Upload
sustatu
View
1.404
Download
11
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 1
Euskal Herriko gizarteak zientzia eta teknologiari
buruz duen pertzepzioaren azterketa kualitatiboa
(2013ko urtarrilaren 17a)
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 2
0.
Au
rkib
idea 1.Sarrera 3
2. Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012):
Hurbilketa kualitatiboa.6
3. Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012): Hurbilketa kuantitatiboa. 13
7
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 3
1. Sarrera
1.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 4
Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketek, batez ere Europako Batzordeak egin dituen galdeketen bidez eginak, herritarrek oinarrizko ikerketa sustatzeko politika publikoei ematen dieten babesa neurtzea dute helburu nagusi.
Hipotesi tradizionalaren arabera (defizit kognitiboaren eredua), korrelazio estua dago zientzia eta teknologiaren ezagutzaren eta haien ikuspegiaren artean. Hori dela eta, gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren kontzeptua dimentsio kognitiboen bidez (hiztegi zientifikoa ezagutzea eta ikerketa zientifikoaren prozesua ulertzea) bakarrik egituratzen da.
Galdeketetako ardatzek edo adierazleek ere helburu bera dute. Horrek ulertarazten du aurresuposatzen den kultura zientifiko eta teknologikoaren kontzeptuak arau-karga ere baduela: zientifikoki informatuta dagoen eta gai zientifiko eta teknologikoei lotutako eztabaida publikoan parte hartzeko trebetasuna lortzen duen pertsonarena. Horren adierazgarri da Europar Batasunean eta Estatu Batuetan public understanding of science eta scientific literacy kontzeptuak darabiltzatela, hurrenez hurren.
Badirudi, ordea, beste gauza bat dela gizarteak zientzia eta teknologiaren arloan dituen iritziak, itxaropenak, ilusioak eta kezkak ulertzen saiatzea. Nolanahi ere, garrantzitsua da zientziaren, teknologiaren, berrikuntzaren eta gizartearen kontzeptuak ez mugatzea, oro har gaiari buruzko diskurtsoak nola antolatzen diren aztertzea, eta gizartearen imajinazioan egon daitezkeen ideiak identifikatzea.
Beraz, ikerketa honek ez du test bat egin nahi zientzia eta teknologiari buruz eta alor horretan egiten diren politika publikoei buruz. Helburua ez da lurralde honetako biztanleek sistema zientifikoari buruz duten ezagutza-maila eta, hala badagokio, balorazioa aztertzea, ezta zientzia eta teknologiari buruzko ezagutza-maila neurtzea ere. Aldiz, zientzia eta teknologiaren arloan gizarteak dituen iritziak, jarrerak eta ikuspegiak ezagutu eta, hala badagokio, ulertu egin nahi dira.
Aipagarria da ezen, azkenaldian, gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen ikuspegia izan dela agintarien interesgune nagusia. Eurobarometroei esker egin diren hainbat eta hainbat ikerketaren ondorioz, administrazio publikoek birpentsatu egin behar izan dute herritarrekiko duten harremana. Azken hamarkadetan, eraldaketa ugari gertatu dira, batzuk adierazle zientifikoei lotuak, eta beste batzuk politika zientifiko eta teknologikoen arduradunei lotuak. Azken kasu horretan, agerian geratzen da gero eta mesfidantza handiagoa eragiten dutela politika horiek, eta hasierako baikortasuna ezkortasun bilakatzen da pixkanaka-pixkanaka.
1. Sarrera
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 5
Batetik, ez da nahikoa oinarrizko ikerketaren finantziazioa ziurtatzea, baizik eta komeni da kontuan izatea merkatuaren beharrak, helburu jakinen arabera bideratutako zientzia eta teknologia, gizarteak haiekiko duen onarpena, aurrerapen zientifiko eta teknologikoek eragindako albo-kalteak, edo berrikuntzak lehiakortasun ekonomikoan duen zeregina.
Bestetik, zientzia eta teknologia testuinguru globalagoan kokatzen dira. Herrialde demokratikoetan (Ezrahi: 1990), erabaki politikoak nekez har daitezke herritarren oniritzirik gabe, eta, zientzia eta teknologia politika publikoen ardatz nagusietako bat bilakatu direnez, administrazio publikoek aintzat hartu behar dute herritarren iritzia erabakiak hartzerakoan. Gizarte-mugimenduen kritikek eta biztanleriaren erosteko ahalmenak, autonomia kulturalak eta gero eta ikasketa-maila handiagoak eztabaidagai bihurtu dituzte zientzia eta teknologia.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 6
Euskal Herriko gizarteak zientzia eta
teknologiari buruz duen pertzepzioaren
ikerketa (2012):
Azterketa kualitatiboa
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 7
0.
Au
rkib
idea
2. Fitxa teknikoa 8
3.- Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen irudia
15
4.- Gai zientifiko eta teknologikoekiko interesa
45
5.- Zientzia eta teknologiaren egoeraren balorazioa
58
6.- Zientzia eta teknologiaren komunikazioa
96
7.- Gizartearen eskaerak zientzia eta teknologiari dagokienez
112
8.- Ondorioak 131
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 8
2. Fitxa teknikoa
2.1. Helburuak
2.2. Metodologia
2.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 9
2.1. Helburuak
Ikerketa honen helburu nagusia da Euskal Herrian bizi diren biztanleek zientzia eta teknologiari buruz dituzten ikuspegiak jasotzea.
Azken batean, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Ipar Euskal Herrian bizi diren biztanleei ahotsa eman nahi zaie, zientzia eta teknologiaren kontzeptu zabal eta dinamikoari buruz dituzten iritziak eta ikuspegiak aztertzeko.
Helburu nagusi hori betetzeko, helburu operatibo hauek ezarri dira:
1. Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen irudia ezagutzea.
2. Herritarrei zer interesatzen zaien zehaztea, gai zientifiko eta teknologikoei dagokienez.
3. Herritarrek zientzia eta teknologiaren egoerari buruz zer iritzi duten identifikatzea.
4. Zientzia eta teknologiaren komunikazioari buruz zer iritzi duten aztertzea.
5. Herritarrek zientzia eta teknologiari dagokienez zer eskaera dituzten jakitea.
Horiez gain, helburu gehigarria izango da zehaztea zein izan diren bilakaera-joera nagusiak Zientzia eta Teknologiaren Gizarte Pertzepzioaren lehen azterketarekiko (2008).
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
2.2. Metodologia
Herritarrek zientzia eta teknologiarekiko duten jarrera aztertzeko, metodologia
kualitatibo bat erabili da, eztabaida-taldeen edo focus groupen teknikan
oinarrituta. Gizarte-zientzietan luze-zabal garatu den teknika diskurtsibo horrek
aukera ematen du herritarrek hainbat gairi buruz duten diskurtsoaren elementu
nagusiak jasotzeko, eta haiek gai horien aurrean duten jarrera zehazten duten
arrazoietan eta argudioetan sakontzeko.
Eztabaida-taldea errealitatearen irudi bat egiteko erabiltzen da. Horretarako,
pertsona batzuk biltzen dira (8 laguneko taldeak), aurrez zehaztutako profilak eta
kokalekuak dituztenak, eta moderatzaileak proposatutako gaiak jorratzen eta
eztabaidatzen dituzte. Eztabaida-taldeek bi ordu irauten dute gutxi gorabehera.
Horri esker, parte-hartzaileek lasai hitz egin dezakete, diskurtsoan sakondu
dezakete, argudioak bilatu ditzakete eta planteatutako gaiekiko dituzten
lehenengo erreakzio azalekoenak gainditu ditzakete.
Ikerketa honen helburuak —erabat kualitatiboak— kontuan hartuz, ikerketa-
teknika egokiena hartzen du eztabaida-taldeak, ahalik eta zehatzen erreproduzitu
nahi baititu pertsonek berek “gaur egun bizi duten” edozein gai edo
egoerari buruzko eguneroko iritziak.
Ikerketan, metodologia hori erabiltzen da gehien gizartearen iritzietan
sakontzeko. Focus groupak, gainera, gune egokia dira ideiak trukatzeko, aukera
ematen baitie herritarrei beren iritzietan sakontzeko eta gainerako parte-
hartzaileenekin aberasteko.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 11
Ikerketa egiteko, bi xede-publiko definitu dira:
1. xede-publikoa: herritarrak.
Euskal Herrian bizi diren 30 eta 50 urte bitarteko biztanleak, gizarte-maila ertain-ertainekoak eta erdi- edo goi-mailako ikasketak burututa dituztenak.
2008ko ikerketan egin zen bezalaxe, ikertzaileen taldeak erabaki du batez ere segmentu ertain-altua aztertzea lortutako prestakuntza-mailari dagokionez, diskurtsoan gehiago sakondu ahal izateko eta bilakaera-joerak aztertu ahal izatea bermatzeko.
Hain justu, 6 eztabaida-talde egin dira, eta honela banatu dira:
2. xede-publikoa: unibertsitateko ikasleak
Euskal Herrian bizi diren eta lizentziatura bat ikasten ari diren edo doktoretza-programetan murgilduta dauden biztanleak.
Natur zientzietako ikasleak: natur zientzien arloko lizentziaturak edo goi-ikasketa teknikoak ikasten ari diren ikasleak.
Gizarte zientzietako ikasleak: gizarte-zientzien arloko lizentziaturak edo goi-ikasketa teknikoak ikasten ari diren ikasleak.
Doktoregaiak: natur zientziei zein gizarte-zientziei lotutako diziplinetako doktoretza-programetan murgilduta dauden ikasleak/ikertzaileak.
LURRALDEA
EAE • 2 talde-dinamika.
NAFARROAKO F. E. • 2 talde-dinamika.
IPAR EUSKAL HERRIA
• 2 talde-dinamika.
GUZTIRA • 6 talde-dinamika.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 12
“Natur Zientzien” eta “Gizarte Zientzien” kategorietan sartu beharreko diziplinak zehazterakoan, kontzeptu horiek ikerketa kualitatiborako operatibo egiteko, ELGAk 2007ko otsailean egindako sailkapena hartu da erreferentziatzat: Directorate for science, technology and industry committee for scientific and technological policy.
Hain justu, 9 eztabaida-talde egin dira, eta honela banatu dira:
1. xede-publikoaren (herritarrak) zein 2. xede-publikoaren (ikasleak) kasuan, laginketa-puntu bat hautatu da lurralde bakoitzean eztabaida-taldeak egiteko:
Euskal Autonomia Erkidegoa: Bilbo.
Nafarroako Foru Erkidegoa: Iruñea.
Ipar Euskal Herria: Baiona.
Eztabaida-taldeak 2012ko urrian egin ziren.
3 talde-dinamika
EAENAFARROAK
O FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
GUZTIRA
Doktoregaiak
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
3 talde-dinamika
Natur Zientziak
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
Gizarte-zientziak
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
Talde-dinamika bat
3 talde-dinamika
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 13
Emaitza-txostena egite aldera, gizartearen —bai herritarren xede-
publikoaren, bai ikasleen xede-publikoaren— diskurtsoaren elementu nagusiak
jasoko dituen dokumentu bakar bat idazteari ekin zaio. Ikasleen diskurtsoa
bereizi egin da ñabardura adierazgarriak egiten dituzten edo herritarrek eman ez
duten informazioa ematen duten alderdietan.
Era berean, kontuan izan da lurraldearen aldagaia, modu segmentatuan
irudikatu daitezen berariaz Euskal Autonomia Erkidegoari, Nafarroako Foru
Erkidegoari edo Ipar Euskal Herriari gehiago edo gutxiago eragiten dieten
gai adierazgarriak.
Ikertzaileen taldea hauek osatu dute: Kualitate Lantaldeak, gizarte-ikerketa kualitatiboan espezializatutako enpresak; eta Eguzki Urteagak, Euskal Herriko Unibertsitateko Soziologia 1 Saileko irakasleak.
Bakoitzak zeregin hauek bete ditu ikertzaileen taldean:
Kualitate Lantaldeak ikerketa zuzendu eta koordinatu du, eta Euskal Autonomia Erkidegoari eta Nafarroako Foru Erkidegoari lotutako lanak egin ditu.
Eguzki Urteagak Ipar Euskal Herriari lotutako lanak egin ditu.
Hau izan da ikertzaileen taldearen zeregina:
Ikerketaren diseinu metodologikoa egitea.
Eztabaida-taldeen deialdia egitea, eta aldez aurretik definitutako herritar-segmentuak bilatzea.
Aldez aurretik prestatutako gidoi bati buruzko eztabaida-taldeak dinamizatzea eta moderatzea.
Eztabaida-taldeetan parte hartu duten guztien iritziak jasotzea eta transkribatzea.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 14
Informazioa aztertzea, talde guztietan gailentzen diren diskurtso
komunak finkatzeko, eta, halaber, batzuen eta besteen iritzien artean
egon daitezkeen desberdintasunak jasotzeko, aldagai adierazgarrien
arabera.
Txostena egitea, non lortutako emaitzak irudikatzen baitiren eta,
gainera, ideiak eta argudioak eztabaida-taldeetan erabili diren hitz eta
iruzkin zehatzekin adierazten baitiren. Hitzez hitzeko aipamen horiek
—gizarte-zientzietan verbatim deitzen zaie— sartzearen helburua
herritarren diskurtsoa ereduz adieraztea besterik ez da. Gainerako
testutik bereizteko, verbatimak letra etzanez jarri dira, eta, betiere,
zer herritar-segmentutatik atera diren adierazten da.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 15
3.- Gizarteak zientzia eta
teknologiari buruz duen
irudia
3.1 Zientzia eta teknologiaren
kontzeptuaren deskodeketa
soziala
3.2 Zientziak eta teknologiak
gizarteari egiten dizkioten
ekarpenak
3.3 Zientzia versus teknologia
diskurtso sozialean
3.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 16
Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen eta hitzez adierazteko gai
den irudia aztertzeari buruzkoa da kapitulu hau.
Informazioa hiru gai-esparrutan antolatzen da:
Batetik, zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso sozial bat egitea
ahalbidetzen duten kontzeptuak eta ideiak jorratuko ditu. Hitz bitan, nola
dagoen deskodetuta eta kontzeptuarekin nolako harremana duen
zehaztuko du.
Bestetik, gizartearen ustez zientziak eta teknologiak gizarteari egiten
dizkioten ekarpenak jasoko dira.
Azkenik, diskurtso sozialean zientzia eta teknologiaren artean
agertzen den bereizketa —bai esplizituki, bai ezkutuan— aztertuko da.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 17
3.1- Zientzia eta
teknologiaren kontzeptuaren
deskodeketa soziala
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 18
Zientzia eta teknologiari buruzko berezko diskurtso sozialak ideia hau du abiapuntutzat: herrialde garatuen egungo testuinguru sozioekonomikoan zientziaz eta teknologiaz inguratuta bizi direla gizakiak. Hau da, zientzia eta teknologia eguneroko bizitzaren zati dira jaikitzen direnetik oheratzen diren arte.
Hala, naturaltasunez azaleratzen dira kontzeptuari lotutako elementu hauek:
3.1 Zientzia eta teknologiaren kontzeptuaren deskodeketa soziala
“Guztia”
“Inguratuta bizi gara”
“Iratzargailua” “Mikrouhina”
“Ordenagailu eramangarria”
“Led” “Gps”
“Xurgagailua”“LTD”“Internet”
“online bankua”“Ipad”“X izpiak”
“Traktorea”“Tetrabrik”“Garbigailua”
“Kontserbatzaileak eta koloratzaileak”
“Robotika”
“Lehen 10 orduan egiten zenuena 5 orduan egitea”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Laborategi bat, genetika imajinatzen dut”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Gure bizitzak aldatu dituzten asmakizunak”Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Batez ere, komunikazioaren teknologia berriak”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Dena da zientzia eta teknologia”Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Bilakaera teknologikoak gizakien ohiturak nola alda ditzakeen goitik behera erakusten duten adibideak dira gauza guztiak”Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
“Auto elektrikoa”
“Nanoteknologia”
“Bioteknologia”
“Erresonantzia magnetikoak”
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 19
Gainera, Ipar Euskal Herrian, hauei lotzen zaizkie zientzia eta teknologia:
nazioartean ospetsuak diren zientzialariei (adibidez, Albert Einstein),
museoei eta institutuei (hala nola Cité des Sciences), asmakizun handiei eta,
batez ere, azken urteotan puri-purian izan diren gertaera handiei (besteak
beste, H5N1 gripea, Fukushimako hondamendi nuklearra eta transgenikoak
kontsumitzeagatiko osasun-eraginen inguruko azkenaldiko polemika). Era berean,
industria handiei lotutako sektore batzuekin (esaterako, sektore
aeroespaziala, nuklearra, armamentu-sektorea eta, batez ere, aeronautikoa, pisu
handia baitu tokiko sare industrialean; horren adibide dira Dassault Aviation eta
Turbomeca enpresak) lotzen dituzte zientzia eta teknologia.
Ikasleen kolektiboen kasuan, arestian aipatu ditugun kontzeptuez gain, kontzeptuari ñabardura batzuk ematen dizkioten elementuak gehitzen zaizkie zientzia eta teknologiari.
“Mugikorretarako aplikazioak”
“Bideoak jaistea”
“Arbel digitala”
“Tabletak” “Sare sozialak” “Mugikorrak”
“Liburu elektronikoa”
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 20
Erreferentzietan ikus daitekeenez, ikasleen kolektiboek (agian gehiago belaunaldi-
desberdintasunagatik ikasleak izateagatik baino) komunikazioaren teknologia
berriei eta ikus-entzunezkoen sektoreari lotutako elementuekin
erlazionatzen dituzte batez ere zientzia eta teknologia.
Aipatzekoa da belaunaldi hori teknologia berrietan sozializatu dela, eta belaunaldi
helduagoek identifikatzen dituzten aurrerapen zientifiko eta teknikoak normaltzat
jotzen dituztela ikasleek, naturaltasunez erabiltzen baitituzte egunerokoan.
“Liburu elektronikoak, PDFa, kudeaketa-programak, ordenagailuak… dira”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Teknologia dugu ama-hizkuntza. Guretzat, fisikoa eta ukigarria den oro da zientzia eta
teknologia”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“iPhone-ren edo iPad-aren modelo desberdinen arteko bilakaera da, baina molekula
berri bat aurkitzea ere bada”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
Egoera horren ondorioz, belaunaldi-eten batez hitz egiten da. Izan ere, 40
urtetik gorakoen munduan, erreferentziak, balioak eta jardunbideak ez dira hasieratik
informazioaren eta komunikazioaren teknologien bidez eraiki, nahiz eta geroago hartu
dituzten. Bereziki, gurasoek eta/edo irakasleek (eta, hortaz, etxean edo lanean
gazteekin harreman zuzena dutenek) agerian uzten dute belaunaldi berrietatik
bereizten dituen distantzia edo, are gehiago, amildegia.
“Sekulako etena dago nire belaunaldiko jendearen (46 urte ditu) eta egungo gazteen
artean. Egunero ikusten dut etxean zein institutuan. Liburuaren belaunaldikoa naiz,
eta, denboraldi hartan, ez zegoen IKTBrik (Informazioaren eta Komunikazioaren
Teknologia Berriak), horiek berandu agertu baitira; gazteak, berriz, haiekin jaio dira,
eta ez dute beren bizitza haiek gabe ulertzen. Gainera, erraztasun handiz erabiltzen
dituzte”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 21
Ikusi dugunez, hasiera batean, oso elementu ukigarrietan eta, kasu gehienetan, egunero-egunerokoetan oinarrituta eraiki beharra dago zientzia eta teknologiari buruzko diskurtsoa. Diskurtso globalagoa eta elaboratuagoa geroago agertzen da.
Modu ia naturalean, Euskal Herrian bizi direnek elementu positiboak lotzen dituzte zientzia eta teknologiarekin, eta horiek guztiak AURRERAKUNTZA kontzeptuaren inguruan biltzen dira.
AURRERAKUNTZA
“Aurrerapena”
“Modernitatea”
“Bizi-kalitatea”
“Garapena”
“Etorkizuna”
“Hobekuntza”“I+G+B”
“Aukerak”
“Aurrera egiteko aukera ematen diguten berrikuntzak dira”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Efikazia eta efizientzia da; nik garapen gisa ikusten dut”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Gure bizitzan, irtenbide eta aukera gehiago ditugu”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Tresna hauek guztiak normalak iruditzen zaizkigu, baina ez gara
konturatzen zer aurrerapen ekarri duten aurreko belaunaldiekiko”Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Produktibitatea”
“Eraginkortasuna”
“Bizitza errazten du”
“Arazoentzako irtenbidea”
Gainera, batez ere Ipar Euskal Herrian, aurrerakuntza ez da jada ulertzen gizakiak naturaren gainean duen kontrol edo menderapen gisa edo aurrerapen teknologikoaren edo garapen ekonomikoaren ondoriozko zoriontasun gisa, baizik eta beste modu batean ulertzen da aurrerakuntza, hots, ingurumena zaintzeaz, gizarte bidezkoago bat egiteaz edo gizarte garatuetan aberastasuna hobeto banatzeaz kezkatzen dena.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 22
Herritarren artean, oro har, “zientzia eta teknologia” kontzeptuak jada elementu positiboak bazituen, ikasleen kolektiboen kasuan, irudi positibo hori askoz agerikoagoa da. Zientzia eta teknologia modu intrintsekoan gizartearen aurrerapenari lotzera jotzen dute.
Hobekuntzarekin eta aurrerakuntzarekin lotzen ditu zientzia eta teknologia ikasleen kolektiboak.
“Ezinbestekoa da hobetzeko”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientziak.
“Moldaketa eta hobekuntza da”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Hobekuntza dakar zentzu guztietan”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Hobekuntza dakar zentzu zabalean: izen ona,
aberastasuna, oparotasun ekonomikoa, erraztasunak...”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Etorkizunera begiratzea da, etorkizuna da”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako
ikasleak
“Urrunago joateko, kuestionamendu zientifikoaz
haraindi begiratzeko eta iraganarekiko gero eta gauza
gehiago egiteko aukera ematen dute zientziak eta
teknologiak”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Hasiera batean zientzia eta teknologiaren dimentsio positiboa nabarmentzeko joera egon arren, berehala azaleratzen dira kontzeptuari lotutako elementu kritiko edo negatiboak.
Gainera, ikasleen kolektiboaren kasuan, diskurtso kritikoak pisu eta irmotasun handiagoa du gainerako herritarrenak baino. Zientzia eta teknologia hobeto ezagutzen dituztenez eta kolektibo horren bizitzan presentzia handiagoa dutenez, elementu negatibo eta kritikoak gehiagotan agertzen dira, nahiz eta hasierako diskurtsoa oso positiboa izan.
Arestian ikusi dugunez, zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso positiboa aurrerakuntzaren kontzeptuaren inguruan bildu eta antolatzen zen, eta, ondorioz, diskurtso sozial trinko eta sendoa sortzen laguntzen zuen.
Diskurtso kritikoaren kasuan, esan beharra dago kontzeptuak ez duela biltzeko joera hori, eta modu atomizatuan eraikitzen dela, hainbat elementutan oinarrituta. Diskurtso soziala aztertzeari esker, hiru kontzeptutan bil ditzakegu elementu horiek:
• Eredu sozioekonomikoa.
• Garapen zientifiko eta teknologikoaren lehentasunak.
• Teknologia berrien erabilera.
23
“Ahalmena” “Mesfidantza” “Kontsumismoa”
“Interes ekonomikoak”
“Industria militarra”
“Marketina”
“Mendekotasuna” “Gizarte akritikoa”“Lehen eta hirugarren mundua”
“Epe laburra”“Indibidualismoa” “Harreman
pertsonalak galtzea”
“Kausa-ondorioa”
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 24
• Eredu sozioekonomikoa.
Horren inguruan, aipagarria da zientzia eta teknologia kontsumoan ardaztutako gizarte baten zerbitzura daudela, eta marketinaren, komunikazioaren eta publizitatearen bidez “sozializatutako” premia berriak etengabe sortzea eragiten dutela.
Horrez gain, oso gizarte erosoa eraikitzeko arriskua hautematen da, bere premiak berehala estaltzean oinarritua eta pentsamendu akritikoa eta indibidualismoa oinarri izango dituena.
“Dena da oraintxe bertarako eta erraza, kostako ez balitz bezala. Marketina beti dabil premia berrien bila”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Orain, ez da pentsatzen irakasten, dena egina ematen dizute, eta kito”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Produktu berriak erosteko joera gora eta gora doa etengabe; produktu horien beharra, ordea, oso zalantzagarria da, eta, gainera, oraindik funtzionatzen duten eta
hala ere inoiz erabiltzen ez ditugun tresnaz josita ditugu armairuak. Dinamika batean harrapatuta gaude, eta ez dugu lortzen hortik ateratzea”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Benetan ez dituzun premiak sortzen dizkizute; ni Indian izan naiz, eta hemen
ditugun gauzen erdirik ere ez dute, eta arazo berak ditugu”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Dena da pasiboa, erraza. Horrek indibidualismo ikaragarria eragiten du; zuk dena duzu eskura, eta kito”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Berritasunen zurrunbilo bat da, eta saltzeko besterik ez”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 25
Bestalde, herritar askorentzat, menderapenaren, eraldaketaren eta,
beharbada, natura suntsitzearen sinonimoak dira zientzia eta
teknologia. Energia fosilak, nuklearrak eta hidraulikoak asmatu izana
eta/edo erabiltzea mehatxu bat da ingurumenarentzat, eta hala
erakusten dute Fukushimako hondamendiak, Erikaren marea beltzak eta
atmosferara CO2 gehiago isurtzearen ondoriozko berotegi-efektuak.
Herritarrek uste dute, halaber, zientzia eta teknologia gizarte-
markatzaile bereziki estigmatizatzaileak direla ezinbestekotzat jotzen
diren edo azken belaunaldikoak diren aparatuak erosi ezin dituztenentzat
edo erosi nahi ez dituztenentzat.
“Nire gurasoek ez zuten telefonorik. Egoera horretan zeuden
gutxienetako bat nintzen, eta horrek harridura apur bat sortzen zuen
irakasleen artean, eta nire gelakideen iruzkin desatseginak eragiten
zituen”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 26
• Garapen zientifiko eta teknologikoaren lehentasunak.
Interes ekonomikoak eta komertzialak, ahalmena, industria
militarra eta lehen eta hirugarren munduen arteko bretxa dira,
besteak beste, garapen zientifikoaren eta teknologikoaren
lehentasunak nork edo zerk jartzen dituzten galdetzean azaleratzen
diren gai batzuk. Testuinguru horretan, gizartearen interesak
aurrerapenerako motor gisa duen pisua zalantzan jartzen da.
Ikasleen kolektiboak nabarmentzen du ezen, zientzia eta teknologiaren
garapenaren bidez, iraunarazi egiten direla lehen eta hirugarren
munduen arteko desberdintasun ekonomiko eta sozialak.
Ikasleek gehien kritikatzen duten alderdietako bat da aurrerapenak eskura
dituztenen eta ez dituztenen arteko desberdintasunak sortzeko
faktoretzat hartzen direla zientzia eta teknologia.
Zientzia eta teknologiaren ikuspegi eurozentrista salatzen dute, “haiek
versus gu” iraunarazten duena eta indarrean dagoen eredu garatuan
sartu ezin direnak baztertzen dituena.
“Zientziak areagotu egiten ditu hura eskuratu dezaketenen eta ezin dezaketenen arteko desberdintasunak”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Batzuek esango dute defendatzeko balio duela armamentuak, baina baten batek erabiliko du eraso egiteko”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Ordaintzen dituztenentzat bakarrik dira aurrerapenak”Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Multinazionalek dute dirua, eta haiek erabakitzen dituzte lehentasunak” Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Berdin zaigu erosi dugun alkandora Taiwangoa den eta taiwandarra intoxikatu
egin den tindagaiaren berunarekin” Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak.
“Niretzat, zientzia elitismoa da”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 27
•Teknologia berrien erabilera:
Horren inguruan, gizartea kezkatzen duten bi gai aipatzen dira batik bat.
Batetik, teknologia berriekiko hautemandako mendekotasun-sentsazioa, bai lan-esparruan, bai etxean eta harreman-esparruan. Teknologiaren “preso” sentitzen dira nolabait, eta garapen teknologikoa baino motelago joatearen sentsazioa dute; ondorioz, belaunaldi helduagoak analfabeto funtzionaltzat hartzeko arriskua mahaigaineratzen da.
“Hasi nintzenean, faxarekin egiten zen lan, eta orduak pasatzen ziren zerbait jasotzeko; orain, planoak emailez bidaltzen dizkizute, eta kito” Euskal Autonomia
Erkidegoko herritarrak
“Mendekoak gara; batzuk atzean geratzen ari dira, eta analfabeto funtzional bihurtuko dira”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Telefono mugikorrak agertu zirenean, Bruselan bizi nintzen, eta barregarria iruditzen zitzaidan kalean telefonoz hitz egitea, edo gainerakoekiko
errespetu-falta iruditzen zitzaidan. Gogoan dut ezen, hilabete batzuen ostean, eten bat gertatu zela; izan ere, batzuetan, ez nuen jakiten
hitzordu bat jarri zutela edo azken orduan aldatu zutela. Une hartan pentsatu nuen telefono mugikor bat erosi behar nuela, isolatuta geratu
nahi ez banuen”Ipar Euskal Herriko herritarrak.
Era berean, zientziak eta teknologiak mendekotasunak eragin
ditzakete, eta, ondorioz, jarrera konpultsiboak hartzen dira, eta iPhone-a,
posta elektronikoa edo Facebook-eko orria etengabe kontsultatzeko premia
eutsiezina eragiten dute. Mendekotasun-jokabide horrek ez du zerikusirik
ikasketa-mailarekin, ezta lanbide-mailarekin ere.
“Zuk hemen erosotasunak izan ditzazun, beste norbaitek ez ditu izango,
eta hori ez dago ondo”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 28
Bestetik, belaunaldi gazteenei dagokienez, harreman pertsonalak
onlineko harremanekin ordezteko joera hautematen da, hau da,
komunikazioaren teknologia berriek ematen dituzten aukera handiak
bitartekari dituztela. Helduen diskurtsoak gizarte-harremanen
“desgizatiartze” gisa hautematen du hori.
“Fisikoki ez hitz egitera ohitu dira gaztetxoak”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Gaztetxoek mugikorretik hitz egiten dute elkarrekin daudenean ere"
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Harremanen etorkizuna sarean dagoela diote, baina nik ez dut uste”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Kontrolatuta gaituen Anaia Nagusi gisako bat da”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Gazte asko ez dira gai benetako mundua eta mundu birtuala bereizteko”
Ipar Euskal Herriko herritarrak.
Ikasleen kolektiboak, ordea, ez ditu teknologia berriak berez elementu
negatibo gisa hautematen, errealitate digitalizatu honetan duten hazkundea
eta sozializazioa ikusirik.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 29
Teknologia berriak informazioa eskuratzeko beste aukera gisa hartzen
dira, edo hurbilekoenekin harremanetan egoteko beste kanal gisa, eta
topa egiten da zientzia eta teknologiaren aurrerapenengatik.
Horrez gain, “onlineko nortasuna” delakoa dute, eta beren nortasun
pertsonalaren osagarri da sarean, harreman-ereduak aldatzearen
ondorioz.
“Orain, dena dago eskura”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Gizarte-harremanak izateko modu bat da; une bakoitzean egon da gizarte-
harremanak izateko modu desberdin bat, eta, orain, sare sozialak dira”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Komunikazio globala ahalbidetu du”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Munduko beste puntan dagoen batekin komunikatu ahal izateko bide bat
da; gainerakoekiko komunikazioa ahalbidetzen dute”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Hala ere, teknologia berriek arriskuak ere badituzte, ikasleen kolektiboaren ikuspuntutik.
Lehenik eta behin, teknologia berriek eskaintzen duten informazio-andanak eta haiek eskuratzeko erraztasunak arriskuan jartzen du denboraren erabilera. Aitortzen da ezen, batzuetan, teknologia berriak intentsiboki erabiltzeak denbora asko galarazten duela haiei “nolabait atxikita” egoteagatik.
“Batzuetan, goiza pasatzen zaigu Facebook-i, postari eta abarri begira, eta ez gara konturatu; ez dugu ezer egin”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Gero eta mendekotasun handiagoa dugu mugikorrarekiko, eta denbora gehiago ematen dugu oso erabilgarriak ez diren gauzak
egiten”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 30
Bestalde, BURBUILA TEKNOLOGIKOA nahita sortu delako ikuspegia dago, etengabe produktu berriak sortzean oinarritua. Produktu horiek, ordea, ez dute berritasun handirik ekartzen zerbitzuari dagokionez edo arazoak konpontzeari dagokionez, eta, aldiz, “azken modan egoteko beharra” eragiten dute.
“Sei hilero daude gauza berriak; asimilatzeko denborarik ere ez du ematen”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“iPhone 4 eta iPhone 5en artean ez dago alderik, baina saldu egiten digute, eta jendeak erosi egiten du”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Berritasunen zurrunbilo bat da, eta azken aurrerapenei buruz informatzeko denborarik ere ez dut; premia berriak
sortzeko marketinak egiten duen ahalegina da”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
Era berean, elkarrizketatu direnek agerian uzten dute sare sozialetan datu
pribatuak hedatzeagatik sortutako arazoa. Facebook-i esker, datu
pertsonal ugari (hala nola argazkiak, testuak eta mezu intimoak) hedatzen dira
sarean. Hedapen horrek arriskuan jar ditzake pertsonaren segurtasuna,
harremanen sarea edo lanpostu baterako sarbidea. Gazte asko ez dira arrisku
horiez erabat jabetzen, eta ondorio txarrak jasaten dituztenean bakarrik
kontzientziatzen dira, hau da, beranduegi denean.
Halaber, iruditzen zaie informazioaren eta komunikazioaren teknologia
berriek pertsonak kontrolatzeko gaitasunak areagotzen dituztela.
Zaintza-kamerak areagotzeak, kreditu-txartelak erabiltzeak, GPSak edo Google
eta antzeko bilatzaileetan pertsona batek egiten dituen bilaketek aukera
ematen diete administrazio publikoei zein enpresa pribatuei pertsona
bakoitzari buruzko datu-andana biltzeko.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 31
Ikasleen kolektiboaren ikuspuntutik, teknologia berriek gizarte-
harremanetan dituzten arriskuei lotutako elementuak ere hautematen
dira. Sarean ehuntzen diren harremanak egiazkoak direla eta
iruzurretan oinarrituta ez daudela frogatzeko ezintasuna kritikatzen
da, batez ere adingabeen kasuan, zeinak babesgabeagoak baitira jazarpen-
eta gehiegikeria-egoeretan, besteak beste.
Kolektibo horretan, teknologia berriak erabiltzeari lotutako isolamendu-
arriskuak… ere hautematen dira.
Horrek guztiak, gainera, badirudi harreman zuzena duela kolektibo
gazteenek teknologia berriak erabiltzeagatik izan ditzaketen arriskuei buruz
prestakuntzarik ez izatearekin eta haien gurasoek seme-alabak arlo
horretan prestatzeko duten ezintasunarekin, belaunaldien artean jauzi
handia dagoelako eta, kasu askotan, aplikazio berri horiek ezagutzen ez
dituztelako.
“Aurrerapenak bi belaunaldi egin du salto, eta gurasoek ez dakite zeri egin behar dioten aurre”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Belaunaldien arteko jauziak askoz azkarrago gertatzen dira, nire gurasoen eta nire artean, eta ni eta nire arrebaren artean (7 urteko aldea dugu), baina jada badago belaunaldien arteko jauzia, eta kanpoan uzten gaitu”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Adinekoak beldur ziren, baina ezjakintasun-kontua besterik ez da” Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Ikasleei erakutsi behar zaie Interneten agertzen den guztia ez dela egia, eta balitekeela gezurrak egotea. Era berean, jakin behar dute ezin dituztela beren datu pertsonalak eta intimoak sarean hedatu kontu pixka bat izan gabe, haien
kalterako izan baitaiteke etorkizunean” Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 32
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
3.2. Zientziak eta
teknologiak gizarteari
egiten dizkioten
ekarpenak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 33
Gizartearen diskurtso naturala jaso ondoren, diskurtso horretan sakondu nahi izan
dugu, eta gizartearen ustez zientziak eta teknologiak gizarteari egin dizkioten
ekarpenak bildu ditugu. Kasu honetan, gainera, dimentsio ukigarriena eta
ukiezinena bereizi nahi izan ditugu.
Ukigarria denaren ikuspuntutik, Euskal Herrian bizi diren biztanleak gai izan ziren
azkar eta erraz adierazteko haien ustez zer ekarpen egin dituzten zientziak eta
teknologiak. Eta ez hori bakarrik, baizik eta, horrez gain, BIZI-KALITATEA ETA
KONFORT kontzeptuetan oinarrituta egituratu dute beren diskurtsoa.
“Dagoeneko ez dago distantziarik; Dubain nengoenean, gehiago hitz egiten nuen
gurasoekin orain baino”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Lehen, katarro bategatik hiltzen zen jendea; orain, denerako pilulak daude”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“E-bookarekin, maleta liburuz beteta eraman gabe bidaiatu dezakegu”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Interneti esker, zerbait noiz eta nola ikusi nahi dugun erabaki dezakegu”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
3.2. Zientziak eta teknologiak gizarteari egiten dizkioten ekarpenak
AURRERAPEN MEDIKOAK
MUGIKORTASUN GEOGRAFIKOA
ETXEKO APLIKAZIOAK
INGURUMENAREKIKO ERRESPETUA
INFORMAZIORAKO SARBIDEA
IKTBak
AISIALDIRAKO ESKAINTZA ELIKADURA
BIZI-KALITATEA ETA KONFORTA
EROSOTASUNA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 34
“Zientzia eta teknologia bizi-kalitatea dira, arazoak konpontzeko eta gure
bizi-kalitatea hobetzeko; erosotasuna”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Zientziak eta teknologiak egiteko aukera gehiago ematen dizkigute, dena
errazten digute”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Lehen, Erdi Aroan, 35 urterekin hiltzen zen jendea; gaur egun, ordea,
ehun urtetik gorako asko daude, eta gero eta gehiago, gainera”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
“Ez dago zalantzarik zientziak eta, batez ere, teknologiak bizitza errazten
dutela eta konfort-maila igotzen dutela”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 35
Ikusten denez, herritarrek zientzia eta teknologiari buruz duten diskurtsoa
aurrerakuntza kontzeptuan oinarrituta antolatzen da globalki, baina, ondoren, bizi-
kalitatean eta konfortean zehazten da.
Ukiezina denari dagokionez, zailtasun handiak egon dira zientzia eta
teknologiari lotutako diskurtso bat egiteko. Zientzia eta teknologia agerian
geratzen dira egunero “gauzen munduan”, gorpuztu egiten dira elementu
ukigarrietan, baina huts bihurtzen dira beren dimentsio ukiezinean.
Hasierako nahasmen-egoera horretatik abiatuta, lortu da “sasi-diskurtso” bat
egituratzea, elementu hauetan oinarritua:
• Zientziak eta teknologiak egin duten ekarpen nagusi bat izan da
historikoki sinesmen erlijiosoek hartzen zuten espazioa hartzea
gertatzen ziren gertakari esanguratsuak eta gizartearen bilakaera
bera azaldu ahal izateko. Haiei esker, parabolak eta Jainkoaren asmoak
baztertu eta ziurtasun zientifikoei egin zaie tokia.
Ipar Euskal Herriko biztanleek horri buruz uste dute zientziak eta
teknologiak babesa ematen dutela muturreko talde jakin batzuek
hedatu nahi dituzten fanatismoaren eta obskurantismoaren
aurrean, bai herrialde garatuetan, bai garapen bidean daudenetan.
Adibide gisa aipatzen dute Ipar Amerikako talde erlijioso jakin
batzuk teoria kreazionistak hedatzen saiatzen direla. Teoria horien arabera,
zentzu zabalean, Jainkoa da unibertsoaren sortzailea, eta, zentzu
hertsiagoan, Bibliaren Genesia liburuan agertzen den unibertsoaren
sorreraren kontakizunak zientifikoki eta zehatz-mehatz deskribatzen du
unibertsoaren sorrera.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 36
• Zientzia eta teknologia, beren dimentsio ukiezinetik, “ideien munduarekin” erlazionatzen dira. Hau da, ideiak hartzen dituzte zientzia eta teknologiaren oinarritzat, baina garapen teknologikoa ideien beren aurretik doala ikusten dute. Agerian geratzen da nolabaiteko “ideien lekualdaketa” (Robert K. Merton-ek adierazitako zentzuan). Haren bidez, baliabideak diren zientzia eta teknologia helburu bihurtzen dira; horretarako, ideiak lekualdatzen dituzte, eta zientzia eta teknologiaren zerbitzura jartzen dituzte.
Herritarrek, berriz, pentsatzen dute aurrerapen zientifiko eta teknologikoek ikuspegiak zabaltzea eta ordezkaritzak dibertsifikatzea ahalbidetzen dutela, ezagutzak pilatzeari eta informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriek eskaintzen dituzten aukera berriei esker. Satelite bidezko telebistak eta, batez ere, Internetek aukera ematen diote pertsona orori munduko edozein lekutan gertatzen dena ia-ia aldi berean jakiteko. Era berean, nazioarteko komunikabide guztiak kontsultatu daitezke, eta hainbat herrialdetan sortutako ekoizpen zientifiko, literario eta artistikoaren zati handi bat eskuratu daiteke.
• Gizartearen diskurtsoan, zientzia eta teknologiaren alderdi ukiezinarekin erlazionatzen diren bi elementu sakabanatu ere agertzen dira:
• Batetik, globalizazio-prozesua: Euskal Autonomia Erkidegoan, gizarte-ohiturak, merkataritzaguneak eta joerak homogeneizatzearekin erlazionatzen da, eta hori nortasun-galeratzat hartu ohi da.
• Bestetik, informaziorako sarbidea eta hura sare sozialen bidez hedatzeko aukerak: zentzu horretan, gizarte zibila mobilizatzeko baliabide berritzaile eta eraginkortzat hartzen dira informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriak. Horren harira, Egiptoko mobilizazioetan sare sozialek izan zuten garrantzia aipatzen da, Mubarakek botereari uko egitea ekarri baitzuten.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 37
“Lasaitasun espirituala ematen du, jada ez baitago Jainkorik, ez infernurik, ez paradisurik. Bekatutik libratu gara; hemen sekulako larritasuna zuten. Zorionez,
denerako azalpena dago orain; jada ez gara gu errudunak”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Zientziak eta teknologiak hobekuntzak ekartzen dituzte, pentsamendu zientifikoa garatzen dute, fanatismoaren aurka egiten dute, posible denaren esparrua zabaltzen
dute…” Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Ideiak teknologien oinarri dira, eta teknologiek gizakiak zerbitzatu behar dituzte” Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
"Orain, denok berdinak gara, hemen edo Beijingen; denok berdin janzten gara, denda beretara joaten gara…”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Oro har, herritarren diskurtsoak zuen zailtasuna elementu ukiezinak zientzia eta teknologiari lotzeko, murriztu egiten dira ikasleen kolektiboaren kasuan. Haientzat, zientzia eta teknologiaren elementu ukiezinak JAKINTZAREKIN erlazionatzen dira: teoriak, hausnarketak, dogmak eta ideologiak, balioak, morala…
Zientzia eta teknologiaren alderdi ukigarriaren aurrerapenerako motor gisa ulertzen den pentsamendu kritikoarekin ere erlazionatzen dira.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
“Gizakiaren ikasketa”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Pentsamenduak, proiektuak, ikerketak… dira”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Jakintza da, gizakiaren ezagutza”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Emozioen zientziak dira, teknologia soziala”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
Ikasleen kolektiboaren ikuspuntutik, badirudi “ideien zientziek” zentzua ematen diotela teknologiaren garapenari, hura garatzeko arrazoibide teoriko eta morala ematen baitute.
Giza eta gizarte-zientziak, batez ere filosofia, zientzia eta teknologia modernoaren oinarri gisa erlazionatzen dira, modu iraunkorrean eta denborarekin iraunaldia galdu gabe.
“Txikitatik ikasi behar da filosofia edo horrelako zerbait, globalki pentsatu behar baita; moda hori ez da pasatzen”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Teoria filosofikoak garrantzitsuak dira munduak nola eboluzionatzen duen ulertzeko eta, jakina, zientzia eta teknologia ulertzeko”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
3.3 Zientzia versus
teknologia diskurtso
sozialean
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 40
Zientzia eta teknologiari (kontzeptu bakar gisa) buruz dituzten iritziak eskatu zaizkie talde-dinamiketan parte hartu dutenei, baina bereiz aztertu behar izan dituzte herritarrek.
Hasiera-hasieratik, bereizi egin dituzte zientzia eta teknologia, eta ondorioztatu dute bi kontzeptu desberdin direla, baina berrelikatu egiten direla eta oso lotuta daudela.
3.3 Zientzia versus teknologia diskurtso sozialean
ETENGABEKO FEEDBACKA DAGO ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREN ARTEAN, BIAK BERRELIKATU EGITEN BAITIRA
“Ezagutzak teknologiak garatzeko aukera ematen du”Euskal Autonomia Erkidegoa
“Zientzia ikasketa da, eta, teknologia, sortzen dena”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Aurrerapen teknologikoek aurkikuntza berriak ahalbidetzen dituzte”Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Zientzia aplikatzen dugu teknologia erabiltzeko gure bizitzan” Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Zientzia eta teknologia osagarriak eta elkarren mendekoak dira; bata gabe, ez dago bestea”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Zientzia da…
• Ikerketa.• Azterketa.• Hausnarketa.• Aurkitzea.• Gure naturaren zati.• Ukiezina.
Teknologia da…
• Azterketaren ondorioa.• Zientziaren aplikazioa.• Gure eguneroko bizitza inguratzen duena.• Ukigarria.
EZAGUTZA EZAGUTZA APLIKATZEA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 41
Bi elementuei buruz hausnartzeak aukera ematen digu ikusteko zientzia eta teknologiaren kontzeptuari teknologiak ematen diola edukia. Ukigarria den horrek, hots, teknologiak, ahalbidetzen du diskurtso soziala eraikitzea. Esan daiteke teknologiak fagozitatu egin duela zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso soziala.
Bestalde, ordea, badago zientzia aldarrikatzeko nolabaiteko betebehar bat, hari balioa emateko betebeharra, garapen teknologikorako bide huts bat bihur ez dadin. Gainera, zientziaren aldarrikapen hori haren “garbitasunetik” dator, ezagutza bilatzetik, gizateriari erantzunak emateko duen gaitasunetik…
Zehazkiago, etengabeko jarduera kritiko bat da zientzia. Definizioz, “etengabeko zalantzan” eta administrazio publikoek, enpresa pribatuek, komunikabideek eta zientzialariek berek aurreratutako ideiak “etengabe zalantzan jartzean” oinarritzen da zientzia. Hori dela eta, ziurtasunak arrisku dira zientzialariarentzat; hark adi jarraitu behar du, eta etengabe landu behar du bere espiritu kritikoa, dogmatismoak eta ziurtasunak saihesteko, baita mundu akademikotik datozenak ere.
