EAST ASIA IN THE 21st CENTURY
เอเชยตะวนออกในศตวรรษท 21
รองศาสตราจารย ดร. เรอโท นภดล ชาตประเสรฐ
อาจารยรชกฤช วงษวลาศ
บรรณาธการ
ศนยการเรยนรจนศกษาบรมราชกมารและศนยจนศกษา
สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา ในพระราชปถมภ
สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร
มหาวทยาลยธรรมศาสตร
สารบญ
การสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018
หวขอ “จากทประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจโลกของจน” ..............................................1
การสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018
หวขอ “จดยนของไทยและอาเซยนในสงครามการคาระหวางจนกบสหรฐอเมรกา” ...............................43
ค ำน ำ
กำรทสำธำรณรฐประชำชนจนมกำรเตบโตทำงเศรษฐกจอยำงรวดเรวและตอเนองมำกวำ 4 ทศวรรษ
นน ควำมเปลยนแปลงดงกลำวนอกจำกจะมผลตอควำมมงคงแลวยงมผลท ำใหอ ำนำจทำงกำรเมองและอ ำนำจ
ทำงกำรทหำรของประเทศเพมมำกขนตำมไปดวย ปรำกฎกำรณเหลำนท ำใหควำมสมพนธระหวำงสำธำรณรฐ
ประชำชนจนกบประเทศตำง ๆ เปลยนแปลงไปทงในกรอบทวภำคและพหภำค
ดวยตระหนกถงบทบำทของสำธำรณรฐประชำชนจนในประชำคมโลกท เพมขนอยำงตอเนอง
ศนยกำรเรยนรจนศกษำบรมรำชกมำรและศนยจนศกษำ สถำบนเอเชยตะวนออกศกษำ ในพระรำชปถมภ
สมเดจพระเทพรตนรำชสดำ ฯ สยำมบรมรำชกมำร มหำวทยำลยธรรมศำสตรจงไดจดสมมนำทำงวชำกำร
เกยวกบบทบำทของจนในประชำคมโลกขน 2 ครงในหวขอ “จำกทประชมสมชชำครงท 19 สควำมเปน
มหำอ ำนำจโลกของจน” ในวนท 26 กมภำพนธ พ.ศ. 2561 และในหวขอ “จดยนของไทยและอำเซยนใน
สงครำมกำรเมองกำรคำระหวำงจนกบสหรฐอเมรกำ” ในวนท 23 สงหำคม 2561 เพอน ำเสนอควำมรและเปด
โอกำสใหมกำรแลกเปลยนควำมคดเหนในประเดนเกยวกบควำมสมพนธระหวำงสำธำรณรฐประชำชนจนกบ
มหำอ ำนำจอน คำบสมทรเกำหล อำเซยนและประเทศไทย ในกำรสมมนำดงกลำวน ศนยกำรเรยนรจนศกษำ
บรมรำชกมำร และศนยจนศกษำไดรบเกยรตจำกผทรงคณวฒหลำยทำนซงมควำมเชยวชำญทำงดำนกำรเมอง
และเศรษฐกจระหวำงประเทศมำรวมเปนวทยำกร
ในกำรน เพอประโยชนตอสำธำรณชน ศนยกำรเรยนรจนศกษำบรมรำชกมำร และศนยจนศกษำจงได
รวบรวมกำรน ำเสนอควำมรและกำรแลกเปลยนควำมคดเหนในกำรสมมนำดงกลำวตพมพเปนเอกสำรโดยใช
ชอวำ “เอเชยตะวนออกในศตวรรษท 21” เพอเผยแพรควำมรตอผทสนใจบทบำทดำนกำรตำงประเทศของ
สำธำรณรฐประชำชนจนซงมควำมส ำคญตอประขำคมโลกทงในปจจบนและอนำคต
รองศำสตรำจำรย ดร. เรอโท นภดล ชำตประเสรฐ
อำจำรยรชกฤช วงษวลำศ
บรรณำธกำร
1
งานสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018 หวขอ
“จากทประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจโลกของจน”
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : สวสดครบทานผมเกยรตทกทาน วนนถอเปนโอกาสดอกครงหนงทเราจด
งานสมมนาทางวชาการ East Asia In 2018 ขนในหวขอ “จากการประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจ
ของจน” การสมมนาในลกษณะนจดมาแลว 3 ป ปนปท 4 ตงแตการประชมสมชชาครงท 19 กจะเหนไดวา
มการเปลยนแปลงทส าคญ โดยเฉพาะในแงของบทบาทของผน าสจนผง จะเหนไดวามการกระชบอ านาจอยาง
ตอเนอง ดงนนจงเปนทนาสนใจวาจนจะมบทบาทอยางไร จะก าหนดบทบาทตนเองในเวทโลกอยางไร
จะจดระเบยบโลกใหมอยางไร ตอไปแลวมหาอ านาจอน ๆ จะมปฏกรยาตอจนอยางไร
วนนเรากไดรบเกยรตจากวทยากรทเปนผเชยวชาญในแตละดานมารวมในการสมมนา เนองจากวทยากร
ทกทานมชอเสยงทงสน เพราะฉะนนผมจะขออนญาตไมแนะน าครบ เพอจะไดฟงความเหนของทานอยางเตมท
ประวตของแตละทานสามารถไปคนควาในฐานขอมลตาง ๆ ไดครบ เพราะฉะนนจะใชเวลาตรงนใหเปนประโยชน
ทสด โดยทกทานจะไดมโอกาสเสนอความคดเหนและแลกเปลยนความคดเหนกนในเรองนอยางเตมท เนองจาก
เรามวทยากรหลายทานกคงตองบรหารเวลาแลวกจะไดมการแลกเปลยนในดานความคดดวย กจะใหพดกน 2 รอบ
รอบแรกจะขอใหวทยากรแตละทานพดประมาณ 20 นาท พอรอบหลงประมาณ 10 นาทครบ สวนค าถามค าตอบ
คงตองดวาเหลอเวลามากนอยแคไหนครบ เนองจากเปนเรองจน กตองเรมจากผเชยวชาญเรองจนครบขอเรยนเชญ
ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ กลาวเรองจน หลงจากนนกดวามหาอ านาจอนจะวาอยางไรตอครบ เรยนเชญครบ
ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ : 谢谢! 今天我很高兴到这儿来跟你们谈一谈中华人民共和国,
好吗?我要告诉你这个红龙梦,不是中国梦,不是红楼梦,是红龙梦——The Dream of the
Red Dragon。 谁是红龙梦?习近平是红楼梦。
ถายงคงพดภาษาจน แลวแปลเปนภาษาไทย ทานอนไมไดพดแน ขอใชภาษาไทยภาษาเดยวกแลวกน
ผมรสกยนดและเปนเกยรตอยางยงทมารวมงานสมมนาในวนน อกทงไดรบมอบหมายใหพดเกยวกบประเทศจน
2
วนนผมจะขอพดใน 2 ประเดนดวยกน ประเดนแรกกคอ การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจน
ครงท 19 (十九大) ซงมความส าคญเปนอยางยง สวนประเดนทสองกคอ บทบาทดานตางประเทศของจน ดงท
ทานผอ านวยการสถาบนฯ รศ.ดร.กตต ประเสรฐสข ไดพดเอาไววา เมอจนเปนมหาอ านาจแลว บทบาทของจนจะ
เปนอยางไร จนจะแซงอเมรกาหรอไม อยางไรบาง จนจะสรางกตการะหวางประเทศใหมหรอไม รปแบบใด
ประเดนแรก ขออธบายความส าคญของการประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 เมอเดอน
ตลาคม ค.ศ.2017 ทผานมา กอนอนตองท าความเขาใจเกยวกบระบอบการปกครองของจน เพราะวาจนเปน
ประเทศทปกครองดวยระบอบคอมมวนสต และเปน 1 ใน 5 ประเทศคอมมวนสตทยงหลงเหลออยในโลกน
ระบอบการเมองแบบคอมมวนสตเปนระบอบการเมองทมการ “รวมศนยอ านาจ” (Centralism) อยท
พรรคคอมมวนสตจน จนหรอสาธารณรฐประชาชนจนเคยมทงระบอบการเมองและเศรษฐกจแบบคอมมวนสต
ในปจจบนทางดานการเมองยง เปนคอมมวนสต เตมท คอ รวมศนยอ านาจอยทพรรคอมมวนสตจน
พรรคคอมมวนสตจนมอ านาจเดดขาด แตเศรษฐกจจนเดมเคยเปนระบอบคอมมวนสต คอ เปนระบอบเศรษฐกจท
มการวางแผนและควบคมจากสวนกลาง (Centrally-Controlled Economy) แตนบตงแตเตงเสยวผงขนมาม
อ านาจทางการเมองเปนผน าจนรนท 2 หลงอสญกรรมของเหมาเจอตงในค.ศ.1976 เตงเสยวผงไดเสนอการปฏรป
เศรษฐกจจนใหเปนสงคมนยมททนสมยดวยนโยบายสทนสมยในเดอนธนวาคม ค.ศ.1978 ดงนนจนในปจจบนม
ระบบเศรษฐกจแบบผสม (Hybrid) หรอกงคอมมวนสต เพราะวามการปฏรปเศรษฐกจทน าเอากลไกตลาดเขามา
ผสมผสานกบเศรษฐกจคอมมวนสต เปน “สงคมนยมทใชกลไกตลาด” (Market Socialism) หรอทจนใชค าวา
“สงคมนยมทมคณลกษณะแบบจน” (Socialism with Chinese Characteristics)
ในระบอบการเมองทเปนคอมมวนสตอยางจน จะมสถาบนทางการเมองหลก 3 สถาบน แตกตางจาก
ระบอบการเมองแบบประชาธปไตย ทมสถาบนการเมองหลก 3 สถาบนเหมอนกน แตตางกน ระบอบการเมอง
แบบประชาธปไตยประกอบไปดวย สถาบนนตบญญต หรอรฐสภาอาจม 2 สภา สภาผแทนราษฎรและวฒสภา
ท าหนาทออกกฎหมายตาง ๆ สถาบนบรหารคอคณะรฐมนตร อาจมผบรหารสงสดคอประธานาธบดหรอ
นายกรฐมนตร น ากฎหมายไปปฏบตพฒนาเศรษฐกจใหประชาชนอยดกนด สถาบนตลาการตความกฎหมาย
ตาง ๆ ในกรณมความเหนตางกน ความสมพนธระหวางทง 3 สถาบน เปนความสมพนธของการ “ตรวจสอบและ
ถวงดล” (Check and Balance) ซงกนและกน
3
สาธารณรฐประชาชนจนมระบอบการเมองแบบคอมมวนสตประกอบดวย 3 สถาบน สถาบนแรกกคอ
