Www.informazaitez.info

www.informazaitez.info

EITB/EHUMultimediaetaKomunikazioaMasterra

2011komartxoa

TxominLasarteAzkarate

[email protected]

[email protected]

EITB‐EHUMultimediaKomunikazioaMasterra.A2modulukolana

2

EITBEHUMultimediaKomunikazioamasterra20102011

0.SARRERA

Erreferentzialtasuna. Hori da lan honen ardatza eta helburua. Erreferente izatea.Erreferente izatea Euskal Herrian eta informazio arloan. Erreferente izateaalbistegintzan eta erreportajegintzan. Erreferentzialtasuna lortzea eredu berririkeskaini gabe, baina lehen zegoena zaharberrituta. Erreferentzialtasuna. Proiektusakona eta zaila, baina hutsune bat betetzera datorrena. Hutsune bat euskalkazetaritzan, hutsune bat euskal komunitatearen informatzeko nahian. Erreferenteizan, euskaraz, informazio arloan eta euskal komunitatearen barruan. Hitz klabeakhoriek dira. Erreferente izan, erabiltzailearentzat, euskal internautarentzat, bainaharen eskutik, harekin eta hari helduta. Erabiltzailearen ekarpenik gabe galdutageundeke.Horienguztiennondik‐norakoakargitzenahalegintzennaizlanhonetan.


3

1.EZAUGARRIOROKORRAK

1.1.Hedabidemota

Proiektuhaualbisteenetaerreportajeenekoizpeneanoinarritzendenalbistariada.Interneterakowebguneproiektua,multimediaformatuanlanegingoduena,etaarlohorrigarrantziaberezibatemannahidiona.

Albistari edo komunikabide den heinean, albisteak badira izan, baina baitaerreportajeakere.Webgunehonenardatznagusietakobatdakazetaritzaeredubirenarteko batura‐lana egitea albiste eta erreportajeen bidez. Alde batetik daudealbisteak(egunerokoinformazioaazkaremangoduenatalalitzatekehau,ahalbadabeste inork baino azkarrago), eta beste aldetik daude erreportajeak,gaurkotasunarekineta interesorokorrekogaiekin lotutako informazioprofesionaletaosotuak,informaziolanduaketagarrantziaberezibatlortunahidutenakEuskalHerrikopanoramainformatiboan.Euskaraz,ereduetaestilodesberdinbibildunahidituen proiektua da, baina albistea eta erreportajea ez dira izango landuko direnkazetaritza genero bakarrak. Izan ere, genero guztiek izango dute euren lekuawebgunean,bakoitzakbereaetabatabestearengandikbanandua.

Hauguztiaerabiltzailearieskainietaparte‐hartzeaktiboabultzatzeadahelburuetakobat. Kazetaritza partehartzaile edo demokratikoak ere badu bere lekua proiektuhonetan.Erabiltzailearentzatetaerabiltzailearekinernetueta loratzenden landareadahemenazaldukodudanproiektua.

Zergatikeuskarazetaezbestehizkuntzetan?Arrazoibatbainogehiagodaude:

1.‐euskarahizkuntzagutxituada,esparruberriorointeresgarriakdiraikuspegisoziolinguistikotik.

2.‐ euskara hizkuntza gutxitua da, eredu eraginkorrak interesgarriak diraikuspegi soziolinguistikotik (ikus. 5.5. Multimediatasuna, hipertestua etaelkarreragina).

3.‐internetenizanbehardaeuskara,euskalkomunitateasendotzekobaliodueta euskal corpusa garatzeko. Horretan ere egin nahi du ekarpena agerkaridigitalhonek.

4.‐ horrelako proiektu bat euskaraz eta interneten aurrera eramateaeredugarriadahemenetanazioartean.

Agerkaridigitalhaudoakoada,bainaordainpekoproduktuakereeskaintzenditu.Lehen ere aipatu dut multimediatasunari garrantzia berezi bat eman nahi dionagerkaria dela hau, eta produktu multimedia horien artean aurkitzen dituguordainpekoakdirenak:eguneroikusentzunezkoedukiaklandukodiraetawebguneanjarriko dira, baina hilean behin ikusentzunezko erreportaje batzuk landu eta


4

harpidedunei banatuko zaie. Gehienbat gaurkotasunarekin lotutako erreportajesakonak izango dira. Baina proiektu honen barruan sartzen da paperezkohilabetekaria ere. Hilabetekari hau harpidedunei banatuko zaie aurrerago zehaztendenmoduan(ikus.6.1.Informazaitez:arkitekturalana).

1.2.Hedabidearenhelburua

Hedabide honen zeregina informatzea da. Baina informazioaren lanketa horretaneuskal albistegintzan eta erreportajegintzan erreferente izan nahi du, etaeuskaldunen bilgune, eguneroko gaiez hitzegiteko eta iritzia emateko.Erreferentzialtasunhoribaliatutaxedatzendaeuskalkomunitatearenbilguneizatekonahia; hauen kezkak biltzeko lekua izan nahi duen komunikabidea da hau, iritziezberdinakhartukodituensarebat.

Komunikazioarenarloanerreferenteizateanolalortudaitekeordea?Ezdainolazerelan xamurra, baina egingarria da. Bi parametro hauek dagokien neurrian ulertzeabereziki garrantzitsua da: lan zaila da euskal komunitatean erreferente izateainformazioarloan,etaegingarriegitekoproiektusendobatenazterketaeskatzendu.Azterketa hori hemen egiten da, eta proiektua hezur‐mamitze horren erdiguneanamuakaurkitzenditugu.

Webgune proiektu honek zerbait berria ekartzen duen galdetuz gero erantzunposible asko izan daitezkela onartu behar da. Ze informazioa azkar emateko nahiaexistitzen da, informazio profesionala eta berezitua emateko gogoa ere badagoeuskalkomunitateanetaherritarrenparte‐hartzealantzendutenereduakerebadira.Bainaereduhauekguztiakhartu, zaharberritu,etadenakbateanematenduenikezdago, etahori daazkenbateanalbistari honetanproposatzendena.Hori da fineanhelburuetakobat,eredudesberdinakhartu,etaaniztasunaeskaintzea,aniztasunaetaprofesionaltasuna.

Aniztasuna,bestalde,gauregunezinlitekeulertuinternetenmultimediatasunikgabe,etaarlohorrigarrantziaberezibatemangozaio,arloinformazionalarenardatzetakobatbilakatukodelarik.

Eztabaidaetaanalisiestrategikobatenosteanerreferentzialtasunalortzekoproiektubat da hau. Urratsez‐urrats webgune hau ezagutzera emateko proiektua, fasedesberdinakizangodituena,etafasehorietakobakoitzakezaugarrietafuntziobatzukizango dituena. Zerbait serioa den galdetzen bada, erantzuna baiezkoa da. Bainazerbaitserioadainformaziobeharradelakoserioa,gauregungomoldeahomogeneoaeta arriskutsuadelako. Zentzuhorretan, erabiltzaileari bozgorailu bat emango zaio,proiektuhonetanhondar aleaemandezan, egituratudezannahi erara, interneteraatera aurretik eta atera ostean. Erabiltzailearentzat baina erabiltzailearekin egingodenalbistariadahau.


5

1.3.Erabiltzaileak

Albistari honek euskaldun ororentzat izan nahi du. Atzoko, gaurko eta biharkoinformazioa jaso nahi duen euskaldun ororentzat izango da hedabide hau. Ezhauentzat bakarrik, baita hauena ere. Mugak izango dituen arren, eta halazehaztuko dira erabilera arauetan, askatasun informatiboa ardatz bat izango daegitasmohonetan. Kontuan izanbehar da erabiltzailearentzat eta erabiltzailearekinegindakoalbistariadela.Erabiltzaileaedukisortzaileaerebadaproiektuhonetan,etahura gabe galduta geundeke. Kazetaritza parte‐hartzailea lantzen duen eredurikgabe, hondar‐ale pertsonalizatu hori jarriko duen erabiltzaile‐multzo hori gabe,proiektu hau erren legoke. Ez luke zentzurik. Erabiltzailea eta erredakzio‐taldeaizangodiraedukisortzailealbistarihonetan.

Etakontuanizanbeharduguerabiltzaileaknormaleankontatuezinduenakontatzenduela sarritan mekanismoan asmatzen bada, esan dezakeena beste modu bateanesateraausartzendelaespaziopropioaematenbazaio.Etagunehorisortunahiduguerabiltzailea eroso sentitu dadin. Beraz, erabiltzaile euskalduna eta aktiboa dabilatzen duguna. Edukiak barneratu eta iruzkinen bitartez sare bat sortuko duenerabiltzailea. Bere kontatzeko modua erabiliko duena kazetaritza partehartzaileariwebgunean eskainitako tartean. Informatuta egon nahi duena eta bere ikuspegitikbesteak informatu nahi dituena, berak sortutako albisteen publikazioekin etairuzkinenbitartez.Azkenean,komunitatebatenbarruan,kezkaketazalantzakargitunahi dituen erabiltzailea bilatu nahi dugu, besteekin elkarreragin nahi duena etaproiektuhonenpartesentitzendena.


6

2.SAREBARRUANAMUEKINARRANTZAN

Erakargarriizatekoezaugarriakbetetzenezdituenproiektua,ezingodaerreferenteizan ezertan. Interneten, zerbait erakargarria eskaini behar da, interesgarriaaudientziarentzat. Jan nahi duen hori eman behar zaio erabiltzaileari garnatamoduan. Horrela izanik, amuekin pentsatu behar da. Erakargarritasuna etaerreferentzialtasun estrategikoa lortzeko proiektuak, aurre‐lan estrategiko bateskatzen du, ezaugarri‐multzo bat proiektuaren hasieratik webgunea plazaraateratzendeneraarte,etahortikaurrera.

Zein amu izango ditu proiektuak jendearentzako erakargarria izan dadin? Ez dagohedabideororentzat balio duen formulamagikorik, eta kasuhauerebestelakoaezdenez,azterketaestrategikopertsonalizatuaegingoda.Amuhauek,

1.amua

Lehenamuanikustedutberezikigarrantzitsuadela.Jendeakproiektuhonekinizangoduenlehenharremaneanikusikoduena,erakartzekoedouxatzekoezinbestekoaetaekidinezina. Arriskutsua eta polita. Berezia eta estrategikoa. Izenburua da lehenamua. Nola deitu web orrialde honi? Zein izen eman? Azken batean, proiektuakerreferentziala izan nahi du, eta ezin daiteke erreferentzialtasunik lortu okerrekoizenburu batekin. Identifikazio tresna egokia izan behar da, egokia etainformazionala.Ikusita,irakurrita,jakinbeharduhartzaileakzerrenaurreandagoen.Kasu honetan informazioarekin lotutako webguneaz hitzegiten ari gara. Geroazaldukodudanarrazoibatzukmedio, izenburuaskodatozkitburura(321.net,nahizhau existitzen den. bat‐batean.net etb.), baina identifikazio tresna egokia nahi dutnik.Eraginkorra,idaztekoerrazabilatzaileanidatzinahibada.Kontuanizanbehardenbestefaktorebatdahau,bilatzailea.

Erabiltzaileaskobilatzailetiksartukodirawebgunean,etahorrek izenburuerrazbateskatzen du, idazteko erraza dena. Horrela, hitz bat datorkit burura, aurrezaipatutako faktore guztiak biltzen eta hobetzen dituena: informazioa. Eta hortikeratorritawebgunearenizena:www.informazioa.net.Iruditzenzait,egitenarinaizenproiektuhonetarakoizenburuonadela.Ereduinformazionalalantzenduenwebgunebatdelaerakustendu,erreferentzialtasuninformazionalalortzekoaurkezpentxartelegokiadaetaidaztekoerrazada(nahizezdenerrazegia,321idazteabilatzailebateanerrazagoa da, baina ez litzateke identifikazio txartel egokia proiektu honetan)bilatzaileetan. Honetaz aparte, atzerrian ulergarria den hitza da: gaztelerazinformación, portugesez informaçäo, frantsesez information, ingelesez informationeta italieraz informazione esaten da. Beraz, hurkotasun kontzeptual nabarmenalortzeko aproposa den hitza da informazioa, atzerrian ere ezaguna eta ulergarria.Bainaarazobatdu. Ezdubiltzenalbistariaren izaera.Generikoegiada. Informazioaedozertaz izandaiteke:entrepresabatekobarne‐estatutuez,Txinakoerlijiogalduaz,edo sukaldeko trapuen laukitasunaz. Orokorregia da, eta ez du albistariaren izaeraerakusten. Komunikazioaz lotutako hitz bat bilatzea komenigarria litzateke, edoalbisteetaerreportajegintzaz.