Era berean, diziplina-ezagutzarekin lotzen dute zientzia Ipar Euskal Herriko herritarrek: matematikarekin, fisikarekin, kimikarekin, biologiarekin eta ekonomiarekin, besteak beste. Mundu akademikoaren eta diziplinazkoak izaten jarraitzen duten eta zeharkakotasunari leku gutxi uzten dioten ikasgaiak emateko moduaren ondorio da irudikapen hori.
Elkarrizketatu direnen ustez, zientzia ez da mugatu behar zientzia “gogorretara” edo natur zientzietara, gizarte-zientziak eta giza zientziak ere zientziaren zati baitira. Izan ere, ez dago adostasunik horren gainean, unibertsitatean zientziak ikasi dituzten herritar batzuek uste baitute, adibidez, psikologia ez dela zientzia, giza adimenaren funtzionamendua interpretatzen baitu.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 42
“Arazoa ez dago zientzian, baizik eta sortzen denaren aplikazioan” Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Zientzia purua da, izan beharra; gero, teknologia dago, nola erabiltzen dugun, zer aplikazio ematen diogun, eta hor dago arriskua”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Bonba atomikoa litzateke aurrerapen zientifiko baten aplikazio txarraren adibide grafiko eta muturrekoena”
Ipar Euskal Herriko herritarrak.
“Gu izatearen ondorio bat da zientzia”Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Zientzia guztiaren oinarri da, ideiak dira”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Gizakiak jakin-min aseezina du. Norbaitek ulertzen duenean zergatik gertatzen den fenomeno bat, edo lurralde bat aurkitzen duenean, harago joan nahi du, eta ezezaguna
den hori ezagutu nahi du”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Aldiz, zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso kritikoak teknologian jartzen du arreta nagusiki, ezagutza zientifikoari ematen zaion erabilera hartzen baitu barne.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 43
Ikasleen kolektiboak diskurtso elaboratuagoa du ikuspuntu akademikotik:
• Zientziaren kasuan —ukiezina den horrekin lotzen da—, testuinguru historiko jakin batean komunitate zientifikoaren bermea duten jakintzen edo teorien multzoarekin erlazionatzen da. Hau da, zientziaren izaera paradigmatikoa nabarmentzen da.
“Zientzian pentsatzen dudanean, jakintzen multzoan pentsatzen dut, une honetan fenomeno sozialak, naturalak… azaltzen dituzten eta gero
gezurtatuko diren edo gezurtatuko ez diren teorietan”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Iritsi garen bizimoduari buruzko ziurtasun teorikoak”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Zientzia hipotesiak adieraztean datza, metodologia bat diseinatzean, haren egokitasuna aztertzeko eta ondorioak ateratzeko.
Abstraktua da”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 44
Era berean, metodo zientifikoa erabiltzea azpimarratzen dute; horrek hipotesi bat edo batzuk planteatzea dakar, metodologia egiaztatuak erabiltzea eta hipotesi horiek baliozkotu edo gezurtatuko dituzten emaitzak lortzea.
Horrez gain nabarmentzen dituzte zientziaren izaera iraunkorra, epe ertain-luzean duen iraunaldia eta haren izaera dinamikoa, ezagutzak etengabe egiten baitu aurrera, batez ere esparru jakin batzuetan, adibidez, genetikan.
Teknologiaren kasuan, elementu zenbakarriagoa eta ukigaiagoa da. Ezagutza zientifikoaren moldaketa praktikoarekin lotzen da, baita zientzia aurreratuagoa sortzen laguntzen duten erremintak eta tresnak sortzearekin ere.
“Gauzak egiteko modua da, gauzak egiteko; ez da pentsamendua”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Zientzian ez bezala, iraungipena teknologiaren ezaugarri bereizgarri bat da ikasleentzat. Aurrerapen horiek iraunaldi mugatua dute.
“Teknologia etengabe aldatzen da, ez da geratzen. Gure irakasleak zera esaten zigun: ikasketak amaitzen dituzuenean, apunteek ez
dizuete gehiago balioko”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Halaber, azpimarratzen da teknologiak aukera ematen duela ezagutza zientifikoan sakontzeko. Hau da, teknologiak “aukera ematen du kuestionamendu zientifikoan harago joateko eta galdera berriak egiteko”.
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.- Gai zientifiko eta
teknologikoekiko
interesa
4.1 Gai zientifiko eta
teknologikoen erakargarritasun
soziala
4.2 Gai zientifiko eta
teknologikoek interes soziala
piztea eragiten duten faktoreak
45
4.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 46
Kapitulu honetan, gai zientifiko eta teknologikoek pizten duten interes
soziala aztertzen da.
Horretarako, ikertuko da zer alderdi jakinek ematen dioten atentzioa
gizarteari eta zer faktorek eragiten duten gai zientifiko eta teknologikoek
haren interesa piztea.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 47
4.1 Gai zientifiko eta
teknologikoen
erakargarritasun soziala
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 48
Gai horiekiko interes zuzena edo kontzientea oso lotuta dago gai zientifiko eta teknologikoetan duten prestakuntza-mailarekin eta lanean haiekiko duten lotura-mailarekin.
Prestakuntza zientifiko-teknologiko handia dutenek eta/edo eremu horri lotutako lanbide bat dutenek interes-maila handia izaten dute oro har, baina, batez ere, beren lanari lotutako eremuei dagokienez. Gainerakoek eliteei lotuago ikusten dituzte gai horiek, eta haiek ulertzeko nahikoa gaitasun dutenekin ere lotzen dituzte.
Oro har, zeharkako interesa edo interes inkontzientea dago zientzia eta teknologiari lotutako gaiei buruz, gizakien eguneroko bizitzaren zati diren alderdiei baitagozkie. Beraz, Interneti, sare sozialei, etxeari, aisialdiari, garraioari eta abarri lotutako gai zientifiko-teknologikoak eguneroko elkarrizketetan agertzen dira, baina ez beren izaera zientifiko eta teknologikoagatik.
Diskurtsoan sakondu ondoren, agertzen dira interes orokorrekotzat hartzen diren alderdi batzuk, eta horien aurrean entzute-jarrera aktiboagoa dutela adierazten dute Euskal Herriko biztanle gehienek:
4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen erakargarritasun soziala
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 49
4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen erakargarritasun soziala
HERRITAR GUZTIEN INTERESA PIZTEN DUTEN GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOAK:
OSASUNA
INGURUMENA
ELIKADURA-SEGURTASUNA
ENTRETENIMENDUA
EREDU EKONOMIKO ETA SOZIALA
IKTBak
Ikus daitekeenez, osasunari lotutako gaiek pizten dute gizartearentzat
erakargarritasun eta interes handiena. Osasunaren kontzeptu zabalaren
barruan, alderdi hauek interesatzen zaizkie herritarrei, besteak beste: Alzheimerra,
minbizia, minusbaliotasuna, bizi-itxaropena, hiesa…
Bestalde, interes handia du gizarteak ingurumenarekiko errespetuari eta
energia berriztagarriei lotutako guztian ere. Era berean, elikadura-segurtasunari
lotutako guztia ere interesatzen zaie, eta, kasu honetan, genetikoki aldatutako
organismoetan jartzen du arreta diskurtsoak, batez ere Ipar Euskal Herrian.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 50
Eredu ekonomiko eta sozialari lotutako gaiek ere interes handiagoa piztu
dute Ipar Euskal Herriko biztanleengan.
Azkenik, informazioaren eta entretenimenduaren teknologia berriak
kokatzen dira azken postuan; izan ere, nahiz eta egunerokoan presentzia sozial
handia izan, gainerakoek baino garrantzi txikiagoa dute.
“Zelulen gaiarekin, giza genomarekin eta abarrekin zerikusia duen guztia
interesatzen zait niri”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Txundituta geratu nintzen Punseten programarekin, energia berriztagarriei buruz
hitz egiten zuenarekin ; aurrerapen mordoa dago eremu horretan”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Aurkikuntza zientifiko jakin batzuk interesatzen zaizkit, adibidez, GEOak. Beren
arauak nekazariei zein kontsumitzaileei ezartzen dizkieten multinazional handiek,
hala nola Monsantok, duten gero eta botere handiagoa agerian uzten duten
artikulu batzuk irakurri ditut”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Egungo eredua ez da bideragarria epe ertainera eta luzera, eta krisi honek aukera
bat izan behar du horretaz jabetzeko eta hori errotik aldatzeko. Bestela, krisian
barneratzeko arriskua hartuko dugu, Europako beste herrialde batzuek bezala,
hala nola Greziak, Portugalek eta Espainiak berak”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ikasleen kolektiboan, aldeak daude interesguneen kokapenean eta lehentasunean.
Ikasleen artean, teknologia berriak eta entretenimendua dira interes handiena
pizten duten alorretako bi, eta AISIALDIAREN kontzeptuaren bidez elkarri modu
naturalean lotuta daudela jotzen da.
Aisialdia, gaur egun, eta, batez ere, gazteenen artean, ez da ulertzen teknologia
berririk gabe. Sare sozialak, bideojokoak, 3Dko zinema, Internet, musika… hori
guztia zientzia eta teknologiarekin lotuta dago, eta aztergai den kolektibo horren
interes nagusietako bat dira.
Elementu horiez gain, badirudi bereziki interesatzen zaizkiela zientzia eta
teknologiari lotuta dauden eta berehalako eta epe laburreko onurak dituzten
elementuak, eta gehiago kostatzen zaie eremu abstraktuagoetan jartzea interesa.
51
IKASLEEN INTERESA PIZTEN DUTEN GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOAK:
OSASUNA
INGURUMENA
ELIKADURA-SEGURTASUNA
ENTRETENIMENDUA
EREDU EKONOMIKO ETA SOZIALA
IKTBak Aisialdia
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 52
“Teknologia, aparatu mugikorrak, Google, ordenagailuak eta ordenagailuei lotutako
guztia interesatzen zaizkigu, baina baita beste gauza batzuk ere: elikagaien
manipulazioa, komunikazioa, garraioa, makinen diseinua…, hori guztia interesgarria da”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Mundua nola aldatzen den; teknologia berriak nola aplikatzen diren munduan, batez
ere komunikazioaren teknologia berriak; gizartean zerk duen eraginik zuzenena; tira,
medikuntzak eragin handiagoa du, baina…”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 53
4.2- Gai zientifiko eta
teknologikoek interes
soziala piztea eragiten
duten faktoreak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 54
Herritar guztien interesa zer gai zientifiko eta teknologikok pizten duten jakin ondoren, horren arrazoiak edo faktoreak azalduko ditugu.
Horretarako, galdera honi erantzuten saiatuko gara: noiz erakartzen du gizartearen interesa zientzia eta teknologiaren esparruarekin lotutako gai batek?
• Aurkikuntza garrantzitsu bat gertatzen denean eta oihartzun handia duenean.
““Hau itzela da!” esaten duzunean”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Kontuak berez dilema moralak, etikoak edo erlijiosoak planteatzen dituenean.
“Teoriei aurka egiten zaienean, eta esaten denean “hau ez da guk uste genuen bezala””
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Bistako erabilera soziala duenean.
“Medikuntzako aurkikuntzak, bizitzak salba ditzaketenak, denoi interesatzen zaizkigu” Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Gure etorkizunari eragiten dionean, eta, batez ere, gure seme-alabenei.
“Klima-aldaketa eta ingurumena, gure seme-alabengatik” Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Hondamendi bat edo beldurra edo larritasuna eragiten duen egoera bat gertatzen denean.
“Hondamendiak interesatzen zaizkigu larritu egiten gaituztelako, gugan eragina dutelako”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
4.2 Gai zientifiko eta teknologikoek interes soziala piztea eragiten duten faktoreak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 55
Era berean, Ipar Euskal Herrian, gai zientifiko eta teknologiko jakin batzuekiko
interesak lotura du amestu ahal izatearekin.
“Aurkikuntza eta espedizio jakin batzuek, hala nola Ilargira bidaiatzeak edo
etorkizun gutxi-asko urrunean Martera bidaiatu ahal izateak ametsarazi egiten
didate”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Batzuek haurtzaroan irakurri dituzten liburuekin, marrazki bizidunekin eta
zientzia-fikziozko komikiekin lotzen dituzte alderdi horiek, oro har, Tintinen
abenturen irudiarekin eta, bereziki, “Tintin espazioan” komikiarekin.
Beste batzuek pentsatzen dute zientzia eta teknologia interesgarriak direla
erantzunak emateko gai direlako edo, behintzat, gaur egun errealitatea
hautemateko eta aztertzeko modu berriak ematen dituztelako. Bereziki
baloratzen dituzte zatituegi agertzen den errealitate bati koherentzia ematen
dioten ikuspegi globalak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 56
Doktoregaien kolektiboak zientzia eta teknologiarekiko interesa baldintzatzen duen beste elementu bat adierazten du: BEHARRA. Kolektibo horren kasuan, ezinbestekoa dirudi beren ikerketa-alorraren inguruko azken aurrerapenekiko, aldaketekiko eta aurkikuntzekiko interesa izatea, beren jakintza-eremuan “eguneratuta” egoteko.
“Ni informatikan…, alor horretan beti egon behar da gauzak begiratzen; etengabe ateratzen dira. Inoiz ezin zaio begiratzeari utzi”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Nire eremuan, zientziak hartzen duen guztia teknologiak ere hartzen du; eguneratuta egon behar da, biak lotuta baitaude”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
“Tesia egiten igarotako urte hauetan, prestatu eta interesatu egin naiz, eta oso esparru desberdinetan balio duten eskumenak hartu ditut”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
AZKEN BATEAN, JENDEAK IKUSTEN DUENEAN ZUZENEAN ERAGIN DIEZAIOKEELA.
“Zerbaitek mesede edo kalte egin badiezaguke, interesatu egiten zaigu. Gure bizitzan eragina badu, interesatu egiten
zaigu”Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Bakoitzari bere inguruan eragina duena interesatzen zaio” Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Gai zientifiko eta teknologikoak interesgarriak dira, baldin eta gure eguneroko bizitzan zuzeneko eragin nabarmena badute. Komunikazioan, garraioan, osasungintzan edo
ingurumenean eragina duten teknologiek eragin zuzena dute gugan; bonobo tximinoen DNAri buruzko azken
ikerketek, aldiz, ez dute eraginik gugan” Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 57
Ipar Euskal Herriko ikasleek zientzia eta teknologiarekiko duten interesa
azaltzeko aipatu duten faktoreetako bat da teknologia berriak nonahi
daudela eta zaila dela haietatik aldentzea.
“Zientziaz eta teknologiaz inguratuta bizitzen ohitu gara, eta aparatu
elektroniko eta informatikoak gure eguneroko bizitzaren zati dira. Zaila da
LTDrik gabeko, ordenagailu eramangarririk gabeko, smartphonerik gabeko
edo tableta digitalik gabeko bizitzan pentsatzea”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Bestalde, aurkikuntza zientifiko eta/edo teknologiko baten izaera
“ezezagunari” eta “bakanari” lotuta egon daiteke ikasleen interesa.
Adibidez, ikerketa batek frogatu du britainiarrek beren bizitzako sei
hilabete ematen dituztela eguraldiaz hitz egiten, hots, 49 minutu urtean;
frogatu du, halaber, Mozart entzuteak ez duela pertsona argiago egiten.
Bakanak direnez, eta, hortaz, arautik ateratzen direnez, informazioen eta
datuen etengabeko fluxuan murgilduta dauden gazteen arreta pizten dute.
Azkenik, informazio zientifiko eta teknologikoaren izaera ludiko eta
dibulgatzailearen interesa azpimarratzen dute.
“Administrazio publikoek jendea zientzia eta teknologiara hurbiltzeko
ahalegina egin dute zientzien museoak sortuz, izaera ludikoa eta praktikoa
baitute. Halako museoak ugaritu egin dira, agintariak konturatu egin
baitira jendeak, oro har, eta, bereziki, gazteek, gero eta interes txikiagoa
zutela gai horiekiko. Gazteei zientzia eta teknologiarekiko interesa pizteko
modu bakarra da”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 58
5.- Zientzia eta
teknologiaren egoeraren
balorazioa
5.1 Jasotako heziketa
zientifikoaren balorazioa
5.2 Zientzialari-lanbidearen
balorazioa
5.3 Zientzian eta teknologian
inbertitzeko politiken balorazioa
5.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 59
Hurrengo orrialdeetan, gizarteak zientzia eta teknologiaren egoeraren
inguruan dituen ikuspegiak aztertzen dira.
Zehazki, hiru elementu bereizi baina estuki erlazionatutan jarriko da arreta:
Jasotako heziketa zientifikoari buruzko ikuspegia.
Zientzialari-lanbidearekiko diskurtsoa: egungo egoera eta etorkizuneko
itxaropenak.
Zientzian eta teknologian egiten den inbertsioari eta eragile
esanguratsuek alor horretan duten zereginari dagokienez egiten den
balorazioa.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 60
5.1- Jasotako heziketa
zientifikoaren balorazioa
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 61
Euskal Herriko biztanleen ikuspuntutik, garrantzitsua da xehetasun bat ematea jasotako heziketa zientifikoa eta teknologikoa baloratzen hasi aurretik, eta hezkuntza-sistemak berak zientziarekiko harremana errazten duen moduarekin du zerikusia.
• Hasiera-hasieratik, zientziak (zientzia puruak, natur zientziak eta zientzia aplikatuak) edo letrak (gizarte-zientziak eta giza zientziak) hautatu beharrarekin bizi dira ikasleak, eta bakoitzak hautatzen duen bideak nabarmen baldintzatuko du zientzia eta teknologiarekin izango duen harremana.
• Beraz, zientzia eta teknologiarekiko bi harreman-bide ezartzen dira:
5.1 Jasotako heziketa zientifikoaren balorazioa
GIZARTE-ZIENTZIAK IKASI DITUZTENEK ZAILTASUNAK DITUZTE BEREN BURUA ZIENTZIA
ETA TEKNOLOGIA CONTINUUMARI LOTUTA DAGOELA HAUTEMATEKO
“Bi gehi hiru berdin bost, baina, gizarte-zientzietan…”Euskal Autonomia Erkidegoa
“Zientzia enpirismoa da; bestela, filosofia da”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Gizarte-zientziak zientziak dira, baina ez dute teknologiarik sortzen”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Zientziak” ikasi dituztenek…
• Zientzia eta teknologiarekin harreman zuzena dutela ikusten dute.• Beren prestakuntza metodo zientifikoari lotuta dago.
“Letrak” ikasi dituztenek…
• Zientziarekin duten harremana ez dute oso garbi ikusten.• Beren diziplinetako ezagutza ezin da praktikara eraman teknologia-eran.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 62
•Ikuspegi hori barneratuago dago oraindik ikasten ari direnen artean, eta erakusten du “letren” tradizioak eta "zientzien" tradizioak harreman-mota desberdina dutela gaur egun ere zientzia eta teknologiaren kontzeptuarekiko.
“Zientzietako” ikasleak…
“Mota guztietako arazoak (osasunekoak, aparatu teknologikoak…)
konpontzeko bidea da; gertatzen dena behatzen da, eta tresnak
aplikatzen dira”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Inguruneari buruzko ezagutzen multzoa da, enpirikoa da;
matematika, fisika, kimika…”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Artea ez da zientzia, baina beharrezkoa iruditzen zait”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Zientzia egia bihurtzen denean, jada ez da zientzia, sinesmen-
multzo bihurtzen baita”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 63
“Letretako” ikasleak…
“Gizarte-zientziak sakonagoak dira, maila komertzialean ere hala
izan arren; gizarte-zientziek gizakia ikasten dute, gizakiaren historia”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Hizkuntzaren kultura, ideologiak, herrialde bakoitzeko ohiturak,
emozioak, aldez aurretik pentsatutako ideiak, aurreiritziak… ere hor
daude”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Zientzia metodo zientifikoan oinarritutako jakintza-multzo bat da”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Zientzia egia bilatzea da; kontzeptuak, teoriak eta metodoak
eginez, zientzialariak fenomenoen logika ulertzen saiatzen dira, hura
azaldu ahal izateko”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 64
Bestalde, “zientzien” edo “letren” ikuspegia alde batera utzita, oro har uste da
zientziako eta teknologiako prestakuntza funtsezkoa dela, bai garapen
profesionalerako, bai garapen sozialerako.
• Lan-ingurunean zientzia eta teknologia nonahi daudela hautematen
da; ondorioz, langileek etengabeko prestakuntza behar dute, birziklatu egin
behar dute… beren zereginak ondo betetzen jarraitu ahal izateko. Bestalde,
etengabe aipatzen da zein azkar eboluzionatu duten lanpostuek, batez ere
eskura dagoen teknologiaren ikuspuntutik.
“Teknologiaren ikuspuntutik, ez dago konparaziorik nola egiten zen lan duela
15 urte, eta nola egiten den lan orain. Makinekiko mendekotasuna, ordea,
gero eta handiagoa da. Lanean, ezinbestekoa da ordenagailua;
ordenagailurik gabe, ez dago zer eginik”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Ingurune soziala ere zientzia eta teknologiari oso lotuta dagoela
hautematen da; izan ere, teknologia berriak erabiltzeko eta haiekin
elkarreraginean aritzeko gutxieneko ezagutzak eta gaitasunak ez dituztenei
“analfabeto funtzional” deitzen zaie. Teknologikoki alfabetatuta egotea
beharrezkotzat jotzen da gaur egun pertsona bat egungo ingurune
sozialean osoki integratuta dagoela esan ahal izateko. Hori dela eta,
bizitzako ikasketa-esperientziaren bat azpimarratzen da, adinekoek
teknologia berriak erabili ahal izatea helburu duena.
“Belaunaldi batzuk sozializatu egin dira teknologia berrietan, eta haientzat
oso erraza da teknologia horiek erabiltzea; beste belaunaldi batzuei, berriz,
arrotza eta konplikatua egiten zaie, eta zailtasunak dituzte haiek ulertzeko,
erabiltzeko…”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Talde-dinamiketan parte hartu dutenek jasotako prestakuntza zientifiko eta
teknologikoari buruz duten oroimenari dagokionez, atributu hauek jar dakizkioke:
“Oso prestakuntza orokorra izan da beste herrialde batzuekin alderatuta.
Beste leku batzuetan, gehiago espezializatzen dira eremu jakin batean”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak.
“Orain hasi dira eskoletan umeen interesa pizten zientziarekiko eta ikerketarekiko”
Nafarroako Foru Erkidegoa.
“Eskolak oso teorikoak ziren, eta abstrakzio-maila altua zuten. Zehaztasun
handiagoak aukera emango zigun esperientziak eta ariketa praktikoak egiteko,
aktiboki esku hartu eta pertsona gisa errealiza gintezen. Hori ez zenez horrela, ez
genuen ulertzen egiten genuenaren zentzua”
Ipar Euskal Herriko herritarrak.
65
Teorikoa Akademikoa Abstraktua Errenazentista
Ez oso espezializatua
Ez oso laborategikoa
Enpresara orientatu
gabea
Baliabide tekniko
mugatuak
Ez da pentsatzen, galdetzen eta
argudiatzen irakasten
Pentsamendu kritikoa sustatzetik urrun
“Zer zentzu zuen ekuazioak egiteak?
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 66
Ikus daitekeenez, jasotako prestakuntza zientifiko-teknikoari buruzko
diskurtsoa kritikoa da, eta diskurtso hori jasotako prestakuntza akademikora luza
daitekeela jotzen da. Kontuan izan behar da pertsona batentzat oso zaila dela bere
prestakuntza zientifiko-teknikoa bere prestakuntza orokorretik bereiztea, eta
adierazten duena jasotako prestakuntzaren oroitzapen orokorra dela.
Bestalde, jasotako prestakuntzak bere alde positiboa ere badu, hots, bere izaera
“errenazentista” edo integrala, ikasleei tresnak ematen baitizkie kultura
orokor sendoa eta balioaniztasun handiagoa izateko. Haren izaera
errenazentistaz haraindi, pentsatzen da jasotako prestakuntza zientifiko eta
teknologikoak arrazoitzen eta beren pentsamendua egituratzen irakatsi diela. Egin
dituzten ikasketak egin dituztela ere, arrazonamendura eta logikara jotzen ikasi dute
arazo bati aurre egiteko.
“Tira, nik uste dut ikuspegi orokor bat ondo dagoela, pentsatzen ikasteko”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Gaitasun fisikoa eta mentala dituen jendea behar dute enpresek. Egia da gero
espezializatu egin behar dela, baina alde errenazentistago bat ez dator gaizki”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Arrazonamendu zientifikoaren oinarriak barneratu ditugu. Hark egiten duena da hipotesi bat planteatu, gero adierazle bihurtuko dena, eta hura errealitatearekin
alderatu, errealitatearekin bat datorren ala ez zehazteko” Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 67
Ipar Euskal Herriaren kasu zehatzean, herritarrek eskola-elite batekin lotzen
dituzte zientzia eta teknologia.
Horrez gain, desberdindu egiten dituzte unibertsitateak eta eskola
handiak, eta hori da Frantziako hezkuntza-sistemaren
espezifikotasunetako bat. Unibertsitateetan, batxilergoa duen edozein
ikasle sar daiteke, eta klase ertainak hartzen dituzte; eskola handiak,
berriz, oso selektiboak dira, batez ere sartzean; maila altua eskatzen dute
zientzian eta teknologian, eta klase aberatsetatik datozen ikasleak hartzen
dituzte.
Izan ere, Frantziako hezkuntza-sistemak balio handiegia ematen die gai zientifikoei
bere curriculumean, institutuko ikasle onenak batxilergo zientifikora bideratzen
baitira sistematikoki, ospe hobea baitu gizartean. Filosofiagatiko edo letrengatiko
bokazioa azaldu arren, irakasleek, orientazio-aholkulariek zein gurasoek batxilergo
zientifikora bideratzen dituzte, ospe hobea baitu eta hortik pasatu beharra baitago
herrialdeko eliteak ateratzen diren eskola handietarako prestaketa jaso ahal izateko.
Hezkuntza-sistemaren hierarkizazio nabarmen hori oso barneratuta dute
ikasleek, batez ere ikasketa zientifikoak egin ez dituztenek; beraz, bigarren mailako
ikasletzat hartzen dira, ezin izan baitute ondoen baloratutako prestakuntzan, hots,
prestakuntza zientifikoan, sartu.
Zientzia eta teknologiarekiko interes urria, berriz, ikasleek —batez ere, bigarren
hezkuntzan— izan duten aurretiko esperientziaren ondorio da. Izan ere, irakasle
askok ematen dituzte esperimentaziorako eta eztabaidarako leku gutxi uzten
duten maisu-eskolak. Irakaskuntzak lehentasuna ematen dio memorizatzeari
ulertzearen kaltetan, programen astuntasunak leku gutxi uzten baitie ariketa
praktikoei.
“Ikasle ona nintzen, eta, beraz, batxilergo zientifikoa egin nuen. Matematika eta, oro
har, zientziak gustatzen zitzaizkidan, baina, momentu batera iritsita, ez nuen ikusten
zer zentzu zuen integralak, diferentzialak… egiten ikasteak. Irakasleek ez zigutenez
azaltzen nork eta noiz asmatu zituen eta zertarako balio zuten, zientziak utzi eta
enpresa-ikasketak egitea erabaki nuen”.
Ipar Euskal Herriko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 68
Aldiz, Ipar Euskal Herriko herritarrek positiboki baloratzen dute lehen hezkuntzan jasotako prestakuntza, hain justu, leku gehiago uzten dielako ariketa praktikoei, esperimentazioei eta alderdi ludikoari. 1992ko Fisikako Nobel Saridunak bultzatutako La main à la patte esperientzia “Hands on” programaren Frantziako bertsioa da. Lehen hezkuntzan zientziak beste modu batera erakustea bultzatu nahi du ekimen horrek, esperimentazioan eta ikuspegi ikertzailea ulertzean oinarrituta. Programa horrek estaldura handia izan du komunikabideetan.
Ikasleen kolektiboak elementu hauek azpimarratzen ditu:
•Gehiegizko prestakuntza teorikoa eta gabezia praktiko nabarmena
errepikatzen dira gehien diskurtsoan.
“Duela 20 urte hasten ginen ikasten, eta dena teoria; bukatzen genuenerako,
horrek jada ez zuen ezertarako balio”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
•Lan-mundurako orientazioa ez da nahikoa.
“Proiektua egin behar dut; 5 urte daramatzat ikasten,
eta ezer egin izan ez banu bezala da”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Alferrikako gauzak sartzen dizkigute buruan, motor batek nola funtzionatzen duen
edo egoera jakin batzuetan nola jokatu erakutsi ordez”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
“Nire ikasketetan, “informatikaren hastapenak” izeneko ikasgaia dut, eta Word,
Excel eta PowerPoint erabiltzen bakarrik irakasten digute”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 69
• Ikasleen pentsatzeko, ondorioztatzeko eta ulertzeko gaitasuna ez
da sustatzen, eta, horrenbestez, haien espiritu kritikoa eta jakin-
mina ere ez.
“Jendeak ez du hausnartzen, ez ditu gauzak zalantzan jartzen, ez daki
eztabaidak planteatzen. Oso maila baxua ikusten dut”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Gizarte-zientzietan, sekulako defizita eta hutsuneak daude; ez dute
pentsatzen irakasten”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Nire eskola-curriculumean, ia ez dugu eztabaidatu kezkatzen gaituzten
gaiez, hala nola transgenikoez, energia nuklearraz eta berokuntza
globalaz; ez da modu irekian eztabaidatzen"
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 70
• Nahiz eta Bolonia Planak Euskal Autonomia Erkidegoko eta
Nafarroako Foru Erkidegoko ikasleen ustez prestakuntza
praktiko handiagoa izan, badirudi ikasketen espezializazio
profesional handiagoaren alde egiten duela. Pentsatzen da
prestakuntza elementu utilitaristago bat bihurtzen duela, eta
arriskuan jar dezakeela eskari txikiagoa duten unibertsitate-
ikasketen biziraupena.
“Orain, Bolonia Planarekin, are gehiago galduko da ikuspegi globala; zure
alor zehatzari buruz bakarrik jakingo duzu, eta besterik ez”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
“Nire prestakuntzan, mikrobiologia eta hiri-soziologia ikasi ditut, baina
titulazio bikoitza dudalako; hori, ordea, ez da ohikoena, diziplinak oso
estankoak baitira”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
• Prestatzeko interes-falta irakasleen aldetik. Unibertsitate-
ingurunetik interesatzen zaie, gehienbat, beren alorrean ikerketak
egitea, eta ikerketa-lanekin jarraitzeko “baldintza” gisa
bakarrik ikusten da irakaskuntza. Egoera horren ondorioz,
ezagutza teorikoak zein praktikoak transmititzeko motibazio gutxi
duten unibertsitate-irakasleen belaunaldi bat sortu da.
“Unibertsitateko irakasle askok ikertu egin nahi dute, baina ez dute aldi berean ikertzaile eta irakasle izan nahi. Agian, asko dakite beren gaiari buruz, baina ez
zaie irakaskuntza gustatzen; orduan, ez dituzte eskola onak emango” Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
“Nire tesi-zuzendariak ez dit inoiz esan elkartu egin behar dugunik, eta ez du inoiz ikusi idatzi dudan ezer”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 71
• Ez dago unibertsitateetan sortzea, ikertzea eta ikerketa-gaitasuna
hobetzea sustatuko duen komunitate zientifikorik.
“Makroekonomia egiten dutenak beren kasa dabiltza, mikroekonomia egiten dutenak ere bai, eta, historiakoak, zer esanik ez”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Faltan botatzen dut nire lan-esparruko komunitate zientifiko-tekniko
bat”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
“Elkarreragin txikia dago sail bereko pertsonen artean; horrek unibertsitatearen potentzialtasuna geldiarazten du”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
Ipar Euskal Herrian ikusten denez, gai zientifikoak eta teknologikoak ematen
dituzten irakasleek batzuetan ez dute nahikoa prestakuntza akademiko,
lehen hezkuntzako irakasleek zientifikoak ez diren ikasketak egin baitituzte, eta
haietako askok ez baitute gai horretako lanbide-heziketarik jaso. Bigarren
hezkuntzan ere, diziplina-prestakuntzarik jaso ez duten eskola batzuk eman behar
izaten dituzten irakasle batzuek. Lehen hezkuntzan, metodo zientifikoaren muina
transmititu behar dute irakasleek, eta beren ikasleen interesa eta gogoa piztu. Alor
horretan nahikoa ezagutza ez dutenean, ordea, zailtasunak dituzte halako zeregin
bat betetzeko.
Irakasleak, funtsean, beren ikerketa-jardueraren arabera ebaluatzen dira,
ez eskola emateko eta ikasleen interesa pizteko gaitasunaren arabera, eta
horrek handitu egiten du arazoa. Horregatik gertatzen dira ikasketa-uzte eta eskola-
porrot ugari unibertsitate-ikasketetako lehenengo urteetan. Prestakuntza
pedagogikoa are beharrezkoagoa da diziplina zientifiko eta teknologikoetan, oro har
zailak izaten baitira, eta ikasleek gai horietan lortzen dituzten emaitzak izaten dira,
askotan, beren eskumen globalak ebaluatzeko irizpide orokorra, eta horrek
larritasuna eragiten die ikasleei eta beren gurasoei.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 72
Ipar Euskal Herrian, ikasleek prestakuntza-sistemari dagozkion elementu
adierazgarri batzuk azaleratzen dituzte, jasotzen duten prestakuntza zientifiko-
teknologikoan eragina dutenak.
• Adierazten da prestakuntza-sistema zurrunegia eta tradizionalegia
dela, doktrina klasikoetatik ateratzea kostatzen zaiola, eta ematen
diren ikasgaietan berritzea zailtzen duela.
“Gogoan dut ezen, eskola batean, irakasleari galdetu niola ea
patologia hori zaintzeko agindu ote zitekeen homeopatian oinarritutako
tratamendu bat. Irakaslea barrez hasi zen, eta bakarrik erantzun zidan homeopatia
ez zela zientzia bat, eta, beraz, ezin zela aintzat hartu”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
• Bestalde, sistemak ez du errazten irakasleen artean informazioa
trukatzea edo elkarrekin ikastea, eta are gutxiago lizeo
desberdinen artean; ondorioz, elementu estanko bihurtzen dira, eta
hazteko eta berritzeko gaitasun mugatua dute.
“Irakasleak eta haien diziplinak ia ez datoz bat beren artean, eta lehen
hezkuntzan eta beheko bigarren hezkuntzan (ikastetxean) dauden
zeharkako proiektuak erabat desagertzen dira lizeoan”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 73
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
5.2 Zientzialari-
lanbidearen balorazioa
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Eskema honetan irudikatzen da nola ikusten den zientzialari-lanbidea:
Elementu horiek kontuan izanik, erabat bokaziozko lanbidetzat hartzen da zientzialari-lanbidea.
“Inor ez da zientzialari egiten aberasteko, hori argi dago”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Nire lagun batek bost urte eman ditu oporrik gabe, oso gutxi irabazten eta ikerketa-bekekin lanean”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Futbolariak, abeslariak… denek ezagutzen dituzte; zientzialariak, berriz, ez ditu ia inork ezagutzen”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
74
Euskal Herrian hautematen da zientzialari-lanbideak estatusa eta ospea galdu dituela gizartean. Testuinguru sozial horretan, aktoreek, abeslariek eta futbolariek askoz ospe, balorazio eta aintzatespen handiagoa izaten dute.
Bestalde, haien lan-baldintzak ere ez direla onenak pentsatzen da, baizik eta gehienek ezegonkortasun- eta ziurgabetasun-egoeran lan egiten dutela, beken oso mende.
5.2. Zientzialari-lanbidearen balorazioa
Herritarrek honela ikusten dute zientzialari-lanbidea…
“FRIKI” SAMARRAK
DIRA
EZ DAUDE BALORATUTA
EZ DUTE OSPERIK
GIZARTEAN
ITZALETAN, EZEZAGUNAK
DIRALAN-BALDINTZA EZEGONKORRAK
DITUZTE
EZ DUTE OIHARTZUNIK
KOMUNIKABIDEETAN
BOKAZIOZKO LANBIDEA – NORBERAREN APUSTUA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 75
Gainera, egoera hori ez dutela bidezkotzat jotzen adierazteko betebeharra dutela iruditzen zaie Euskal Herriko biztanleei, baina bakoitzak bere aldetik adierazten du, eta “izan beharraren” kontzeptuan oinarrituta. Hau da, nik, indibidualki, zientzialariekiko dudan miresmen pertsonala azaltzen dut, eta adierazten dut errespetua eta aintzatespen publikoa eta ekonomikoa merezi dutela, baina errealitateak edo “izatearen kontzeptuak” agerian uzten du ikuspegi kolektibo edo sozialetik ez dutela aintzatespen publikorik eta ekonomikorik, zientzialari-lanbideak dakartzan onura sozialak ez baitira ikusten.
Halaber, herritarrek aitortzen dute asko hunkitzen dituztela zientzialariek ikertzaileak direla esaten zaienean.
“Mundu zientifikoa eta teknologikoa ezezaguna da askotan, eta jendea liluratuta geratzen da molekula bat, material baten propietatea edo aztarna arkeologiko bat
aurkitzeko urteak ematen dituzten pertsona horiekin. Ez dira konturatzen zientzialari
onak eta txarrak daudela. Jende askok ezin ditu zientzia eta teknologia menderatu, eta nolabaiteko miresmena azaltzen dute ulertezinak iruditzen zaizkien gaiak lantzen
dituzten ikertzaile horiekiko” Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
Bestalde, pentsatzen da zientzialariak egoera horren erantzule direla hein batean, ez
baitute nahikoa ahalegin egiten beren lanen emaitzak modu ulergarrian
jakinarazteko eta dibulgazioa bigarren mailako jarduera iruditzen baitzaie. Ez
dutenez esku hartzen eztabaida publikoan eta gizarte zibiletik urrundu egiten direnez,
ez dute lortzen gizartearengana hurbiltzea, eta nahiago dute beren “marfilezko
dorrean” babestu, non ahal dela beraien artean —eta, batzuetan, beraien artean
bakarrik— komunikatzen diren.
Ez da argi ikusten gizartearentzat duten erabilgarritasuna. Gizarteak argi dauka
zein diren mediku edo ingeniari baten zereginak, baina ez da gauza bera gertatzen
ikertzaileekin.
“Jendeari kosta egiten zaio zientzialariak kokatzea, zer egiten duten ulertzea eta egiten dutenaren erabilgarritasuna ulertzea, batez ere, ez badira unibertsitatetik pasatu.
Unibertsitate-ikasketarik egin ez duten nire senideek ez zuten ulertzen zer egiten nuen, eta gaitzesgarria iruditzen zitzaien nire adinean oraindik ikastean egotea ‘benetako’ lan
bat egin ordez” Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 76
Karrera zientifiko bat egiteko Euskal Herriak eskaintzen dituen aukerei buruz galdetzean, berriz, mugatuak direla adierazten da oro har. Bi argudio ematen dira ikuspegi hori azaltzeko:
• Batetik, oro har uste da talentu askok egiten dutela ihes, esaterako, Alemaniara edo Estatu Batuetara, han baloratu egiten baitituzte sozialki eta ekonomikoki beren lanagatik.
• Bestetik, pentsatzen da krisi ekonomikoak murriztu egin dituela lanpostuak, diru-laguntza publikoak, inbertsioak…; azken batean, Euskal Herrian karrera zientifiko bat egiteko aukerak.
“Alemaniara euskal ingeniariak joaten dira, kualifikatuta eta prestatuta baitaude. Hemen, ezingo lirateke garatu; badirudi jendeak ihes egiten
duela”. Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Beti daude beken peskizan… Eta, krisiarekin, gero eta okerrago daukate”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Ez bazara ingeniari eolikoa edo kimikoa, zoaz Alemaniara edo Estatu Batuetara”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 77
Ikuspegi orokor horrek ñabardura hauek ditu lurraldearen arabera:
Euskal Autonomia Erkidegoan, berrikuntzaren aldeko apustu
handixeagoa egiten da Gipuzkoan, hango ETEen eta, batez ere, Mondragon
taldearen eskutik. Ondorioz, adierazten da Bizkaiak eta Arabak baino aukeraren bat
gehiago eman dezakeela.
“Mondragon taldeak bere ingeniariak prestatzen ditu, eta gero lana izaten dute
enpresan; pizgarriak dituzte”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrek azpimarratzen dute ondo
funtzionatzen zuten ikerketa-talde batzuek jarduera utzia behar dutela izan krisiaren
ondorioz.
“Laborategi batzuek finantziazio publikoa jasotzen zuten, eta, orain, itxi
egin behar izan dute”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Ipar Euskal Herriko herritarrek aho batez aitortzen dute gazteei aukera
gutxi eskaintzen zaiela Ipar Euskal Herrian ikasteko eta lan egiteko, batez
ere, kualifikazio altuko lanpostuetan eta zientzia eta teknologiari
lotutakoetan. Ikasle batek unibertsitate-ikasketa jakin batzuk edo hirugarren ziklo
bat egin nahi baditu, Pauera, Bordelera edo Tolosara joan behar du gutxienez. Eta
gauza bera gertatzen da beren kualifikazioekin bat datorren lan bat bilatzeko.
Ipar Euskal Herriak aukera profesional gutxi ematen dituenez, beren
unibertsitate-ikasketak Pauen, Bordelen, Tolosan edo Parisen egiteko
urtean lurralde hori uzten duten 8.000 gazteetatik askok ez dute
pentsatzen beren jaioterrira itzultzea. Interesgarria iruditzen bazaie beste
errealitate eta pertsona batzuk ezagutzea, gustatuko litzaieke hona itzultzeko
aukera izatea, hala nahi izanez gero. Sarritan, ordea, itzultzeak prezio bat du: beren
kualifikazioekin eta helburuekin bat datorren lanbide batean jarduteari uko egitea
eta exekuzio-funtzio batzuk betetzea. Horrek jakintza eta hasierako prestakuntzan
lortu zituzten gaitasunak alferrik galtzea dakar.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 78
“Salbuespen bat naiz, nire promoziotik bakarra bainaiz eskualdeko enpresa
batean robotikan espezializatutako ingeniari-postua aurkitu duena.
Zortea izan dut, ingeniari-lanpostu hau Dassault enpresan
aurkitu baitut. Gainerakoek, joan egin behar izan dute, edo bertan geratu
dira beren kualifikazioa baino txikiagoa behar den lanak egiteko”
Ipar Euskal Herria.
Denak datoz bat esatean gazteei Ipar Euskal Herrian ikasteko, lan egiteko eta
bizitzeko aukera emateko modurik onena dela ziklo guztiak dituen
eskaintza zabala emango duen eta bete-betean jardungo duen
unibertsitate bat sortzea.
“Unibertsitate horren inguruan, ikerketa-laborategi ugari eta enpresa
berritzaile txikiak sortuko lirateke, eta tokiko enpresa-sarea aberastuko
lukete” Ipar
Euskal Herriko herritarrak.
Bien bitartean, pentsatzen dute posible dela ETEak sortzea eta/edo
bertan kokatzea erraztea ingurune eroso bat sortuz; horretarako,
aholkularitza pertsonalizatua eman behar da, lokal batzuk jarri behar dira
eskura, eta zerga-salbuespenak eman behar dira edo karga sozialak
murriztu behar dira lehenengo urteetan. Aukera hori are handiagoa da
kontuan izanik kokapen geografikoak garrantzia galdu duela eta
jada ez dela beharrezkoa Parisen edo eskualdeko metropoli
batean egotea negozioak egiteko.
Ikasleen beren diskurtsoan, herritarrek zientzialari-lanbideari buruz duten
irudiaren oso antzeko ildo bat hautematen da. Kasu horretan, eta, batez ere,
doktoregaien diskurtsoan, sektore zientifikoarekin eta haren arazoarekin
identifikatuta daudela ikusten da.
Ez dira oso aintzatetsiak sentitzen ikertzaile gisa duten zeregin sozialean, eta
iruditzen zaie beren egoera gero eta ezegonkorragoa dela.
“Ez zaio baliorik ematen egiten dutenari” Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 79
“Ikertzaile askok eta askok gau eta egun egiten dute lan beren
laborategietan, eta ez dute gutxieneko aintzatespenik ere, ez daude ez
aintzatetsita ez baloratuta, eta, gainera, kontratu ezegonkorrak dituzte eta
gutxi ordaintzen zaie”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
“Dirua irabazi nahi izanez gero, aukerarik onena da zuzenbidea ikastean
abokatu-karrera bati ekitea abokatu-langela ospetsu batean, eta ez doktore-tesi
bat egiten hastea”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Salatzen dute modu ia zuzenean daudela beken mende beren lanarekin
jarraitzeko, eta iruditzen zaie gizarteak ez duela haien prestakuntza eta
jarduera ikertzailea baloratzen. Egoera horren ondorioz, ikertzeko bokazioak
beren bizitza pertsonalak eta bizitzako proiektuak sakrifikatzea dakar.
“Bikotekideak eta biok 30 urte bete baino lehen izan nahi genituen seme-
alabak, baina, egungo egoera ikusita, ezin izango dugu”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 80
Oso egoera ezegonkorrean eta zailean daudela iruditzen zaie, eta, ondorioz,
bidegabetzat jotzen dituzten egoerak gertatzen dira beren unibertsitateetan
bertan.
“Ezeren truke gauzkate eskolak ematen, galdetzen digute ea
zerbaiten eskola bat eman nahi dugun, eta, ez badugu guk hartzen, beste
norbaitek hartuko du. Eta pentsatzen dugu: egunen batean, egunen batean…,
baina ezer ez”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Nire sailean, duela urte batzuetatik dago aukera irakasle-plaza bat sortzeko, baina
unibertsitateak nahiago du lauzpabost doktoregai eduki irakaskuntza-karga horri
dagozkion eskolak ematen. Bitartekoak direnez, emandako ordu-kopuruaren arabera
ordaintzen zaie, eta hori oso diru gutxi da”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Ikasleek lanbide honen izaera anitza ere azpimarratzen dute; hau da, oso
bestelako egoerak daude laborategiaren, estatusaren edo zientzialariaren
ospearen arabera. Fisikako Nobel Saria eman berri diote Serge Harocheri, sistema
kuantiko indibidualak manipulatzeko aukera ematen duten gailu esperimentalak
asmatzeagatik.