สถาบนพรรค ในทนกคอ พรรคคอมมวนสตจน (共产党) ท าหนาทในการก าหนดนโยบายทกดาน ไมวาจะเปน
นโยบายเศรษฐกจ นโยบายการเมอง นโยบายตางประเทศ นโยบายความมนคง นโยบายตาง ๆ ถกก าหนดโดยคณะ
ผน าในกรมการมอง (Politburo) ของพรรคคอมมวนสตจน สถาบนทสองกคอ สถาบนรฐ หรอบรหาร
ซงท าหนาทในการน านโยบายไปบรหาร ปฏบตใหบรรลผล สถาบนทสามกคอสถาบนกองทพ กองทพปลดแอก
ประชาชนท าหนาทในการปกปองพรรคคอมมวนสตจนและอ านาจอธปไตยของประเทศจน ความสมพนธระหวาง
สถาบนทง 3 ในระบอบคอมมวนสตกตางกน คอ สถาบนพรรคกมอ านาจสงสด ดงไดเกรนไวแลววา ระบอบ
เศรษฐกจมการรวมศนยอ านาจอยทพรรค เพราะฉะนน พรรคคมรฐ หรอฝายบรหาร และพรรคคมกองทพดวย
พรรคคอมมวนสตจนมกย าวา อ านาจรฐมาจากปากกระบอกปน แตพรรคคอมมวนสตตองควบคมกระบอกปน
เพราะฉะนนพรรคคอมมวนสตจนจงคมกองทพดวย กองทพจนมลกษณะเปนกองทพของพรรคมากกวากองทพของ
ชาต นคอการรวมศนยอ านาจของพรรคคอมมวนสตจน ใครสนใจเรองนลองหาหนงสอชอ กรงเลบมงกร อาน
เพราะเปนงานวจยทผมท าใหคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เมอปทแลว เนองจากจนมการปฏรป
กองทพจนอยางมากตงแตเดอนธนวาคม ค.ศ.2015 จนถงปจจบน
ฉะนน วนนจะมาพดถงการประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 ค.ศ. 2017 โดยวเคราะห
บทบาทของการประชมสมชชาพรรคแหงชาตวามอะไรบาง มใครมาประชม มบทบาทอยางไร มความส าคญแคไหน
นเปนประเดนแรกทผมขอน าเสนอ
การประชมสมชชาแหงชาตของพรรคคอมมวนสตจนเปนการประชมระดบผน าของพรรคคอมมวนสต
จนจากทวประเทศ ไมวาจะเปนเลขาธการพรรคของอ าเภอส าคญ ๆ เมองส าคญ ๆ มณฑลทกมณฑล เขตปกครอง
ตนเอง มหานครตาง ๆ มาประชมกน ทก ๆ 5 ป การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงลาสดเปนครงท 19
สวนการประชมสมชชาพรรคครงแรกมขนใน ค .ศ.1921 เมอกอตงพรรคคอมมวนสตจนขนทเซยงไฮ กอนท
พรรคคอมมวนสตจนจะยดอ านาจบนแผนดนใหญจนไดใน ค .ศ.1949 การประชมสมชชาพรรคมกไมไดม
เปนประจ า เนองจากเปนระยะของการท าสงครามปฏวต ตองหลบหนบาง สรบบาง หลงจากชนะและสถาปนา
ประเทศใน ค.ศ.1949 แลว การประชมคอยด าเนนเปนประจ าทก ๆ 5 ป ยกเวนในบางชวง เชนในชวงปฏวต
วฒนธรรม (文化大革命) กตองหยดไปบาง ทงชวงไปบาง ไมสม าเสมอ
4
การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 เมอเดอนตลาคม ค.ศ.2017 น มผรวมประชม
2,287 คน มาจากระดบน าทวประเทศ ประชมกนทมหาศาลาประชาชนทกรงปกกง เรมประชมวนท 18 เดอน
ตลาคมทผานมา ใชเวลาประชมประมาณ 1 สปดาห ผน าพรรคจากทวประเทศซงมาประชมท าหนาท 3 อยาง
ดวยกน ประการแรกกคอ ประเมนผลงานและนโยบายของพรรคในรอบ 5 ปทผานมาวา ผลงานของพรรคเปน
อยางไรบาง มอะไรส าเรจบาง มปญหาอปสรรคอยางไรบาง แลวกก าหนดทศทางนโยบายตอไปในอนาคต
การประเมนผลงานนดจาก “รายงานการเมองของเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสต สจนผง” (Political Report
of Party Secretary Xi Jinping) นนเอง
ถาจะมาวเคราะหวา ทศทางของจนจะเปนอยางไร ดจากรายงานฉบบน ซงการประชมครงกอน ๆ ทผาน
มาไมเคยใชเวลามากเทาน สจนผงคราวนพดนาน 3 ชวโมงครง ผมคนหาจากคอมพวเตอรไดฉบบแปลเปนฉบบ
ภาษาองกฤษ โดยส านกคณะมนตรแหงรฐ (State Council) หรอส านกคณะรฐมนตรของจนนนเอง ยาวทงหมด
66 หนา มประเดนเนอหามากมาย ผมคงไมมเวลาสรปทงหมด จะพดเฉพาะนโยบายส าคญทางดานเศรษฐกจ
การเมองและการตางประเทศเทานน
บทบาทท 2 ของทประชมสมชชาแหงชาตพรรคคอมมวนสตจนกคอ การแกไขธรรมนญของพรรค กอนอน
ตองเขาใจวาจนมธรรมนญ 2 ฉบบคอ ธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจนกบรฐธรรมนญของสาธารณรฐประชาชน
จน แตกตางกน เพราะธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจนพดถงโครงสราง บทบาทและหนาทขององคกรใน
พรรคคอมมวนสต เทาน น ซ งมกมการปรบปรงแกไขเพอใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงท เกดขน
สวนรฐธรรมนญมเนอหาเกยวของกบโครงสรางและอ านาจบทบาทขององคกรรฐหรอฝายบรหาร เชน
คณะรฐมนตร นายกรฐมนตร เปนตน ดวยเหตนการแกไขธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจน จงมนยยะ
ทางการเมองในจน
บทบาทท 3 ของทประชมสมชชาพรรคกคอ การแตงตงผน าระดบสงชดใหม เพราะวาจนเองมหลกการ
ทวา อาย 68 ปยงอย 69 ปไปแลวกเกษยณ เพราะฉะนน มผน าหลายคนในคณะกรรมการประจ ากรมการเมอง
ซงอายถงเกณฑทตองเกษยณ จะมการแตงตงคณะกรรมการชดใหม ทส าคญคอ หลายคนจบตามองวา จะมการ
แตงตงผน าหนมอายราว 50 ป ซงเปนทายาทของสจนผงขนมาเปนเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนคนตอไป
หรอไม เพราะวาโดยปกตเมอเลขาธการใหญพรรคด ารงต าแหนงมาแลว 1 สมย มกอยตออกสมยรวมแค 2 สมย
ระหวางรอยตอ จะมการตงทายาทขนมา เพอเตรยมขนมาเปนเลขาธการพรรคในการประชมครงตอไป นคอ
5
ความส าคญของการประชมครงน กคอประเมนผลงาน ก าหนดทศทางของนโยบายเปนขอแรก ขอทสองกคอ แกไข
ธรรมนญพรรคเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดขน ขอทสามคอ แตงตงผน าระดบสงชดใหม
รายงานการเมองทสจนผงพด 3 ช ว โมงคร ง ขอสรปวา มประเดนอะไรบาง สจนผ งกลาววา
พรรคคอมมวนสตจนประสบความส าเรจคอนขางมากในชวง 5 ปทผานมา ในการด าเนนนโยบายตาง ๆ แตกยงม
อปสรรคส าคญทกตองด าเนนการตอไปใน 5 ปขางหนา ประเดนแรกคอ การปฏรปเศรษฐกจใหลกขน (Deepening
Reform) ประเดนทสองกคอ ยงคงทจะด าเนนนโยบายตอตานคอรปชนอยางเขมขน และจะกระจายไปสสงคม
ทงมวล ไมใชจ ากดทพรรคเทานน ประเดนทสามทสจนผงพดกคอ พรรคคอมมวนสตจนจะตองน าอยางแขงขน
และสมาชกพรรคจะตองปฏบตตามอยางเครงครด นเปนการยนหยดถงบทบาทหลกของพรรคคอมมวนสตจน
ประเดนทสกคอ จนจะตองพฒนากองทพใหเขมแขงและทนสมย และตองมความภกดตอพรรค โดยไมมเงอน ไข
ประเดนสดทายทสจนผงพดคอ จนจะมบทบาทอยางแขงขนในเวทระหวางประเทศผานกรอบขอรเรมตาง ๆ ทจน
ไดเสนอ เชน ขอรเรมเสนทางแพรไหม 一带一路 ซงปจจบนเรยกวา Belt and Road Initiative (BRI) ทง
แถบเศรษฐกจเสนทางแพรไหม และเสนทางแพรไหมทางทะเล และขอรเรมอน ๆ เพอบรรลถงสงทสจนผงเรยก
“ความฝนของจน” (中国梦) โดยมเปาหมายทจะสราง “ประชาคมทมชะตากรรมรวมกนและแบงปนกน”
(Community of Common and Shared Destiny) ซงเปนอกค าหนงทส จนผงชอบพดถงมากทเดยว
จดส าคญกคอ สจนผงพดวาจนก าลงเปลยนแปลงกาวไปสยคใหม (New Era) ถงแมวาจนจะมการปฏรป
มาหลาย 10 ปแลวกตาม แต ณ จดนมความใหมเกดขน เปนจนทก าลงกาวเขาสสงคมนยมทมลกษณะแบบจนใน
ยคใหม ไมเหมอนในสมยกอน สมยทเรมตนปฏรปเศรษฐกจภายใตเตงเสยวผง หรอวาภายใตผน ารนท 3 อยาง
เจยงเจอหมน หรอ รนท 4 อยางหจนเทา เปาหมายส าคญของพรรคคอมมวนสตจนภายใตสจนผงนนกคอ
ตองบรรล “ความฝนของจน” (中国梦)
ความฝนของจนคออะไร สจนผงเปนคนแรกทพดถงความฝนของจนอยางเปนทางการ เพยงแค 2 สปดาห
หลงจากทขนด ารงต าแหนงเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนเมอกลางเดอนตลาคม ค.ศ.2012 เมอ 5 ปทแลว
ตอมาในปลายพฤศจกายน เขาเดนทางไปชมพพธภณฑและกลาววาคนจนจะตองรวมมอกนในการบรรล “ความฝน
ของจน” สจนผงอธบายวาความฝนของจนหรอ 中国梦 คอการฟนฟ (Rejuvenation) พลงอ านาจของจน โดยม
เปาหมายอย 2 ประการดวยกน คอฉลอง 100 ป สองครง เปาหมายแรก คอ ค.ศ.2021 เปนปทจนฉลองครบ
