luke bekhokia ihardetstekotzat: Jauna, zureezagutzan dire gauza guziak, ikhusten duzu zer iragaten den ene biho-tzean, badakizu beraz maite zaitudala? Oi! milletan arrazoin gehiago bideginduke ihardetsteko badakizu, Jauna, mundua, munduko atseginak etaohoreak ditudala maite; ez dudala deusere maite neure burua baizik. Alfe-rretan, Jauna, nahi nituzke gorde ene bekhatu eta flakezia humiliagarriak,ikhusten ditutzu bere hedadura guzian. Oxala zure graziaren gantzudurakitzul-araz baleza ene bihotza zure ganat! erran ahal baneza apostoluenburuzagiak bezala: Jauna, badakizu maite zaitudala!


138


soberanoa: haren lagun bertze apostoluek eta hura bezain beldurti agertuzirenek predikatzen dute animo berarekin Jesu-Kristoren yainkotasuna,eta hedatzen dute, arte laburrez, gure errelijione saindua alde guzietarat.

Eman gaiten gu ere izpiritu saindua gure baitarat yauts-araztekoeginbidetan. Egin diozogun ihes munduari, maita dezagun othoitza: hutsdetzagun gure bihotzak munduaren alderako amudio galkhorretik, eta las-ter betheko dire izpiritu sainduaren dohain salbagarriez. Izpiritu sainduabere baitan izateko zoriona duenak ezaguturen dio bere buruari lehenbaino khar gehiago urruntzeko bekhatuzko bidetarik, lehia gehiago bert-hutearen alderat. Baldinetariak gure fedea egundaino bezain ephel bada-go, leheneko errextasun bera baldin badugu behatz topatzeko, ez balinbadugu khar gehiago gure salbamenduarentzat, o! ikhara gaiten; ordutikbadugu arrazoin guzia beldurtzeko zeruko dohain preziatu hura ez delagure arimetan.

HEMEN AKHABATZEN DA TESTAMEN BERRIKO HISTORIOA

Bernard Larregi

141

zen molde berean. Aingeruak azken yudizioaz minto ziren, orduan etho-rriren delakotzat Salbatzaillea gure yuiatzerat.

Andre-dena Maria apostoluen eta dizipuluen baltsan gerthatu zenzerurat igan zenean haren seme maitea. Bihurtu ziren guziak Yerusale-merat, eta egon ziren, Salbatzaillearen manuaren arabera, erretiramen-duan eta othoitzean izpiritu saindua hekin gainerat yauts arteraino; errannahi da, hamar bat egunez. Goizeko bederatzi orenen gainerat, harrabotshandi batek iharrosi zuen hek ziren etxea, eta hedatu zen hiri guzirat.Harrabots, edo haize handi hark ezagut-arazten zuen Jainko Jaunaren pre-sentzia, bertze orduz xixmistek eta ihurtzuriek Sinaiko mendian egitenzuten bezala. Harrabots harekin batean, su bat yautsi zen etxe hartan zire-netarik bakotxaren buruaren gainerat. Su hura etzen behere huntako guresua bezalakoa; ordean biztu zuen dizipulu guzien bihotzetan khar salba-garri bat sustatzen zituena, eta eman zioten misteriorik ilhunenen etaegiarik altxatueneen ezagutzeko dohain miragarria. Ordu dohatsu harta-rik beretik animoz eta kharrez betheak izan ziren: hitz batez, iduri zuenetzirela lehenekoak, bainan gizon berri batzu zirela.

Mundu oste bat edireten zen ordu hartan Yerusalemeko hirian:bazen nazione guzietakorik. Apostoluak agertu ziren hek guzien aitzine-rat nihoren ahalkerik eta beldurrik gabe. Predikatzen zuten Jesu-Kristo-ren errelijionea yakintasun bezanbat gantzudurarekin. Gauza miragarria!Bere erdaraz (siriakaz) mintzo ziren: halarik ere harat bilduak zirenmundu herri guziko populuek konprenitzen zituzten apostoluen hitzak,bakotxari bere herriko erdaraz mintzatzen balitzaizte bezain errexki.Nork konda eragin zituzten konbersione handiak! nork explika obratuzituzten mirakuillu espantigarriak!

Hamabi gizon erromesek, dirurik, harmarik, eskolarik ere etzutenekeman diozoten bada bere buruei behar zituztela suntsi-arazi munduanziren errelijione faltso guziak, adoraraztekotzat Jainko bakharra hirur pre-sunetan! Atrebiditezen bada gudu ematerat atseginei, ohorei yaidura gaix-to guziei onhets araztekotz penitentzia, humiltasuna sofrikariak! zer kharetzen behar lothzekotzat halako lan gaitz bati! Berriz zer laguntza etzutenbehar izpiritu saindua ganik bere nahi sainduaren konplitzeko!

Noiz egundaino seinalatu othe da gehiago Jaunaren bothere guziz-koa izpiritu saindua egortzean baino? Zer argi? zer fermutasun etzuenizpiritu sainduak hedatu apostoluen izpiritutarat eta bihotzetarat! Piarresaitzinago hain iziper agertu zena, ez da batere herabe erraterat Yerusale-meko doktor guzien erdian hek, zuela berrogoi eta hama-hirur egun,gurutzean hil-arazi zutena Jesus zela, Jainkoaren semea, eta heien nausi


140



142


Documents

TESTAMEN BERRIKO HISTORIOA · Yaun-doni Petrik utzi zuenean Erroma hots ematekotzat bere apos-tolutasuneko eginbide hedatuei, ezarri zuen hiri hartan, bere orde, Mark ... Larregi