»ostirala • 2002ko martxoaren 1 a

Egunkaria

Lizarra • Estellerriko hamahiru artista bildu dituzte erakusketa batean, aurreneko aldiz »2

Carlos Peña • «Mire mugak gainditzeko egiten dut igeri» *7

1927 eta 1967. urteen artean Vasco Navarro izeneko trenak Lizarra eta Gasteiz arteko bidea egin zuen. Garai batean vasconavarro bitza erruz erabili zen Hego Euskal Herriko erdaran Arabako, Bizkaiko,

Gipuzkoako eta Nafarroako gauza bateratuak izendatzeko. Orain batzuek berpiztu nalii dute hitza, baina ez hasierako esanahi harekin -lau probintziak

izendatzeko laburdura-, haiek baskoak eta gu nafarrak garela ongi bereizteko baizik. Trenaren

* v adiera itxuraldatu dute, beraz.

Vasco Navam) trenaren atzerako bidea

Lizarra

Artea bertatik bertara Estellerriko artisteri lanak ikusgai daude Kultur Etxeari, hilareri 8a bitarteari

Estellerriko hamahiru margolari eta eskultorren lanak bildu dituzte Fray D i e g o k u l t u r e t x e a n . » L A N D E R F . ARROIABE / ARGAZKS PRESS

Kultur Etxea eraberritu ondoren egin den estreinako talde erakusketan,

Estellerriko hamairu art istaren lanak bildu dituzte. Bertan, arte

garaikidearen taupadak sumatzen ahal dira.

X \ / I M E N D E K O JAUREGIA

/ V Y R • lehengoratzeak aro berri bat dakar Lizarrako Fray Diego kultur etxean, eta taupada berri horren lekuko, bi-garren solairuan paratu duten talde erakusketa. Hilaren 8a bi-tartean, Estellerriko hamahiru margolari eta eskultoreren arte-lanak daude ikusgai, eskualde-an egun artistekjorratzen dituz-ten bideen erakusleiho.

Bideak askotarikoak dira, pintura tradizionaletik hasi eta abangoardiak izan dituen zirri-kituetatik igarota, egungo arte garaikidearen adibideak ikus daitezke: arte abstraktua, insta-lazioak, grafismoaren eragina duen pintura...

Jesus Sanchez 'Redin', Joa-quin Ilundain, Mari Jose Rekal-de, Jesus Maria Bea, Andres Santamaria, Pedro Irulegi, Re-

tana, Florencio Alonso, Anto-nio Laita, Juan Maria Sukilbide, Angel Elvira, Carlos Ziriza eta Elba Martinez dira erakusketak bildu dituen artistak. Bakoitzak artelan bat edo bi paratu ditu erakusketan, kasuan kasu, eta orotora 19 artelan daude.

Aurreneko aldia Aurreneko aldia da Estellerriko hainbat artistak batera erakus-keta bat egiten dutela. Aurretik, bakarka ikusgai izan dira artista bakoitzaren artelanak, eta duela hiru bat urte sei artista gazteren lanakbildu zituzten Gustavo de

Maeztumuseoan. Oraingoa,be-rriz, aitzindaria da, eta etorkizu-nean horrelako ekimenak susta-tzeko asmoa iragarri du oraintsu arte Kultura zinegotzia izan den Maria Jose Fernandezek: «Ber-tako artistak oso sormen me-mento onean daude, eta, beraz, leku bat eskaini behar diegu be-ren lana erakuts dezaten». Hitz hauen lekuko gisa, nabarmendu beharra dago erakusketan pre-sente dagoen Florencio Alonso artista ARCOn izan berri dela.

Bertako artistek ere ontzat jo dute erakusketaren ekimena. «Oso proiektu polita da», adie-

razi dio Pedro Irulegik NAFAR-KARIAri. «Egia da bakoitzak modu batean ulertzen dugula artea eta, ondorioz, bide ezber-dinakjorratzen ditugula, baina ezberdintasun horretan dago koska. Hortxe dago batera ego-tearen aberastasuna: erakuske-ta bakar batean, artearen hain-bat adierazpide ikusten ahal di-rela, alegia».

Artista bakoitzak erabilitako teknika diferentea da: olioa ba-tzuetan, teknika mistoa bertze-etan, edo pintura akrilikoa. Eus-karria ere diferentea izaten ahal da: egurra, mihisea edo eskultu-

ra, Jesus Mari Bea edo Carlos Zirizaren kasuan; edo ikus-en-tzunezko instalazioa, Elba Mar-tinez gaztearen kasuan. Azken honek Leopoldo Maria Panero poetaren unibertsoa islatu nahi izan du idazlearen begiradatik abiatuz. «Bere begiek etsipena islatzen dute. Begirada zuri-bel-tzean jaso dut, eta hori oinarri-tzat hartuta, bere unibertso po-etikoaren metafora egin nahi izan dut».

Olerkariaren metafora, pai-saiak, ikerketak, egunerokota-suna, alegoriak, ametsak, ome-naldiak, joko bisualak, sinbolo-ak... askotariko hizpideak izan dituzte artistek, eta orain denak ikusten ahal dira arratsaldero, 18:30etik 20:30era, Lizarrako Kultur Etxean.

—P> Kr is t ina Be ra sa in

muga enea

M I K E L R E P A R A Z Good morning, Afghanistan

gun atsegina izan ezazue, entzuleok. Paxtun L i eta dari hizkuntzez errepikatu zuen konpli-mendua esatariak. Kabulen, Europako Komisioko funtzionarioak gorbata estutu zuen ispilu aurrean, eta Estokolmotik ekarritako mueslia gosaldurik txo-ferrari keinua egin zion. Bulegora. Burkaz estalita-ko emakumeak, hankamotzak eta ahuntzak karri-ketako putzu beltzen uraz zipriztindu zituen autoak bulegorako bidean. Irratian, berriz, Radio Afghanis-tan. Autoaren muturretan, ahuntz batek errepidea-ren alde batetik bestera jauzi egin zuen, hankamo-tzaren inbiditarako. Good Morning Afghanistan, Europar Batasunak finantziatu irrati saioa, egunero

zure dialean. Robin VVilliamsen boza zela zin egi-nen luke funtzionarioak.