100 ปของการกอตงพรรคคอมมวนสตจน ซงกอตงขนในค.ศ.1921 ดงนนจากนไป 4 ปเศษ กจะครบรอบ 100 ป
6
ใน ค.ศ.2021 คอเปนเปาหมายแรก สวนการฉลอง 100 ป ครงท 2 คอ ใน ค.ศ.2049 เปนการฉลองครบรอบ
100 ปของการสถาปนาสาธารณรฐประชาชนจน
ผมไปนงอาน 66 หนาทสจนผงพด ปรากฏวาสจนผงอธบายขยายความวาระหวาง ค.ศ.2021 ทจะฉลอง
100 ปครงแรก มาถง ค.ศ.2049 มอะไรเกดขนบาง สจนผงอธบายชดเจนเลยวาแบงออกมาเปน 2 ชวง ชวงแรกก
คอระหวาง ค.ศ.2021 ถง ค.ศ.2035 หรอ 15 ปแรก จนจะตองบรรลการเปน 小康 สงคมทมเศรษฐกจพฒนาแลว
ปานกลาง (Moderately Prosperous Society) เปนผน าในนวตกรรมดานเทคโนโลย อกทงบรรลถงการเปน
ประเทศททนสมยแบบสงคมนยม (Socialist Modernization) สวนชวงท 2 ระหวาง ค.ศ.2035 ถง ค.ศ.2050 นน
จนจะขนมาเปนมหาอ านาจระดบโลก (Global Power) มพลงอ านาจแบบเบดเสรจ (Comprehensive National
Power) และมอทธพลระหวางประเทศดวย โดยจนจะกลายเปน “ประเทศทพฒนาแลวอยางสมบรณ” (Fully-
Developed Nation) ใน ค.ศ.2050 ซงกจะเปน 1 ปหลงจากฉลองสถาปนาประเทศ 100 ป สรปคอ จนก าหนด
ทศทางเปาหมายอยางชดเจน จนไมเคยมองอะไรสน จนชอบมองการณไกล เขามองไปขางหลง 4000 ป เขาก
สามารถมองไป 50 ป หรอ 100 ปขางหนาได นคอความแตกตางระหวางจนกบประเทศตะวนตก ผมจะไมพดถง
อเมรกามาก เพราะผเชยวชาญอยขาง ๆ กจะไมแทรกแซงกจการภายใน นเปนหลกการทจนใชอย เสมอ
เพราะฉะนนจนจะมบทบาทอยางไร สจนผงพดไวชดเจนวาจนจะมบทบาททแขงขนในเวทระหวางประเทศ
ประเดนท 2 กคอบทบาทของการประชมสมชชาพรรคครงน ไดมการแกธรรมนญของพรรค โดยเพม
ประโยคทวา “ความคดของสจนผง” เดมความคด 思想 มของคนเดยวคอ “ความคดของเหมาเจอตง” (毛泽东
思想) ซงอยในธรรมนญของพรรค มอกคนทมชออยคอเตงเสยวผง แตเปน “ทฤษฎเตงเสยวผง” (邓小平议论)
แตในการประชมสมชชาพรรคคราวนมการแกไขใสเพมลงไปเลยวา “ความคดของสจนผงตอการพฒนาสงคมนยมท
มคณลกษณะแบบจนในยคใหม” หมายถงอะไร และก าลงบอกอะไรกบเรา ขอวเคราะหวานาจะมการยกระดบ
สจนผงใหมฐานะเทยบเทากบเหมาเจอตง อาจจะมฐานะสงกวาเตงเสยวผงดวยซ าไป เพราะผน ารนท 3 คอ
เจยงเจอหมน รนท 4 คอหจนเทา ไมมชอปรากฏ แตมแคหลกคดของเขา แปลวาสจนผงกระชบอ านาจไดอยาง
เบดเสรจในการประชมครงน สจนผงกลายเปนผน าททรงอ านาจทสดในเมองจน ณ วนน
ประเดนท 3 กคอ การแตงตงผน าชดใหม ทกคนกเฝาดวา ใน 7 ผน าทเปนคณะกรรมการประจ า
กรมการเมองม 5 คนตองเกษยณ เพราะอายเกนเกณฑ เหลอแคหลเคอเฉยงทเปนนายกรฐมนตรกบสจนผง ทกคน
จบตาดวาผน าคนใดจะไดรบการเลอก ปรากฏวา 7 คนใหมกม 2 คนเกา คอ สจนผง อาย 64 ป กบหลเคอเฉยง
7
อาย 63 ป สวนคนอนทเพมเขามาลวนแลวแตอาย 60 กวา ๆ ทงนน ไมวาจะเปนหวงหหนง หวงหยาง หลจานซ
หานเจง หรอเจาเลอจ ลวนแลวแตอายกวา 60 ป คงเกษยณภายใน 5 ป หมายความวา สจนผงยงไมตงทายาท
ผมคดวาสจนผงอยากจะตงทายาท เพยงแตทายาททหมายมนปนมอไวยงอาวโสไมถง ไมสามารถเขยบขนมาอย ใน
ต าแหนงนได จะถกคนครหามาก เขาเลยไมตงตอนน อกอยางหนง คนหนมทมอาวโสพอทจะขนมากมอยคนเดยว
ตอนน เดมม 2 คน คอ ซนเจงไฉกบหชนหว แตซนเจงไฉถกกลาวหาวาคอรปชน ถกปลดไปแลว ถาเอาหชนหว
ขนมา หชนหวกไมไดเปนคนของสจนผง เพราะฉะนนเมอตงคนทตองการไมได กไมตองตง คอยตงกนอกทใน
การประชมคราวหนาอก 5 ป นอกจากนนสจนผงขณะนอาย 64 ปอยอก 5 ปก 69 ป ดทาทางกสขภาพด
เพราะฉะนนมแนวโนมวา สจนผงอาจจะอยเกน 2 สมยกได อาจถง 10 ป ซงกมอาย 79 ปเทานน
ผมไดขาวแวว ๆ มาวา ตองตดตามการประชมสภาผแทนประชาชนแหงชาตทจะมขนในวนท 5 มนาคม
ค.ศ.2018 ซงจะมการแตงตงผน าในสถาบนรฐท าหนาทบรหาร นาจะเปนคนเดมคอ สจนผงเปนประธานาธบด แลว
มการแตงตงหลเคอเฉยงเปนนายกรฐมนตร อกทงมการแตงตงรองประธานาธบดคนใหม ซงคงไมใชคนเดม
เพราะวาไมคอยลงรอยกน แตจะเปนใคร เราลองมาวเคราะหกน ในบรรดารายชอผเขารวมประชมมใครบาง
บงเอญผมไปเจอชอหวงฉชาน ซงอายเกนและเกษยณแลว ปกตแลวใครทเคยเปนหนงในคณะกรรมการประจ า
กรมการเมอง พอหลดออกไปแลวหลดออกไปเลย แตปรากฏวา หวงฉชานมชอเปนผเขารวมประชม เพราะฉะนน
ขอวเคราะหเลยวา รองประธานาธบดคนใหมนาจะเปนหวงฉชาน ซงกเปนคนทสนท เรยกวาเพอนตายของสจนผง
อกทงเปนคนทปราบคอรปชนอยางเขมขนทเดยว การคาดคะเนนอาจผดกได นายกรฐมนตรคงจะเปนหลเคอเฉยง
สวนรองนายกรฐมนตร ผมขอคาดคะเนอกเหมอนกน จะมอย 4 คน คนแรกทจะท าหนาทรองนายกรฐมนตรหลก
คอหานเจง คนทสอง ซนชนหลาน เปนผหญงคนเดยวทอยในกรมการเมองทงหมดทมอย 25 คน คนทสามนาจะ
เปนหชนหว ซงกเปนสมาชกของกรมการเมอง คนทสนาจะเปนหลวเหอ ซงเปนเพอนสนทและเปนผใหค าแนะน า
ทางดานเศรษฐกจแกเลขาธการใหญสจนผง
ประเดนสดทายทจะพดกคอ บทบาทของจนจะเปนอยางไรตอไปในอนาคต ถาหากมองดการกระชบ
อ านาจของสจนผง ผมเชอวาในการประชมสภาผแทนประชาชนจะมการควบรวมหนวยงานเพอใหมอ านาจเตม
มประสทธภาพ และตงหนวยงานใหมขนมาคอ หนวยงานตรวจสอบกลาง ซงมาท าหนาทตรวจสอบปราบคอรปชน
ในทกหนวยงาน ไมใชเฉพาะในองคกรของพรรคและกองทพเทานน หวงฉชานหรอผชวยของเขาจะมาท าหนาท
ดงกลาว หลายคนมองวา การปราบปรามคอรปชนจะมทงการด าเนนการกบฝายเดยวกนและฝายตรงกนขาม
8
สวนบทบาทของจนในอนาคต สจนผงไดประกาศอยางชดเจนแลววา จนจะมบทบาทอยางแขงขนในเวท
ระหวางประเทศ พดงาย ๆ กคอ ภายในประเทศจนจะเขมงวด ภายนอกประเทศจนจะแขงกราว จนมความมนใจ
ในตวเอง จนสามารถฟนฝาวกฤตการณหลายอยาง วกฤตการณเศรษฐกจในเอเชยทเกดขนในค.ศ.1997 กระทบ
เศรษฐกจไทย อนโดนเซยและเกาหลใต วกฤตการณการเงนหนดอยคณภาพ (Subprime Crisis) ของอเมรกา
วกฤตการณหนสาธารณะ (Public Debt Crisis) ของยโรป ประเทศตาง ๆ มปญหาหมด แตจนสามารถฟนฝามาได
ท าใหผน าจนมความเชอมนวา สงทจนท ามาถกตองแลว ยงไปกวาจนยงมองวา นเปนโอกาสทจนจะฟนฟพลง
(Rejuvenate) ใหกลบมายงใหญ เปนศนยกลางของอ านาจในระดบโลก
ท ส าคญกค อ ท า ไมการ ฟน ฟพล ง เปน เร องส าคญ เพราะผ น าจนทกคนและประชาชนจน
มความรสกอยเสมอวา 100 กวาปทผานมา เปน “ศตวรรษแหงความอปยศ” (Century of Humiliation) เพราะ
กอนปค.ศ.1800 จนยงใหญ จนเปนศนยกลางเศรษฐกจโลก จนใหญทสดในโลก แตตงแตปค .ศ.1839 สงครามฝน
(鸦片战争) จนแพองกฤษ หลงจากนนจนกแพเรอย ๆ จนแพองกฤษ ฝรงเศสในสงครามฝนครงท 2 ค.ศ.1860
และจนกแพสงครามกบญปนในเวลาตอมา เพราะฉะนนจนรสกอปยศกบอดตทผานมา ผน าจน คนจนทกคนรสกวา
ตนเองตองคกเขาใหกบตะวนตก เพราะฉะนนเพลงชาตจนทไดยนวา 起来起来 ค าวา 起来 คอ “ลกขนเถด”
นกคอสงทจนตองการ
ดงนนบทบาทของจนกคอ การฟนฟพลงอ านาจและศกดศร อกทงจนจะมบทบาทอยางแขงขน
จะเหนไดวา สจนผงในชวง 5 ปทผานมาไดน าเสนอขอรเรมทางนโยบายมากมาย ตงแต “ความฝนของจน”
(中国梦) ตามมาดวย “หน งแถบหน งเสนทาง” (一带一路 หรอ One Belt and One Road-OBOR) ใน
ค.ศ.2013 สจนผงไดเดนทางไปคาซคสถาน และไดน าเสนอเรอง “แถบเศรษฐกจเสนทางแพรไหมทางบก”
เชอมโยงจนทางดานตะวนตก ตามเสนทางแพรไหมทมารโคโปโลเคยเดนทางผานเอเชยตะวนตกไปถงยโรป แลวมา
ประชมสดยอด APEC ทกรงจากาตาร อนโดนเซย กพดอกถงเรอง “เสนทางแพรไหมทางทะเล” (Maritime Silk
Road)
ดผวเผน เหมอนเปนความรวมมอดานเศรษฐกจ ดานการคมนาคมขนสง แตจนไมเพยงแคน าเสนอ
โครงสรางความเชอมโยงการคมนาคมขนสง (Transportation Connectivity Structure) แตจนยงไดเสนอ