Era berean, argi bereizten dira sektore pribatuko eta sektore publikoko
ikertzaileen egoerak, eta are gehiago natur zientzietan espezializatutako
profesionalen eta giza eta gizarte-zientzietan lan egiten duten
zientzialarien artean. Lehenengoen egoerari eutsi egin zaio, baliabide asko
jasotzen baitituzte beren doktore-tesiak, makineriako inbertsioak eta ikerketa-
proiektuak finantzatzeko; bigarrenen egoera, ordea, askoz okerragoa da.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 81
Ziur daude ezen, ikerketa zientifiko-teknologikoan egin nahi badute
karrera, Euskal Herritik kanpo joan beharko dutela seguru asko.
Nafarroako Foru Erkidegoan aipatzen da familia freno bat dela irteera
edo talentuen ihes horrentzat, eta kualifikazio txikiagoko lanak onartzen
dituztela baldin eta horrek beste nonbaitera joatea ez badakar.
“Hemen ez dago karrerarik; ikertzen jarraitu nahi
izanez gero, Madrilera, Bartzelonara… joan beharra dago gutxienez. Jendea joan
egiten dela besterik ez dut ikusten”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Ni joan egin naiz, eta joan egin beharko dut berriro ere”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
“Ikusten dut nafar bati asko kostatzen zaiola bere
familia eta jaioterria uztea. Jende askok bere prestakuntzari dagozkionak baino
askoz lan apalagoak onartzen ditu familia gertu izatearren. Hori ez da gertatzen
beste leku batzuetan”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
Atsekabea edo tristura sentitzen da ikustean giza kapital hori prestatzen eta
gaitzen egindako inbertsioak beste herrialde batean emango dituela fruituak.
“Pena ematen dit hemen ikasitako guztiaren ondoren, kanpora
joatea baliozko gauzak egitera eta Euskadik etekinik ez ateratzea egindako
inbertsioari”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 82
Ipar Euskal Herrian ikasi eta karrera zientifikoa bertan jarraitzea erabaki zutenek
are zailtasun handiagoak dituzte karrera egiteko. Beka gutxi edo bat ere ez
egoteak eta tokiko unibertsitate-eskaintza mugatuak saihestezina egiten dute
lurraldea uztea karrera zientifikoa egiteko. Badirudi onartu dutela Ipar Euskal
Herrian lanean geratzen diren gehienek prestatuta dauden baino kualifikazio
txikiagoko lanak egitearekin konformatu beharko dutela.
“Ipar Euskal Herrian geratuz gero, denbora joan ahala atzean geratzeko arriskua
dago”
Ipar Euskal Herriko natur zientzietako ikasleak
Denak bat datoz aitortzean lurralde horrek baliabide asko dituela eta aukera
asko eskaintzen dituela, baina bat datoz, halaber, esatean baldintzak oraindik
ez daudela helduak zientzia eta teknologiaren arloan garatu ahal izateko.
“Adibidez, ingurumenean espezializatutako aholkularitza-enpresa bat sortzea
proposatu didate. Proposamen hori baztertu egin dut, bai baitakit une honetako
merkatua ez dela nahikoa, botere publikoak ez daudela nahikoa kontzientziatuta gai
horri buruz eta enpresek zein administrazio publikoek nolabaiteko
kontserbadorismoa agertzen dutela”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 83
Kontserbadorismoaz gain, “espiritu ekintzailearen falta” sumatzen da
doktoregaien kasuan. Uste dute Ipar Euskal Herrian ez dagoela ekintzailetza-
tradiziorik; EAEn, ordea, badago, enpresa handiak, nazioartean ezagunak
diren kooperatibak eta maila altuko zentro teknologikoak baitaude. Espiritu
ekintzaile horri esker, 1980ko hamarkadako krisi industriala gainditzea eta
enpresa-sare trinko eta lehiakorra sortzea lortu du.
“Horrek erakusten du arazoa ez dagoela nortasunean eta euskal kultura edo
hizkuntzan, baizik eta gizartearen kontserbadorismoak, klase politikoaren
erresistentziak eta arriskatu nahi ez duten enpresarien huskeriak eragiten
dutela arazoa”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Beharrezkotzat jotzen da mentalitateak aldatzea eta klase politikoa
kontzientziatzea, alor horretan politika boluntarista bultzatu dezan.
“Gehiago dira desagertzen diren laborategiak jarraitzen dutenak baino,
kontserbadorismo intelektualak, sozialak… irekitasun- eta berritze-falta
eragiten baitu”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
“Eraikuntzaren sektorean, gauza bera gertatzen da, berrikuntzak baztertu
egiten baitira eta ez baitugu erabiltzen pilatutako ezagutza guztia. Iruditzen
zait jendea oso itxia dela eta ez dituela aldaketak gustuko. Adibidez, ez
ditugu Europako arauak erabiltzen, derrigorrezkoak izan arren, eta arau
nazionalekin funtzionatzen jarraitzen dugu. Zaila da mentalitateak
bilakaraztea, eta ingeniari-eskola baten helburuak izan behar du, hain justu,
aldaketaren eta berrikuntza baloratzearen bidean heztea”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 84
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
5.3. Zientzian eta
teknologian inbertitzeko
politiken balorazioa
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 85
Gizarteak zientzian eta teknologian inbertitzeko politikei buruz duen ikuspegiaren azterketan, ezaugarri orokor batzuk ikusten dira Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroako Foru Erkidegoan zein Ipar Euskal Herrian, baina baita lurralde bakoitzari lotutako berariazko elementuak ere.
Diskurtso guztiak bat datoz ikuspegi honetan:
5.3. Zientzian eta teknologian inbertitzeko politiken balorazioa
Zientzian eta teknologian inbertitzea Euskal Herrian…
Ezinbestekoa da zientzia- eta teknologia-politiketan inbertitzeko apustu handiagoa egitea.
Zientzia- eta teknologia-politikak aurrekontu publikoen oso mende daude.
Sinergia eta lankidetza publiko-pribatuak sustatu behar dira.
Krisiak eragin nabarmena izan du ikerketa zientifikoko inbertsioan.
Zientzian eta teknologian inbertitzeari dagokionez Euskal Herriko biztanleen erreferentea Europa da, Espainiako estatuaren gainetik eta, hein txikiago batean, Frantziako estatuaren gainetik.
Horrez gain, ikasleen kolektiboarentzat…
Inbertsio publikoarekin zientzian eta teknologian lortu diren lorpenak jakinarazteko eskatzen zaie administrazioei.
Sektoreko eragile nagusien arteko lankidetza handiagoa botatzen da faltan, horrek zientzia eta teknologiaren aldeko apustua bultzatuko bailuke.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 86
Herritarren diskurtsoa lurraldeka banatuz gero, hau ikusten da:
Euskal Autonomia Erkidegoan, herritarrek uste dute beren egoera hobea dela Espainiako estatuarekin alderatuz, baina Europako batezbestekoa baino okerragoa dela.
Ikuspegi hori datu hauetan oinarritzen da, besteak beste: I+G+Bko gastuan, BPGn, langabezia-tasan, unibertsitateko ikasleen tasan…
“Espainiarekin alderatuz, hobeto gaude, teorikoki. I+G+Bko gastua hobea da Euskadin; uste dut % 2ra iristen dela”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Zalantzarik gabe, erreferentzia Europa da, Europako mailara iristea; beraz, bereziki kezkatzen ditu krisiak ikerketa zientifiko eta teknologikoaren alorreko inbertsio publikoan duen eraginak.
“Puntako herrialdeekiko (Alemania, Frantzia, Erresuma Batua, Finlandia, Eskandinaviako herrialdeak…) urrun gaude”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Europako unibertsitateetatik oso urrun gaude; hemen zerbait argitaratzen duzunerako…”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Euskal Autonomia Erkidegoko zientzia eta teknologiaren alorreko eragile nagusiei dagokienez, ikuspegi hau dute herritarrek:
Nahikoa zailtasun egon dira zientzia eta teknologiaren alorreko eragile nagusien kokapen-mapa hori egiteko. Marken eta izenen ezagutzan oinarrituta egin da, ez ordea haien edukian edo jarduera zehatzean oinarrituta: zer arlotan egiten duten lan, zein diren haien lorpen nagusiak, zer arlotan kokatzen dituzten Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak aitzindari gisa…
Beraz, ez dago Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrek zientzia eta teknologiari buruz duten diskurtsoa biltzen duen erreferentziarik, erreferentzia-kopuru sakabanatu batez harago edukia emango dionik.
87
IKERLAN TECNALIA TEKNIKER LABEIN
UNIBERTSITATEAK IDOM PARKE TEKNOLOGIKOAK
GAMESA IBERDROLA EUSKALTEL ROBOTIKER
CLUSTERRAK
BASQUE CULINARY CENTER
AZTIPETRONOR
CAF OSAKIDETZA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 88
Nafarroako Foru Erkidegoan ere pentsatzen da Espainiako estatuan baino hobeto daudela, baina Europako mailara iritsi gabe.
“Hobeto gaude azpiegituretan, gizarte-laguntzetan…; Espainia iparraldea kenduta, beste lehentasun batzuk daude ikerketaren aurretik”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Nabarmentzen da, batetik, lidergo-posizio erlatibo horrek ez dizkiela aukera gehiago ematen ikertzaileei, eta, bestetik, krisiak oso nabarmen eragiten diola haize-energiaren sektoreari; izan ere, aurreko urteetan, sektore hori erreferentzia bihurtu zen foru-erkidegoko inbertsio zientifikoan.
Zientzia eta teknologiaren alorreko eragile nagusiei dagokienez, mapa hau jaso da:
CIMA NAFARROAKO
UNIBERTSITATEA
UNIBERTSITATE-OSPITALEA
NAFARROAKO UNIBERTSITATE PUBLIKOA
ACCIONANAFARROAKO
OSPITALE PUBLIKOA
GAMESA
BIOSOLAR M. TORRES SENER TRACASA
MIGUEL SERVET
FUNDAZIOAITGEak LABORATEGIA
KAUTOMOZIOARE
N IKERKETA-ZENTROA
LUREDERRA CEIN VOLKSWAGEN
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 89
CIMA - NAFARROAKO UNIBERTSITATEA - UNIBERTSITATE-OSPITALEA hirukotean biltzen da diskurtsoa. Erakunde pribatu horien gainean eraikitzen den diskurtsoak erreferentzia gisa kokatzen du Nafarroa osasunaren eta medikuntzaren alorreko ikerketan.
“Erreferentzia gara osasunean eta ikerketan, batez ere onkologikoan”
“Erreferentzia bat da, eta jendea ikastera etortzen da; milaka neska-mutilek alokatzen dituzte pisuak”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“CIMAk nahiko ongi ikertzen du. Aitzindariak gara energia berriztagarrietan…”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Hala ere, diskurtsoan badago eztabaidarako eta tirabirarako lekurik, erakunde publikoen kofinantzazio-mailari eta Nafarroako gizartean eragiten duten gizarte-itzulkinari dagokienez.
“Finantzazio publiko handia jasotzen dute, baina gizarteari ez diote onurarik ekartzen”
“Baina etekin handiagoa ateratzen diete bekei eta funtsei, bekadunak edukitzen baitituzte lanean eta ordu asko pasatzen baitituzte han”
“Gauza on asko egingo dituzte, baina etekina pribatua da, haientzat da”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 90
Baina azpimarratu behar da ezen, erreferentziako erakunde horiez gain, beste eragile asko deskribatzen direla, eta haiek argi eta garbi identifikatzen dira lanean diharduten jarduera-sektorearekin. Are gehiago, herritarrak gai dira identifikatzeko eremu zientifiko eta teknologikoko zer alorretan nagusitzen den Nafarroako Foru Erkidegoa:
• Medikuntzan.
• Energia berriztagarrietan.
• Nekazaritza-sektorean.
• Ardoan.
Hala ere, adierazten dute gizarte gisa beren aukeretan sinestea falta zaiela eta “herritxo” bat izatearen konplexuak gainditu behar dituztela, bere neurrian baloratzeko ikerketa zientifiko eta teknologikoan eremuan egin duten bidea.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 91
Euskal Autonomia Erkidegoko zein Nafarroako Foru Erkidegoko ikasleen kolektiboan, unibertsitatea eta ikerketa-zentro publikoak gehiago agertzen dira diskurtsoan.
Gainera, ondo ezagutzen dute diru-laguntzen eta beken egoera, bereziki doktoregaiek. Horri buruzko iritziak oso kritikoak dira, eta krisiaren eraginari lotuta daude batez ere.
Iritzi kritiko horiek elementu hauetan bil daitezke:
• “Behe-proiektuak”: enpresa pribatuarekin lankidetzan egiten diren ikerketen gastuak ordaintzen ditu finantzazio publikoak, baina, azkenean, sektore pribatuari bakarrik egiten dio mesede.
“Behe-proiektuek diru-laguntza ez den zerbait izendatzeko balio dute. Ikerketa-premia aurreratuak aurkeztuz gero, proiekturako dirua ematen dute, baina
etekinak pribatuak dira”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
• Aurrekontuen murrizketa: abian zeuden baina finantzazio publikoaren mende zeuden ikerketa-ildoak eta proiektuak geldiaraztea ekarri du.
“Krisiaren ondorioz, laborategi asko hutsik daude”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak.
• Ikertzaileek gero eta presio handiagoa dute, eta ikerketak egiteko epe laburragoak eskatzen dira.
“Orain emaitzak nahi dituzte; bestela…”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
• Ikerketak egiteko eskura dauden baliabideak murriztu egin dira.
“Nik nire ordenagailua eramaten dut, eta leihorik gabeko gela bat besterik ez dugu bekadun guztiontzat”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak.
• Irakasle edo ikertzaile erretiratuen lekuan ez da ordezkorik jartzen, eta horrek ez du aukerarik ematen lanpostu horiek irakasle edo ikertzaile gazteek betetzeko.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 92
Ipar Euskal Herriko herritarren kasuan, elementu askok baldintzatzen dituzte politika zientifiko eta teknologikoak. Besteak beste, hauek nabarmentzen dira:
• Unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta enpresak biltzen dituen Izarbel Teknopoliaren etorkizun handiko esperientzia; Euskal Autonomia Erkidegoarekiko hurbiltasuna; aireko zein lurreko interkonexio ona; eta laborategiak erakar ditzakeen bizi-kalitatea.
• Ipar Euskal Herriaren erakunde-aitorpenik ezaren ondorioak. Ez denez ez eskualde bat (autonomia-erkidegoaren baliokidea), ez departamentu bat (foru-aldundiaren baliokidea), ez bi erakundeen eskumenak uztartuko lituzkeen lurralde-elkarte bat, herrialde bat den lurralde horrek (proiektu-lurraldea), ez du eskumenik ez baliabiderik politika zientifiko eta teknologiko propio bat diseinatzeko eta martxan jartzeko, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan gertatzen den bezala. Ondorioz, Parisek zientzia eta teknologiaren alorrean onartutako politikak aplikatzearekin konformatzen da, eta hor eragina izateko ez du ia ahalmenik. Horrek zaildu egiten du lurralde horren berariazko arazoak aintzat hartzea.
• Unibertsitate autonomorik ez duenez eta Paueko eta Aturriko Herrialdeetako Unibertsitatearen eranskin bat duenez, murriztu egiten dira zientzia eta teknologia garatzeko aukerak, zaildu egiten baitu irakasleek, ikertzaileek eta ikasleek osatutako unibertsitate- eta ikerketa-komunitate bat sortzea eta unibertsitate horretako ikasle ohiek enpresa txiki eta ertainak sortzea.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 93
“Ipar Euskal Herrian ez dago ikasketa gehienak proposatzen dituen eta nolabaiteko autonomia duen benetako unibertsitaterik. Horri Izarbel Poloa gehitzen zaio, ESTIA Ingeniari Eskola eta enpresa berritzaile txiki batzuk
biltzen dituena. Baina horrek guztiak ez du nahikoa masa kritiko osatzen” Ipar Euskal Herriko herritarrak.
•Turismoan eta nekazaritzan eta nahikoa garatu ez den sektore industrial batean oinarritutako eredu ekonomikoa da nagusi.
“Ipar Euskal Herrian, industria gutxi dago, eta enpresa gehienak txikiak edo ertainak dira. Izan ere, ESTIA Ingeniari Eskolako ikasle gehienak ez
dira lurralde honetakoak, eta ez dira Ipar Euskal Herrian geratzen ikasketak amaitu ondoren, aukera profesionalak urriak baitira” Ipar Euskal Herriko herritarrak
• Ekoizpen tradizionaletan teknologia berriak sartuz tradizioa eta modernitatea uztartzeko gaitasuna.
“Teknologia berriek iraultza ekarri dute gaztaren ekoizpenera eta komertzializaziora. Herriko merkatuetan kantitate txikitan saltzen zen
artisau-ekoizpenetik ekoizpen industrializatura pasatu gara, eta, ondorioz, osasun-, gizarte- eta ingurumen-arau batzuk errespetatu
behar ditugu. Ekoitzi ondoren, kooperatibei saltzen zaie, eta Internet bidez komertzializatzen da mundu osoan”
Ipar Euskal Herriko herritarrak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 94
Nolanahi ere, herritarrek adierazten dute erakunde, laborategi eta atxikitako zentro batzuk hasi direla krisiaren eragina nabaritzen, murriztu egin baitira administrazio publikoetatik jasotzen dituzten diru-kopuruak, bereziki osasunaren esparruan:
“Medikuntzaren eta psikologiaren sektorean, murrizketak hasi dira. Enpresa-logika osasunaren sektoreari aplikatzen hasi dira, eta,
ondorioz, arreta okerragoa ematen zaie gaixoei” Ipar Euskal Herriko herritarrak.
Oro har, egungo krisia baino lehen hasitako joera sakonago eta estrukturalago bat hautematen dute Ipar Euskal Herriko biztanleek: administrazio publikoak zientziatik eta teknologiatik pixkanaka aldentzea.
Egoera hori kalterako dela uste da, finantzazio pribatua handitzearen ondorioz arriskua baitago ikerketa interes pribatuetara bideratzeko interes publikora eta guztien ongira bideratu ordez.
“GEOen adibideak erakusten du nagusiki pribatua den finantzazio batek deriba batzuk eragin ditzakeela, eta haiek ingurumenean eta osasun
publikoan izan ditzaketen ondorioak ezin dira aurretik jakin”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
• Ipar Euskal Herriko ikasleen kolektiboan, ñabardura batzuk jasotzen dira zientzian eta teknologian ikertzeko inbertsioari buruzko diskurtsoan.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 95
Ikasleek pentsatzen dute ezegonkorra dela hezkuntza-sistemaren kudeaketa, baita funtzio publiko osoarena ere.
“Eskolak eman ditut lizeo batean bitarteko irakasle gisa,
eta egiaztatu ahal izan dut ezegonkortasuna eta miseria nagusi direla hezkuntza
nazionalean. Langileen kudeaketa penagarria da”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.
Izan ere, ikasleek uste dute sektore zientifikoak gero eta presio handiagoa
jasaten duela, haren ikerketa-proiektuen arabera finantzatzen baita, eta
proiektu horiek Ikerketa Agentzia Nazionalak (IAN) ebaluatzen ditu. Haren
helburua da Frantziako ikerketa- eta berrikuntza-sistemaren dinamismoa
areagotzea, malgutasun handiagoa emanez. IANek kontzeptu berriak sortzea
sustatu behar du, lehentasun ekonomiko eta sozialei buruzko ikerketa-ahaleginak
handitu behar ditu, sektore publikoaren eta pribatuaren arteko lankidetzak
areagotu behar ditu, eta nazioarteko lankidetzak garatu behar ditu. IANen arabera,
“ikerketa proiektuka finantzatzea zientziaren mugak esploratzeko dinamismo-
faktore bat da (ANR, 2012). Epe ertainerako ikuspenik ez duten zientzialariek
bizkarrean daramaten presioa handitu besterik ez du egiten finantzazioaren egoera
horrek.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.- Zientzia eta
teknologiaren
komunikazioa
6.1 Zientzia eta teknologiari
lotutako gaien presentzia
soziala
6.2 Komunikabideek zientziaren
komunikazioan duten zeregina
96
6.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 97
Kapitulu honetan, gizarteak gai zientifiko eta teknologikoen komunikazioari
lotutako alderdiei buruz dituen ikuspegiak jasotzen dira.
Zehazki, alderdi hauek:
Gai zientifiko eta teknologikoen presentzia eta informazioa jasotzen den
bideak.
Komunikabideek horrelako gaiak dibulgatzeko edo komunikatzeko
duten zeregina.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 98
6.1- Zientzia eta teknologiari
lotutako gaien presentzia
soziala
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 99
Euskal Herriko biztanleek ZIENTZIAREN DIBULGAZIOAREN kontzeptuarekin erlazionatzen dute gai zientifiko eta teknologikoak komunikatzeari lotutako guztia. Premisa horretatik abiatuta, egiaztatzen den lehenengo gauza da banatuta daudela komunitate zientifikoa eta zientziaren dibulgazioa.
“Zientzia eta teknologiari buruzko informazioa ez da lehentasuna komunitate zientifikoarentzat”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Tira, Redes programa dago. Punset da zientzia dibulgatzen duten gutxienetako bat…”Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Badirudi zientzialari askorentzat bigarren mailako jarduera dela zientzia dibulgatzea”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Zientzialariek ez dakite komunikatzen, eta aspergarriak dira; ez du zertan hizlari ona izan, zientzialaria da”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Pentsatzen da zientzialariei ez zaiela dibulgazioa interesatzen, eta ahalegin gutxi egiten dutela horretan. Hori dela eta, ia harremanik ez duten bi mundu dira. Ondorioz, zientziak eta teknologiak ez dute presentzia handirik jendearen egunerokoan, eta, agertzen direnean, agertzen diren formatuek eta terminologiak arrotz bihurtzen dituzte gizartearen gehiengoarentzat.
“Normalean, ez da gai horretaz hitz egiten, eta ez da ateratzen elkarrizketetan, non eta ez den zerbait garrantzitsua gertatu”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak.
6.1 Zientzia eta teknologiari lotutako gaien presentzia soziala
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
0
Bestalde, logikoa denez, gai zientifiko eta teknologikoei buruzko informazio-iturri nagusi bihurtzen dira komunikabideak. Hauek dira garrantzitsuenak:
Telebista.
Irratia.
Prentsa.
Aldizkari espezializatuak.
Internet.
Euskal Autonomia Erkidegoaren eta Nafarroako Foru Erkidegoaren kasuan, erreferentzia zehatz hauek agertzen dira:
• Telebistari lotutakoak: albistegiak, Redes, El Escarabajo verde, 3,14, El Hormiguero, Energy, Explora, Extreme, Discovery Max, National Geographic... Ikus daitekeenez, programa zehatzak zein hein handiagoan edo txikiagoan zientziaren dibulgazioarekin erlazionatuta dagoen edukia ematen duten kateak aipatzen dira.
Aipamen berezia merezi du El Hormiguero programak, hura ematen baita adibide gisa azaltzeko nola litekeen zientzia dibulgatzea modu atseginean, dibertigarrian, berritzailean eta erabilgarritasun praktikoa erakutsiz, ulertzeko zailak diren terminologietatik eta formalegiak diren formatuetatik urrun.
“Leku bat gordetzen dute zientziarentzat, eta ulertzeko modukoa eta atsegina da.
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Bestalde, Discovery Max, Energy eta Explora kateak, besteak beste, dagoen eskaintzaren osagarri gisa ikusten dira, LTD ezarri zenetik. Zientzia formatu berritzailean, entretenigarriagoan eta erakargarriagoan dibulgatzen dutela ikusten da.
“Kate horietan, zientzia edozein pertsonarengana hurbiltzen da, nolabait. Entretenimendua da, baina zientziari eta jakintzari lotuta dago”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Argitalpen espezializatuen artean, hauek aipatzen dira: Muy interesante, Quo eta National Geographic.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
1
Nafarroako Foru Erkidegoko eta Euskal Autonomia Erkidegoko ikasleen artean, aipatutako telebista-emanaldiez gain, programa espezializatu hauek jaso dira:
Toni Garridoren “La nube”, La 2en, eta “Mega construcciones”, teknologiari buruz. Telebista-programak dira biak.
Ikasleek zientzia eta teknologiari buruz dagoen informazioa hobeto ezagutzen dutenez, Radio Nacional de Españako irratsaioak jaso dira.
Azkenik, aldizkariak edo argitalpenak aipatu dira, gehienak onlinekoak, gazteenek ikasten dituzten gaietan gutxi-asko espezializatuak: Jot Down, Argia, Ipar Amerikako aldizkariak, Diario Público, “El mundo” egunkariaren berariazko atalak, Thelos, Ciencia y Sociedad, Investigación y Ciencia…
“Nik PADME erabiltzen dut, datu-base bat; gai bat jarri eta gai horri buruzko argitalpen guztiak agertzen dira, eta artikuluan sar daiteke”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
Horrez gain, komunitate zientifikoari eskatzen zaio ireki dadila gizartera eta egin ditzala komunikazio gehiago teknologia berriek ematen dituzten aukerez baliatuz, hala nola streaming bidezko hitzaldiak, blogetako argitalpenak…
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
2
Ipar Euskal Herriaren kasuan, pentsatzen da lurralde horretako komunikabideetan presentzia handiagoa dutela gai zientifiko eta teknologikoek beste herrialde batzuetan baino. Izan ere, komunikabideek, batez ere publikoek, zerbitzu publikoaren bokazioari eutsi diote, eta, haren arabera, herritarrak hezteko eta haien maila kulturala handitzeko misioa dute.
Orotariko kateetan zein gaikakoetan dibulgaziozko programak egon arren, ez da nahikoa biztanle gehienek informazio zientifiko eta teknologikoa eskuratzeko; beraz, jendeak ahalegin gehigarri bat egin behar du informazio hori eskuratzeko. Helburu horrekin, Internetek “iraultza” eta “aurrerapen nabarmena” ekarri du, aukera ematen baitie herritarrei zailtasun handirik gabe beharrezko informazioa aurkitzeko.
Telebistari, irratiari eta aldizkari espezializatuei lotutako erreferentzia hauek agertzen dira:
• Albistegiak, “La Tête au carré” (France Inter) edo “C’est pas sorcier” (France 3), eta kate hezigarriak (France 5) eta kulturalak (ARTE) ere sortu dira.
• “Thema”, ARTE kate franko-alemanean; “C’est pas sorcier”, France 3 telebista-katean; edo E=M6, M6 katean. Gaztetxoei zein helduei zuzenduriko programa horiek modu pedagogikoan jorratzen dute gai bat, infografia, esperimentazioa eta zehaztasuna erabiliz; hala, ikus-entzuleak prozesu osoaren garapena uler dezake eta esperimentazioa testuinguruan jar dezake, eta zentzua eman.
• Science et Vie aldizkaria. Argitalpen hori irakurle espezializatuagoei zuzenduta dago, eta zientzia eta teknologiari lotutako gaiak jorratzen ditu, azken aurkikuntzekin edo gertaerekin erlazionatuta daudenak edo dosier baten bidez jorratzen den gai jakin bati buruzkoak.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
3
Denek esaten dute Wikipedia entziklopedia digitalera jotzen dutela, ia
gai guztiei buruzko sarrerak baititu. Askotan, informazio laburra, erraza eta
ulergarria ematen du. 2001ean hasi zen, eta, gaur egun, Interneteko kontsulta-
obra handiena eta ezagunena da.
Ipar Euskal Herriko ikasleen diskurtsoan, arestian aipatutako programez eta kateez gain, informazio zientifikoko eta/edo teknologikoko emanaldi asko jaso dira. Horietako batzuk dira:
• LTDko kate berriak, zeinek aukera asko ematen baitituzte; esaterako, Animaux, Eureka, Histoire, Planète edo National Geographic.
• France 2ko albistegia eta France 5eko “C’est dans l’air” programa.
• Prentsa, hala nola Le monde, Liberation, Le Canard Enchaîné…
• Doktoregaien artean, beren ikasketa-alorrari lotutako informazioari buruzko oso aldizkari espezializatuak edo datu-baseak jaso dira.
Oro har, Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroako Foru Erkidegoko zein Ipar Euskal Herriko biztanleak, informazioa zer bidetatik jasotzen duten esateaz gain, hiru bide-mota ezartzeko gai izan dira beren diskurtsoan:
Jarrera pasiboarekin ikusten dituztenak: informazioak hunkitu egiten ditu herritarrak.
Jarrera aktiboarekin ikusten dituztenak: herritarrek informazio horrekin erlazionatzea erabakitzen dute.
Jarrera proaktiboarekin ikusten dituztenak: herritarrek sakondu egiten dute haien interesa piztu duen gai batean.
Hauek dira deskribatutako hiru moten ezaugarriak:
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
4
JARRERA PASIBOAREKIN
IKUSTEN DITUZTENAK…
• Batez ere, informazio orokorreko tarteak, hainbat formatutan ematen direnak (telebista, irratia, prentsa…) eta zientzia eta teknologiarekin lotutako albisteak ematen dituztenak.
• Ez dute informazio hori bilatzen; informazioak hunkitu egiten ditu.
JARRERA AKTIBOAREKIN
IKUSTEN DITUZTENAK…
• Arreta zehazki zientziaren dibulgazioan jartzen duten tarteak dira; horien artean aipagarriak dira aldizkari espezializatuak.
• Herritar batzuek ohiz kontsumitzen dituzte.
JARRERA PROAKTIBOAREKIN
IKUSTEN DITUZTENAK…
• Batik bat, Interneti, blogei, tweetei eta abarri lotuta daude.
• Bide horri konnotazio berezia ematen zaio, aldez aurretik interesa piztu duen gai batean sakontzeko erabiltzen baita normalean.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 105
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
6.2 Komunikabideek
zientziaren
komunikazioan duten
zeregina
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 106
Oro har, hautematen da zientzia eta teknologia ez direla askotan agertzen masa-komunikabideetan. Gainera, argi eta garbi identifikatuta dago zer momentu edo egoeretan nagusitzen diren gai-mota horiek.
“Zerbait ematen dute, bakarrik, esaten dutenean: hau sekulakoa da!”Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Morbosoak direnean bakarrik ematen dituzte gauzak”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Egunkarietako azalean gai zientifiko eta teknologikoak agertzen dira pandemia bat gertatzen denean, hondamendi natural bat gertatzen denean edo Nobel Saria
zientzialari frantziar bati ematen diotenean bakarrik”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
6.2. Komunikabideek zientziaren komunikazioan duten zeregina
Zientzia eta teknologia protagonista izaten dira…
• Nobel sariak ematen direnean.
• Aurkikuntza garrantzitsu bat egiten denean edo teoriaren bat
gezurtatzen denean.
• Gaixotasun larrien sendabidean aurrera egiten denean.
• Inpaktu bisual handia duen prototipo bat aurkezten denean.
• Ikuspegi etiko edo erlijiosotik gizartearentzat polemikoa den
gai bat ikertzen denean.
• Hondamendiren bat gertatzen denean.
• Produkturen bat sustatzeko interes komertzialak daudenean.
• ...
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 10
7
“Zerbait ematen dute espezifikoa baldin bada, aurkikuntza handi bat baldin bada; baina, bestela…”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Zientzia eta teknologiari buruz argitaratzen dena, batzuetan, komunikabideen interesek baldintzatzen dute; komunikabide jakin batzuk kritikoak izan dira
nekazaritzarako produktu fitosanitarioak saltzen dituen Monsanto enpresarekin, eta komunikabideak gehiegi baliatzen dira batzuetan beren posizio menderatzaileaz”
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak
GIZARTEAK DIO “KOIUNTURAZKOA ETA EMAITZARA BIDERATUTAKOA” DELA MASA-KOMUNIKABIDEEK
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIARI LOTUTAKO GAIEI EMATEN DIETEN TRATAMENDUA.
Herritarrek kritikatu egiten dute komunikabideek zientzia eta teknologiari lotutako
gaiei ematen dieten tratamendua, pentsatzen baitute gehiegi dagoela
gertakarien mende. Gertakariari oso lotuta dagoen tratamendu horrek ez dio
jaramonik egiten denboran tratamendu erregular bat emateari. Beraz,
komunikabideek gai zientifiko eta teknologikoei ematen dieten tratamendua guztiz
ziklikoa da; denbora-tarte txiki batean estaldura mediatiko handia izaten dute, eta,
gero, denbora luzez egoten dira isilik.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 108
Era berean, pentsatzen da komunikabideak gai horietaz interesatzen direla,
batez ere, hondamendiak gertatzen direnean, hala nola odol kutsatua, H5N1
gripea, GEOek eragindako hondamenak eta Fukushimako zentral nuklearraren
eztanda. Aste batzuez, komunikabideek sakonki jorratzen dituzte hondamendi
horiek, eta modu guztietara aztertzen dituzte halako gertakari baten arrazoiak,
garapena eta ondorioak. “Gehiegizko” tratamendu horrek gaia agortzen du
azkenean, eta “gaindosia” eragiten dio ikus-entzuleari. Ondoren, gertakari hori bat-
batean utzi eta interesgarriagotzat jotzen den beste bati ekiten diote.
Iritzi publikoak, berriz, pentsatzen du komunikabide batzuek eta besteek
ematen duten tratamendu mediatikoa oso antzekoa dela, eta, kasu
batzuetan, mimetikoa ere bai. Albistegi guztiak informazio berarekin hasten dira,
antzeko hierarkizazioa egiten dute, eta aditu berak elkarrizketatzen dituzte —eta
horiek balorazio berberak egiten dituzte—; beraz, ikus-entzuleak zailtasunak ditu
informazio kontrastatua eta kontraesankorra lortzeko. Hori informazioaren logika
zirkularraren ondorio da, komunikabideak elkarren zelatan egoten baitira etengabe
eta elkar irakurtzen baitute, eta, hala, biribil itxi bat sortzen da.
Azkenik, uste da komunikabideak bi jarreren artean ibiltzen direla. Batetik,
gertakariari zuzenean eta hari bakarrik lotutako tratamendua, oso
azalekoa eta egindako aurrerapen eta aurkikuntza zientifikoen oinarriak, erronkak
eta ondorioak ulertzeko aukerarik ematen ez duena. Joera hori oso ohikoa da
telebista-kate nagusietako albistegietan. Bestetik, oso tratamendu teknikoa eta
espezializatua; tratamendu horrek ulergaitza egiten du informazioa erabilitako
lexikoa deszifratzeko eta proposatutako arrazonamenduari jarraitzeko behar den
ezagutza zientifikorik ez duten herritar gehienentzat.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 109
Gai zientifikoak eta teknologikoak agertzen diren uneez gain, herritarrek informazioa eman dute gai horiek jorratzen diren moduari eta haien ustez jorratu behar liratekeen moduari buruz:
• Zoritxarreko gertakari gisa tratatzen direla pentsatzen dute.
• Dibulgazio zientifiko gisa tratatzea eskatzen dute.
Eskema honetan, hautematen denaren eta eskatzen denaren arteko dikotomia irudikatzen da, masa-komunikabideek gai zientifiko eta teknologikoei ematen dieten tratamenduari dagokionez:
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA HONELA TRATATZEN DIRA
MASA-KOMUNIKABIDEETAN…
• Informazio gutxi.• Informazio uniformea.• Azalean tratatzen da.• Ez da ondo azaltzen.• Tarteak betetzeko / bigarren mailakoa.• Gertakarien mende dago.• Hizkuntza ez da ulertzen.• Interes ekonomikoek eta marketinak baldintzatzen dute.
ZORITXARREKO GERTAKARI GISA
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA HONELA TRATATU BEHAR
LIRATEKE MASA-KOMUNIKABIDEETAN…
• Etengabe.• Denbora gehiago emanez.• Zorroztasunez eta egiazkotasunez.• Kazetari espezializatuek azalduta.• Ikus-entzuleentzat ulergarria eginez.• Formatu desberdinetan, klasikoak zein berritzaileak.• Bizitzan zehar ikasteko moduan.• Ahalik eta jende gehienarentzat eskuragarri eginez.
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO GISA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 110
Ikasleen kolektiboak are gehiago kritikatzen du komunikabideek zientzia eta
teknologiari buruz gizarteari ematen dioten informazioa.
Ikasleak, eta, batez ere, doktoregaiak, jantziagoak daudenez gai zientifiko eta
teknologikoetan, honela kalifikatzen dute eskura dagoen informazioa: ez oso
zehatza, azalekoegia eta desinformaziotik gertu dagoena.
Hori dela eta, zientzia eta teknologiari buruzko informazio gehiago eta
kalitatekoagoa eskatzen dute, baita komunikabideetan zientzialari gehiago
egotea ere.
“Informa dezatela benetan, azaldu dezatela zer dakarren aurkikuntza batek”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
“Dibulgatzen dena gaizki dibulgatzen da, oro har”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Informazioa Fast Food da, anekdotikoa eta populista”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
“Beste modu batera hitz egitea, interesgarriagoa izan dadin, eta jende
espezializatua jartzea idazten”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Museo gehiago, zientzia eskoletan sartzea umeei, erakusketak egitea etengabe…”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
IKASLEENTZAT, KOMUNIKABIDEEK JANARI LASTER GISA TRATATZEN DITUZTE ZIENTZIA ETA
TEKNOLOGIARI BURUZKO GAIAK.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 111
Komunikabideek komunikazioan izan behar luketen zereginari dagokionez, bat datoz
denak esatean komunikabide horiek gehiago ahalegindu behar luketela
dibulgatzen, gai horiek ahalik eta jende gehienarentzat izan daitezen
eskuragarriak, are gehiago kontuan izanik pertsona guztiak ez direla berdinak
informazio zientifiko eta teknologikoaren aurrean. Haien ustez, dibulgazioak ez
dakar informazio zientifikoaren kalitateari uko egitea. Jarraitu beharreko adibide gisa
aipatzen dute Ipar Euskal Herriko biztanle askok France 5en egunero ematen den
Magazine de la Santé. Programa horrek ikusle asko izaten ditu, eta erakusten du
posible dela gai horietaz hitz egitea modu ulergarrian eta zorrotzean, eta umore-
puntu batekin.
Pentsatzen dute, halaber, klase zientifikoak lan horretan jardun behar duela;
izan ere, “kasu gehienetan, ikertzaileek ezagutza handia pilatzen dute eta lan ugari
egiten dituzte, baina ez dakite hori besteei komunikatzen, edo ez dute ahalegin hori
egiten, dela beren munduan bizi direlako, dela ez zaielako interesatzen beren
denbora zientzia komunikatzen pasatzea” (zientziako eta teknologiako ikasleak).
Izan ere, Frantziako zein atzerriko jarduera zientifikoaren antolaketak finantzazioak
bilatzera, ikerketak egitera eta ia komunitate zientifikoari bakarrik zuzenduriko
aldizkari indexatuetan artikuluak argitaratzera eramaten ditu ikertzaileak. Ondorioz,
ez dute denborarik zientzia komunikatzeko, are gehiago jakinik hori ez dela
baloratzen ez aintzat hartzen beren karrera profesionala garatzeko.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
7.- Gizartearen eskaerak
zientzia eta teknologiari
dagokienez
7.1 Zientzia eta
teknologiarentzako
lehentasunezko lan-esparruak
7.2 Gizartearen parte-hartzea
zientzia eta teknologiari
buruzko erabakiak hartzean
7.3 Garapen zientifiko eta
teknologikoaren eraginekiko
kezka nagusiak
112
7.
kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Kapitulu honetan, gizarteak zientzia eta teknologiari dagokienez dituen
eskaerak aztertzen dira. Operatiboki, hiru alderditan jartzen du arreta azterketak:
Ikerketa zientifiko eta teknologikorako zein esparru jotzen diren
lehentasunezkotzat zehaztean, eta haiek zer zeregin sozial izan behar
duten zehaztean.
Zientzia eta teknologiari buruzko erabakiak hartzean gizarte-eragile
nagusiek zer zeregin izan behar duten definitzean.
Gizarteari garapen zientifiko eta teknologikoari lotutako zer alderdik
eragiten dioten kezka zehaztean.
113
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
7.1- Zientzia eta
teknologiarentzako
lehentasunezko lan-
esparruak
114
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gizartearen diskurtsoak agerian uzten du hiru alderditan eman behar zaiola lehentasuna ikerketa zientifiko eta teknologikoari:
Bakoitzari dagokionez, zera hautematen da:
• Osasuna: garrantzi berezia ematen zaie lehentasunezkotzat jotzen diren gaixotasunentzako (besteak beste, minbizia, Alzheimerra, Parkinsona, hiesa…) irtenbideak bilatzeari lotutako gaiei, eta jendeari bizi-kalitate eta -itxaropen handiagoa eman nahi zaio.
“Osasuna lehentasun argia da, hots, bizi-kalitatea eta bizi-itxaropena”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Medikuntza-gaiak oso garrantzitsuak dira; lehentasunezkoak izan behar dute, zalantzarik gabe”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Alzheimerra eta antzeko endekapenezko gaixotasunak geldiarazteko eta sendatzeko terapiak sustatzea ezinbestekoa da”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Honek erakusten du ez dakigula zer jaten dugun eta zer ondorio izan ditzaketen
etorkizunean gure osasunerako egunero jaten ditugun elikagaiek”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
“Hirugarren adinean, Alzheimerra, Parkinsona eta halako gaixotasunetan,
eguneko zentroak sortzen… inbertitu behar litzateke”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
7.1 Zientzia eta teknologiarentzako lehentasunezko lan-esparruak
Zientziak eta teknologiak gai hauetan izan behar dute lehentasuna:
• OSASUNEAN.
• JASANGARRITASUNEAN.
• EREDU SOZIOEKONOMIKOAN.
115
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Jasangarritasuna: garapen jasangarriak ezinbesteko motorra izan behar du gizartearen aurrerapenerako. Esparru horretan, bereziki garrantzitsua da baliabide energetikoei eta eraginkortasun energetikoaren eta energia berriztagarrien alde apustu egin beharrari buruzko diskurtsoa.
“Energian ikertu behar da; krisi energetikoa larria da, eta indarrean dago”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Energia berriztagarrien aldeko apustua egingo duen garapen-eredu bat behar da” Ipar Euskal Herriko herritarrak.
“Agian ez da beharrezkoa mendi guztiak suntsitzea, bidaian 20 minutu
aurrezteko”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak.
• Eredu sozioekonomikoa: gaur egungo krisia eragin duen egungo eredu sozioekonomikoa birpentsatzeko beharra aldarrikatzen da, batez ere Ipar Euskal Herrian. Pentsatzen da krisi honek agerian utzi duela ziklo baten amaierara iritsi garela eta ezinbestekoa dela gure eredu sozioekonomikoa birpentsatzea mundu globalizatu bateko etorkizuneko erronkei aurre egiteko. Uste da giza eta gizarte-zientzien ekarpena erabakigarria dela eta ekonomian, soziologian eta antropologian ikertzea sustatu behar dela, garapen ekonomikoa, gizarte-kohesioa eta ingurumenaren babesa uztartuko dituzten ordezko ereduak diseinatzeko.
“Teoria ekonomikoan ikertu behar da, krisitik nola atera jakiteko”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Ongizatearen teoriak birpentsatu behar dira, hemendik nola
atera ikusteko”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
“Afrikakoek jan dezaten zerbait asmatzea”
Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
116
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 11
7
Lehentasunezko lan-esparruak horiek diren arren, badago beste eskaera bat ere: lortzen diren emaitza gehienek aurrerapen praktikoak, ukigarriak eta jendearen premiei aplika dakizkiekeenak izatea, eta ikerketa zientifiko eta teknologikoaren emaitzek itzulkin bat ematea gizarteari.
Hau da, abiapuntutzat jotzen da zientzian eta teknologian egiten den inbertsioak, batez ere inbertsio publikoak, elementu praktikoak ekarri behar dituela gehienbat, “jakiteagatik jakitetik” urrunduta, eta horrek gizarte osoaren mesederako izan behar duela.
“Helburu zehatzekin, xedeekin ikertu behar da; bestela, ez litzateke ikertu behar”
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak.
Beraz, hau eskatzen da:
Planteamendu horretan, interes orokorra nagusitzen da beste gauza batzuen
aldean. Ikuspegi sozialaren aldeko apustua egiten da, merkatuaren
ikuspegiaren aldekoa egin beharrean.
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREN ZEREGINAK IZAN BEHAR DU GIZARTE OSOAREN BIZI-KALITATEA
HOBETZEA.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INTERES OROKORRA NAGUSITZEAREN ALDEKO
APUSTUA EGITEA
• Gizartearentzat lehentasunezkoak diren esparruetara bideratuta egon behar du ikerketa zientifiko eta teknologikoak.
• Haren emaitzek gizarteko kide guztietan izan behar dute eragina.
MERKATUAREN NAGUSITASUNA
BAZTERTZEA
• Etekin ekonomiko handiagoak eman ditzaketen esparruetara bideratuta egon behar du ikerketa zientifiko eta teknologikoak.
• Haren emaitzek haiek eskuratzeko gaitasuna dutenetan izan behar dute eragina.
118
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
7.2. Gizartearen parte-
hartzea zientzia eta
teknologiari buruzko
erabakiak hartzean
119
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Euskal Herriko biztanleentzat, lau eragile erabakigarrik hartu behar dute parte ikerketa zientifiko eta teknologikoari buruzko erabakiak hartzean:
• Administrazioak.
• Enpresek.
• Komunitate zientifikoak.
• Herritarrek.
Halaber, haien ustez horietako bakoitzak izan behar duen zeregina definitzen dute:
7.2. Gizartearen parte-hartzea zientzia eta teknologiari buruzko erabakiak hartzean
INTERES OROKORRAREN BERMEA
ADMINISTRAZIOAK hau egin behar du:
• Baliabideak inbertitu. Finantzatu.• Inbertsioei lehentasuna eman.• Proiektuen kontrola eta segimendua egin.• Herritarrei galdetu.• Zientzia eta teknologiari buruz informatu eta haiek dibulgatu.• Ekonomikoki errentagarriak ez diren alderdiak estali.
I+G+Bren ALDEKO APUSTUA
ENPRESEK hau egin behar dute:• Berrikuntzan inbertitu.• Aurrerapenak aplikatu.• Talentua sartu.• Etekinak lortu.
GIZARTE ZIBILAREN ETA KONTSUMO
ADIMENDUNAREN KONTRAPISUA
HERRITARREK hau egin behar dute:
• Informatu. In-formatu.• Hausnartu eta iritzia eman.• Klase politikoari exijitu.• Mobilizatu.• Arduraz kontsumitu.
PROTAGONISMOA ADITUAREN AHOTSETIK
KOMUNITATE ZIENTIFIKOAK hau egin behar du:
• Ikerketan aurrera egin.• Zientzia dibulgatu.• Iritzia sorrarazi.• Interes zientifikoa, interes soziala eta interes ekonomikoa orekatu.• Finantzazioa bilatu – ikertzen jarraitu.
120
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ikusten denez, Euskal Herriko biztanleek argi eta garbi kokatzen dute
lehentasunezko eragile bakoitza:
• Administrazioak, lehenik eta behin, interes orokorra zaindu behar du
zientzia eta teknologiaren esparruan inbertitzeko lehentasunak
zehazterakoan. Horretarako, herritarrek eskatzen dute kontuan izan dadila
haien iritzia, eta, batez ere, sakonki gainbegira dadila nora joaten
diren eta zertarako erabiltzen diren funts publikoak, finantzatutako
proiektuen segimendua eginez.