7

Agerkari euskaldun bati buruz ari gara, beraz euskaraz beharko du izan izenburuaketamaileguaksahiestukoditugu. Informazioahitzaesanduguestrategikoadelaetaerabiltzailearen behar informatiboak bete nahi ditugula agerkari honetan. Horrela,webgune honen izena, etxearen aurreko pareta, erabiltzaileri lehen erreakzioak

sorrarazikodizkionelementuaetortzenzaitburura:www.informazaitez.info

Nireustezizenegokiada.Erreakziopositiboaksorrarazikodituena.Erabiltzaileariizenhonen bitartez esaten zaiona da informatuta egoteko, jarrera aktibo bat izateko,informatutaegonnahibadubadakielanorajo.Egiada,ezdelaonaerabiltzailearizereginbeharduenesatea,libreizanbeharbaitaetahorrelasentitu.Agintezkomezuaksahiestu behar dira, baina izen honekin bultzatzen ari gara zerbait egitera, ez garaezeragintzenari.Bilatzaileetanerreferenteizatekoizenegokiada,etaargierakustenduinformazioalantzenduenagerkaridigitaladela.

2.amua

Kazetaritzapartehartzailea.Erabiltzaileakbadakizernahiduen.Elkarreragitekoereduemankorra.Horren adibide da http://www.zuzeu.com.Gure kasuan ere kazetaritzapartehartzaileari edo herritarrari arreta berezia eskainiko zaio. Hala ere, ez dalehentasunezko arloa izango, parez‐pare joango baitira erredakzio taldearen lanaketaerabiltzaileenak.Kazetaritzapartehartzaileakesparrupropioaizangoduproiektuhonetan, lehen nodoan lehentasunezko toki bat izango duelarik. Lehen nodokoerdiko zutabe osoa erabiltzailearen funtzioei eskainitakoa izango da. Erabiltzaileekeuskarazeurenalbisteaketakezkakpublikatzekolekua.

3.amua

Aniztasuna.Gauzaaskoeskaintzeaoinarrizkoada.Gauzabakarraeskaintzenbaduzu,nahizetaizanona,etorkizunzailaizandezake.Marketing‐eanbadateoriabatesatenduena: Nahi baduzu jendeak jatea bi, zuk eskaini lau, eta nahi baduzu jatea lau,eskaini zortzi. Daukazun horimantentzeko edo nahi duzuna lortzeko beti goragokohelburuakjartzeadagakoa.Teoriahonekinbategitendut,etairuditzenzaitproiektuhonen ardatzetariko bat dela eskaintza zabal bat izatea, ez mugatzea informazioeredubatera,generobatera,euskarribatera,hizkuntzabakarbaterairuzkinetane.a.Target zabalbat izatekoagerkari zabalbatdiseinatzea,aniztasunaduenaezaugarri,euskaldun guztiak biltzeko, ideologia desberdinak eta jatorri desberdinak ulertzendituena,euskarribatbainogehiagobilatzendutenerabiltzaileakerakartzendituena,azken batean erabiltzaile desberdinak asebetetzeko agerkari bat ateratzea plazara,horidagakoa.Aniztasunaeuskarrietanetadiru iturrietan.Doakotasunadaagerkarihonen ezaugarri nagusietako bat, baina ordaindu eta ikusentzunezko erreportajeprofesionalakeskuratunahidituenarentzatereizangodaaukera.

4.amua

Lehen ere aipatu dut zati desberdinak izango dituen proiektua dela hau. Proiektuamartxan jarri ahala, sare sozialetara eta kalera aterako da eta eztabaida bikoitzelkarreragilebathasikoda.Eztabaidalinguistikoaetadiskurtsiboalitzatekebatikbat,


8

euskara batuaren eta kazetaritza ereduen egokitasunari buruz. Hizkuntzalariak,irakasleak,kulturarlokoeragileak,kazetariaketaerabiltzaileakbiltzeadahelburuabitaldetan. Zer idatzi behar den Informazaitezen, nola eta zergatik, hori daeztabaidatukodutena.Gogoanizanbeharda,euskarabatuaeztabaidaiturridelaunehonetan, eta hori argitze aldera, eztabaida bultzatzea interesgarria dela uste dut.Eztabaida honek agerkari digitalaren estatutuen zati bat zehazteko balio dezake.Kontuan izan behar da, adituak direnak eta ez direnak biltzea dela helburua,profesionalak direnak eta ez direnak, euskara batuaz eta kazetaritza ereduez biekdutelakozeresana,profesionaleketaprofesionalakezdirenek(ikus.7.InformazaitezetaSARESOZIALAK)

Eztabaida zertarako? Agerkarian erredakzio‐taldeak erabiliko dituen baliabidelinguistikoetadiskurtsiboakzehazteko,agerkariarenerabilera‐arauakzehaztekoetaagerkariarensorrerakzeresanaemateko,ezagutzeraematekooraindiksareratugabedagoenean.Arkitekturalanaetadibulgaziolanabiakbatean.Kontuanizanbeharda,proiektuhonetanerabiltzailearen iradokizunekerebadutelatartea,agerkaridigitalasortuetaegituratzekohauenekarpenekgarrantziahandiaizangodutelarik.

5.amua

Multimediatasunaetaelkarreragina.Euskarridesberdinetanlaneginetalekuaskotanpresente izannahiduenagerkariada Informazaitez.Horrela,crossmedia formatuanlan egin nahi da sare sozialekin, erabiltzaile eta webgunearen arteko zubiak etakomunikaziofluxuaksortuz.Multimediatasunapresenteizangodalehennodoanetabaitagainontzekoanere.

6.amua

Interface erosoa eta erabilerraza bilatu nahi da. Target zabala duen webgune batizaki,denentzatbaliagarriadendiseinubatbilatubehardugu,testuprozesamenduaetafuntzioenbideragarritasunahobetzealdera.Horidelaeta, interface‐ariapartekogarrantzia emango zaio, kaosa eta ulermen eza sortu dezakeen edozein elementubaztertukodugu,etaerabiltzaileeniradokizunakonartukodiraarlohorretan.

7.amua

Informazaitez etxean, paperean eta DVDan jasotzeko aukera izango duteharpidedunek, baita internetetik erreportaje sakonak eta hilabetekaria PDFanjeistekoere.Mundurabegiraetazabaldutadagoenproiektuada.

8.amua

Erabiltzailearen presentzia non‐nahi izango da. Webgunean lehen nodoko zenbaittaula berak sortutako edukiekin egingo da, eta sare sozialetan haren presentzianabaritunahida,“xlagundauzkazufacebooken”esatenduenmezuhoribainopausobataurreragoemanaz.


9

3.KOMUNIKABIDEEIEGITENZAIZKIENKRITIKAK

Komunikabideak gaur egun koloreanitzak dira. Denetarik aurkitu daiteke. Koloreaskotakohedabideak,interesetalan‐modudesberdinekinfuntzionatzendutenak.

Edukiarin‐arinakegitendituztebatzuk,besteekarinkeriazsortzenduteinformazioa,eta beste batzuk burmuinean bueltaka ibili eta zorabiatzeko bakarrik balio duteneduki pisutsuak egiten dituzte. Batzuk egiten dituzte albisteak muga txiki‐txikienbarruan,mugituezinik,harietabestehari txarto iruditukozaionbeldurrez.Besteekidaztenduteaskatasunosoz.Batzutanordainduegitendutenahidenhoriesanetaegitearren, bestetan dirua eta da ez motibazio, ez ikuskizun. Eduki batzuk kopiabesterik ez dira, han eta hemen ikusten dituzu, denetan berdintsu. Norbereekoizpenekoakdaude,etahirugarrenbatekegindakoak.Denetikaurkitzekoezdagoasko mugitu beharrik. Komunikazio sistema koloreanitza da. Baita kritikatua ere.Informazaitezekezdukritikahorienjomugaizannahi.Horidelaeta,komunikabideeiegun egiten zaizkien kritika batzuk aipatu nahi ditut, Informazaitezen horiek ekidinetapausobataurreragojoatekoahaleginean:‐Komunikabideekdesinformatuegitendute.

‐Gezurraesatenduteedoezduteegiaosoaesaten.

‐ Albiste agentziekikomendekotasun handiegia izateak kalte egiten dio informazioobjetiboari.

‐Arinkeriazegindakoalbisteakegunerokoogiadirakazetaritzan.

‐Informazioairitziarekinnahastenda.

‐Orrialdeakbetetzeadakontuasarritan.

‐Irudienbidezengainatzeaerrazada,etaikusentzunezkoetansarritanegitendahori.

‐Kazetariaaurreiritzizbetetadagoenlangileada.

Kazetaritzari egindako kritiken artean, Gervasio Sanchez argazkilari eta kazetariari,TatianaEscárragaAjintemagerkaridigitalekokazetariakegindakoelkarrizketabatetikbi aipu hartu ditut. Kazetariaren printzipioez ari da lehen aipuan: “Nada ni nadiepuedejustificarquesehagaalgoquedestruyalosprincipiosbásicosdelperiodismo.Nisiquieraunahipoteca,lafamiliaoloshijos.Meimportauncarajo.Elperiodismoessagrado,nosepuedeviolar.Esimportantedecirlo”.

Kazetaritzarenkalitateankanpokoeraginnegatiboakizatendirelaereaipatzendu:“Elproblemaestácuandoseproduce lafusión,cuandodesembarcanpoderesextrañosal periodismo y lo que se exige a losmedios es que ganenmás dinero y para esotienes que tener más publicidad, quitar páginas de reportajes y todo lo que seaconflictivo.Conlocualelperiodismovacayendodenivel.Yhoyendíateencuentras


10

a personas en sitios claves conmuy baja calidad.Gente fácilmentemanejable quecuando se les ordena que no toquen un tema obedecen”.


11

4.ANTZEKOTASUNAKETAKONPETENTZIAK

Informazaitez bezalako agerkaririk Euskal Herrian ez dagoela esan dut lehen ere,bainahorrekezduesannahiantzerakoezaugarriakedobehintzatezaugarribatzukbiltzendituenikezdagoenik.Proiektuhonekhorietatikereedandu.Horienartean,eta balizko konpetentziak aipatze aldera, nabarmenduko nituzke Zuzeu, Berria etaArgia.

Zuzeu

Herritarren kazetaritza edo euskal kazetaritza partehartzailearen eredu bat aipatubeharkobagenuhau izango litzatekenagusiunehonetan.DoakoadaetaZuzeulari,gugeularietabegiraleenbitartezlantzenduinformazioa,zeinaeguneroeguneratzenden.Gaurkotasunarekinlotutakogaiakdiranagusi.2010eanaskohazida,batezbeste(datu erlatiboetan) 20.000 erabiltzaile sartzendira hilero. Bertanhorrela definitzendute sorrera eta agerkariaren izaera: “Zuzeu albistari digitala da, Internetzaleeuskaldunokmunduaribegiratzekoleihomodukobat.2009koApirileanjarriduabianXORATURIKANELKARTEMUGATUA(XEM)enpresak,berau irabaziasmogabeko ekimenadelarik. Blogenblogmodukobat ere izannahiko luke ZuZeuk,norberealdetikibilibeharrean,elkarrenondoanhobetogaudelakoan.”

Berria

Euskal kazetaritzan eta eguneroko informazioan erreferentea bera da. Euskal Herriosora(etaorainPDFbidezmunduosora)zabaltzendeneuskalegunkaribakarrada,eta paperezko edizioa (ordainpekoa) eta agerkari digitala (doakoa) biltzen ditu.2003an sortu zen Guardia Zibilak erabaki judizial baten aginduz EuskaldunonEgunkariaitxiostean.


