A U R K I B I D E A 70eko HAMARKADAKO MUSIKARIAK ETA
MUSIKA-TALDEAK: ITOIZ, PANTXOA ETA PEIO,IMANOL LARZABAL 1- ITOIZ (
or.) Biografia eta galdetegia (4.-9. or.) Euskal Herriko mapa eta
Ondarroa eta Mutriku inguruko argazkiak ( or.) Abestiak eta horien
lanketa ( or.) Berandu da ( or.) Testura motak: polifonikoa edo
homofonia eta kontrapuntua, lagundutako melodia eta monofonia (30.
or.) Testura motak: ariketak eta entzunaldiak ( or.) Zati txiki bat
La m-en ( or.) Eskala motak ( or.) Eskalaren gradoak ( or.)
Tonalitatea ( or.) Eskalak eta akordeak pianoan ( or.) Eskalak eta
akordeak plakadun musikatresnetan ( or.) Galdetegia eta ariketak (
or.) Hegal hegiten ( or.) Lau teilatu ( or.) Lo egin ( or.) 2-
PANTXOA ETA PEIO ( or.) Biografia eta galdetegia ( or.) Euskal
Herriko mapa eta Ezpeleta eta Azkain inguruko argazkiak ( or.) Xalo
margolaria eta Azkaingo margolanak ( or.) Abestiak eta horien
lanketa ( or.) Urtxintxak ( or.) Azken dantza ( or.) Greziako
itsasontzia ( or.) 3- IMANOL LARZABAL (123.-159. or.)
Biografia eta galdetegia ( or.) Agustin Ibarrola ( or.) Eduardo
Txillida ( or.) Euskal Herriko mapa eta Donostia inguruko argazkiak
( or.) Abestiak eta horien lanketa ( or.) Mendian gora haritza (
or.) Xabier Amuriza ( or.) Ilun ikarak azken argia ( or.) 70eko
hamarkadako kantariak eta musika-taldeak
- Imanol - Oskorri - Gontzal Mendibil - Peio eta Pantxoa - Urko -
Errobi - Itoiz - Estitxu - Maite Idirin ITOIZ Jean-Marie Ecay
(gitarra), Antton Fernandez (pianoa eta teklatua*), Jimmy Arrabit
(bateria), Juan Carlos Perez (ahots nagusia eta gitarra) eta Jose
Garate Foisis (baxua eta ahotsa). 1980. urtean *Fender Rhodes
teklatua, Hammond organoa eta piano klasikoa. 70eko hamarkadaren
erdian, Francoren diktadurak amaiera izan zuen
70eko hamarkadaren erdian, Francoren diktadurak amaiera izan zuen.
Urte-tarte hori askatasun-nahiaren eta aldarrikapen askoren sasoia
izan zen. Horren guztiaren isla musikan ere nabaritu zen. Hortaz,
musika agertu zitzaigun bai nahi eta eskaera berriak proposatzeko
bai mezu iraultzaileak igortzeko baliabide indartsu. Euskal
Herrian, duela 40 urte inguru, urtean, institutuan ikasten zeuden
Ondarroako eta Mutrikuko bost lagun batu ziren eta Indar Trabes
izeneko taldea osatu zuten. Taldearen sortzaileak, honako bost
gazte hauek izan ziren: Juan Carlos Perez (Mutriku, 1958; ahots
nagusia eta gitarra), Jose Garate Foisis (Ondarroa, 1958; baxua),
Joseba Mendizabal (Mutriku, 1957; gitarra), Estanis Osinalde
(Mutriku, ; bateria) eta Antton Fernandez (Eibar, 1959; pianoa eta
teklatua). Indar Trabes taldea entseatzen lotzen zenez eta bide
berriak urratu
Garai horretan, Euskal Herrian ez zen ohikoa euskaraz abestutako
rockaeta ez zegoen horrelako zaletasunik. Hori dela eta, Indar
Trabes taldekoek diru apur bat irabazteko, herrietako jaietan eta
ezkontzetan jotzen hasi ziren; pixkanaka-pixkanaka plazak utzi, eta
rock-kontzertuak ematen hasi ziren. Haietan, berbenetarako eta
dantzarako ohiko errepertorioaz gain, Indar Trabesek tarteka jotzen
zituen J.C. Perezek,asmatutako piezak. Berehala egin ziren
arrakastatsu rock-kanta horiek, garai hartan rocka euskaraz
kantatzen ziharduen talde bakarrenetarikoa zelako. Entzutetsu egin
ziren, gero eta ezagunagoak. Hori dela eta, lehen diskoa grabatzeko
aukera izan zuten; baina Indar Trabes (taldearen izena) herriko
jaiekin eta berbenekin lotzen zenez eta bide berriak urratu nahi
zituztenez, taldeari izena aldatu zioten.Beraz, Itoiz taldea une
horretan jaio zela esan genezake. Lehenengo diskoa Durangoko azokan
aurkeztu zuten, urtean. Eta, urteko diskorik onenaren saria jaso
zuen. Batzuen ustez, lan horretan argi geratu zen garai hartako
musika-talde ingeles ospetsu askok baino maila dezente hobea
zeukala Itoiz taldeak. Itoizen lehenengo diskoa :Itoiz(binilozko
diskoa) Etenaldi baten ondoren, Juan Carlos Perezek
Hala ere, diskoa kaleratu eta denbora gutxira taldea desegin zen.
Zenbaitizan ziren rock-taldearen disoluzioa eragin zuten arrazoiak:
batetik, nekea eta etsipena berbenetan jotzen jarraitu behar izan
zutelako; bestetik, taldeko bi kidek soldaduskara joan behar izan
zutelako. Etenaldi baten ondoren, Juan Carlos Perezek musika
konposatzeari berriz ekin zion buru-belarrieta bigarren disko bat
osatzeko adina kantu sortu zituen. Perezek bakarrik sortutako
kantak zirelako, haren hasierako asmoa izan zen diskoa bere izenean
argitaratzea, baina kontuan izanda lehenengo diskoak izan zuen
arrakasta eta soldaduskara joandakoak herrira bueltatu zirela,
Perezek Itoitz taldea berriro elkartzeko ahalegina egin, eta
gauzatu zuen. Bigarren disko hori zuzeneko emanaldi batean aurkeztu
zuten. Ordutik, Itoizek bide luzea egin zuen. Izan ere,
musika-taldeak hamar urte iraun zuen (1978tik 1988ra).
Urtehorietan, beste musikari batzuek ere taldea osatu zuten: German
Ors, Jimmy Arrabit, Jean Marie Ecay, Joseba Erkiaga, Xabi Pery...
Juan Carlos Prez eta Jose Garate izan ziren Itoizen desagerpenera
arte iraun zuten bakarrak. J.C. Perez, taldeko konpositore nagusia
Euskal Herriko musika- talderik arrakastatsuenetakoa izan
Hamar urteko tarte horretan utzitako ondarea oparoa izan zen: zazpi
disko, ehunka kontzertu eta, hainbeste urteren ondoren, oraindik
ere gutako askoren oroimenean gorderik eta oso bizirik dirauten
kanta zoragarriak:Lau teilatu, Hegal egiten, Tximeleta reggae,
Marea gora, Elurretan, besteak beste. Folk, pop eta rock estiloak
uztartu zituzten zirraraz eta sentipenez beteriko kantu
gogoangarriak eta ahaztezinak egiteko. Egun ere, asko dira kanta
horiei egiten zaizkien aldaerak eta, ahoz ahoko transmisioari
esker,ezagunak ez ezik klasiko ere egin dira. Euskal Herriko
musika- talderik arrakastatsuenetakoa izan zen; hori dela-eta,
multinazional ezberdinetatik diskoak grabatzeko eskaintzak jaso
zituzten. Euskal kantagintzan, Itoizek, zalantzarik gabe, arrasto
handia utzi digu; halaber, taldearen ahotsa eta gidaria izan zena,
Juan Carlos Perez, dugu azken hiru hamarkadetako eredu. Jose
Garate, Juan Carlos Perez, Antton Fernandez eta Jimmy Arrabit,
Antologia diskoaren aurkezpen-eguna (2008) ITOIZ TALDEAREN INGURUKO
GALDETEGIA
1. Nola deitzen zen Itoiz taldearen aurrekoa? 2. Nongoak ziren
musikari horiek? 3. Zer zen Francoren diktadura-garaian abestien
helburua? 4. Non jotzen zuen Indar Trabes taldeak diru apur bat
irabazteko? 5. Zer izan zen taldearen izena aldatzearen arrazoia?