Bestalde, herritarrek argi dute administrazioak bultzatu behar duela ikerketa
epe laburrera negozio-aukerarik ikusten ez delako ekimen
pribatuak parte hartzen ez duen esparruetan.
“Errentagarritasun ekonomiko zuzenik ez duten gauzentzat da”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Epe luzera etekina duen horrentzat”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Nire inguruan, gero eta ikertzaile gehiago dira kexu ikerketa gero eta
gehiago bideratzen delako kostu-, denbora- eta kalitate-eskakizun batzuk
dituzten merkatu-eskakizunetarantz, eta horrek ikertzaileen sortzeko eta
berritzeko gaitasuna murrizteko arriskua dakar”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Errentagarria ez den horretan inbertitu behar luke gobernuak”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Erakundeek sustatu egin behar dute, burokrazia kendu, eta beraiek saiatu
behar dute teknologia ustiatzen”
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako ikasleak
Gainera, gizarte osoan zientzia eta teknologia dibulgatzeko zeregin
garrantzitsua esleitzen diote herritarrek administrazioari.
121
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Enpresek apustu argia egin behar dute berrikuntzaren, ikerketaren…
alde, eta beren DNAn sartu behar dute. Horrez gain, talentua
sartzearen alde apustu egiteko eskatzen zaie, ondoen prestatuta daudenak
ez daitezen Euskal Herritik joan lan-aukera hobeen bila.
“Ezin dute beti berdin jardun; I+G+Ba sustatu eta bultzatu behar dute” Euskal
Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Esku hartu behar dute, eta ikerketarako dirua jarri”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Lankidetza publiko-pribatua funtsezkoa da, baina enpresek apustu argi bat
egin behar dute”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Enpresek ikusi behar dute talentu asko dagoela, eta hura sartzearen aldeko
apustua egin behar dute”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
Era berean, argi dute enpresek beren akziodunen alde egiten dutela lan, eta
ekonomikoki errentagarriak izan behar dutela eta etekinak lortu
behar dituztela.
• Herritarrek informatuago egon behar dute zientziari lotutako gaiei buruz,
baina, gizarte zibila diren aldetik, iritzia eman behar dute, klase
politikoari exijitu egin behar diote eta interes orokorraren alde
mobilizatu behar dute.
Gizarteari bere presentzia nabarmentzeko beste modu bat iruditzen zaio
arduraz eta adimenez kontsumitzea; hala, enpresen jarrera jakin
batzuk saritu eta beste batzuk zigortu egingo lituzke, eta horrek aldaketak
ekarriko lituzke enpresen politiketan.
“Kontsumitzaile zorrotz gisa jokatu behar dugu”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Kontsumitzaile gisa, indar handia dugu, eta hori frogatu egin da. Zeregin
garrantzitsua dugu hor”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
122
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Komunitate zientifikoak gehiago hartu behar du parte zientzia eta
teknologiari buruzko eztabaida sozialean.
Ezagutza zientifikoan eta hura formatu teknologikoan aplikatzean —hori
litzateke bere leitmotiva— ikertzeaz eta aurrera egiteaz gain, zientzia
dibulgatzearen aldeko apustua egin behar du, eta hori zeregin garrantzitsu
gisa ikusi behar du. Era berean, gizartean eragina duen iritzia sortu behar
du, herritarrak objektibitate-parametroetatik informatzeko.
“Gehiago agertu behar dute. Gaiaz hitz egiten da, baina haiek ez dira
agertzen; ez zaie entzuten”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
“Ahotsik objektiboena izan behar du, herritarrok informatuko gaituena”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Beren burua entzunarazi eta gehiago saldu behar dute; beren bizitza kausa
eredugarri batean ematen dutela ikusarazi behar dute”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
123
Gainera, bada eztabaida sozial bat hainbat gaiez hitz egiten duena:
• Langile zientifikoek zer esparrutan ikertu nahi duten erabakitzeko behar
duten independentzia.
• Beren “aurkikuntzek” ondorio praktikoak izateko eta gizarteari
bizi-kalitate hobea emateko beharra.
• Lan egiten duten eta ordaintzen dieten marka komertzialekiko izan behar
duten leialtasuna.
Eztabaida horretan, gizartearen ustez, hainbat printzipiok
talka egiten dute: batetik, ikertzailearen autonomia edo interes
zientifikoak; bestetik, haien lanari esleitzen zaion interes sozialak;
eta, azkenik, gure gizartean hain presente dagoen merkatuaren
logikak.
Eztabaida hori ez dago sozialki konponduta, nahiz eta interes sozialak
beste guztiaren aldean lehentasuna izatea eskatu.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
HERRITARREN DISKURTSO
NATURALA
7.3 Garapen zientifiko eta
teknologikoaren
eraginekiko kezka
nagusiak
124
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gizarteak premia hau du hasiera-hasieratik: ikerketa zientifiko eta teknologikoak muga batzuk izatea, gizartea bera zainduko dutenak eta birbil-biribil azalduko dutenak zientzia eta teknologia bide bat direla eta inola ere ez helburua.
Premisa horretatik abiatuta, gai batzuek kezka pizten dute eta lerro gorriak markatzen dituzte ikerketa zientifiko eta teknologikoarentzat.
7.3. Garapen zientifiko eta teknologikoaren eraginekiko kezka nagusiak
ELEMENTU HORIEI LOTUTAKO MUGAK ESKATZEN DITU GIZARTEAK GARAPEN ZIENTIFIKOARENTZAT
“Muga horiek gaindituz gero, ez zaigu batere gustatuko geronen argazkia”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Garapen zientifiko eta teknologikoaren eraginekiko kezkak…
• Hautespen naturala eta klonazioa.• Interes ekonomikoaren nagusitasuna ikerketa zientifiko-teknologikoaren motor gisa.• Aurrerapenak ez unibertsalizatzea gizarte aurreratuetan eta hirugarren munduarekiko.• Elikagaien segurtasuna eta, batez ere, genetikoki eraldatutako organismoak.• Ingurumenarekiko errespetua eta baliabide naturalen kontsumo jasangarria.• Pentsamendua homogeneizatzea, globalizazioaren eta nortasuna galtzearen ondorioz.• Informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriak erabiltzearen ondorioak: pribatutasun-arazoak, ziber-jazarpena, mendekotasunak, harreman pertsonal birtualak…
125
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ikusten denez, hainbat motatako mugak ari da eskatzen gizartea:
• Muga etiko eta moralak, hautespen naturalarekin eta klonazio
terapeutikoarekin erlazionatutako guztiari dagokionez; izan ere, klonazio
terapeutikoak aukera ematen du zelula egokiak hazteko,
gaixotasuna eragin duen ehun gaixoa ordeztu dadin eta
organismoak ez dezan hura baztertu. Horrek ikerketa zientifiko eta
teknologikoaren mugen auzia mahaigaineratzen du. Era berean,
heriotza duinerako eskubidea behin baino gehiagotan aipatu da,
patologia sendaezin bat duen gaixoak bere heriotzaz —hiltzeko
unea, lekua eta modua— askatasunez erabakitzeko duen eskubidea
planteatzen baitu.
“Hemen, ezin dira gauza batzuk ikertu, muga moralak baitaude”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Muga ekonomikoak, interes ekonomikoaren nagusitasunari eta logika
kapitalistari dagokienez, garapen zientifiko eta teknologikoaren motor gisa.
“Ikerketak misio soziala izan behar du; etekin ekonomikoaren legea bakarrik
hartzen bada kontuan, ez du aurrerapen sozialik ekarriko, baizik eta gutxi
batzuen interesak aseko ditu”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Ikasleek, berriz, hainbat motatako arriskuak hautematen dituzte.
Batetik, etxetresna elektrikoen eta, batez ere, produktu elektronikoen
zaharkitzapen programatua kritikatzen da; aurrerapen zientifiko eta
teknikoak haien erabilera mugatzeko erabiltzen direla salatzen dute.
“Zaharkitzapen programatuaren ondorioz, aparatu baten bizi-iraupena 3
urtekoa da, eta kito; izan ere, urteak eta urteak irauten zuten bonbilla
batzuk asmatu zituzten, eta, azkenean, ez zituzten merkatuan utzi”
Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
126
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Bestetik, aurrerapen teknologikoak nolabait “bahitzeko” arriskua
hautematen da; hala, ez dira komertzializatzen lortzen diren
aurrerapen guztiak, produktu horiek etengabe kontsumitzea
sustatzeko.
“Prototipo eta berrikuntza garrantzitsu batzuk ez dira komertzializatzen,
egungo negozioaren logikaren aurkakoa baita”
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
Azkenik, ikerketa medikoko aurrerapenak kontrolatzea eskatzen da, ez
daitezen bakarrik negozio ekonomiko bat izan, baizik eta haiek behar dituzten
guztientzako onura sozial bat.
“Beldur naiz lehen munduko gizarteetako gaixotasunetarako bakarrik
ikertzea. Zientzia hori bakarrik existitzen da; beste gauza asko ez dira
aplikatzen, ez baita interesatzen malaria ikertzea”
Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
127
• Muga sozialak, aurrerapenen unibertsaltasuna eskatzeari dagokionez.
“Gizarteari mesede egingo dioten gauzak ikertu behar ditu zientziak”
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
“Duela gutxi jakin genuen iPhone-koek oso gutxi ordaintzen dietela Txinako
langileei; 4 euro edo”
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
• Ingurumen-mugak, ingurumena errespetatzea eta baliabideak ondorengo
belaunaldiak kontuan hartuta kontsumitzea eskatzeari dagokionez.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
“Ikerketak lehentasuna eman behar dio ingurumenarekin erlazionatutako
guztiari; azken batean, garapen jasangarria sustatu behar du”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Hor dago jasangarritasunaren gaia; zenbateraino erabili ahal izango dira
baliabideak zientzia eta teknologia garatzeko?
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
• Beste muga batzuk, gai hauekin zerikusia dutenak:
• Elikagaien segurtasuna.
“Gai hori oso garrantzitsua da, eta oso informazio gutxi dugu hari buruz. Jaten
dugunaz ari gara; informatu egin behar gaituzte, eta berrikuntzek segurtasun
handiena izan behar dute. Onartezina da saiakuntza eta errorea”
Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Pentsamendua homogeneizatzea.
“Planeta homogeneizatzen ari dela ikusten dut. Herrialde itxi eta eskualde isolatu
batzuetan izan ezik, denda, marka eta jatetxe berak daude herrialde
guztietan: Mc Donalds, Coca Cola, baita IKEA ere. Mundu guztia saiatzen da
modu berean bizitzen eta antzera janzten. Peruko herrixka batean ere,
telebista dute, programa berak ikusten dituzte, eta arrakasta- eta
aberastasun-itxaropen berak dituzte.
Ipar Euskal Herriko herritarrak
128
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 129
• Informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriak arrazoiz
erabiltzea.
“Norbait jatetxe baten bila dabilenean, bere iPhone-a kontsultatzen du,
dendari bati galdetu beharrean. Era berean, lankide batek datu bat
behar badu, bere ordenagailura joko du eta Google erabiliko du, lagun
bati eskatu ordez. Eta norbaitek erosketak egiten dituenean, ez du
harremanik kutxazainarekin, dena automatizatuta baitago”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Egun batean, Facebook-en orri bat sortzea erabaki nuen. Etengabe
konektatzen nintzen zenbat lagun nituen jakiteko eta ea norbait
nirekin harremanetan jarri zen ikusteko. Pixkanaka-pixkanaka, ohartu
nintzen horren mende nengoela erabat, eta Facebook-eko nire profila
ezabatzea erabaki nuen”
Ipar Euskal Herriko herritarrak
“Batzuetan, lagun batek deitzen dizu arazo bat duela esanez; Whatsapp
bat bidaltzen diozu eta gero erantzuten diozu. Ez zenuen hobe
berarekin elkartzea hari entzuteko?
Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
“Ezin dut egun bakar bat ere pasatu nire mugikorra eta nire mezu elektronikoak kontsultatu gabe eta sare sozialetan sartu gabe. Mendekotasun bat bihurtu da, eta desintoxikazio-sendabide bat
beharko nuke haiek uzteko” Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• IKUSPEGI SOZIALETIK…
• MUGA HORIEK GAINDITUZ GERO, ARRISKUA DAGO ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA HELBURU BIHURTZEKO, INTERES OROKORRETIK ALDENDUTA.
• GARAPEN ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOARI NORABIDEA EMANGO DION ESPARRU FILOSOFIKO BAT BEHAR GENUKE, ETEKIN EKONOMIKOAREN ETA MASA-KONTSUMOAREN LOGIKAZ HARAINDI.
• IKASLEEN KOLEKTIBOAREN ARTEAN…
• ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREN GARAPENA MAILA “ONARGARRIAN” MANTENTZEA ESKATZEN DA, JENDEAK BERE EGIN DITZAN GARAPEN HORREN ERABILERA ETA ABANTAILAK.
• GIZARTEKO SEGMENTU JAKIN BATZUEK AURRERAPEN TEKNOLOGIKOAK BAZTERTZEKO ARRISKUA HAUTEMATEN DA, LARRITU EGITEN BAITIRA TEKNOLOGIAREN BILAKAERA OSO AZKARRARI HELTZEKO GAI EZ DIRELAKO.
130
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
8.- Ondorioak
8.
kap
itu
lua
131
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Kapitulu honetan, Euskal Herriko gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen
ikuspegiaren gainean egindako ikerketatik ateratako ondorio nagusiak jasotzen dira.
132
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientzia eta teknologia funtsezko elementu bilakatu dira Euskal Herriko bizimoduan; izan ere, zientziak eta teknologiak bizimodu hori definitzen dute herritarren eskura jartzen dituzten hainbat eta hainbat aplikazioren bidez, eta baldintzatu egiten dute, herritarrak haien mende sentitzen direlako. Une hauetan, ez da ulertzen gure eredu soziala eta ekonomikoa zientzia eta teknologiarik gabe.
Zientzia eta teknologia nekez bereiz daitekeen binomio gisa ikusten dira, nahiz eta kontzeptu bakoitzak gauza desberdinei egin erreferentzia: zientzia = ezagutza versus teknologia = ezagutzaren aplikazioa. Baina teknologiak, hots, ukigarria denak, ematen dio edukia zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso sozialari.
Zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso sozialak aurpegi bikoitza du. Hasierako diskurtso “naturalak” aurrerakuntzaz, bizi-kalitateaz eta konfortaz hitz egiten du; ondorengo diskurtsoa, berriz, oso kritikoa da, baina, aldi berean, atomizatua, eta zientzia eta teknologiaren erabilerari eta haiek eredu sozialean duten eraginari lotuta dago: interes ekonomikoaren nagusitasuna, komunikazioaren eta informazioaren teknologia berriak eta haiek gure gizarte-harremanetan dituzten eraginak…
Faltan botatzen da zientzia eta teknologiarako oinarri filosofiko bat, haien lehentasunak eta helburuak definituko dituena, merkatuaren interesez eta kontsumo-gizarteaz haraindi.
Jendearen eguneroko bizitzan duten garrantzia eta eragina aitortzen bada ere, jendearen orainean edo etorkizunean eragin zuzena izango duelako ikuspegiak baldintzatzen du zientzia eta teknologiarekiko interes esplizitua. Hala, osasunari eta ingurumenari lotutako gaiek pizten dute gehien gizartearen interesa.
Jasotako prestakuntza zientifiko eta teknologikoari dagokionez, alfabetizazio zientifiko mugatua aipatzen da, eta adierazten da prestakuntza-ereduak “zientzien” edo “letren” artean hautatu beharra sustatzen duela eta horrek baldintzatu egiten duela ikasleek zientzia eta teknologiarekin etorkizunean izango duten harremana, propioagoa edo arrotzagoa izango baita.
Batez ere ikasleek eskatzen dute zientziako eta teknologiako prestakuntzak hauen arteko oreka bilatu dezala: jakintza espezializatua, prestakuntza integrala eta lanerako orientazioa.
Ikuspegi sozialetik, “talentuen ihesa” bi gauza garrantzitsuren konbinazioaren ondorio da: batetik, gizarteak ez aintzatestea zientzialari-lanbidea, eta, bestetik, Euskal Herrian karrera zientifiko oso bat garatzeko aukera emango luketen baldintza objektiborik ez egotea.
133
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Euskal Herriko biztanleek pentsatzen dute zientzia eta teknologiaren inbertsioaren eta garapenaren helburuak Europako herrialde aitzindariena bera izan behar duela. Hala ere, kontuan izan beharreko desberdintasunak daude lurraldearen arabera:
Euskal Autonomia Erkidegoan, faltan botatzen da alor horretan egiten den lan guztia bilduko eta baloratuko duen erreferentzia bat.
Nafarroako Foru Erkidegoan, ibilitako bidearen eta etorkizuneko aukeren auto-konbentzimendu handiagoa eskatzen da.
Ipar Euskal Herrian, berebiziko garrantzia duten baldintzatzaile batzuk azpimarratzen dira:
• Politika zientifiko eta teknologiko bat egiteko eta ondoren ezartzeko gai den erakunde propiorik ez egotea.
• Bete-betean jardungo duen unibertsitaterik ez egotea.
• Turismoan eta nekazaritzan oinarritutako eredu ekonomikoaren desorekak.
• Enpresa txiki eta ertainen nagusitasuna eta enplegu kualifikatuaren eskasia.
Gaur egun, zientzian eta teknologian inbertitzeko politiketan krisi ekonomikoak duen eragin handia azpimarratzen da; horren ondorioz, inbertsio publiko gutxiago dago, ikertzaileen kolektiboaren baldintzak ezegonkortu egiten dira, eta karrera zientifiko bat egiteko aukera gutxiago dago. Diskurtso horrek indar handiagoa du Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan.
Diskurtso soziala oso kritikoa da zientzia eta teknologiari buruz gizarteari helarazten zaion informazioarekin, eta zientzia dibulgatzean datzan komunikazio bat eskatzen da. Egoera horren oinarrian, hau aurkitzen dugu:
Batetik, komunitate zientifikoak zeregin horiekiko duen desinteresa.
Bestetik, komunikabideek zientzia eta teknologiari lotutako gaiei ematen dieten tratamendua.
Gizartearen interesa pizten duten gaiei dagokienez, ikerketa zientifiko eta teknologikoaren lehentasun nagusiak osasuna eta garapen jasangarria izatea eskatzen da. Horrez gain, egungo testuinguru ekonomikoaren ondorioz, egungo eredu sozioekonomikoari lotutako guztia izango litzateke hirugarren lehentasuna, baina ez hura zalantzan jartzeko, baizik eta krisiarentzat irtenbideak bilatzeko.
134
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Interes ekonomikoak eta merkatua garapen zientifiko eta teknologikoaren motor gisa nagusitzen diren egoera honen aurrean, interes orokorrak ezarri behar ditu lehentasunak. Gainera, baieztatzen da lau eragile gakok hartu behar dutela parte zientzia eta teknologiaren politikei buruzko erabakietan, eta bakoitzak bere zereginak izan behar ditu:
Administrazioek interes orokorra bermatu behar dute. Enpresek I+G+Bren aldeko apustua egin behar dute. Herritarrek kontrapisua egin behar dute gizarte zibila eta
kontsumitzaile adimentsuak diren aldetik. Komunitate zientifikoari dagokionez, adituaren ahotsak protagonista
izan behar du.
Garapen zientifikoa eta teknologikoa gizartearen aurrerapenarentzat funtsezkoa dela onartzen bada ere, mugak eskatzen dira zientzia eta teknologiaren zeregin soziala zaintzea bermatzeko: gizarte osoaren bizi-kalitatea hobetzea. Hala, hainbat motatako mugak aipatzen dira:
Etikoak. Ekonomikoak. Sozialak. Ingurumenekoak. ….
2008an egindako ikerketari dagokionez, joera aipagarri batzuk ikusten dira:
Duela lau urte azpimarratzen zen ikerketa zientifikoa aurrekontu publikoen mende zegoela; gaur egun, berriz, krisi ekonomikoak inbertsioan, lan-baldintzetan eta ikerketa zientifiko eta teknologikoaren alorreko etorkizuneko aukeretan dituen ondorioetan jartzen du arreta diskurtsoak.
Diskurtso sozialak talentuen iheserako arriskua aipatzen zuen; gaur egun, ordea, benetan ari da gertatzen, eta etorkizunari begira joera hori finkatzeko arriskua dago.
Gaur egun, zientzia eta teknologiaren lehentasunei buruzko erabakiak hartzean komunitate zientifikoak zein herritarrek modu aktiboagoan parte hartzea eskatzen da.
135
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 136
Eztabaida-taldeetan parte hartu dutenek beren esperientziari buruz dituzten iritziak ere jakinarazi dituzte:
Konturatu dira hasieran uste zuten baino askoz ezagutza handiagoa dutela.
Ezagutza zientifiko eta teknologikoak hartzeaz gain, eztabaida-taldeek agerian utzi dute herritarren espiritu kritikoa eta hausnartzeko gaitasuna.
Herritarrek nabarmentzen dute oso pozik daudela gai hauei buruz hitz egiteaz, ikuspuntu desberdinak ezagutzeaz eta leku desberdinetatik datorren jendearekin harremana izateaz.
Ikasleen kolektiboak adierazi du eztabaida-talde hauetan parte hartzeak eta zientzia eta teknologiari lotutako gaiez hitz egiteak beren interesa eta jakin-mina piztu dutela.
Batez ere giza eta gizarte-zientzietako lizentziatura eta masterra ikasten ari direnek nabarmendu dute kultura zientifiko gutxi dutela. Hori dela eta, ezagutzen ez duten edo, behintzat, guztiz menderatzen ez duten gai bati buruz hitz egiteko zailtasuna azpimarratzen dute, eta horrek huts egiteko eta egia ez diren gauzak esateko beldurra eragiten die, eta, batez ere, legitimotasunik ez dutela iruditzen zaie.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 13
7
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta
teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa
(2012).
Hurbilketa kuantitatiboa.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 13
8
0.
Au
rkib
idea
1. Fitxa teknikoa 141
2. Gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen irudia
146
3. Gai zientifiko eta teknologikoei buruzko informazioarekiko interesa
174
4. Zientziaren eta teknologiaren egoeraren balorazioa
221
5. Zientziaren eta teknologiaren komunikazioa
276
6. Gizartearen eskaerak zientziari eta teknologiari dagokienez
290
7. EAEren, Nafarroako Foru Erkidegoaren eta Espainiaren arteko alderaketa
321
8. Biztanleen segmentazioa, zientziarekiko eta teknologiarekiko duten jarrerari dagokionez
368
9. Ondorioak 382
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
1. Fitxa teknikoa
1.1. Helburuak
1.2. Metodologia
1.
Kap
itu
lua
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
1.1. Helburuak
Herritarrek zientzia eta teknologia nola ikusten dituzten aztertzea, eta ikuspegi hori denboran ebaluatzea, lehenengo ateraldiko datuei dagokienez.
HELBURU NAGUSIA
Gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegia aztertzea.
Jakitea gizarteak zenbateraino nahi dituen zientziari eta teknologiari lotutako lanbideak.
Diziplina zientifikoek eta teknologikoek zer interes pizten duten jakitea.
Eduki horiei buruz dagoen informazio-maila aztertzea, baita informazio hori lortzeko erabiltzen diren bitartekoak ere.
Jarduera-mota horietako parte-hartzea.
Balioztatzea zer egoera duten zientziak eta teknologiak enpresa pribatuaren esparruan beste lurraldeekin alderatuz.
Herritar bakoitzak zer prestakuntza-maila duen bere ustez arlo horretan.
Gizarteak zientziari eta teknologiari dagokienez dituen eskaerak ezagutzea. Zaletasunak eta lehentasunak.
Jarduera zientifikoa arautzeari dagokionez zer egin behar den jakitea.
Herritarrek, alor horretan, erakundeekiko duten konfiantza ezagutzea.
HELBURU XEHATUAK
140
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
1.2. Metodologia
Inkesta garatzeko zeregin teknikoak Ikerfel SAk egin ditu.
Ikerketa honetan, hiru esparruren arabera bereizi dira datuak:
Euskal Autonomia Erkidegoa
Nafarroako Foru Erkidegoa
Ipar Euskal Herria
Berariazko kapitulu batean, FECYTen Espainiako datuekiko alderaketa bat egin
dugu.
141
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
1. EAE + NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
FECYTen datu-kabineteak egindako ikerketaren azterketa
kuantitatiboa.
Ikerketa-mota
Metodologia. Lantresnak
EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko ikerketa: lehendik
zeuden datuen ustiaketa estatistikoa.
Ikerketaren zati horrek sekuentzia metodologiko honi jarraitu
dio:
Datuak lortzea:
Elhuyar Fundazioak FECYTi eskatu zion
lagatzeko Gizarteak zientziari eta teknologiari buruz
duen ikuspegiaren VI. ikerketatik (2012) EAEri eta
Nafarroako Foru Erkidegoari zegozkien datu
segmentatuak.
Estatistikoki ustiatzea eta taula gisa jartzea:
Datu-basea eskuratu ondoren, estatistikoki
ustiatu da eta taula gisa jarri da, 2008an eginiko
txostenak ezarritako ildoari jarraikiz.
Emaitzen txostena aztertzea eta idaztea:
Azkenik, datuak aztertu dira, eta gaur egun zientziari eta
teknologiari buruz dagoen ikuspegia definitu da, baita
aurreko ateraldiari dagokionez izan dituen bilakaera
nagusiak ere.*
444 EAE
414 Nafarroako Foru Erkidegoa
Laginen tamainak
2012ko otsailaren 20tik apirilaren 18ra.Landa-
lanaren data
*2006ko landa-datarekiko.
142
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2. IPAR EUSKAL HERRIA
Kuantitatiboa.Ikerketa-mota
Unibertsoa
% 95,5eko konfiantza-mailan (2 sigma), eta P=Q izanik, errore
estatistikoa ± % 5 da lagin osorako, ausazko laginketa
sinplean, proportzionalak ez diren laginak kontuan hartuz
kalkulatuta.
Lagin-errorea
2012ko uztailaren 2tik 17ra.Landa-
lanaren data
5 urtez edo gehiagoz Ipar Euskal Herrian bizi izan diren
biztanleak, gizonezkoak zein emakumezkoak, 15 urtetik
gorakoak.
Esparrua Ipar Euskal Herria.
Laginaren tamaina
400 elkarrizketa egin dira (e = ± % 5; % 95,5eko konfiantza-
maila; 2 sigma).
Azterketa-teknika
Telefono bidezko elkarrizketak, galdeketa erdi-egituratuarekin
eginak*.
*Ipar Euskal Herrian erabilitako galdeketa FECYTek Espainian 2010ean egin zuen Gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketan erabilitako bera da, ezin izan baitzen 2012ko galdeketa erabili, zailtasun burokratikoak zirela eta. 2010eko eta 2012ko galdeketak desberdintasun batzuk dituzte, eta dokumentu honetan egindako datu-azterketan jasota daude.
143
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2.- Gizarteak zientziari
eta teknologiari buruz
duen irudia
2.1. Zientziaren ikuspegia
2.2. Zientzia lanbide gisa
2.
Kap
itu
lua
144
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2.1. Zientziaren ikuspegia
145
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2.1. Zientziaren ikuspegia
Oro har, uste da aurrerapen zientifiko-teknologikoak desabantailak baino
abantaila gehiago ematen dituela. Pentsamolde-ildo orokor horren barruan,
abantaila hauek aipatu dira gehien:
Gaixotasunei eta epidemiei aurre egitea.
Gizartearen bizi-kalitatea.
Aldiz, askoz zalantzagarriagoa da aurrerapen zientifiko-teknologikoak herrialde
aberatsen eta pobreen arteko desberdintasunak murrizten laguntzen ote duen.
Oro har, EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan abantaila gehiago ikusten
zaizkio aurrerapen zientifikoari. Ipar Euskal Herrian, oro har, “abantaila
gutxiago” ikusi dituzte. Hori izanik arau orokorra, desberdintasun gutxien esparru
ekonomikoan hautematen dira, hala nola:
Garapen ekonomikoan.
Gizartearen bizi-kalitatean.
Egungo datuak aurreko ateraldiarekin alderatzen baditugu, handitu egin da
zientziak eta teknologiak lanpostuak sortzen lagunduko dutelako
konfiantza. Horretan, krisiaren nolabaiteko eragina ikus dezakegu.
Bereziki garrantzitsutzat jotzen dugu une hauetan lanpostuak sortzeko
motor gisa ikustea zientzia eta teknologia.
Oro har, esan dezakegu abantaila gehiago ikusten dituztela Nafarroako
Foru Erkidegoan, eta gutxiago EAEn.
146
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
GARAPEN EKONOMIKOA % 86 % 89 % 65
GIZARTEAREN BIZI-KALITATEA % 89 % 94 % 70
GIZA BIZITZAREN SEGURTASUNA ETA BABESA
% 90 % 84 % 67
INGURUMENA ETA NATURA KONTSERBATZEA
% 71 % 62 % 66
GAIXOTASUNEI ETA EPIDEMIEI AURRE EGITEA
% 96 % 97 % 81
ELIKADURA-PRODUKTUAK ETA NEKAZARITZA-EKOIZPENA
% 73 % 71 % 57
LANPOSTUAK SORTZEA % 71 % 63 % 64
PERTSONEN ARTEKO HARREMANAK AREAGOTZEA ETA HOBETZEA
% 65 % 61 % 50
NORBANAKOAREN ASKATASUNAK AREAGOTZEA
% 65 % 64 % 61
HERRIALDE ABERATSEN ETA POBREEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK MURRIZTEA
% 53 % 32 % 42
BATEZBESTEKOA % 76 % 72 % 62
AURRERAPEN ZIENTIFIKO-TEKNOLOGIKOAREN ABANTAILEN ESLEIPENA HAINBAT ALORRETAN (10. G.)
%-K ABANTAILAK AIPATZEN DITUZTEOinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
147
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
AURRERAPEN ZIENTIFIKO-TEKNOLOGIKOAK HAINBAT ALORRETAN DITUEN ABANTAILEN IKUSPEGIAREN BILAKAERA
2006-2012%-K ABANTAILAK AIPATZEN DITUZTE
2006 2012 p p 2006 2012 p p
GARAPEN EKONOMIKOA % 96 % 86 -10 % 93 % 89 -4
GIZARTEAREN BIZI-KALITATEA % 92 % 89 -3 % 89 % 94 +5
GIZA BIZITZAREN SEGURTASUNA ETA BABESA
% 82 % 90 -8 % 78 % 84 +6
INGURUMENA ETA NATURA KONTSERBATZEA
% 66 % 71 +5 % 44 % 62 +18
GAIXOTASUNEI ETA EPIDEMIEI AURRE EGITEA
% 95 % 96 +1 % 92 % 97 +5
ELIKADURA-PRODUKTUAK ETA NEKAZARITZA-EKOIZPENA
% 83 % 73 -10 % 57 % 71 +14
LANPOSTUAK SORTZEA % 60 % 71 +11 % 51 % 63 +12
PERTSONEN ARTEKO HARREMANAK AREAGOTZEA ETA HOBETZEA
% 69 % 65 -4 % 53 % 61 +8
NORBANAKOAREN ASKATASUNAK AREAGOTZEA
---* % 65 ---* % 64
HERRIALDE ABERATSEN ETA POBREEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK MURRIZTEA
---* % 53 ---* % 32
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
*Item hauek ez dira sartu aurreko ateraldian.
148
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Adinaren aldagaiari dagokionez, abantaila gehiago ikusten dituzte aurrerapen
zientifiko-teknologikoan gazteenek (15 eta 29 urte bitarte) eta nagusienek (65
urte edo gehiagokoek).
Oro har, 45 urtetik beherakoek abantaila gehiago ikusi dituzte honako hauetan:
Garapen ekonomikoan.
Gizartearen bizi-kalitatean.
Giza bizitzaren segurtasunean eta babesean.
Esan genezake 45 urtetik beherako pertsona horiek konfiantza handiagoa
dutela zientziak eta teknologiak eragin positiboa dutela bizi-
baldintzetan, oro har.
Zientziak eta teknologiak lanpostuak sortzen lagunduko dutelako eta
herrialde aberatsen eta pobreen arteko desberdintasunak murriztuko
dituelako itxaropena handiagoa da 65 urtetik gorakoen artean. Esan
genezake pertsona horiek abantaila gehiago ikusten dituztela zientzia
eragin ekonomikoei eta oreka sozialari lotzean.
30 eta 65 urte bitartekoek ikusi dizkiote abantaila gutxien zientziari eta
teknologiari alderdi hauetan:
Ingurumena babestean.
Pertsonen arteko harremanak areagotzean eta hobetzean.
Norbanakoaren askatasunak areagotzean.
149
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Hau da, 30 eta 64 urte bitartekoak mesfidatiagoak dira zientziak eta
teknologiak pertsonen arteko harremanetan dituzten “eragin sozial
onuragarriei” dagokienez.
AURRERAPEN ZIENTIFIKO-TEKNOLOGIKOAK HAINBAT ALORRETAN DITUEN ABANTAILEN IKUSPEGIA, ADINAREN
ALDAGAIARI DAGOKIONEZ%-K ABANTAILAK AIPATZEN DITUZTE
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 EDO
GEHIAGO
GARAPEN EKONOMIKOA % 85 % 90 % 81 % 83
GIZARTEAREN BIZI-KALITATEA % 90 % 91 % 86 % 87
GIZA BIZITZAREN SEGURTASUNA ETA BABESA
% 86 % 89 % 84 % 87
INGURUMENA ETA NATURA KONTSERBATZEA
% 71 % 68 % 63 % 74
GAIXOTASUNEI ETA EPIDEMIEI AURRE EGITEA
% 96 % 93 % 95 % 97
ELIKADURA-PRODUKTUAK ETA NEKAZARITZA-EKOIZPENA
% 72 % 69 % 71 % 75
LANPOSTUAK SORTZEA % 66 % 70 % 62 % 76
PERTSONEN ARTEKO HARREMANAK AREAGOTZEA ETA HOBETZEA
% 66 % 59 % 59 % 70
NORBANAKOAREN ASKATASUNAK AREAGOTZEA
% 70 % 58 % 61 % 68
HERRIALDE ABERATSEN ETA POBREEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK MURRIZTEA
% 47 % 43 % 48 % 55
BATEZBESTEKOA % 75 % 73 % 71 % 77
150
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oro har, elkarrizketatutako pertsonek desabantailak baino askoz abantaila
gehiago ikusten dizkiote zientziari.
Pentsamolde-ildo orokor horren barruan, bereziki nafarrek ikusten dizkiote
abantailak zientziari eta teknologiari.
Datuen bilakaera aztertuz gero, esan dezakegu zientziaren abantailen ikuspegiak
bereziki Nafarroan egin duela gora.
AURRERAPEN ZIENTIFIKO-TEKNOLOGIKOAREN ABANTAILEN IKUSPEGIA
%-K ABANTAILAK AIPATZEN DITUZTEOinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
151
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIAREN ALDERDI POSITIBOEN ETA NEGATIBOEN BALANTZEA (25. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 2006 2012
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN ONURAK KALTEAK BAINO HANDIAGOAK DIRA
% 39 % 40 % 44 % 61
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN ONURAK ETA KALTEAK OREKATUTA DAUDE
% 49 % 18 % 26 % 26
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN KALTEAK ONURAK BAINO HANDIAGOAK DIRA
% 5 % 7 % 12 % 7
EZ DUT IRITZIRIK GAI HONEN INGURUAN
% 8 % 30 % 14 % 04
EZ DU ERANTZUN --- % 5 % 4 % 1
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
152
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientzia eta teknologia gehiago lotzen dira “onurekin”…
Zenbat eta txikiagoa izan elkarrizketatutako pertsonen
adina.
Zenbat eta handiagoa izan ikasketa-maila.
Zenbat eta altuagoa izan elkarrizketatutako pertsonen
gizarte-maila.
“Zientziari eta teknologiari” abantaila gehien ikusten dizkien pertsonaren profila
da 45 urtetik beherako pertsona, goi-mailako ikasketak dituena eta gizarte-maila
altua edo ertain-altua duena.
153
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
%-K KALTEAK BAINO ONURA GEHIAGO IKUSTEN DIZKIE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARIALDAGAI HORIEI DAGOKIENEZ
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 25% 40
% 58
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
ADINA
IKASKETA-MAILA
% 55% 30
% 39% 56
0%
100%
BAXUA - ERTAIN-BAXUA ERTAINA ERTAIN-ALTUA ALTUA
GIZARTE-MAILA
154
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2.2. Zientzia lanbide gisa
155
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2.2. Zientzia lanbide gisa
Medikuek lortu dute balorazio onena ikertutako hiru lurraldeetan. Bigarren
postuan, hau ere lurralde guztietan, zientzialariak daude, eta, hirugarren postuan,
berriz, irakasleak.
Aldiz, lanbide hauek daude okerren baloratuta:
Erlijiosoak.
Politikariak.
Laburbilduz, egiazta dezakegu zientziari eta teknologiari lotutako lanbideek
irudi ona dutela.
EAEn, lanbide hauek dute irudi hobea:
Ingeniariek.
Abokatuek.
Kirolariek.
Erlijiosoek eta politikariek irudi hobea dute Ipar Euskal Herrian.
2006ko datuekin alderatuz, EAEn hauen irudia hobetu da:
Abokatuena.
Kazetariena.
Epaileena.
Aldiz, Nafarroako Foru Erkidegoan behera egin du erlijiosoen eta politikarien
balorazioak.
156
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LANBIDE HAUEN BALORAZIO SOZIALA (6. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
OSO GUTXI ASKO
157
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LANBIDE HAUEN BALORAZIO SOZIALAREN BILAKAERA- BALORAZIOA ESKALA HONEN ARABERA EGIN DA: 1etik (OSO GUTXI) 5era
(ASKO) -
2006 2012 p p 2006 2012 p p
MEDIKUAK 4,4 4,6 +0,2 4,2 4,4 +0,2
ZIENTZIALARIAK 4,0 4,2 +0,2 4,0 4,2 +0,2
INGENIARIAK 3,8 4,0 -0,2 3,8 3,7 -0,1
EPAILEAK 3,2 3,5 +0,3 3,1 2,9 -0,2
ABOKATUAK 3,0 3,5 +0,5 3,0 3,0 =
KIROLARIAK 3,0 3,3 +0,1 3,2 3,0 -0,2
KAZETARIAK 2,9 3,3 +0,4 2,9 3,0 +0,1
ENPRESARIAK 3,2 3,3 +0,1 3,0 3,0 =
IRAKASLEAK 3,8 4,0 +0,2 3,9 4,1 +0,2
ERLIJIOSOAK 2,3 2,1 -0,2 2,5 2,2 -0,3
POLITIKARIAK 2,1 2,2 +0,1 2,0 1,7 -0,3
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
158
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Adinaren aldagaiari dagokionez, abokatuaren lanbideak lortu du baloraziorik
onena gazteenen artean (15 eta 29 urte bitarte).
Medikuaren lanbideak lortu du baloraziorik onena adin-segmentu guztietan.
Erlijiosoaren lanbidearen balorazioa hobetu egiten da elkarrizketatutako
pertsonaren adina igotzen den heinean. Horrek argi eta garbi adierazten du
biztanle gazteenak urrun daudela balio erlijiosoetatik.
Oro har, esan dezakegu lanbide horiek balorazio hobea lortu dutela goi-mailako
ikasketak dituzten pertsonen artean. Hori bereziki horrela izan da hauei
dagokienez:
Zientzialariak.
Ingeniariak.
Epaileak.
Irakasleak.
Kirolariak, berriz, hobeto baloratu dituzte lehen edo bigarren hezkuntzako
ikasketak bakarrik dituztenek.
Laburbilduz, esan dezakegu goi-mailako ikasketak dituztenek hobeto
baloratzen dituztela goi-mailako titulua eskatzen duten lanbideak.
Oro har, lanbide horiek harrera hobea izan dute hiriburuetan.
Salbuespena “erlijiosoak” dira, hobeto baloratu baitituzte herri txikietako
biztanleek.
159
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LANBIDE HAUEN BALORAZIO SOZIALA (6. G.)- BALORAZIOA ESKALA HONEN ARABERA EGIN DA: 1etik (OSO GUTXI) 5era
(ASKO) -- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE ED0
GEHIAGO
MEDIKUAK 4,5 4,4 4,4 4,5
ZIENTZIALARIAK 4,2 4,2 4,2 4,0
INGENIARIAK 4,0 3,8 3,8 3,9
EPAILEAK 3,5 3,3 3,4 3,3
ABOKATUAK 3,5 3,2 3,5 3,3
KIROLARIAK 3,3 3,1 3,2 3,3
KAZETARIAK 3,3 3,2 3,2 3,2
ENPRESARIAK 3,3 3,2 3,2 3,3
IRAKASLEAK 4,0 4,1 3,9 4,0
ERLIJIOSOAK 2,0 2,0 2,1 2,8
POLITIKARIAK 2,0 1,9 2,2 2,4
160
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LANBIDE HAUEN BALORAZIO SOZIALA (6. G.)- BALORAZIOA ESKALA HONEN ARABERA EGIN DA: 1etik (OSO GUTXI)
5era (ASKO) -- IKASKETA-MAILARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
LEHEN HEZKUNTZAKOAK
BIGARREN HEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
MEDIKUAK 4,4 4,5 4,5
ZIENTZIALARIAK 3,9 4,1 4,4
INGENIARIAK 3,8 3,8 4,1
EPAILEAK 3,4 3,3 3,6
ABOKATUAK 3,4 3,3 3,4
KIROLARIAK 3,2 3,3 3,1
KAZETARIAK 3,1 3,2 3,3
ENPRESARIAK 3,4 3,2 3,3
IRAKASLEAK 3,9 3,9 4,2
ERLIJIOSOAK 2,4 2,1 2,2
POLITIKARIAK 2,4 2,0 2,2
161
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LANBIDE HAUEN BALORAZIO SOZIALA (6. G.)- BALORAZIOA ESKALA HONEN ARABERA EGIN DA: 1etik (OSO GUTXI)
5era (ASKO) -- HABITATAREN TAMAINAREN ARABERA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
MEDIKUAK 4,3 4,5 4,5
ZIENTZIALARIAK 3,9 4,2 4,3
INGENIARIAK 3,6 3,9 4,0
EPAILEAK 3,0 3,3 3,6
ABOKATUAK 3,0 3,3 3,6
KIROLARIAK 3,2 3,1 3,3
KAZETARIAK 3,1 3,2 3,3
ENPRESARIAK 3,0 3,3 3,3
IRAKASLEAK 4,0 4,0 4,0
ERLIJIOSOAK 2,4 2,0 2,2
POLITIKARIAK 1,8 2,2 2,1
162
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oro har, uste izan da ikertzailearen lanbidea erakargarria dela, eta
asebetegarria dela pertsonalki.
Zalantza gehiago eragiten ditu, ordea, lanbide horren aintzatespen sozialak edo
ordainsari ona izateak.
“Aintzatespen sozialaren” ikuspegia handiagoa da EAEn eta Nafarroako Foru
Erkidegoan. Ipar Euskal Herrian eta Nafarroako Foru Erkidegoan iruditzen da
ikertzailearen lanbidea oso asebetegarria dela pertsonalki.
2006ko datuekin alderatuz gero, ikertzailearen lanbidea okerrago ikusten da
EAEn, bereziki aintzatespen sozialari dagokionez.
Esan dezakegu Nafarroako Foru Erkidegoan irudi horrek hobera egin duela
psikologikotzat har ditzakegun alderdiei dagokienez (“erakargarria”, “pertsonalki
asebetegarria”); ordainsariaren balorazioak, ordea, behera egin du.
163
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
IKERTZAILEAREN LANBIDEAREN IRUDIA (20. G.)(% ADOS DAGO ESALDI HAUEKIN)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
164
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 2006 2012
OSO ERAKARGARRIA GAZTEENTZAT % 60 % 53 % 46 % 52
PERTSONALKI ASEBETEGARRIA % 60 % 52 % 54 % 68
AINTZATESPEN SOZIAL HANDIA DU % 44 % 33 % 39 % 36
ORDAINSARI ONA DU % 34 % 26 % 34 % 19
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
IKERTZAILEAREN LANBIDEAREN IRUDIAREN BILAKAERA (20. G.)
(% ADOS DAGO ESALDI HAUEKIN)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
165
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oro har, esan dezakegu 15 eta 29 urte bitartekoek hobeto ikusten dutela
ikertzailearen lanbidea alderdi hauei dagokienez:
Aintzatespen soziala.
Ordainsari ona.
Goi-mailako ikasketak dituztenek gehiago lotzen dute ikerketa “asebetetze
pertsonalarekin”; lehen hezkuntzako ikasketak dituztenek, ordea, gehiago lotzen
dute “ordainsari ona izatearekin”.
Habitataren aldetik, ez dago desberdintasun handirik, baina esan genezake
ikertzailearen jarduera ez dela hain erakargarria herri ertainetan.
166
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 54% 50 % 55 % 52
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 65 URTE EDO GEHIAGO
IKERTZAILEAREN LANBIDEA “OSO ERAKARGARRIA GAZTEENTZAT”. HAUEI DAGOKIENEZ: (20. G.)
(% ADOS)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 52 % 53 % 53
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
ADIN-SEGMENTUA
IKASKETA-MAILA
% 55% 48
% 57
0%
100%
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
HABITATA
167
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 42
% 59 % 62% 55
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 65 URTE EDO GEHIAGO
IKERTZAILEAREN LANBIDEA PERTSONALKI ASEBETEGARRIA DELAKO IRUDIA. HAUEI DAGOKIENEZ: (20. G.)
(% ADOS)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 42% 52
% 67
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
ADIN-SEGMENTUA
IKASKETA-MAILA
% 62
% 48% 62
0%
100%
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
HABITATA
168
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 30
% 37% 28 % 35
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 65 URTE EDO GEHIAGO
IKERTZAILEAREN LANBIDEAK AINTZATESPEN SOZIAL HANDIA DUELAKO IRUDIA. HAUEI DAGOKIENEZ: (20. G.)
(% ADOS)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 30 % 36% 29
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
ADIN-SEGMENTUA
IKASKETA-MAILA
% 34 % 33 % 32
0%
100%
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
HABITATA
169
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 30% 22 % 21
% 20
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 65 URTE EDO GEHIAGO
IKERTZAILEAREN LANBIDEAK ORDAINSARI ONA DUELAKO IRUDIA. HAUEI DAGOKIENEZ: (20. G.)