โครงสรางทางการเงนใหม (New Financial Structure) อกดวย นนคอ ธนาคาร การลงทนโครงสรางพนฐาน
(Asian Infrastructure Investment Bank-AIIB) ท าไมตองม AIIB ดวยในเมอกม ADB อยแลว ม IMF อยแลว
9
ม World Bank อยแลว แสดงวาจนไมคอยพอใจกบโครงสรางทางดานการเงนของโลกทเปนไปอย จนตองการ
มบทบาทเพมขน มเสยงเพมมากขน แตสดสวนของจนในการลงคะแนนใน IMF กด ในWorld Bank กด กยงไมได
รบการเพมขน
ดงนนจนคดวา ระเบยบโลก (World Order) ทเปนอย อยใตอทธพลตะวนตก (Anglo-American World
Order) และไมเปนธรรมตอหลายประเทศรวมทงจน แมวาจนจะเคยไดประโยชนมากจากโครงสรางดงกลาวกตาม
ยงไปกวานน จนก าลงแสดงบทบาทเปน “ผปรบกตกา” (Norms Shaper) หรอจะเปน “ผสรางกตกา” (Norms
Maker) จนไดท าสงเหลานมากวา 10 ปแลว เมอครงจนไปเจรจากบประเทศตาง ๆ วา การคาทวภาคระหวางกน
ไมตองใชเงนดอลลารกได ใชเงนสกลทองถนของตนกได เชน ใชเงนหยวนกบเงนบาทในการคาไทย -จน ใชเงน
หยวนกบเงนรงกตในการคาจน-มาเลเซย ใชเงนหยวนกบเงนปอนดในการคาจน-องกฤษ จนไปเจรจากบแตละ
ประเทศดวยขอเสนอดงกลาว นบอกอยางชดเจนเลยวา จนก าลงจะปรบโครงสรางทางการคาและการเงนระหวาง
ประเทศ โดยเงนดอลลารของสหรฐจะไมใชสกลเงนทส าคญ (Key Currency) ทประเทศตาง ๆ ตองใชอกตอไป
ทส าคญกคอ ในชวง 5 ปทผานมา สจนผงไดน าเสนอขอรเรมใหม ๆ ไมเพยงแต One Belt One Road
(一带一路) ยงม AIIB และ NDB (New Development Bank) และอน ๆ อกมากมาย ทง LMC (Lancang-
Mekong Cooperation) ฟงดเหมอนวาเปนเพยงโครงสรางความรวมมอทางเศรษฐกจ (Economic Cooperation
Platform) แตผมมองวาเปน “สถาปตยกรรมทางยทธศาสตร” (Strategic Architecture) ของจน ซงจะเปนสวน
หนงของการสรางระเบยบโลกใหม เพราะจนรสกวาระเบยบโลกของตะวนตก (Anglo-American World Order)
ทผานมาไมเปนธรรมกบหลาย ๆ ประเทศตาง ๆ รวมทงกบจนดวย
ระเบยบโลกคออะไร ระเบยบโลกคอ ความสมพนธระหวางรฐตาง ๆ เพอการอยรวมกนโดยสนต
และแบงสรรประโยชนระหวางกน โดยมกตกาคอกฎเกณฑวาจะปฏบตตอกนอยางไร และกลไกกคอตองม
การประชมระหวางสมาชกเปนประจ า หรอมสถาบนระหวางประเทศ ท าหนาทดวาสมาชกปฏบตตามหรอไม
ถามองระเบยบโลกของตะวนตก (Anglo-American World Order) ทางดานการเมองม UN เปนกลไก กตกากคอ
แกไขความขดแยงโดยสนตวธ และมคณะมนตรความมนคง (UNSC) เปนศนยกลางอ านาจ ทมสมาชกถาวร
5 ประเทศ “PERM-5” มบทบาทอยางส าคญ ผมคดวาทางดานการเมอง จนก าลงสรางบทบาทของ 5 ประเทศ คอ
BRICS ประกอบดวย B-Brazil R-Russia I-India C-China S- South Africa นคอ 5 ประเทศทจนก าลงจะสราง
ขนมาส าหรบอนาคต จนไมไดมองเพยง 5 ป 10 ปขางหนา แตจนมองระยะยาว 20-30 ปขางหนา นจะเปน
10
ระเบยบโลกทมจนเปนศนยกลาง (China-Centric World Order) ทางดานการเมอง สวนทางดานเศรษฐกจ กม
AIIB และ NDB รวมทง BRI และองคการความรวมมอเซยงไฮ (Shanghai Cooperation Organization-SCO)
โดยอาจรวม “ความรวมมอลานชาง-แมโขง” (Lancang-Mekong Cooperation) ดวย
ขณะนโลกอยภายใตระเบยบโลก 2 ระเบยบทก าลงคขนานซงกนและกน นนคอระเบยบโลกตะวนตก
(Anglo-American World Order) ทสรางขนมาหลงสงครามโลกครงท 2 คขนานไปกบระเบยบโลกใหมทมจนเปน
ศนยกลาง (China-Centric World Order) ถามวา แลวอะไรจะเกดขน นกวชาการตะวนตกบอกวาจะน าไปส
ลกษณะทเรยกวา “กบดกทซดเดส” (Thucydides Trap) คอขดแยงแขงขนและตงเครยด ซงอาจจะน าไปสการใช
ก าลงรบกนในทสด นนเปนการมองแบบตะวนตก แตถามองแบบมารกซจะมองวา ระเบยบทงสองเปรยบเหมอน
Thesis กบ Anti-Thesis แขงขนนาน ๆ ไป อาจจะรวมเปน Synthesis ขนมา แตวนนขอไมมองแบบมารกซ
ไมมองแบบตะวนตก ผมขอมองแบบ “เตา” ผมคดวาจนกบอเมรกา หรอ World Orders ค มความสมพนธเหมอน
“หยน-หยาง” คอ แขงขนขบเคยวระหวางกน แตพงพาซงกนและกน (Forever Competing and Depending)
จะเปนแบบนอยอกหลายสบป เพราะถงจนจะเขมแขงมากขนเรอย ๆ แตกมจดออน เชน ปญหาหนสนของรฐบาล
ทองถนในจน ในขณะทอเมรกามจดแขงหลายดาน ทงทางดานการทหาร ทางดานเทคโนโลย และทางดาน
นวตกรรม แมอเมรกาจะมปญหาทางดานเศรษฐกจ อยางไรกตาม อเมรกากยงเปนหนงอยหลายดาน ๆ ฉะนน
ลกษณะ “หยน-หยาง” นาจะเกดขน ทงขบเคยวแขงขนและเคยงคพงพา โดยสรปแลว ผมคดวาตอนนจน
ในค.ศ.2018 ก าลงอยบนทางแพรง เปนทางแพรงแบบไหน
ทางแพรงทม 2 ทางเลอก ทางเลอกหนง นนคอ เรารวาตอนนมงกรจนไดตนขนมาแลว (The dragon has
awaked) เพราะวาสมยกอนนโปเลยนเคยพดเอาไววา “อยาปลกจนตนจากนทรา พสธาจะสนสะเทอน” (Don’t
wake China up, the world will be trembled) ตอนนเกดแผนดนไหวทวโลกแลว ดงนนจนตองตนแลวแน
สงทเราจะเหนตอไปกคอ The Last Red Dragon กคอมงกรแดงตวสดทายทจะขนมามอ านาจคอสจนผง เพราะวา
เขาเปนลกหลานของผน าพรรคคอมมวนสตจน เปรยบเหมอนมงกรแดง ดแลวในบรรดาลกหลานผน าจนไมมใคร
โดดเดนและเขมแขงเทาสจนผง เลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนในปจจบน ดงนนอะไรจะเกดขน
ตองท านายใหไดวา ใน 5 ปขางหนา สจนผงจะน าพาจนไปในทศทางไหน ม 2 ทศทางเทานน คอ
ทางสวางกบทางมด ผมคดวาสงทผมคาดหวงไว ทง ๆ ทไมแนใจวาอะไรจะเกดขน อยากใหจนเดนทางสวาง เปน
“รฐประเสรฐ” (Magnanimous State) ขอแปลค า Magnanimous วา “ประเสรฐ” คอรฐทดแลตนเองจนยงใหญ
11
เขมแขง แลวกดแลประเทศอน ๆ ชวยเหลอให พฒนากาวหนาและม งค ง สวนอกทางเลอกหน งคอ
เปน “รฐทรราช” (Tyrannical State) เอาเปรยบ กดขขมเหง รงแกประเทศเลก เพราะจะน าไปส “ความวนวาย
ภายใตสวรรค” (天下大乱) ประเดนนขอฝากไปถงทานสจนผงดวยนะครบ ขอใหทานเลอกทางสวาง เพอสราง
เอเชยใหเปน “ประชาคมทมชะตากรรมและแบงปนรวมกน” อยางสนต มนคงและมงคง ขอบคณครบ
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ กไดชประเดนทนาสนใจวา สจนผงจะน าจนไปทาง
ไหน สจนผงซงกลาวกนวาเปนบคคลทมอ านาจมากทสดในจนนบตงแตเหมาเจอตงเปนตนมา มากกวาเตงเสยวผง
เสยอก จะน าจนไปทางไหน คอจดระเบยบโลกอยางไร แลวกมหาอ านาจ เชน อเมรกาจะมปฏกรยาอยางไร ถาเรา
พดถงค.ศ.1918 ซงเปนปส าคญ ปนเปนปทสงครามโลกครงท 1 สนสดลง แลวกเปนปทสหรฐอเมรกากาวขนมา
เปนมหาอ านาจโลกอยางเตมภาคภม อยางนอย ๆ กเปนทางการ การสนสดสงครามโลกครงท 1 สะทอนใหเหนวา
อเมรกามบทบาทส าคญมากขน อเมรกาผลกดนใหเกดองคการสนนบาตชาต เพราะมบทบาทในการจดระเบยบโลก
นบแตนนเปนตนมา ปนกครบ 100 ปของความเปนมหาอ านาจอยางเปนทางการของอเมรกาเหมอนกน อเมรกา
ในชวงตลอด 100 ป ทผานมาด ารงความเปนมหาอ านาจ โดยเผชญการทาทายจากฝายอกษะในสงครามโลก
ครงท 2 เผชญการทาทายจากสหภาพโซเวยตในสงครามเยนแตสหรฐอเมรกาผานมาได ตอนนอเมรกาเจอ
การทาทายครงท 3 ซงดเหมอนจะเขมขนกวาอกษะ หรอสหภาพโซเวยตทเคยเจอมา อเมรกาจะตอบโตอยางไร
โดยปจจบนอเมรกามผน าทกเรยกไดวาเขมแขง หวอหวา มสสน คราวนทรมปเจอสจนผง ท าใหโลกเรามขาว
นาสนใจใหตดตามตลอดครบ คราวนอเมรกาจะมบทบาทอยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร ครบ
ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร : ครบ ตองขอขอบคณทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ทเชญผมมาเขารวม