12

Argia

“ZerukoArgia”aldizkariadabereaintzindari.2009an90urtebetezituenberesorreratik. Erreferente handia izan da bitarte horretan euskal kazetaritzan.Euskaldunon Egunkaria bertako langileen eskutik sortu zen. Ttipi Ttapaaldizkariarekinbaterainterneterakojauziaematenlehenakizanziren,etaedukiguztiak doan jarri zituzten erabiltzailearentzat. Paperezko (ordainpekoa) etainterneteko (doakoa) edizioak publikatzen ditu. 2010ean Creative Commonslizentziapeanjarrizituenedukiak.Multimediaarloanapustugarbiaegindu.


13

5.IKUSPEGISOZIOLINGUISTIKOA

5.1.Euskararenegoerasoziolinguistikoa:zenbaitabiaburu

Gureabezalakohizkuntzatxikihonenegoerasoziolinguistikoazzenbaitdatuaztertzeainteresgarriadelakoannago.Hedabidehaueuskarazkohedabidebatda,euskaldunekegingodutenaetaeuskaldunakbildunahidituena.Horretarakonahitaezkoadagureherritarrenetaeurenkomunikaziorako tresnadeneuskararenegoerazzenbaitdatukontuan izatea. Txostenhauekhartuditutkontuanzereginhorretarako: IV. InkestaSoziolingustikoa (Eusko Jaurlaritza, 2006) eta Euskara Hedabideetan (EuskoJaurlaritza,2008).Arlorikgarrantzitsuenakbildunahiizandituthemen.

1.IV.InkestaSoziolingustikoa(EuskoJaurlaritza,2006):

‐AdinekojendeaetaetorkinkopuruaigotzenaridaEuskalHerrian.

‐ 65urtetikgorakobiztanleria%50 igodaEAEnetaNafarroanazken16urtetan.

‐800.000euskalhiztundaudeEuskalHerrian.

‐EAEnbiztanleriaren%30.1elebidunada,%18.3elebidunhartzaileaeta%51.5erdaldunelebakarra.

‐LehenhizkuntzagaztelaniadaEAEn.

‐Euskarasustatzearenaldekojarreraigoeginda.

‐Euskararenirabaziakgalerakbainohandiagoakdira.

‐EuskalelebidunenkopururikhandienaGipuzkoandago.

‐ Iparraldean eta Nafarroan aurkitzen dira euskaraz dakitenen kopurutxikienak.

‐Elebidunmultzorikhandiena35urtetikbeherakoakdira.

‐16‐24 urte bitartekoen artean, gero eta gehiago dira lehen hizkuntzaeuskaradutenak.

‐ 2‐24 urte bitarteko seme‐alaben%90 edo gehiagori euskara irakastenzaie gurasoak elebidunak badira. Gainontzekoei euskara eta gaztelaniairakastenzaizkie.

‐Azkenhogeiurteetan200.000hiztunirabaziditueuskarak.


14

2.EuskaraHedabideetan(EuskoJaurlaritza,2008):

‐ Euskaraz kontsumitzen dutenen kopurua ez da kontsumitzailepotentzialen neurrian igo; alderantziz, kontsumitzaile potentzial etaegiazkoenartekoaldeageroetahandiagoada.

‐ Sektore estrategikoa dira nerabeak eta gazteak. Horiengan arretabereziajartzeakomenida.

‐ Telebista eta internetek (orohar ikusentzunezkoek) garrantzi bereziaduteeuskararenirismenaridagokionean,batikbatgaztesektorean.

‐Euskarazabaltzekotresnarikegokienadatelebista.

‐Edukientretenigarriaksortzeaonadaeuskararentzat.

‐ Aniztasuna eta arintasuna bultzatu behar dira euskalkomunikabideetan.

‐Hiriburuetakoeuskalduneiarretabereziajarribeharzaie.

5.2.Zerdaetanorentzat

Informazaitez albistari bat da, mundu osoko informazioa bildu nahi duena. Ohikoalbisteagentzien informazioeredutikeratortzendenalbistegintzaatzean lagaetapauso bat aurrerago joan nahi duen agerkari digitala. Profesionaltasuna etaazkartasuna.Horiekdirawebgunehonenipar‐orratza.

Beraz, gaurkotasunarekin lotutako informazioa bilatzeko euskal erabiltzaileenkonfidantzazko albistaria izan nahi du Informazaitezek. Informazioa jasotzeko biaukeraizangodira:doakoabataetaordainpekoabestea.Bietanmultimediaformatualandukoda,bainaproduktubakoitzakbereezaugarriakizangoditu.

Euskaldun guztientzat baliagarri izan daitekeen hedabidea izan nahi duInformazaitezek. Target zabala da, inor albo uzten ez duena, eta akaso umeakerabiltzaileerrealak izangoezbadiraere,erabiltzailepotentzialmoduaneuskaldunadeninor,albouztenezduenproiektuadahau.

Albiste eta erreportaje guztiek euskaraz behar dute izan, eta bakarrik erdalhizkuntzakonartukodirairuzkinakegitekomomentuan.Horidelaeta,erdalhiztunaden erabiltzaileak ez dira printzipioz target‐ean aurreikusten, nahiz etahipertestualizaziorakoateakirekitalagakozaizkion.

Beraz,Informazaitezzerda?Agerkaridigitalaalda?Bai,bainahoribainogehiagoerebada.Paperezko edizioa izango duen hilabetekaria ere bada, hilero harpideduneialbistezetaerreportajezosaturikoaleaetxerabidalikodiena.Hilabetekarihorretanhileko albisterik garrantzitsuenak izango dira, laburmoduan jasota kasu batzuetanetainformaziosakonduarenbidezbestetan.Beraz,hilabetekariakereberepisuaizan


15

nahidualbistegintzanetaerreportajegintzan.PaperezkoediziohonekinbateraDVDbat banatuko da, non gutxienez ikusentzunezko bi erreportaje sakon bildukodituen. Beraz, gai garrantzitsuenen inguruan informazio osotua, sakona etaprofesionala jaso nahi duenarentzat multimedia formatuan, harpidetzea da egindiezaiokegungomendiorikonena.Informaziohauekberehorretanargitaratugabeakizango dira. Normalean agerkarian azaldutako albisteen eta erreportajeen bertsiosakonduakizangodira.

Euskara Hedabideetan (Eusko Jaurlaritza, 2008) txostenean jasotakoaren arabera,eduki entretenigarriak eta anitzak eskaini behar dira. Gure helburua hori da.Ikusentzunezkoak indar berezi bat izango du Informazaitezen, definizio altukograbazioaren bitartez eduki entretenigarri eta interesgarriak bilduko dituelarik.Ikusentzunezko erreportajeak eta elkarrizketak azpimarratuko dira arlo honetan.Elkarrizketari dagokionez inflexio‐puntu bat marraztu nahi da. Betiko elkarrizketaaseptikoak albo batera laga, eta kaleko herritarrarentzat baliagarria etaentretenigarria izandaitekeenelkarrizketaburutunahida.Elkarrizketatzaileakalekoherritarraberaizatekoaukeraereaurreikustendakasubatzuetan.

5.3.Audientziarenuxola

1.000milioipertsonakmandarintxinerahitzegitenduteTxinan.400milioiingelesezkomunikatzen dira eta ia 500 miloi gazteleraz. Zenbakiak besterik ez dira. Gureatxikixeagoada, 800.000.Milioirik gabe, 800.000hiztuneuskaraz komunikatzeko gaidirenak. Eta azken urteetan goraka egin duen kopurua da, 200.000 hiztun irabazibaititueuskarakazken20urtetan.Halaere,probintziabakoitzeanegoeradesberdinada. Euskaldun gehien Bizkaian eta Gipuzkoan aurkitzen dugu. Araba, Nafarroa etaIparraldeanegoeratxarragoada.

Diglosia da, euskarak bizi duen egoeraren ezaugarrietako bat. Prestigio egoerandaudegazteleraetafrantsesaEuskalHerrian,etaburuaateranahianeuskara.Euskalhiztun kopuru txiki horrek bere esparrua eskatzen du, euskaraz bizitzekoaldarrikapena egiten du batzuetan, naturaltasunez, parez pare gazteleraren etafrantsesarenaurrean.EtaeremuhorretankokatzendaInformazaitez.

800.000euskaldunberaz, iaguztiakerabiltzailepotentzialakproiektuhonetan.Halaere,kontuanizanbeharduguerabiltzailepotentzialetaerrealenartekoaldeahandiadelagauregun,etaaldehorrekgorakaeginduazkenurteetan.Nerabeetagazteeiarretabereziajarribeharzaie,etasaresozialetatelebistarenbitartezhauenganaereiritsinahida.Informatutaegotekodeiaerezabaldukodasaresozialetan,erabiltzailepotentzialen artean Informazaitez ezagutzera emanez. Aurrerago ere aipatuko dutsaresozialetanoinarritzendelaagerkaridigitalhonenapustuhandietarikobat.

Euskararenbelaunaldizbelaunaldikotransmisioaonada.Elebitanhitzegitendutenia%100ak,euskarairakastendiesemealabei,etaeuskarabultzatzekojarreraorokortuadaEuskalHerrian.Jarrerapositiboadago,beraz,euskarareninguruan.


16

Euskarazko hedabideek Eusko Jaurlaritzaren diru laguntzak jasotzen dituzte, etaInformazaitezek ez die horiei uko egin nahi. Horretarako, audientzia datuak emanbehar dira. Interneteko hedabideen kasuan, bisita kopurua eguneko, webguneanpasatakodenborakopurua,bisitatudirenorrialdekopuruabatezbestee.a.

Neurketa hauek burutzean eztabaida sortzen da. Izan ere, sarritan hedabideekkaleratzendituztendatuakezdiraerrealakizaten.Neurketasistemaberrieneiesker,datuakdesitxuratuegitendira.Etazurewebgunearenbaliabideekonomikoa jokoandagoenean,desitxuraketa joeranormala izatenda.Audientziadatueiburuz2006anhonakohauargitaratuzuenSustatuk:

Zenbat bisita ditu nire webguneak? Sustatu.com ¦ 2006-01-31 Webgune bat duen orori lehenago edo beranduago burura datorkio galdera hau. Orain Eusko Jaurlaritzan ere sortu zaie galdera, eta dirulaguntzetara aurkeztu diren guztiei datua eskatu diete. Zehazki hau dio Jaurlaritzaren gutunak: Diruz lagunduko diren atari eta webguneen kasuan erabiltzaile-kopurua neurtu ahal izateko modua eduki behar dute eta, aldi berean, ikusgai egongo da pantailan eskabidea egiteko epea bukatu orduko. Ongi da. Maila batean normala da dirulaguntzen errendimendua kontrolatu nahi izatea, nahiz eta agian ez luke irizpide garrantzitsua izan behar, literatura hitzaldi eta Bisbalen kontzertuek audientzia bera ez duten moduan. Baina agian sektorearen diagnosiarekin edo beste zerbaitekin doa lotuta eskaera. Baina arazoak kontagailu hori jartzeko momentuan sortzen dira. Zer kontatu behar da? Zenbat bisita izan diren? Zenbat pertsona sartu diren? (pertsona bat bi aldiz sartu da agian) Zenbat web orri ikusi diren guztira? (pertsona batek bisita bakoitzean orri bat baino gehiago bisitatzen du normalean) Zein epetan? egunean, hilero, astero... Noiztik kontatuta? noiz jarri kontagailuak zeroan? RSSak kontatu behar dira? Nola? Uler dezakezuenez datu oso nahasiak atera daitezke, hamarnaka webgune, bakoitza bere sistemarekin. Zerbaitetarako balioko ote du datu nahaste horrek? Norbait izango ote da ondoriorik ateratzeko gai?

Zuzeun hilero 20.000 erabiltzaile sartzen dira. Berria egun batean 30.000erabiltzailetik gora izatera heldu da. Baina datu hauek guztiz zuzenak al dira?Galbaheapasatudute?Zuzeukberewebguneanegindakoiruzkinbateanemanzueninformazioaargigarriada:

Estatistikak hobeto ulertzeko, ikasgaia eman digu oraintxe K. gure informatikariak: ez dugu pentsatu behar bisita bakoitza “benetan” gertatu denik. Alegia, albistea ireki duten pertsonez gain, robotak daude eta gure “begitxoaren” zenbagailuak, ez ditu bereizten. Beraz, Googlen eginiko bilaketak, twitterren eta facebooken eginiko esteka aholkuak… denak zenbatzen dira bisita bezala. Hala bada, pentsa dezagun, 100.000 “bisita” diogunean, laurdena edo, izango direla “benetakoak”. Hala ere, kristoren poza ematen du, oraintxe bezala 108.013 bisita markaturik ikusteak. Eta gorantza.