(% ADOS)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 28 % 26% 19
0%
100%
LEHEN MAILAKOAK BIGARREN MAILAKOAK GOI-MAILAKOAK
ADIN-SEGMENTUA
IKASKETA-MAILA
% 30% 23 % 21
0%
100%
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
HABITATA
170
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ipar Euskal Herrian elkarrizketatutako pertsonei bakarrik egindako galdera
batean, esan zaigu zientzian eta teknologian jarduteko motibazio nagusia dela
“ezagutza berriak bilatzea”. Beste motibazio bat litzateke gizarteko arazoak
konpontzen laguntzea.
ZIENTZIAN ETA TEKNOLOGIAN JARDUTEARI LOTUTAKO MOTIBAZIOAK (18. G.)
- IPAR EUSKAL HERRIAN ELKARRIZKETATUTAKOEI BAKARRIK EGINDAKO GALDERA -
Oinarria: Ipar Euskal Herrian elkarrizketatutakoak
% 67
% 35
% 16
% 10
% 6
% 6
% 4
% 1
% 18
% 1
0% 100%
EZAGUTZA BERRIAK BILATZEA
GIZARTEKO ARAZOAK KONPONTZEN LAGUNTZEA
EZ DAKI / EZ DU IRITZIRIK
DIRUA IRABAZTEA
OSPEA BILATZEA
BERE LANA NORBERAK ANTOLATZEKO AUKERA
BALDINTZA PROFESIONALAK
MOTIBAZIOA, NORBERAREN INTERESA
EZ DAKI / EZ DU IRITZIRIK
BESTELAKO ERANTZUNAK
171
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.- Gai zientifiko eta
teknologikoei buruzko
informazioarekiko
interesa3.1. Interes-maila
3.2. Informazioa
3.3. Jardueretan parte hartzea
3.
kap
itu
lua
172
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.1. Interes-maila
173
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.1. Interes-maila
Lehentasunezko interesguneez galdetuta, EAEn zientzia eta teknologia aipatu ditu
% 19k. Horrek interes-maila ertaina adierazten du. Zehazki, zazpigarren postua
hartzen du 17 gaitatik. Gai hauek piztu dute interes handiena:
Kirolek % 35
Medikuntzak eta osasunak % 33
Hiru interesgune nagusi ditugu:
Aisialdia (kirolak, zinema…).
Ekonomia (lana eta enplegua, ekonomia…).
Teknologia eta zientzia (medikuntza, zientzia eta teknologia…).
Kontsumo-gaiekiko interesa ere badagoela esan dezakegu.
EAEn hauteman da zientziarekiko, teknologiarekiko eta medikuntzarekiko interes
handiena. Beste muturrean, Ipar Euskal Herria dugu, non gehiago interesatzen
baita politika.
Egungo datuak 2006koekin alderatuz gero, ikusten dugu krisiak lana eta
enpleguagatiko kezka handitu duela, bai EAEn, bai Nafarroako Foru
Erkidegoan (bereziki).
EAEn, gora egin du zientziarekiko eta teknologiarekiko interesak.
Alderdi ekonomikoa, oro har, Nafarroako Foru Erkidegoan
interesatzen da bereziki.
174
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHENTASUNEZKO HIRU INTERESGUNE (1. G.)- BAT-BATEKO AIPUA -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Bereziki:Gaurkotasuneko albisteak, % 4; eta gizarte-gaiak, % 4.**Bereziki:Gaurkotasuneko albisteak, % 3; bertako informazioa, % 4; nazioarteko informazioa, % 3.
***
175
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHENTASUNEZKO INTERESGUNEEN BILAKAERA (1. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
ELIKADURA ETA KONTSUMOA % 20 % 27 -7 % 24 % 16 -8
ASTROLOGIA/OKULTISMO --- % 3 --- --- ---
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA % 8 % 19 +11 % 12 % 11 -1
ZINEMA ETA IKUSKIZUNAK % 15 % 26 +11 % 15 % 17 +2
ARTEA ETA KULTURA % 15 % 11 -4 % 17 % 17 =
KIROLAK % 32 % 35 +3 % 28 % 27 -1
EKONOMIA ETA ENPRESAK % 6 % 14 +8 % 6 % 21 +15
HEZKUNTZA % 13 % 15 +2 % 14 % 14 =
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 24 % 33 +9 % 26 % 20 -6
INGURUMENA ETA EKOLOGIA % 13 % 10 -3 % 16 % 12 -4
POLITIKA % 22 % 11 -11 % 16 % 23 +7
GERTAERAK % 20 % 10 -10 % 14 % 10 -4
TERRORISMOA % 10 % 1 -9 % 8 % 2 -6
BIDAIAK/TURISMOA % 12 % 22 +3 % 13 % 9 -4
OSPETSUEN GAIAK % 6 % 9 +14 % 3 % 3 =
LANA ETA ENPLEGUA % 13 % 27 --- % 11 % 34 +23
PENTSIOAK* --- % 7 --- --- % 4 ---
BESTE BATZUK --- % 2 --- --- % 25 ---
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
*Gai hori ez zen sartu 2006an.
176
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientzia eta teknologia. Zinema eta ikuskizunak. Kirolak. Bidaiak, turismoa.
15-29 URTE
Adinaren aldagaiari dagokionez, desberdintasunak aurkitu ditzakegu
lehentasunezko interesguneetan.
ADIN-SEGMENTU HAUETAN INTERES HANDIENA PIZTU DUTEN GAIAK
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ekonomia eta enpresak. Lana eta enplegua.
30-45 URTE
Elikadura eta kontsumoa. Politika.
46-64 URTE
Medikuntza eta osasuna. Pentsioak. Gertaerak.
64 URTETIK GORA
177
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15 eta 29 urte bitartekoetan, zientziak eta teknologiak interes handiagoa piztu
dute. Segmentu horretan, interes berezia piztu dute bereziki aisialdiarekin lotu
ditzakegun gaiek.
30 eta 45 urte bitartekoetan, batez ere ekonomian eta enpleguan eragina duten
gaiak dira lehentasunezkoak.
Osasunarekiko kezka handiagoa da 64 urtetik aurrera. Horri elikadura eta
kontsumoa ere lotzen zaizkio. Pertsona horiek ere interes handiagoa dute gai
politikoekiko.
178
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHENTASUNEZKO HIRU INTERESGUNE, ADIN-SEGMENTUEI DAGOKIENEZ (1. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
Elikadura eta kontsumoa % 17 % 26 % 31 % 26
Astrologia / okultismo % 4 % 2 % 2 % 1
Zientzia eta teknologia % 27 % 15 % 13 % 9
Zinema eta ikuskizunak % 37 % 23 % 18 % 10
Artea eta kultura % 12 % 17 % 13 % 10
Kirolak % 39 % 33 % 31 % 27
Ekonomia eta enpresak % 13 % 18 % 19 % 15
Hezkuntza % 17 % 21 % 11 % 5
Medikuntza eta osasuna % 18 % 29 % 31 % 44
Ingurumena eta ekologia % 9 % 13 % 13 % 7
Politika % 8 % 15 % 19 % 22
Gertaerak % 7 % 7 % 9 % 16
Terrorismoa % 0 % 1 % 2 % 1
Bidaiak/Turismoa % 26 % 16 % 18 % 12
Ospetsuen gertaerak % 9 % 6 % 5 % 9
Lana eta enplegua % 25 % 33 % 27 % 20
Pentsioak % 0 % 0 % 5 % 24
Ehuneko nabarmenduak.
179
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elikadura eta kontsumoa. Medikuntza eta osasuna. Gertaerak. Pentsioak.
LEHEN HEZKUNTZAK
OAK
Ikasketa-mailari dagokionez, interesgune hauek bereiz ditzakegu batez ere.
ADIN-SEGMENTU HAUETAN INTERES HANDIENA PIZTU DUTEN GAIAK, IKASKETA-MAILARI DAGOKIONEZOinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Kirolak. Bidaiak/turismoa. Lana eta enplegua.
BIGARREN HEZKUNTZAK
OAK
Zientzia eta teknologia. Politika. Zinema eta ikuskizunak. Artea eta kultura. Ekonomia eta enpresak. Hezkuntza.
GOI-MAILAKOAK
180
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHENTASUNEZKO HIRU INTERESGUNE, IKASKETA-MAILARI DAGOKIONEZ (1. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
ELIKADURA ETA KONTSUMOA % 29 % 24 % 23
ASTROLOGIA/OKULTISMO % 3 % 3 % 1
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA % 7 % 13 % 27
ZINEMA ETA IKUSKIZUNAK % 15 % 24 % 26
ARTEA ETA KULTURA % 5 % 12 % 18
KIROLAK % 32 % 38 % 25
EKONOMIA ETA ENPRESAK % 5 % 13 % 25
HEZKUNTZA % 5 % 13 % 21
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 48 % 27 % 27
INGURUMENA ETA EKOLOGIA % 14 % 9 % 12
POLITIKA % 10 % 15 % 17
GERTAERAK % 23 % 8 % 6
TERRORISMOA % 0 % 1 % 1
BIDAIAK/TURISMOA % 11 % 22 % 16
OSPETSUEN GAIAK % 11 % 5 % 9
LANA ETA ENPLEGUA % 16 % 33 % 22
PENTSIOAK* % 26 % 4 % 1
Ehuneko nabarmenduak.
181
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gai batzuek pizten duten interesagatik zuzenean galdetu dugunean, hauek pizten
dute interes handiena:
Elikadurak eta kontsumoak.
Zinemak, arteak eta kulturak.
Medikuntzak eta osasunak.
Ingurumenak eta ekologiak.
Zientziak eta teknologiak interes ertaina pizten dute, eta desberdintasun gutxi
daude ikertutako eremu geografiko batetik bestera.
Politikak interes handiagoa pizten du Ipar Euskal Herrian.
Ekonomiari eta enpresei lotutako alderdi ekonomikoarekiko interesak gora egin
du EAEn zein Nafarroako Foru Erkidegoan. Krisiak eta komunikabideen mezuetan
ekonomiak duen garrantziak azalduko lukete interes handiago hori, argi eta garbi.
Esan dezakegu, halaber, gora egin dutela medikuntza eta osasunarekiko interesak
zein aisialdiarekikoak (kirola, zinema…). Nafarroako Foru Erkidegoan, berriz, igo
egin da politikarekiko interesa.
182
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GAI BATZUEKIKO INTERES-MAILA (3. G.)- BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOAK (1etik 5erako ESKALA) -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
BATERE INTERESIK EZ OSO INTERESATUA
183
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GAI BATZUEKIKO INTERES-MAILAREN BILAKAERA (3. G.)- BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOAK (1etik 5erako ESKALA)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
ELIKADURA ETA KONTSUMOA 3,4 3,4 = 3,4 3,5 +0,1
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA 3,0 3,0 = 2,8 3,1 +0,3
ZINEMA, ARTEA ETA KULTURA 3,2 3,4 +0,2 3,2 3,4 +0,2
KIROLAK 3,0 3,3 +0,3 2,9 3,1 +0,2
EKONOMIA ETA ENPRESAK 2,5 2,9 +0,4 2,4 3,1 +0,7
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA 3,2 3,5 +0,3 3,4 3,6 +0,2
INGURUMENA ETA EKOLOGIA 3,2 3,2 = 3,5 3,6 +0,1
POLITIKA 2,3 2,4 +0,1 2,2 2,8 +0,6
OSPETSUEN GERTAERAK 2,1 2,2 +0,1 1,7 1,8 +0,1
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
184
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gai zientifiko eta teknologikoekiko interesik ez zutenei horren arrazoiak galdetu
dizkiegunean, hiru hauek nabarmendu dizkigute bereziki:
Ez dut ulertzen.
Ez dut inoiz gai horretan pentsatu.
Interes-falta.
Nafarroako Foru Erkidegoan, bereziki nabarmendu da gaia ez ulertzea; EAEn,
berriz, gai horretan ez pentsatu izana.
185
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREKIKO INTERES-FALTAREN ARRAZOIAK (29. G.)
- BAT-BATEKO AIPUA -Oinarria: zientzia eta teknologiarekiko interes txikia dutela adierazi
duten pertsonak
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREKIKO INTERES
TXIKIA/HUTSALA% 36% 31% 31
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
186
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
EZ DUT DENBORARIK % 10 % 5 +5 % 12 % 6 -6
EZ DUT ULERTZEN % 26 % 23 -3 % 17 % 38 +21
EZ DUT BEHAR % 6 % 5 -1 % 13 % 28 +15
EZ DUT INOIZ GAI HORRETAN PENTSATU % 8 % 30 +22 % 8 % 7 -1
EZ DU NIRE INTERESA PIZTEN % 34 % 29 -5 % 18 % 46 +28
EZ DAGO ARRAZOI JAKINIK % 7 % 15 +8 % 6 % 5 -1
EZ DAKI / EZ DU ERANTZUN % 6 % 2 -4 % 21 % 7 -14
BESTE BATZUK % 2 % 5 +3 --- % 2 +2
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIAREKIKO INTERES-FALTAREN ARRAZOIEN BILAKAERA (29. G.)
- BAT-BATEKO AIPUA -Oinarria: zientzia eta teknologiarekiko interes txikia dutela adierazi
duten pertsonak
187
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Proiektu zientifikoei dohaintzak egiteari buruzko galdera bat egin denean, oso
iritzi desberdinak bildu ditugu. Dena den, horrelako dohaintzak egiteko prestago
agertu dira Nafarroako Foru Erkidegoan EAEn baino.
GAUR EGUN, HAINBAT EKIMEN DAUDE HERRITARREK ALTRUISMOZ FINANTZATU DITZATEN PROIEKTU ZIENTIFIKOAK, GKE-EK EDO BESTE ERAKUNDE BATZUEK EGINDAKO INTERES
SOZIALEKO BESTE EKIMEN BATZUEKIN GERTATZEN DEN BEZALA. PREST EGONGO ZINATEKE ESKUZABALKI EGITEN DITUZUN DOHAINTZETAN ZIENTZIA SARTZEKO? (19. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Galdera hori EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko galdeketetan bakarrik egin da.
188
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Herritarrek proiektu zientifikoak altruismoz finantzatzeko duten prestutasuna
hauekin dago lotuta:
Ikasketa-maila.
Zenbat eta ikasketa-maila altuagoa izan, prestago
daude beren diruarekin proiektu zientifikoak finantzatzeko.
Gizarte-maila.
Prestutasun hori handiagoa da zenbat eta altuagoa
izan elkarrizketatutako pertsonaren gizarte-maila.
Norberaren ideologia politikoa.
Beren burua “ezkertiartzat” dutenak prestago
daude proiektu zientifikoak finantzatzeko dirua emateko.
189
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 15% 31
% 52
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
EAE-N ETA NAFARROAKO FORU ERKIDEGOAN, % PREST EGONGO LITZATEKE PROIEKTU ZIENTIFIKOAK ALTRUISMOZ
FINANTZATZEKO, INTERES SOZIALEKO BESTE EKIMEN BATZUEKIN GERTATZEN DEN BEZALA (19. G.)
- ADIERAZTEN DIREN ALDAGAIEI DAGOKIENEZ -Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutako
pertsonak
% 52% 23 % 30
% 45
0%
100%
BAXUA ERTAIN-BAXUA ERTAINA ERTAIN-ALTUA ALTUA
IKASKETA-MAILA
GIZARTE-MAILA
% 54% 48
% 19
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
NORBERAREN IDEOLOGIA POLITIKOA
190
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.2. Informazioa
191
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.2. Informazioa
Gai batzuei buruz duten informazio-mailari buruz galdetu diegunean, informazio
ertaina dutela edo “zertxobait informatuta” daudela esan dute. Ildo orokor horren
barruan, informatuago ikusten dute beren burua gai hauetan:
Elikaduran eta kontsumoan.
Zineman, artean eta kulturan.
Kiroletan.
Medikuntzan eta osasunean.
Zientzia eta teknologia aurreko horien azpitik daude. Gune geografiko batetik
bestera ez dago desberdintasunik gai horri buruz jaso duten informazioari
dagokionez.
2006. urtearekiko, gora egin du gai horiei buruz hobeto informatuta daudelako
usteak (oro har). Igoera hori alderdi hauetan nabaritu da gehien:
Ekonomian eta enpresetan.
Politikan.
Kiroletan.
192
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Esan genezake “informazio handiagoa” dutela gai horiek eguneroko gaiak
direlako.
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa ere areagotu egin da, bereziki
Nafarroako Foru Erkidegoan.
ZENBAIT GAIRI BURUZKO INFORMAZIO-MAILA (4. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
193
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZENBAIT GAIRI BURUZKO INFORMAZIO-MAILAREN BILAKAERA (4. G.)
- BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOAK (1etik 5erako ESKALA)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
ELIKADURA ETA KONTSUMOA 3,1 3,2 +0,1 3,0 3,1 +0,1
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA 2,6 2,8 +0,2 2,3 2,8 +0,5
ZINEMA, ARTEA ETA KULTURA 2,8 3,2 +0,4 2,8 3,1 +0,3
KIROLAK 2,6 3,3 +0,7 2,9 3,5 +0,6
EKONOMIA ETA ENPRESAK 2,2 2,7 +0,5 2,1 2,9 +0,8
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA 2,8 3,1 +0,3 2,8 3,1 +0,3
INGURUMENA ETA EKOLOGIA 2,7 2,9 +0,2 2,9 3,1 +0,2
POLITIKA 2,2 2,6 +0,4 2,2 3,1 +0,9
OSPETSUEN GAIAK 2,1 2,4 +0,3 2,0 2,7 +0,5
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
194
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Adinaren arabera eta informazio-mailari dagokionez, esan dezakegu 29 urtetik
beherakoek uste dutela informazio gehiago dutela hauei buruz:
Zientzia eta teknologia.
Zinema, artea eta kultura.
Kirolak.
Ospetsuen gaiak.
65 urtetik gorakoek, berriz, uste dute informazio gehiago dutela hauen inguruan:
Elikadura eta kontsumoa.
Medikuntza eta osasuna.
Laburbilduz, esan dezakegu 29 urtetik beherako biztanleek uste dutela
informatuago daudela aisialdiari lotutako gaietan, baita zientziari eta
teknologiari lotutakoetan ere.
Osasunari lotutako gaietan, 65 urtetik gorakoek uste dute
informazio gehiago dutela.
Oro har, gai horiei buruz informazio-maila hobea dutela uste dute hiriburuetan bizi
direnek.
195
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZENBAIT GAIRI BURUZKO INFORMAZIO-MAILA (4. G.)- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
ELIKADURA ETA KONTSUMOA 2,9 3,2 3,4 3,3
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA 3,1 2,7 2,8 2,5
ZINEMA, ARTEA ETA KULTURA 3,3 3,2 3,2 2,9
KIROLAK 3,5 3,3 3,3 3,3
EKONOMIA ETA ENPRESAK 2,6 2,9 2,8 2,8
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA 2,8 3,1 3,4 3,5
INGURUMENA ETA EKOLOGIA 2,9 2,9 3,2 3
POLITIKA 2,6 2,7 3 2,9
OSPETSUEN GAIAK 2,6 2,5 2,4 2,4
Puntuazio nabarmenduak.
196
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZENBAIT GAIRI BURUZKO INFORMAZIO-MAILA (4. G.)- HABITATAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
ELIKADURA ETA KONTSUMOA 3,3 3,1 3,3
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA 2,8 2,6 3,1
ZINEMA, ARTEA ETA KULTURA 3 3,1 3,3
KIROLAK 3,4 3,4 3,3
EKONOMIA ETA ENPRESAK 2,9 2,6 3
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA 3,2 3 3,3
INGURUMENA ETA EKOLOGIA 3 2,8 3,1
POLITIKA 2,7 2,7 2,9
OSPETSUEN GAIAK 2,4 2,5 2,5
Puntuazio nabarmenduak.
197
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari buruzko informazioa bi kanal nagusi hauen bidez jaso dute:
Internet.
Telebista.
Kanal horiek antzeko garrantzia dute ikertutako hiru lurraldeetan.
Beste kanal batzuk ere badaude:
Ordainduzko eguneroko prentsa.
Garrantzitsuagoa Nafarroako Foru Erkidegoan eta Ipar Euskal
Herrian.
Irratia.
Bereziki garrantzitsua Ipar Euskal Herrian.
198
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATZEKO ITURRIAK (8. G.)
- LEHENENGO INFORMAZIO-ITURRIA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
199
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATZEKO ITURRIAK (8. G.)
- INFORMAZIOA JASOTZEKO ITURRIAK, GUZTIRA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
200
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Datu hauek 2006koekin alderatuz gero, argi ikusten da Internetek garrantzi
handiagoa duela informazio-kanal gisa, zehazki zientziari eta
teknologiari buruz informatzeko. Horren ondorioz, informazio gutxiago
jasotzen da idatzizko kanalen bidez.
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATZEKO ITURRIAK (8. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
DOAKO PRENTSA % 13 % 10 -3 % 14 % 7 -7
INTERNET % 22 % 55 +33 % 31 % 57 +26
LIBURUAK % 12 % 14 +2 % 12 % 11 -1
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA % 43 % 36 -7 % 38 % 56 +18
IRRATIA % 32 % 32 = % 25 % 32 +7
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO EDO TEKNIKOKO ALDIZKARIAK
% 11 % 7 -4 % 17 % 12 -5
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
% 5 % 3 -2 % 6 % 10 +4
TELEBISTA % 75 % 76 +1 % 41 % 70 +29
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
201
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Internet15-29 URTE
Adinaren arabera, kanal desberdinak erabiltzen dira gai horiei buruz
informatzeko:
ADIN-SEGMENTU HAUETAN, INFORMATZEKO GEHIEN ERABILTZEN DIREN KANALAK
Internet30-45 URTE
Ordainduzko eguneroko prentsa. Irratia.
46-64 URTE
Ordainduzko eguneroko prentsa. Irratia. Telebista.
64 URTETIK GORA
202
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Laburbilduz, informazio digitala lehentasunezko informazio-kanala da 45
urtetik beherakoentzat. Adin horretatik aurrera, kanal garrantzitsuagoak
dira eguneroko prentsa, irratia eta telebista.
Habitataren aldagaiari dagokionez, zientziari buruz informatzeko komunikazio-
kanal gisa indarra hartu du telebistak herri ertain eta txikietan.
Hiriburuetan, informazio hori gehiago iristen da Interneten bidez.
Laburbilduz, sailkapen horretan ikus dezakegu zer informazio-iturri erabiltzen
diren herri horietan eta nolakoa den bertako demografia (biztanle gazteagoak
hiriburuetan).
203
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATZEKO ITURRIAK (8. G.)
- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
DOAKO PRENTSA % 0 % 3 % 3 % 3
INTERNET % 62 % 43 % 28 % 8
LIBURUAK % 4 % 1 % 3 % 3
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
% 4 % 15 % 21 % 24
IRRATIA % 0 % 4 % 10 % 9
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO EDO TEKNIKOKO ALDIZKARIAK
% 3 % 2 % 1 % 1
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO,
% 1 % 0 % 2 % 0
TELEBISTA % 24 % 24 % 24 % 43
Ehuneko nabarmenduak.
204
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATZEKO ITURRIAK (8. G.)
- HABITATAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
DOAKO PRENTSA % 3 % 3 % 1
INTERNET % 37 % 30 % 50
LIBURUAK % 1 % 2 % 5
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
% 17 % 13 % 16
IRRATIA % 5 % 7 % 3
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO EDO TEKNIKOKO ALDIZKARIAK
% 1 % 1 % 2
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO,
% 1 % 1 % 1
TELEBISTA % 29 % 35 % 18
Ehuneko nabarmenduak.
205
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari eta teknologiari buruzko informazio hori Interneten bidez jasotzen
dutenei eskatu diegu adierazteko zehazki zer kanalen bidez ikusten duten
informazio hori.
Horren harira esan dezakegu bi kanal nagusi daudela:
Kanal digitalak.
Blogak/foroak.
Orotariko kanalek eta Wikipediak pisu handiagoa izan dute informazio-iturri gisa
Ipar Euskal Herrian.
206
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INTERNETEKO ZER KANALEN BIDEZ JASOTZEN DUEN ZEHAZKI ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO INFORMAZIOA (9.
G.)Oinarria: zientziari eta teknologiari buruzko informazioa Interneten
bidez jasotzen dutela esan duten elkarrizketatuak
%-K INTERNETEN BIDEZ JASOTZEN DU ZIENTZIARI ETA
TEKNOLOGIARI BURUZKO INFORMAZIOA
% 52% 57% 55
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
207
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa Interneten bidez jasotzen dutenen
artean, 45 urtetik beherakoek hauei eman diete lehentasuna:
Sare sozialei.
Blogei/foroei.
Ikus-entzunezko dokumentuei.
Aldiz, 46 urtetik gorakoek orotariko kanalak hartzen dituzte kontuan; besteak
beste:
Orotariko kanal digitalak.
Wikipedia.
Google.
Hau da, 45 urtetik beherakoek, informazioa Interneten bilatzen dutenean,
gehiago jotzen dute sare sozialetara eta komunikazio sozialeko
sareetara. Adin-segmentu horretatik aurrera, informazioa orokorragoa
da (bilatzaileak, Wikipedia…).
208
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INTERNETEKO ZER KANALEN BIDEZ JASOTZEN DUEN ZEHAZKI ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO INFORMAZIOA (9. G.)
- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: zientziari eta teknologiari buruz Interneten informatzen direla
esan duten elkarrizketatuak
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
BLOGAK/FOROAK % 19 % 18 % 13 % 10
SARE SOZIALAK % 23 % 11 % 3 % 5
OROTARIKO KANAL DIGITALAK (EL PAÍS, EL MUNDO…)
% 22 % 42 % 39 % 51
ZIENTZIAN ETA TEKNOLOGIAN ESPEZIALIZATUTAKO
% 16 % 13 % 20 % 5
PODCASTA / INTERNET BIDEZKO IRRATIA
% 2 % 2
IKUS-ENTZUNEZKO DOKUMENTUAK
% 19 % 2 % 8 % 4
WIKIPEDIA % 22 % 17 % 17 % 30
GOOGLE % 2 % 1 % 6 % 9
Ehuneko nabarmenduak.
209
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
3.3. Jardueretan parte
hartzea
210
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Azken 12 hilabeteetan egindako jarduerei dagokienez, elkarrizketatutako
pertsonen erdiak baino gehiagok jarduera hauek egin dituzte:
Antzerkira, zinemara edo kontzertuetara joatea.
Monumentu historikoak bisitatzea.
Aldiz, gutxienak izan dira hauetara joan direnak:
Zientzia- eta teknologia-museoetara.
Zooetara eta itsas museoetara.
Zientziaren Asteko jardueraren batera.
Laburbilduz, esan dezakegu nahiko pertsona gutxi joan direla erakusketa
zientifikoak ikustera.
Oro har, gutxiago egin dituzte jarduera horiek Nafarroako Foru Erkidegoan bizi
direnek.
Desberdintasun hori honako hauetan ikus daiteke bereziki:
Museoak edo arte-erakusketak bisitatzean.
Monumentu historikoak bisitatzean.
3.3. Jardueretan parte hartzea
211
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2012ko datuak 2006koekin alderatuz gero, EAEko ehunekoen joera orokorra
beheranzkoa izan da. Nafarroako Foru Erkidegoan, ordea, igo egin da honako
hauetara joan direla adierazi dutenen ehunekoa:
Museoetara edo arte-erakusketetara.
Zooetara eta itsas museoetara.
Zientziaren Asteko jardueretara.
Hala ere, jende gutxiago joan da liburutegietara.
AZKEN 12 HILABETEETAN EGINDAKO JARDUERAK (5A)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 74
% 35
% 34
% 31
% 26
% 19
% 10
% 4
% 79
% 55
% 54
% 68
% 57
% 20
% 15
% 3
% 73
% 41
% 48
% 54
% 57
% 32
% 23
% 5
0% 100%
ANTZERKIRA, ZINEMARA EDO KONTZERTUETARAJOATEA.
PARKE NATURALAK BISITATZEA
LIBURUTEGIETARA JOATEA
MONUMENTU HISTORIKOAK BISITATZEA
MUSEOAK EDO ARTE-ERAKUSKETAK BISITATZEA
ZOOAK EDO ITSAS MUSEOAK BISITATZEA
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK BISITATZEA
ZIENTZIAREN ASTEKO JARDUERAREN BATERAJOATEA
EAE
NAFARROAKOFORUERKIDEGOAIPAR EUSKALHERRIA
212
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
AZKEN 12 HILABETEETAN EGINDAKO JARDUERAK (5A)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
MUSEOAK EDO ARTE-ERAKUSKETAK BISITATZEA
% 36 % 26 -10 % 44 % 57 +13
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK BISITATZEA
% 15 % 10 -5 % 16 % 15 -1
MONUMENTU HISTORIKOAK BISITATZEA % 38 % 31 -7 % 47 % 68 +21
ZOOAK EDO ITSAS MUSEOAK BISITATZEA
% 20 % 19 -1 % 24 % 20 -4
LIBURUTEGIETARA JOATEA % 36 % 34 -2 % 37 % 54 -17
PARKE NATURALAK BISITATZEA % 35 % 35 = % 47 % 55 +8
ANTZERKIRA, ZINEMARA EDO KONTZERTUETARA JOATEA
% 65 % 74 +9 % 59 % 79 +20
ZIENTZIAREN ASTEKO JARDUERAREN BATERA JOATEA
% 4 % 4 = % 4 % 3 -1
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
213
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Egiaztatu dugunez, emakumezkoek, oro har, gizonezkoek baino gehiago egiten
dituzte jarduera-mota horiek. Gehiago hartu dute parte batez ere:
Museoak eta arte-erakusketak bisitatzen.
Liburutegietara joaten.
Emakumezkoei dagozkien ehunekoak handiagoak dira beti, baina
nahiko parekatuta daude alor zientifikoari lotutako jardueretan.
AZKEN 12 HILABETEETAN EGINDAKO JARDUERAK (5A)- SEXUAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
GIZONEZKOA EMAKUMEZKOA
MUSEOAK EDO ARTE-ERAKUSKETAK BISITATZEA
% 28 % 42
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK BISITATZEA
% 10 % 14
MONUMENTU HISTORIKOAK BISITATZEA
% 36 % 45
ZOOAK EDO ITSAS MUSEOAK BISITATZEA
% 17 % 22
LIBURUTEGIETARA JOATEA % 31 % 48
PARKE NATURALAK BISITATZEA
% 36 % 44
ANTZERKIRA, ZINEMARA EDO KONTZERTUETARA JOATEA
% 72 % 77
ZIENTZIAREN ASTEKO JARDUERAREN BATERA JOATEA
% 2 % 6
BATEZBESTEKOA % 29 % 37
214
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Liburutegietara joatea. Antzerkira, zinemara edo kontzertuetara joatea. Zientzia- eta teknologia-museoak bisitatzea.
15-29 URTE
ADIN-SEGMENTU HAUEK GEHIEN PARTE HARTZEN DUTEN JARDUERAK
Museoak edo arte-erakusketak bisitatzea. Museoak edo itsas museoak bisitatzea. Liburutegietara joatea. Parke naturalak bisitatzea.
30-45 URTE
Museoak edo arte-erakusketak bisitatzea. Zientzia- eta teknologia-museoak bisitatzea. Monumentu historikoak bisitatzea. Parke naturalak bisitatzea.
46-64 URTE
Oro har, gutxiago hartzen dute parte jarduera-mota horietan.
64 URTETIK GORA
Adinaren aldagaiari dagokionez, jarduera horietan gutxiago hartzen da parte 65
urtetik aurrera.
215
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
MUSEOAK EDO ARTE-ERAKUSKETAK BISITATZEA
% 31 % 39 % 42 % 29
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK BISITATZEA
% 15 % 11 % 15 % 7
MONUMENTU HISTORIKOAK BISITATZEA
% 37 % 42 % 49 % 34
ZOOAK EDO ITSAS MUSEOAK BISITATZEA
% 18 % 32 % 15 % 10
LIBURUTEGIETARA JOATEA % 56 % 42 % 34 % 18
PARKE NATURALAK BISITATZEA
% 39 % 45 % 46 % 27
ANTZERKIRA, ZINEMARA EDO KONTZERTUETARA JOATEA
% 91 % 81 % 67 % 51
ZIENTZIAREN ASTEKO JARDUERAREN BATERA JOATEA
% 6 % 4 % 5 % 1
BATEZBESTEKOA % 37 % 37 % 34 % 22
AZKEN 12 HILABETEETAN EGINDAKO JARDUERAK (5A)- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
216
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHEN HEZKUNTZAKOAK
BIGARREN HEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
MUSEOAK EDO ARTE-ERAKUSKETAK BISITATZEA
% 18 % 32 % 46
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK BISITATZEA
% 7 % 8 % 21
MONUMENTU HISTORIKOAK BISITATZEA
% 23 % 40 % 47
ZOOAK EDO ITSAS MUSEOAK BISITATZEA
% 14 % 20 % 22
LIBURUTEGIETARA JOATEA % 15 % 34 % 57
PARKE NATURALAK BISITATZEA
% 25 % 39 % 47
ANTZERKIRA, ZINEMARA EDO KONTZERTUETARA JOATEA
% 54 % 73 % 85
ZIENTZIAREN ASTEKO JARDUERAREN BATERA JOATEA
% 0 % 2 % 9
BATEZBESTEKOA % 20 % 31 % 42
Oro har, jarduera horietan gehiago hartu dute parte goi-mailako ikasketak dituztenek.
Ildo orokor horren barruan, desberdintasun hori bereziki handia izan da honako hauetan:
Museoak edo arte-erakusketak bisitatzean.
Zientzia- eta teknologia-museoak bisitatzean.
Monumentu historikoak bisitatzean.
Liburutegietara joatean.
Antzerkira, zinemara edo kontzertuetara joatean.
AZKEN 12 HILABETEETAN EGINDAKO JARDUERAK (5A)- IKASKETA-MAILAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
217
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Jarduera horiek egiten dituzten maiztasunari dagokionez, esan dezakegu
liburutegietara joaten direla maizen. Maiztasun hori handiagoa da Nafarroako Foru
Erkidegoan zein Ipar Euskal Herrian.
EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan, urtean behin edo bitan joaten dira zientzia-
eta teknologia-museoak bisitatzera edo Zientziaren Asteko jardueretara. Ipar
Euskal Herrian, maizago joaten dira zientzia- eta teknologia-museoak bisitatzera.
AZKEN URTEAN ZENBAT ALDIZ EGIN DITUEN JARDUERA HAUEK (5B)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
218
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.- Zientziaren eta
teknologiaren egoeraren
balorazioa
4.1. Europar Batasunarekiko
posizioaren ikuspegia
4.2. Ikerketa zientifikoa eta
enpresa pribatua
4.3. Jarduera zientifikoaren
arauketa
4.4. Prestakuntza zientifiko-
teknikoaren mailaren ikuspegia
4.5. Zientziarekiko ohiturak,
jokabideak eta jarrerak
4.
kap
itu
lua
219
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.1. Europar
Batasunarekiko
posizioaren ikuspegia
220
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.1. Europar Batasunarekiko posizioaren ikuspegia
Espainiak “ikerketa zientifiko eta teknologikoan” Europar Batasunarekiko duen
posizioa askoz hobeto ikusten da Ipar Euskal Herrian EAEn eta Nafarroako Foru
Erkidegoan baino. Izan ere, Ipar Euskal Herrian, % 23k uste du Espainiak puntu
horretan duen posizioa “hobea” dela; EAEn, ordea, % 2k bakarrik uste du hori.
Egoera horren balorazioak bereziki Nafarroako Foru Erkidegoan izan du bilakaera
negatiboa.
Esparru zientifiko eta teknologikoan Espainia “atzeratuago”
dagoelako ustea handiagoa da elkarrizketatutako pertsonak
gazteagoak diren heinean.
ESPAINIAK 27EN EUROPAR BATASUNEKO BATEZBESTEKOAREKIKO DUEN POSIZIOAREN IKUSPEGIA,
IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ (11. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 2
% 8
% 23
% 15
% 15
% 31
% 66
% 68
% 35
% 18
% 9
% 11
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
ESPAINIA AURRERATUAGO DAGOESPAINIA MAILA BEREAN DAGOESPAINIA ATZERATUAGO DAGOED/EE
221
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ESPAINIAK 27EN EUROPAR BATASUNEKO BATEZBESTEKOAREKIKO DUEN POSIZIOAREN IKUSPEGIAREN BILAKAERA, IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ (11. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 5
% 2
% 15
% 15
% 73
% 66
% 7
% 18
0% 100%
2006
2012
ESPAINIA AURRERATUAGO DAGOESPAINIA MAILA BEREAN DAGOESPAINIA ATZERATUAGO DAGOED/EE
EAE
% 12
% 8
% 34
% 15
% 46
% 68
% 9
% 9
0% 100%
2006
2012
ESPAINIA AURRERATUAGO DAGOESPAINIA MAILA BEREAN DAGOESPAINIA ATZERATUAGO DAGOED/EE
NAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
222
% 100
% 100
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 53
% 3 % 5 % 5
% 6
% 71% 67
% 60
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 64 URTE BAINOGEHIAGO
ESPAINIA AURRERATUAGO DAGO
ESPAINIA ATZERATUAGO DAGO
ESPAINIAK 27EN EUROPAR BATASUNEKO BATEZBESTEKOAREKIKO DUEN POSIZIOAREN IKUSPEGIA, IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ (11. G.)- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ* -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Bi kategoria horien datuak bakarrik jaso ditugu, grafikoa sinplifikatzearren eta argiagoa izatearren. Horiez gain, parekatuta dagoela uste dutenak eta ED/EE kategorian sailkatutakoak leudeke.
223
% 100
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oro har uste da erakundeek baliabide gehiago bideratu behar lituzketela
ikerketa zientifiko eta teknologikora.
Baliabideak bideratzeari buruzko ikuspegia positiboagoa da Europako
Gobernuaren kasurako (bereziki Nafarroako Foru Erkidegoan). Ipar Euskal Herrian
aurkitu ditugu kritika gogorrenak.
Nafarroako Foru Erkidegoan, bereziki kritikoak dira bai gobernu zentralarekin, bai
erkidegokoarekin eta udalekin, uste baitute baliabide gutxi bideratzen direla
ikerketarako eta teknologiarako. Desberdintasun handia ezartzen dute Europako
Gobernuarekiko.
EAEn, gobernu zentralaren eta autonomia-erkidegokoaren balorazioek berdin
jarraitzen dute; Nafarroako Foru Erkidegoan, ordea, askoz gehiago dira ikerketa
zientifiko eta teknologikora baliabide gutxi bideratzen direla uste dutenak.
224
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EUROPAKO GOBERNUAK, GOBERNU ZENTRALAK, ERKIDEGOKO GOBERNUEK ETA UDALEK IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKORA
BIDERATZEN DITUZTEN BALIABIDEEN IKUSPEGIA (12. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 9
% 8
% 5
% 29
% 42
% 26
% 32
% 32
% 42
% 31
% 18
% 27
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDEBALIABIDE GUTXI
ED/EE
EUROPAKO GOBERNUA
GOBERNU ZENTRALA
ERKIDEGOKO GOBERNUA
UDALAK
% 7
% 4
% 3
% 21
% 23
% 27
% 42
% 63
% 49
% 29
% 9
% 21
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
% 3
% 4
% 3
% 27
% 35
% 25
% 41
% 50
% 42
% 29
% 10
% 30
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
% 3
% 4
% 2
% 19
% 19
% 26
% 51
% 60
% 43
% 28
% 18
% 27
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
225
% 100
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EUROPAKO GOBERNUAK, GOBERNU ZENTRALAK ETA AUTONOMIA-ERKIDEGOKO GOBERNUAK IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKORA BIDERATZEN DITUZTEN BALIABIDEEN IKUSPEGIAREN BILAKAERA (12. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 4
% 6
% 38
% 21
% 49
% 42
% 9
% 28
0% 100%
2006
2012
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDEBALIABIDE GUTXI
ED/EE
GOBERNU ZENTRALA
AUTONOMIA-
ERKIDEGOKO
GOBERNUA
EAE NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
% 15
% 4
% 25
% 23
% 35
% 63
% 25
% 9
0% 100%
2006
2012
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDEBALIABIDE GUTXI
ED/EE
% 3
% 3
% 39
% 27
% 48
% 41
% 10
% 29
0% 100%
2006
2012
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDEBALIABIDE GUTXI
ED/EE
EAE NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
% 14
% 4
% 32
% 35
% 29
% 51
% 25
% 10
0% 100%
2006
2012
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDEBALIABIDE GUTXI
ED/EE
226
% 100 % 100
% 100% 100
% 0% 0
% 0% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Administrazioek ikerketa zientifiko eta teknologikora baliabide
gutxi bideratzen dituztelako usteak lotura du norberaren
posizionamendu ideologikoarekin. Izan ere, beren burua
ezkertiartzat dutenek uste dute gehien baliabide gutxi bideratu
direla zientziara eta teknologiara. Kontrakoa gertatzen da beren burua
“eskuinekotzat” jotzen dutenekin.
EUROPAKO GOBERNUAK, GOBERNU ZENTRALAK ETA UDALEK IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKORA BIDERATZEN
DITUZTEN BALIABIDEEN IKUSPEGIA (12. G.)- NORBERAREN POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOARI
DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDE
BALIABIDE GUTXI
EA/EE
EZKERRA % 4 % 35 % 42 % 19
ERDIA % 3 % 32 % 39 % 26
ESKUINA % 7 % 38 % 20 % 35
BALIABIDE GEHIEGI
BEHAR ADINA BALIABIDE
BALIABIDE GUTXI
EA/EE
EZKERRA % 3 % 22 % 61 % 14
ERDIA % 0 % 22 % 57 % 20
ESKUINA % 6 % 31 % 31 % 32
EUROPAKO
GOBERNUA
GOBERNU ZENTRALA
Ehuneko nabarmenduak.
227
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gehienek uste dute erakunde publikoek gehiago inbertitu behar luketela
zientzian eta teknologian.
Uste hori administrazio guztietara luzatzen da, oro har. Bereziki nafarrek
eskatzen dute gehiago inbertitzeko.
228
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GASTU PUBLIKOA ORO HAR MURRIZTEN ARI DEN HONETAN, GOBERNU HORIEK ZIENTZIAN ETA TEKNOLOGIAN INBERTITZEAREKIKO IZAN
BEHAR LUKETEN POSIZIONAMENDUA, ELKARRIZKETATUEN IRITZIZ (13. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 13
% 8
% 21
% 22
% 26
% 9
% 41
% 57
% 47
% 24
% 8
% 22
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI EUTSIGEHIEGI INBERTITU
ED/EE
EUROPAKO GOBERNUA
GOBERNU ZENTRALA
ERKIDEGOKO GOBERNUA
UDALAK
% 12
% 6
% 20
% 20
% 20
% 12
% 46
% 67
% 44
% 22
% 7
% 23
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
% 9
% 8
% 21
% 20
% 19
% 15
% 48
% 65
% 35
% 22
% 7
% 29
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
% 8
% 9
% 22
% 18
% 26
% 16
% 52
% 51
% 31
% 22
% 15
% 31
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
229
% 0
% 0
% 0
% 0
% 100
% 100
% 100
% 100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientzian eta teknologian gehiago inbertitu behar delako usteak lotura du
ikasketa-mailarekin, argi eta garbi. Izan ere, ikasketa-maila zenbat eta
handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zientzian eta teknologian
gehiago inbertitu behar dela uste dutenen ehunekoa.
Zientziako eta teknologiako inbertsioa handitzearen alde egotearekin lotutako
beste aldagai bat norberaren posizionamendu ideologikoa da. Zenbat eta
gertuago egon “ezkerretik”, orduan eta handiagoa da zientziako eta
teknologiako inbertsioa handitzearen alde daudenen ehunekoa.
230
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GASTU PUBLIKOA ORO HAR MURRIZTEN ARI DEN HONETAN, GOBERNU HORIEK ZIENTZIAN ETA TEKNOLOGIAN
INBERTITZEAREKIKO IZAN BEHAR LUKETEN POSIZIONAMENDUA, ELKARRIZKETATUEN IRITZIZ
- IKASKETA-MAILARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
LEHEN HEZKUNTZAKOA
% 9 % 18 % 31 % 42
BIGARREN HEZKUNTZAKOAK
% 15 % 21 % 47 % 17
GOI-MAILAKOAK % 10 % 25 % 48 % 18
EUROPAKO GOBERNUA
GOBERNU ZENTRALA
ERKIDEGOKO GOBERNUA
UDALAK
% 31% 47 % 48
0%
100%
LEHENHEZKUNTZAKOAK
BIGARRENHEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
LEHEN HEZKUNTZAKOA
% 7 % 18 % 33 % 41BIGARREN HEZKUNTZAKOA
% 12 % 22 % 49 % 17
GOI-MAILAKOAK % 11 % 16 % 59 % 15
% 33% 49 % 59
0%
100%
LEHENHEZKUNTZAKOAK
BIGARRENHEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
LEHEN HEZKUNTZAKOA
% 6 % 19 % 34 % 41BIGARREN HEZKUNTZAKOAK
% 12 % 21 % 51 % 17
GOI-MAILAKOAK % 9 % 17 % 58 % 16
% 34% 51 % 58
0%
100%
LEHENHEZKUNTZAKOAK
BIGARRENHEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
LEHEN HEZKUNTZAKOA
% 4 % 20 % 32 % 44BIGARREN HEZKUNTZAKOA
% 10 % 20 % 51 % 19
GOI-MAILAKOAK % 11 % 18 % 55 % 16
% 32% 51 % 55
0%
100%
LEHENHEZKUNTZAKOAK
BIGARRENHEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
Ehuneko nabarmenduak.
231
% 100
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GASTU PUBLIKOA ORO HAR MURRIZTEN ARI DEN HONETAN, GOBERNU HORIEK TEKNOLOGIAN INBERTITZEAREKIKO IZAN BEHAR LUKETEN POSIZIONAMENDUA, ELKARRIZKETATUEN
IRITZIZ- NORBERAREN POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOARI
DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
EZKERRA % 7 % 22 % 59 % 12
ERDIA % 7 % 27 % 50 % 16
ESKUINA % 12 % 31 % 37 % 21
EUROPAKO GOBERNUA
GOBERNU ZENTRALA
ERKIDEGOKO GOBERNUA
UDALAK
% 59% 50
% 37
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
EZKERRA % 6 % 19 % 64 % 11
ERDIA % 6 % 23 % 56 % 15
ESKUINA % 10 % 30 % 39 % 21
% 64% 56
% 39
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
EZKERRA % 8 % 19 % 61 % 12
ERDIA % 7 % 20 % 57 % 15
ESKUINA % 13 % 28 % 37 % 22
% 61 % 57
% 37
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
GUTXIAGO INBERTITU
EGUNGO INBERTSIOARI
EUTSI
GEHIAGO INBERTITU
ED/EE
EZKERRA % 10 % 19 % 59 % 12
ERDIA % 7 % 24 % 49 % 19
ESKUINA % 14 % 28 % 35 % 22
% 59% 49
% 38
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
%-K USTE DU GEHIAGO INBERTITU BEHAR DELA
Ehuneko nabarmenduak.