6. Non aurkeztu zuen Itoizek bere lehenengo diskoa? 7. Zelan
deitzen zen Itoizeko musikagile eta konposatzaile nagusia? 8. Zer
izan zen J.C. Perezen asmoa bigarren diskoko abestiak egin
zituenean? 8. Zenbat urte iraun zuen Itoiz taldeak? 9. Aipatu
Itoizen kantaren baten izenburua Nongoak ziren Itoiz taldeko
partaideak? ONDARROA Ondarroako ikuspegia
Ondarroako Zubi zaharra,Nasa kalea eta Santa Maria eliza Ondarroako
planoa Artibai itsasadarra eta Santa Maria eliza Ondarroako Zubi
zaharra
Ondarroako Zubi zaharra. 1958ko uholdeak eraman zuen, eta, berriz
eraiki zuten, antzinakoaren moldeari jarraituta. Zubi Berria,
Santiago Calatrava arkitektuak egina Ondarroako portua eta
Arrigorriko hondartza
Ondarroako portua, Arrigorriko hondartza, eta, sakonean,
Saturrarango hondartza MUTRIKU Mutrikuko ikuspegia Mutriku,
portutik ikusita Mutrikuko portua Saturrarango hondartza,
Ondarrutik ikusita ITOIZ Berandu da Musikograman agertuko diren
musika-tresnak:
Ikusi Badok.info Musikograman agertuko diren musika-tresnak: 1-
AHOTSA 2- GITARRA ELEKTRIKOA -Punteatu: notak banan-banan jo
-Akordeak jo: notak aldi berean jo 3- TEKLATUA 4- BAXU ELEKTRIKOA
5- BATERIA 6- XILOFONOAK Espaloian. Berandu da (Musika: J.C. Perez
Hitzak: B. Atxaga)
Lehengo batin bidali nun Sherlock Holmes Watson-ekin ene andre
ideiala, please, bilatzeko eskatuzAstero egiten gendun bilera luza
bat detektibe haiek beti informe berbera zen ematen zitadena
iribarre etsiaz "Ez, Sigrid erregina ez da hiri guztian azaltzen
arrastorik batere utzi gabean joana dirudi." Ni ere ibiltzen naiz
ene maitearen soineko pusketa bat-edo bere painelu horia aurkitzeko
asmua desio alper horreaz."Ez, Sigrid erregina ez da hiri guztian
azaltzen arrastorik batere utzi gabean joana dirudi."Berandu da,
berandu da berandu da niretzako Berandu da, berandu da berandu da
niretzako Ez dut sekula aurkituko nire Sigrid erregina sekula ez
dut... 1- Zer adierazten du kanta horrek? Zer dio Atxagaren
letrak?
Egin ezazu kantaren laburpena. 2- Zer esanahi dute letra etzanaz
idatzitako hitzek? Batuan idatzita dago kantaren hitza? Zergatik
egingo zuen horrela Atxagak? 3- Nolakoada entzun duzun musika?
alaia eta pozgarria tristea eta goibela beldurgarria eta
ikaragarria misteriotsua eta suspenseduna umoretsua eta barregarria
maitasunezkoa eta erromantikoa abenturazkoa alegiazkoa eta
fantastikoa 4- Zer sentitu duzu musika entzutean? Berandu da
KONPASA: 4/4 edo C ABIADURA: = 90 SARRERA: AHOTSA + GITARRA
Gitarra punt. Ahotsa+ +Bateria eta baxua -Ahotsik ez +Teklaltua
(cresc.) +Ahotsa -Teklalturik ez +Gitarra-akordeak -Ahotsik ez
Geldialdi-kolpeak (02:39)
+Ahotsa +Gitarra- akordeak -Ahotsik ez +Gitarrabakarlaria:akordeak
+Gitarrabakarlaria:punteoa eta akordeak 5 aldiz +Ahotsak TESTURA
POLIFONIKOA: homofonia = Ahots bi, melodia ezberdin bi, erritmo
berean (Testura bertikala) Geldialdi-kolpeak (02:39) +Ahotsak
TESTURAPOLIFONIKOA: kontrapuntua = Ahots ezberdin bi, erritmo
ezberdinetan (Testura horizontala) (03:09) -Ahotsik ez Xilofono
kontraltoa Xilofono kontraltorik ez Xilofono altua/sopranoa
Kantaren egitura. Atalak
Sarrera A 1 A 2 B A 1 A 2 B A 3 Etenaldia/zubia C C A 1
POLI/Hainbat FONIA/Soinua MONO/bat FONIA/Soinua
LHko 3.zikloa TESTURA MOTAK POLI/HainbatFONIA/Soinua
MONO/batFONIA/Soinua 1.- TESTURA POLIFONIKOA: homofonia = Melodia
edo ahots ezberdin bi edo gehiago, erritmo berean (Testura
bertikala) Adibidez: Alaitz eta Maider Ispilu Aurrean, J.S. Bach.
Christ lag in Todesbanden, 4. kantata eta berak egindako 4
ahotsetarako koral gehienak, Caccini. Ave Maria, Toms Luis de
Victoria. Motete Taedet animam meam, W.A.Mozart Ave verum corpus,
T. Tallis.If ye love me, S. Bach Toccata eta Fuga Re m-en
organoarentzako, G.F. Haendel. El Mesas-Aleluia, Bruckner. Ave
Maria 2.- TESTURA POLIFONIKOA: kontrapuntua = Ahots ezberdin bi edo
gehiago, erritmo ezberdinetan (Testura horizontala) Adibidez: J.S.
Bach. Christ lag in Todesbanden, 4. kantata, 2. mugim, J.S. Bach.
Invencin 12 Glenn Gould pianojole, G.P. Palestrina. Missa pro
Defunctis~Offertorium, J.S Bach. Fuga 17, BWV 862 Clave bien
temperado,Alonso Lobo. Motete Versa est in luctum, J.S. Bach.
Brandemburgoko 2. kontzertua , 2. mug, G.F. Haendel. 4. Kontzertu
grosso... 3.- LAGUNDUTAKO MELODIA = Melodia bakarra eta
akonpainamendu bat (ahotsekin, musika-tresnekin) melodia horri
laguntzeko Adibidez: Txirula musika-cd-arekin batera jotzen
dugunean, J. Brahms. Sonata Mi M-en Biola eta pianorako, Op 120, H.
Eccles. Sonata kontrabaxu eta pianorako Sol m-en, C.Saint Sans.
Animalien ihauteria: Elefantea, Faure & Durufle. Requiem: Agnus
Dei hasiera. G. Verdi. Brindisa-Traviata, W.A. Mozart. Elvira
Madigan kontzertua pianorako, Maurice Ravel. Pavane pour une
infante dfunte ... 4.- MONOFONIA EDO MONODIA = Melodia bakarra.
Unisonoa, hau da, soinu bakarra. Adibidez: Dutxaren azpian
kantatzen dugunean, Santo Domingo de Silos-eko monastegiko fraideen
korua kantu gregorianoa abesten, Txina eta Indiako musika, Chloe
Matharu, She moved throught the fair (irlandar kantua), C. Debussy.
Syrinx txirularako, L.V. Beethoven. 9. sinfona, 1. mugimendua-ren
konpasak, J.S Bach. Bourre Suite 1 (BWV 996) laud-erako Irudika
ezazu margoekin melodia bakoitzaren norabidea Lotu ezazu testura
mota bakoitza dagokion partiturarekin eta
irudi-adierazpenarekin
1.- TESTURA POLIFONIKOA: HOMOFONIA = Melodia edo ahots ezberdin bi
edo gehiago, erritmo berean (Testura bertikala) 2.- TESTURA
POLIFONIKOA: KONTRAPUNTUA = Ahots ezberdin bi edo gehiago, erritmo
ezberdinetan (Testura horizontala) 3.- LAGUNDUTAKO MELODIA =
Melodia bakarra eta akonpainamendu bat (ahotsekin,
musikatresnekin), lagundutako monodia 4.- MONOFONIA EDO MONODIA =
Melodia bakarra, unisonoa Zer erlazio edo lotura dauka testurak
ondorengo argazkiekin?
Geruzen gainjartzea: geruza ezberdinak bata bestearen gainean
pilatzea Musikan gauza bera gertatzen da. Ahots ezberdinak bata
bestearen gainean ezartzen dira: aguduenak goitik, eta grabeenak
behetik. ENTZUNALDIA. Entzun musika-pieza hauek eta erreparatu
testura motei
Kontuz: pieza bakar batean testura mota bat baino gehiago egon
daiteke. 1.- TESTURA POLIFONIKOA: homofonia TESTURA POLIFONIKOA:
kontrapuntua LAGUNDUTAKO MELODIA MONOFONIA EDO MONODIA ENTZUNALDIA:
J.S. Bach. Biolontxelorako Suite-a, 1. zenb.-Preludioa 2.
ENTZUNALDIA: Bruno Coulais. Cerf-Volant-Kometa, Koruko mutilak 3.