Segidan Bob Marley jarri zuten, eta orduan Bru-selatik etorri berriak pentsatu zuen bart gauean azido eta opio gehiegi hartu zuela. Saigonen, ame-rikarrek erre, kiskali, soildutako oihana aurkitu zuen aurrez-aurre, bulegora iritsi aitzin. Europako Komisioaren bulegoa, Kabul. The Doors irratian, gerra-helikopteroak zeruan. Eta Vietkong zaharrak, herren, mezkitarako bidean itzulika. Apokalipsia. Kandaharreko marineek ere gustura entzuten dute Mendebaldeko musika irratian. Amerika, Europa, Mendebaldea irrati uhinetan. Kennedy, Johnson

eta Nixonen itzalpean europarrak ere hor baikau-de, beharden lekuan, afganiarrei ere egunonak emateko. Good Morning Afghanistan, Europako Komisioak finantziatu irrati saioa. Estatu Batuek aspaldi ikasi zutena ikasi dugu orain europarrok. Alegia, deus gutxi behar dela hankamotzaren erre-suman jaun eta jabe izateko. Horregatik, agian NATOren abioiek Gazteluko plaza edo Mendiilorri

,-zeinek daki— bonbardatzen dituztenean jabetuko dira. Good Morning Nafarroa, Europako Komisioak finantziatu saioa, egunero Euskalerria Irratiaren dialean. Robin Williamsen boza zela zin eginen nuke.

Egunkaria ostirala, 2002ko martxoaren 15a ostirala, 2002ko martxoaren 15a Egunkaria

Maxurrenea, kuartel berrirako

Nafarroako Gobemuak etxea Espairiiako Barrie

Miriisterioari uztea erabaki du

Leitza Leitzako kultur etxe

berria nahiz Etnografia

eta Herri Kirol museoko

egoitza berria izan

zitekeena, ezustean,

Guardia Zibilen kuartel

berria izanen da,

Nafarroako Gobernuak

hartutako erabakiaren

ondorioz.

MAXURRENEA IZENEKO ETXEA

ikasle egoitza modura erabiltzen zen lehen; hori dela eta, Hezkuntza eta Kultura sai-lek kudeatzen zuten. Bertan bizi ziren mojak desagertu zirenean, etxea hutsik geratu zen, eta zen-bait urtetan etxeari ez zitzaion inolako erabilerarik eman. Hori zelakausa, 1999an, Leitzako Udalak, Maxurrenean kulturgu-ne bat eraikitzeko asmoz, Nafa-rroako Gobernuari etxeaherria-ri uzteko eskaera igortzea era-baki zuen aho batez.

«Legealdi berria hasi zenean, herriak zituen gabeziak aztertu genituen, eta kultura arloan zenbait hutsune bazirela suma-tu genuen. Besteakbeste, kultur etxe bat», adierazi du Leitzako alkate Torrras Azpirotzek. Bes-tetik, etxea uzteko baldintzetan, Maxurrenearen erabilerak hez-kuntzarekin lotuta egon behar duela dio.

Nafarroako Gobernuko zen-bait ordezkarirekin hamaika bi-lera egin ostean, Gobernuko Kultura zuzendari nagusiak Ma-xurrenea Leitzako Udalari uzte-ko aldeko txostena egin zuen. Baina Hezkuntza Sailak etxea erabili nahi zuela adierazi zuen. «Gukurtebeteko epea ezarri ge-

Espainiako Gobernuari utzi dio Maxurrenea etxea Nafarroako Gobernuak, bertan Guardia Zibilaren kuartel

berria egiteko. • J O N U R B E / A R G A Z K I P R E S S

nuen benetan erabilera praktiko hori gauzatzen zen edo ez ikus-teko», esan du Azpirotzek. «Etxea erabiltzen ez zenez, aur-ten etxea behin-behinean uzte-ko eskatu genuen, udaletxeko berritze lanak irauten zuten bi-tartean udal bulegoak bertan kokatzeko».

«Irakurketa politikoa» Nafarroako Gobernuko eran-tzunarekin bat, sorpresa zen na-gusi Leitzako Udalean. Izan ere, udalaren eskaera baztertzea erabaki du gobernuak eta, gai-

nera, Maxurrenea Espainiako Barne Ministerioari uztea, ber-tan Guardia Zibilaren kuartel berriajartzeko.

«Irakurketa politiko bat egin behar da honen inguruan», dio Leitzako alkateak. «Nafarroako Gobernuak izugarrizko sekre-tismoz hartu du erabaki hau. Normalean, Gobernuakhartzen dituen erabakiak astelehenetan prentsan eta Interneten ager-tzen dira, eta gukbertan irakurri ohi ditugu, baina Maxurrenea-ren inguruko erabakirik inon ez zen ageri. Guk etxea guri uzteko

eskatu dugunean erabili izan dugun argudioa 'etxearen era-bilera eskasa' izan da, eta hara non, orain Nafarroako Gober-nuak argudio bera erabili duen Barne Ministerioari uzteko». «Erabaki hau udalaren kontra-kotzat ez ezik, Leitzako herri osoaren kontrakotzat hartzen dugu», bukatu du alkateak. Udala osatzen duten alderdi po-litikoak, UPN izan ezik, helegite bat aurkeztu ahal izateko lane-an hasi dira dagoeneko.

—& Estibalitz Ortega

Nafarroa •

Euskaraz mintz@, guraso-haurrak elkarrekiri jolasteko SORTZEN-IKASBATUAZ TALDEAK EUSKARAZ

mintz@ izeneko proiektuaren materiala aurkeztu du, haurrekin euskaraz jolastu nahi duten gurasoei zuzenduta. Hogeita ha-mar kanta CD batean bilduak, eta hamaika joko kantekin lotura dutenak, denek osa-tzen dute arrakasta handia izan duen proiektu baten azken fasea, programaren arduradunek adierazi dutenez.

Asmoa duela hiru urte hasi zen, Euskal Herri osoko hogeita hamarretik gora ikaste-txetan euskarazko betiko jolasak haurren artean zabaldu eta atsedenaldietan ere eus-

karakbere lekua izan zezan lanabesak ema-teko. Inguru erdalduneko ikastetxeak auke-ratu ziren horretarako, hor baitu euskarak muga handienak hezkuntzara ez ezik beste esparruetara ere zabaltzeko. Proiektuan parte hartu duten Nafarroako ikastetxeak: Iruñeko Amaiur, Axular, San Frantzisko eta Sanduzelai; Barañaingo Alaitz; Burlatako Ermitaberri; eta Irurtzungo Atakondoa.

Astean ordubeteko saioekin, begiraleek hirurehun bat jolas erakutsi zizkieten hau-rrei, eta gero, ikastetxeetan, ikastaroak egin ziren gurasoekin. Orain, esperientziak etxe-

an ere segida izan dezan atera da materiala. Horretarako, noski, aukeraketa egin da. «Irizpidea izan da guraso erdaldunek ere es-fortzu handirik gabe erabili ahal izateko ma-teriala sortzea» adierazi zuen Sortzen-Ikas-batuaz taldeko kide Rikardo Ederrak asteaz-keneko aurkezpenean. Proiektuak 72.120 euroko aurrekontua izan du aurten, Nafarro-ako G'obernuarenlaguntzarekin. Orainbeste lurraldetako diputazioen eta Eusko Jauriari-tzaren sostengua ere bilatzen ari dira.