5.3.Edukiak

Lehen esan bezala, Informazaitezen ezaugarri nabarmen bat edukien tipologiarenaniztasuna izango da. Ez da bilatzen eredu hertsirik, aseptikorik eta kopiarik.


17

Erredakzio‐taldeakbatzarreanerabakikoduzergaijorratukoduenastero,beharbadaegunero,norketanola.

Erabiltzaileaaldizlibredanahiduenapublikatzekobereerabiltzailearenizenean.Halaere,Informazaitezizangodaazkeneanalbistehorrenkokapenaerabakikoduena.Izanliteke lehenorrialdeanpublikatzeaedoerabiltzaileenpublikazioetarakoespresukijarritako taulanmantentzea. Zuzeu albistariak erabiltzen duen lan‐modua kontuanhartudaerabakihauhartzekoorduan.Erabiltzailearenpublikazioarenkalitateaketaunean‐unekoegokitasunakarrazoitukodulekubateanedobesteanjartzea.

Lehen orrialdean (ikus. 6.1. Informazaitez:arkitektura lana) joango dira erredakzio‐taldearen albisteak, eta egoki ikusten denean erabiltzailearenak ere bai. Lehenorrialdeaesangozaiolehennodokoezkerrekoaldeankokatutaegongodenzutabeari,kasik pantaila erdia hartuko duelarik ezkerretik eskuinera. Beraz, lehen nodoawebguneak lortzen duen erreferentzialtasunak eta erabiltzaileen publikazioekbaldintzatuko dute. Hau da, erabiltzaileen sarrera asko ematen badira, normaleaneragin handiagoa izango dute orrialde nagusian, eta erabiltzaileen publikazioentaulaneresarreragehiagoagertukodiraetataulaazkarragozaharberritukoda.

Euskararen “corpus”‐ari ekarpen berezia egingo dion agerkaria denik ez dut usteeduki testualari dagokionean.Bai aldizmultimedia formatuanetaelkarreragitekoestrategietan. Hizkuntza normalizazioaren bidean hondar aletxoa jarriko duenhedabidea izatea nahi da. Kontuan izan behar dugu, webgune honen egituraketaeztabaida prozesu baten fruitu izango dela, eta hemen egiten ari naizenaarkitekturarenaurrelanbatbesterikezdela,etaberaz,hizkuntzanormalizazioariegindiezaiokeenekarpenaparametrozehatzbatzuetanneurtzeaereezdelaerabaterrazaoraindik.Azkenbatean,benetan Informazaitez zeretanola izangodenezdagauzajakina egun. Hala ere, aurreratu nezake normalkuntzaren bidean eragingo duenagerkaria izango dela. Interneteko esparruan lan egingo duena, euskara plazahorretaraeramangoduena,euskaramultimediatasunareneremuraeramangoduena,ereduberriaketaberritzaileakproposatukodituena.Azkenbatean,informazioabesteera batera eta euskaraz sortuko duen agerkaria izango dela, eta egitura osoadefinitzekebadaere,ziuraskiabenturansartugabeesangenezakepositiboaizangodelaeuskararentzat,bainabatezereeuskaldunentzat.

5.4.Hizkuntzaeredua

Informazaitezeneuskarabatuaerabilikoda,bainanolakoeuskarabatuaerabakitzekoorduan eztabaidak sortzen dira sarritan. Agerkari honek zabala izan nahi du,iradokizuneiirekia,egituran,arkitekturanetabaitahizkuntzaereduanere.

Hizkuntzaereduakeztabaidaiturriizannahidusorreratikbertatik.Euskarabatuareninguruaneztabaidakzabalikdaudeunehonetan,etahorretansakondubeharradagokomunikabide bat sarean martxan jarri aurretik. Euskara swahiliarekin nahasten


18

duen eredurik ez da onartuko, baina eztabaida horizontal etamalgua proposatunahidasaresozialetanetahauetatikkanpo.

Gauza jakina da euskara batuaren inguruan adostasunik lortzea ez dela erraza, etaeuskaltzain baten eta batxilergoko irakasle baten iritziak bat egitea zaila izandaitekeela batzuetan, baina euskara batuaren funtzionaltasunaren eta erregistroenegokitasunaren inguruko eztabaida abian jarri nahi da Informazaitez kalera ateraaurretik.Noski,erabiltzailealibredanahidueneraraidazteko,batuanalaeuskalkian,behintzat euskaldun gehiengoarentzat ulergarria bada, baina erredakzio‐taldearenhizkuntzamoldeak finkatu behar dira, baliabide‐linguistikoen erabileran izango denmalgutasuna eta formen egokitasuna eztabaidatzeko. Eztabaida horrek bi helburuditu: Batetik landuko da hizkuntza‐ereduaren nolakotasuna, eztabaidatzekoparametro batzuk zehaztuz eta ur‐sakonetan sartu gabe, eta bestetik emango dajakitera plazara atera behar dena, interneten eta paperean lan egingo duenproiektu sendo bat, inor kaltetu nahi ez duena baina zerbait berria eskaini asmoduena,euskaldunguztionaetairekia.

Interneterakoeta internetetik. Interneterakoproiektua,han izangoduenabizitokia,eta internetetik, han sortuko dena, handik aterako dena eta iradokizunak handikjasokodituenabehinplazaraateratzendenean.

Euskararen baliabide linguistikoen, erregistroaren, eta hauen egokitasunareninguruko eztabaida bikoitz elkarreragile bat martxan jarri nahi da proiektu haugauzatuaurretik.Aldebatetik,irakasle,hizkuntzalarietainternetenlanegitenduteneuskal komunitateko kide azpimarragarriak bildu nahi dira saretik kanpo eztabaidaitxia egiteko. Bestetik, internauta euskaldunak bildu nahi dira sare sozialetan etakazetaritza parte hartzailearen espazioetan (Zuzeu, Sustatu e.a.) eztabaida zabalbatean.Beraz, kalekoeztabaida izangodabat, etabarrukoabestea. Elkarreragileaketa aldi berekoak izango dira eztabaida hauek. Eztabaida biak batera jarriko diramartxan. Sare sozialetatik kanpo ematen diren iritziak sare sozialetara bideratukodira, eta interneten egiten diren eztabaiden ondorioak kanpoan hedatuko dira.Eztabaida nukleo biren arteko elkarreragina eman nahi da beraz, helburu bikoitzaduena. Euskara batuaren ereduaren inguruko eztabaidaren korapiloa askatzea, etaInformazaitez ezagutzera ematea. Azken batean, sare sozialetan eta internetekoeuskarazko beste espazioetan egingo den eztabaidaren muinean Informazaitezegongo da, sare sozialen kasuan perfila sortuko da eta zer den azaldu, agerkaridigitalaberaezagutzeraemangoduenegitasmoaezbairikgabe.

Erredakzio‐taldeak,euskarriaedozeindelarikere,mugikortasunaizandezanedukiaksortzekoorduan,erregistroetahizkuntza‐mailadesberdinakerabiltzekoaukera izandezan, beharrezkoa damalgutasuna. Eta hori da bilatu nahi dena eta eztabaidetanplanteatuko dena. Hasierako ideia da erabiltzailearen esperientzian sakontzea, etaerabiltzaile hori deseroso sentitzeko okerrean erori gabe, erregistro desberdinekingozatzekoaukeraemannahi zaio, euskalkietako formabatzukonartzeaaukeraonaizandaitekeelakoan.Horiguztiaeztabaidatunahidaaipaturikoeztabaidabietan.


19

Agerkari hau euskarazkoa da, lehen ere esan dugu, baina eduki interesgarriakplazaratu nahi ditu. Informazioa, sarritan hain kritikatua den idatz molderik gabesortunahiduenegitasmoada,sarebatsortunahidueuskalkomunitatearenbaitan,etahorrenguztiarenondoriologikoanoizbehinkaerdaldunakdirenEuskalHerritarrakbertara ekartzea da. Erabiltzaile erdaldunak ere aurreikusten dira egitasmohonetan, eta horiei ere ez zaie aterik itxi nahi. Hori dela eta, iruzkinak eta iritziakerdarazko hizkuntzetan egin ahal izango dira horretarako espresuki jarritakolekuetan. Ezhalapublikazioak,haueknahitaezeuskarazbehardute izan. ErdarazkopublikazioakezabatuahalizangodituInformazaitezek.

5.5.Multimediatasuna,hipertestuaetaelkarreragina

Interneterakopentsatutakoproiektubatdenez,ezinbesteanhonekeskaintzendituenezaugarriakbaliatzenahalegindubeharda.Edukitestualhutsarekinetaelkarreraginikgabe,egun,pentsaezinadaproiektubatsarean.Etaelementuhoriekguztiakhemenbildu nahi dira. Interneterako proiektu bat egin nahi da euskarri desberdinetan,elkarreraginnorabideanitza lortzeaxededuena,eta informaziodesberdinenartekoloturabaliatzenduenaestekenbitartez.

5.5.1.Multimediatasuna

Informazaitez informatzeko da, baina hartzaileen profil desberdinak ikusitagehiengoarentzat baliagarriak eta ulergarriak izango diren ereduak sortu beharditugu.EuskaraHedabideetan(EuskoJaurlaritza,2008)txostenetikateratakoondoriobat da eduki entretenigarriak sortu behar direla, ikusentzunezkoak hobestendirelarik. Aniztasuna ere aipatzen da, hedabideek aurrerantzean egin beharrekoapustuenartean. Ikusentzunezkoproduktuaulerterrazagoaetaentretenigarriagoairuditzenzaiegauregungogazteei,etainformazioahorrelakontsumitzeraohitutadaude.Horregatikeskainikodaproduktuenaniztasunaetamultimediaformatua.

Lehen nodoko orrialde nagusitik bertatik argi geratuko da multimedia formatuakduen indarra. Orrialde nagusi honetan (lehen nodoan pantailaren zatirik handienahartukoduenaezkerretikeskuinera)albisterikgarrantzitsuenaksartukodira.Albistehauetaneuskarrinagusiaedozein izandaiteke.Hauda,pisugehiagodueneuskarriaizandaiteketestua,edobideoae.a.Sarritanaurkitzendituguedukitestualakgehieginabarmentzendirenwebguneak,etakomunikabidehonetanhoriekidinnahida.Kasubatzuetan eduki testuala bideoari laguntzeko izango da bakarrik, edo irudiari edoaudioari. Eta alderantziz ere gertatuko da, euskarri hauek eduki testualarenlagungarri hutsak izatea alegia. Edozein moduz, kontuan izan behar da, elementuhauek guztiak informatiboakdirela, etanahiz eta garrantziadesberdina izan,modulibrean informatzen dute eta nolabaiteko lotura sortzen da elementuen artean.Elementuhauenorekarietaloturarigarrantziahandiaemannahizaio.

Ezdiragutxi,albistebarruanelementudesberdinenloturarenondoriozegiafaltsutuizandutenkasuak.Nazioartekoinformazioahorrenadibideda.“Soldaduamerikarrek


20

Basorako herria hartu dute”, adibidez. Soldadu amerikarrak ikusten dira hirirasartzen,ez lepoz,baiziketaaurrez.Enpotratumoduan lanegitenduenkameralariazersartudamilitarrenaurretik?

Haukasubatbesterikezda.Bainabaliagarriadaikustekoeuskarribatbainogehiagonahastenditugunean istoriobatsortzendela,narraziobat,etahauegia faltsutzekoerabilidaitekeela.Frogamoduanereerabiltzendirabatzuetanargazkiaketabideoakkomunikabideetan. Hitzez esaten dutena frogatzeko modu bat da, eta gertaerakhorrelajazoezbadiraere,helburuaistorioaborobiltzeaizatendenkasuistikazabalada. Hori izaten sarritan albiste agentzien lana. Horregatik, Informazaitezen,mesfidatiak izango gara eginda ematen zaigun informazio uholde horrekin, etaproduktupropioaksortzenahaleginberezibategingodugu,ereduprofesionaletabereizgarriasortzekohelburuarekin.