การสมมนาในวนนครบ ส าหรบในสวนของผม ผมกอยากจะโฟกสไปทยทธศาสตรของสหรฐทมองจนอยางไร แลวก
มยทธศาสตรอยางไรกบจน และในรอบสองกอาจจะไปพดถงเรองอน ๆ ตอไป ไมพดแคสหรฐกบจนเทานน คอภาพ
ใหญทงหมดยงตองมญปน มใครตอใครเขามาเกยวของ หลายประเทศ จะเหนภาพใหญทงหมด ว าขณะน
มหาอ านาจ แลวกรวมทงอาเซยน ตวแสดงตาง ๆ เหลานจะเปนค าตอบวาเอเชยตะวนออกในค.ศ.2018 จะไปใน
ทศทางไหน
12
ในชวงแรกนจะโฟกสเฉพาะสหรฐกบจนกอนแลวกนนะครบ ปนคอตามททานอาจารยจลชพไดบรรยายไป
แลว แลวกอาจารยนภดลกไดเกรนไปแลววา สหรฐกเปนอภมหาอ านาจมา 100 ปแลว โดยเฉพาะอยางยง
จดเรมตนของการทอเมรกาเปน Number One ในโลกนกมาจากการชนะสงครามโลกครงทหนงป 1918
100 ปพอดปน คอ จากนนมาอเมรกากคดวาตนเอง Number One มาตลอด สบทอด Anglo-Saxon World
Order ทองกฤษเคยเปนผน าแลวรบมรดกสบทอดมาจากองกฤษ แลวกรวมกบองกฤษ และฝรงเศสบรหารจดการ
คมหรอวาครองโลกมาอยางยาวนาน เราเรยกวา Anglo-Saxon World Order ครบ 100 ปแลว สงครามโลก
ครงท 1 และสงครามโลกครงท 2 เยอรมน ญปน อตาล ทาทายระเบยบโลกของอเมรกา กแพไปอก ในสมยสงคราม
เยน สหภาพโซเวยตและกคายคอมมวนสตกทาทายอเมรกาอก แลวในทสดกพายแพไปอกเมอสงครามสนสดลง
อเมรกากดเหมอนจะเปน Unipolar ดเหมอนกบจะเปนอภมหาอ านาจหนงเดยวในโลก หลงจากสงครามเยนสนสด
ลง ซ งกคอเกอบ 30 ปมาแลว ท เราเรยกวาเราอย ในโลกท เปนโลกหน งข วอ านาจ Unipolar World
แตวาในชวง 10 กวาปทผานมากมการเปลยนแปลงครงใหญเกดขนในโลก นนกคอการผงาดขนมาของจน
ในเรองของ The Rise of China ในมมมองวาอเมรกามอง The Rise of China อยางไร ซงเรองนกเปน
เรองททางสหรฐอเมรกาทงนกวชาการ ทงฝายบรหาร นกปฏบตตาง ๆ คดมาโดยตลอด วเคราะหมาโดยตลอด
ศกษามาโดยตลอด วาจะด าเนนนโยบายอยางไรกบจนด แลวก The Rise of China จะมผลกระทบอยางไรตอ
การเปน Number One ในโลกของสหรฐ คอมหลายส านกทมองจนครบ แตผมอยากจะยกตวอยาง เชน มอง
จนวาจนคงจะเปนคแขงของสหรฐ คงจะเปนภยคกคามของสหรฐ แลวกแนนอนวาตามตรรกะของสจนยม
ซงเมยรไชเมอร (Mearsheimer) กพดไวเยอะนะครบวา ตามหลกแลวไมมประเทศไหนทเมอใหญขนมาแลวจะไม
อยากครองความเปนเจา อเมรกากเปนมาแลว ตอนนจนกคงจะไมตางจากอเมรกาครบ ตอนนอยางเมยรไชเมอร
มองวาจนคงจะประกาศนโยบายในลกษณะท อเมรกาประกาศ Monroe Doctrine แลวกจนกคงอยากจะครอบง า
ภมภาค ตามทฤษฎ ตามการวเคราะหของเมยรไชเมอร เคามองวาสหรฐอเมรกากคงจะหนไมพนทจะตองพยายาม
สกดกนการขยายอทธพลของจน ปดลอมจน เพอไมให Number Two กลายเปน Number One เพราะ
วตถประสงคทส าคญทสดของสหรฐอเมรกากคอการด ารงเปน Number One ในโลกนใหไดยาวนานทสด ตอนนม
ผทาทายแลวกคอจน 100 ปทผานมามคนมาทาทาย Number One สหรฐอเมรกามาโดยตลอด ขณะนกชดเจน
มากขนเรอย ๆ วาผทาทายรายใหมกคอจน
13
ส าหรบจนเรากคอนขางจะเหนวา ตลอดเวลาทผานมาในชวง 10 กวาป 20 ปทผานมา จนกรวาอเมรกา
ก าลงอยากจะด าเนนการอะไรกบจน จนกสงสยมาโดยตลอดครบวา อเมรกาคงก าลงมยทธศาสตรในการปดลอมจน
ยทธศาสตรในการสกดกนการขยายอทธพลของจน เพราะฉะนนสงทจนจะตองท าโดยเรวกคอ การปองกนอเมรกา
ปดลอมจน กญแจส าคญของการทจะตฝาวงลอมของการปดลอมของอเมรกานนกคอ การทจะตองมความสมพนธท
ดกบประเทศเพอนบาน เมอจนมองไปรอบ ๆ แลว มองไปทางตะวนตก กอาจจะมไปเจออนเดย ซงกเปน
มหาอ านาจทเปนคแขงของจน มองขนไปทางเหนอกเจอรสเซย มองไปทางตะวนออกกเจอญปน เจอมหาสมทร
แปซฟก เจอกองทพเรอท 7 ของอเมรกา พอมองมาทางใต เจอแตประเทศเลก ๆ 10 ประเทศรวมกนเรยกวา
อาเซยน เพราะฉะนนในการขยายอทธพล การขยายอทธพลลงใตงายสดส าหรบจน เรากจะเหนไดวาน าหนกทจน
ใหในเรองของความสมพนธระหวางประเทศนน จนจะทงไพทกใบลงมาเพอทจะเอาใจประเทศอาเซยน
10 กวาปทจนท ามากคอการเอาใจอาเซยน เรมตงแตเรองของการเสนอท า FTA กบอาเซยนอะไรตออะไร
ไลมาจนถงปจจบน อนนผมอยากจะขอไปอยางเรวนะครบ จะไดไมซ ากบอาจารยทานอนนะครบ คอ ปจจบนก
กลายเปนวาจนขณะนเปนคคาอนดบหนงของอาเซยนไปแลว เปนคคาอนดบหนงของไทย แลวกก าลงจะม
ยทธศาสตร มนโยบายมาลงทน อะไรตออะไรในภมภาคนอยางมหาศาล แลวตอนนกยงมการประกาศยทธศาสตร
ใหญทสดของจนนนกคอ Belt and Road Initiative ซงจนตงเปาวาจะลงทนหนงลานลานเหรยญถงสลานลาน
เหรยญ ซงจากศกยภาพจนสามารถท าไดนะครบ โปรเจคนกจะเปนโปรเจคทยงใหญทสดในประวตศาสตรของมวล
มนษยชาตเลย ไมเคยมโปรเจคทจะตองใชเงนมากขนาดน ถาจนท าส าเรจกจะหมายความวาจนกจะกลายเปน
ศนยกลางของเศรษฐกจโลกอยางแนนอน ถนนทกสายมงสจน ไมวาจะเปนถนน ทางรถไฟ เปนทกอยาง ดงนนจน
ถงใหน าหนกอยางมากตอ Belt and Road Initiative
ตอนนเรากกลบมาดวา แลวอเมรกาจะตอบสนองตอการผงาดขนมาของจนอยางไรทเปนรปธรรม กอน
หนานไดมการพดในเชงทฤษฎ ทนทเปนรปธรรมกคอวารฐบาลสหรฐเองตงแตสมยรฐบาลบช กคอชวงประมาณสก
ป 2002-2003 กเรมรสกแลววาจะมาทอดทงอาเซยนไมสนใจอาเซยนไมได เพราะจนก าลงขยายอทธพลลงมา
อยางมากในภมภาคน ทางบชเองกเรมขยบ จนมทง FTA มอะไรตออะไรเตมไปหมด รวมถงความสมพนธทวภาค
เพอกระชบแนนแฟนมากขน อยางไรกตามยทธศาสตร นโยบายตาง ๆ ทเปนรปธรรมเกดขนมาในสม ยรฐบาล
โอบามา กคอชวงประมาณป 2009
14
โอบามาตดสนใจวาตองเขารวมประชมสดยอดอาเซยนแลว และประกาศนโยบายตาง ๆ หลายดานทจะ
แขงกบจนในภมภาคน ไมวาจะเปนเรองของการปรบนโยบายกบพมา ไมวาจะเปนเรองของการท มาจดตงเวทเวท
หนง ทเรยกวา US Lower Mekong Initiative ซงกจะเปนการประชมกนระหวางประเทศสหรฐกบประเทศ
ลมแมน าโขง 5 ประเทศ ท าไมแค 5 ประเทศ จรง ๆ ลมแมน าโขงไหลผาน 6 ประเทศ แตวาอเมรกากตดจนออกไป
เราเรยกวา Lower Mekong Initiative ครบ จดเรมตนของการมยทธศาสตร ยทธศาสตรในการแบงปนกบจนนน
เรยกวา Pivot to Asia หรอวา Rebalancing in Asia ซงโอบามากด าเนนมาตลอดตงแตป 2009–2010
ในป 2010 จดเปลยนครงส าคญกคอ การเนนประเดนเรองทะเลจนใต การทมการมาเสนอเรองทะเลจนใต
กไดผลมาก ท าใหจนไมพอใจอเมรกา จนกเลยแสดงพลานภาพทางทหาร พอจนแสดงอ านาจ ประเทศเพอนบานก
กลวจนหมด ถาประเทศเพอนบานกลวจน ถามวาประเทศเลก ๆ เหลานจะหนหนาไปหาใคร จะพงใครทจะไป
ถวงดลจน ค าตอบกคอสหรฐ สหรฐคอประเทศเดยวในโลกเทานนทจะสามารถถวงดลจนได เพราะฉะนนทะเลจน
ใตท าใหจนไมพอใจ ท าใหประเทศเลก ๆ หนไปหาอเมรกา ท าใหอาเซยนทะเลาะกบจนเรองทะเลจนใต ท าให
อาเซยนกบจนแตกกน แลวเรองทะเลจนใตกเปนสงทอเมรกาพยายามท จะผลกดนมาโดยตลอด รดวาจะท าให
อเมรกาไดเปรยบ
พอมาถงสกประมาณค.ศ.2012 อเมรกากรดวา คอถาจะแบงระเบยบโลกออกเปนสองสวน หรอ Regional
Order หรอระบบความสมพนธระหวางประเทศในภมภาค กคอสวนทเปนดานความมนคง และสวนทเปน
ดานเศรษฐกจ ในสวนทเปน Regional Security Order หรอวาระเบยบความมนคงในภมภาคนน อเมรกายงคงคม
เกมได เพราะวามก าลงทหารของอเมรกาอยทวไปหมด แลวอเมรกากเปนพนธมตรกบญปนเกาหลใต ไทย
ฟลปปนส ออสเตรเลย สงคโปร รวมถงอนเดย อเมรกาพดอยางภาคภมใจวามการซอมรบรวมกบประเทศตาง ๆ
ในภมภาคนอยางกวางขวาง สรปสน ๆ กคอวาในแงของความมนคงในภมภาค ยงคมสถานการณไวได ทหารยง
เหนอกวาจน แตวาถาไปมองในแงของ Regional Economic Order หรอวาระเบยบเศรษฐกจภมภาค กลบ
กลายเปนวาจนรกคบไปมาก ไมวาจะเปนเรองของ ASEAN FTA, ASEAN กบจน แลวกตอมากเปนเรองของ One