232
% 0
% 0
% 0
% 0
% 100
% 100
% 100
% 100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko biztanleek uste dute beren autonomia-
erkidegoak aurreratuago daudela. Ipar Euskal Herriaren kasuan, ordea, gehiago
dira eskualde hori atzeratuago dagoela uste dutenak aurreratuago dagoela uste
dutenak baino.
Datu hauek 2006koekin alderatuz gero, norberaren autonomia-erkidegoa
aurreratuago dagoelako ustea igo egin da Nafarroako Foru Erkidegoan,
baina jaitsi egin da EAEn.
NORBERAREN AUTONOMIA-ERKIDEGOARI*/ESKUALDEARI** GAINERAKO AUTONOMIA-ERKIDEGOEKIKO*/ESKUALDEEKIKO** ESLEITUTAKO POSIZIONAMENDUA, IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ (14. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Autonomia-erkidegoa EAEren eta Nafarroaren kasurako.**Eskualdea Ipar Euskal Herriko galdeketetan erabili da.
233
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
NORBERAREN AUTONOMIA-ERKIDEGOARI GAINERAKO AUTONOMIA-ERKIDEGOEKIKO ESLEITUTAKO
POSIZIONAMENDUA, IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ (14. G.)
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
2006 2012 p p 2006 2012 p p
NIRE AUTONOMIA-ERKIDEGOA AURRERATUAGO DAGO
% 52 % 44 -8 % 45 % 57 +12
DENAK MAILA BEREAN DAUDE % 15 % 14 -1 % 24 % 6 -18
AUTONOMIA-ERKIDEGO/ESKUALDE BATZUK BAINO AURRERATUAGO ETA BESTE BATZUK BAINO ATZERATUAGO
% 12 % 19 +7 % 14 % 27 +13
NIRE AUTONOMIA-ERKIDEGOA ATZERATUAGO DAGO
% 13 % 11 -2 % 6 % 4 -2
ED/EE % 9 % 11 +2 % 11 % 5 -6
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
234
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Norberaren autonomia-erkidegoa/eskualdea gainerakoekiko aurreratuago
dagoelako ustea handiagoa da zenbat eta altuagoa izan ikasketa-maila.
Halaber, iritzi horren aldekoak gehiago dira zenbat eta altuagoa izan
elkarrizketatuaren gizarte-maila.
235
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 34% 44 % 52
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
%-K AURRERATUAGO IKUSTEN DU BERE AUTONOMIA-ERKIDEGOA (19. G.)
- IKASKETA-MAILAREN ETA GIZARTE-MAILAREN ALDAGAIEI DAGOKIENEZ -
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
% 51% 38 % 46 % 43
0%
100%
BAXUA ERTAIN-BAXUA ERTAINA ERTAIN-ALTUA ALTUA
IKASKETA-MAILA
GIZARTE-MAILA
236
% 100
% 100
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoei galdetu zaie zergatik
uste duten Espainiako inbertsio publikoa eta pribatua txikiagoa dela beste
herrialde batzuekin alderatuz. Arrazoi nagusia da ez dutela interesik, gobernuek
eta botere ekonomikoek ez baitute lehentasuntzat hartzen.
Bereziki Nafarroako Foru Erkidegoan aipatu da Espainian zientziaren aldeko
kultura falta dela.
Goi-mailako ikasketak dituztenek eta gizarte-maila altukoek argudio gehiago
eman dituzte arrazoitzeko zergatik uste duten Espainiak I+G+Bn gutxiago
inbertitzen duela. ED/EE kategorian sailkatutakoak gehiago dira lehen
hezkuntzako ikasketak dituztenak eta gizarte-maila baxukoak.
ZERGATIK USTE DUZU ESPAINIAK GUTXIAGO INBERTITZEN DUELA (BAI PRIBATUKI, BAI PUBLIKOKI) I+G+Bn EUROPAR BATASUNEKO HERRIALDE AURRERATUENEKIN ALDERATUZ?
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatuak
% 25
% 23
% 16
% 15
% 12
% 21
% 36
% 26
% 37
% 21
% 13
% 14
0% 100%
EZ DA GOBERNUEN LEHENTASUNETAKO BAT
EZ ZAIE INTERESATZEN BOTERE EKONOMIKOEI
ESPAINIAK EZ DU ZIENTZIAREN ALDEKO KULTURARIK
ENPRESARIEK EZ DUTE BERRIKUNTZAREN ALDEKOAPUSTURIK EGITEN
ESPAINIAKO IKERKUNTZA EZ DA LEHIAKORRA
ED/EE
EAE
NAFARROAKOFORU ERKIDEGOA
237
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.2. Ikerketa zientifikoa
eta enpresa pribatua
238
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gehienek uste dute enpresa pribatuek ez dutela nahikoa baliabide inbertitzen
ikerketa zientifikoan eta garapen teknologikoan. Hori izan da gehienen iritzia hiru
lurraldeetan. Nafarroako Foru Erkidegoan dago enpresa pribatuak ikerketa
zientifiko eta teknologikoan nahikoa baliabide inbertitzen dutela uste dutenen
ehuneko handiena.
4.2. Ikerketa zientifikoa eta enpresa pribatua
ED/EE% 30
BAI% 16 EZ
% 55
IRUDITZEN ZAIZU ENPRESA PRIBATUAK NAHIKOA BALIABIDE INBERTITZEN DUELA IKERKETA ZIENTIFIKOAN ETA GARAPEN
TEKNOLOGIKOAN? (15. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
EAE
ED/EE% 15
BAI% 32
EZ% 54
NAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
ED/EE% 31
BAI% 18 EZ
% 50
IPAR EUSKAL HERRIA
239
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oso begi onez ikusten da enpresak aurrerapen zientifikoak eta garapen
teknologiko eta antolakuntza-garapen berriak txertatzea. Ildo horren barruan,
balorazio onena Nafarroako Foru Erkidegoan egin da.
Aurrerapen zientifikoak eta garapen teknologiko berriak txertatzearen balorazioa
positiboagoa da:
Zenbat eta altuagoa izan hezkuntza-maila.
Zenbat eta altuagoa izan gizarte-maila.
Zenbat eta gertuago egon jarrera ezkertiarretatik.
GAIZKI IRUDITZEN ZAIO % 4
ED/EE% 7
ONDO IRUDITZEN ZAIO% 68
BERDIN ZAIO% 19
ENPRESEN JARDUERAN AURRERAPEN ZIENTIFIKOAK ETA GARAPEN TEKNOLOGIKO ETA ANTOLAKUNTZA-GARAPEN
BERRIAK TXERTATZEAREN BALORAZIOA (16. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
ONDO IRUDITZEN ZAIO% 90
GAIZKI IRUDITZEN ZAIO% 4
BERDIN ZAIO% 4
ED/EE% 2
ONDO IRUDITZEN ZAIO% 82
GAIZKI IRUDITZEN ZAIO % 5
BERDIN ZAIO% 3
ED/EE% 9
240
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 53
% 72% 87
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
%-K BEGI ONEZ IKUSTEN DU ENPRESEN JARDUERAN AURRERAPEN ZIENTIFIKOAK ETA GARAPEN TEKNOLOGIKO ETA
ANTOLAKUNTZA-GARAPEN BERRIAK TXERTATZEA (16. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 88% 63 % 69
% 79
0%
100%
BAXUA ERTAIN-BAXUA ERTAINA ERTAIN-ALTUA ALTUA
IKASKETA-MAILA
GIZARTE-MAILA
% 85 % 83% 77
0%
100%
EZKERRA ERDIA ESKUINA
NORBERAREN IDEOLOGIA POLITIKOA
241
% 100
% 100
% 100
% 0
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.3. Jarduera
zientifikoaren arauketa
242
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Herritarren iritziz, ikerketa zientifikoa askatasunean eta independentzian
oinarrituta egin behar da. Ikuspegi horretatik, uste dute hobe dela zientziari
eta teknologiari buruzko erabakiak adituen esku uztea, eta ez uztea ikerketa hori
bideratzen hura finantzatzen dutenei.
Era berean, iruditzen zaie legeak eta araudiak egiterakoan ezagutza zientifikoak
bezain garrantzitsuak direla balioak eta jarrerak. Hori dela eta, erabakiak
hartzean herritarrek nolabaiteko protagonismoa izatea eskatzen dute.
Jarduera zientifikoa arautzean, zuhurtasunak izan behar du arau
nagusia. Izan ere, teknologia berriei murriztapenak ezartzearen alde agertu dira,
osasuna eta ingurumena babesteko erabilera kontrolatzearren. Teknologia horiek
baimendu behar dira bakarrik zientifikoki frogatzen denean ez dietela kalte larririk
eragingo gizakiei eta ingurumenari.
Haien ustez, arautzerakoan kontuan hartu behar dira irizpide gisa bai ezagutza
zientifikoak, bai baldintza etikoak.
4.3. Jarduera zientifikoaren arauketa
243
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Laburbilduz, zera pentsatzen dute elkarrizketatutakoek:
Ikertzaile zientifikoak finantzatzen dutenekiko askatasunez
eta independentziaz jokatu behar du.
Era berean, arautu egin behar da jarduera zientifiko hori.
Arauketa horretan herritarrek nolabaiteko protagonismoa
izatea eskatzen da.
Arauketaren edukiek osasuna eta ingurumena babestean
oinarritu behar dute. Alde horretatik, uste dute zuhurtasunez
jokatu behar dela, eta haien erabilera kontrolatu behar dela
osasunarentzat eta ingurumenarentzat kaltegarriak ez direla
zientifikoki frogatu arte.
Gai horiei buruzko iritziak bertsuak dira ikertutako hiru eremu geografikoetan.
Elementu bereizgarri nagusia da Ipar Euskal Herrian garrantzi handiagoa eman
zaiela arautzean izan beharreko balioei eta jarrerei, eta gutxiago uste dute
zientziari eta teknologiari buruzko erabakiak adituen esku utzi behar direla.
244
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO
ADOSTASUN-MAILA (18. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
2,9
3,7
2,9
4,1
3,3
3,6
4,0
3,1
2,6
3,7
2,5
4,3
3,2
3,6
4,1
3,1
2,8
3,8
3,1
4,2
3,1
4,1
3,6
3,6
1 5
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHARDUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATUBEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN
DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE.
TEKNOLOGIA BERRIEI EZ ZAIZKIE MURRIZTAPENAKEZARRI BEHAR ZIENTIFIKOKI FROGATU ARTE KALTE
LARRIAK ERAGIN DIEZAZKIETELA GIZAKIEI ETAINGURUMENARI
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTUARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE,ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA
INGURUMENA ZAINTZEKO
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETAARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETAJARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN
GARRANTZITSUAK DIRA
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKOERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHARLUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO
ERABAKIETAN
EAE
NAFARROAKOFORU ERKIDEGOAIPAR EUSKALHERRIA
INOLA ERE ADOS EZ
ERABAT ADOS
245
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006. urtearekiko bilakaerari dagokionez, gora egin du osasuna eta ingurumena
babestearren zuhurtasunez jokatzeko aurrejoerak. EAEn eta Nafarroako Foru
Erkidegoan gertatu da hori. Ostera, legeak egitearen oinarrian ezagutza
zientifikoek egon behar dutelako usteak ere gora egin du. Horrez gain, gehienek
pentsatzen dute hobe dela erabaki horiek adituen esku uztea, betiere ez badute
eragin negatiborik osasunean eta ingurumenean.
246
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHAR DUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
2,9 2,9 = 2,7 2,6 -0,1
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,6 3,7 +0,1 3,5 3,7 +0,2
TEKNOLOGIA BERRIEI EZ ZAIZKIE MURRIZTAPENAK EZARRI BEHAR ZIENTIFIKOKI FROGATU ARTE KALTE LARRIAK ERAGIN DIEZAZKIETELA GIZAKIEI ETA INGURUMENARI
3,1 2,9 -0,2 2,6 2,5 -0,1
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTU ARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE, ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA INGURUMENA ZAINTZEKO
3,8 4,1 +0,3 4,1 4,3 +0,2
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
3,2 3,3 +0,1 2,9 3,2 +0,3
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETA JARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN GARRANTZITSUAK DIRA
3,5 3,6 +0,1 3,5 3,6 +0,1
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
3,9 4,0 +0,1 3,8 4,1 +0,3
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHAR LUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIETAN
3,1 3,1 = 3,1 3,1 =
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO
ADOSTASUN-MAILAREN BILAKAERA (18. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
247
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Goi-mailako ikasketak dituzten gehienek uste dute:
Ikertzaileek finantzatzen dituztenekiko independentziaz jokatu behar
dutela.
Uste dute, ordea, balioak eta jarrerak ezagutzak bezain garrantzitsuak
direla ikerkuntzan.
Azkenik, iruditzen zaie zuhurtasun osoz jokatu behar dela osasuna eta
ingurumena babestearren.
Lehen hezkuntzako ikasketak dituztenek garrantzi handiagoa eman diete
ikerketak finantzatzen dituztenei jarduera zientifikoa bideratzeko.
248
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
LEHEN HEZKUNTZAKOAK
BIGARREN HEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHAR DUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
3,1 3,0 2,4
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,3 3,7 3,9
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,0 2,9 2,6
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTU ARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE, ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA INGURUMENA ZAINTZEKO
4,0 4,2 4,2
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
3,2 3,3 3,2
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETA JARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN GARRANTZITSUAK DIRA
3,3 3,6 3,7
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
3,9 4,1 4,0
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHAR LUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIETAN
3,1 3,2 3,0
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO ADOSTASUN-MAILA (18.
G.)- HEZKUNTZA-MAILARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
249
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Posizionamendu ideologikoari dagokionez, beren burua ezkertiartzat dutenek
erabaki-ahalmen handiagoa ematen diete zientzialariei eta ikertzaileei
ikerketa hori finantzatzen dutenei baino. Proiektu horiek finantzatzen
dituztenen irizpideak lehentasunezkoa izan behar dutela pentsatzen ez badute
ere, beren burua eskuinekotzat jotzen dutenek uste dute protagonismo handiagoa
izan behar dutela.
Ideologikoki “ezkertiar” sentitzen direnak adosago daude hauekin:
Ezagutza zientifikoek legeak eta arauketak egiteko oinarria
izan behar dutela.
Zientziari eta teknologiari buruzko erabakiak adituen esku
utzi behar direla.
250
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EZKERRA ERDIA ESKUINA
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHAR DUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
2,5 2,5 2,7
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
4,0 3,8 3,1
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
2,7 2,7 2,7
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTU ARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE, ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA INGURUMENA ZAINTZEKO
4,2 4,2 4,2
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
3,3 3,1 2,8
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETA JARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN GARRANTZITSUAK DIRA
3,6 3,7 3,2
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
4,1 4,1 3,9
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHAR LUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIETAN
3,0 2,8 2,9
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO ADOSTASUN-MAILA (18.
G.)- NORBERAREN POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
251
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Sinesmen erlijiosoei dagokienez, desberdintasun handiena ikusten dugu ikerketak
finantzatzen dituztenek jokatu behar duten paperean.
Beren burua katolikotzat dutenek uste dute proiektuak
finantzatzen dituztenek gehiago bideratu behar dutela
zientzialarien jarduera.
Aldiz, agnostikoek eta ateoek uste dute ikerketa-jarduera hori lana
finantzatzen dutenekiko independentziaz egin behar dela.
Katolikoak ere ados egongo lirateke horrekin, “baina gutxiago”. Ateoetan
eta agnostikoetan, diferentziala bikoitza da katolikoekiko.
252
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
KATOLIKO ELIZKOIA
KATOLIKO EZ-ELIZKOIA
BESTE ERLIJIO BATEAN
SINESTEN DU
EZ DU INTERESIK EDO AGNOSTIKOA
DA
ATEOA
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHAR DUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
3,1 3,1 2,6 2,4 2,3
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,6 3,6 3,2 3,8 4,0
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
2,5 3,0 2,9 2,8 2,6
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTU ARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE, ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA INGURUMENA ZAINTZEKO
4,3 4,1 3,4 4,2 4,1
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
3,3 3,2 3,1 3,3 3,2
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETA JARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN GARRANTZITSUAK DIRA
3,6 3,7 3,3 3,5 3,4
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
4,1 4,0 3,4 3,9 4,1
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHAR LUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIETAN
3,2 3,2 3,2 2,9 3,1
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO ADOSTASUN-MAILA (18.
G.)- NORTASUN ERLIJIOSOARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
253
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Herri txikiagoetan bizi direnek eskatzen dute gehien herritarrek protagonismo
handiagoa izatea zientziari eta teknologiari buruzko erabakietan.
Esan dezakegu, orobat, herri txikiagoetan bizi direnek protagonismo handiagoa
ematen dietela erabaki horiek bideratzeko proiektu horiek finantzatzen dituztenei.
Bestalde, ez daude oso ados teknologia berriei murriztapenak ezartzearekin.
254
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
IKERKETA FINANTZATZEN DUTENEK BIDERATU BEHAR DUTE ZIENTZIALARIEN JARDUERA
2,8 2,9 2,6
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,7 3,6 3,7
IKERTZAILEEK ERABAKI BEHAR DUTE NOLA BIDERATU BEREN IKERKETAK, LAN HORIEK FINANTZATZEN DITUZTENEN IRITZIA EDOZEIN DELA ERE
3,0 3,0 2,4
TEKNOLOGIA BERRI BATEN ONDORIOAK EZAGUTU ARTEAN, ZUHURTASUNEZ JOKATU BEHAR LITZATEKE, ETA HAREN ERABILERA KONTROLATU OSASUNA ETA INGURUMENA ZAINTZEKO
4,1 4,1 4,2
EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK DIRA LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEKO OINARRI ONENA
3,3 3,3 3,1
LEGEAK ETA ARAUKETAK EGITEAN, BALIOAK ETA JARRERAK EZAGUTZA ZIENTIFIKOAK BEZAIN GARRANTZITSUAK DIRA
3,6 3,6 3,6
HOBE DA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIAK ADITUEN ESKU UZTEA
4,1 4,0 4,0
HERRITARREK ZERESAN HANDIAGOA IZAN BEHAR LUKETE ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO ERABAKIETAN
3,4 3,2 2,8
IKERTZAILEEN INDEPENDENTZIARI ETA JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETARI BURUZKO ESALDI HAUEKIKO ADOSTASUN-MAILA (18.
G.)- HABITATARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
255
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.4. Prestakuntza
zientifiko-teknikoaren
mailaren ikuspegia
256
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Pertsona gutxik uste dute prestakuntza-maila “altua” edo “oso altua” dutela
heziketa zientifikoan eta teknikoan.
Bereziki EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan, gehienek uste dute alor horretan
duten prestakuntza-maila baxua edo oso baxua dela. Ipar Euskal Herrian, gehiago
dira galdera horiei erantzuteko gai izan ez direnak.
Alor zientifiko eta teknologikoko prestakuntzaren balorazioa zertxobait
positiboagoa da Ipar Euskal Herrian.
2006. urtearekiko bilakaerak adierazten du alor horretako prestakuntzaren
ikuspegia hobetu egin dela Nafarroako Foru Erkidegoan; izan ere, gehiago dira
beren prestakuntza-maila “altutzat” jotzen dutenak, eta gutxiago dira beren
prestakuntza-maila “baxutzat” jotzen dutenak.
EAEn, berdin jarraitzen dute puntu horri buruzko datuek. Berdin egin dute gora
alor horretan prestakuntza maila “altua” dutela uste dutenak eta oso baxua
dutela uste dutenak.
Zientzian eta teknologian duten prestakuntza negatiboki baloratzen duten Ipar
Euskal Herriko* elkarrizketatuek pentsatzen dute alor horretan duten
prestakuntza onena batxilergoan jaso dutela.
4.4. Prestakuntza zientifiko-teknikoaren mailaren ikuspegia
*Haiei bakarrik egin zaie galdera.
257
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JASO DUEN PRESTAKUNTZA ETA HEZIKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOARI BURUZ NORBERAK DUEN IKUSPEGIA (26. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
BATEZBESTEKO
A
258
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JASO DUEN PRESTAKUNTZA ETA HEZIKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOARI BURUZ NORBERAK DUEN
IKUSPEGIAREN BILAKAERA (26. G.)Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan
elkarrizketatuak
2006 2012 2006 2012
OSO ALTUA % 1 % 2 % 1 % 3
ALTUA % 4 % 10 % 10 % 11
NORMALA % 43 % 30 % 31 % 39
BAXUA % 41 % 37 % 39 % 37
OSO BAXUA % 10 % 18 % 14 % 10
EA/EE --- % 3 % 5 ---
BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOA 2,4 2,4 2,3 2,6
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
259
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
IPAR EUSKAL HERRIAN* ELKARRIZKETATUTAKOEK ZER ETAPATAN PENTSATZEN DUTEN JASO DUTELA PRESTAKUNTZA
ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKO HOBEA (26. G.)Oinarria: zientzian eta teknologian duten prestakuntza baxutzat edo
oso baxutzat jo duten Ipar Euskal Herriko elkarrizketatuak
% 32
% 21
% 18
% 13
% 12
% 8
% 2
0% 100%
BATXILERGOAN
LEHEN ETA BIGARREN HEZKUNTZAN
LANBIDE-HEZIKETAN
ETENGABEKO PRESTAKUNTZAN
EZ DAKI / EZ DU IRITZIRIK
UNIBERTSITATEAN
BESTELAKO ERANTZUNAK
*Galdera hau Ipar Euskal Herrian bakarrik egin da.
%-K BAXUTZAT EDO OSO BAXUTZAT JOTZEN DU
ZIENTZIAN ETA TEKNOLOGIAN DUEN PRESTAKUNTZA
% 26
IPAR EUSKAL HERRIA
260
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Prestakuntza eta heziketa zientifikoan beren iritziz duten maila handiagoa da:
Zenbat eta txikiagoa izan elkarrizketatutako pertsonaren adina.
Zenbat eta handiagoa izan, oro har, haren ikasketa-maila.
Zenbat eta handiagoa izan haren gizarte-maila.
Gai zientifiko eta teknologikoetan prestakuntza hobea dutela uste
dute “ateoek” eta “agnostikoek” erlijioren batean sinesten
dutenek baino. Hori zientziaren eta erlijioaren betiereko eztabaidaren
adierazle bat izan litekeela esan genezake.
261
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
1,82,3
3,0
1
5
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARRENHEZKUNTZAKOAK
GOI-MAILAKOAK
JASO DUEN PRESTAKUNTZA ETA HEZIKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOARI BURUZ NORBERAK DUEN IKUSPEGIA, ADIERAZTEN
DIREN ALDAGAIEI DAGOKIENEZ (26. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
3,01,9
2,3 2,6
1
5
BAXUA ERTAIN-BAXUA
ERTAINA ERTAIN-ALTUA ALTUA
IKASKETA-MAILA
GIZARTE-MAILA
2,92,5 2,4
1,8
1
5
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 64 URTE BAINOGEHIAGO
ADINA
OSO ALTUA
OSO BAXUA
OSO ALTUA
OSO BAXUA
OSO ALTUA
OSO BAXUA
262
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JASO DUEN PRESTAKUNTZA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOARI BURUZ NORBERAK DUEN IKUSPEGIA, SINESMEN ERLIJIOSOEI
DAGOKIENEZ (26. G.)Oinarria: elkarrizketatutako guztiak
2,0
2,3
2,0
2,8
2,8
1 5
KATOLIKO ELIZKOIA
KATOLIKO EZ-ELIZKOIA
EZ DU INTERESIKEDO AGNOSTIKOA
DA
EZ DAKI / EZ DUIRITZIRIK
ATEOA
OSO ALTUA
OSO BAXUA
263
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
4.5. Zientziarekiko
ohiturak, jokabideak eta
jarrerak
264
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gaixotasun larriren bat izanez gero eta ebakuntza arriskutsu bat behar izanez
gero, medikuen eta espezialisten iritzia da erreferentzia, zalantzarik
gabe.
Horri buruzko irizpideak bi taldetan banatzen dira: batzuek medikuen eta
espezialisten iritzi hori bakarrik izango lukete kontuan, eta, beste batzuek, berriz,
iritzi hori kontuan izanik, ez dute uste erabakigarria denik.
Horri dagokionez, ez dago desberdintasunik EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan
dauden iritzien artean.
Iritzi nagusi horren osagarri gisa, beste hauek ere aipatu dizkigute:
Ezagunen eta senideen iritzia.
Norberaren kabuz informazioa bilatzea.
Baten batek ordezko tratamenduak ere bilatuko lituzke, baina betiere
medikuaren iritzia erreferentzia nagusitzat hartuta.
4.5. Zientziarekiko ohiturak, jokabideak eta jarrerak
265
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
BERE HURBILEKO BATEK GAIXOTASUN LARRIREN BAT IZANEZ GERO ETA EBAKUNTZA ARRISKUTSU BAT EGIN BEHAR IZANEZ
GERO KONTUAN IZANGO LUKEEN IRITZIA* (27. G.)Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatuak
*EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko galdeketetan bakarrik egin da galdera hau.
266
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
BERE HURBILEKO BATEK GAIXOTASUN LARRIREN BAT IZANEZ GERO ETA EBAKUNTZA ARRISKUTSU BAT EGIN BEHAR IZANEZ GERO KONTUAN IZANGO LITUZKEEN IRITZIAK, GUZTIRA* (27.
G.)Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatuak
*EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko galdeketetan bakarrik egin da galdera hau.
267
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Adina zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da adierazten den
egoeran medikuen eta espezialisten iritzia bakarrik kontuan izango luketenen
ehunekoa. Gazteek gehiago jotzen dute medikuaren iritzi hori erabakigarritzat ez
hartzera.
Halaber, hezkuntza-maila zenbat eta baxuagoa izan, handiagoa da medikuaren
iritzia bakarrik kontuan izango luketenen ehunekoa.
Adierazten den bezalako egoera batean, katolikoek hartuko lukete gehien
kontuan medikuen iritzia bakarrik. Ateoak eta agnostikoak prestago daude
bestelako iritziak jasotzeko eta kontuan ez hartzeko medikuen iritzia bakarrik edo
iritzi hori erabakigarritzat ez jotzeko.
268
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
% 21
% 56 % 61 % 67 % 72% 37 % 33 % 28
0%
100%
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE 64 URTE BAINOGEHIAGO
MEDIKUENA ETA ESPEZIALISTENA BAKARRIK
MEDIKUAREN IRITZIA IZANGO LUKE KONTUAN, BAINA EZ LITZATEKEERABAKIGARRIA IZANGO
BERE HURBILEKO BATEK GAIXOTASUN LARRIREN BAT IZANEZ GERO ETA EBAKUNTZA ARRISKUTSU BAT EGIN BEHAR IZANEZ GERO KONTUAN
IZANGO LUKEEN IRITZIA (11. G.)- ADINAREN, IKASKETA-MAILAREN ETA SINESMEN ERLIJIOSOEN
ALDAGAIEI DAGOKIENEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
IKASKETA-MAILA
ADINA
% 69% 64 % 59
% 23 % 31 % 34
0%
100%
LEHEN HEZKUNTZAKOAK BIGARREN HEZKUNTZAKOAK GOI-MAILAKOAK
MEDIKUENA ETA ESPEZIALISTENA BAKARRIK
MEDIKUAREN IRITZIA IZANGO LUKE KONTUAN, BAINA EZ LITZATEKEERABAKIGARRIA IZANGO
NORTASUN ERLIJIOSOA
269
% 100% 0
% 100
% 100
% 0
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Jarrerei eta jokabideei lotutako ohiturei buruz galdetu dugu. Hauek dira
ohikoenak:
Sendagaien erabilera-orriak irakurtzea.
Hitz baten esanahia bilatzea ulertzen ez denean.
Osasun-alarma baten aurrean informatuta egotea.
Oro har, jokabide-mota horiek ohikoagoak dira Nafarroako Foru Erkidegoan.
Jarrerak eta jokabideak ez dira asko aldatzen ikertutako gune batetik bestera. Ildo
orokor horren barruan, esan dezakegu Ipar Euskal Herrian gutxiago izaten dutela
kontuan medikuaren iritzia dieta bat egiterakoan. EAEn, gutxiago dira termino
baten esanahia bilatzen dutenak ulertzen ez dutenean.
270
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
%-K “MAIZ” IZATEN DITU HORRELAKO JARRERAK EDO JOKABIDEAK (28. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
271
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Oro har, jokabide horiek gehiago izaten dituzte emakumezkoek. Hori bereziki
horrela izaten da:
Sendagaien erabilera-orriak irakurtzerakoan. 3 emakumetik 2k maiz
irakurtzen ditu; gizonezkoen kasuan, ehuneko hori ez da erdira iristen.
Medikuaren iritzia kontuan izaten dute dieta bat egiterakoan.
Termino edo hitz baten esanahia bilatzen dute ulertzen ez dutenean.
Osasun-alarma baten aurrean informatuta egoten dira.
Etxetresna elektrikoen gidaliburuetako “atal teknikoak”, ordea, maizago
irakurtzen dituzte gizonezkoek.
Esan genezake zereginek nolabait banatuta jarraitzen dutela, “osasuna”
gehiago lotzen baita emakumearekin eta “teknika” gizonarekin.
272
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GIZONEZKOEN ETA EMAKUMEZKOEN %-K “MAIZ” IZATEN DITU HORRELAKO JARRERAK EDO JOKABIDEAK (28. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
273
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
5.- Zientziaren eta
teknologiaren
komunikazioa
5.
kap
itu
lua
274
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Informazioa kanal hauetatik jasotzen da batez ere:
Telebista.
Internet.
Ordainduzko eguneroko prentsa.
Irratia.
Horren harira, esan genezake pisu handiagoa dutela ikus-entzunezko
komunikabideek idatzizkoek baino.
Nafarroako Foru Erkidegoan, eguneroko prentsa da informazio-iturri nagusia. Ipar
Euskal Herrian, gutxiago jasotzen da informazioa Interneten bidez.
275
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INFORMAZIO-ITURRI DIREN KOMUNIKABIDEAK (2. G.)- HAINBAT ERANTZUN EMATEKO AUKERA EMATEN DUEN
GALDERA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
276
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elkarrizketatutako pertsona zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta gehiago
erabiltzen du Internet informazioa jasotzeko kanal gisa. Izan ere, 15 eta 29 urte
bitartekoen artean, lehenengo informazio-kanala da; telebistaren aurretik dago,
beraz. Aldiz, 64 urtetik aurrera, askoz gehiago erabiltzen dira kanal hauek
informazioa jasotzeko:
Telebista.
Ordainduzko eguneroko prentsa.
Irratia.
Esan genezake Internetek batez ere ordainduzko eguneroko prentsa eta
irratia ordezten dituela informazio-iturri gisa. Eragin hori txikixeagoa da
telebistarekiko.
30 eta 45 urte bitartekoetan, Interneten eta telebistaren artean egongo litzateke
informazioa jasotzeko lehenengo kanala.
InternetLEHENENGO KANALA
INFORMAZIOA JASOTZEKO KANALAK, ADINAREN ARABERA
Internet Telebista
Telebista Telebista
Telebista Idatzizko prentsa
Internet
Idatzizko prentsa
BIGARREN KANALA
277
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INTERNET, ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA, IRRATIA ETA TELEBISTA INFORMAZIOA JASOTZEKO KANAL GISA, ADINAREN
ALDAGAIARI DAGOKIONEZ (11. G.)- %-K KANAL HORIEN BIDEZ JASOTZEN DU INFORMAZIOA -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
278
% 100
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Jaso dugu ea elkarrizketatutako pertsonei nahikoa iruditzen zaien ala ez
komunikazio-kanalek informazio zientifikoari ematen dioten tratamendua.
Argi eta garbi, uste da Internetek ematen diola behar adinako tratamendua
informazio zientifikoari.
Telebistari dagokionez, iritziak nahiko banatuta daude; EAEko eta Nafarroako Foru
Erkidegoko biztanleek uste dute gehien komunikabide horrek behar adinako
tratamendua ematen diola informazio zientifikoari lotutako guztiari.
Oro har, uste dute ikus-entzunezko komunikabideek gehiago jorratzen
dituztela informazio zientifikoaren gaiak idatzizko komunikabideek
baino. Bereziki, iruditzen zaie ez ordainduzko egunkariak ez doakoak ez dutela
behar adina jorratzen informazio zientifikoa. Informazio orokorreko astekariak
hobeto baloratzen dituzte Ipar Euskal Herriko elkarrizketatuek nahikotasun-mailari
dagokionez.
Oro har, EAEko biztanleek uste dute gehien zientziari behar adinako tratamendua
ematen zaiola komunikabide horietan. Aldiz, nafarrek kritikatzen dute gehien
kanal horiek ez dutela nahikoa jorratzen informazio-mota hori.
2006ko datuekin alderatuz, elkarrizketatutako pertsonek uste dute
telebistak eta irratiak intentsitate handiagoz jorratzen dutela informazio
zientifikoa (orain uste dute arreta handiagoa ematen zaiola).
279
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
KOMUNIKABIDEEK INFORMAZIO ZIENTIFIKOARI EMATEN DIOTEN ARRETAREN IKUSPEGIA (22. G.)
- INFORMAZIOA JASOTZEKO ITURRIAK, GUZTIRA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*“Gutxiegi” eta “nahikoa” erantzunak jaso dira. Gainerakoak, % 100era bitartekoak, ED/EE kategorian sartuko lirateke.
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
DOAKO PRENTSA
GUTXIEGI NAHIKOA
IRRATIA
TELEBISTA
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (Tiempo, Época…)
INTERNET
280
% 100% 0% -100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA % 32 % 36 +4 % 23 % 25 +2
DOAKO PRENTSA % 21 % 12 -9 % 7 % 8 +1
IRRATIA % 30 % 38 +8 % 25 % 35 +10
TELEBISTA % 35 % 46 +11 % 27 % 46 +19
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
% 40 % 28 -12 % 23 % 27 +4
INTERNET --- % 55 ---* % 66 ---*
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
KOMUNIKABIDE HORIEK INFORMAZIO ZIENTIFIKOARI NAHIKOA ARRETA EMATEN DIOTELA PENTSATZEN DUTENEN
EHUNEKOAREN BILAKAERA (22. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Internet 2012ko galdeketan bakarrik sartu da.
281
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
45 urtetik beherakoek pentsatzen dute gehien Internetek nahikoa jorratzen duela
informazio zientifikoa.
Batez ere 65 urtetik gorakoak daude ados irratiak eta telebistak informazio
zientifikoari ematen dioten intentsitatearekin.
Oro har, herri txikietan bizi direnek uste dute gehien “nahikoa” dela kanal horiek
informazio zientifikoari eskaintzen dioten tartea eta denbora.
282
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
% 27 % 38 % 31 % 34
DOAKO PRENTSA % 8 % 10 % 13 % 15
IRRATIA % 24 % 36 % 44 % 47
TELEBISTA % 41 % 42 % 49 % 54
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
% 24 % 37 % 27 % 26
INTERNET % 67 % 67 % 55 % 31
%-K NAHIKOTZAT JOTZEN DU KOMUNIKABIDE HORIEK INFORMAZIO ZIENTIFIKOARI EMATEN DIOTEN ARRETA, ADINAREN
ETA HABITATAREN ALDAGAIEI DAGOKIENEZOinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
ADINA
HABITATA
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
% 45 % 32 % 26
DOAKO PRENTSA % 13 % 14 % 6
IRRATIA % 51 % 36 % 28
TELEBISTA % 58 % 49 % 34
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
% 35 % 32 % 22
INTERNET % 68 % 56 % 53
Ehuneko nabarmenduak.
283
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa jasotzeko konfiantza handiena
ematen duten kanalez galdetzean, informazio zientifiko edo teknikoko aldizkariek
lortu dute balorazio onena.
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa jasotzeko konfiantza gutxien
ematen duen kanala, berriz, “doako prentsa” da, eta, hein txikiago batean,
“informazio orokorreko aldizkari orokorrak”.
Prentsak, oro har, konfiantza handiagoa ematen die EAEn bizi direnei. Esan
genezake, gainera, irratira eta telebistara luza daitekeela hori.
284
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATUTA EGOTEKO KANAL HAUETAN DUTEN KONFIANTZAREN BALORAZIOA (23. G.)
(1etik 5erako ESKALA)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
OSO KONFIANTZA TXIKIA KONFIANTZA HANDIA
285
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elkarrizketatutako pertsona zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta
konfiantza handiagoa du Interneten.
Era berean, konfiantza handiagoa dute Interneten beren burua “ezkertiartzat”
dutenek “eskuinekotzat” dutenek baino. Ezaugarri hori bat dator dibulgazio
zientifikoko aldizkariei dagokienez.
Irratiak, telebistak eta doako prentsak ematen duten informazio zientifikoan
konfiantza handiagoa dute 64 urtetik gorakoek.
Informazio orokorreko eta ordainduzko idatzizko komunikabideek 30 eta 45 urte
bitartekoei ematen diete konfiantza handiena.
Beren burua eskuinekotzat dutenek konfiantza handiagoa dute irratiak, telebistak
eta ordainduzko idatzizko komunikabideek (egunkariek zein aldizkariek) ematen
duten informazio zientifikoan.
286
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
INTERNET 3,8 3,5 3,5 3,0
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
3,4 3,6 3,3 3,5
DOAKO PRENTSA 2,8 2,9 2,8 3,1
IRRATIA 3,3 3,6 3,5 3,7
TELEBISTA 3,3 3,5 3,5 3,7
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
3,3 3,5 3,2 3,4
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO EDO TEKNIKOKO ALDIZKARIAK
4,2 4,2 4,0 3,8
ADINA
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATUTA EGOTEKO KANAL HAUETAN DUTEN KONFIANTZAREN BALORAZIOA (23. G.)
(1etik 5erako ESKALA), ADINAREN ETA NORBERAREN POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOAREN ALDAGAIEI DAGOKIENEZ
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
EZKERRA ERDIA ESKUINA
INTERNET 3,5 3,4 3,2
ORDAINDUZKO EGUNEROKO PRENTSA
3,4 3,5 3,7
DOAKO PRENTSA 2,9 3,1 3,0
IRRATIA 3,5 3,6 3,8
TELEBISTA 3,3 3,4 3,7
INFORMAZIO OROKORREKO ASTEKARIAK (ESATERAKO, TIEMPO, ÉPOCA…)
3,3 3,5 3,8
DIBULGAZIO ZIENTIFIKO EDO TEKNIKOKO ALDIZKARIAK
4,3 4,3 4,1
NORBERAREN POSIZIONAMENDU
IDEOLOGIKOA
Puntuazio nabarmenduak.
287
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.- Gizartearen eskaerak
zientziari eta teknologiari
dagokienez
6.1. Zientzia, teknologia eta
gastu publikoa
6.2. Zer esparrutan egin behar
den ahalegina lehentasunez
6.3. Erakundeenganako eta
ikerketa-organismoenganako
konfiantza
6.
kap
itu
lua
288
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.1. Zientzia, teknologia
eta gastu publikoa
289
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.1. Zientzia, teknologia eta gastu publikoa
Gastu publikoan lehentasunak ezartzerakoan, Nafarroako biztanleek zientzia eta
teknologia ezartzen dituzte lehendabizi. EAEko biztanleek, berriz, bigarren
postuan ezartzen dituzte, herritarren segurtasunaren azpitik.
Nafarrek kultura aipatu dute gehien gastu publikoaren lehentasun gisa.
Zientzia eta teknologia hiru lehentasun nagusietako bat dela pentsatzen dute
nafarren % 48k eta EAEko biztanleen % 39k.
Gastu publikoaren lehentasun gisa berariazko pisu handiagoa dute:
Herritarren segurtasunak. Garraioek.
EAEn
Zientziak eta teknologiak. Ingurumenak. Justiziak. Kulturak.
NAFARROAN
290
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZER SEKTORERI EMANGO LIOKEEN LEHENTASUNA LEHENDABIZI GASTU PUBLIKOA IGOTZE ALDERA (7. G.)*
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
*Galdera hau ez da egin Ipar Euskal Herriko galdeketan.
291
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZER SEKTORERI EMANGO LIOKEEN LEHENTASUNA LEHENDABIZI, BIGARRENIK ETA HIRUGARRENIK GASTU
PUBLIKOA IGOTZE ALDERA (7. G.)*- ERANTZUN ANITZEKO GALDERA -
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
*Galdera hau ez da egin Ipar Euskal Herriko galdeketan.
292
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006ko datuekin alderatuz, zientziak eta teknologiak berariazko pisua
irabazi dute EAEko eta Nafarroako Foru Erkidegoko herritarren
lehentasun gisa. Izan ere, gastu publikoaren hiru lehentasunetako bat
dela adierazi dutenen ehunekoak gora egin du bietan.
EAEn, herritarren segurtasuna lehentasun gisa aipatu digutenek ere gora egin
dute. Nafarroako Foru Erkidegoan, gehiago aipatu dira honako hauek* lehentasun
gisa:
Kultura.
Herri-lanak.
Justizia.
Ingurumena.
*Zientziaz eta teknologiaz gain.
293
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
HERRI-LANAK % 36 % 43 +7 % 26 % 40 +14
HERRITARREN SEGURTASUNA % 42 % 55 +13 % 33 % 32 -1
GARRAIOAK % 16 % 24 +8 % 16 % 12 -4
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA % 21 % 39 +18 % 22 % 48 +26
INGURUMENA % 42 % 42 = % 41 % 52 +11
DEFENTSA % 4 % 6 +2 % 5 % 4 -1
JUSTIZIA % 16 % 20 +4 % 21 % 35 +14
KULTURA % 35 % 39 +4 % 34 % 57 +23
KIROLA % 9 % 12 +3 % 13 % 10 -3
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
ZER SEKTORERI EMANGO LIOKEEN LEHENTASUNA LEHENDABIZI, BIGARRENIK ETA HIRUGARRENIK GASTU
PUBLIKOA IGOTZE ALDERA (7. G.)- 2006-2012 BITARTEKO BILAKAERA -
Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
294
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gizarte-mailaren arabera, ikus dezakegu lehentasun desberdinak ezartzen direla
gastu publikoari dagokionez. Gizarte-maila altukoek gehiago aipatu dituzte
lehentasuntzat:
Zientzia eta teknologia.
Ingurumena.
Kultura.
Gizarte-maila baxukoek, berriz, berariazko pisu handiagoa eman diete lehentasun
gisa:
Herri-lanei.
Herritarren segurtasunari.
Esan genezake ideien munduak lehentasun handiagoa duela gizarte-maila
altukoen artean; gizarte-maila baxukoen lehentasunak, aldiz, “lurtarragoak” dira.
295
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
BAXUA - ERTAIN-BAXUA
ERTAINA ERTAIN ALTUA ALTUA
HERRI-LANAK % 23 % 15 % 16 % 9
HERRITARREN SEGURTASUNA % 27 % 32 % 12 % 16
GARRAIOAK % 5 % 7 % 3 % 1
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA % 11 % 15 % 26 % 31
INGURUMENA % 8 % 13 % 13 % 17
DEFENTSA % 2 % 0
JUSTIZIA % 4 % 5 % 10 % 2
KULTURA % 11 % 8 % 13 % 18
KIROLA % 1 % 3 % 3 % 1
ZER SEKTORERI EMANGO LIOKEEN LEHENTASUNA LEHENDABIZI GASTU PUBLIKOA IGOTZE ALDERA (7. G.)
- GIZARTE-MAILAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
Ehuneko nabarmenduak.
296
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Posizionamendu ideologikoari dagokionez, beren burua “erdikotzat” dutenek
aipatzen dituzte gehien zientzia eta teknologia lehentasun nagusi gisa.
Dena den, beren burua “ezkertiartzat” dutenek pisu handiagoa ematen diete
gastu publikoan “zientziari eta teknologiari”.
“Ezkertiarrek” alor hauei ere eman diete lehentasuna:
Herri-lanei.
Kulturari.
“Eskuinekoek” hauek aipatu dituzte gehien “lehentasun nagusi” gisa:
Herritarren segurtasuna.
Garraioak.
Ingurumena.
297
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZER SEKTORERI EMANGO LIOKEEN LEHENTASUNA LEHENDABIZI GASTU PUBLIKOA IGOTZE ALDERA (7. G.)- NORBERAREN POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOAREN
ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan elkarrizketatutakoak
EZKERRA ERDIA ESKUINA
HERRI-LANAK % 18 % 10 % 14
HERRITARREN SEGURTASUNA % 17 % 16 % 24
GARRAIOAK % 5 % 5 % 13
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA % 22 % 36 % 9
INGURUMENA % 12 % 11 % 21
DEFENTSA % 0 % 1
JUSTIZIA % 7 % 6 % 5
KULTURA % 14 % 11 % 10
KIROLA % 2 % 1 % 1
Ehuneko nabarmenduak.
298
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.2. Zer esparrutan egin
behar den ahalegina
lehentasunez
299
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Etorkizunari begira ikerkuntzako zer esparruri eman behar zaien lehentasuna
galdetzean, “medikuntza eta osasuna” ezarri dira lehentasun nagusi gisa, argi eta
garbi.
Lau lehentasun-maila ezar genitzake:
6.2. Zer esparrutan egin behar den ahalegina lehentasunez
Medikuntza eta osasuna.
LEHENENGO LEHENTASUN-MAILA
Energia-iturriak. Ingurumena.
BIGARREN LEHENTASUN-MAILA
Informazioaren eta komunikazioaren teknologia. Elikadura.
HIRUGARREN LEHENTASUN-MAILA
Garraioak. Giza eta gizarte-zientziak. Teknologia aeroespaziala. Segurtasuna eta defentsa. Funtsezko zientziak.
LAUGARREN LEHENTASUN-MAILA
300
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Laburbilduz, lehenengo lehentasun-maila osasuna da, eta, bigarrena,
ingurumenari lotutako alderdiak. Ezagutza zientifikoari lotutakoak (bai
funtsezko zientzietan, bai giza zientzietan) beherago geratu dira lehentasunen
balorazio horretan.
Nafarroako Foru Erkidegoan, lehentasun handiagoa ematen zaio energia-iturriei
buruzko ikerkuntzari. Agian, zerikusia izan dezake horretan Nafarroako Foru
Erkidegoan energia berriztagarriei eta, bereziki, haize-energiari buruzko
ikerkuntzak duen garrantziak. Osasuna lehentasunezkoagotzat jotzen da EAEn,
eta segurtasuna eta defentsa Ipar Euskal Herrian.
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA (21. G.)*
- HAINBAT ERANTZUN EMATEKO AUKERA -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Lehentasunak ezartzeko item hauek iradoki zaizkie elkarrizketatutakoei. Gehienez bi erantzun ematea eskatu da.