Informazaitezeko multimedia produktu sortzaileak erredakzio taldea etaerabiltzaileak izango dira. Erredakzio taldeak web kudeatzaile bat erabiliko duedukiak sailkatu eta sareratzeko, baina erabiltzaileak ere izango du berea propioa.Albisteakpublikatzeko izangoduen txokoan,edukiakmultimedia formatuanere igoahalizangoditu.

Erredakziotaldeak,halaere,goidefinizioanlaneginbeharkoduproduktuenkalitateegokiaematekoasmoz.Erabiltzaileakkalitategutxiagokoproduktuanigoahalizangoditu,bainamugabatzukizangodira,bereizmenaetatamainaridagokionean.

5.5.2.Hipertestua

Esteken bitartez informazio‐sareak osatzea da helburua hipertestuari dagokionean.Hipertestualizazioasarritanosokontuanhartzenezdenarloada.Informazaitezekezdu akats hori egin nahi eta erabiltzailearen esperientzian sakondu nahi duinformazioa kontsumitzeko moduan autonomia esleituz. Erabiltzaile librea dabilatzen duguna, ez gurera sartu eta handik aterako ez dena, sarean libreki etagustoko duen lekuetan ibiliko dena baizik. Hori dela eta, hedabide barrura etakanpora joateko aukera eman nahi diogu erabiltzaileari, eta baita informazioaeuskarridesberdinetan jasotzekoaukeraere.Estekakmultimediatasunarekin lotukoditugu, beti ere erabiltzailearen esperientzian oinarrituta. Barrurako fluxua dutenesteketan, euskarri desberdinak eskaintzen ahaleginduko gara. Eduki testualeanaurkitutako esteka batek, beste euskarri batzuetako informaziora bideratzeainteresgarria izan daiteke adibidez. Eduki testualaren hegemoniarekin apurtzea dahelburua, multimediatasunaren bidez erabiltzailearen esperientzia positiboansakontzebidean.

5.5.3.Elkarreragina

Elkarreraginarekin proiektu honen ardatz nagusietako baten sartzen gara. Euskalkomunitatearen bilgune izan nahi duen proiektu bat denez gero, ezinbestean


21

erabiltzaileak harremanetan izan behar dira elkarrekin, komunikazio fluxua egokiaizan behar da eta euren esparruanmugitu behar da. Hau egiteko, erabiltzailearengustuakjakiteaezinbestekoada.

Erabiltzailea une batean sartzen da agerkarietan, bainaminutu batzuk pasata aldeegiten du, eta ezin da jakin noiz bueltatuko den. Horrek elkarreraginerakin daukalotura.Izanere,erabiltzailerikgabeezdagoelkarreraginik,etaelkarreraginikgabeezdago proiekturik. Eta erabiltzailea eroso sentitu eta agerkarira berriro sar dadin,haren esperientzian sakondu behar da. Gero eta gehiago aipatzen den arloa daerabiltzailearen erosotasuna eta asebetetasuna. Erabiltzaileak bilatzen duen horieskuratzeadagarrantzitsuena.Kontuan izanbeharduguhalaere,beharrizanaketagustuak sortzen eta eraldatzen diren gizarte batean bizi garela. Hori dela eta,batzutandenaondoeginarren,webguneedohedabidebatekoerabiltzailekopuruajeitsidaitekeetaalderantziz.

Informazio arina eta bat‐batekoa bilatu nahi badu erabiltzaileak, Informazaitezenzeregina da aukera hori luzatzea. Informazio osotua eta erreportaje interesgarriabilatu nahi badu, hala eskaini behar zaio. Interface erosoa eta erabilerraza aurkitunahi badu, diseinuak mota honetakoa beharko du izan. Elkarreragiteko eredufuntzional bat bilatu nahi badu, hori eman beharko zaio. Hori guztia daerabiltzailearen esperientzian sakontzea. Informazaitezek arlo guzti horiek landukoditu.

1.‐ Interfaceerosoaetaerabilerraza.Arlobakoitzarentzattaulabat,edofuntzio bat duen arlo bakoitzarentzat taula bat. Nodoen banaketaerabilerraztasunari lotuta egon beharko da. Nodo guztietan eta taulaguztietan erabiltzaileak berea eman dezakeela sentitu behar du.Horretarako dago elakrreraginaren taula. Orrialde nagusian, albistebarruan, multimedia atalean eta hemerotekan aurkituko du besteakbeste.Hemeninformazioakonpartituahalizangodu.

2.‐ Elkarreraginaren ezaugarri bat lehen nodoan ikusiko da. Iruzkinentaulaizangoda.Erabiltzaileenazkeniruzkinentaulaizangoda.

3.‐ Iruzkintzeko eredu erraza eta anonimoa bultzatu nahi da. Postaelektronikoarenhelbideaetaizenbatsartzeanahikoaizangodairuzkinapublikatzeko.

4.‐Elkarreraginasaresozialetan:Webguneaetasaresozialaklotutaegonbeharko dira. Batan publikatzen dena bestean agertu behar da.Erabiltzaileak horren parte sentitu behar du. Bere publikazioa saresozialeanjartzendugulasentitubeharduetaalderantziz.

Elkarrizketen atala zabalik egon daiteke sare sozialetara. Perfil egokiaduen kazetari ez profesional batek elkarrizketa egitea posible delakoannago. Genero hau erabiltzaileei hurbiltzeko modu bat izan daitekeelaustedut.Gerosaresozialetanzabaldukolitzatekeekarrizketahau.


22

5.‐ Feedbacka: Lotuta egon behar dira erabiltzaileak elkarrekin etawebgunea erabiltzaileekin. Komunikazio fluxua sortu behar da etaeurekin hitz egin, euren kezkak eta zalantzak jasotzeko. Kontuan izanbehardugu,gainera,Infomazaitezensortzaileetaarkitektoaerabiltzaileaereizangodela,honeniradokizuneijaramoneginezaldatzenjoangodenagerkariaizangobaita.

6.‐ Iruzkinen taula: Erabiltzaileak bat batean esan nahi duen horizuzeneanlehennodoanpublikatzekotaulaizangoda.


23

6.EGITURAETAARKITEKTURA

Edukien antolaketa egokia eta ordena ulergarria izan behar ditu webgune batekerakargarri izateko.Erabiltzaileaerososentitubeharda.Webguneaulertubehardueta nabigazioa erraztu behar zaio. Lehen aipatu dugun esperientzia positiboarekindagolotutahau.Anabasaezaugarriduenegituraezfuntzionalbatekporrotegingoduerabiltzailarenesperientzian.Horiekidinbeharda.Erabiltzailearenprofilaerehartubehardakontuan. Interneten lanegitenduenteknikarimultimediabatennabigaziogaitasunaetaasteosoa itsasoandagoenarrantzalebatenaezdiraberdinak izango.Informazaitez gaitasun desberdinak dituzten erabiltzailearentzat egina etapentsatua dago. Nabigazioa errazten duena profil desberdina duten erabiltzaileguztientzat. Egitura sinplea eta sakona izango dituena. Ordena ulerterraz eta iaminimalista batekin, funtzio bakoitza koadro batean bilduko duena, lehen nodoanbatezere.Horrela,komunikazio funtzionalaetaulerterrazaeskaininahida,edukiaketataulenfuntzioakordenajakinbatizanbehardute:

6.1.Informazaitez:arkitekturalana

Goitikhasietabeheranzkonorabideanaurkeztukodut lehennodoa.Azkenbateanetxearenaurrealdeada lehennodoa,etagarrantziaberezia izangodu.Halaere,gauregunoraindikegitendirenakatsakekiditekoahaleginean,hurrengonodoeieredagokiengarrantziaemannahinieke,orekabategondadinnodoenguztienartean.

Adibidez, multimediatasuna eta elkarreragina lehen nodoan garatu etahurrengonodoetanezgaratzea,internetekoarkitekturamodernoanlekurikezduenakatsalitzateke(halaeskatzendueneduki‐multzoazedonodoazariezbagarabehinik‐behin).Etahorrelakoakohikoakdiraoraindikere.Neurribateannormalaerebada,multimediatasunaetaelkarreraginamugitzenaridirenezaugarriakdirelako,etaoraindikezdagoerabatfinkatutazeinedukieskainibehardirenzeinnodotan,edoelkarreragitekozeinestrategiagaratubehar dituen agerkari digital batek. Eredu bat baino gehiago aurkitzenditugu sareaneta formulamagikorik ezdago,baina azken joeretanegitendiren kritikak aztertzea komenigarria da etxe honen diseinua definitzekoorduan.

Erabilikodenarkatzapuntalodikoada.Diseinuulerterrazabilatunahidugu,esperientziahandikoerabiltzailearentzatbai,bainasarri internetensartzenezdenhorrentzaterebai.Eredufuntzionala,baliagarriaizangodenatargetzabal batentzat. Testu prozesamendurako estrategia garatu nahi damoduhorretan. Diseinua ulertzea eta erabiltzaileak hedabidearen funtzioakprozesatzea garrantzitsua da eroso sentitzeko eta nahi duen hori lortzekonora jobeharduen jakiteko.Abantailahoriekemateadagure lana.Horiekkontuanizanda,Informazaitezekoerradiografiahauxelitzateke:


24

1.Mantxeta:Goikoaldeanezkerrekoaldeanjarrikodugu,iapantailaerdikoneurria izango du eta hedabidearen izena jarriko da bertan:Informazaitez.info. Kolore korporatiboak zuria eta gorria izango dira. Zurizjarriko da agerkariaren izena eta internetekomarka (.info) eta taula osoapantaila osora zabalduko da, gorri kolorearekin. Mantxetaren eskubikoaldean bazkide egitekomezua agertuko da. Agerkariaren lehen nodoareneta unean‐uneko erreportajeen irudi batzuk agertuko dira eta esaldi haugehituko zaie irudiei: “harpidetuzaitez”. Informazaitez.info jartzen duenhorrenazpiandataagertukoda.

2. Publizitate bannerra:Mantxetaren goiko aldean jarriko da. Lauki luzeforma izango du eta ezkerretik eskubira pantaila osoa hartuko du.Publizitateajarrikodabertan.Banneranimatuaizangoda,etaaskojotahirufotogramaizangodituerabiltzaileakpublizitateakargatzekoorduanarazorikizanezdezan.

3. Gaitegia eta agerkariaren funtzioak: Edukiak gaika banatu etahedabidearengainerakofuntzioakbildukoetiketentaulada.Menunagusiaere esaten zaio. Mantxetaren azpian jarriko da ezkerretik eskubira etapantailaren 3/4eko neurria izango du. Geratzen den laurdena bilatzaileakbetekodu.

‐ albisteak: lehen etiketa izango da. Gai desberdinak bilduko ditu:EuskalHerria,kultura,ekonomia,mundua,kirola,teknologia,albisterikirakurrienaketaalbistemultimedia.Berritasunaazkenbihauek izangolirateke. Albisterik irakurrienak atalean, aparteko interesa bereganatudutenalbisteenberriizangoduerabiltzaileak.Multimediatasuna,lehenereesandut erabat garrantzitsuadelaproiektuhonetan. Etaegunkaridigital honen muinean albisteak egonik, multimedia ezaugarria atalhonetanerepresenteegoteagarrantzitsuadelakoannago.Etiketahoniesker, erabiltzaileak jakin dezake multimediatasuna nola lantzen denalbisteaksortzekoorduan,etazenbatekomaiztasunaz.

Gaikako bilaketaren emaitzak beste nodo batean agertuko dira etaalbisteen izenburuak agertuko dira. Hortik, esteka aukeratu eta azkennodobateanalbisteaberaazaldukoda, iruzkintzekoetakonpartitzekoaukerekin beti. Albisteak konpartitzeko, bestalde, mekanismoakmartxan jarriko dira nodo guztietan. Ez da izango beharrezkoa albisteosoaazkennodoanbistaratzeaalbistehorie‐postazedosaresozialetankonpartitzeko. Nodo guztietan jarriko dira albisteak konpartitzekotaulak, sare sozialen irudiak eta e‐postaren irudia jarriko direlarik.Horrela, lehen nodoan izenburu bat interesgarria iruditzen bazaigu,zuzeneankonpartituahalizangodugu.