Belt and One Road Initiative แลวกยงมเรองของการทจนกไปเจรจากบอาเซยนในเรองของ FTA ASEAN +3,
FTA ASEAN +6 รวมทง AIIB อเมรกามองแลวในแงของเศรษฐกจ อทธพลของอเมรกาลดลงอยางรวดเรวมาก แลว
กระเบยบเศรษฐกจในภมภาคก าลงไปโฟกสอยทจน หรอไมกเปนโฟกสอยทอาเซยน คอไมมอเมรกาเลยใน FTA
ทงหลายทมอยในภมภาค ดงนนโอบามาจงผลกดนเรองของ TPP ขนมาในสมยรฐบาลโอบามา TPP คอ FTA ท
15
อเมรกาบอกวาจะเปน FTA ทใหญทสดในโลก โดยมอเมรกาเปนแกนน า ทส าคญกคอ TPP จะไมมจนอกแลว
เพราะฉะนน TPP กคอยทธศาสตรการปดลอมจนทางเศรษฐกจ การโดดเดยวจนทางเศรษฐกจ ทอเมรกาจะเอามา
สกบจนในเรองของเศรษฐกจดวย TPP เปนสงทในสมยรฐบาลโอบามาถอวาเปน Flagship ถอเปนเรอธงของ
ยทธศาสตรอเมรกาตอเอเชย
แตพอเกดการเลอกตงประธานาธบดสหรฐเมอปลายค.ศ.2016 กเกดการเปลยนรฐบาลขนมากลายเปน
โดนลด ทรมป ทรมปกมนโยบายทแตกตางจากรฐบาลโอบามาอยางมาก เปนนโยบายแบบขวาสดโตง เปนนโยบาย
ทตอตานการคาเสร ตอตานโลกาภวตน ตอตาน FTA เพราะฉะนนในสมยตอนทหาเสยงเลอกตงกพดไปแลววาถา
ไดเปนประธานาธบดจะถอนตวออกจาก TPP โดยกลาววา TPP ท าใหอเมรกาเสยเปรยบ พอทรมปไดมาเปน
ประธานาธบด สงแรกทท ากคอการถอนตวออกจาก TPP ซงกถอวาเปนการเพลยงพล าครงใหญของอเมรกาในแง
ของยทธศาสตร ของการทอเมรกาจะกลบมาเปนผน าของระเบยบเศรษฐกจในภมภาคอกครงหนง เปนการเพลยง
พล าครงใหญ หลงจากนนประเทศตาง ๆ กปนปวนไปหมด แลวกไมรวาอเมรกาจะมนโยบายในเรองของนโยบาย
เศรษฐกจตอภมภาคอยางไร ตองรอจนพอทรมปเปนประธานาธบดไดสกพกหนง พอเรมนงกจะเรมเรยนรวาอะไร
เปนอะไร ในทสดทรมปกคงจะเรยนรวาในทสดแลวอเมรกาถอนตวไมได อยางไรอเมรกากตองยนหยดยทธศาสตร
การคงอยในภมภาคนตอไปเพอทจะรกษาผลประโยชนของสหรฐในภมภาคนไว แลวกเรองการปดลอมและสกดกน
จนโดยรวมมอกบญปนกหยดไมไดตองท าตอ
สกประมาณกลางปทแลวทรมปกเรมปรบยทธศาสตรใหมตออาเซยน ตอเอเชย อยางทรมปไดโทรศพทหา
พลเอกประยทธ แลวกเชญใหไปท าเนยบขาว เปนการเปลยนยทธศาสตรใหญมากส าหรบนโยบายของสหรฐตอ
ประเทศไทย ในอดตรฐบาลสหรฐจะไมตดตอกบรฐบาลทไมไดมาจากการเลอกตง โอบามากด าเน นนโยบายน
มาตลอด ทรมปตอนนไมสนใจแนวทางดงกลาวและคดวาจะตองเอาผลประโยชนของอเมรกาเปนหลก โดยเฉพาะ
อยางยงผลประโยชนทางดานภมยทธศาสตร ทจะตองรบกลบมามบทบาทในภมภาค รบดงไทยออกมาจากการไป
ใกลชดกบจน แตจรง ๆ แลวไทยในชวง 3–4 ปทผานมากตกอยในสภาวะเชนน กคอเรองของมหาอ านาจ จะด าเนน
นโยบายอนางไรกบจนและสหรฐ ไทยเหนชดเจนวาพอหลงจากการรฐประหารในค.ศ.2014 อเมรกากรกษา
ระยะหางจากไทย คราวนไทยเรากลบไปหาจน ด าเนนนโยบายใกลชดกบจนมากในชวง 3–4 ปทผานมา ทรมปก
พยายามทจะดงไทยกลบมา ใหมาใกลชดกบอเมรกา นกคอสงททรมปไดพยายามท า จนมาถงเมอประมาณสก
ปลายปทแลว กเดนทางมาเยอนเอเชยเปนครงแรก ไปญปน ไปเกาหล ไปถงตรงนนกไปพดเรองเกาหลเหนอ ซง
16
ทางสหรฐกลวมากเรองของขปนาวธ เรองของนวเคลยร หลงจากนนกเดนทางตอมาประชม APEC แลวกมาประชม
อาเซยนทฟลปปนส
เปนทสนใจวา ทรมปคดอยางไรในเรองนโยบายตอภมภาค โดยเฉพาะอยางยงนโยบายเศรษฐกจ ซงเปน
จดออนของอเมรกา เรองของ Regional Economic Order วาจะสอยางไรกบจนในเรองเศรษฐกจทจนตอนนรก
คบไปมาก โดยเฉพาะอยางยงเรองของ Belt and Road Initiative แตกลบกลายเปนวาสนทรพจนของทรมป
กลายเปนคนละเรองเลย ในการประชม APEC กลายเปนวาทรมปบอกวาตอไปนจะไมเอาแลว FTA คอกเดนตาม
แนวคดวาประเทศพวกน เปนประเทศคคาทเอาปรยบอเมรกาหมด ตอไปนอเมรกาจะมากดดนแตละประเทศ ให
เปดตลาดใหกบสนคาของอเมรกา จะลงโทษทกประเทศทไมยอมอเมรกา ทรมปเชอวาประเทศเหลานเอาเปรยบ
ทางดานเศรษฐกจ เพราะฉะนนยทธศาสตรการททรมปหรอสหรฐอเมรกาจะกลบมามบทบาทในทางดานเศรษฐกจ
เพอแขงกบจนกหายไปจากสนทรพจนของทรมปทดานง
ตอนนเรองใหญทสดส าหรบภมภาคนกคอเรอง Infrastructure เรองโครงสรางพนฐาน ประเดนนเปน
ประเดนทจนเรม คอ Belt and Road Initiative มาก ตอนนจนทมในเรองของ Infrastructure กหมายความวา
ถามหาอ านาจอน ๆ ไมขยบ จนจะเขามามบทบาทครอบคลมหมด ถนนทกสาย รถไฟทกเสนทางจนเปนผสราง
สรางใหไทย สรางใหลาว สรางใหพมา สรางใหเวยดนาม สรางใหมาเลเซย สรางใหอนโดนเซย สรางใหปากสถาน
อนนประเทศตาง ๆ เหลานกเรมคดวา ตอไปจนจะครอบง าเศรษฐกจหรอเปลา แลวบทบาทของญปนจะท าอยางไร
ญปนจะท าอยางไรในเมอจนมาแบบน อเมรกาจะท าอยางไร ตอนนกเลยเปนเกมของมหาอ านาจในปจจบนทเนนใน
เรองเศรษฐกจ ทก าลงโฟกสลาสดกคอ การแขงขนในเรองของ Infrastructure Project หรอวาโครงการโครงสราง
พนฐาน คอจนกมาเตม ๆ อยแลว เพยงแตตอนนก าลงดวาอยางญปน อนเดย รวมทงสหรฐจะด าเนนการอยางไร
ทงโลกก าลงตดตามวารฐบาลทรมปจะตอบโต One Belt One Road ของจนอยางไร อเมรกาม Project ไหม ม
เงนอะไรไหมทจะมาใหประเทศอาเซยนยม ม Project อะไรไหมทจะมารวมเจรจาสรางอะไรกบอาเซยน ค าตอบก
คอวาไมม ทรมปเองกไปทางไหนกไมร
สดทายกคอ ผมกเขาใจวาอกไมนานทางอเมรกานอกจากทรมปแลวกมหนวยงานภาครฐ ขาราชการของ
อเมรกาเองกคงรวาตอนนตองม Infrastructure Strategy ออกมา แลวทาง Congress กก าลงขยบ ทางกระทรวง
พาณชย กระทรวงตางประเทศเองกก าลงขยบในเรองน แตวายงออกมาไมชดวาจะเปนอยางไร ดขณะนญปนม
นโยบายทชดเจนมากกวาอเมรกาในการทจะแขงกบจนในเรอง Infrastructure โดยญปนไปเจรจาทจะสรางรถไฟ
17
ความเรวสงกบอนเดย ญปนเจรจาสรางรถไฟความเรวสงกบไทยสายกรงเทพฯ–เชยงใหม ญปนสนใจ East-West
Economic Corridor ญปนสนใจทวาย ญปนสนใจรถไฟความเรวสงเชอม 3 สนามบน อตะเภา–สวรรณภม–ดอน
เมอง ญปนสนใจ EEC ปทแลวญปนสงคณะผแทนทางการคา นกธรกจกวา 500 คนมาไทย ซงนาจะเปนคณะท
ใหญทสดใน แตวาโดยล าพงแลวญปนเองกคงจะสจนไมได ขณะนกเลยเกดแนวคดลาสดทเกดขนมาเคาเรยกวา
ควอด (Quad) การเปนพนธมตรกนระหวาง 4 มหาอ านาจ Quad กคอมญปน อนเดย ออสเตรเลย แลวกสหรฐ 4
ประเทศ ก าลงคยกนวาจะรวมมอกนอยางไร ตรงนกคงจะตองจบตาดกนตอวาเกมการแขงขนกนระหวาง
มหาอ านาจในภมภาคเอเชยก าลงจะเปนอยางไรตอ โดยโฟกสไปทเรองการแขงขน Infrastructure เปนหลก
ขอบคณครบ
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : อาจารยประภสสรกไดใหภาพวาอเมรกามทาทอยางไร โดยเฉพาะสมย
โอบามาจะเหนไดวาด าเนนนโยบายปดลอมจนอยางเปนระบบโดยใช TPP เปนเรอธง แตปรากฏวาพอมาถง
สมยทรมปกรอถอน TPP แลวกเปลยนแปลงอะไรจนสบสนไปหมด เหมอนกบเปนวทยายทธไรกระบวนทา
วทยายทธไรกระบวนทานเปนผลดหรอเปนผลเสย เพราะวาผทตองตดตอหรอแขงขนดวยกสบสน
เหมอนกนวาจะด าเนนอยางไร เพราะฉะนนวทยายทธไรกระบวนทาอาจจะเปนกระบวนทาแบบหนงหรอไม ถา
ตดตามทาทของสหรฐอเมรกาด ๆ กเหมอนมกระบวนทาซอนอยในความไรกระบวนทา อนนจะตองตดตามดวย
เพราะอนนจากอเมรกาซงกเปนมหาอ านาจใหญ เปนคแขงส าคญ เปนผจดระเบยบโลกอย
ส าหรบญปนนนญปนใกลชดกบอเมรกา แลวกมเรองบาดหมางกบจนเกยวกบประวตศาสตร หลายเรองก
ยงเปนแผลทางใจอย ขณะเดยวกนกเปนประเทศใหญทงค ในทางเศรษฐกจ ญปนเองมองวาตนเองเปนชาตใหญ
มอ านาจ แลวกเคยฝนไกล หลายทานอาจจะเคยอานหนงสอชอ Japan as Number One : Lessons for
Americans เขยนโดยโวเกล เมอ 40 กวาปมาแลว เลมนนออกมาคนญปนภาคภมใจกนมาก ก าหนดตนเองเปน