—e> Alberto Barandiaran

urdai aren mintzoa

Xabier Larraburu

Berri laburrak Astelehen arratsaldean amaren ko-

munari pinturaren bigarren eskua

eman nion, eta bukatzerakoan sala-

ra joan nintzen bukatua nuela esa-

tera. Ama telebistan ematen ari zi-

ren telenobela bat ikusten ari zen.

«Zer?, bukatu duzu?», galdetu zi-

dan. Telebistari begira, baietz eran-

tzun nion. Memento horretan, tele-

nobelako bi gazte kotxe batean sar-

tuta zeuden hizketan. Neskak

mutilari ea haur asko izango zituz-

ten galdetzen zion (oso pozik, oso

maitemindua), eta mutilak baietz

I erantzuten zion («nahi duzuna, mai-

: tea»), eta neskak besarkatu egiten

; zuen pozeztxoraturik. Horrela zeu-

• dela, kamerak mutilaren aurpegia

• nola tristatzen eta iluntzen zen era-

; kutsi zigun, eta horrexegatik, «ui ui

; ui, mutil horrek ez du batere maite,

; gaiztoa da gero!», esan nion amari

; (adi egoteko), bainaamak «neskak

; buruko minbizi bat du, eta ez diote

; esanetaezdu luzeiraungo»,esan

: zidan (telegrafikoki) oso okertua

; nenbilela agerian utziz.

: Gero altxatu eta komunak ea

: nola ematen zuen ikustera joan zen

: (eta ni atzetik). «Hor ez duzu erre-

: pasatu» esan zidan, eta nik eran-

; tzun behar izan nion inork ez ditue-

; la besteen etxeko kalefakzioaren

: tutuen atzealdeak ea pintatuta dau-

; den edo ez ziurtatzeko horrelako

; ikerketak egiten, eta ongi zeudela,

; eta atzealdetik pintatzeko pintzel

; berexi bat erosi beharko nuela (ge-

• zurra), eta hau eta bestearekin,

; «bale, bale» bat atera nion (kosta-

; ta). Gero etxera joan nintzen leher

; eginda (ohitura falta).

; Asteartean, Gazteluko plazako

; lurazpian Erdi Arokomusulmanak

; i ehortziak zeudela jakin genuen, eta

; oso kuriosoa egin zitzaidan hor

: agertzendirengauzaguztiakerro-

: matarrak, zeltak, musulmanak, gaz-

: telarrak edo frankoak izan daitezke-

I elako baina «baskoak» sekula ez.

: Baskoak, lapur onen antzera, ez

: dute arrastorik uzten (horrexegatik

; Madrilgo etakideek erabilitako ko-

; txeei sua ematen diete: baskoek ez

; dutelako arrastorik uzten ahal!

• «Ezta beraien lurretan ere?», galde-

; tuko didazue. Bada, ezta beraien lu-

; rraldeetan ere!).

; Asteartean, halaber, Xaxari (ka-

; tuari) pentsua eta ura hartzeko plas-

; tikozko plater berriak erosi nizkion.

; Alergia arraro baten kontrako neu-

; rriak. Gorri-gorriak dira. Usaindu

: eta bereak egin zituen, berehala •

ostirala, 2 0 0 2 k o martxoaren 15a Egunkaria

' V A S C O N A V A R R O ' HITZA DUTEN ZENBAIT IZENI

A Colegio Oficial de Arquitectos Vasco-Navarro / Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofiziala

^ Asociacion de Esclerosis Lateral Amiotrofica Vasconavarra

Asociacion Vasco-Navarra de Medicos Homeopatas

Asociacion Vasco-Navarra de Podologos

A Sociedad VascoNavarra de Pediatria / Euskal Herriko Pediatri Elkartea

^ Sociedad Vasconavarra de Cardiologia

^ Sociedad V3SCondv3rr3 d@ Anestesia, Reanlmacion y Tratamiento dei dolor

• Sociedad Vasco-Navarra de Psiquiatria

A, Sociedad Vasco-Navarra de Patologia Digestiva / Patologia

^ Sociedad Vasco Navarra de Patologfa Respiratoria

• Grupo de Estudios Neonatales Vasco-Navarro

Navarro

• Helvetia Cervantes Vasco Navarra S.A. de Seguros y Reaseguros

^ Quesos La Vasco-Navarra S.A.

• Federacion de Cajas de Ahorros Vasco-Navarras

)*> Vasco Navarro trenbide estua (Lizarra-Gasteiz, 1927-1967)

A Movimiento Social Republicano - Federacion Vasco-Navarra

Centro Vasco-Navarro de Valencia

• Centro Vasco-Navarro Sevilla

Egunkaria ostirala, 2 0 0 2 k o mar txoaren 15a

Vasco Navarro trene 1967koabenduaren

31njoanzen azkenego aldiz

Lizarratik i Gasteizera.

' N A V A R R A

I Y EL T R E N '

Nafarroako Goberriuak 'vascoriavarro' hitza erabili riahi du Nafarroamskadiko' hitzaren ordez

Gauza jak ina da Euskal Herr ian odola egi ten dela hi tzekin. Hitz bat edo bestea

erabi l tzeak ondorio latzak izan d i tzake . Ora in , badirudi , Na far roako Gobernua

'vasconavarro ' h i tzarekin tematu de la , eta azken ur teetan 'Euskadiko ' izan di ren gauzei

izena a ldatuko die la . Lehenagot ik e re erab i l t zen zen 'vasconavar ro ' , e r ruz , ga inera ,

baina ez zuen egungo ad iera bere izgar r i r ik .

T: UTERAN OSPATZEKOA ZEN IRAGAN OTSAI-

LAren lOean Euskadiko Kros Txapel-keta. Presio politikoek eragotzi zuten, ordea. Nafarroako Gobernuari ez zitzaion ongi iruditu «Euskadiko txapelketa» Nafa-rroan egitea —nahiz eta beste batzuetan egin izan den—, eta Euskadiko Federazioa-ri proposatu zion izena aldatzeko, eta bi podium bereizi paratzeko; hau da, nafar batek ezin izanen zuen Euskadiko txapela jantzi. Euskadiko Federazioak ezetz erran zuen, eta Euskadikoa Ortuellara eraman. Atsekabez, Nafarroako lasterkariek non parte hartu aukeratu behar izan zuten, Ortuellan edo Tuteran. Ortuellan 50 bat izan ziren, eta Tute-ran, 33.

Ika-mikaren zurrunbi-loan, Nafarroako egun-kari batek Javier Trigo Kirol zuzendariari gal-detu zion ea «Euskal Herriko Txapelketa» izena onartuko ote zuen. Ondokoa erantzun zuen UPNko Trigok: «Izen hori izaten ahal zuen txa-pelketak, baina horreta-

Multinazional batek Seguros Vasco Navarra-ren izena ezkutatu duen arren, Iruñeko termometroan oraindik VN siglak ikusten ahal dira. • JAOOBA MANTEROLA /ARGAZKI PRESS

rako guziak elkartzen hasi beharko genuke. Euskal Herria zazpi lurraldek osatzen badu-te, zergatik hiruk, Euskadikoek, erabakitzen dute non eta zein araurekin egiten diren txapelketak? Zergatik erabakitzen du Eus-kadiko Federazioak guzien izenean? Txa-pelketa horrek hasiera batean vasconavarro izena baldin bazuen, nork aldatu zion izena?, eta zergatik?».