‐ erreportajeak: bigarren etiketa. Hemen bi aukera emango dira:idatzizkoak eta ikusentzunezkoak. Erredakzio taldeak egingo ditu eta


25

albistariaren informazio sakonaren aldeko apustuaren erakusle izangodira. Hasieran aipatu dugu kazetaritza eredu bi elkartu nahi direlaproiektu honetan. Bata arina, egunerokoa, eta bestea hauxe,pausatuagoa, geldiagoa, erreflexioari debora gehiago lagatzen diona.Hori lortu asmo dugu erreportajeekin, kazetaritza profesionala,berezitua eta erreflexiboa egitea, sarritan eguneroko ekoizpenetikeratortzendirenakatsmultzohorretatikihesegitea,besteeredubatenestalpean.

Idatzizkoerreportajeakoso‐osorikjasoahalizangodira.Kontsultaiturriere izan nahi dute hauek, lantzen den arlo horrekiko dokumentazioabiltze aldera. Ikusentzunezko erreportajeak, aldiz, doakoak etaordainpekoak izango direnez, batzuk ikusi ahal izango dituerabiltzaileak, eta beste batzuk harpidedundirenek bakarrik ikusi ahalizango dituzte, harpidedun izenarekin webgunean sartu ostean. Halaere, ordainpekoerreportajehauek gutxiengoa izangodira; erreportajesakonakizangodira,harpideduneiDVDanhilerobidalikozaizkienak.

‐ Informazazu: erabiltzailearen txokoa da hau. Kazetaritza‐partehartzaileariagerkarihonekeskainikodiontxokoada,erabiltzaileakbere edukiak argitaratzeko balioko duena. Aukera desberdinakzabaldukodira:Lehena,edukiakpublikatu:erabiltzaile izenarekinsartudenerabiltzaileaksoilikeginahal izandodu.Edukibatsortunahibadueta erabiltzaile izena sartu ez badu, taula bat agertuko zaio izenaematekoeskatuz.Testua, irudiaketabideoatxertatzekoaukera izangoduinterfaceulerterrazbatean.Bigarrenaukera,iritzienzakuaizangoda:iritziaematekotaulaarinaizangodahau.Lehentaulaneskubikoaldeankokatuta egongo da taula hau. Horretarako ez da beharrezkoa izangoerabiltzaile moduan izena ematea. Etiketa honi sakatu, eta 130karakterekomezua idatziahal izangodagehienez.Edozein izen jartzeaeta irudi batean agertuko den kode bat sartutzea nahikoa izango dataulahorretaniritziaemateko.Mezuiraingarriakezabatzekoeskubideaizangodu Informazaitezek,etaerabileraarauetanhala jakinarazikoda.Hirugarren aukeraagenda izango da: ekitaldien berri emateko aukeraizango du erabiltzaileak horrela. Izena ematea nahitaezkoa izango dakasuhonetanere.

‐ multimedia: multimediari eskainitako txokoa izango da. Erredakziotaldeak egindako lanak izango dira guztiak. Ikusentzunezkoerreportajeak eta elkarrizketak izango dira nagusi. Eduki hauek, kasubatzutan, harpidedunei hilabetero banatuko zaizkien edukienantzerakoak izango dira. Aukera interesgarria inondik ere,ikusentzunezkoinformazioajasonahiduenarentzat,definiziogoreneangrabatuta.


26

Agerkari digital honen apusturik handiena da multimedia formatua.Lan berezitua eskatzen du kasu askotan eta neketsua. Gainera, goidefinizioan grabatu eta editatzeko grabazio tresna profesionalak etamultimedia teknikaria beharrezkoak dira. Kontuan izanda informazioahelarazteko,gauregun,ereduberriakzernolakogarrantziahartzenaridiren,Informazaitezenmultimediarenaldekoapustuaegingoda.

Erreportaje multimedia gainera euskaraz sortu berri den eredua da,testu prozesamendurako egokitzat jo zena Euskara Hedabideetan(Eusko Jaurlaritza, 2008) txostenean eta bide luzea egiteko duenaoraindik.Hemenproposatzenduguna,gainera,ezdaerreportajehutsa.Harpideduneietxerabidalikozaienadokumentalaizangoda,erreportajesakonmoduan ere ulertu daitekeena. Edozelan ere, euskaraz oraindikurratuezdenbideadahau.

Arlo honetan berritasun bat sartzea ere interesgarria izan daiteke.Zuzenean jendeari erakustea produktu hori nola egiten ari garen, baiprodukzio aldetik eta bai postprodukzio aldetik. Alegia, ez soilikelkarrizketa bat egitea, baizik eta elkarrizketa hori nola egiten denzuzenean ematea lehen nodoan streaming bidez. Aztertu beharrekozerbaitda,zuzenekokazetaritzakaurrerantzeanizangoduengarrantziakontuanhartuta.

‐ hilabetekaria: Etxera bidaltzen den hilabetekaria iruditan ikustekoaukera izango da etiketa honetan, azala, eta barruko orrialde bat edobestebatikbat.HilabetekarihaupapereanedoPDFanjasoahal izangoda,azkenteknologiakaprobetxatzekoahaleginaegingodelarik. Beraz,hemen bi etiketa bananduko dira: Lehena, zer da, nola da?. Etiketahonen barruan Informazaitez hilabetekaria iruditan ikusiko dugu.Bigarrena, Informazaitez hilero PDFan etiketa izango da. Hemensakatzen badugu, nahi duzun alea aukeratu eta deskargatzeko aukeraemango duen beste nodo batera sartuko gara. Deskargatu aurretikharpidedundatuaksartubeharkoditugu.

‐ hemeroteka: Egun konkretu bateko informazioa eskuratzekobaliagarria izango da. Egutegi bat agertuko da, nahi duzun eguneanklikatu eta informazioa jasotzeko. Egun horretako sarrera nagusiakagertuko dira beste nodo batean. Izenburuaren estekan klikatu etahirugarrennodobateanalbisteaikusiahalizangoda.

‐ erabilera arauak: Informazaitezezek leku librea izan nahi badu ere,mugak beharrezkoak dira askatasun hori erabiltzaile guztiei bermatuahal izateko. Egin daitekeenaz eta ezin daitekeenaz hitz egingo daerabilera arau hauetan. Hauek errespetatzea beharrezkoa izango daInformazaitezenpartehartzeko.Arauakzehatzakizangodira,dudarikezsortzeko modukoak. Erabiltzaileak ondo jakin behar du zer egin


27

dezakeenetazerez,bigarrenirakurketaetainterpretazioeitarteriklagabarik.

‐kontaktua:erredakziotaldearekinharremanetanjartzekobideaizangoda.

‐ harpidetuzaitez:denabatera jarrikoda, agerkariarenestiloari jarraiki(Informazaitez). Kasuhonetan etiketamoduan jarriko da harpidetzekodeia, baina horretarako espresuki taula bat ere izango da lehennodoaren erdi parean. Biek ere taula berdina erakutsiko dute.Harpidetzen inguruan aukera zabala izango da. Harpidetzeko aukeradesberdinak emango dira. Bata da erreportajeak eta aldizkariaordenagailuan jaso ahal izateko, eta bestea etxean jasotzeko.Ordenagailuanjasonahiduenak,pelikulaedoerreportajeakdeskargatuahal izango ditu ohiko formatuetan (MOV, MPG4,AVI e.a.), etahilabetekariaPDFmoduan.Ahalizanezgeroflashformatuandeskargatuahalizangodira.Etxeanjasonahiduenak,hilabetekariapapereanjasokodu, eta DVDmoduan pelikula edo dokumentalak. Kasu guztietan hiruhilabetetikhasietaurteosoraartekoharpidetzakegitekoaukeraizangodaetasalneurridesberdinakizangodituzte.Webgunetikdeskargatzekobertsioak,normaladenlegez,merkeagoakizangodira.

‐ blogak: erredakzio‐taldeko kideen blogak ikusteko aukera izango daatalhonetan.Bloghoriekgaidesberdinak jorratukodituzte.Erredakziotaldeaz gain, gaikako adituek ere izangodute tartea atal honetan. Gaidesberdinak jorratzeko ahalegina egingo da. Beste nodo batean,kanpoko blogetan aurkitutako informazioa jasotzeko aukera ere emannahida.

4. Bilatzailea: Hedabidearen funtzioak agertzen diren taularen eskubikoaldean bilatzailea jarriko da, pantailaren 1/4 hartuko duelarik.Informazaitezenjasodenguztiarenhitzez‐hitzekobilaketaahalbidetukodu.

5. Informazazu: Elkarreragina eta kazetaritza parte‐hartzaileak hedabidehonen zeinubat izannahi du.Horretarako, hedabidearen lehennodoarenlehentasunezko leku batean, bilatzailearen azpiko aldean hain juxtu,erabiltzailearen parte‐hartzea deituko da. Informazazu taula izango da,kolorekorporatiboekinetaboligrafobatenirudiarekinosatukodentaulada.Bilatzaileabainohandixeagoa.Taulahorrisakatutabestetaulabatagertukoda non erabiltzaileari galdetuko zaion zer egin nahi duen. Etiketen taulakeskaintzen dituen aukerak izango ditu erabiltzaileak, baina interfacedesberdinbatean.

6. harpidetuzaitez: harpidetuzaitez taula izango da hau. Etiketen taulakeramatenduenlekuberbererabideratukoduerabiltzailea.


28

7.orrialdenagusia:Lehennodokoezkerrekoaldeandagoentaulariorrialdenagusia esango zaio. Taula hau da agerkari honen oinarria. Albistariarenizaera ezaugarrituko duena eta lehen nodoan espazio gehien izango duentaula. Hemen sartuko dira albiste nagusiak, gaurkotasuneak eta azkenordukoakizangodirabatikbat.

Erredakzio taldeakegingodueneguneroko lana, taulahonetakoedukiensorreran oinarrituko da. Taula hau bi pertsona taldek beteko dute.Lehenak Informazaitezeko erredaktoreak izango dira, erredakzio‐taldeaosatzen duten kazetariak alegia. Bigarrenak izango dira erabiltzaileak.Hedabidean izena eman duten erabiltzaileak. Erabiltzaile hauek albisteakpublikatukodituztedagokientaulan,etaalbistehorietatikbatzukezkerrekotaula honetan sartuko dira, orrialde nagusian alegia. Taula honetan zersartuko den eta zer ez erredakzio‐taldeak erabakiko du. Unean‐unekobeharrizanak hartuko dira kontuan orrialde nagusi honetan erabiltzaileenalbisteak sartzeko, eta erabiltzaile desberdinen publikazioak txertatzekoahaleginaegingoda.

Kontuan izanbeharda,baitaere,erabiltzaileaksarritanhibridaziora jotzenduela,informazioaetairitzianahastendituenpublikazioakeginez.Horidelaeta, arreta berezia jarri beharko da albistariaren orrialde nagusianerabiltzaileen albisteak publikatzerakoan. Genero hibridoak orrialdenagusianbaztertzeaizangolitzatekeonenahasierabatean.

Albisteakbatabestearengandikbanatzekoelementugrafikoakjarrikodira,eta hauek taulak edo marra banatzaileak izan litezke. Biak diraerabilgarriak albisteak banatzeko eta antzerako funtzioa betetzen dute.Eredufuntzionalabilatzendugu,ulerterrazaetaerabilerraza,etamarraetataulabanatzaileekinhorilortzendugu.Elementugrafikoaskobaldinbadagomarrabatekinbanatzeaegokiagoaizandaiteke.

Lehen azaldu bezala, elkarreraginak garrantzia berezia izango du agerkaridigital honetan, eta are garrantzia handiagoa agian, albisteak publikatzendiren taula hauetan. Sare sozialetan albiste hauek jartzea eta euskaldunerabiltzaileak nabigatzen duen lekuetan Informazaitez presente egotea dalortunahiduguna.Horidelaeta,orrialdenagusikotaulahonetan,albisteaksare sozialetaneta gainontzeko lekuetan konpartitzeko taulabat agertukoda,arestianaipatuditugunaukerakemangodituelarik.

Lehennodoan,albistebakoitzakzenbatiruzkinizandituenikusiahalizangodugu.Iruzkinakeginahalizatekoalbisteosoaikusibeharkodugubestenodobatean.Taulabatagertukodahemen:e‐postahelbideaetaizenbatjartzeanahikoaizangodairuzkinakegiteko.