301
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK
% 11 % 17 +6 % 12 % 6 -6
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 81 % 89 +3 % 67 % 78 +11
ENERGIA ITURRIAK % 17 % 21 +4 % 22 % 41 +20
ELIKADURA % 16 % 12 -4 % 12 % 13 +1
GARRAIOAK % 7 % 2 -5 % 6 % 3 -3
INGURUMENA % 29 % 23 -6 % 24 % 28 +4
GIZA ETA GIZARTE-ZIENTZIAK % 8 % 6 -2 % 10 % 11 +1
TEKNOLOGIA AEROESPAZIALA % 0 % 2 +2 % 2 % 0 -2
SEGURTASUNA ETA DEFENTSA % 2 % 5 +3 % 3 % 5 +2
FUNTSEZKO ZIENTZIAK (FISIKA, KIMIKA, BIOLOGIA, MATEMATIKA)
---* % 5 ---* % 6
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA. BILAKAERA
(21. G.)*Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Atal hau ez zen sartu 2006ko galdeketan. Horren ordez, nekazaritza aipatzen zen.
302
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Sexuaren aldagaiari dagokionez, gizonezkoek lehentasuna eman diote
ikerkuntzaren esparruaren barruan teknologiari lotutako guztiari:
Informazioaren eta komunikazioaren teknologia.
Teknologia aeroespaziala.
Energia-iturriak.
Emakumezkoek, berriz, osasunari, elikadurari eta giza zientziei ematen diete
lehentasuna.
TEKNOLOGIA
303
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GIZONEZKOA EMAKUMEZKOA
INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK
% 18 % 11
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 83 % 88
ENERGIA ITURRIAK % 29 % 23
ELIKADURA % 10 % 15
GARRAIOAK % 4 % 2
INGURUMENA % 23 % 26
GIZA ETA GIZARTE-ZIENTZIAK % 4 % 9
TEKNOLOGIA AEROESPAZIALA % 3 % 0
SEGURTASUNA ETA DEFENTSA % 6 % 4
FUNTSEZKO ZIENTZIAK (FISIKA, KIMIKA, BIOLOGIA, MATEMATIKA)
% 5 % 5
*Lehentasunak ezartzeko item hauek iradoki zaizkie elkarrizketatutakoei.
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA (21. G.)*
- SEXUAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
304
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zaharrenen lehentasunak osasunari, elikadurari, segurtasunari eta defentsari
lotuta daude. Esan genezake “eutsi” beharreko lehentasunak direla haien bizi-
baldintzak.
Aldiz, gazteenen lehentasunak aurrerapen zientifikoari daude lotuta, batez ere
alor hauetan:
Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.
Funtsezko zientziak.
Tarteko adin-segmentuek lehentasun handiagoa eman diete ingurumenari
lotutako gaiei.
Medikuntza eta osasuna.
Energia-iturriak.
Ingurumena.
Laburbilduz, sailkapen hau egin genezake:
15-29 urte
SEGMENTUA
Aurrerapen zientifikoa.
ZER ARDATZI EMATEN DIOTEN
LEHENTASUN HANDIENA
Informazioaren teknologia. Funtsezko zientziak.
ARDATZ HORRI LOTUTAKO ADIERAZLEAK
30-64 urte Ingurumena. Energia-iturriak. Ingurumena (medikuntza eta
osasuna ere bai).
64 urtetik gora Bizi-baldintzei eustea.
Medikuntza eta osasuna. Elikadura. Segurtasuna eta defentsa.
305
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK
% 16 % 0 % 10 % 9
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 81 % 84 % 87 % 95
ENERGIA ITURRIAK % 27 % 30 % 28 % 17
ELIKADURA % 7 % 16 % 11 % 18
GARRAIOAK % 3 % 2 % 4 % 2
INGURUMENA % 27 % 19 % 34 % 21
GIZA ETA GIZARTE-ZIENTZIAK % 7 % 8 % 4 % 6
TEKNOLOGIA AEROESPAZIALA % 1 % 3 % 2 % 0
SEGURTASUNA ETA DEFENTSA % 6 % 1 % 5 % 8
FUNTSEZKO ZIENTZIAK (FISIKA, KIMIKA, BIOLOGIA, MATEMATIKA)
% 8 % 5 % 3 % 3
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA (21. G.)*
- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Lehentasunak ezartzeko item hauek iradoki zaizkie elkarrizketatutakoei.
Ehuneko nabarmenduak.
306
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Posizionamendu ideologikoari dagokionez, beren burua “eskuinekotzat” dutenek
lehentasun handiagoa ematen diete segurtasunari eta defentsari. Beren burua
“ezkertiartzat” dutenek hauei eman diete lehentasun handiena:
Informazioaren teknologiei.
Energia-iturriei.
Elikadurak lehentasun berezia du beren burua erdikotzat dutenen artean.
EZKERRA ERDIA ESKUINA
INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK
% 15 % 13 % 5
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 82 % 87 % 83
ENERGIA ITURRIAK % 31 % 32 % 24
ELIKADURA % 10 % 17 % 10
GARRAIOAK % 4 % 3 % 2
INGURUMENA % 20 % 20 % 24
GIZA ETA GIZARTE-ZIENTZIAK % 8 % 5 % 10
TEKNOLOGIA AEROESPAZIALA % 2 % 0
SEGURTASUNA ETA DEFENTSA % 3 % 4 % 13
FUNTSEZKO ZIENTZIAK (FISIKA, KIMIKA, BIOLOGIA, MATEMATIKA)
% 5 % 6 % 8
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA (21. G.)*
- POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Lehentasunak ezartzeko item hauek iradoki zaizkie elkarrizketatutakoei.
Ehuneko nabarmenduak.
307
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Habitataren aldagaiari dagokionez, esan dezakegu informazioaren eta
komunikazioaren teknologiak lehentasunezkoagoak direla herri handietan. Herri
txikietan, berriz, lehentasun handiagoa dute “elikadurak” eta “energia-iturriek”.
Herri ertainek ingurumena ezartzen dute gehien lehentasun gisa.
TXIKIA ERTAINA HIRIBURUA
INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK
% 7 % 12 % 21
MEDIKUNTZA ETA OSASUNA % 87 % 85 % 86
ENERGIA ITURRIAK % 33 % 21 % 29
ELIKADURA % 17 % 12 % 10
GARRAIOAK % 3 % 4 % 0
INGURUMENA % 18 % 30 % 22
GIZA ETA GIZARTE-ZIENTZIAK % 6 % 9 % 4
TEKNOLOGIA AEROESPAZIALA % 2 % 2 % 1
SEGURTASUNA ETA DEFENTSA % 4 % 5 % 6
FUNTSEZKO ZIENTZIAK (FISIKA, KIMIKA, BIOLOGIA, MATEMATIKA)
% 8 % 3 % 6
ETORKIZUNARI BEGIRA, IKERKUNTZAREN AHALEGINAK ZER ESPARRUTAN IZAN BEHAR DUEN LEHENTASUNA (21. G.)*
- HABITATAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
*Lehentasunak ezartzeko item hauek iradoki zaizkie elkarrizketatutakoei.
Ehuneko nabarmenduak.
308
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
6.3. Erakundeenganako
eta ikerketa-
organismoenganako
konfiantza
309
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Hainbat erakundek esparru zientifiko eta teknologikoan sortzen duten
konfiantzagatik galdetzean, hauek sortu dute konfiantza-maila handiena:
Ospitaleek.
Unibertsitateek.
Zientzia- eta teknologia-museoek.
Aldiz, hauek sortzen dute mesfidantza handiena:
Alderdi politikoek.
Sindikatuek.
Elizak.
Horren arabera, sailkapen hau egin dezakegu.
6.3. Erakundeenganako eta ikerketa-organismoenganako
konfiantza
310
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ospitaleak. Zientzia- eta teknologia-
museoak. Unibertsitateak.
OSO ALTUA
KONFIANTZA-MAILA
HANDIAGOA HEMEN
EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan.
Elkargo profesionalak. Ikerketa-organismo
publikoak.ALTUA
EAEn Ipar Euskal Herrian.
Unibertsitatez kanpoko irakaskuntza-zentroak.
Elkarte ekologistak.ERTAINA
Nafarroako Foru Erkidegoan.
Ipar Euskal Herrian.
Komunikabideak. Kontsumitzaileen elkarteak. Gobernua eta administrazio
publikoak. Enpresak.
BAXUA-ERTAINA
Ipar Euskal Herrian.
Alderdi politikoak. Sindikatuak. Eliza.
BAXUA
EAEn EAEn
311
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ERAKUNDEENGANAKO KONFIANTZA-MAILA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN TRATAMENDUARI DAGOKIONEZ (24. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
OSO KONFIANTZA TXIKIA KONFIANTZA HANDIA
*Item hau EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan egindako galdeketetan bakarrik sartu zen, ez ordea Ipar Euskal Herrikoan.
312
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2012ko datuak 2006koekin alderatuz, gora egin du ikerketa-organismo
publikoenganako konfiantza-mailak, baita unibertsitateenganakoak ere.
Ospitaleenganako eta elkargo profesionalenganako konfiantzak hobera egin du
EAEn; Nafarroako Foru Erkidegoan, berriz, bere horretan jarraitzen du.
Alderdi politikoenganako eta sindikatuenganako mesfidantza bereziki handia da
Nafarroako Foru Erkidegoan, eta gora egin du 2006. urtearekiko.
Esan genezake, halaber, EAEn zein Nafarroako Foru Erkidegoan mesfidantza
handiagoa sortzen dutela:
Elizak.
Kontsumitzaileen elkarteek.
Elkarte ekologistek.
Enpresek.
313
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
2006 2012 p p 2006 2012 p p
OSPITALEAK 3,9 4,3 +0,4 4,2 4,2 =
ELKARGO PROFESIONALAK: MEDIKUENAK, ABOKATUENAK…
3,3 3,9 +0,6 3,6 3,6 =
UNIBERTSITATEAK 3,5 4,0 +0,5 4,0 4,1 +0,1
IKERKETA-ORGANISMO PUBLIKOAK 3,5 3,9 +0,4 3,5 3,7 +0,2
ALDERDI POLITIKOAK 2,3 2,2 -0,1 2,0 1,6 -0,4
SINDIKATUAK 2,3 2,3 = 2,1 1,7 -0,4
KOMUNIKABIDEAK 3,1 2,9 -0,2 2,8 2,9 +0,1
ELIZA 2,1 1,8 -0,3 2,3 1,7 -0,6
KONTSUMITZAILEEN ELKARTEAK 3,1 2,7 -0,4 3,0 2,7 -0,3
ELKARTE EKOLOGISTAK 3,2 3,0 -0,2 3,2 3,0 -0,2
ENPRESAK 3,2 2,8 -0,4 2,8 2,7 -0,1
GOBERNUAK ETA ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK
3,0 2,8 -0,2 2,5 2,5 =
UNIBERTSITATEZ KANPOKO IRAKASKUNTZA-ZENTROAK*
3,2 3,3
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK* 4,0 3,9
EAENAFARROAKO FORU
ERKIDEGOA
*Item hauek ez ziren sartu 2006ko ikerketan.
ERAKUNDEENGANAKO KONFIANTZA-MAILAREN BILAKAERA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN TRATAMENDUARI DAGOKIONEZ
(24. G.)- ESKALA, 1etik (OSO KONFIANTZA TXIKIA) 5era (KONFIANTZA
HANDIA) -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
314
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Gizonezkoek eta emakumezkoek antzera baloratzen dute erakunde horienganako
konfiantza. Bakarrik aipa daiteke emakumezkoek gizonezkoek baino konfiantza
handixeagoa dutela hauengan:
Ikerketa-organismo publikoak.
Elkarte ekologistak.
Adinaren aldagaiari dagokionez, esan dezakegu 64 urtetik gorakoek konfiantza
handiagoa dutela elizarengan eta kontsumitzaileen elkarteengan.
Zientzia- eta teknologia-museoenganako konfiantza handiagoa da
gazteenen artean (15-29 urte).
46 eta 64 urte bitartekoek mesfidantza handiagoa dute unibertsitatez kanpoko
irakaskuntza-zentroengan zein gobernuengan eta administrazio publikoengan.
Beren burua “eskuinekotzat” dutenek mesfidantza-maila txikiagoa agertu dute
hauengan:
Alderdi politikoak.
Sindikatuak.
Komunikabideak.
Eliza.
Gobernuak eta administrazio publikoak.
Hau da, nahiz eta beren burua eskuinekotzat dutenek ez erakutsi nahikoa
konfiantza-maila erakunde horiengan, haiengan duten mesfidantza-maila
txikiagoa da beren burua ezkertiartzat dutenek dutena baino.
315
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
“Ezkertiarrek” zein “erdikoek” konfiantza-maila handiagoa erakutsi dute
ospitaleengan.
GIZONEZKOA EMAKUMEZKOA
OSPITALEAK 4,2 4,3
ELKARGO PROFESIONALAK: MEDIKUENAK, ABOKATUENAK…
3,8 3,9
UNIBERTSITATEAK 4,0 4,1
IKERKETA-ORGANISMO PUBLIKOAK 3,7 4,0
ALDERDI POLITIKOAK 2,0 2,1
SINDIKATUAK 2,1 2,2
KOMUNIKABIDEAK 2,9 2,9
ELIZA 1,7 1,8
KONTSUMITZAILEEN ELKARTEAK 2,7 2,8
ELKARTE EKOLOGISTAK 2,9 3,1
ENPRESAK 2,7 2,7
GOBERNUAK ETA ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK
2,7 2,7
UNIBERTSITATEZ KANPOKO IRAKASKUNTZA-ZENTROAK*
3,2 3,2
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK* 4,0 3,9
ERAKUNDEENGANAKO KONFIANTZA-MAILA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN TRATAMENDUARI DAGOKIONEZ (24. G.)
- 1etik 5erako ESKALA –- SEXUAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
316
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
15-29 URTE 30-45 URTE 46-64 URTE65 URTE
EDO GEHIAGO
OSPITALEAK 4,2 4,3 4,2 4,3
ELKARGO PROFESIONALAK: MEDIKUENAK, ABOKATUENAK…
3,9 3,8 3,6 3,9
UNIBERTSITATEAK 4,0 4,0 4,1 4,1
IKERKETA-ORGANISMO PUBLIKOAK
3,9 3,8 3,9 3,8
ALDERDI POLITIKOAK 2,0 2,0 2,0 2,2
SINDIKATUAK 2,1 2,0 2,1 2,3
KOMUNIKABIDEAK 2,9 2,9 2,8 3,1
ELIZA 1,6 1,5 1,7 2,4
KONTSUMITZAILEEN ELKARTEAK 2,7 2,7 2,7 2,9
ELKARTE EKOLOGISTAK 3,0 3,0 3,0 2,9
ENPRESAK 2,7 2,8 2,6 2,8
GOBERNUAK ETA ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK
2,8 2,7 2,5 2,8
UNIBERTSITATEZ KANPOKO IRAKASKUNTZA-ZENTROAK*
3,3 3,3 3,0 3,3
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK*
4,2 4,0 3,9 3,8
ERAKUNDEENGANAKO KONFIANTZA-MAILA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN TRATAMENDUARI DAGOKIONEZ (24. G.)
- 1etik 5erako ESKALA –- ADINAREN ALDAGAIARI DAGOKIONEZ -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
317
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EZKERRA ERDIA ESKUINA
OSPITALEAK 4,3 4,3 4,1
ELKARGO PROFESIONALAK: MEDIKUENAK, ABOKATUENAK…
3,8 3,8 3,7
UNIBERTSITATEAK 4,1 4,2 4,0
IKERKETA-ORGANISMO PUBLIKOAK
3,8 4,0 3,9
ALDERDI POLITIKOAK 1,8 2,0 2,3
SINDIKATUAK 1,9 2,0 2,2
KOMUNIKABIDEAK 2,7 2,8 2,9
ELIZA 1,4 1,7 2,2
KONTSUMITZAILEEN ELKARTEAK 2,8 2,7 2,8
ELKARTE EKOLOGISTAK 3,1 2,8 3,1
ENPRESAK 2,7 2,9 2,8
GOBERNUAK ETA ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK
2,6 2,9 3,0
UNIBERTSITATEZ KANPOKO IRAKASKUNTZA-ZENTROAK*
3,3 3,4 3,4
ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-MUSEOAK*
4,1 4,1 3,9
ERAKUNDEENGANAKO KONFIANTZA-MAILA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN TRATAMENDUARI DAGOKIONEZ (24. G.)
- 1etik 5erako ESKALA –- POSIZIONAMENDU IDEOLOGIKOARI DAGOKIONEZ -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Puntuazio nabarmenduak.
318
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
7.- EAEren, Nafarroako
Foru Erkidegoaren eta
Espainiaren arteko
alderaketa
7.
kap
itu
lua
319
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Kapitulu honetan, EAEko, Nafarroako Foru Erkidegoko eta Espainiako gizarteek
zientziari buruz dituzten ikuspegiak alderatuko ditugu.
Aurrerapen zientifikoak hainbat alorri egin dien ekarpenarekin hasiko gara. Hiru
esparru geografikoetan dagoen hierarkizazioa oso antzekoa bada ere, zera aipatu
behar dugu:
EAEn, gehiago uste da aurrerapen zientifikoak segurtasuna, giza bizitza
babestea eta lanpostu berriak sortzea eragiten dituela.
Nafarroako Foru Erkidegoan, ordea, uste da aurrerapen teknologikoak
ekarpen txikiagoa egiten duela ingurumena eta natura kontserbatzean,
lanpostuak sortzean, pertsonen arteko harremanak areagotzean eta
hobetzean, eta herrialde aberatsen eta pobreen arteko desberdintasunak
murriztean.
Hala ere, Nafarroako Foru Erkidegoan ikusten da gehien, oro har, zientziak eta
teknologiak kalteak baino onura gehiago ekartzen dituztela. Uste hori txikiagoa da
EAEn, horri buruzko iritzia ez baitago hain finkatua. Espainia gertuago dago
Nafarroako Foru Erkidegotik EAEtik baino zientziaren eta teknologiaren onuren eta
kalteen balantzeari dagokionez.
Zientziaren ikuspegia
320
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
Gaixotasunei eta epidemiei aurre egitea
% 96 % 97 % 93
Gizartearen bizi-kalitatea % 89 % 94 % 89
Garapen ekonomikoa % 86 % 89 % 87
Giza bizitzaren segurtasuna eta babesa
% 90 % 84 % 85
Elikadura-produktuak eta nekazaritza-ekoizpena
% 74 % 71 % 76
Ingurumena eta natura kontserbatzea % 71 % 62 % 71
Lanpostuak sortzea % 71 % 63 % 68
Pertsonen arteko harremanak areagotzea eta hobetzea
% 65 % 61 % 67
Norbanakoaren askatasunak areagotzea
% 65 % 64 % 67
Herrialde aberatsen eta pobreen arteko desberdintasunak murriztea
% 53 % 32 % 56
ALDERDI BATZUK ERAKUTSIKO DIZKIZUT. PENTSA EZAZU EA AURRERAPEN ZIENTIFIKOAK ABANTAILAK ALA DESABANTAILAK EKARTZEN DIZKION BAKOITZARI.
BALITEKE AURKEZTUKO DIZKIZUGUN ALDERDI BATZUEK ABANTAILAK ZEIN DESABANTAILAK IZATEA ZURE IRITZIZ. ADIERAZ IEZAGUZU DESABANTAILAK BAINO ABANTAILA
GEHIAGO DAUDEN, EDO ALDERANTZIZ (10. G.)- %-K ABANTAILAK AIPATZEN DITU -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
321
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN BALANTZE BAT EGIN BEHAR BAZENU ALDERDI POSITIBO ETA NEGATIBO GUZTIAK KONTUAN HARTUZ, AURKEZTEN DIZKIZUDAN AUKERA HAUETAKO ZEINEK
ISLATZEN DU ONDOEN ZURE IRITZIA? (25. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
322
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JARRAIAN, ESAN IEZAGUZU, MESEDEZ, NOLA BALORATZEN DUZUN IRAKURRIKO DIZUDAN LANBIDE EDO JARDUERA BAKOITZA.
HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA ERABILIKO DUGU, NON 1ek ESAN NAHI BAITU OSO GUTXI BALORATZEN DUZULA ETA 5ek ASKO BALORATZEN DUZULA. TARTEKO EDOZEIN PUNTUAZIO
ERABIL DEZAKEZU ZURE IRITZIAK ZEHAZTEKO. (6. G.)– BATEZBESTEKOAK -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Herritarrek lanbide batzuei buruz duten iritzia kontuan hartzen badugu,
Nafarroako Foru Erkidegoan zertxobait okerrago baloratzen dira denak,
zientzialariak, medikuak eta irakasleak izan ezik. Horiek EAEko eta Espainiako
balorazioen antzekoak jasotzen dituzte; hain zuzen, ondoen baloratutako
lanbideak dira.
Zientzia lanbide gisa
323
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
ERAKARGARRIAOso erakargarria gazteentzat % 53 % 52 % 59
Ez oso erakargarria gazteentzat % 28 % 38 % 33Ez daki % 14 % 8 % 6
Ez du erantzun % 5 % 1 % 2PERTSONALKI ASEBETEGARRIA
Pertsonalki asebetegarria da % 52 % 68 % 68Ez da pertsonalki asebetegarria % 19 % 19 % 22
Ez daki % 25 % 12 % 9Ez du erantzun % 5 --- % 2ORDAINSARIA
Ordainsaria ona da % 26 % 19 % 28Ordainsaria ez da ona % 44 % 58 % 49
Ez daki % 26 % 22 % 20Ez du erantzun % 4 % 1 % 3
AINTZATESPEN SOZIALAAintzatespen sozial handia du % 33 % 35 % 38Aintzatespen sozial eskasa du % 49 % 57 % 55
Ez daki % 16 % 7 % 6Ez du erantzun % 2 -- % 2
PENTSA EZAZU IKERTZAILEAREN LANBIDEAN. NOLA DEFINITUKO ZENUKE LANBIDE HORI? (20. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Lanbide zientifikoak pertsonalki asebetetzen duela, nahiko erakargarria dela,
baina ordainsari eta aintzatespen sozial nahikoa ez dituelako iritziaren barruan,
Espainian ikusten da lanbide hori erakargarrien, EAEn gutxiago uste da
pertsonalki asebetetzen duela, eta Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian
pentsatzen da aintzatespen soziala txikiagoa dela.
Ehuneko nabarmenduak.
324
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziagatiko eta teknologiagatiko berezko interesa nahiko handia da
alderatutako hiru eremu geografikoetan. Hala ere, zertxobait handiagoa da EAEn,
eta zertxobait txikiagoa Nafarroako Foru Erkidegoan; Espainia, berriz, bien artean
dago, baina gertuago EAEtik.
Elkarrizketatuei eskatu zitzaienean adierazteko zer interes-maila zuten alderdi
batzuekiko, zientziak eta teknologiak puntuazio oso antzekoa jaso dute batez
beste hiru eremu geografikoetan. Hala ere, Espainian eta Nafarroako Foru
Erkidegoan gehiago interesatzen dira medikuntza eta osasuna, elikadura eta
kontsumoa; zinema, artea eta kultura; eta ingurumena eta ekologia. EAEn, berriz,
azken horrek ez du zientziak eta teknologiak baino interes handiagorik pizten.
Espainian herritar gutxiagok erakusten dute interes gutxi zientziarekiko eta
teknologiarekiko EAErekin eta Nafarroako Foru Erkidegoarekin alderatuz.
Desberdintasun nagusiak, ordea, interes-falta hori argudiatzean agertzen dira;
izan ere:
EAEn gehiago aipatzen dira gaiari buruzko gogoeta-falta eta berariazko
arrazoirik ez egotea.
Nafarroako Foru Erkidegoan gehiago argudiatzen da ez duela interesik
pizten, ez dela ulertzen eta ez dela beharrekoa.
Gai zientifiko eta teknologikoei buruzko informazioarekiko interesa
325
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EGUNERO JASOTZEN DITUGU ASKOTARIKO GAIEI BURUZKO INFORMAZIOAK ETA ALBISTEAK. ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, ZER
HIRU GAI INTERESATZEN ZAIZKIZUN BEREZIKI (1. G.)*Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
326
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ORAIN JAKIN NAHI NUKE ZENBATERAINO ZAUDEN INTERESATUTA IRAKURRIKO DIZKIZUDAN GAIETAN. HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA ERABILIKO DUGU, NON 1ek ESAN NAHI BAITU OSO GUTXI
INTERESATZEN ZAIZULA GAIA ETA 5ek ASKO INTERESATZEN ZAIZULA. TARTEKO EDOZEIN PUNTUAZIO ERABIL DEZAKEZU ZURE
IRITZIAK ZEHAZTEKO (3. G.) – BATEZBESTEKOAK -Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
INTERES-MAILA
327
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INKESTA HONEN HASIERAN ERANTZUN DUZU EZ ZAIZKIZULA ASKO EDO BATERE INTERESATZEN ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI LOTUTAKO GAIAK. MESEDEZ, ESAN IEZADAZU ZERGATIK (29. G.)*
Oinarria: zientziari eta teknologiari lotutako gaiak asko edo batere interesatzen ez zaizkien elkarrizketatuak
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA GUTXI INTERESATZEN
ZAIZKIEN HERRITARRAK% 26% 31% 31
328
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
GAUR EGUN, HAINBAT EKIMEN DAUDE HERRITARREK ALTRUISMOZ FINANTZATU DITZATEN PROIEKTU ZIENTIFIKOAK, GKE-EK EDO
BESTE ERAKUNDE BATZUEK EGINDAKO INTERES SOZIALEKO BESTE EKIMEN BATZUEKIN GERTATZEN DEN BEZALA. PREST EGONGO
ZINATEKE ESKUZABALKI EGITEN DITUZUN DOHAINTZETAN ZIENTZIA SARTZEKO? (19. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Proiektu zientifikoei dirua eskuzabalki emateko jarrera altruista ohikoagoa da
Nafarroako Foru Erkidegoan. Jarrera hori ezohikoagoa da EAEn Espainian baino.
Iritziak, ordea, oso banatuta daude.
329
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elkarrizketatuei galdetu zitzaienean ea zer informazio-maila duten haien iritziz
hainbat gairi buruz, ikusi dugu ez dagoela desberdintasunik aztergai ditugun hiru
eremu geografikoetan zientziari eta teknologiari buruz jasotako informazio-mailari
dagokionez (baina zientzia eta teknologia ez daude herritarrek informazio gehien
jasotzen duten gaien artean).
Aldiz, badago desberdintasunik zientziarekiko eta teknologiarekiko interesaren
eta jasotako informazioaren arteko diferentzialean. EAEn Nafarroako Foru
Erkidegoan eta Espainian baino informazio gutxiago eskatzen da gai horren
inguruan.
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa
330
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ORAIN, ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, ZENBATERAINO ZAUDEN INFORMATUTA ZURE IRITZIZ GAI HAUETAKO BAKOITZEAN.
HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA ERABILIKO DUGU, NON 1ek ESAN NAHI BAITU OSO GUTXI INFORMATUTA ZAUDELA GAIARI
BURUZ ETA 5ek OSO INFORMATUTA ZAUDELA. TARTEKO EDOZEIN PUNTUAZIO ERABIL DEZAKEZU ZURE IRITZIAK ZEHAZTEKO (4. G.)
– BATEZBESTEKOAK –Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
INFORMAZIO-MAILA
331
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
Kirolak -0,1 0,4 0,1
Elikadura eta kontsumoa -0,3 -0,4 -0,3
Zinema, artea eta kultura -0,2 -0,3 -0,3
Medikuntza eta osasuna -0,3 -0,5 -0,5
Ingurumena eta ekologia -0,3 -0,6 -0,4
Zientzia eta teknologia -0,2 -0,3 -0,3
Ekonomia eta enpresa -0,2 -0,2 -0,3
Politika 0,2 0,3 0,1
Ospetsuen gaiak 0,2 1,0 0,2
INFORMAZIO-MAILAREN ETA INTERES-MAILAREN ARTEKO DIFERENTZIALA
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
332
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Hauek dira zientziari eta teknologiari buruzko informazioa jasotzeko kanal
nagusiak erreferentziazko hiru eremu geografikoetan:
Telebista
Internet
Hala ere, espezifikotasun batzuk aurkitu ditugu:
Nafarroako Foru Erkidegoan, zertxobait gutxiago erabiltzen da telebista
EAErekin eta Espainiarekin alderatuz; aldiz, askoz gehiago erabiltzen da
ordainduzko eguneroko prentsa.
EAEn Espainian baino gehiago erabiltzen da ordainduzko eguneroko
prentsa zientziari eta teknologiari buruz informatzeko.
Espainian EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan baino gehiago jotzen da
doako prentsara (hala ere, bigarren mailako kanala izaten jarraitzen du).
Espainian EAEn baino gehiago erabiltzen da Internet zientziari eta teknologiari
buruz informatzeko kanal gisa; desberdintasun nagusiak, ordea, herritarren
informazio-iturri diren Interneteko kanal zehatzetan daude:
Zientziari eta teknologiari buruz Interneten informatzen diren EAEko
herritarrak gehiago informatzen dira orotariko kanal digitalen bidez.
Espainian, gehiago erabiltzen dituzte blogak/foroak eta sare sozialak.
333
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZER KANALEN BIDEZ INFORMATZEN ZARA ZIENTZIA- ETA TEKNOLOGIA-GAIEI BURUZ? (8A G., 8B G., 8C G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
334
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ESAN DIDAZU INTERNETEN BIDEZ INFORMATZEN ZARELA ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ. ESAN IEZADAZU,
MESEDEZ, ZER KANALEN BIDEZ ZEHAZKI. (9. G.)Oinarria: zientziari eta teknologiari buruz Interneten informatzen diren
elkarrizketatuak
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ
INTERNETEN INFORMATZEN DIREN
ELKARRIZKETATUEN %
% 61% 57% 55
335
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari eta teknologiari lotutako jardueretan parte hartzeari dagokionez, aipatu
behar da gutxiago hartzen dela parte EAEn Nafarroako Foru Erkidegoarekin eta
Espainiarekin alderatuz.
Zientziari eta teknologiari lotutako jardueretan parte hartzea
JARDUERA HAUETAKO ZEIN EGIN DUZU BEHIN EDO BEHIN AZKEN URTEAN? (5A
G.)- BAIEZKO ERANTZUNA -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
ZENBAT ALDIZ, BATEZ BESTE, AZKEN URTEAN
1,9
1,7
2,1
1,6
1,7
2,2
336
% 50% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ikerketa zientifiko eta teknologikoari dagokionez Espainia Europar Batasunarekiko
atzeratuago dagoelako ideia orokorrak ez du desberdintasun nabarmenik
erreferentziazko hiru eremu geografikoetan.
Espainiak Europar Batasunean duen posizioa
ZURE IRITZIZ, ZER POSIZIO DU ESPAINIAK 27EN EUROPAR BATASUNEKO BATEZBESTEKOAREKIKO IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ? (11. G.)Oinarria:elkarrizketatutako pertsona guztiak
337
% 100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Administrazioek ikerketa zientifiko eta teknologikora bideratzen duten inbertsioa
ez dela nahikoa uste da oro har…
EAEko biztanleek gutxiago kritikatzen dituzte, oro har, administrazio
guztiak.
Nafarroako Foru Erkidegoan dira kritikoenak Gobernu Zentralarekin.
Espainian, kritika hori zorrotzagoa da Europako Gobernuarekiko eta
erkidegoetako gobernuekiko.
Hortik aurrera, eta kontuan izanik gehienek uste dutela baliabide gehiago
bideratu behar direla ikerketa zientifiko eta teknologikora (edo, behintzat, eutsi
egin behar zaiela) gastu publikoa murrizten ari den honetan:
Nafarroako Foru Erkidegoaren eta Espainiaren aldean, EAEn gutxiago
eskatzen zaie administrazio guztiei gehiago inbertitzeko (toki-
administrazioei izan ezik).
EAEren eta Espainiaren aldean, Nafarroako Foru Erkidegoan inbertsio
handiagoa eskatzen zaie Gobernu Zentralari eta erkidegoko gobernuari.
Espainian, ordea, inbertsio handixeagoa eskatzen zaie toki-
administrazioei, batez ere Nafarroako Foru Erkidegoarekin alderatuz.
Zientzian eta teknologian inbertitzea
338
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EUROPAKO GOBERNUAGutxiago inbertitu % 13 % 8 % 8
Egungo inbertsioari eutsi % 22 % 26 % 24Gehiago inbertitu % 41 % 57 % 58
Ez dakit % 21 % 8 % 10Ez du erantzun % 3 --- % 1
GOBERNU ZENTRALAGutxiago inbertitu % 12 % 6 % 7
Egungo inbertsioari eutsi % 20 % 20 % 23Gehiago inbertitu % 46 % 67 % 60
Ez dakit % 20 % 7 % 9Ez du erantzun % 2 --- % 1
ERKIDEGOKO GOBERNUAGutxiago inbertitu % 9 % 8 % 7
Egungo inbertsioari eutsi % 20 % 19 % 24Gehiago inbertitu % 48 % 65 % 58
Ez dakit % 20 % 7 % 9Ez du erantzun % 2 --- % 1
UDALA (TOKIKO ADMINISTRAZIOA)Gutxiago inbertitu % 8 % 9 % 8
Egungo inbertsioari eutsi % 18 % 26 % 24Gehiago inbertitu % 52 % 51 % 57
Ez dakit % 21 % 14 % 9Ez du erantzun % 1 % 1 % 2
GASTU PUBLIKOA MURRIZTEN ARI DEN HONETAN, ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, EA GOBERNU-MAILA BATZUEK ETA
BESTEEK GEHIAGO ALA GUTXIAGO INBERTITU BEHAR LUKETEN IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOAN.
(13. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
339
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
EUROPAKO GOBERNUABaliabide gehiegi % 9 % 8 % 6Nahikoa baliabide % 29 % 41 % 34
Baliabide gutxi % 32 % 32 % 42Ez daki % 28 % 18 % 16
Ez du erantzun % 3 --- % 1GOBERNU ZENTRALA
Baliabide gehiegi % 7 % 4 % 4Nahikoa baliabide % 21 % 23 % 27
Baliabide gutxi % 42 % 63 % 54Ez daki % 26 % 9 % 14
Ez du erantzun % 3 --- % 1ERKIDEGOKO GOBERNUA
Baliabide gehiegi % 3 % 4 % 3Nahikoa baliabide % 27 % 35 % 24
Baliabide gutxi % 41 % 50 % 59Ez daki % 26 % 10 % 14
Ez du erantzun % 3 --- % 1UDALA (TOKIKO ADMINISTRAZIOA)
Baliabide gehiegi % 3 % 4 % 3Nahikoa baliabide % 19 % 19 % 19
Baliabide gutxi % 51 % 60 % 63Ez daki % 24 % 18 % 14
Ez du erantzun % 2 % 1 % 1
DAKIZUNEZ, ERAKUNDE BATZUEK IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKORA BIDERATZEN DUTE BEREN
BALIABIDEEN ZATI BAT. ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, EA JARRAIAN AIPATUKO DIZKIZUDAN GOBERNUEK BALIABIDE GEHIEGI, NAHIKOA ALA GUTXIEGI BIDERATZEN DITUZTEN ZURE USTEZ IKERKETA ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKORA
(12. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
340
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan (bereziki Nafarroako Foru Erkidegoan) uste
da autonomia-erkidego horiek gainerako autonomia-erkidegoak baino
aurreratuago daudela ikerketa zientifiko eta teknologikoan. Izan ere, Espainian
oro har uste da atzeratuta dagoela.
Autonomia-erkidegoen posizio erlatiboa ikerketa zientifiko eta teknologikoan
ZURE USTEZ, ZER POSIZIO DU BIZI ZAREN AUTONOMIA-ERKIDEGOAK GAINERAKO AUTONOMIA-ERKIDEGOEKIKO IKERKETA
ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ? (14. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
341
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
NIRE AUTONOMIA-ERKIDEGOA GAINERAKO AUTONOMIA-ERKIDEGOAK BAINO AURRERATUAGO DAGO IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ
NIRE AUTONOMIA-ERKIDEGOA GAINERAKO AUTONOMIA-ERKIDEGOAK BAINO ATZERATUAGO DAGO IKERKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOARI DAGOKIONEZ
342
% 100
% 0
% 100
% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZERGATIK USTE DUZU ESPAINIAK GUTXIAGO INBERTITZEN DUELA I+G+Bn EUROPAR BATASUNEKO HERRIALDE AURRERATUENEKIN
ALDERATUZ? (17. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
I+G+Bn gutxiago inbertitzeko EAEn, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian
eman dituzten bi arrazoi nagusiak dira ez dela gobernuen lehentasuna eta ez
zaiela interesatzen botere ekonomikoei. Nafarroako Foru Erkidegoan, argudio
horiez gain, esan da zientziaren aldeko kultura falta dela Espainian.
I+G+Bn gutxiago inbertitzeko arrazoiak
343
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Aztergai diren hiru eremu geografikoetako gehiengoak uste du enpresa pribatuak
ez dituela nahikoa baliabide inbertitzen ikerketa zientifiko eta teknologikoan. Uste
hori sendoagoa da Espainian.
Erreferentziazko hiru eremu geografikoetako gehientsuenek uste dute, halaber,
enpresen jardueran aurrerapen zientifikoak eta garapen teknologiko eta
antolakuntza-garapen berriak txertatu behar direla. Uste hori sendoagoa da
Nafarroako Foru Erkidegoan, eta ahulagoa EAEn.
Ikerketa zientifikoa eta enpresa pribatua
344
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
IRUDITZEN ZAIZU ENPRESA PRIBATUAK NAHIKOA BALIABIDE INBERTITZEN DUELA IKERKETA ZIENTIFIKOAN ETA GARAPEN
TEKNOLOGIKOAN? (15. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
345
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZER IRUDITZEN ZAIZU ENPRESEN JARDUERAN AURRERAPEN ZIENTIFIKOAK ETA GARAPEN TEKNOLOGIKO ETA ANTOLAKUNTZA-
GARAPEN BERRIAK TXERTATZEA? (16. G.) Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
346
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Zientziari eta teknologiari buruzko erabakiak hartzean zientzialariek
independentzia izatearen alde daude gehientsuenak aztergai diren hiru
eremuetan.
Arreta-printzipioa ere gehienek aldezten dute, batez ere Nafarroako Foru
Erkidegoan; izan ere, erkidego horretan du dimentsio horrek babesik handiena.
Era berean, gehienek aldezten dute ikertzaileek beren ikerketak bideratzean
independentzia izatea, ikerketa horiek finantzatzen dituztenen iritzia kontuan
izan gabe. Nafarroako Foru Erkidegoan daude biztanle gehien jarrera horrekin
ados daudenak. Hango biztanleei iruditzen zaie gehien, orobat, legeak eta
araudiak egitean balioak eta jarrerak ezagutza zientifikoak bezain
garrantzitsuak direla; hori, ordea, ez da gertatzen EAEn eta Espainian.
Jarduera zientifikoaren arauketa
347
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
Teknologia berri baten ondorioak ezagutu artean, zuhurtasunez jokatu behar litzateke, eta haren erabilera kontrolatu osasuna eta ingurumena zaintzeko
% 63 % 86 % 67
Hobe da zientziari eta teknologiari buruzko erabakiak adituen esku uztea % 72 % 75 % 70
Ikertzaileek erabaki behar dute nola bideratu beren ikerketak, lan horiek finantzatzen dituztenen iritzia edozein dela ere
% 51 % 64 % 56
Legeak eta arauketak egitean, balioak eta jarrerak ezagutza zientifikoak bezain garrantzitsuak dira
% 44 % 59 % 44
Herritarrek zeresan handiagoa izan behar lukete zientziari eta teknologiari buruzko erabakietan
% 24 % 36 % 40
Ezagutza zientifikoak dira legeak eta arauketak egiteko oinarri onena % 31 % 35 % 34
Teknologia berriei ez zaizkie murriztapenak ezarri behar zientifikoki frogatu arte kalte larriak eragin diezazkietela gizakiei eta ingurumenari
% 24 % 28 % 33
Ikerketa finantzatzen dutenek bideratu behar dute zientzialarien jarduera
% 29 % 25 % 27
JARRAIAN, ESALDI BATZUK IRAKURRIKO DIZKIZUT. ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, ZENBATERAINO ZAUDEN ADOS EDO KONTRA HORIETAKO BAKOITZAREKIN. HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA ERABILIKO
DUGU, NON 1ek ESAN NAHI BAITU EZ ZAUDELA BATERE ADOS BAIEZTAPENAREKIN ETA 5ek OSO ADOS ZAUDELA. TARTEKO EDOZEIN
PUNTUAZIO ERABIL DEZAKEZU ZURE IRITZIAK ZEHAZTEKO (18. G.)- %-EKO ADOSTASUNA-
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
348
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
HITZ EGIN DEZAGUN ORAIN ZURE PRESTAKUNTZAZ. NOLA BALORATUKO ZENUKE JASO DUZUN HEZIKETA ZIENTIFIKO ETA
TEKNIKOA? (26. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Prestakuntza zientifiko-teknikoaren mailaren ikuspegia
Prestakuntza zientifiko-teknikoa nahikoa ez delako ikuspegi orokorra sendoagoa
da EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan Espainian baino. Horrek sinestarazten du
gehiago eskatzen dela prestakuntza-mota hori.
349
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEko, Nafarroako Foru Erkidegoko eta Espainiako herritarrek oso jarrera
antzekoa izango lukete norberak edo senitarteko batek gaixotasun larriren bat
izanez gero:
Batez ere medikuen edo espezialisten iritzia hartuko litzateke kontuan.
Iritzi hori, ordea, senideen eta ezagunen iritziarekin osatuko litzateke.
Dena den, ia ez da jarrera “pseudozientifikorik” hartzen.
Nolanahi ere, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian EAEn baino gehixeago
hartuko litzateke kontuan senideen eta ezagunen iritzia.
Espainian, “nire kabuz informatzeko” jarrera ohikoagoa izango litzateke EAEn eta
Nafarroako Foru Erkidegoan baino.
Zientziarekiko ohiturak, jokabideak eta jarrerak
350
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
DEMAGUN GAIXOTASUN LARRI BATEN ONDORIOZ ZURI EDO ZURE HURBILEKOREN BATI EBAKUNTZA ARRISKUTSU BAT EGIN BEHAR
DIZUTELA. EBAKUNTZA HORRI BURUZKO ERABAKI GARRANTZITSU BAT HARTU BEHAR BAZENU, ZER INFORMAZIO-MOTA IZANGO
ZENUKE KONTUAN NAGUSIKI? BESTEREN BAT? (27. G.)Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
351
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elkarrizketatutakoei aurkeztutako jokabideetatik, bakarra nagusitzen da EAEn,
Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian: sendagaien erabilera-orriak irakurtzea
sendagaia hartu baino lehen. Ez da desberdintasunik aurkitu hiru eremu
geografikoetan.
Gainerako jokabideak eremu horietako herritarren % 40-50ek hartzen ditu,
salbuespenak salbuespen:
Nafarroako Foru Erkidegoan, gehienek adierazten dute termino edo hitz
baten esanahia bilatzen dutela ulertzen ez dutenean, eta osasun-alarma
baten aurrean informatuta egoten saiatzen direla.
Espainian EAEn eta Nafarroako Foru Erkidegoan baino zertxobait gutxiago
jartzen da arreta etxetresna elektrikoen edo gailuen gidaliburuen
espezifikazio teknikoetan. Jarrera hori, gainera, ezohikoenetako bat da.
352
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
ESPAINIA
Sendagaiak hartu baino lehen haren erabilera-orriak irakurtzen ditu
% 57 % 59 % 57
Osasun-alarma baten aurrean informatuta egoten saiatzen da
% 46 % 55 % 49
Termino edo hitz baten esanahia bilatzen du ulertzen ez duenean
% 44 % 67 % 48
Medikuaren iritzia kontuan izaten du dieta bat egiterakoan
% 47 % 45 % 48
Elikagaien etiketak irakurtzen ditu, edo haien ezaugarrietan interesa jartzen du
% 41 % 42 % 41
Arreta jartzen du etxetresna elektrikoen edo aparatuen gidaliburuen zehaztapen teknikoetan
% 41 % 42 % 36
JARRAIAN, JENDEAK BERE EGUNEROKO BIZITZAN HAR DITZAKEEN JOKABIDE BATZUK DESKRIBATZEN DITUZTEN
ESALDIAK IRAKURRIKO DIZKIZUT. ESALDI BAKOITZERAKO, ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, EA MAIZ EGITEN DUZUN,
NOIZEAN BEHIN EDO OSO GUTXITAN (28. G.)- %-RENTZAT OHIKO JOKABIDEA DA -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
Ehuneko nabarmenduak.
353
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEko, Nafarroako Foru Erkidegoko eta Espainiako herritarrei interesatzen
zaizkien gaietarako (eta, hortaz, zientzia eta teknologia ere interesatzen direnez,
gai horretarako ere bai) informazio-iturri nagusiak honako hauek dira:
Telebista
Internet
Intereseko gaiez informatzeko telebista erabiltzeari dagokionez, ez dago
desberdintasun aipagarririk eremu geografiko batetik bestera; bai ordea Internet
erabiltzeari dagokionez, gutxiago erabiltzen baita Nafarroako Foru Erkidegoan
EAEn eta Espainian baino.
Aldiz, Nafarroako Foru Erkidegoan EAEn eta Espainian baino gehiago erabiltzen
dituzte ordainduzko eguneroko prentsa (batez ere) eta irratia.
Intereseko gaiez informatzeko bigarren mailako kanalak badira ere, norberaren
ingurukoak eta doako prentsa gehiago erabiltzen dira Espainian EAEn eta
Nafarroako Foru Erkidegoan baino.
Zientziaren eta teknologiaren komunikazioa
354
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZURETZAT BEREZIKI INTERESGARRIAK DIREN GAIEN KASURAKO, ZEIN DIRA ZURE INFORMAZIO-ITURRIAK? (2. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
355
% 100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEko, Nafarroako Foru Erkidegoko eta Espainiako herritarrek pentsatzen dute
komunikabideek, oro har, ez diotela nahikoa arreta eskaintzen informazio
zientifikoari.
Elkarrizketatuen % 50ek baino gehiagok pentsatzen du Internetek nahikoa arreta
eskaintzen diola informazio zientifikoari. Iritzi hori sendoagoa da Nafarroako Foru
Erkidegoan eta Espainian EAEn baino.
Ondoren, telebista eta irratia kokatzen dira informazio zientifikoari arreta
eskaintzen dioten komunikabide gisa, eta horretan ez dago desberdintasunik
ikertutako eremu geografiko batetik bestera.
Nahiz eta informazio zientifikoari nahikoa arreta ez eskaini, informazio orokorreko
astekariak eta doako prentsa hobeto baloratuta daude Espainian EAEn eta
Nafarroako Foru Erkidegoan baino.