คแขงอเมรกาเลย หลงจากนนฝนกคอยสลายไปเรอย ๆ แลวกจากการเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจอนดบ 2 ก
กลายมาเปนอนดบ 3 ถกแซงดวยจนเมอหลายปทผานมา ผมเขาใจวาความเปลยนแปลงน คอนขางสนสะเทอน
ญปนในทางจตวทยามาก ๆ แลวญปนกพยายามก าหนดบทบาทตนเองใหม สบสนกบเศรษฐกจทเตบโตชา กบ
การเมองทคอนขางเปราะบางออนแอ มการเปลยนแปลงอยตลอด จนกระทงไดผน าคนปจจบน ชนโซ อาเบะ มา
คอนขางมนโยบายชดเจน ออกแนวสายเหยยว ฟนฟชาตนยม จะแกรฐธรรมนญมาตรา 9 จะฟนฟเศรษฐกจ
18
สรางความยงใหญ หวงพงโอลมปก 2020 ทจะถง แลวกท าทาวาจะเปนนายกรฐมนตรทอยในต าแหนงยาวนาน
ทสดหลงสงครามโลกครงท 2 ซงจะเปนการเปลยนฉากทนาสนใจมาก
ในสถานะแบบนของญปน ญปนจะท าอยางไรกบการทาทายของจน ดานหนงญปนสนใจคาขายกบจนซงม
ประชากร 1,300 ลาน เปนตลาดใหญ ญปนลงทนในจนมากมาย แตในขณะเดยวกน ญปนกรสกวาจนเปนคแขง
สวนหนงกกดดน รสกวาจนเปนภยตอญปน แลวญปนกเปนพนธมตรใกลชดกบอเมรกา ในสวนของญปนเปน
อยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.ไชยวฒนครบ
ศ.ดร.ไชยวฒน ค าช : ขอบคณครบอาจารยนภดล เรยนทานประธานศนยจนศกษา ทานอาจารยมาลน ท
ใหเกยรตเชญผมมาแสดงความคดเหนในวนน
พดถงญปนเมอ 20 ปทผานมาเรยกวาดวงตกมาก จนกระทงนกการทตญปนถงบนนอยใจ เดยวนพดเรอง
จนกนมาก ท าเหมอนกบวาไมมญปนอยบนโลกนแลว แตอยางไรกแลวแต ครงนเปนครงแรกในประวตศาสตรทจน
กบญปนเปนมหาอ านาจทางทหาร และมหาอ านาจทางเศรษฐกจพรอมกน เมอพนกวาปกอนหนา เมอตอนท
ประเทศตะวนตกยงไมเขามาสรางอทธพล มาลาอาณานคมในภมภาคเอเชยของเรา จนเปนใหญทสด ญปนก
ออนแอ ยอมรบอ านาจจนในระบบบรรณาการ
เมอสกครอาจารยจลชพพดในยคทตะวนตกมาแลวจนหลงตวเอง ไมคดจะปฏรปประเทศใหทนกบ
การเปลยนแปลง ในทสดระบบทจนจดระเบยบเอาไวกอนทตะวนตกมากลมสลาย ญปนกเลยขนมาจากแรงกระตน
ทตองแขงขนกบตะวนตก ปฏรปประเทศอยางรวดเรว แลวกประสบความส าเรจ จากนนจนกเปนเหยอญปน
รายแรก ถกญปนรกรานในป 1895 ตอนนนโลกเลยรเลยวาจนไมใชยกษใหญอกตอไป สอมวลชนญปนกเยยหยน
จนตอนนน ญปนกฮกเหมทะเยอทะยาน ตองการจะแขงกบตะวนตก ตองการจดระเบยบใหมในภมภาคน ในทสดก
น าความหายนะมาสญปน จนกระทงมาฟนตวอกทหนงหลงจากสงครามโลกครงท 2 ผานไปไมถงชวอายคน ญปนก
ผงาดขนมาเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจอนดบ 2
ในขณะทจนกอรางสรางตวมาสมยประธานเหมา จนกระทงมาสมยเตงทปฏรปจนครงใหญ แลวกมา
ปจจบนจนกขนมาผงาดเปนมหาอ านาจ จะแซงหนาอเมรกาไปในอกไมนานตามการคาดการณ กไมใชเปนเรองใหม
19
เพราะจนกเคยเปนประเทศเศรษฐกจใหญทสดในโลกมาแลว เพราะฉะนนเทากบวาจนมาทวงแชมปคน แลวญปน
จะปรบตวอยางไรเมอตองเผชญกบการผงาดขนมาของจน
เรามกจะไปมงเนนการแขงขนระหวางจนกบสหรฐอเมรกา มหาอ านาจอนดบ 1 อนดบ 2 ของโลก วาทง
สองประเทศจะเปนตวก าหนดอนาคตของเอเชยแลวกของโลก แตจรง ๆ เราไมควรมองขามการแขงขนกนระหวาง
จนกบญปนในปจจบน ญปนเตรยมตวมานานตงแตตอนทมการพดกนวาญปนจะแซงหนาสหรฐอเมรกา นกวชาการ
บางคนทศกษาเรองประวตศาสตรเกยวกบการผงาดขนมาและการลมสลายลงของมหาอ านาจ เชน พอล เคนเนด
เขยนหนงสอท านายวาญปนจะกลายมาเปนมหาอ านาจอนดบ 1 แทนสหรฐอเมรกา แตกมอนเปนไป หลงจากญปน
เศรษฐกจฟองสบแตกเมอ 20 ปทแลว จนกระทงถงปจจบนยงฟนตวไมไดเตมท แตระยะไมกปทผานมาญป นเรม
ฟนเศรษฐกจขนมาในระดบหนง หลงจากซบเซามาเปนเวลาหลายป จนกบญปนกแขงขนกนในการสรางอ านาจ
อทธพลในภมภาคน
จรง ๆ แลวญปนกถอวาเปนแชมปเกาอยในภมภาคในยคหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา แตอยางท
เรยนไปแลววา พอเศรษฐกจของญปนเรมถดถอยจนกผงาดขนมาแลวกแซงหนาญปนและขนมาเปนคคารายใหญ
ทสดทกประเทศใน
ในทางเศรษฐกจจนกไดรเรมโครงการ One Belt One Road หรอเรยกยอ ๆ วา BRI ในปจจบน เปนการ
สรางโครงสรางพนฐานเพอขยายอ านาจอทธพลของจนทางเศรษฐกจ แลวกตามดวยอ านาจอทธพลทางการเมอง
ทางการทหาร ญปนนนกเปนประเทศหนงทวางแผนเอาไวลวงหนาไมไดนอยไปกวาจน เรองการวางแผนส าหรบ
อนาคตแลว ตามความคดเหนของอาเบะนายกรฐมนตรคนปจจบน ซงถอวาเปนนกชาตนยม ไมไดยงหยอนไปกวา
สจนผง ตอนทไดเปนนายกรฐมนตรครงแรกเมอป 2006 อาเบะไดมแนวความคดอนโด–แปซฟกวา แทนทจะ
เรยกวาเอเชย–แปซฟก ใชค าอนโด–แปซฟก นนหมายความวาจะดงอนเดยเขามาเปนแนวรวม เพอถวงดลกบจน
ซงขยายอทธพลไปทวทงเอเชย แนวความคดอนนกคอวาน าประเทศทมคานยมการปกครองเปนประชาธปไตยเสร
อยางอนเดย ออสเตรเลย อเมรกา ทเรยกวา Quadrilateral หรอเรยกยอ ๆ Quad 4 ประเทศมารวมมอกน แลว
ลาสดเพอทจะถวงดลในเรองโครงการโครงสรางพนฐาน BRI ของจน เมอไมกสปดาหทผานมาหนงสอพมพ
ออสเตรเลยกมการเสนอขาววา เจาหนาทระดบสงของ Quad ทง 4 ประเทศมความเหนวาจะม Joint
Infrastructure รวมกน โดยพยายามไมพดวาเปนการแขงขนกบ BRI ของจน แตบอกวาเปนทางเลอกอนหนง ซง
20
ก าลงอยในระยะเรมตน เดมทเดยวเชอวานายกรฐมนตรของออสเตรเลย ซงเพงเดนทางไปเยอนประธานาธบด
ทรมปเมออาทตยทผานมา จะพดถงเรองของโครงการนดวย แตเนองจากวายงไมมความชดเจนจงไมมการกลาวถง
สวนญปนนนกพยายามไมด าเนนการอะไรทจะสรางความบาดหมางใหกบจน เพราะวาระยะหลงผน าจน
กบผน าญปนเรมพบปะกนมากขน เพอทจะลดระดบของความตงเครยดอนเนองมาจากการแขงขนกนในดาน
แสนยานภาพทางการทหาร และดานความมนคง เนองจากจนกบญปนมกรณพพาททางดนแดนทญปนเรยกวา
เกาะเซนกาก หรอทจนเรยกวาเตยวหย
ทง 2 ประเทศนกตระหนกดวา มผลประโยชนรวมกนอยเหมอนกนทางเศรษฐกจ เพราะวาตางฝายตาง
ตองพงพาอาศยกนและกนทางเศรษฐกจ ญปนนนเปนคคารายใหญทส าคญอนดบ 3 ของจน ในขณะเดยวกนจนก
เปนคคารายใหญทสดของญปน การลงทนของญปนในจนนนสรางงานใหชาวจนไมต ากวา 10 ลานคน แลวก
ตองการเพมการสงออกใหไดอยางตอเนอง ซงจะตองสงเขาสนคาจากญปน พวกเครองจกร พวกชนสวนตาง ๆ เพอ
ไปประกอบเปนสนคาของจนไปขายในตางประเทศ ตองน าเขาจากญปนเพมขนอก 1.2% เพอเพมการสงออกของ
จน 1% อนนเปนตวเลขทค านวณโดย IMF เพราะฉะนนในทางเศรษฐกจ ทง 2 ประเทศตางกไดประโยชนจาก
กนและกน ตวอยางหนงในการพงพาอาศยกนและกนคอการผลต Iphone ซงบรษท Apple ของสหรฐจางให
บรษทไตหวน Foxconn เปนผผลต ไตหวนกไปจางจนผลตตอ จนกไปซออปกรณ Memory Flash ของบรษท
Toshiba แลวกจอทท าใหดนวล ๆ ใส ๆ ของบรษท Sharp จากญปน เพราะฉะนน เดยวนสนคาทมอย ม
องคประกอบจากหลายแหง ไมใชประเทศใดประเทศหนง เปนการพงอาศยกนและกนอยางน ฉะนนถาหากวา
ความขดแยงแขงขนกนระหวางจนกบญปนน าไปสการปะทะกน เกดสงครามอะไรขนมา กกระทบกระเทอนตอ
ผลประโยชนทางเศรษฐกจของทง 2 ฝาย
ระยะหลงความสมพนธระหวางจนกบญปนจะมลกษณะทออมชอมกนมากขน เมอปทแลวเศรษฐกจของ
ญปนกเรมเตบโตขนมาอยางตอเนอง เหตผลอนหนงนนกคอการไดประโยชนตลาดใหญของจนทญปนอาศยใน
การสงออกเพอการเตบโตทางเศรษฐกจ รวมทงมนกทองเทยวจนปทแลว 6 ลานคนไปเทยวญปน ปนทผานมา
ชาวจนไปเทยวตรษจนทญปนมากกวามาเทยวทเมองไทยแลว เพราะถาไปญปนตอนชวงตรษจน ไปเมองโยโกฮามา
ซงมชาวจนอาศยอยจ านวนมาก มความคกคกมาก ในขณะเดยวกนชาวญปนกไปเทยวจน ปทแลวตามสถตของจน
รวม 2,500,000 คน มากเปนอนดบ 2 รองจากเกาหลใต เพราะฉะนนถาดอยางนแลว ดเหมอนกบวาไมนาทจะไป
ขดแยงกนจนกระทงท าใหความสมพนธขาดสะบน
21
แตอยางไรกตาม นายกอาเบะเมอ 3 ปทแลวไดไปพดท World Economic Forum วาเมอสมยกอน