Bestalde, aipatu behar da Informazaitezeko bazkide izatea ez delabeharrezkoaerabiltzailemoduanizenaematekoetaalbisteakpublikatzeko.Orrialdenagusikotaulatikezkerrerajotabestetaulabiagertzenzaizkigu.


29

7. erdiko taula: Taula hau erabiltzailearen taula da. Erabiltzaileekpublikatzen dituzten albiste eta artikuluak taula honetan jarriko dira.Izenburua eta albistearen zati bat bakarrik jarriko da bertan, eta bigarrennodobateanalbisteosoaikustekoaukeraizangoda. Informazazutaulaeredeituahalzaio,horiizangobaitaizenburua.Multimediatasunahobetsikoda,edozeinmodutan. Lehen esan bezala, erdiko aldean kokatuta egongo da,ezkerreko taularen alboan. Erabiltzaileen publikazio horietatik batzukezkerreko taulan (orrialde nagusian) jarriko dira, erredakzio taldeakhobestendituenakhainzuzen.Taulahonekbestebatekinizangodulotura,erabiltzaileen azken sarrerak zeintzuk izan diren azaltzen duen taularekinalegia.ErabiltzaileagiltzarridenezInformazaitezenkomunikazioproiektuan,erabiltzailearen azken sarrerak zeintzuk izan diren erakusten duen taulariereprotagonismoaemannahizaio.Horidelaeta,goianetaeskubikoaldeanjarrikodataulahau.Aurrekokasuanbezala,hemenerealbisteakkonpartituahalizangodira,etakonpartitzekotaulahoriberdinaizangoda.

8. eskubiko taula:Goikaldean kokatuta egongo da. Erabiltzailearen azkensarrerakerakustendituentaulaizangoda.Gehienikereizenburuaetairudibaterakutsikodu.Orrialdenagusiko taulaetaerdiko taulabaino txikiagoaeta estuagoa izango da. Orrialde nagusiaren taularen erdia zabaleraz etalaurdena luzeraz, eta erdiko taularen herena zabaleraz eta erdia luzeraz.Albiste horretan klik eginez gero beste nodo batera eramango gaitu etahemen albiste osoa jaso ahal izango dugu. Konpartitzeko eta iruzkintzekoaukera egongo da. Erdiko taulako estekek eta taula honek leku bereraeramangodute.

9. azken iruzkinen taula: erabiltzaileen azken iruzkinak bilduko dituInformazazutaularenazpian.

10. multimedia: multimedia formatuari eskainitako taula izango da.Produktu bat erakutsiko du beti pantaila handian. Pantaila horrek bestetaulabat izangoduazpikoaldeanetahirproduktudesberdinakerakutsikodira,multimediaerreportajeaketaelkarrizketakalegia.Pantailahauorrialdenagusiarenazpikoaldeankokatutaegongoda,etamultimediaproduktuaklehennodoanikustekodagopentsatuta.

11. iritzien zakua: iritzi arinak emateko taula izango da. Etiketen taulanInformazazu atalean agertuko da. Iritzien zakua jartzen duen horretansakatuta, orain aipatzenari naizen taulahaubete ahal izangodugu. Iritziarinen zakua da, twitt estilokomezu arinak emateko erreminta. Aurrez,esan nahi dugun hori beste taula batean idatziko dugu. Gehienez 130karaktereizanbeharkoditu.Taulahauwebgunearenerdikoaldeankokatutaegongoda,azkeniruzkinentaularenazpian.Kontuanizanbehardugu,lehennodokoerdikozutabeagarrantziaeskergahartzenaridelaelkarreragineanetaerabiltzailearenpresentzian.Nagusikierabiltzailearieskainitakozutabeaizangoda.


30

12. facebook taula: facebookeko lagun kopurua ikusteko balioko du.Erabiltzaileenazkensarrerentaularenazpianegongoda.

13. twitter taula: twitterreko lagun kopurua eta komentarioak ikusi ahalizango dira. “informazaitez” eta “informazazu” hastag‐ak erabiliko dira:#informazaitez,#informazazu.Facebookekotaularenazpianegongoda.

14. agenda: Twitterreko taularen azpian izango da. Erabiltzaileek jakiteraematendituztenekitaldiaketainteresorokorrekoakjarrikodirabertan.

15. inkesta: Eskubiko aldean izango da lehen nodoaren azpiko aldean.Gaurkotasunarekin lotutako galderak luzatuko dira. Inkesta hauenerantzunaksaresozialetanereemanahalizangodira.Bertanklikatutataulabat agertuko zaigu erantzuna emateko. Esteka bat ere izango da, “emanerantzuna sare sozialean” mezuarekin. Hemen sakatuta, sare sozialdesberdinakagertukozaizkiguaukeran.

16.blogak:erredakzio taldekokideenetaadituenblogakbildukodirahemen.Bertan klikatuz gero bloga agertuko zaigu beste nodo batean. RSS bidezharpidetzekoaukeraizangoda.

17. kontaktua: Harremanetarako datuak izango dira. Webgunearen azpikoaldeanjarrikodanodoguztietan.

18.erabileraarauak:Lehennodoarenazpikoaldeanjarrikodentaula.Etiketentaulakeramatenduenlekuberbererabideratukoduerabiltzailea.


31

7.InformazaitezetaSARESOZIALAK

Ereduunidirekzionalaekidingodugu. Informazioaekoitzi eta jendeariparte‐hartzenuzten ez bazaio egitura bertikala sortuko dugu, eta hori ez da komenigarria. Gureerabiltzaileak sarean sakabanatuta gurehedabideari buruzhitz egiten aritzea ez daona. Gure erabiltzaileak hedabidera edo sare sozialera etorri eta bertan hitz eginbehardute,aurrezaurre,horizontalki.

Apirilean,EHUkoZientziaetaTeknologiaFakultatekoparaninfoanegindenhitzaldibatean,gardentasuna,elkarreraginaeta feedbacka lortubeharzirelaaipatuzutenhizlariek.Erabiltzaileekguresaresozialarenorrialdeanhitzeginbehardute,etahorilortzealanestrategikoada.Ondoedogaizkihitzegin,zureesparruanegitenbadute,horrela feedbacka ere barrurakoa izango da. Erabiltzaileak hurbilduko dira etakomunikazio fluxuak sortukodirabarruan, sare sozialekomarkahorren kudeatzailemoduraerantzutekoaukeraemangodizularik.

Athletic futbol taldeak adibidez,milaka lagun ditu facebooken, elkarreragin handiaematen da erabiltzaileen artean eta martxa onean doa ezbairik gabe. Presidentekargurakohauteskundeakereeginbehardituzteaurten,etasaresozialakgarrantziahandiaizangodu.Zeindaarazoa?Athleticezdelasaresozialekomarkaedopertsonahorren jabea. Facebookeko Athletic perfila ez du Athleticek sortu, erabiltzaileekbaizik. Beraz, talde zurigorriaren kontroletik kanpo dago komunikazio hori, etagaineraokupatuadagoen lurraldeada.orain facebookenpartehartunahibadu zereginbehardu?Futboltaldeaberanduibilidaetazaleekbeharrezkotzatjotzenzutenlurraldebathartudute,saresoziala.Orainnolakonponduhori?Ezdainolazerelanerraza.Athleticekunehonetanarazobatduela esandezakegu. Epe laburrean, izannahiduenorok,bizidenseinaleabidalinahiduenorok, saresozialetanbeharkoduegon,gazteaskokinformazioahortikjasotzenbaitute.

Hedabidebatondokokatutadagoelaesatendabilatzailebateanhedabidearenmarkajarri(kasuhonetanInformazaitez)etalehenhamarbilaketetanagertzendeneanberewebguneaetakudeatzendituensaresozialak.

KontuanizanbeharduguInformazaitezhedabidebatdela,etahedabidedenheineankomunikazioaren arloko konpromezu berezi bat eskatzen zaio. Ez da berdinakomunikazio horizontala barazkiak saltzendituenenpresabatek ez bermatzea, edokomunitatebatbildunahiduenkomunikabidebatekezbermatzea.Horregatik,arlokomunikatiboari aparteko arreta jarriko zaionez, sare sozialetan presentziaeredugarria bilatu nahi du Informazaitezek. Sortu aurretik eremartxan jarriko ditusaresozialak.Egitasmoazabaltzekoetapublizitateasartzekoerabilikodirabatikbat.Behin plazara aterata, orrialdeak sortuko dira agerkariaren atal berezien izenean.Adibidez,“Informazaitez. IkusentzunezkoErreportajeak”.Horrelabermatzendugunazerada,produktuguztiakdagokienlekuankokatzeaetaagerkariarenfuntziobereziakjakitera ematea. Facebook, twitter, tuenti,Myspace etaberriketan sare sozialetanizango da Informazaitez. Aukerarik ez da nahi alperrik galdu. Webgunean saresozialen ikonoak erabiliko dira informazioa konpartitzeko modu azkarra eta


32

ulerterraza delako. Ikono hauek nodo guztietan agertuko dira. Sare sozialenarduradunak eta erredakzio taldea arduratuko dira informazioa sare sozialetanjartzeaz. Komenigarria litzatekesaresozialenkudeaketazSocialMediaManagerbatarduratzea.Saresozialenetawebgunearenelkarreragitekoestrategiaosotuaeginahalkoduhonek.Arlohauprofesionaleneskuuztenezbadugu,balitekeakatsenbategitea,etaguknahidugunhorrenkontrakoerreakzioaksortzea.

Printzipioz, argi izan behar dugu, gure produktu guztiak sare sozialetan izan behardirela. Albisteak, ekitaldiak, eztabaidak, inkestak, erreportajeak, hilabetekariak e.a.Guztiak sare sozialetan izan behar dira, bakoitzak eskaintzen dituen baliabideakaprobetxatuz. Esteken bitartez gure webgunera erabiltzaileak ekarri behar ditugu.Elkarreragina norabide anitza izan behar da. Webgunean egiten duguna saresozialeanegonbehardapresenteetaalderantziz.Horretarakoelementubaliagarriakdirasaresozialentaulak,facebooketatwitterrenkasuanegingodugunbezala.


33

8.‐AhozkotasunaetaMultimediaDiskurtsoairakasgaiaridagokionzatia

Erreportajehauwww.informazaitez.infowebguneantxertatzekopentsatuadago.11minutukoiraupenaizangoduenikusentzunezkoerreportajeada,protestakherrialdearabiarretan izenburupean, 2010eko abendutik honaAfrika Iparraldean eta EkialdeHurbileanjazodirenprotestaetagerrakdituhizpide.Bideograbaziorikezdaerabili,baiordeairudiak,ahotsaetamusika.

Informazaitezen goi definizioko bideoarekin lan egingo da, 1920x1080 neurria izanbeharko duelarik. Honako hau beraz, ez da agerkari digital horretan sartuko denbezalakoaguztiz,betafaseandagoeneredubatdelaesangenezake.Irudiakkalitateertainekoak eta handikoak dira, eta ondorioz pantaila osoan ikusiz gero pixelatutaagertuko da. Hortaz, neurri txikian ikustea da onena. Helbide honetan deskargatudezakezue:

http://www.megaupload.com/?d=A7QHEDTI

Webguneak informazioa landuko du, gaurkotasunarekin lotutako gaiak izango dira,baina baita interes orokorrekoak eta gaurkotasunarekin lotura zuzenik ez dutenakere.ErreportajehonekAfrika IparraldekoetaEkialdeHurbilekozenbaitherrialdetanematenaridirenistiluakizangodituhizpide,gaurkotasune¡arekinlotutaetapil‐pileandagoengaibatlandukodaberaz.

Webgune proiektuan azaltzen den bezala, erredakzio taldeak eta erabiltzaileekegingo dute webgunea. Hauek izango dira, azken batean, webguneko albisteakpublikatuko dituztenak. Kasu hau, erredakzio taldeak landutako erreportaje batizango litzateke, multimedia atalari eskainitako lekuan jarriko litzatekeena. Estilohonetako bideoak (goi definizioko bideoa txertatuta, dokumentazio zabalago baterabilita, eta postprodukzioa modu profesional batean landuta) dira harpidedunekeurenetxeetan jasokodituztenak.Haiek,noski,erreportajesakoneta luzeak izanik,11minutukoiraupenabainoluzeagoaizangolukete.