Era berean, otsailaren 19an jakin zen txi-rrindulari afizionatuen aurtengo txapelke-taren izen ofizialak vasconavarro abizena izanen duela. Ekainean jokatuko da, Ariz-kunen: Krosaren iskanbilaren ondotik.

Nafarroako Gobernuak eta antolatzai-leek erabaki dute vasconavarro iza-

tea txapelketaren izena. Txapel-keta iragarriko duten

kartel eta iragarkie-tan vasconavarro izena agertuko da; gaztelaniazko ber-tsioan, noski. Ikusi beharko da euska-razko bertsiorik iza-tekotan ,ze in izen aukera tuko ote duten.

Vasco Navarro trenbide estua Antza denez, vasconavarro hitzak ez dio min handirik egiten Nafarroako Gobernua-ri; izen n e u t r O a omen da beretako. Izan ere, vasconavarro erruz erabili zen beste garai batzuetan Araban, Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroan gertatzen zena izenda-tzeko. , ——

Urteetan, Vasco Nava rro izeneko trenbide es-tua izan zen Lizarra-tik Gasteizera, 70 | | k i l o m e t r o k o a . 1882. urteanThe A n g l o - V a s c o - M Navarro Limited .|j enpresari beha- f rrezko baimena | eman zioten, bai-na 1919. urtea fe arte ez ziren eraiki- f

tze lanak hasi. Tren- I bidea 1927ko irailean inauguratu zuten.

Francoren diktaduran ere izenari eutsi zion trenbide-ak, eta halako goraldi bat izan zuen; baina 60 urteetan gainbehera joan zen, estatuak ixtea agindu zuen arte. 1967ko abenduaren 31n, Vasco Navarro trenak bere azken zerbitzua egin zuen.

Elkargo eta elkarteak Lanbide bereko profesionalakbiltzen dituz-ten zenbait elkartek ere urteetan erabili dute vasconavarro hitza. Eta erabiltzen segi-tzen dute (ikus ondoko zerrenda).

Elkargo ofizialei dagokienez, bakarra da Hego Euskal Herrian Arabako, Bizkaiko,

Gipuzkoako eta Nafarroako bazkideak bil-tzen di tuena: a rk i tektoen elkargoa. 1930ean sortu zen, eta bere baitan Araba-ko, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako ordezkaritzak batzen ziren. Aipatzekoa da Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizia-la izan dela hasieratik Espainiako elkargoen artean banaketa geografikoa bere horretan mantendu duen bakarra. Eta hala izan da, elkargoaren hitzetan, «EHAEOk nortasun juridiko bakarra badu ere, osakide den ordezkaritza bakoitzak berezko ondarea, aurrekontua eta Zuzendaritza Batzordea duelako».

Lanbide elkarteez landara, badago gazta enpresa bat, automobilzaleen klub bat, ase-guru etxe bat (nahiz eta multinazional batek izena ezkutatu dion), eta Hego Euskal He-rriko aurrezki kutxak batzen dituen federa-zioa.

Hitzaren adiera aldaketa Javier Zabalza historialariak NAFARKARiAri

azaldu dionez, vasconavarro izen normala zen XIX. mendean eta XX.aren hasieran; anitzetan erabiltzen zen gaztelaniaz. «Ez beti, baina askotan erabiltzen zen laburdu-ra bezala, baskongadoak eta nafarrak ez esateko», esplikatu du. «Oso normala zen esatea provincias vasconavarras, esan beha-rrean provincias vascongadasy navarras. Eta horrek ez zuen ukatzen, nik uste, Nafarroa Euskal Herriaren barruan zegoenik».

«Orduan vasconavarro nahiko hitz neu-troa zen», segitu du. «Baina orain zentzua aldatu egin zaio. Nik uste dut hitz horrek orainbaduelakonnotazio politikoa. Ematen du oraingo erabilerarekin, vasconavarro esaten badugu, nafarrak ez direla euskaldu-nak».

Dena dela, «gauden-gaudenean», Zabal-zari ez zaio gaizki iruditzen vasconavarro hi-tza gaztelaniaz erabiltzea. «Baina inolaz ere ez dago onartzerik euskaraz 'Euskal Herri-ko eta Nafarroako txirrindularien itzulia' eta gisakoak erabiltzea. Horren tradiziorik ez dago. Gaztelaniaz egin dezatela nahi dute-na, baina euskaraz ez. Bereizketa euskaraz

egin nahi duenak, esan dezala Eus-kadiko eta Nafarroako', hori

nahiko onartuta baitago. Baina Euskal Herriko eta

Nafarroako bereiztea oso gogorra da nire-

\ tako».

Jose Luis Nieva 4 h i s t o r i a l a r i a r e n d a -

f j j ko ere vasconava-

j rro hitzaren adiera ^ / O aldatu egin da.

y « «XIX. mendean ^ f j ^ y Ç erabiltzen zen pro-"VsJ bintzia baskongado-Sgg** ak eta Nafarroa hitz

berean sartzeko. Baina horrekin ez zuten erraten

batzuk baskoak zirenik eta besteak nafarrak. Ez zen bereiz-

keta egiten. Orain, berriz, hitzak esa-nahia aldatu du. Eta bereizketaren esanahia hartu du: haiekbaskoak eta gu nafarrak».

Nievaren iritziz, egun hagitz zaila da poli-tikoki zuzena den hitz bat aukeratzea. «Nahiz eta hasierako zentzu ez bereizgarria aldatu duen, vasconavarro-k dirudi, momentuz, neutroena; baina, beharbada, hemendik hogei urtera gatazkatsu bilaka-tuko da. Eta beste bat asmatu beharko dugu».

Asier Azp i l ikue ta

Medikuen elkargoak, ehun urte pasatxo

DUELA HIRUZPALAU URTE, ESPAI-

niako zenbaitmediku elkargok euren fundazioaren urteurrena ospatu zuten. Nafarroan ez ziren data horretaz askorik fidatzen eta, horrega-tik, 1999an elkargoaren aurrekariei, fundazioari eta garapenari buruzko iker-keta historikoa abiatu zuten. Ikerketa hura Maria Dolores Martinez Arze historialariak gidatu zuen.

Hasierabate- e. an ikerketa apa-la izan behar zuena liburu bilakatu zen gero: Historia del ilustre Colegio Ofi-cial de Medicos de Navarra (1899-2000). Astelehenean ber tan aurkeztu zuten liburua, Iru-ñean.