ENTZUNALDIA: F. Mendelssohn. Biolinerako kontzertua Mi minorrean,
Op. 64 4. ENTZUNALDIA: Bruno Coulais. Compere Guilleri, Koruko
mutilak 5. ENTZUNALDIA: Bruno Coulais. La nuit-Gaua, Koruko mutilak
6. ENTZUNALDIA: G. Verdi. La donna e mobile, Rigoletto 7.
ENTZUNALDIA: Queen. A kind of magic 8. ENTZUNALDIA: Zuk zeuk topa
ezazu bat. ITOIZ Zati txiki bat LA m-en Itoiz. Zati txiki bat La
m-en (Musika: J. C
Itoiz. Zati txiki bat La m-en (Musika: J.C. Perez Hitzak: Joseba
Alkalde) Planetan hitzetan zintzilik zure oihartzuna eta epeltasuna
dasta (probatu) ditut nire altzoan (besoetan, magalean) apurtzen
ari direnen hotsak (zaratak)Hirugarrenez ahantzi (ahaztu) ditut
nire atzamarrak zure adatsean (ilea) urrezko purpurinapean
(koloretako hauts disdiratsuak) ageri duzun goxotasuntzan
(goxotasuna)Zure begien bietetan (komikietako laukitxoak) arnasa
eutsiaz lasaitzen nauzu islatzen (errefleju) nauzu, deitzen nauzu
eta zoli, zoli, (erne, lasai, zorrotz) naramazuHi! hi! hi!
Illunabarrero (arratsaldea iluntzean) edo ametsak hautsi sosega
(lasaitu, baretu) nadin esna nadin, kontura nadin (eta) haizearen
kontra urtu nadin. ESKALA MOTAK Eskala Maiorra (M) Eskala minorra
(m)
LHko3.zikloa ESKALA MOTAK TONU ETA TONUERDIAK: Bi noten arteko
distantziari bitartea edo interbaloa deritzo. Distantzia hau
tonutan neurtzen da. Tonu baten erdiari tonuerdia esaten zaio.
Eskala Maiorra (M) tonu tonu tonuerdia tonu tonu tonu tonuerdia
Eskala minorra (m) tonu tonuerdia tonu tonu tonuerdia tonu tonu 1
Eskala Maiorra (M) Eskala minorra (m)
tonu tonu tonuerdia tonu tonu tonu tonuerdia tonu tonuerdia tonu
tonu tonuerdia tonu tonu 1 tonuerdia tonuerdia tonuerdia tonuerdia
Irudikatu Sol Maior eta Fa Maiorren eskalak Irudikatu Mi minor eta
Re minorren eskalak Do Maiorren eskala, horren arpegioa eta akordea
(Alaia)
L.Hko 3. zikloa Eskala gorantz eta beherantz Tonu tonu tonuerdia
tonu tonu tonu tonuerdia I II III IV V VI VII IIX Tonika
Supertonika Mediante SubdominanteDominanteSuperdominanteSensible
Tonika (GRADOAK) Arpegioa Akordea () La minorren eskala, horren
arpegioa eta akordea (Tristea) Eskala gorantz eta beherantz tonu
tonuerdia tonu tonu tonuerdia tonu tonu I II III IV V VI VII IIX
Tonika Supertonika Mediante
SubdominanteDominanteSuperdominanteSensible Tonika (GRADOAK)
Akordea Arpegioa () Eskala kromatikoa (Tonu erdika. 12 soinuz
osatua)
SOSTENITU (#), BEMOLA (b) ETA BEKOADROA ( ) Sostenitua/Diesea (#) =
Tonu erdi igotzen dio notari. Altuera Bemola (b) = Tonu erdi
jeisten dio notari. Altuera Adibidez: Do # = Re b; Sol # = La b; Si
# = Do; Mi #= Fa Bekoadroa () = Aurrekoa ezeztatzen du (# eta
b-aren eragina). Do Do Si Si La# Sib La La Sol# Lab Sol Sol Fa#
Solb Fa Fa Do Do Mi Si Si Mi Re# Mib La# Sib Re La La Re Sol# Lab
Reb Do# Sol Sol Do Fa# Solb Do Fa Fa Mi Mi Re# Mib Re Re Do# Reb Do
Do DO M-EN ETA LA m-EN ESKALAK
DO ETA LA-REN ESKALAKROMATIKOAK (TONU ERDIKA) Do Do # Re Re # Mi Fa
Fa # Sol Sol# La La # Si Do La La # Si Do Do# Re Re # Mi Fa Fa #
Sol Sol # La Do Re b Re Mi b Mi Fa Sol b Sol La b La Si b Si Do La
Si b Si Do Reb Re Mi b Mi Fa Sol b Sol La b La ESKALAREN GRADOAK
GRADOA TONUA EDO TONALITATEA GRADOA IZENA
Eskala bateko soinu bakoitzari honela esaten zaio eta erromatar
zenbakiekin adierazten da. TONUAEDO TONALITATEA Eskalaren hasierako
notari, hau da, lehenengo notari tonika deitzen zaio eta nota
horrek izena emango dio tonuari edo tonalitateari. Adibidez, eskala
bat Do notatik hasten bada, esan behar dugu Do tonuan edo
tonalitatean idatzita dagoela. GRADOA IZENA Lehenengoa I TONIKA
(oinarrizko nota) Bigarrena II SUPERTONIKA Hirugarrena III MEDIANTE
(modua adierazten du, M edo m) Laugarrena IV SUBDOMINANTE
Bosgarrena V DOMINANTE Seigarrena VI SUPERDOMINANTE Zazpigarrena
VII SENSIBLE Zortzigarena VIII TONIKA AKORDE BAT HONELA OSATZEN
DA:
AKORDEA (1) Musikan,akordea da aldi berean entzuten diren eta
harmonia bat osatzen dutennotenmultzoa. Ez da derrigorrezkoa denak
batera jotzea. Akordeak osatzen dituen notak banan-banan jotzen
direnean arpegioa jotzen dela esaten da, hau da, akordea
arpegiatzen dela esaten da. Akorderik arruntena hiru notaz
osatutakoa da eta horritriadadeitzen zaio. Nota bat gehitzen
bazaio, kuatriada sortuko da. Triadak eta kuatriadak maiorrak edo
minorrakere izan daitezke. AKORDE BAT HONELA OSATZEN DA: A m A m7
(Triada) (Kuatriada) 1, 3 eta , 3, 5 eta 7 Do M Do M7 (Triada)
(Kuatriada) 1, 3 eta , 3, 5 eta 7. AKORDE BATEN INBERTSIOAK
(TRIADAK):
AKORDEA (2) AKORDE BATEN INBERTSIOAK (TRIADAK): Tonika 1 5 3
Tonika1 Egoera fundamentala (E.F) inbertsioa2.inbertsioaEgoera
fundamentala (E.F) 5 3 1 1 5 3 3 15 5 3 1 TONALITATEA Oinarrizkoa
eta nagusia den notaren inguruan, hau da, tonika-ren inguruan
eraikitzeneta antolatzen den musika-egitura da. Musika-lan asko
tonikan hasi eta amaitzen dira. SOSTENITUAK/DIESEAK (#):
FA-DO-SOL-RE-LA-MI-SI BEMOLAK (b): SI-MI-LA-RE-SOL-DO-FA FA Maior
SI b Maior Mi b Maior LA b Maior RE b Maior SOL b Maior DO b Maior
RE minor SOL minor DO minor FA minor SI b minor MI b minor LA b
minor SOL Maior RE Maior LA Maior MI Maior SI Maior FA # Maior DO #
Maior Mi minor SI minor FA # minor DO # minorSOL # minor RE # minor
LA # minor Tonalitateak 1 b 1 # 2 b 2 # 3 b 3# 4 b 4# 5#/7b 5 b/7#
6 b/6# Do M
Fa M Sol M 1 b 1 # La m Si b M Re m Mi m 2 b Re M 2 # Sol m Si m Mi
b M 3 b Do m Tonalitateak 3# Fa # m La M Do #m Fa m 4 b 4# Si b/La
#m Mi M La b M Sol#/La bm Mi b/Re#m 5#/7b 5 b/7# 6 b/6# Si/Do b M
Re b /Do # M Sol b/Fa # M NOTEN ALTUERA ETA KOKAPENA, PENTAGRAMAN
DO NOTA ETA HORREN ZORTZIDUNAK
AKORDEAK ETA ESKALAK PIANOAN NOTEN ALTUERA ETA KOKAPENA,
PENTAGRAMAN PIANOAN, DO NOTA ETA HORREN ZORTZIDUNAK La zentrala=440
Hz Do Do Do Do Do Do Do 7 DO-REN ESKALA KROMATIKOA, 12 SOINU TONU
ERDIKA (ZORTIDUN BAT)
PIANOAREN NOTA GUZTIAK: NATURALAK ( ), SOSTENITUAK (#) ETA BEMOLAK
(b) Reb-Mib-Solb-Lab-Sib- Reb-Mib-Solb-Lab-Sib-
Reb-Mib-Solb-Lab-Sib- Reb-Mib-Solb-Lab-Sib- Reb-Mib-Solb-Lab-Sib-
Reb-Mib-Solb-Lab-Sib- Reb-Mib-Solb-Lab-Sib- Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#-
Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#-Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#-Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#-
Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#- Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#- Do#-Re#-Fa#-Sol#-La#
