A VERDADE. OS LÍMITES DO COÑECEMENTO

O COÑECEMENTO• A realidade achega datos (diversos e caA realidade achega datos (diversos e caóóticos) ticos)

• Percibidos a travPercibidos a travéés dos sentidos (olores, cores) s dos sentidos (olores, cores)

• Cerebro humano: ordena, clasifica, etiqueta Cerebro humano: ordena, clasifica, etiqueta

•O coñecemento é a relación entre a mente do individuo e o exterior a ela. •É unha relación entre o suxeito (a persoa) e o obxecto (a realidade).

•Suxeito •Obxecto

•relación

•A relación suxeito–obxecto é unha relación complicada, porque:•• A realidade é dinámica e cambiante. •• A persoa non capta os datos de manera pasiva: pretende comprender o percibido,

explicalo, describilo, predecir posibilidades.•• Conocer implica interpretar. Toda interpretación es subjetiva. Depende das

características de cada persoa.

•O problema central do coñecemto humano

•Se o coñecemento humano está limitado e condicionado, ¿qué é a Verdade?

A NOCIÓN DE VERDADE

- Pode referirse a: - A realidade:

- Como oposto a algo aparente, que imita pero non é real- A esencia das cousas, aquilo que é permanente nelas

- O coñecemento:- Posúe verdade cando capta a realidade tal é como é- Busca a esencia das cousas e non se queda nas apariencias

-O coñecemento verdadeiro capta a realidade e a realidade preséntase no coñecemento verdadeiro

No coñecemento a verdade ou falsidade dánse no xuízo

* XUÍZO: Acto mental no que afirmamos ou negamos algo.

Ex: “O xeo é auga solidificada”

* Os xuízos expresánse en enunciados.

Son os enunciados os que son verdadeiros ou falsos.

REALISMO INXENUOPRINCIPIOS:

– Da por suposto que a realidade pode ser coñecida tal é como é en si mesma.

– Os nosos enunciados teñen unha relación directa cos feitos.

– Para comprobar un enunciado só teño que ver se se cumpre nos feitos, contrastando coa realidade.

• OBXECCIÓNS -A nosa mente non reflicte as cousas como un espello. -Non podemos estar inmediatamente seguros de que as

cousas teñan unha realidade independente do noso coñecemento.

REALISMO CRÍTICOPRINCIPIOS:

– Da por suposto que a realidade non pode ser coñecida tal é como é en si mesma.

– Admite que o noso coñecemento configura os feitos que coñecemos.

– Os nosos enunciados describen o contido do pensamento e non os feitos.

– Para comprobar un enunciado non podo acudir aos feitos pois non teño acceso a eles.

• OBXECCIÓNS -A verdade total é inalcanzable. -O coñecemento ten límites que veñen fixados polas nosas

forma de coñecer.

ESCEPCTICISMOPRINCIPIOS: Non podo ter ningunha evidencia da realidadeSó teño evidencia dos meus coñecementos e non das cousasSó podo ter certeza de cómo se me aparecen as cousas e non podo

saber cómo son de verdade.

*CERTEZA: Seguridade subxectiva nos coñecementos, con transmisible nin verificable.

Non hai ningún tipo de coñecemento que nos permita estar seguros de obter a verdade.

OBXECCIÓNS -A Existe alo menos un coñecemento que é certo é verdadeiro incuestionablemente: o propio pensamento -O criterio que me permite distinguir estes coñecementos

verdadeiros é a evidencia intelectual dos mesmos.

O RACIONALISMO• PRINCIPIOS:

– A verdade só é accesible a través da razón e non a través da relación cos feitos.

– A orde e conexión entre as cousas é a mesma que a orde e conexión entre ideas.

– O real é o racional e o racional é real– As proposición illadas non son verdadeiras nin falsas.– So pode falarse de verdade en referencia a todo o conxunto do

noso coñecemento.

• OBXECCIÓNS:– Non pode establecerse un coñecemento da realidade, senón só

a coherencia do sistema do noso pensamento.– Non hai posibilidade de comparar dous sistemas de

pensamento ou dúas visión do mundo. As distintas culturas son inconmensurables

– Leva ao relativismo

A VERDADE COMO COHERENCIA

- Non se pode falar de verdade ou falsidade de proposicións illadas.

- A verdade dunha proposición no é correspondencia coa realidade, senón con outras proposicións.

- Unha proposición é verdadeira se é coherente co resto das proposicións do SISTEMA.

- O que pode ser verdadeiro ou falso é o sistema.

*A coherencia pode ser:

1- Débil: ausencia de contradicción. (é a que esixen a lóxica e a matemática

2- Forte: Unha proposición é coherente con outras se é deducible destas. (e a que esixen as ciencias experimentais)

A TEORÍA PRAGMATISTA DA VERDADE

• PRINCIPIOS

- O coñecemento sempre ten unha función práctica.

- Un coñecemento é verdadeiro se nos permite actuar con éxito.– O éxito do coñecemento científico dáse na experimentación e a

aplicación práctica (tecnoloxía)

• OBXECCIÓNS– O coñecemento está dirixido por intereses– Controlar a verdade consiste en ter o poder de impoñer o noso

sentido do mundo.