Liburuahiru ataletan banatu-rik dago. Lehenbi-zikoan, elkargoa-ren eratzeaz eta aurrekariezhitz egiten dute. Hain zuzen ere, Marti-nez Arzek liburua-ren aurkezpenean erranduenez, «ikerketaren aurki-kuntzarik garran-tzitsuena izan daja kitea zehazki noiz sortu zen elkargoa».

Medikuen heziketa antolatze-ko beharrakbultzatu zuen Es-painiako Gobernua medikuen elkargoen osaketa arautzen zuen dekretua egitera. 1898ko apirilean izan zen hura. Nafarro-ako Medikuen Elkargo Ofiziala urtebete geroago sortu zuten, eta halaxe jakinarazi zioten Iru-

lzenburua:'Historia

del ilustre Colegio Ofi-

cial de Medicos de Na-

varra (1899-2000)'.

Egilea: Maria Dolores

MartinezArze.

Argitaratzailea:

Nafarroako Medikuen

Elkargo Ofiziala.

Orrialdeak: 464.

Tirada: 3.700 ale.

Sinopsia: Nafarroako medikuen

elkargoaren aurrekariak, fundazioa

eta garapena. Medikuntzaren histo-

ria munduan eta Nafarroan. Nafarro-

ako izen handiko medikuak. Hainbat

pasadizoetabitxikeria.

ñeko Udalari eta Nafarroako Di-putazioari.

Aurrekari vasconavarroa

Elkargo berria, noski, ez zen ezerezetik sor-tua. XIX. mendean medikuekikusi zuten beren lana hobeki egi-teko eta medikuntza-ko profesionalen es-kubideak defenditze-ko, elkartzea zutela onena. Asmo hori oso zabalduta zegoen medikuen artean, eta orduko elkarteek ge-roko elkargoen oina-rri izan ziren. "r

Kongresu baten ostean, 1891n, Colegio Medi-

co-Farmaceutico Vasco-Nava-rro izenekoa sortu zuten Araba-ko, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako medikuek; elkargo-

an, Logroño, Zarago-za, Huesca, Teruel eta Soria Espainiako probintzietako medi-kuakerebaziren.

Hego Euskal He-rriko elkargo haren baitan, 1894an, So-ciedadVasco-nava-rra profesional Me-dico-Farmaceutica de Socorros sortu zuten, herrietako medikuen interesen defenditzeko.

Elkargoa, 1892an .LaRegion

Medico-Farmaceutica Vasco-Navarra izenburuko hamabos-tekaria argitaratzen hasi zen. 1907 urtea arte 263 zenbaki ar-gitaratu zituzten.

Baina, arestian erran bezala, 1898an Espainiako Gobernuak d&kretu bat egin zuen Espainia-ko probintzia bakoitzean medi-ku elkargo bat sor zedin. Gauzak horrela, elkargo vasconavarrotik Nafarroako Medikuen Elkargo Ofiziala sortu zen, 1899an.

Izen handiko medikuak Astelehenean aurkeztu zuten li-buruaren bigarren atalean, mun-duko eta Nafarroako medikun-tzaren historiaz hitz egiten dute. Azkenik, medikuntza arloan Na-farroa beti «Europako batez bes-teko mailatik goiti» dagoen uste-ari jarraiki, liburuaren hiruga-rren atala Nafarroako izen han-diko medikuei eskaini diete: Mi-guel Servet, Juan Huarte San Juan, Nicasio Landa, Alejandro San Martin Satrustegi, Santiago Ramon y Cajal eta Antonio Si-•monena Zabalegi.

ostirala, 2 0 0 2 k o m a r t x o a r e n 15a Egunkaria

JHaiek it

1 1 l ww

H gu n a flrra

Mafarkaria

lVlorite Carlotik Juan Kruz Lakasta

Tripetako miria E r r a i a k n a h a s t u t a . Monte Carloko zerbitzaria, jabea, Samuel, haserretu zait. Joan den astean taber-nako komunak aipatu nituen zutabe honetan bertan, haie-tan pintadak zeudela azaldu nuen, ez nuen beste datu gehigarririk erantsi, eta irudi-tzen zaio gauzak horrela ira-kurleak Monte Carloko ko-munen irudi okerra jaso due-la, komun ilunak, zabarrak, zikinak direla pentsa dezake-ela, Autobus Geltokiko garai bateko komunen igualak di-rela, alegia. Samuel ez da euskalduna, ezin du zutabe hau irakurri, baina Gerardo mus bikotekide ikurrina bai-no baskoagoak itzuli dio hau-tsakharrotzearren, bazte-rrak nahastearren: joan den egunean aurkaririk ez genue-la-eta musean buruz buru aritu ginen, partida erabaki-garria erregerik zein zaldirik ez nuela handira hordagoa joz irabazi nion, eta ez dit barkatzen, pipertuta da-bil —Gerardo: porrotak jasateko bizkar zabalik ez dutenen bidea zein den argi utzi du Jose Ignacio Labianok—. Samuel bereziki haserre dabil duela zenbait aste taberna eraberritzeko as-moa azaldu zigularik, Monte Carloren Eraberritzearen Aurkako Hiritar Plata-forma, MCEAHP —akronimoak tran-tsizioan gurean horren ohikoak ziren zatiketa horietako batena dirudi: mugi-mendu komunistako eszisio aurrerakoi

Monte Carlo tabernako komuna.

herrikoi promaoista, esaterako—, osa-tu nuelako, eta hain zuzen ere horrega-tik ez dituelako oraindik komunak za-harberritu, pintadak ezabatu.

Nahasmendua l ibratu. Batetik, plataforma eratu nuen Nuria Iturria-gago i t ia eledun erregionalista orba-nik gabeakhain justu garai hartan gogor egin zuelako «gibelean interes politiko ustelak» dituzten Foru Erkidegoko ko-ordinakunde ugarien kontra: Samuel UPNzale samarra da, edo, hobeto adie-

Jaime Ignacio del Burgo, politikari erregionalista.

razita, bere lanbidea dela kausa —zer-bitzariek joera politiko guztietako beze-roekin ongi moldatu behar— erregio-nalista moderatu irudia eskaintzen saiatzen den erregionalista muturre-koa, Jaime Ignacio Del Burgo-za-lea —zenbaitzuk Del Burgo Telebista deitzen duten Canal 6 ikusteko irrikan nago: esan didatenaren arabera, mun-du mundialeko lehen doitze karta erei-notzduna (carta de ajuste laureada, euskaraz, Elhuyarren arabera) pantaila-ratuko du—, eta hori aprobetxatuz ziria

sartu nahi izan nion. Baina bestetik, plataforma sortu nuen Monte Carlo zaharbe-rritzea tabernari nortasuna ebastea dela iruditzen zai-dalako, zinez, bihotzez.