Do1-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do2-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do3-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do4-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do5-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do6-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do7-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do8
DO-REN ESKALA KROMATIKOA, 12 SOINU TONU ERDIKA (ZORTIDUN BAT) Do#-
Re# Fa#- Sol#- La Do - Re-Mi-Fa-Sol- La-Si DO MAIORREN ESKALA LA
minorren ESKALA
tonu tonu tonuerdia tonu tonu tonu tonuerdia tonu tonuerdia tonu
tonu tonuerdia tonu tonu 1 DO MAIORREN ESKALA LA minorren ESKALA Do
Re Mi Fa Sol La Si Do La Si Do Re Mi Fa Sol La SOL MAIORREN ESKALA
(1#) MI minorren ESKALA (1#) Fa # Fa # Sol La Si Do Re Mi Sol Mi
Sol La Si Do Re Mi Adierazi ezazu beheko pianoetan irakasleak
agintzen dizun eskala, arpegioa eta akordea. AKORDEAK ETA ESKALAK
PLAKADUN MUSIKA-TRESNETAN
CD E F GA B CDEF GA I II III IV V VI VII I II III IV V VI Eskala
Maiorra (M) DO MAIORREN ESKALA Eskala minorra (m)
Zifratu amerikarra: C DE F GAB Zifratu europearra:DoReMi FaSol La
Si Eskala Maiorra (M) tonu tonu tonuerdia tonu tonu tonu tonuerdia
DO MAIORREN ESKALA Do La Si Fa Sol Mi Do Re Eskala minorra (m) Tonu
tonuerdia tonu tonu tonuerdia tonu tonu 1 LA minorren ESKALA La Fa
Sol Re Mi Do La Si SOL MAIORREN ESKALA (1#)
[Fa naturalaren plakak kendu, eta Fa#-aren (sostenitua) plakak
jarri behar dira] Sol Fa# Re Mi Do La Si Sol MI minorren ESKALA
(1#) [Fa naturalaren plakak kendu eta Fa#-aren (sostenitua) plakak
jarri behar dira] Re Mi Do La Si Fa# Sol Mi FA MAIORREN ESKALA (1b)
RE minorren ESKALA (1b) Fa Re Mi Do La Sib Fa
[Si naturalaren plaka kendu, eta Sib-aren (bemola) plaka jarri
behar da] Fa Re Mi Do La Sib Fa Sol RE minorren ESKALA (1b) [Si
naturalaren plaka kendu eta Sib-aren (bemola) plaka jarri behar da]
Re Do La Sib Fa Sol Mi Re DO MAIORREN AKORDEA LA minorren
AKORDEA
Triada = I (1), III (3) eta V (5). gradoak (Sol) (Mi) (Do) Sol V Mi
III Do I LA minorren AKORDEA Triada = I (1), III (3) eta V (5).
gradoak (La) Mi V Do III La I (Mi) (Do) SOL MAIORREN AKORDEA
(1#)
Triada = I (1), III (3) eta V (5). gradoak [Fa naturalaren plakak
kendu, eta Fa#-aren (sostenitua) plakak jarri behar dira] (Sol) Re
V Si III Sol I (Re) MI minorren AKORDEA (1#) Triada = I (1), III
(3) eta V (5). gradoak [Fa naturalaren plakak kendu eta Fa#-aren
(sostenitua) plakak jarri behar dira] (Sol) (Mi) Si V Sol III Mi I
FA MAIORREN AKORDEA (1b)
Triada = I (1), III (3) eta V (5). Gradoak [Si naturalaren plaka
kendu eta Sib-aren (bemola) plaka jarri behar da] (La) (Fa) Do V La
III Fa I (Do) RE minorren AKORDEA (1b) Triada = I (1), III (3) eta
V (5). Gradoak [Si naturalaren plaka kendu eta Sib-aren (bemola)
plaka jarri behar da] (La) (Fa) (Re) La V Fa III Re I DO MAIORREN
AKORDEA LA minorren AKORDEA
Kuatriada = I (1), III (3), V (5) eta VII (7). gradoak (Sol) (Mi)
(Do) Si VII Sol V Mi III Do I LA minorren AKORDEA Kuatriada = I
(1), III (3), V (5) eta VII (7). gradoak (La) Sol VII Mi V Do III
La I (Mi) (Do) DO MAIOR ESKALA AKORDE-TRIADA Do La Si Fa Sol Mi Do
Re (Sol) (Mi) (Do)
V Mi III Do I Eskala Maiorra (M) (adierazi interbaloak eta
irudikatu akordea)
AKORDE-KUATRIADA (Sol) (Mi) (Do) Si VII Sol V Mi III Do I Eskala
Maiorra (M) (adierazi interbaloak eta irudikatu akordea) LA minor
ESKALA AKORDE-TRIADA La Fa Sol Re Mi Do La Si (La) Mi V Do
III La I (Mi) (Do) Eskala minorra (m) (adierazi interbaloak eta
irudikatu akordea)
AKORDE- KUATRIADA (La) Mi V Sol VII Do III La I (Mi) (Do) Eskala
minorra (m) (adierazi interbaloak eta irudikatu akordea) SOL MAIOR
(1#) ESKALA AKORDE-TRIADA Sol Fa# Re Mi Do La Si Sol (Sol)
V Si III Sol I (Re) Mi minor (1#) ESKALA AKORDE-TRIADA Re Mi Do La
Si Fa# Sol Mi (Sol)
V Sol III Mi I FA MAIOR (1b) ESKALA AKORDE-TRIADA Fa Re Mi Do La
Sib Fa Sol (La) (Fa)
V La III Fa I (Do) RE minor (1b) ESKALA AKORDE-TRIADA Re Do La Sib
Fa Sol Mi Re (La) (Fa)
V Fa III Re I Irudikatu pentagraman Do M-en eskala gorantza zein
beherantza, arpegioa eta akorde- triada eta akorde-kuatriada.
Marraztu 4ko konpasean Sol M-en eskala, arpegioa eta akordea, irudi
erritmiko hauek erabilita. 1- Zer da eskala bat? Aztertu eskala
Maiorraren eta minorraren arteko ezberdintasunak. Zer dira tonua
eta tonuerdia? Zein dira eskala Maiorraren eta minorraren
interbaloak? 2- Zer dira triadak eta kuatriadak. Nola osatzen da
akorde bat? Zer gradu hartu behar dira?Zer dira eskalaren graduak?
3-Zer eskalaren gradu jotzen dira arpegioan? 4- Saia zaitez
ahotsarekin notak intonatzen. Ondoren, jo itzazu txirulaz. 5- Zer
egin behar da akordea jotzeko? Jo ezazu akorde bat. 6- Itoizen
kanta hori, izenburuak dioen moduan, La m-en konposatuta dago.
Zertan nabaritzen da? 7- Zer zatitan abesten dute ahots batean?
Eta, bi ahotsetan? Identifika itzazu. 8- Zer zatitan igartzen da bi
ahotsek melodiaren zati ezberdin bat egiten dutela? 9- Zer testura
mota dauka abesti horrek? 10- Zer musika-tresna entzuten da?
11- Zer sentitu duzu musika entzutean? ITOIZ Hegal egiten
Espaloian. Hegal egiten (Musika: Itoiz Hitzak: B. Atxaga)
Neukan guzti zen amets bat, amets bat,beti egoten nintzen haren
bizita zai (Errep.)Ai! ene ama euriak eta baso ilunakseinalatzen
zizkidanezez, ez dira etorriko inoizEtzazu holako ametsik egin ez
Mantso zihoan denbora niretzatlehioak jarrita euriari begiraeta
jendeak zion: "mutil horrek amets bat bakarrik dauka" Baina egun
baten esnatzerakoantxantxangorri bat ikusi nuen gelanta gero beste
beste bat eta beste batinguratua nengoen ... Orain herritik mutil
bat falta da ez dago inor bere etxeko lehioan baso ilunetan dabil
hegaletan txantxangorriak bezala Orain ba du bihotz nimino bat eta
bi hegal bi hegal euriz bustiak Bularra du ere gorri kolorekoa eta
eta txantxangorria da TXANTXANGORRIA NAIZ BASO ILUNETAN BETE ZAIT
AMETSA BASO ILUNETAN TXANTXANGORRIA NAIZ BASO ILUNETAN BETE ZAIT
AMETSA TXANTXANGORRIA NAIZ TXANTXANGORRIA NAIZ HEGAL EGITEN HEGAL
EGITEN HEGAL EGITEN OH TXANTXANGORRIAK GELAKO SAPAIANGELAKO
SAPAIANOH TXANTXANGORRIAK GELAKO SAPAIAN Egin ezazu abestiak
kontatzen duenaren inguruko marrazkia ITOIZ Lau teilatu Itoiz. Lau
teilatu (Musika eta hitzak: J.C. Perez)
Hemen gaude ta poztutzen naiz ta ziur zure aita ere bai; ta zer
ondo... zelan dijua zure bufanda txuria.Lau teilatu gainian ilargia
erdian eta zu goruntz begira, zure keia eskuetan putzara batekin...
putz! Neregana etorriko da ta berriz izango gara zoriontsu edozein
herriko jaixetan. Goxo goxo kanta egin nazu Benitoren Maria Solt.