356
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZURE IRITZIZ, IRAKURRIKO DIZKIZUDAN KOMUNIKABIDEEK NAHIKOA ARRETA ALA ARRETA TXIKIEGIA ESKAINTZEN DIOTE
INFORMAZIO ZIENTIFIKOARI? (22. G.)- %-RI NAHIKOA IRUDITZEN ZAIO -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
357
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEn, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian, dibulgazio zientifikoko
aldizkariek sortzen dute konfiantza handiena zientziari eta teknologiari buruz
informatzerakoan, nahiz eta konfiantza hori txikiagoa izan EAEn Nafarroako Foru
Erkidegoan eta Espainian baino.
Ikertutako gainerako komunikabideek konfiantza txikiagoa sortzen dute
Nafarroako Foru Erkidegoan EAEn eta Espainian baino, Internetek izan ezik,
antzeko konfiantza ematen baitu hiru eremu geografikoetan.
358
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JARRAIAN, HAINBAT INFORMAZIO-ITURRI IRAKURRIKO DIZKIZUT. ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, ZENBATERAINOKO KONFIANTZA
EMATEN DIZUTEN HORIEK ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ INFORMATUTA EGOTERAKOAN. HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA ERABILIKO DUGU, NON 1ek ESAN NAHI BAITU OSO
KONFIANTZA TXIKIA EMATEN DIZUTELA ETA 5ek KONFIANTZA HANDIA EMATEN DIZUTELA. TARTEKO EDOZEIN PUNTUAZIO
ERABIL DEZAKEZU ZURE IRITZIAK ZEHAZTEKO (23. G.)– BATEZBESTEKOAK -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
359
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Elkarrizketatuei galdetu zaienean zer sektoretan areagotuko luketen gastu
publikoa, zientziak eta teknologiak posizio desberdinak ditu aztergai diren hiru
eremu geografikoetako bakoitzean.
EAEn, lehentasunezko hirugarren sektorea litzateke, herritarren
segurtasunaren eta herri-lanen atzetik, eta ingurumenaren maila berean.
Hor, ordea, gutxiago aipatzen da.
Nafarroako Foru Erkidegoan ere, lehentasunezko hirugarren sektorea
litzateke, kasu honetan kulturaren eta ingurumenaren atzetik, baina hor
gehiago aipatzen da.
Espainian, lehentasunezko bigarren sektorea da, herritarren
segurtasunaren atzetik, eta ingurumenarenaren antzeko mailan, baina
Nafarroako Foru Erkidegoan baino gutxiago aipatzen da.
Gastu publikoa zientzian eta teknologian
360
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
DEMAGUN DIRU PUBLIKOA NORA BIDERATU ERABAKI AHAL DEZAKEZULA. JARRAIAN, SEKTORE BATZUK DITUEN TXARTEL BAT
ERAKUTSIKO DIZUT. ESAN IEZADAZU ZER HIRU SEKTORETAN AREAGOTUKO ZENUKEEN GASTU PUBLIKOA (7. G.)*
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
361
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Etorkizunean ikerkuntzan egin beharreko ahaleginean, EAEko, Nafarroako Foru
Erkidegoko eta Espainiako herritarrei lehentasunezkoak iruditzen zaizkie, argi eta
garbi, medikuntza eta osasuna (EAEn aipatu dira gehien).
Bigarren mailan, beste bi esparru agertzen dira lehentasunezkotzat etorkizunean
ikerkuntzan egin beharreko ahaleginean:
Ingurumena
Energia-iturriak
Biak gutxiago aipatzen dira EAEn. Nafarroako Foru Erkidegoan, energia-iturriak
askoz gehiago aipatzen dira etorkizuneko ikerkuntza-ahaleginak izan behar
lukeen lehentasunezko sektore gisa.
Ikerkuntzako zein esparrutan egin behar den ahalegina lehentasunez
362
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
JARRAIAN ERAKUTSIKO DIZKIZUDAN ESPARRUETATIK, ZURE IRITZIZ ZER BI ESPARRUTAN EGIN BEHAR LUKE AHALEGINA LEHENTASUNEZ ETORKIZUNEKO IKERKUNTZAK? (21. G.)*
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
363
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
EAEn, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Espainian, erakunde hauek sortzen dute
konfiantza handiena zientziari eta teknologiari lotutako gaiak jorratzerakoan:
Ospitaleek,
Unibertsitateek,
Zientzia- eta teknologia-museoek.
Ez dago desberdintasun aipagarririk eremu geografiko batetik bestera.
Desberdintasun handiagoak aurkitzen dira zientziari eta teknologiari dagokienez
konfiantza txikiena sortzen duten erakundeenganako konfiantzan:
Nafarroako Foru Erkidegoan, elizak, alderdi politikoek eta sindikatuek are
konfiantza txikiagoa sortzen dute.
EAEn, berriz, elizak sortzen du konfiantza txikiena.
Alderaketa horiek Espainiarekiko egin dira, betiere.
Zenbait erakunderenganako konfiantza, zientziari eta teknologiari dagokienez
364
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ORAIN, ESAN IEZADAZU, MESEDEZ, AIPATUKO DIZUDAN ERAKUNDE BAKOITZAREN KASURAKO, EA UNE HONETAN
KONFIANTZA EMATEN DIZUN ALA EZ ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI LOTUTAKO GAIAK JORRATZERAKOAN.
HORRETARAKO, 1etik 5erako ESKALA BERA ERABILIKO DUGU (24. G.)
– BATEZBESTEKOAK –Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
365
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
8.- Biztanleen
segmentazioa,
zientziarekiko eta
teknologiarekiko duten
jarrerari dagokionez
8.
kap
itu
lua
366
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Jarraian, unibertsoaren ezaugarriak definitzeko azterketa osagarri batetik
lortutako emaitzak aurkezten dira. Horren helburua da jarreren eta ezaugarri
demografikoen konbinazioaren arabera agertzen diren profilak hautematea.
Horretarako, hautatutako aldagaiei buruz iritzia eman duten herritarren
unibertsoaren azterketa kluster bat egin da.
Klusterra aldagai edo adierazle hauekin egin da:
•Hainbat gairekiko interes-maila.
•Gai horietako bakoitzeko prestakuntza-maila.
•Hainbat lanbide edo jardueraren balorazioa eta estimua.
•Zientziaren eta teknologiaren alderdi positibo eta negatiboen balantze
orokorra.
Ondoren, atera diren lau klusterrak galdeketan sartutako galdera guztien
irakurketa-abiapuntu gisa erabili dira.
Atera den multzo bakoitza espezifikoki aztertzen hasi aurretik, komeni da gaiei
buruz jarrera finkaturik ez dutenen eta azterketatik kanpo utzi behar izan direnen
proportzioaren deskribapen labur bat egitea.
Multzo hori osatzen dutenen proportzioa unibertsoaren % 12,2 da.
367
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Segmentu hori, jarrera finkaturik gabeko biztanleria deitu zaiona, gehiago
agertu da talde hauetan:
• 65 urtekoak edo gehiagokoak.
• Erretiratuak eta etxekoandreak.
• Alargunak.
• Lehen hezkuntzako ikasketak dituztenak, ikasketa horiek bukatu gabe
dituztenak edo ikasketarik ez dutenak.
• Katoliko elizkoiak.
• Batezbestekoak baino diru-sarrera gutxiago dituztenak.
• Etxean ekipamendu teknologiko txikiagoa dutenak.
Elkarrizketatuak honela banatzen dira multzoak aztertzean agertutako tipologien
arabera:
368
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
INFORMATU GABEAK % 23,7
A. Profilaren deskribapena
• Interes gutxiago dute aurkeztutako gai guztiekiko. Zientziaren eta teknologiaren
gaiari dagokionez, interes baxua dute, talde guztietatik txikiena (3ra iristen ez den
bakarra da).
• Gutxien informatuta daudenak dira, batez ere zientziari eta teknologiari,
ekonomiari eta enpresei, eta politikari dagokienez.
• Hainbat lanbideri buruzko iritziari dagokionez, askoz kritikoagoak dira abokatuekin,
politikariekin eta erlijiosoekin. Gainerakoekin ez dira hain kritikoak, eta batez
besteko kalifikazio ona ematen diete zientzialariei.
B. Ezaugarri demografikoak
• Segmentu horretan da handiena emakumezkoen proportzioa.
• Segmentu horretan daude ezkondutako pertsona eta etxekoandre gehien.
• Asko agertzen dira ikasketarik ez duten herritarrak edo lehen hezkuntzako
ikasketak bukatu gabe edo bukatuta dituztenak, baita etxean diru-sarrera gutxien
dituztenak ere.
• Segmentu horretan, batezbestekoak baino gutxiagok dute etxean ordenagailu
pertsonala eta Interneterako konexioa. Horien ehuneko handi bat ez da Interneten
sartzen, eta ez du horretarako aukerarik.
• Batez ere, 50.000 biztanletik beherako herrietan bizi dira.
369
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
C. Iritziak eta jarrerak
• Aurkeztutako gaiekiko eta, zehazki, zientziarekiko eta teknologiarekiko duten
interes-maila baxua baieztatu egiten da, haiek joan baitira gutxien zientzia- eta
teknologia-museo batera edo Zientziaren Asteko jardueraren batera. Zientziarekiko
eta teknologiarekiko interes-falta horren arrazoi nagusietako bat da ez dituztela gai
horiek ulertzen.
• Gehienek aitortzen dute beren prestakuntza zientifiko-teknikoa baxua edo oso
baxua dela. Horiek bilatzen dute gutxien eguneroko bizitzako jokabideetan
lagunduko dien informazio zientifikoa.
• Hala ere, zientzian eta teknologian inbertitzeko gastua murriztearen kontra daude.
• Ikertzailearen lanbideari dagokionez, iritzi ona dute oro har, nahiz eta gehiago
aipatzen duten dirua irabaztea zientzialariek lanbide hori hautatzeko dituzten
arrazoien artean.
Segmentu horrek zientziarekiko eta teknologiarekiko interes- eta
informazio-falta izateak ez du esan nahi haiekiko jarrera negatiboa
dutenik edo sistematikoki kritikatzen dituztenik. Oro har, iritzi
positiboak dituzte gai horiei buruz eta zientzialariaren lanbideari buruz,
nahiz eta ez dituzten “aplikatzen” zientzia eta teknologia beren
eguneroko bizitzan eta beste kolektibo batzuk baino askoz gutxiago
“inplikatzen” dituzten beren bizitzan. Hori guztia jarrera pasibo
batekin egiten dute.
370
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
KRITIKO INFORMATU GABEAK % 15,7
A. Profilaren deskribapena
• Interes ertain-baxua azaltzen dute jorratutako gai gehienekiko, baita zientziarekiko
eta teknologiarekiko ere.
• Informazio-mailak ere balorazio ertain-baxuak jasotzen ditu. Haiek ematen diote
puntuazio txikiena, informatu gabekoekin batera, beren informazio-mailari.
• Lanbide batzuk eta besteak baloratzean kritikoenak dira, kirolariak baloratzean
izan ezik.
• Haiek aipatzen dituzte gehien zientziaren eta teknologiaren kalteak onuren aldean.
B. Ezaugarri demografikoak
• Biztanleria osoan baino gizonezko gehiago daude proportzionalki.
• Gehiago dira 35 urtetik beherakoak.
• Ezkongabe gehiago daude.
• Bigarren hezkuntzako ikasketak dituztenen proportzioa handiagoa da.
• Eskala ideologikoan, gertuago daude erdi-ezkerretik.
• Erlijioari dagokionez, gehiago dira interesik ez dutenak eta agnostikoak.
• Batezbestekoak baino diru-sarrera gutxiago dituzte.
• Lanean diharduten langile gutxiago daude.
• Etxeko maila teknologikoa, Interneterako konexioa barne, batezbestekotik urrun
dago.
C. Iritziak eta jarrerak
• Beren bizitzan, zientziari eta teknologiari lotutako jarduera gutxiago egiten dituzte
batezbestekoaren aldean. Horien artean dago zientzia- eta teknologia-museoak
bisitatzea.
371
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Aurreko segmentuarekin batera, hauek baloratzen dute gutxien zientzian eta
tekonologian jasotako prestakuntza.
• Hauek dute konfiantza txikiena komunikabideengan eta erakundeengan zientziari
eta teknologiari lotutako gaiak jorratzerakoan.
• Hauek aipatzen dituzte gutxien zientzia eta teknologia lehentasunez inbertitu
beharreko esparru gisa, hauek uste baitute gutxien inbertsio-falta dagoela alor
horietan. Gutxiago baieztatzen dute (segmentuaren erdiak baino gutxiago)
administrazioek gehiago inbertitu behar dutela zientziako eta teknologiako
ikerkuntzan gastua murrizten ari den honetan; izan ere, hauek esaten dute gehien
inbertsioa murriztu egin behar litzatekeela testuinguru honetan.
• Konfiantza txikiagoa dute komunikabideengan eta erakundeengan zientziari eta
teknologiari lotutako gaiak jorratzerakoan.
• Ikertzailearen lanbideari dagokionez, hauek uste dute gehien ez dela pertsonalki
asebetegarria.
• Hauek aipatzen dituzte aurrerapen zientifikoaren desabantaila gehien beste
sektore batzuen aldean.
372
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Segmentu horrek du jarrera kritikoena gai zientifiko eta teknologikoei
dagokienez, eta konfiantza txikiena dute komunikabideengan eta
erakundeengan gai horiei buruz. Kritikoagoak dira zientziara eta
teknologiara bideratzen diren baliabideekin, eta zientzia eta teknologia
ez dituzte “aplikatzen” beren eguneroko bizitzan eta ez dituzte
“inplikatzen” beren bizitzan beste segmentu batzuek bezainbeste.
Gainera, jarrera “aktiboa” eta “beligeranteagoa” dute horretan.
373
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIAREN ALDEZLE MODERATUAK % 36,8
A. Profilaren deskribapena
• Interes ertain-altua azaltzen dute gai zientifiko eta teknologikoekiko, baina ez
zientziaren aldezle sutsuek bezain altua. Oro har, segmentu horrek aldezle sutsuen
profilaren antz handia du, baina jarrera moderatuagoak dituzte.
• Zientziari eta teknologiari buruz duten informazio-maila gertu dago aldezle sutsuek
dutenetik.
• Hainbat lanbide baloratzerakoan, puntuazio onak ematen dituzte, baina ez aldezle
sutsuek bezain onak.
• Hala ere, aldezle sutsuen antz handia dute zientziaren eta teknologiaren kalteen
eta onuren balantze globala egiten dutenean.
B. Ezaugarri demografikoak
• Oreka dago gizonezkoen eta emakumezkoen artean (agian, biztanleria orokorrean
baino handiagoa).
• Gehiago dira 45-54 urte bitartekoak.
• Ezkondutako gehiago daude.
• Politikoki, gertuago daude erdi-ezkerretik.
• Ikasketa-maila ertain-altua dute (diplomatuak eta unibertsitate-lizentziatuak).
• Gehiago dira katoliko ez-elizkoiak.
• Batezbestekoak baino diru-sarrera handiagoak dituzte.
• Gehienek lan egiten dute.
• Maila teknologiko altuagoa duten etxeetan bizi dira (aldezle sutsuek duten maila
teknologikotik gertu). Interneterako sarbidea txikiagoa da, baina trinkoago
erabiltzen dute.
• Gehiago dira 100.000 biztanletik gorako herrietan bizi direnak.
374
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
C. Iritziak eta jarrerak
• Aldezle sutsuen atzetik, hauek eramaten dituzte gehien zientzia eta teknologia
beren eguneroko bizitzara; izan ere, zientzia- eta teknologia-museoak gehien
bisitatu dituzten bigarrenak dira.
• Uste dute aurrerapen zientifikoak abantaila gehiago ekartzen dizkiola garapen
ekonomikoari.
• Asko aipatzen dituzte zientzia eta teknologia gobernuen inbertsiorako
lehentasunezko esparru gisa.
• Espainia Europar Batasunarekiko atzeratuago dagoela ikusten dute ikerketa
zientifiko eta teknologikoari dagokionez.
• Erakundeengan konfiantza handia dute zientziari eta teknologiari lotutako gaiak
jorratzerakoan, baina aldezle sutsuek baino txikiagoa.
• Hauek dira moderatuenak jaso duten prestakuntza zientifiko-teknikoarekiko duten
asebetetze-maila ebaluatzerakoan; gehienek normaltzat jotzen dute.
• Begi onez ikusten dute zientzialariaren lanbidea.
• Adosago daude arreta-printzipioarekin.
• Osasun-arazo larri baten aurrean, gehientsuenek medikuek eta espezialistek
emandako informazioa izango balute ere kontuan, hauek informatuko lirateke
gehien beren kabuz.
375
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Segmentu hori kritikoagoa da zientziaren aldezle sutsuak baino, eta
jarrera zuhurragoa dute, zientziari eta teknologiari buruz informatzeko
kezka handiagoan oinarritua, arreta-printzipioaren aldekoagoak
baitira, nahiz eta interes handia izan gai hauekiko.
376
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
ZIENTZIAREN ALDEZLE SUTSUAK % 11,6
A. Profilaren deskribapena
• Interes handiagoa agertzen dute aztertutako gai guztiekiko (kirolekiko izan ezik),
eta zientzia eta teknologia ere hor sartzen dira, jakina.
• Hauek dute gai horiei buruzko informazio-maila altuena (berriro ere, kirolak salbu).
• Segmentu horrek baloratzen ditu ondoen, alde handiz, lanbide guztiak, baita
zientzialariarena ere.
• Gehienek uste dute kalteak baino onura gehiago dituztela zientziak eta
teknologiak.
B. Ezaugarri demografikoak
• Emakume gehixeago daude, biztanleria orokorrarekin alderatuz.
• Gehiago dira 15-34 urte bitartekoak.
• Ikasketa-maila altua dute, eta segmentu horretan daude unibertsitate-lizentziatu
gehien.
• Gehiago dira katoliko elizkoiak.
• Etxeko diru-sarrerak batezbestekoarenak baino altuagoak dira.
• Ikasle gehiago daude.
377
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Etxean maila teknologiko altuagoa dago, Interneten sartzeko aukera handiagoa,
eta maizago konektatzen da sarera.
• Gehienak 100.000 biztanletik gorako herrietan bizi dira.
C. Iritziak eta jarrerak
• Zientziari eta teknologiari buruz duten interes- eta informazio-maila altuak
eragina du haien eguneroko bizitzan: zientzia- eta teknologia-museo gehiago
bisitatzen dituzte, eta Zientziaren Asteko jardueretara joaten dira. Hauek saiatzen
dira gehien eguneroko bizitzako jardueretan (hala nola, sendagaien erabilera-
orriak irakurtzean, elikagaien etiketak irakurtzean…) informazio zientifikoa
ateratzen.
• Hobeto baloratzen dituzte profesional-mota guztiak, baita zientzialariak ere.
• Kolektibo horrek baloratzen du ondoen jaso duten prestakuntza zientifiko-
teknikoa, eta prestakuntza handiagoa eskatzen dute alde horretatik.
• Espainiak Europaren aldean duen ikerketa zientifikoaren mailari buruzko iritziak
beste segmentu batzuetakoak baino hobeak dira, nahiz eta gehienek atzerapena
ikusten duten, eta, hortaz, zientzian eta teknologian gehiago inbertitzeko
eskatzen diete erakunde publiko eta pribatuei.
• Zientzialari profesionalaren lanbideari buruzko ikuspegi profesionala dute.
Pertsonalki asebetetzen duen lanbidea iruditzen zaie, gazteentzat erakargarria;
aldiz, aintzatespen soziala falta zaio, eta ordainsaria ez da behar bezain egokia.
378
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
• Zientzialariek beren lanean autonomia handiagoa izan dezaten eskatzen dute,
proiektuak nork finantzatzen dituen kontuan hartu gabe, baina, era berean,
zientziari eta teknologiari buruzko erabakietan herritarrek zeresan handiagoa
izatea eskatzen dute.
• EAEn, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Ipar Euskal Herrian lortutako segmentuak
alderatuz gero, agerian geratzen da gutxiago direla “kritiko informatu gabeak”
eta “zientziaren aldezle sutsuak”, eta gehiago direla “zientziaren aldezle
moderatuak”.BIZTANLERIAREN SEGMENTUAK ZIENTZIAREN ETA
TEKNOLOGIAREN AURREAN EAE/NAFARROA/IPAR EUSKAL HERRIAREN ETA ESPAINIAREN
ARTEKO ALDERAKETA
379
% 100
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
9.- Ondorioak
9.
kap
itu
lua
380
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Azken atal honetan, txosten osoan zehar ateratako ondorio nagusiak azaltzen saiatu
gara.
381
GIZARTEAK ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ DUEN IRUDIA
ZIENTZIAREN IKUSPEGIA
Ikusten da zientziak eta teknologiak desabantailak baino abantaila
gehiago ekartzen dituztela.
Gizarte-inguruneari egindako ekarpenak osasun-arloari eta bizi-
kalitateari egiten zaizkio batez ere.
Agian krisiaren zeharkako ondorio gisa, igo egin da teknologiak
lanpostuak sortuko dituelako konfiantza.
%-K USTE DU ZIENTZIAK ETA TEKNOLOGIAK ABANTAILAK DITUZTELA LANPOSTUAK SORTZEARI DAGOKIONEZ
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 60
% 51
% 71
% 63
% 64
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
20062012
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
45 urtetik beherakoek konfiantza handiagoa dute zientziak eta teknologiak
oro har bizi-baldintzak hobetzen laguntzen dutela. Ekonomian bakarrik duen
eraginari dagokionez, ordea, zientziak eta teknologiak eragin positiboa
dutelako konfiantza handiagoa da 65 urtetik gorakoen artean.
Zientzia eta teknologia gehiago lotzen dira “onurekin”… Zenbat eta txikiagoa izan elkarrizketatutako pertsonen adina. Zenbat eta handiagoa izan ikasketa-maila. Zenbat eta altuagoa izan elkarrizketatutako pertsonaren gizarte-
maila.
382
ZIENTZIA LANBIDE GISA
Modu batera edo bestera zientziari eta teknologiari lotu dakizkiekeen
lanbideak begi onez ikusten dira. Esan daiteke, gainera, “zientzialariaren”
irudiak hobera egin duela 2006tik hona. Haren irudia hobea da EAEn eta
Nafarroako Foru Erkidegoan Ipar Euskal Herrian baino.
4,0
4,0
4,2
4,2
3,6
1 5
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
20062012
GIZARTEAK “ZIENTZIALARIAREN” IRUDIARI BURUZ DUEN BALORAZIOA
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
OSO NEGATIBOA OSO POSITIBOA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
3
Iruditzen da ikertzailearen lanbidea erakargarria dela, eta horretan
diharduena gehiago asebetetzen duela pertsonalki ekonomikoki
baino.
Bilakaerari dagokionez, gutxiago uste da gizarteak aintzatetsi egiten duela
ikertzailearen lanbidea (uste hori EAEn gutxitu da batez ere).
Gazteenek (15-29 urte bitartekoek) pentsatzen dute gehien ikertzaile
zientifikoaren lanbideak aintzatespen handiagoa duela bai gizarte-mailan,
bai ekonomia-mailan. Horrek esan nahi du nahiko erakargarria izan
daitekeela gazte horiek ikerketa zientifikoaren alorrari ekin diezaioten.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
4
GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEI BURUZKO INTERESA ETA INFORMAZIOA
Elkarrizketatu ditugunen interesguneak hiru alorretan sailkatu ditzakegu: Aisialdia (kirolak, zinema…). Ekonomia (lana eta enplegua, ekonomia…). Teknologia eta zientzia (medikuntza, zientzia eta teknologia…).
Zientziari eta teknologiari buruzko gaiak EAEn interesatzen dira gehien (hor
gora egin du interesak), eta Ipar Euskal Herrian gutxien.
Krisiaren eraginez, igo egin da oro har sektore ekonomikoari eta,
zehazki, enpleguari lotutako guztiarekiko interesa. Eduki horiek
komunikabideetan askotan agertzeak ere lagundu egin du gure eguneroko
bizitzako erreferentzia-gune izatera pasatu izana.
Zientziari eta teknologiari lotutako gaiekiko interesa handiagoa da herritar
gazteenen segmentuan (15-29 urte bitartekoenean).
Zientziarekiko eta teknologiarekiko interesa ertaina dela esan genezake,
alderdi hauen azpitik: Elikadura eta kontsumoa. Zinema, artea eta kultura. Medikuntza eta osasuna. Ingurumena eta ekologia.
INTERES-MAILA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
5
Hori horrela bada ere, aurrejoera positiboa ikusten da proiektu
zientifikoak finantzatzeko baliabide ekonomikoak ematen
laguntzeko.
Prestutasun hori handiagoa da ikasketa-maila eta gizarte-maila handiagoak
dituztenen artean. Ideologikoki beren burua “ezkertiartzat” dutenak ere
prestago daude.
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZKO INFORMAZIOA
Zientziari eta teknologiari buruz informazio-maila “ertaina” dutela esan
dezakegu. Hala ere, horri buruzko balorazioa 2006koa baino hobea da.
2,6
2,3
2,8
2,8
2,8
1 5
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
2006
2012
ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI BURUZ HAUTEMANDAKO INFORMAZIO-MAILA (4. G.)
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
BATERE INFORMATUA EZ OSO INFORMATUA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
6
29 urtetik beherakoek uste dute gehien zientziaren eta teknologiaren
esparruari lotutakoari buruz informatuta daudela.
Zientziari eta teknologiari buruzko informazioa Interneten eta
telebistaren bidez jaso da nagusiki (Interneten garrantzia
nabarmen igo da 2006tik hona). Idatzizko komunikabideek pisua galdu
dute. 45 urtera arte, Internet izan da kanal nagusia, eta, adin horretatik
aurrera, gehiago hartzen da kontuan idatzizko prentsa. Informazio hori
Interneten bidez bilatzen dutenen artean, Interneteko orotariko prentsa izan
da kanal ohikoena. Sare sozialek atxikimendu handiagoa dute 45 urtetik
beherakoen artean.
JARDUERETAN PARTE HARTZEA
Zientziaren eta teknologiaren museoak bisitatzera gehiago joaten dira Ipar
Euskal Herrian bizi direnak EAEn edo Nafarroako Foru Erkidegoan bizi
direnak baino. EAEn, behera egin du bisitarien ehunekoak.
%-K ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN MUSEOAK BISITATU DITU- 2006-2012 BITARTEKO BILAKAERA -
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 15
% 16
% 10
% 15
% 23
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
20062012
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
7
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN EGOERAREN BALORAZIOA
Iruditzen da esparru zientifiko eta teknologikoan Espainia
atzeratuta dagoela Europar Batasunaren aldean. Atzerapen-
irudimen hori askoz handiagoa da EAEn eta Nafarroako Foru
Erkidegoan Ipar Euskal Herrian baino. Nafarroako Foru Erkidegoan igo
egin da atzerapen-irudimena.
EUROPAR BATASUNAREKIKO POSIZIOAREN IKUSPEGIA
Emakumezkoek eta 64 urtetik beherakoek gehiago bisitatu dituzte museoak.
%-K USTE DU ESPAINIA EUROPAR BATASUNA BAINO ATZERATUAGO DAGOELA ESPARRU ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOAN Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 73
% 46
% 66
% 68
% 35
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
2006
2012
Zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta gehiago iruditzen da Espainia
atzeratuago dagoela esparru zientifiko eta teknologikoan.
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
8
Ikuspegi horretan oinarrituta, ulertzen da erakundeek ikerketa zientifiko
eta teknologikora baliabide gehiago bideratu ditzaten aldeztea. Ideia
hori gehiago aldezten dute beren burua ezkertiartzat dutenek, baita
ikasketa-maila altuagoa dutenek ere.
EAE zein Nafarroako Foru Erkidegoa gainerako autonomia-erkidegoak baino
aurreratuago daudela uste da. Hori uste dutenak gehiago dira Nafarroako
Foru Erkidegoan, eta gutxiago EAEn.
IKERKETA ZIENTIFIKOA ETA ENPRESA PRIBATUA
Gehienek pentsatzen dute enpresa pribatuak ez dituela nahikoa
baliabide bideratzen ikerketa zientifikora. Uste hori ahulagoa da
Nafarroan, elkarrizketatuen herenak pentsatzen baitu enpresa pribatuek
nahikoa baliabide bideratzen dituztela esparru horretara. Dena den, oso begi
onez ikusten da enpresa pribatuak aurrerapen zientifikoak eta teknikoak
txertatzea. Ez da ahaztu behar horrek lotura duela “garapen ekonomikoaren
motorra” izatearekin ere.
JARDUERA ZIENTIFIKOAREN ARAUKETA
Herritarren iritziz, ikerketa zientifikoa askatasunean eta
independentzian oinarrituta egin behar da, baina baita
zuhurtasunez ere.
Haien ustez, erabakiak hartzean lehentasuna izan behar du teknikarien
ezagutzak finantzazio horretarako dirua jartzen dutenen aldean.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 38
9
Arauketa horretan, kontuan hartu behar dira irizpide etikoak eta herritarrak
babesteko irizpideak. Izan ere, hura aplikatzean aurretiaz frogatu beharko
da ez duela eragin kaltegarririk osasunean, ezta ingurumenean ere.
Gainera, zuhurtasun-eskaera hori areagotu egin da 2006tik hona.
Beren burua ezkertiartzat dutenek ematen diete zientzialariei garrantzi
handiena alor horretako jarduera arautzerakoan.
PRESTAKUNTZA ZIENTIFIKO-TEKNIKOAREN MAILAREN IKUSPEGIA
Zientziaren eta teknologiaren alorreko prestakuntza-maila baxua da
norberaren ustez. Ikuspegi hori positiboagoa da Ipar Euskal Herrian, eta
hobera egin du Nafarroako Foru Erkidegoan.
2,4
2,3
2,4
2,6
2,8
1 5
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
IPAR EUSKAL HERRIA
2006
2012
JASO DUEN PRESTAKUNTZA ETA HEZKUNTZA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOARI BURUZ NORBERAK DUEN IKUSPEGIA
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
OSO BAXUA OSO ALTUA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
0
Elkarrizketatutako pertsona zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta
sendoagoa da prestakuntza zientifiko eta teknikoaren ikuspegi hori.
Bitxia bada ere, “agnostikoek” eta “ateoek” uste dute prestakuntza
handiagoa dutela alor horretan erlijioren batean sinesten dutenek baino.
Esan genezake errepikatu egiten dela nolabait “zientziaren” eta “fedearen”
arteko betiereko eztabaida.
Gaixotasun larriren bat izanez gero, edo ondorio garrantzitsuak dituen
erabaki bat hartu behar izanez gero, medikuena eta espezialistena bakarrik
izango litzateke erreferentziazko iritzia.
Jokabideei dagokienez, hauek dira ohikoenak: Sendagaien erabilera-orriak irakurtzea. Ulertzen ez diren hitzak bilatzea. Osasun-alarma baten aurrean informatuta egotea.
Jokabide-mota horiek ohikoagoak dira emakumezkoen artean. “Osasunaren”
eta “osasuna zaintzearen” papera gehiago lotzen da emakumezkoekin, eta
“teknikarena” (gailuak…) gizonezkoekin.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
1
ZIENTZIAREN ETA TEKNOLOGIAREN KOMUNIKAZIOA
Zientziari eta teknologiari buruzko komunikazioan, oro har ikus-entzunezko
komunikabideak nagusitu dira idatzizko komunikabideen aldean.
15-29 urte bitartekoen artean, une honetan Internet da zientziari eta
teknologiari buruzko informazioa jasotzeko lehenengo kanala. Adin
horretatik aurrera, Internetek pisua galtzen du informazio-kanal gisa.
Esan genezake Internetek eguneroko prentsa eta irratia ordeztu dituela
batez ere. Hein txikiago batean, antzekoa gertatu da telebistarekin. Uste da
ikus-entzunezko komunikabideek idatzizkoek baino nahikotasun-
maila handiagoarekin jorratzen dituztela informazio zientifikoari
lotutako gaiak.
2006. urtearekin alderatuz gero, igo egin da irratiak zein telebistak zientziari
eta teknologiari buruz nahikoa informazio ematen dutela uste dutenen
ehunekoa.
%-K NAHIKOTZAT JOTZEN DU KOMUNIKABIDE HORIEK INFORMAZIO ZIENTIFIKOARI EMATEN DIOTEN ARRETA
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
% 100% 100% 0 % 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
2
Informatzeko komunikabide horiek gehien erabiltzen dituztenek uste dute
“beren komunikabideak” nahikoa tarte ematen diola zientziari eta
teknologiari buruzko informazioari.
Informazio-mota horri arreta handiagoa emateko eskaera handiagoa da
biztanle gehien bizi diren herrietan.
Komunikabide horiek ematen duten informazioarenganako konfiantza
aldizkari espezializatuetan da handiena. Aldiz, ez du konfiantza handirik
ematen doako prentsan edo informazio orokorreko aldizkarietan zientziari
buruz agertzen den informazioak.
Zientziari eta teknologiari buruz informatzeko kanal gisa, Internetek
konfiantza handiagoa ematen die gazteei eta beren burua ezkertiartzat
dutenei.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
3
GIZARTEAREN ESKAERAK ZIENTZIARI ETA TEKNOLOGIARI DAGOKIENEZ
Herritarrek pentsatzen dute zientziak eta teknologiak gastu
publikoaren lehentasun nagusietako bat izan behar luketela.
ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA GASTU PUBLIKOAREN LEHENTASUN GISA
ZIENTZIAK ETA TEKNOLOGIAK LEHENTASUN NAGUSI GISA DUTEN HURRENKERA
2º. EAE
1º. NAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
Herritarren segurtasunaren atzetik
2006ko datuekin alderatuz gero, zientziak eta teknologiak pisua irabazi
dute gastu publikoaren lehentasun gisa.
%-K ZIENTZIA ETA TEKNOLOGIA AIPATU DITU GASTU PUBLIKOAREN HIRU LEHENTASUN NAGUSIEN ARTEAN
Oinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
% 21
% 22
% 39
% 48
0% 100%
EAE
NAFARROAKO FORUERKIDEGOA
2006
2012
% 100% 0
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
4
Zientzia eta teknologia honako hauek hartu dituzte gehien lehentasuntzat: Gizarte-maila altukoek. Ideologikoki beren burua “erdikotzat” dutenek. Dena den, zientziak
eta teknologiak lehentasun handiagoa dute gastu publikoan beren
burua “ezkertiartzat” dutenentzat “eskuinekotzat” dutenentzat baino.
IKERKUNTZAKO ZEIN ESPARRUTAN EGIN BEHAR DEN AHALEGINA LEHENTASUNEZ
Nolabait ikusten da ikerkuntzan egiten den lehentasunezko ahaleginak
eragina izan behar duela haren aplikazioa zuzenean ikus daitekeen
gauzetan. Hala, esparru hauek jo dira lehentasunezkotzat:
Medikuntza eta osasuna.LEHENENGO
LEHENTASUN-MAILA
Energia-iturriak. Ingurumena.
BIGARREN LEHENTASUN-
MAILA
Informazioaren teknologia. Elikadura.
HIRUGARREN LEHENTASUN-
MAILA
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
5
Horren azpitik daude funtsezko zientzietako ikerkuntza eta giza eta gizarte-
zientzietako ikerkuntza. Elkarrizketatutako pertsonek lehentasuna ematen diete zientziari eta
teknologiari gastu publikoan, baina ikerketa horri emaitzak ere eskatzen
dizkiote, hots, gizarte-ingurunean aplikagarria izatea. Nolabait adierazten
digute “iker ezazu, baina horren emaitzek gure bizi-baldintzak hobetzea nahi
dugu”. Gazteek eman diote pisu handiena etorkizunerako aurrerapen gisa ikusten
duten guztia ikertzeari (informazioaren teknologiak, funtsezko zientziak…). 64 urtetik aurrera, lehentasun handiagoa ematen zaio “bizi-baldintzei
eusteari”. Informazioaren teknologiak lehentasun handiagoa du herri handietan. Herri
txikietan, berriz, gehiago nabari da lurralde-ingurunearekiko hurbiltasuna,
eta, horregatik, lehentasun handiagoa ematen diote elikadura zein energia-
iturriak ikertzeari.
ERAKUNDEENGANAKO ETA IKERKETA-ORGANISMOENGANAKO KONFIANTZA
Erakundeenganako eta ikerketa-organismoenganako konfiantza-
maila altua edo oso altua dela esan genezake. Dena den, konfiantza-
maila hori jarduera politikoarenganakoa, administrazioarenganakoa, enpresa
pribatuarenganakoa eta hainbat elkarterenganakoa baino altuagoa da.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012)
Ospitaleak. Zientzia- eta teknologia-
museoak. Unibertsitateak. Elkargo profesionalak. Ikerketa-organismo
publikoak.
KONFIANTZA-MAILA
HANDIAGOA
Batez ere, zientziaren eta ikerkuntzaren esparruari lotutako erakundeak.
Elkarteak (ekologistak, kontsumitzaileenak). Gobernua eta administrazio publikoak. Alderdi politikoak, sindikatuak. Unibertsitatez kanpoko irakaskuntza-zentroak. Komunikabideak. Enpresa pribatua. Eliza.
KONFIANTZA-MAILA
HORREN AZPITIK
396
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
7
Esan dezakegu oro har igo egin dela esparru zientifikoarekin
zuzenean edo zeharka lotu ditzakegun erakundeenganako
konfiantza-maila.
3,9
3,3
3,5
3,5
4,3
3,9
4,0
3,9
1 5
OSPITALEAK
ELKARGOPROFESIONALAK
UNIBERTSITATEAK
IKERKETA-ORGANISMOPUBLIKOAK
2006
2012
ERAKUNDE HORIENGANAKO KONFIANTZA-MAILAREN BILAKAERA, GAI ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOEN
TRATAMENDUARI DAGOKIONEZOinarria: elkarrizketatutako pertsona guztiak
EAENAFARROAKO
FORU ERKIDEGOA
4,2
3,6
4,0
3,5
4,2
3,6
4,1
3,7
1 5
OSPITALEAK
ELKARGOPROFESIONALAK
UNIBERTSITATEAK
IKERKETA-ORGANISMOPUBLIKOAK
2006
2012
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
8
BIZTANLEEN SEGMENTAZIOA, ZIENTZIAREKIKO ETA TEKNOLOGIAREKIKO DUTEN JARRERARI DAGOKIONEZ
Amaitzeko, eta inkestatik ateratako datuekin, azterketa kluster bat egin da.
Haren bidez, bost kategoriatan banatu dira biztanleak, baina kategoria
horietako bat, biztanleriaren % 12,2ri dagokiona, baztertu egin da,
zehaztapen txikiarekin erantzun dutenek edo galdera batzuei erantzun ez
dietenek osatzen baitute. Honako hauek osatzen dute talde hori: 65
urtekoek eta goragokoek; erretiratuek eta etxekoandreek; lehen
hezkuntzako ikasketak dituztenek, lehen hezkuntzako ikasketak bukatu
gabe dituztenek edo ikasketarik ez dutenek; katoliko elizkoiek;
batezbestekoak baino diru-sarrera gutxiago dituztenek; eta etxean
ekipamendu teknologiko txikiagoa dutenek.
“Informatu gabeen” kategoria elkarrizketatuen % 24k osatzen du. Ezaugarri
soziodemografiko hauek dituzte: emakumezkoen proportzioa handiagoa da;
gehiago dira ezkondutakoak eta etxekoandreak; nabarmen agertzen dira
ikasketarik ez dutenak, lehen hezkuntzako ikasketak bukatu gabe dituztenak
edo bukatuta dituztenak, eta etxean diru-sarrera gutxiago dituztenak;
etxean ordenagailu pertsonala izatea eta Interneterako konexioa
batezbestekoaren azpitik daude. Horien ehuneko handi bat ez da Interneten
sartzen, eta ez du horretarako aukerarik. Teknologiari eta zientziari buruz
dituzten iritziei eta jarrerei dagokienez, interes baxua dute zientziarekiko
eta teknologiarekiko, eta gai horiei buruz gutxien informatuta daudenak
dira. Gehienek aitortzen dute beren prestakuntza zientifiko-teknikoa baxua
edo oso baxua dela. Horiek bilatzen dute gutxien eguneroko bizitzako
jokabideetan lagunduko dien informazio zientifikoa. Oro har, iritzi ona dute
ikertzailearen lanbideari dagokionez, nahiz eta gehiago aipatzen duten dirua
irabaztea zientzialariek lanbide hori hautatzeko dituzten arrazoien artean.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 39
9
“Kritiko informatu gabeen” taldeak, biztanleriaren ia % 16k, ezaugarri
soziodemografiko hauek ditu: proportzioz, gehiago dira gizonezkoak
biztanleria osoan baino, 35 urtetik beherekoak, ezkongabeak eta bigarren
hezkuntzako ikasketak dituztenak; eskala ideologikoan, hurbilago daude
erdi-ezkerretik; gehiago dira erlijioan interesik ez dutenak eta agnostikoak;
diru-sarrerak batezbestekoa baino baxuagoak dira, baita etxeko maila
teknologikoa ere, Interneterako konexioa barne. Zientziari eta teknologiari
buruz dituzten iritziei eta jarrerei dagokienez, interes ertain-baxua dute
zientziarekiko eta teknologiarekiko, informatu gabeekin batera, haiek
puntuatzen baitute okerren daukaten informazio-maila; kritikoenak dira
lanbide batzuk eta besteak baloratzerakoan; eta gehiago azpimarratzen
dituzte zientziaren eta teknologiaren kalteak onurak baino. Bestalde,
pertsona hauek baloratzen dute okerren zientzian eta teknologian jaso
duten prestakuntza-maila, eta hauek dute konfiantza txikiena
komunikabideengan eta erakundeengan zientziari eta teknologiari lotutako
gaiak jorratzerakoan. Hauek aipatzen dituzte gutxien zientzia eta teknologia
lehentasunez inbertitu beharreko esparru gisa, hauek uste baitute gutxien
inbertsio-falta dagoela alor horietan. Gutxiago aipatzen dute administrazioek
gehiago inbertitu behar dutela ikerketa zientifiko eta teknologikoan gastua
murrizten ari den honetan. Konfiantza txikiagoa dute komunikabideengan
eta erakundeengan zientziari eta teknologiari lotutako gaiak jorratzerakoan.
Ikertzailearen lanbideari dagokionez, hauek uste dute gehien ez dela
pertsonalki asebetegarria.
Hauek dira moderatuenak jaso duten prestakuntza zientifiko-teknikoarekiko
duten asebetetze-maila ebaluatzerakoan; gehienek normaltzat jotzen dute.
Begi onez ikusten dute zientzialariaren lanbidea. Hauek aldezten dute
gehien arreta-printzipioa.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 40
0
“Zientziaren aldezle sutsuen” taldeak, biztanleriaren % 12k, ezaugarri
soziodemografiko nagusi hauek ditu: gehixeago dira emakumezkoak
biztanleria orokorrarekin alderatuz; gehiago dira 15-34 urte bitartekoak;
gehienek ikasketa-maila altua dute, segmentu honetan baitaude
unibertsitate-lizentziatu gehien; gehiago dira katoliko elizkoiak; etxeko diru-
sarrerak batezbestekoa baino altuagoak dira; ikasle gehiago daude; etxeko
maila teknologikoa altuagoa da, eta Interneten sartzeko aukera gehiago
dute. Zientziari eta teknologiari buruz dituzten iritziei eta jarrerei
dagokienez, interes handiagoa dute aztertutako gai guztiekiko, baita
zientziarekiko eta teknologiarekiko ere; gai horiei buruzko informazio-maila
altuagoa dute; hobeto baloratzen dituzte lanbide guztiak, baita
zientzialariarena ere; gehienek uste dute zientziak eta teknologiak kalteak
baino onura gehiago dituztela. Hauek saiatzen dira gehien eguneroko
bizitzako jardueretan informazio zientifikoa ateratzen, eta hobeto baloratzen
dituzte profesional-mota guztiak, baita zientzialariak ere. Hauek baloratzen
dute ondoen jasotako prestakuntza zientifiko-teknikoaren maila. Espainiak
Europaren aldean duen ikerketa zientifikoaren mailari buruzko iritziak beste
segmentu batzuetakoak baino hobeak dira, nahiz eta gehienek atzerapena
ikusten duten, eta zientzian eta teknologian gehiago inbertitzeko eskatzen
diete erakunde publiko eta pribatuei. Zientzialariaren lanbidearen irudi
onena dute, eta pertsonalki asebetetzen duen lanbidea iruditzen zaie,
gazteentzat erakargarria; aldiz, aintzatespen soziala falta zaio, eta
ordainsaria ez da behar bezain egokia.
Euskal Herriko gizarteak zientziari eta teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa (2012) 40
1
“Zientziaren aldezle sutsuen” taldeak, biztanleriaren % 12k, ezaugarri
soziodemografiko nagusi hauek ditu: gehixeago dira emakumezkoak
biztanleria orokorrarekin alderatuz; gehiago dira 15-34 urte bitartekoak;
gehienek ikasketa-maila altua dute, segmentu honetan baitaude
unibertsitate-lizentziatu gehien; gehiago dira katoliko elizkoiak; etxeko diru-
sarrerak batezbestekoa baino altuagoak dira; ikasle gehiago daude; etxeko
maila teknologikoa altuagoa da, eta Interneten sartzeko aukera gehiago
dute. Zientziari eta teknologiari buruz dituzten iritziei eta jarrerei
dagokienez, interes handiagoa dute aztertutako gai guztiekiko, baita
zientziarekiko eta teknologiarekiko ere; gai horiei buruzko informazio-maila
altuagoa dute; hobeto baloratzen dituzte lanbide guztiak, baita
zientzialariarena ere; gehienek uste dute zientziak eta teknologiak kalteak
baino onura gehiago dituztela. Hauek saiatzen dira gehien eguneroko
bizitzako jardueretan informazio zientifikoa ateratzen, eta hobeto baloratzen
dituzte profesional-mota guztiak, baita zientzialariak ere. Hauek baloratzen
dute ondoen jasotako prestakuntza zientifiko-teknikoaren maila. Espainiak
Europaren aldean duen ikerketa zientifikoaren mailari buruzko iritziak beste
segmentu batzuetakoak baino hobeak dira, nahiz eta gehienek atzerapena
ikusten duten, eta zientzian eta teknologian gehiago inbertitzeko eskatzen
diete erakunde publiko eta pribatuei. Zientzialariaren lanbidearen irudi
onena dute, eta pertsonalki asebetetzen duen lanbidea iruditzen zaie,
gazteentzat erakargarria; aldiz, aintzatespen soziala falta zaio, eta
ordainsaria ez da behar bezain egokia. Zientzialariek beren lanean
autonomia handiagoa izan dezaten eskatzen dute, proiektuak nork
finantzatzen dituen kontuan hartu gabe, baina, era berean, zientziari eta
teknologiari buruzko erabakietan herritarrek zeresan handiagoa izatea
eskatzen dute.