Katear i eragin. Azken urteotan Lehen Za-balguneko tabernak izurri-tea pairatzen ari dira: hasie-ran bakan batzuk izan ziren, baina orain gehien-gehie-nak dira. Soilik Monte Carlo San Remo, Abrego eta beste bakarren bat geratzen da kutsatzeke, betiko estiloan tinko. Batek daki zer arki-tekto, delineante, estilista gupidagaberen gidaritzape-an—Yolanda Barcina alkate andere txit etsituaren gertuko baten bat, akaso— tabernoi betiko lurrina, za-porea, irudia, arima lapur-tzen dizkiete Guggenheim museo txikiak bilakatzeko:

guztia titanio, aluminio, kaka. Kaka ai-patzen dudala, argi gera dadila betiko estiloaren, arkitekturaren, komunen defendatzaile sutsu izanagatik ere, ho-rrek guztiak ez duela esan nahi —Gerar-do, argi utziozu Samueli— Monte Car-loko komunek ez dutenik garbiketa sa-kon baten beharrik, eufemismoak baz-terrean utzita, zotal pixka baten beha-rrik. Oraintxe jabetu naiz komun zaharrei eskainitako zutabe honetan politikari erregionalistak besterik ez di-tudala aipatu...

Enrike Diez de Ultzurrun

«Goleadaaa!» Garai bateko saltzaileek oihu egiten zu-ten, saltzaile ibiltariek, batez ere. Horrela, saskiak, lokarriak, hortxata, kokoak, jos-torratzak, txoriak, Calendario zaragoza-noafr etabertze saltzen zituzten. Konpon-tzaileek ere bide bera erabiltzen zuten eu-ren abileziakjakinarazteko. Hiria, jakina, isilagoa zen eta karrika mehar haietan oihuz adierazitako hitz guztiak aise sar-tzen ziren sukalderaino.

Gaur egun, entzuten den soinu bakarra zorroztailearena da. Garai batean, oihu ere egiten zuen: «Afiladoooor...», baina orain, bere aho-tresna tarteka jotzearekin konformatzen da. Soinu berezia da, en-tzun orduko zorroztailearen irudia gogo-ra ekartzen diguna. San Anton karrika ze-harkatu zuen azkena Leongo mendialde-koa zen, gizon adintsua, motoa eskuekin

bultzatzen ari zena. Atzeko aldean, parri-lla gainean, zorroztarria, uhal baten bidez atzeko-gurpilari lotua.

Itsu kupoi saltzaileek ere utzi egin diote oihu egiteari. Nonahi, «los cuarenta igua-les para hoy» entzuten zen, eta oihartzun gisako batek «.para hoy-para hoy» errepi-katzen zuen. Ahotsari indar handia ema-ten zion San Nikolas plazan, Vinos y Lico-res Murillo dendaren ondoan egoten ze-nak. Oihua botatzean, gainera, esku arte-an zerabilen makila zuri luzearekin par.eta ondoko trafiko-seinalea astintzen zuen, ederki astindu ere, seinalearen postea koskatuarte.

Arratsalde apaletik aitzinera, Bigarren Zabalgunetik zetozen oihu batzuk ere en-tzuten ziren. Izan ere, Roncalesak auto-bus-geltokiraino ekartzen zuen Donostia

• JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

m w

Kabina barruan ez dira kupoi saltzaileen oihuak entzuten.

aldean argitara ematen zen arratsaldeko egunkaria. Prentsa-saltzaileek huraxe hartu eta lau mugetara barreiatzen ziren, lau haizeetara oihu eginez: «Unidad. Dia-rio de la tarde. Unidaaad». Oihuak Alde Zaharrera hurbiltzen ziren, San Nikolas eta Comedias karriken arteko kantoian

pausatu arte. Bidegurutze jende-tsu horretara iritsita, saltzaile el-barriak hanka motza zurezko aulki baten gainean paratzen zuen. Zenbaitetan, Arana arma-dendaren ondoan, eta, beste ba-tzuetan, aldiz, aurrez aurre zego-en kortse-d-endaren aldamene-an. Astelehenetan, kirol egunka-ria ere iristen zen:« Unidad. Nor-teDeportivo. Unidaaad».

Izkina horretatik hurbil, igan-de ilunabarrean ere bertzerik en-tzuten zen. Oihularia gizon be-taurreko beltza zen, bisera bu-ruan, makila eskuan. Buruz ez

zebilen ongi eta gazte koadrilek zirika-tzen zuten. Zirikadak zirikada,-beraklana egoki egiten zuen:«Goleadaaa. Goleada de hoy. Goleadaaa», futbol partidak bu-katu bezain laster karrikan zegoen orri bakarreko argitalpena, alegia. Izengoitiz ere Goleada zen.

Egunkaria ost i ra la , 2 0 0 2 k o m a r t x o a r e n 22a

Csirlo-j P̂ mi 1GER1LAR1A

Mm mmmk mm i M t a miireifli dut wierfii»

Ps OZIK DA IGERILARIA EGINDA-

koarekin. Bederatzi ordu eta erdi behar izan zituen Lo-groñotik Lodosara ailegatzeko. Orain, Venezuelarako bidaia prestatzen ari da, Maracaibo la-kua zeharkatzeko. Asmo horre-taz eta bestez mintzatu zaigu. • Zer moduz igandean?

Ongi, dena oso ongi atera zen. Kirol arloan, ez nuen arazo handirik izan. Azken hiru or-duetan hotza izan nuen, eta ale-ta bat galdu nuen Mendabian, baina ez zen deus larririk gerta-tu. Ongi bukatu nuen, eta pozik. • Igandeko proban kiro-

lak eta aldarrikapenak bat egin zuten. Bai. Los Arcosen zabortegia

egin nahi dute, eta inguruko jendea kontra dago. Plataforma osatu dute, eta haiengana jo nuen zerbait egin nahi nuela esateko. Logroñotik Lodosara Ebrotik igeri joateko asmoa azaldu nien, eta pozik hartu zu-ten. Jendetza bildu zen igande-an, 7.000 la'gun ingurii. Egun polita izan zen. • Igandekoaz gain, beste

hainbat proba ere egin duzu Ebroh: Logroñotik Zaragozara, ibaia oso-osorik zeharkatu duzu, 927kilometroak. . . Ongi ezagutuko duzu, ezta? Bai, nahiko ongi. Ebronentre-

natzen naiz, gainera, etxe ondo-an baitaukat. Ia egunero ibiltzen naiz Ebron, lau, bost edo sei or-

• J A G O B A M A N T E R O L A / A R G A Z K I P R E S S

• E G U N K A R I A

Joan den igandean Logroñotik Lodosara joan zen Carlos Peña, Ebrotik

igerian. Sekulako markak egin ditu kirolari gipuzkoarrak, beti bizkar

igeriketan; joan den astekoan, baina, aldarrikapena uztartu zen

kirolarekin, Los Arcosen jarr i nahi duten zabortegiaren kontra.

duz. Orain hotz samar dago, eta nahiko zikina, gainera. Nahiko nuke garbiago egotea, Ebro eta gainerako ibai guztiak. • 1989. ur t ean eg in z e -

n u e n l e h e n iger ia ld ia , Ebron, ha in z u z e n ere . Nola hasi zinen? Nik atletismoa egiten nuen

ordura arte. Tolosako taldean aritzen nintzen; hamar urtez ibi-li nintzen lehiatzen. Biziki gus-tuko nuen atletismoa, oso serio hartzen nuen, eta marka onak egiten nituen. 1989. urtean, or-dea, arazoak izan nituen. Iñaki Arratibel nire medikuak hamai-ka proba egin zizkidan eta ez zi-dan deus aurkitu, baina ez nen-bilen ongi. Atseden hartzeko esan zidan, gehiegi entrenatu nintzelako. Lauzpabost hilabe-te egon nintzen deus egin gabe, baina kirola egiteko beharra nuen, eta igeri egiten hasi nin-tzen.