8.1.Testuinguratzeanetaegituratzeanhartutakoerabakiak

Nonkokatukodugugureproduktua?Ezdaberdinairratirakoahozkotestubategiteaedo telebistarako egitea. Erabilitako baliabide linguistiko eta diskurtsiboakdesberdinakizangodira.

Nirekasuan, interneteko Informazaitezegunkarietaalbistariantxertatzekomodukoikusentzunezkoerreportajebatdaegindudana. Irudia, ahotsa etamusika erabilikodiraerreportajeaosatzeko.Ikusentzunezkoenerabilerasustatunahida.

Zein euskarritan egingo da? Multimedia formatuan egingo da eta interneterako.Musika,ahotsaetairudiestatikoarenbidez,bideobatdasortudena.


34

Zertaz hitzegingo da, zein da erreportajearen gaia? Afrikako iparraldean 2010ekoabenduazgeroztiksortudirengerrak.Horixedagaia,kontuanhartuta,besteakbestegaurkotasunazlotutakowebguneproiektuanagertubehardela.

Zeinizangodahartzailea?Kasuhonetanerreportajelandubatetazarigara,beraz,iapublikoguztiarentzatbaliagarriaizandaitekeenlanbatdahau.Umeakezdiratargethorretatikkanpoaurrikusten,bainanerabezarotikaurrerakotargetahobestenda.

Zenbatzatiizangodituerreportajeak?Musikajarraiada,jarraikortasunaematendu,etabaita testuakere.Halaere,bialdenabarmendudaitezke,batada informatiboaeta bestea argumentatiboa. Denboran ere horrela banatzen dira, lehen zatianazaltzen baita zein den istorioa eta nola jazo diren gertaerak, eta bigarren zatianbalorazioaegitenda.

Helburua.Helburuazehazteakgarrantzihandiadu.Zeindalanhonenhelburua?Gurekasuan helburua informatzea da, gaurkotasunarekin lotutako gai baten inguruaninformazio garrantzitsuena jakitera ematea. Baita entretenitzea ere,ikusentzunezkoa,nahitaez,entretenimenduarekinlotutabaitagogauregun.

Testuingurua kontuan izanik zein baliabide linguistiko‐diskurtsibo erabiliko dugu?Ahozko testu bat dela kontuan izanik, nola idatziko dugu?Nola irakurri? Zein balioerantsi emango digu musikak? Konnotazio berezirik ba al du? Ikusentzunezkoerreportaje baten zein ezaugarri bete behar ditu? Zein elementu txertatu behardizkiot? Zeinmusika? Kasu honetanmusika klasikoa da nolabaiteko lotura ematendiona kontakizunari. Irudiak eta ahotsa zatika jartzeko daude pentsatuak, batabestearekin lotzen direlarik. Gure erreportajeak ze elementu behar ditu hartzaileahau baldin bada?Edukiak ikusentzunezkoak eta entretenigarriak bejhar dute izan.Horrela jasotzen da baita er Euskara Hedabideetan (Eusko Jaurlaritza, 2008)txostenean.

Nola antolatuko dut proiektua webgune baterako egin nahi badut? Webgunebakoitzak bere eskaerak izango ditu eta bete beharreko elementu multzo bathelburuaren, target‐aren eta funtzionaltasunaren arabera. Proiektu hau,webgunearenlekubateanjartzekodagopentsatua,multimediaataleanhainzuzen.

Testua, irudia etamusikaren arteko koherentzia nola lortu dezaket?Honek teknikaberezia eskatzen du, eta esperientzia izatea sarritan. Baliabide hauen kudeaketaegokiaegitenahalengindunaiz,batezerejoskeraridagokionean.

Nola landukodugugaia?Gaiakronologikoki lantzeaonena izandaitekeelaustedut.AzkenbateanTunisianjazotakogertaerabatekpiztuzuensua,etahortikabiatuzirenerreboltak.

Testuingurua kontuan hartuta gaiaren zein alde nabarmenduko dugu? Zeintzukezkutatu?Nolakontatu istorioa?Gaia ikuspegi informatibobatetik lantzendabatikbat,hauda,komunikabideeknolakotrataeraemandiotengaiarietahorrenarrazoiak


35

zeintzuk izan daitezkeen azaltzen ahalegindu naiz. Kasu honetan musika da loturaematendionaistorioari.Musika,sarritanlokailuaizatendaetaerritmoaetakoloreaematen dio erreportajeari. Kasu honetan, musika klasikoaren bidez lortzen daerreportajelotubatizatea,jarraikortasunaematendio.

Testuaren atal desberdinen arteko koherentzia bermatzen da? Bai nire ustetan.Lokailu lanamusikak egiten du, lehen esan bezala, eta testua erritmo lasaian dagokontatua.Uneosoanlantzendagaiberberaetakotestutikezdaateratzen.


36

ERREPORTAJEAMugitzen ari da Ipar Afrika. Bizi baldintza duinaren alde eta gobernu politikaustelarenkontraaltxatudiraherrialdearabiarrak,koiunturaetaelementukonplexuakdituengatazkasortudelarik.MarokotikhasietaBahreineraarte,herriakaltxatudiramonarkia absolutuen aurka, aldaketa politikoaren eskean, Afrika iparraldearenetorkizunekoeskenatokipolitikoekonomikoetakulturalabaldintzatukoduenmapamarraztekomobilizaziokanpainaerraldoibatihasieraemandiotelarik.2010ekoabenduanhasizirenmobilizazioakkaleanbarazkiaksaltzenzituen26urtekoMohamedBouazizik poliziak jazarri ostean bere buruari su eman zionean. 15 egunberanduago hil zen ospitalean. Herritarrak altxatu ziren Tunisian poliziaren etagobernuzentralarenaurka.Janariarengarestitzea,etxebizitzaarazoak,langabeziaetapobreziatasaaltuaktunisiarrensuapiztuzuten.GobernuagaineradiruaxahutzenarizelaesatenzuteninformazioakagertuzirenWikileaksen.BenAlipresidenteakargutikkentzea lortu zuten baina 200 hildako baino gehiago izan zirela uste da. Lasterzabalduzenbolbora.Egipto,Yemen,Jordania,LibiaetaSiriarahedatuzenherritarrenoihua.EtahandikBahreinarte.EgiptonHosniMubarakpresidenteakanporatuizanakherritararabiarrenmanifestazioakareagotuzituen.18eta30urtebitartekogazteakmobilizatuzirenbatikbat,orainartekoerreboltapolitikoetanezbezala.Aldaketa posible zela esaten zuen mezua heldu zitzaien sare sozial etakomunikabideen bidez. Facebook, Twitter eta youtubek zeresan handia izan zutenhistoriahonetan.BaitaAl Jazeera kateakElCairokoTharirplazan jarritakokamerakere.Lehenaldizhistorian,gerrabatzuzeneanstreamingbidezjarraitzekoaukeraemanduhonek.Bolborahainazkarzabaltzekobesteezaugarrigarrantzitsubathizkuntzaizanda.MarakotikIndiaetaTxinaraartearabiarrezhitzegitendaetahonekaskoerraztudu sare sozialen eta komunikabideen bitartezmezua zabaltzea, eta erreminta horiprobestudutegobernudesberdinenoposizioaegindutenmatxinatuek.Hala ere, heltzen zaigun informazioa pintzekin heldu beharra dago eta galbahetikpasa, egia gezurretik banatzeko, urrea hondarretik legez. Muamar Gadafirenaldekoak, Libian, herritar gutxi batzuk ziren hasieran. Europako hedabideek amenegin zioten informazioari, bertsioa aldatu behar izan zutenera arte. Gadafik LibiaosoanetabatezereMisratan10.000hildakobainogehiagoeraginzituelaesanzuenAl Jazeera kateak, eta horrek piztu zuen Europa. Baina handik egun gutxira,informazio hau ere aldatu behar izan zuten Europako hedabide guztiek informaziookerra zelako. Une honetan ez dakite zenbat hildako izan diren ere. Datu okerrenabenturan ez sartzea hobe, kazetaritza ikuspegitik begiratuta, hanka sartzea baino.Wikipedian10.000bainogehiago izanzirelaesatenzenduelahiruzpalauaste,orain5.000hildako inguru izandirela jartzendu.Mesfidati izanbeharradagonazioartekoinformazioarekin. Gadaffiren aurka altxatu zirenak petrolioa Qatarri saltzen hasi


37

direlaesatendueninformazioakaleratuzutenduelagutxiEuropaosokohedabideek.Horiegiabalitz,QatarrekoAlJazeerahedabideakerreboltazabaltzekoetaherritarrakGadafirenaurkaaltxatzekoegindakolaninformatiboaulertzeaerrazagoalitzateke.NewYorkTimesegunkariakesanzuenapirilaren15eanrazimobonbakerabilizituelaGadafik herritarren aurka. Bertsioa egikaritzeko froga lotsagarriak eman zituengainera. Bideo bat erakutsi zuen non edozelako leherkari batek eragin zezakeenleherketabatenaztarnakikustenziren.Halaere,munduosoakameneginzionbereesanari eta aho betez argitaratu zuten razimo bonbak izan zirela. Titularra egindazegoen Europan, erakargarria eta osotua: “Gadafik razimo bonbak erabili ditu”.Espainiariaurpegiratuzitzaionbonbahoriekberaksaldutakoakzirela.Istorio osotuak egitea da kontua nazioarteko informazioari dagokionean. Etainformaziolokaleanereantzematendagaixohori.Nahizetaaskoentzundakoteoriaizan,gauregun,egiabigarrenmailabateangeratzenda.Biezaugarrigarrantzitsudituegungokomunikazioak.Lehena:istorioakduindarraetabenetakobalioaetaistorioaosotua izan behar da, borobil geratu behar da. Bigarrena: egungo komunikaziosistemabestekomunikabideekjarraitzendutenkomunikaziolerroorokorrarenharianmugitzen da. Eta lerro orokorraren hari horren fabrika dira albiste agentziak.Nazioartemailakookerrekoinformazioarenzatirikhandienaeureksortzendute.Nazio Batuen Erakundeak Libian esku hartzea erabaki zuen, eta honek duda askosorraraztenditu.Izanere,gerrakizandiraaurrezereAfrikan,SomalianetaGuinneanesaterako,etaNBEkezzueneskuhartu.Koalizioarenesku‐hartzeakizanduerantzunaLibian, bertakoen gaitzespena jaso dutelarik. Zergatik erabaki dute orain duteoperazioa martxan jartzea? Petrolioaren interesak tarteko al dira Libia mundukobederatzigarren petrolio esportatzaile handiena dela kontuan izanik? Gainera,GadafirenpolitikaekonomikoaEuropanosoerrotuadago.Salerosketakoharremanaemankorra izan da orain arte. Europak petrolioa erosten zuen eta armak saltzenzituen Libian.Honekgerrahonenatzeannazioartekopolitikareneta salerosketarenarrazoiakereegonlitezkelapentsaraztendigu.


38

9.ERREFERENTZIAK

HPS.(2008).EuskaraHedabideetan.Gasteiz.EuskoJaurlaritza.

EuskoJaurlaritza.(2008).IV.InkestaSoziolinguistikoa.Gasteiz.

Arana,E&Amezaga,J&Azpillaga,P.Euskarazkohedabideak.EHU.

HPS.(2008).XX.MendeHasierarakoHizkuntzaPolitikarenOinarriak.Gasteiz.EuskoJaurlaritza.

Berria:http://www.berria.info/

Argia:http://www.argia.com/

Zuzeu:http://zuzeu.com/

Eitb:http://www.eitb.com/

Gara:http://www.gara.net/

Twitter:http://twitter.com/

Berriketan:http://berriketan.info/

Facebook:http://www.facebook.com/

Tuenti:http://www.tuenti.com/

HitzenUberan:http://www.uberan.org/

Marca:http://www.marca.com/

Sport:http://www.sport.es/es/

DiarioVascohttp://www.diariovasco.com/

Sustatu:http://sustatu.com/

EuskalHerrikoUnibertsitatea:http://www.ehu.es/

Rebelion:http://www.rebelion.org/

AlJazeeraEnglish:http://www.muslimco.com/

Documents

Www.informazaitez.info