• As diferentes ciencias utilizan diferentes nocións de verdade:

VERDADE COMO VERDADE COMO COHERENCIACOHERENCIA

• • En ciencias formais (lóxica e matemáticas).En ciencias formais (lóxica e matemáticas).• • Verdade = Verdade = non hai contradicciónnon hai contradicción

VERDADE COMO VERDADE COMO ADECUACIADECUACIÓÓN E N E CORRESPONDENCIACORRESPONDENCIA

• • En ciencias experimentais (física, química, bioloxía)En ciencias experimentais (física, química, bioloxía)

•• • VVerdade =erdade = correspondenciacorrespondencia entre os datos da entre os datos da realidaderealidade e a e a interpretacióninterpretación do suxeito. do suxeito.

•• • La La verdad es imperfectaverdad es imperfecta, está en construcción, está en construcción

•Método hipótetico-deductivoMétodo hipótetico-deductivo

VERDADE VERDADE PRAGMÁTICAPRAGMÁTICA

• • Na tecnoloxía, nas ciencias sociais (historia, socioloxía, política)Na tecnoloxía, nas ciencias sociais (historia, socioloxía, política)

•Verdade = o eficaz, Verdade = o eficaz, útilútil e que leva ao e que leva ao éxito.éxito.• • O coñecemento debe O coñecemento debe construirconstruir ideas que satisfagan as ideas que satisfagan as necesidadesnecesidades e e interesesintereses dos seres humanos dos seres humanos• • A verdade dunha ciencia midese polos seus resultados A verdade dunha ciencia midese polos seus resultados tecnolóxicos.tecnolóxicos.

Clasificación das ciencias segundo a concepción da verdade

Verdade = coherencia Ocúpanse da estructura ou forma do pensamento

Son as CIENCIAS FORMAIS

Matemáticas e Lóxica

Verdade = adecuación Coñecemento subordinado á experiencia

Son as CIENCIAS EMPÍRICAS

CIENCIAS HISTÓRICO-SOCIAIS

Ocúpanse da CULTURA, o mundo que atopa e fai o ser humano. A experiencia humana.

Socioloxía, Historia, Economía, Política...

CIENCIAS DA NATUREZA

Ocúpase do mundo natural. Reduce a experiencia a EXPERIMENTO, a linguaxe físico-matemático.

Física, Química, Bioloxía, Xeoloxía, Psicoloxía experimental...

O MÉTODO DEDUCTIVO

Deducir é chegar a algo a partir dalgo xa dado

Aristotélica: Parte de termos ou xuízos universais para chegar a outros máis particulares

Sintética (matemático-racionalista): Vai do simple dado ao complexo.

Origen de los Primeros Principios

Son meras definicións elaboradas artificialmente por nós. Euclides

Son innatos Veñen con nós ao nacer (Platón)Son elaborados polo entendemento, sen experiencia (Descartes)

Son evidentes Percibidos pola mente como algo indudable

Coñecénse por intuición intelectual

Defendido polos Racionalistas dos séculos XVII y XVIII

Os axiomas e postulados de Euclides son evidencias

Aristóteles fala de principios evidentes: non contradicción...

ObxecciónsDe definiciones pódense construir sistemas coherentes, formais, pero non nos levarán ao coñecemento da realidade.

O innatismo foi criticado polos empiristas. As ideas veñen a partir dos sentidos.

Lobachevski e Rieman construiron sistemas xeométricos que negaban os postulados evidentes de Euclides

La deducción queda reducida al terreno de las CIENCIAS FORMALES

O MÉTODO INDUCTIVO

Parte de datos de experiencia e chega a xuízos universais

Inducción incompleta

Da observación dun certo número de feitos, concluimos que a característica é atribuible a todos os feitos en cuestión.

Obxección: Que unha propiedade se cumpla nalgún caso, non implica que se vaia a cumplir sempre.

Inducción completa

Da observación dunha característica en todos os casos a tratar, conclúese que esa característica se da en todos os casos de que tratamos.

Obxección: ◘ Na maioría dos casos é imposible analizar todos os feitos a tratar.

◘ No futuro poden aparecer casos novos que non cumpran as condicións.

Crítico histórico ao método inductivo foi o filósofo empirista británico DAVID HUME (1711-1776)

O MÉTODO HIPOTÉTICO-DEDUCTIVO

Defendido por Galileo e chamado método hipotético-deductivo de resolución y composición.

O seu ámbito de aplicación son as ciencias naturais.

Fases Pártese dun feito da experiencia que se quere explicar1

2 Descompónse nas súas partes simples esenciais (magnitudes matemáticas)

3Elaboránse hipóteses de carácter matemático. Son explicacións provisorias das regularidades cuantificadas a partir dos datos.

4 Dedúcense matematicamente as consecuencias das hipóteses.

5 Comprobase mediante experimentos se as hipóteses son válidas

Se se confirma a hipótese Convirtese en lei e teoría

Se non se confirma a hipótese Se elabora unha nova hipótese