Negarrik ez, txuri zaude ta malkoak zure kolorea kentzen dute. Lau
teilatu gainian...Felix, Felix bihar berriz egongo gara txanpain
apur batekin; diru gabe baina izarrak gurekin daude, piano baten
soinuaz. Lau teilatu gainian... 1- Lau teilatu kanta ezagun-ezaguna
da. Zer dio letrak?
2- Galdetu gurasoei ea kanta hori ezagutzen duten, eta zer dakiten
horri buruz. 3- Nolakoada entzun duzun musika? alaia eta pozgarria
tristea eta goibela beldurgarria eta ikaragarria misteriotsua eta
suspenseduna umoretsua eta barregarria maitasunezkoa eta
erromantikoa abenturazkoa alegiazkoa eta fantastikoa 4- Zer sentitu
duzu musika entzutean? 5- Asma ezazu ekintza bat abesti horrekin
(dantza bat gorputz-adierazpen mugimenduak erabilita, erritmoa
markatu gorputz edo musika-tresnak erabilita ) 6- Entzun Goazen
taldearen bertsioa. Zer dira bi bertsioen arteko ezberdintasun
nagusiak? LAU TEILATU (3 ahots) -1- -2- LAU TEILATU (2 ahots) -1-
-2- ITOIZ Lo egin Itoiz. Lo egin (Musika: J.C. Perez Hitzak: Jose
Mari Argoitia)
Baloi kalboak direla agentzien berri "Maradona productions"
orrazien egilea off siden geratu eta sheriffa Wembleyko belarra
erre zuten rasten atzetik dabil lo egin lo egin lo egin... kume
txalo pintxaloLemoiz inguratu pirata eta sioux Bizargorri ta
Asterix jake erregeari ontzi eta zaldiz tronpetak "under my thumb"
airean Jeriko hautsi lo egin lo egin lo egin... kume txalo
pintxaloMafalda eta Zakili enamoraturik zine baten atarian
diskutitzen ari dira zer pelikula ikusi hori da kuestioa "El Gran
Dictador" edo "Emmanuelle en el frontn" lo egin lo egin lo egin...
kume txalo pintxalo JARRAITU EZAZU BAXUAREN LERROA
LHko 3. zikloa LO EGIN JARRAITU EZAZU BAXUAREN LERROA Ba al
zenekien Jose Garate Foisisek, Itoiztaldeko baxujolea izan zenak,
egunkontrabaxua jotzen duela Bilboko Orkestra sinfonikoan (BOS)? 1-
Entzun Itoiz taldearen kanta bat
1- Entzun Itoiz taldearen kanta bat. Kanta hori birritan entzungo
duzu: lehenengo, jatorrizkoa (Itoizek jotzen zuena); ondoren,
BOS-ek egin duen bertsioa. 2- Igarri duzu kanta bera dela? Zertan
nabaritu duzu? 3- Zer dira bien arteko desberdintasunak? 4- Zein
duzu bietatik gogokoen? PEIO ETA PANTXOA Peio Ospital (ahotsa) eta
Pantxoa Carrere (gitarra eta ahotsa) Peiok eta Pantxoak
Baionako
Peio Ospital-ek (Ezpeleta, 1948) eta Pantxoa Carrere-ek (Azkaine,
1948) osatutako bikotearen kantek gure historiaren azken 40 urteak
ulertzen lagunduziguten, gure oroimenarekin zeudelako lotuta. Izan
ere, herri-kanta ugari abesten zituzten eta beste asko eurek
asmatutakoak ziren. Haiek konposatutako kantei esker, urtean Franco
hil ondoren, euskaldun abertzaleen ahots eta bihotz bihurtu
zitzaizkigun, euskal kulturaren eta euskararen defendatzaile. Peiok
eta Pantxoak Baionako apaizen ikastetxe batean ezagutu zuten elkar.
Bertan ikasi zuten kantatzen, bereziki, gregorianoa. Baina beste
era bateko kantuak ere kantatzen hasi ziren; esaterako, igandero,
Baionako ostatu batetan, bertan hasi zen Pantxoa kantuak gitarraz
laguntzen. Horrez gain, urtean Uztaritzen (Lapurdi), bikotearen
etorkizunean guztiz garrantzitsua izango zen pertsona bat ezagutu
zuten: Telesforo Monzon.Hura liluratuta gelditu zen, zur eta lur,
Pantxoaren eta Peioren ahots ederrak entzunzituenean eta berak
sortutako olerkiei musika jartzeko eskatu zien. . Pantxoa Carrere
eta Peio Ospital lehen kantaldi publikoan, Uztaritzen (Lapurdi),
1969an 1969. urtean, lau kantuz osatutako lehen disko txikia
kaleratu zuten
1969.urtean, lau kantuz osatutako lehen disko txikia kaleratu
zuten. Urte berean, Uztaritzen bertan egin zuen bikoteak lehen
kantaldia. Hego Euskal Herrian, aldiz, Franco hil arte arazo eta
debeku ugari izan zituzten abestu ahal izateko. Hala ere, debekuak
debeku, gitarra bakarra eta bikotearen ahotsak aski izan ziren
orduko euskal gizarteak zituen kezkak islatzeko. Lau kantuz
osatutako lehen disko txikiaren azala (1969) 1975ean, lehen disko
luzea argitaratu zuten:Peio Ospital eta Pantxoa Carrere(Elkar).
Arrakasta izugarria izan zuen; euskal kantagintzan, ahaztezina.
Gero, bestedisko batzuk argitaratu zituzten eta hainbat kontzertu
eman zituzten Euskal Herrian zehar. Pantxoa Carrere eta Peio
Ospital urtean Pantxoa Carrere eta Peio Ospital. Bikotearen
lehenengo disko luzea (1975) Egun, urte asko igaro diren arren,
bikote lapurtarraren kantek adierazgarriak eta esanguratsuak izaten
jarraitzen dute.Abestihorietako asko ezagun-ezagunak eta ospetsuak
dira. Esate baterako: Itziarren semea,Urtxintxak, Lepoan hartu ta
segi aurrera,Azken dantza hau,Bai euskarari, Batasuna, Greziako
itsasontzia,Egunsenti hura, Kanta aberria Pantxoak eta Peiok
kantatzen zituzten herri-kantuek herriaren izaera bizirik eta esna
mantentzen lagundu zuten, tristurak eta penak ahazten, pozik eta
alai sentiarazten, nekeak eta nahigabeak alde batera uzten eta
barru-barrutik indarberritzen. Peioren eta Pantxoaren kantuak
pertsonen sentimenduetan oinarritzen ziren: maitasuna eta haren
oroimena (malenkonia), norberaren herriaren falta (herrimina),
etxekoengandik urrun egotea(tristura) eta zoriontasunaren nahia
(itxaropena). Berrogei urteko ibilbidea ospatzeko, Tolosako Leidor
antzokian zuzeneko diskoa grabatu zuten 2009an euren kanturik
ezagunekin. Tolosako (Gipuzkoa) Leidor antzokian grabatutako
zuzeneko diskoa 2009an PANTXOA ETA PEIOREN INGURUKO
GALDETEGIA
1.Zer motatako kantak abesten zituzten Pantxok eta Peiok?
Zerdefendatzen zuten euren kantekin? Non ezagutu zuten elkar
Pantxoak eta Peiok? Nora hasi ziren elkarrekin jotzen igandero? Zer
motatako kantekin ikasi zuten abesten? 5.Zer idazle eta olerkari
ezagutu zuten Uztaritzen? Zer eskatu zien? 6.Zer gertatu zitzaien,
hastapenetan, Hego Euskal Herrian? 7.Zein urtetan eta zein
izenarekin atera zuten lehenengo disko luzea? 8.Aipatu ezazu bikote
horren kantaren baten izenburua. 9.Zertan lagundu zuten Pantxoaren
eta Peioren kantuek? 10.Peioren eta Pantxoaren kantuak pertsonen
sentimenduetan oinarritzen ziren. Zer dira sentimendu horiek?
