Txanela 4.gaia:MILA GAU ETA BAT GEHIAGO

1.Arabiar penintsula

2.Arabiarren artelanak eta jan

aria

3.Islama

4.Musulmanak iberiar penints

ulan

5.Arabiarren arkitektura

6.Herrialde Arbiarrak

ARABIAR PENINTSULA

Arabia edo Arabiar penintsula Asia hego-mendebaldeko penintsula da, hiru itsasoen artean kokatua: Pertsiar Golkoa, Indiako Ozeanoa eta Itsaso Gorria. Bertako klima desertikoa da, guztiz lehorra.Arabiar Penintsulako herrialdeak; Saudi Arabia, Yemen, Oman, Arabiar Emirerri Batuak, Qatar, Bahrain eta Kuwait dira.

Arabiar Penintsularen lurraldeak

Bare fineko basamortuak: Baduinoak biziz ziren han, Artzaintzatik eta merkataritzatik ateratzen zuten bizimodua.

Hego mendebaldeko lurraldeak: inguru horietako lurraldeak emankorrenak eta aberatsenak, nekazaritzarako egokiak.

Harrizko basamortuak: biztanle gehienak juduak eta jarduera nagusia merkataritza

ARBIARREN ARTELANAK

Musulmanek ez zuten eskultura eta pintura artelan gehiegi egiten, leku sakratuetan debekaturik zeudelako. Berriz eraikin eta objektuak apaintzen artistak ziren. Kolore eta forma geometriko soil batetik abiatzen ziren eta hura errepikatuz figura konplexuak sortzen zituzten.

Arabiarren janariak: MASKINA

Osagaiak: - 2 katilu irin- Azukre katilu bat- katilu bat esnegaina- Fruitu lehorrak;

intxaurrak, almendrak eta pistatxoak

- Ezti pixka bat

Jarraibideak: Nahastu irina, azukrea eta esnegaina. Plater batean jarri

dena. Nahasturari eztia jarri gainean. Fruitu lehorrei azala kendu eta gainean jarri. Labean sartu 180º 40 minutuz. Jateko prest dago!

ARABIARREN ERLIJIAO: ISLAMA

Islam hitzak “Jainkoaren nahiari men egitea” esan nahi du, eta musulman hitzak “fededuna”. Musulmanentzat islama bizimodua bat da eta korana liburu sakratua da, musulman guztiek ikasi behar dutena.

Meskitak, otoitz egiteko eraikuntzak dira. Alfonbra eta argiz beterik daude eta han beti Makara begira eta belauniko egiten dute otoiz.

Ramadana islamdar egutegiaren bederatzigarren hilabetea da. 30 egunez osatua dago. Hilabete honetan Alak Mahomari Korana bidali ziola oroitzen dute musulmanek.Islamdarrentzat hilabete sakratua da, ospakizunezkoa baina Alarekiko sakrifiziozkoa ere. Egunez jatea, alkohola edatea, erretzea eta baita sexu harremanak izatea ere debekatua dute. Bakarrik gauean jan dezakete hilabetea irauten duen bitartean. Baraualdiak 06:00etatik eta 20:30etara irauten du gutxi gorabehera, eta tarte horretan, egunean 5 otoitzaldi egin behar dituzte.

Meka Islamaren hiri santuena da, urtero milaka erromes musulmanek bisitatua. Hiri honetan Mahoma jaio zen eta bertako toki garrantzitsuena Kaaba da.

ARABIARRAK IBERIAR PENINTSULAN Mahomak, Arabiar

Penintsula osoa Islamera bihurtzera lortu zuen, eta Gerra Santura deitutako musulman asko erlijio berriaren izenean mundua konkistatzera abiatu ziren.Lehendabizi Asiara (Indaiaraino) jo zuten ondoren Ipar Afrikara eta Europara Mediterraneo itsasotik.Arabiarrak Iberiar Penintsulako

agintea izan zuten VII.mendetik XV.mendera arte. Arabiarrek Iberiar Penintsulan finkatu zuten Europako beren lurraldea, Kordoban ezarri zuten hiriburua. Penintsulan bizi ziren kristau eta juduekin batera musulmanak bizi izan ziren.

Iruñera heldu ziren musulamanak, Ebro ibarra ere gobernatu zuten. Horregatik izan zen Nafarroaren hegoaldea Al-Andalusen parte (honela deitzen zioten musulmanek beren menpe zeukaten penintsulako lurrraldeari). Tutera 800.urtean sortu zuten musulmanek eta okupazioa hark bere arrastoak utzi zituen Nafarroako Erreinuan.

ARABIARREN ARKITEKTURA

Taj Mahal; Agra, India 1631-1654

Meskita Sheikh Zayed; Abu Dhabi, AEB 1998-2007

Santa Sofia eta Meskita Urdina; Istanbul, Turkia 532

Alhambra; Granada, 1238

Kordobako Meskita-katedrala; 786

Giralda eta Urrezko dorrea; Sevilla, XII.mendean

HERRIALDE ARABIARRAK

Arabiar penintsula 8 herrialdek osatzen dute: Saudi Arabia Yemen Oman Arabiar Emirerri Batuak Qatar Bahrain Kuwait Jordania

Saudi ArabiaHiriburua; Rihad

YemenHiriburua: Sana

OmanHiriburua: Mascate

Arabiar Emirerri Batuak (7 emirerrik osatuta)Hiriburua:Abu Dhabi

QatarHiriburua: Doha

BahrainHiriburua: Manama

KuwaitHiriburua: Kuwait

JordaniaHiriburua: Amman