• Sekulako markak lortu d i tuzu zure igerialdien b idez ; zerk b u l t z a t z e n zaitu horrelakoak egite-ra, zein da zure asmoa? Nire asmo bakarra da nire

#

Lodosan bizi baina Tolosan jaioa da

Carlos Peña, 1965. urteko uztailean.

Atletismoaren bidetik hasi zen kirola

egiten, jaioterriko taldean. Marka

politak lortu zituen, baina 1989. urtean

utzi eginbehar izan zuen. #

Gehiegizko entrenamenduek neka-

neka eginda utzi zuten Peñaren

gorputza, eta atletismoa utzi ondoren:

igeri egiten hasi zen. Iñaki Arratibel

bere sendagilearen aholkuak kontrako

hitzik esan gabe jarraitzen ditu, sasoi

fisiko eta psikologikorik onenean

egoteko.

Hamaika igerialdi egin ditu mundu

osoan: Bosnian, Neretva ibaian;

Eskoziako Ness aintziran; Espainiako

Sella ibaian; Magallanes itsasartean,

Txilen; Sil, Ebro eta Miño ibaietan...

etabeste hamaika egiteko

prestda.

mugak gainditzea, hau da, ahal dudan mailarik onena ematea, erronkak gainditzea. Kirol ho-nek, gainera, leku eta jende be-rria ezagutzeko aukera eman dit egin ditudan bidaietan, eta hori oso interesgarria da nire-tzat. • T x i l e n , Bo l iv ian , Bos-

n i a n e t a b e s t e ha inbat lekutan izan zara. Ez di-ra b ida ia merkeak; ba-duzu babeslerik?

«Okerren Bosniako ibai batean

pasatu nuen; ibaiertzetan

minak zeuden, eta uretan

hildakoak egon zitezkeela esan

zidaten. Burdina batean

gorputz erdia lotuta gelditu

zitzaidan»

Ez, oso laguntza gutxi jaso-tzen dut. Nire babesle bakarra Cressi-sub da, etxe horrek ematen baitizkit neoprenozko jantziak. Gainerakoa nire pol-tsikotik jartzen dut. Nire hu-rrengo igerialdia Venezuelan egin nahi dut, maiatz aldera, eta badirudi herri horretan Es-painiak duen enbaxadari proiektua gustatu zaiola eta la-guntzeko prest dela. Ikusiko dugu.

• Venezue lan zer eginen duzu? Maracaibo lakuan igeri egin

nahi dut. 200 kilometro zabal da lekurik zabalenean. Alde ba-tean petrolio plataforma ugari dago, eta nikbeste aldetik egi-nen dut igerialdia. Ez dut lerro zuzena eginen, beraz, 250 bat kilometro eginen ditut. Zortzi bat egun beharko ditut, egural-diaren arabera. • Horrelako igerialdi bat

egiteko nola prestatzen zara? Egunero entrenatzen naiz,

goizez eta arratsaldez, ibaian, kiroldegian. Iñaki Arratibelek analisiak egiten dizkit, une oro ongi nagoela ziurtatzeko, eta dieta ere egiten du, ez loditzeko. • Ahalegin fisiko handia

eskatzen duen kirola de-la argi dago; eta arrisku-rik badu? Bai, badu. Ibaietan zurrunbi-

loak eta ur-lasterrak dira arris-kutsuenak, eta, lakuetan, be-rriz, haizea. Titicaca lakuan, adibidez, bi metroko olatuetan egin behar izan nuen igeri. La-kuetan, gainera, paisaia beti be-ta denez, monotoniak nekatu egiten zaitu. Itsasoan ere arris-ku asko aurki dezakezu: haizea, olatuak eta animaliak. Nik ma-rrazoak izan ditut ondoan. Une-rik larriena Bosnian pasatu nuen, Neretva ibaian. Ibaier-tzetan minakbaziren, eta ure-tan hildakoen gorpuak egon zi-tezkeela esan zidaten. Halako batean, igeri egiten ari nintzela, ibaian zen burdina puska bate-kin gorputz erdia lotuta gelditu zitzaidan. Atera ahal izan nuen, zorionez. Ness lakuan ere, Es-kozian, beldur handia pasatu nuen. Ez dut uste munstrorik dagoenik, baina jendeari en-tzun ondoren, ez zen erraza izan uretan sartzea.

— ^ E d u r n e E l i z o n d o

ost i ra la , 2 0 0 2 k o m a r t x o a r e n 15a Egunkaria

NftFARROA: Iratxe Monasterioa, 45-13.esk. (Irrinlzi dorrea) 31011 Iruñea. fl 948178078-79 Faxa: 94B178077 Posta elektronikoa= nafarkaria@egunkaria.com Wfebgunea: www.herriak.in1o/na1arroa KOORDINflTZAILEA: As ier Azpi l ikueta

Egunkaria > ostirala • 2002ko martxoaren 1 a

Martxelo Sotes

Pompaelo • ruñea erabat erromatarra izan zen garai batean. • Esaldi potoloa, e? Kontuz, bada, horrelako baiez-tapen pisutsu horiekin (astun horiekin), normalean ez baitute ñabardura «arinendako» tarterik uzten. Nolabait esatearren, egun «Iruñea erabat espainola da» edo «Iruñea erabat euskalduna da» esatea be-zain faltsua izanen litzateke. Orain artean, ordea, ezin izan da horrelako sententziarik esan, eta ez da Nafarroan esaldi potoloen maitaleak ez ditugula-koz izan. Beste bi arrazoi daude. Baskoiak euren txima luzeak larruzko xingolaz hartuta zeramaten gizaseme-alabak omen ziren, puruak, garbiak, lati- -nak kutsatu gabeak, eta erromatarrek sekula ez zi-tuzten menperatu. Horixe zioen bederen historio-grafia erromantiko moduko batek. Historialari ofi-zialistek, aitzitik, Saltus eta .Agerhorien berri eman digute urteetan. Ager erromatarren menpe gelditu bazen ere, Saltus hura ez omen zitzaien erromata-rrei batere deigarri iruditu eta han utzi zituzten bas-koiak, bake santuan, urtxintxak oihanean bezalaxe, jauzika.