Nongoak ziren Pantxoa eta Peio? EZPELETA Ezpeleta herria: plaza eta
etxeak. Etxe hauek habeak eta leiho-ateak kolore biziz margotuta
dauzkate Etxaurreetan piperrak eskegita ipintzen dituzte lehor
daitezen.
Ezpeletako piperrek ospe handia daukate eta jatorrizko deitura
lortu dute. Ezpeleteko Saint-Etienneko eleiza, 1627an eraikia
Ezpeleteko Saint-Etienneko eliza barrutik AZKAINE Pareta bakarreko
frontoia Azkaineko elizaren plaza Azkaineko L'glise Notre-Dame de
l'Assomption-Andra Mariaren Jasokundearen eliza Euskal marinelak
Ternuara bakailao-arrantzatzera joaten ziren
Euskal marinelak Ternuara bakailao-arrantzatzera joaten ziren.
Haien omenez, elizaren sabaian sasoiko itsasontzi baten maketa bat
eskegita dago. Erromatar zubia Harriz inguratutako lur-eremua
Azkaine, Xalo margolariaren margolanetan
Xalo Miarritzen jaio zen 1955ean, eta gaztetatik egin zituen
marrazki-bizidunak, diseinuak eta muntai ezberdinak. Koloreen
arteko kontrastea bilatu zuen, beti ere errealismoa mantendu
nahian. Atelier Encadrement Corinne Laborde-Corinne Laborde
tailerrean ikusgai daude oleoz egindako haren margolanak, Donibane
Lohitzunen. Garbiketa Azkainen Azkaine, meza-egunean Azkaingo
erromatar zubia
Pelotariak Azkaingo frontoian PANTXOA ETA PEIO Urtxintxak Beste
bat. Urtxintxak (Musika eta Hitzak: Manex Pagola)
Urtxintxakoihanian jauzika, [saltoka] aldaxkatik aldaxkarat,
[aldaxkara (adar txikia)] -Zuk erradazu ama zendako
[esaidazu][zergaitik] ez diren erortzen lurrerat? [lurrera] Nik ere
nahi nuke izan urtxintxa bezala! Hain gora,hain trebe, izaiteko
libre! [izateko] Urtxintxak oihanian zintzilik, buruzbehera
buztanetik! [esaidazu][zergaitik] -Zuk erradazu ama zendako ez
duten buruko minik?. Nik ere... Urtxintxak oihanian karruxkaz,
[karraskatu,jan] neguko bildu heltzaurrekin. -Zuk erradazu ama
zendako [esaidazu][zergaitik] ez dezakedan egin berdin? 1- Zer
adierazten du kanta horrek
1- Zer adierazten du kanta horrek? Zer esaten digu Manex Pagolaren
hitzak? Egin ezazu kantaren laburpena, aurreko galdera bien
erantzunak bilduko dituena. 2- Zer da letra etzanaz idatzitako
hitzen esanahia? Batuan idatzi zuenM. Pagolak kantaren hitza?
Zergatik egingo zuen horrela? 3-Saia zaitez abestiak dioena
adierazten, gorputz-adierazpena erabilita. 4- Nolakoada entzun
duzun musika? alaia eta pozgarria tristea eta goibela beldurgarria
eta ikaragarria misteriotsua eta suspenseduna umoretsua eta
barregarria maitasunezkoa eta erromantikoa abenturazkoa alegiazkoa
eta fantastikoa 5- Zer sentitu duzu musika entzutean? PANTXOA ETA
PEIO Azken dantza Peio Ospital eta Pantxoa Carrere.Azken
dantza
(Musika: Pantxoa eta Peio - Hitzak: Manex Pagola) Azken, dantza
hau,maitia, zurekin...Nahi zinduzketereman (eraman)
nerekin...Bainan (baina), gaurko xedia (xedea, helburua)ezin daike
(daiteke) betia (bete)Badakit, nik ere,bihar dela joaitia (joatea)
Bego (dago) pena hau!Itzuliren (itzuliko) naizBai! Berriz Euskal
Herrirat! (Herrira)Bego urte hau!Etorriko naizbetikotz (betiko)
zure ondorat (ondora) Azken dantza hau,ez da sekulako...Zin egina
dut,zin egin betiko,hemen, gure lurreanbizi behar dutala
(dudala)Hori ez bada,hil hotz (hildako gorpua) jar nadila! 1- Zer
kontatzen du Azken dantza hau abestiak. Zein da kantaren gaia
1- Zer kontatzen du Azken dantza hau abestiak? Zein da kantaren
gaia? maitasuna eta haren oroimena (malenkonia), norberaren
herriaren falta (herrimina), etxekoengandik urrun egotea(tristura)
edo zoriontasunaren nahia (itxaropena). 2- Zer da letra etzanaz
idatzitako hitzen esanahia? Batua al da M. Pagolak erabiltzen duen
euskera? Zergatik egingo zuen horrela? 3- Nolakoada entzun duzun
musika? alaia eta pozgarria tristea eta goibela beldurgarria eta
ikaragarria misteriotsua eta suspenseduna umoretsua eta barregarria
maitasunezkoa eta erromantikoa abenturazkoa alegiazkoa eta
fantastikoa 4- Zer sentitu duzu musika entzutean? PANTXOA ETA PEIO
Greziako itsasontzia Eguzkiaren muxu. Greziako itsasontzia
(Musika eta hitzak: Lluis Llach Itzulpena euskarara: Xabier Lete)
Itsaso gaindik ikusten baduzu gure gogoa daraman ontziaez zazu
pentsa galduta doanik argitzen baitu goizeko eguzkia Hainbeste
amets negar ta desioez du ekaitzak ondora botako salbatuko da
goizeko ontziakaiaren bila hegaka joaiteko Arraunberriek eramango
dutebide zaharretik askatasunera oihal zuriek haizea dirudigure
arnasa biltzen den bateanEz du ekaitza ondora botakosalbatuko da
goizeko ontzia 1- Nola adierazi die hasiera baterijotzaileak beste
musikariei
1- Nola adierazi die hasiera baterijotzaileak beste musikariei?
Zenbat kolpe jo ditu baketekin (makilekin)? 2- Entzun arretaz
kantaren hasiera. Zer gertatzen da musikaren tempo-arekin
(abiadura)? Zer da, accelerando-a edo ritardando-a? eta tempo-a? 3-
Markatu musika-taupadak txaloen edota oin-kolpeen bitartez.
Kantaren zein zatitan jotzen du txalo zuzeneko grabazioan? 4- Zer
adierazten du Greziako itsasontzia kantuak? Zein da abestiaren
gaia? Maitasuna eta haren oroimena (malenkonia) Norberaren
herriaren falta (herrimina) Etxekoengandik urrun egotea(tristura)
Zoriontasunaren nahia (itxaropena) 5- Zer dira agertzen diren
errepikapen-zeinuak? 6- Aztertu ahotsen eta akordeen egitura
partituran. 7- Saia zaitez, entzun bitartean, partitura jarraitzen.
Greziako itsasontzia - SARRERA AZTERTUZ
Saiatu zaitez hatzamar puntarekin musika-taupadak markatzen bihotz
bakoitzaren gainean. Horretarako, ahalegindu musikak ezartzen duen
abiadura errespetatzen. Arretaz entzun bateria-jotzaileak
adierazten duen pultsazioa. Ondoren, markatu zein bihotzetan hasten
diren kantuan. ABIADURA: = 84 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3
4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1
2 3 4 1 2 3 4 ABIADURA: = 96 Greziako itsasontzia SARRERA AZTERTUZ
(erantzuna)
ABIADURA: = 84 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2
3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Itsa so ga in dik ABIADURA: = 96 GREZIAKO ITSASONTZIA accelerando a
tempo -1- 1-2 -2- 3 Ritardando (rit.) rit. -3- IMANOL LARZABAL
Imanol Larzabal Goi Imanol Larzabal Goi 1947. urtean jaio zen
Donostian, Antigua auzoan
Imanol Larzabal Goi 1947.urtean jaio zen Donostian, Antigua auzoan.
Zortzi seme-alaben artean gazteena. Delineatzaile
marrazki-ikasketakamaitu ondoren, arkitekto batekin lanean aritu
zen. Hala ere, ez zuen lanbide horretan denbora askoan jardun.
Kirolzalea bera, esku-pilotan eta futbolean aritzen zen. Gitarra
jotzen ere ikasi zuen. 1964an euskaraz kantatzen hasi zen eta,
frankismo-garaia zelako, lehen diskoa Michel Etchegaray ezizenaz
atera zuen. Disko hau magnetofoi batekin grabatu zen Antiguako
elizako sotoan. Hiru urte geroago, ETAn sartzea erabaki zuen urtean
atxilotu zuten eta sei hilabete pasatu behar izan zituen Donostiako
Martutene espetxean. Ondoren, Frantziara alde egin zuen, eta,
lehenengo Ziburun jarri zen bizitzen; gero, Baionan, Bordelen eta
Parisen ere bizi izan zen. Toki askotan eskaini zituen
musika-emanaldiak, batez ere Elisa Serna eta Paco Ibez kantariekin
batera. Izan ere, sasoi horretan, Francoren erregimenaren kontra
Europa guztian egin ziren errezitaldi ugari. Imanol, gaztetan
1977an Euskal Herrira itzuli zen eta, jadanik ETAtik urrunduta,
euskal kulturaren aldeko ekimen askotan parte hartzen hasi zen,
baita euskarazko eskolak ematen ere. Poeta euskaldun askoren hitzak
musikatzen eta kantatzen hasi zen: Jon Mirande, Mikel Arregi, Koldo
Izagirre, Xabier Lete eta Juan Mari Lekuona idazleenak, besteak
beste. Gaztelaniaz ere zenbait olerki musikatu eta kantatu zituen.
Haren diskoek onarpen eta arrakasta handia lortu zuten, eta Imanol
bera ospetsu egin zitzaigun. Muga beroetan(1989) Hori bera da denen
ixtoria (1998). Ibarrolamargolariaren eta eskultorearen laguntza
jaso zuen diskoaren diseinuan. Herriak ez du barkatuko (1974).
Arestiren zenbait poema kantatu zituen disko honetan. Agustin
Ibarrolaren azala. Imanol Larzabal kantatzen
1985eko uztailean, Donostiako Martuteneko espetxean kontzertu bat
eskeini ondoren, Imanolek bere musika-emanaldian erabilitako
bozgorailu batean ezkutaturik ihes egitea lortu zuten Iaki Pikabeak
eta Joseba Sarrionandiak, ETAko bi presok. Gertatutakoaren berri
izan ondoren, bere burua polizia-etxean aurkeztu zuen.
Ihesaldiarekin loturarik ez zuela eta errugabea zela erakutsi
ondoren, libre geratu zen. Urte bete beranduago, 1986an, ETAk
Dolores Gonzlez Katarain Yoyes ETAkidea hil zuen eta Imanolek haren
senideei elkartasuna adieraztearren Ordizian kantatu zuen haren
aldeko omenaldi-kontzertuan. Ordutik, urteetan zehar mehatxuak jaso
zituen, autoaren gurpilak zulatu zizkioten, bere aurkako pintadak
agertu ziren herriko hormetan Geroago, Imanol kantariari babesa eta
elkartasuna azaltzeko, Beldurraren kontra izeneko kontzertua
antolatu zuten Donostiako Belodromoan, bere lagunen eta Euskal
Herriko nahiz Espainiako hainbat kantariren parte-hartzearekin.
Ehundaka pertsona bildu zen emanaldian. Gainera, ETAko 180 preso
ohik ere beren burua ETAren kontra agertu zuten idatzi batean.
Azkenik, ekitaldian Imanolen aldeko sinadurekin 150 orri aurkeztu
ziren, alde bietatik beteta. Imanol Larzabal kantatzen Barne kanta
(1994) Eduardo Txillidak egindako azala Bi disko hauetan, Imanolek
bihotza zabaldu zigun hainbeste miresten zituen erdal olerkari
batzuen poemen bidez. Hauek izan ziren aukeratutakoegileak: Lope de
Vega, Francisco de Quevedo, Gustavo Adolfo Bcquer, Luis de Gngora,
Pedro Salinas, Gabriel Celaya, Pablo Neruda, Alfonsina Storni,
Violeta Parra, Jacques Brel, Lizardi, Xabier Lete edo Pablo
Guerrero... Hala ere, urtean beldurturik, Euskal Herritik
Torreviejara (Alacant) alde egitea erabaki zuen eta gaztelaniaz
kantatzen hasi zen. Hasierangaizki pasatu omen zuen eta euskaraz
sortzen jarraitu zuen , nahiz eta sortzen zuenak sonarik ez izan.
2004an, 57 urte zituela, Imanol Larzabal Orihuela-n (Alacant) hil
zen garun-kalte larri baten ondorioz,. Hil zenean, sehaska-kanten
disko bat prestatzen ari zen. Handik gutxira, musikari eta kantari
ziren adiskideek diskoa osatu, eta haren omenez argitaratu zuten.
Bolona-molona: Imanol in memoriam. Imanolen omenez egindako diskoa
Bolona-molona: Imanol in memoriam (2006) Imanol 2003an Agustin
Ibarrola Goikoetxea 1930ean, Basaurin (Bizkaia) jaiotako euskal
eskultore eta margolaria. Haren artelanetan kolorea eta
modernitatea da nagusi. Sasoi eta arte-eskola berekoak ziren:Jorge
Oteiza eta Eduardo Txillida eskultoreaketa Jose Luis
Zumetamargolaria. Ibarrolaren obra ezagunenak hauek dira: Omako
baso margotua Kortezubin (Bizkaia); Oroimenaren kuboak, Llanesen
(Asturias), Totemenak Halde Hanielmuinoa, Bottrop,(Alemania),
Txalaparta erritmoan doan olatua, Chamartingo tren geltokian
(Madril). Agustin Ibarrola (Basauri, 1930) Eduardo Txillida
(Donostia, ) Eduardo Txillida Juantegi( ) Donostian jaiotako euskal
eskultorea . Ospe handiko eskultorea. Haren lan ezagunenetarikoak
honako hauek dira: Haizearen orrazia (Donostian), Elogio del
agua-Uraren goratzarrea (Creueta del Coll-eko parkean, Barcelona),
Elogio del Horizonte-Zerumugaren goratzarrea (Gijnen), Gure aitaren
etxea (Gernikan), Homenaje a Fleming (Donostian), Berlin eskultura
(Berlinen) Munduko herrialde askotan ezarri dituzte haren
artelanak: AEB, Frantzia, Alemania, Suecia, Iran, Finlandia, Suitza
eta Japonia, besteak beste. Gipuzkoa Donostia Kutxaren, Euskal
Herriko Unibertsitatearen eta Udako Euskal Unibertsitatearen
logotipoak ere hark asmatutakoak dira. 2000. urtean, Hernanin,
Chillida-Leku izeneko museoa zabaldu zen. Hura espazio zabal eta
ederra da. Lorategi berde-berdeak, baso bat eta
berakerrestauratutako Zabalaga baserria daude. Hiru toki edo
zonalde horietan Txilllidak berak egindako hainbat obra
sakabanaturik ikus daitezke. Txillidak sari ugari jaso zituen eduki
zuen bizitza emankorrean. E.H.-KO MAPA. Nongoa zen Imanol Larzabal?
DONOSTIA Santa Klara uhartea
Donostiako ikuspegia: hegazkin batetik, ateratako argazkia
Donostiako ikuspegia, Igeldo menditik Urgull mendia Haizearen
orrazia, Txillidak egindako obra (Donostia) Zurriola zubia eta
Kursaal jauregia
Artzain ona katedrala IMANOL Mendian gora haritza Iratze okre
geldiak. Mendian gora haritza (Musika: Imanol -Hitzak: Xabier
Amuriza)
Mendian gora haritza ahuntzak haitzean dabiltza itsasoaren arimak
dakar ur gainean bitsa. [aparra] Kantatu nahi dut bizitza usteltzen
ez bazait hitza mundua dantzan jarriko nuke Jainkoa banintza.
(Errep.) Euskal Herriko tristura soineko beltzen joskura [jostura
]txori negartiz bete da eta umorez hustu da. Emaidazue freskura ura
eskutik eskura izarren salda urdina edanda bizi naiz gustura.
(Errep.) Euskal Herriko poeta kanposantuko tronpeta hil-kanpaiari
tiraka eta hutsari topeka. [kolpeka]Argitu ezak kopeta
[bekokia]penak euretzat gordeta goizero sortuz bizitza ere hortxe
zegok eta. (Errep.) Mundua ez da beti jai inoiz tristea ere bai
baina badira mila motibo kantatzeko alai. Bestela datozen penai ez
diet surik bota nahi ni hiltzen naizen gauean behintzat egizue lo
lasai. (Errep.) MENDIAN GORA HARITZA Imanol Larzabalen ahotsaren
sendotasunak eta lodierak(baritonoa) zein Xabier Amuriza bertsolari
bizkaitarraren hitzek abesti eder hau eman zuten. Bertsoz bertso,
eta notaz nota, ez baitago norberaren lurrarekiko maitasuna
transmititzeko era adierazkorragorik. Kanta honen egitura eta
estiloa bertsolaritzatik dator, hitz neurtuak eta errimak
erabiltzen baititu. Bertan, gure lurra deskribatzen du eta
kontatzen digu gure bizitzan dena ez dela zoriona; batzuetan,
tristurarekin ere bizi behar dela eta, hori horrelaizan arren, mila
arrazoi eta motibo daudela poztasunarigorazarrea egiteko. 1- Zer
dio Xabier Amurizaren letrak? Zein da kantu horren gaia?