Hara non, eta Iruñeko erdi-erdian pisuzko arras-to erromatarrak aurkitu dituzte. Ñabardurak zehaz-teko tenorea heldu da. Katedralaren azpian tenplu erromatarra aurkitu omen zuten. Honek ziurrenik Maria Angeles Mezkiritzen, Nafarroako Museoa-ren zuzendari ohiaren, beldurrak eraginen zituen, Erromatartzearen historialari ofizialista izan dela-koz betidanik. Baina bizitza osoko tesia aldatzera derrigortu duena Gazteluko plazako aurkikuntzak izan dira, ditxosozko bainuetxea barne. Ez da harri-tzekoa bainuak aurkitu izana, ikastolan azaldu zigu-ten: nonbaitetik etorriko baitzen Mañueta kalearen izena.

Akaso orduko Iruñea, orduko Pompaelo ez zen hiri handia izanen; ez zen Emerita eta Caesar be-zain Augusta izanen (egungo Merida eta Zaragoza, hurrenez hurren), baina Runa gaineko ordokitxoan zabalera polita (katedraletik Gazteluko plazaraino-koa bederen) izan zuen hiria izan zen, zalantzarik gabe. Eta, portzierto, euskarak eta latinak elkarre-kin eman zuten denbora luzez, elkar kutsatzen, el-kar aberasten. Gaztelaniaz egiten dutenek eman diote minikgehien euskarari eta ez latindunek.

Hiri bati nortasun gehien ematen diona bere alde zaharra izaten da. Noski, Iruñeko Udalean aski konformatzen dira sanfeminek ematen diguten ize-narekin, eta enegarren aldiz aukera polita galdu dugu gure hiria ezagunagoa, bisitagarriagoa, abe-ratsagoa izan dadin. Noiz arte jarraituko dute hiria despertsonalizatzen? Noiz berriztuko dituzte, ga-rrantzian eta hedaduran, Europako bigarren gotor-leku eta harresi taldea direnak? Quo usque tandem Barcina abutere patientia nostra?

MUSIKA

» IberO: Doctor Robert ta ldeak The Beatlesen doinuak erama-n e n di tu b iha r , 2 2 : 0 0 e t a n , Atostarra etxera.

» Bera: Onddo eta Ziorek taldeek joko dute bihar kultur etxean, 22:30ean.

» Lizarra: RIP eta Iskanbila talde-e k k o n t z e r t u a e m a n e n du te bihar gaztetxean, 23:00etan.

» Larraga: E1 Color de la Duda tal-deak Ibiza t a b e r n a n joko du b ihar , gaueko h a m a b i e t a t i k aurrera. •

B E R T S O L A R I A K

» B e r r i o z a r : Amets Arzallus eta Sustrai Colina bertsolariekin, a f a r i a e g i n e n d u t e gau r , 21:30ean, Zulo Alai elkartean. T x a r t e l a k Goaz e t a H e r r i a t a b e r n e t a n eta euskal teg ian (948-300602) dira salgai.

» A l t s a s u : Bihar, 21:30ean, Bie-rrik elkartean: Iñigo Olaetxea, Aritz Saragueta, Mikel Altzuart eta Eneko Lazkoz.

» Z u g a r r a m u r d i : Bihar, 21:30ean, pilotalekuko jatetxean: Bittor El izagoien , J o x e m a Lei tza , J u l e n Ze la i e t a e ta J o s e t x o Etxenike.

ANTZERKIA

B e r a : igandean, Lamixine BAT t&\&eakAhatetxo itsusia ipuina-ren bertsio librea eskainiko du 18:00etan, kultur etxean.

HITZALDIA

» A l t s a s U : Txuri Ollo eta Mikel Azkunek Angentinako egoerari buruzko hitzaldia emanen dute gaur Gure Etxean, 19:30ean.

» B e r a : Bidaia bat liburuetara z ik loa ren b a i t a n , H a r k a i t z Cano idazleak Piano gainean gosaltzen bere azken liburua aurkeztuko du gaur, 19:30ean, kultur etxean.

» E l i z o n d o : Erdizko ha r rob ia r i buruzko batzar irekia eginen da gaur A r i z k u n e n e a n , 20:00etan.

» I r u ñ e a : Asteazkenean, Xamar idazlea euskararen ekologiaz ariko da 10:30ean, Campion euskaltegian.

» I r u ñ e a : Asteazkenean, Sabino Cuadra Lasarte Porto Alegreko Foroan ikusitakoez solastatuko da Za ld iko M a l d i k o n , 20:00etan.

» Ber r iozar : Ostegunean, Xabier Olarra itzultzaileak Uzta gorria liburuaz hitz eginen du liburu-tegian, 19:30ean.

ZINEMA

» I ruñea: Gaur, Karrikiriren zine-m a l d i a r e n b a r n e a n , El Bola fi lma e m a n e n dute euskaraz Golem-Baiona z inematokie -tan, 20:30ean.

IKASTAROAK

» I r u ñ e a : Askagin tzak , d roga -menpekotasunari aurre egite-ko herri erakundeak, sexualita-t e i k a s t a r o a a n t o l a t u du m a r t x o k o o s t e g u n e t a r a k o . Izen ematea eta informazioa, 948-133918 telefonoan.

ERAKUSKETAK

» Z i z u r N a g u s i a : T o n y G r a d y a r t i s t a r e n Guernicaflexia, Picasso gogoan eta eskuetan erakusketa kultur e txean iza-nen da hilaren lOa arte, lane-gunetan 19:00etatik21:00etara e ta j a i e g u n e t a n 12:00eta t ik 14:00etara.

» A t a r r a b i a : Olga Izkoren Tunez argazki-erakusketa kultur etxe-an ikusten ahal da hilaren 15a

•arte, astelehenetik ostiralera, 17:00etatik 21:00etara.

• AstitZ: Gazteriaren Kontseiluak

droga-menpekotasunaren in-guruko gazte topaketak eginen ditu m a r t x o a r e n 8tik lOera, Haizea aterpean. Izena emate-ko, deitu 948-2348 telefonora.

» A t a r r a b i a : A r b o l a r e n Eguna

ospatuko dute bihar Ribed par-kean: murru baten margotzea (10:30); txokolate jatea (11:00); zuhai tzen landa tzea (11:30); kilikiak eta Zintzarri txaranga (12:15).

J l i l i i ® ® f 3 k u s k e t a

Artzai Zer: Jose Mari Pastor 'Artzai' rnargolariaren olio eta akuarela lanak.

Non: Mutiloagoitiko kultur etxea.

Noiz arte: Martxoaren 3a arte.

Ordutegia: Gaur 18:00etatik 21:00etara, bihar 19:00etatik 21:00etara

eta igandean 12:00etatik 14:00etara.