2- Zein dira bertso horien errimak? 3- Kantu hori hiruko neurrian
eginda dago (3/4 edo 6/8)? Saia zaitez abestiaren pultsua eta
azentua gorputz-perkusioaren bitartez markatzen. Hankarekin kolpatu
lurraren kontra-kolpe belaun esk.-kolpe belaun ezk. Txalo-kolpe
belaun ezk.-kolpe belaun esk. Biak konbinatuz Zuk asmatutakoa 4-
Zer sentitu duzu musika entzutean? MENDIAN GORA HARITZA . (Imanolek
kantatzen zuen tonuan: Mi m)
1- Zein tonutan dago? Zein da kantaren azkenengo nota, hau da,
azkenengo akordea? 2- Irudikatu Sol M etaMi m-en eskala, arpegioa
eta akordea. 3- Aztertu akorde bakoitzeko interbaloak/bitarteak eta
eskalako graduak. 4- Zein zatitan igarotzen da unisono (soinu
bakarra) batetik ahots bitara Ahotserako partituran? MENDIAN GORA
HARITZA (2 ahots. Mi m)
Mim DoM ReM Sim Mim DoM ReM Mim SolM ReM Mim ReM -1- Mim DoM ReM
Mim SolM ReM Mim ReM -2- Mim DoM ReM Mim Mim DoM ReM Mim -3-
MENDIAN GORA HARITZA (La m)
1- Zein tonutan dago? Zein da kantaren azkenengo nota, hau da,
azkenengo akordea? 2- Irudikatu Do M eta La m-en eskala, arpegio
eta akordea. 3- Aztertu akorde bakoitzeko interbalo/bitarteak eta
eskalako graduak. 4- Zein zatitan igarotzen da ahotserako
partituran unisonotik (soinu bakarra) ahots bitara? MENDIAN GORA
HARITZA (2 ahots. La m)
Lam FaM SolM Mim Lam FaM SolM Lam DoM SolM Lam SolM -1- Lam FaM
SolM Lam DoM SolM Lam SolM -2- Lam FaM SolM Lam -3- Xabier Amuriza
Sarrionandia (Amorebieta-Etxano, 1941) bertsolaria, politikaria eta
idazlea. Zenbait liburu eta disko argitaratu ditu eta euskal
kantari askorentzat ere letra zein bertso ederrak asmatu ditu. 24
urterekin egin zen abade eta zazpi urtez egon zen presondegian
Francoren diktadura garaian. Horren ostean, abadetza utzi eta
politika-ikasketak egin zituen. Ordutik, idazle, kazetari, irakasle
eta bertsolari-lanetan dihardu. Bertsolaritzan neurri eta doinu
asko sortu izan ditu eta bera izan zen bertsoak batuan egiten hasi
zen lehenengoa. Urte haietako bertso eskoletako sortzaile eta
irakasle izan da. Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa birritan
irabazi zuen, 1980an eta 1982an. Bera eta Jon Lopategi dira
bizkaitar txapeldun bakarrak. Haren alaba Miren Amuriza ere
bertsolaria da. Amurizaren bertso polit batzuk (Bat-bateko
bertsoak)
Gai-jartzaileak ipinitako gaia:Aita(1980, Donostiako txapelketa
nagusiko finala) 1 Aita izena kanta beharrakjarri dit bihotza
beroaukera eder hau izango zenikez nuen hemen esperopreso nengoen
Zamoran etahan gelditu ia erojoan nintzen ta bertan nengolaaita hil
zitzaidan geronahiago nuke edozer bainohemen bizirik balego. 2 Aita
nuen nik umoretsua, inoiz, geza ta gazia, Harek agertu zidan bidea,
baitzen bertsoz ikasia ; Oi ene aita, nire egunak ere aurrera doaz
ia, Baina zugandik hartua baitut bertsutarako grazia, Nik egingo
dut arbola haundi zuk emandako hazia! 3 Gai hau kolpera jarriko
zenik ia ametsa dirudi baserri hartan izan genuen hainbat harri eta
euri zu aita zinen hain on niretzat ez gogorra baizik guri Euskal
Herria nola dagoen orain Donostin ageri niri jotako txalo guztiak
bidaltzen dizkizut zuri Gai-jartzaileak ipinitako gaia: Bihotzean
min dut (1980, Donostiako txapelketa nagusiko finala) 1 2 3
Sentimentua sartu zitzaidan Sentimentua nola dugun guk Zer
kolorezko airea ote bihotzeraino umetan, haize hotzeko orbela, da
gizonaren samina? geroztik hainbat gauza mingarri mingainetikan
bihotz barnera Ni eta zuen barrena hortan ikusi mundu honetan; doa
herriko kordela; izan liteke berdina; Euskalerriaz batera nago
esperantza dut zerbait hoberik zoriontsuak izan gintezke bihotz
barneko penetan: beharbada datorrela, herri libre bat bagina,
anaiak alkar hartu ezinik, mundu hontara sortu zenbati baina hau
ezta horrela eta etsaiak su eta ketan, bizitzea ere zor dela,
horrek sortzen dit sumina, esan dudana gezurra bada bihur bekizkit
esteak harri hargatik balda hontan uzten dut urka nazazue bertan.
hori ez bada horrela. nire bihotzeko mina. Ilun ikarak azken
argia
IMANOL Ilun ikarak azken argia Mea kulparik ez. Ilun ikarak azken
argia (Musika: Imanol-Hitzak: Mikel Arregi)
Ilun-ikarak azken argiauxatu dizu urrutira, (urrundu) zeru-sapaian
izar bakanak (gutxi batzuk) itzal etzanei begira,ilun-txintako
sorgin-usaiak (gaueko izpia) espazioan dirdira.
(disdira)Mendi-hegitan argi-oroitza (hegala-oroimena) eguzkiaren
keinua,baso beltzean hosto-firfira (zurrumurrua) gauezkoen
erreinua,itxasondoko tamarindotan (kostalde-zuhaitz bat) olatuen
errainua. (erreflexu, islada)Itxas-txoriak txio-txiokaharat-honata
haizetan, (hara eta hona) berde argien edertasunamore motelduz
uretan, (baretuz, lasaituz, bihurtuz) txalupa geldi kulunkarien
(alde batera -bestera mugi) isladarekin hizketan. (erreflexua)
Parke ixileko banku txuriaezpain beroen lankide, (laguntzaile,
kide) antsi zaharrak zantzu berritan (gurari, nahi-itxura) bihotz
gordinen senide, (indartsu, mardul-familiar) tristura hegan
paseatzen daarratsaren solaskide. (hizketarako kidea)Gau-ezkilaren
oihartzun-hotsa (kanpai-soinu) irrixtatzen da kolkoan,
(labandu-bular) zirrara mutu baten gisara (emozio-bezala) maitearen
soinekoan,bakardadea sekretuekinkorapiltzen den zokoan.
(tokia)Itxas-aideak gesalez dakar (itsas haize-gatz) murmuriozko
solasa, (xuxurlatu-hizketa) suspiriotan ezin jarioz (suspiro-bota)
pena lurrinduen hatsa, (perfumedun-arnasa) haize-boladak
txikordatzen du (elkartu, nahastu) maiteminduen jolasa. 1- Marraztu
ezazu Imanolen kantaren ahapaldi batean deskribatzen dena eta hori
entzutean zuk zeuk irudikatu duzuna. 2- Nolakoada entzun duzun
musika? alaia eta pozgarria tristea eta goibela beldurgarria eta
ikaragarria misteriotsua eta suspenseduna umoretsua eta barregarria
maitasunezkoa eta erromantikoa abenturazkoa alegiazkoa eta
fantastikoa 3- Zer sentitu duzu musika entzutean? 4- Aztertu
partituran adierazten diren konpas-adierazle aldaketak eta tempo-a.
5- Saia zaitez partitura jarraitzen notak eta/edo erritmoa
irakurriz. Ilun ikarak azken argia.Nire artelana
Egilea: ILUN IKARAK AZKEN ARGIA (2 ahots. Do M)
DoM SolM Sol7 DoM DoM SolM Sol DoM Lam Mim Lam SolM FaM DoM Rem
SolM Sol DoM