สงครามโลกครงท 1 องกฤษกบเยอรมน ตางกมเศรษฐกจทพงพาอาศยกนและกนแตกยงท าสงครามระหวางกน
กมสภาพไมตางกนเทาไรกบญปนกบจนในปจจบน ในแงการพงพาอาศยกนและกนทางเศรษฐกจ แตถงเวลาจรง ๆ
แลวเศรษฐกจไมใชเปนปจจยเดยวทน าไปสสงคราม เปนเรองศกดศร เปนเรองเกยรตภม เปนเรองชาตนยม
เพราะฉะนนทง 2 ประเทศ จนกบญปนในปจจบนกยงมความไมแนใจในอนาคตวา จะตองเผชญหนากน ปะทะกน
ทางทหารหรอไม ดวยเหตนญปนจงเตรยมความพรอมทางดานนโยบายความมนคงอยางตอเนอง
ในสมยอาเบะมการเปลยนแปลงหลายอยางในเรองนโยบายความมนคงของญปน อยางเชน เมอกอนน
ญปนมนโยบายไมขายอาวธใหกบตางชาต อาเบะมากยกเลกขอจ ากดอนน เมอกอนนญปนจะสงก าลงออกไปรบ
นอกประเทศไมได เดยวนญปนกตความรฐธรรมนญ ตความกฎหมายใหม หรอเรยกวาตความรฐธรรมนญใหมกวา
ได เพราะถงแมวาอาเบะอยากจะแกไขรฐธรรมนญทสหรฐอเมรการางให ไมใหมกองทพ เพอไมใหญปนกลายมา
เปนประเทศทรกรานตางชาตอก แตทกทานกทราบวาปจจบนนญปนเปนประเทศซงมก าลงทหาร มอาวธทนสมย
ไมยงหยอนไปกวาจนเลย ขาดแตวาญปนยงไมมอาวธนวเคลยร แลวเมอกอนนนญปนกตความรฐธรรมนญวา
กองก าลงทญปนมอยนนจะใชเพอปองกนตนเอง ญปนจะไมสงก าลงออกไปรบนอกประเทศ ปจจบนตความใหมวา
ญปนสามารถทจะสงก าลงไปรบนอกประเทศได สมมตวาถาพรงนเกดสงครามทคาบสมทรเกาหล ถาตความ
แบบเดมกองทพญปนจะไปรวมรบนอกประเทศไมได แต เมอมการตความใหมญปนอางวาถาหากวาสงคราม
ความขดแยงทางทหารทเกดขนนอกประเทศญปนแลวจะมผลกระทบตอความมนคงของญปน ญปนกสามารถสง
ก าลงทหารไปรบนอกประเทศได
เพราะฉะนนจะเหนไดวา ญปนกบจนยงมความระแวงในความตงใจทมตอกน เปนเหตผลมาจาก
ประวตศาสตรดวย ซงจนยงมความรสกวาญปนนนยงไมส านกผดพอเพยง ยงไมขอโทษจนพอเพยง เหนไดจากการ
ไปส ารวจความคดเหนของคนจน กพบวาคนจนสวนใหญคดวาญปนยงไมขอโทษจนอยางจรงใจและพอเพยง แลวก
เรองความขดแยงในขอพพาททางดนแดน เกาะเซนกากในทะเลจนตะวนออก แลวญปนกเรมทจะหาแนวรวม
สกดกนจน ปจจบนญปนสามารถขายอาวธไดแลว และไดขายเรอยามฝงใหกบมาเลเซย ใหกบฟลปปนส ประเทศ
ซงมกรณพพาทกบจนในทะเลจนใต รวมทงมมนโยบายจะทมเงนอก 500 ลานเหรยญสหรฐใหกบประเทศใน
อาเซยนเพอใชในการดแลเกยวกบภยพบต แกปญหาโจรสลด รวมทงใชตรวจตราเรองความมนคง ซงญปนกหมาย
22
ตาอยทจน ชวยประเทศในภมภาคนทอาจจะมปญหากบจนในอนาคตในเรองเกยวกบกรณพพาททางดนแดนใน
ทะเลจนใต
นอกจากนน ญปนกเรมขยายการซอมรบรวมกบสหรฐอเมรกาและกบอนเดยทหมเกาะมาลาบาร และ
สรางเรอบรรทกเครองบน ซงญปนบอกวาไมไดบรรทกเครองบนขบไล แตเปนเฮลคอปเตอร แตเฮลคอปเตอรของ
ญปนกมความทนสมย เพราะวาถามเรอบรรทกเครองบนถอวาเปนอาวธเชงรก ขดกบเจตนารมณของรฐธรรมนญ
ซงระบใหญปนมอาวธไวเพอปองกนตวเอง ถากลาวถงญปนตองกลาวถงจนกบสหรฐอเมรกาดวย จบลงทอาจารย
จลชพไดพดไววา จนมองอดตไปไกลเพอทจะเหนอนาคตไกลไปดวย อนนกสอดคลองกบค าพดของรฐบรษของ
องกฤษ Sir Winston Churchill ทกลาววา “ถาเรามองขางหลงไปไดไกลมากเทาไหร เรากมองไปขางหนาไดไกล
เทานน”
ทผมอยากจะพดถงเรองการมองประวตศาสตรกคอวา มนกวชาการชาวกรกชอ Thucydides เขยนต ารา
วเคราะหสาเหตของเรองสงครามในคาบสมทรเพโลพอนนเซยน ในประเทศกรซ เมอกวา 2 ,400 ป สมยกอนนน
ประเทศกรซยงแบงเปนนครรฐ และมการแขงขนเพออ านาจและอทธพลระหวางนครรฐสปารตากบนครรฐเอเธนส
สปารตาเปนมหาอ านาจเดมเหมอนอยางสหรฐในปจจบน แตพอนครรฐกรซผงาดขนมาเหมอนอยางประเทศจนใน
ปจจบน ในทสดตดสนกกนโดยการท าสงครามเพอชวงชงความเปนใหญในการจดระเบยบภมภาคในสมยนน ตอนน
เมอเปรยบเทยบกนวาจนผงาดขนมา สหรฐอเมรกามหาอ านาจเดม ถาเปนไปตามแนวคดท Thucydides ซงเขยน
ไววา พฤตกรรมของประเทศในอนาคตไมเปลยนไปจากเมอ 2,400 กวาปกอน มหาอ านาจทยงใหญในทสดกจะ
ตดสนกนดวยการท าสงครามเพอตดสนใครจะเปนจาว
ทผมพดกคอวา ทานสจนผงเปนผทรประวตศาสตรโลกดมากคนหนง เมอตอนเดนทางไปเมองซแอตเทล
ประเทศสหรฐ เมอผสอขาวถามวาโลกเราจะ “ตดกบดก Thucydides” ไหม แตทานสตอบไดบอกวา “ตดกบดก
Thucydides” นนะจะไมมหรอก ถาประเทศมหาอ านาจไมค านวณผดพลาดทางยทธศาสตรเหมอนอยางในอดต
กจะไมมวน “ตดกบดก Thucydides” เพราะฉะนนทานสจนผงกเลยบอกวา ความสมพนธระหวางมหาอ านาจตอง
เปนความสมพนธยคใหม ทอาจจะแขงขนกนแตกรวมมอกนดวย แลวกไมลงเอยกนดวยการท าสงคราม
เพราะฉะนนมหาอ านาจเองนนแหละอยาไป “ตดกบดก Thucydides” เหมอนอยางในอดต ส าหรบรอบแรกผม
เอาไวแคนกอนนะครบ ขอบคณครบ
23
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ขอบคณทานศาสตราจารยไชยวฒน ค าชนะครบ ทานกไดใหมมมอง บทบาท
ของญปน จะเหนวาทางญปนหรอจนกมความใกลชดผกผนทางเศรษฐกจทางดานประชาชนกบประชาชน
คอนขางมาก ทง ๆ ททางการเมองระดบน า ขดแยงกนหลายเรอง ปรากฏวาจ านวนนกทองเทยวทไปญปนมาก
ทสดคอจน รองมาคอเกาหลใต ขณะเดยวกนญปน กไปเทยวเกาหลใตกบจน เพราะฉะนนบางทภาพพวกน
ซบซอน ถาอานขาวพาดหวหนงสอพมพมากไป บางทจะท าใหเขาใจคลาดเคลอนได แตอยางไรกตาม
ความสมพนธซงกผกพนกน อาจท าใหหลกเลยงการปะทะกนโดยตรง แตการแขงขนยงมอยกจะไปแขงขนกนใน
เรองทไมเสยงมาก โดยเฉพาะการแขงขนทางเศรษฐกจ
ในดานเศรษฐกจนน ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกลายเปนสมรภมหลก เชน โครงการรถไฟความเรว
สง จนและญปนแขงกนอยางเตม ซงหลายประเทศกมโครงการ เชน เวยดนาม ไทย สงคโปรเชอมกบมาเลเซย
อนโดนเซย ในสมรภมทอนโดนเซย ระหวางจากาตารกบบนดง จนชนะไปแลว ญปนกพยายามจะตอสในเวทอน
ซงยงไมตดสนเดดขาด สวนอนเดย ญปนคอนขางไดเปรยบ เพราะอนเดยกมปญหากบจน ทางอนเดยกเลอกญปน
เพราะฉะนน ระบบของอนเดยจะเปนของญปนแนนอน จนไดทอนโดนเซย ญปนไดทอนเดย ไทยมทงระบบจนท
คบหนาไประดบหนง ขณะเดยวกนไทยกก าลงพจารณาใชระบบของญปนในเสนทางอน ๆ ถาเปนไดตามแนวทาง
น ไทยกจะเปนประเทศแรกของโลกนะทใชระบบรถไฟความเรวสงของทงจนและญปน
ในการนเหนถงการแขงขนทเขมขนมากในภมภาคน เพราะฉะนนเรองอาเซยน ซกครอาจารยสรชยนาจะม
รายละเอยดอกเยอะครบ ทนอกประเทศหนง กเปนประเทศใหญทส าคญ อยทางใตของจน แลวกมขอขดแยงกบ
จนมาชานาน โดยเฉพาะเรองพรมแดน ขดแยงกนไมใช 3-4 ตารางกโลเมตร เปนหมนตารางกโลเมตรทบซอนกน
แลวกยงตกลงกนไมได แลวกเคยรบกนมาแลว เมอ 50 กวาปกอน กคอ อนเดยครบ อนเดยเศรษฐกจกเตบโต
ตอเนองมา 20 ป กแขงแกรงขน 7-8 ปหลงเตบโตคอนขางสง จนการเตบโตทางเศรษฐกจในระยะหลง ๆ นสงกวา
จน ประกอบกบไดผน าทคอนขางจะแขงแกรง เชอมนในตวเองสง กคอ นเรนทรา โมด เพราะฉะนนทาทของ
อนเดยทมตอจน กนาสนใจ
ลาสดเมอไมนานมาน จน และอนเดยกมการเผชญหนากนอยตรงพรมแดนทเปนรอยตอระหวางอนเดย
ภฏาน แลวกจน เนองจากวาการจะสรางถนนในบรเวณทพรหมแดนไมชด อนเดยมหนาทดแลความมนคงให
ภฏาน เปนอะไรทตงเครยดอยยาวนานเปนเดอน ขาววาจ านวนทหารไมมากทเผชญหนาอย แตความเครยดสง
มาก เพราะวามขาววากองเรอของจนในมหาสมทรอนเดย ซงปกตจะลอยล าลาดตระเวนอย 7-8 ล า เพมเปน
24
14-15 ล าในชวงทมความขดแยงเรองพรมแดนดงกลาว จนพรอมเตมทวาถาจะเกดการปะทะกนจะขยายไปใน
สงครามทกวางกวาแคตรงพรมแดนทางบกดวย ซงอนเดยไมสบายใจมากกบทาทของจน อนเดยจะตองท าอยางไร
จะตองรวมมอกนอยางไร แลวเหตการณกคลคลายไปโดยทนาสนใจวาใชกลไกอะไรในการคลคลาย มการพดจา
กนหลงฉากอยางไร เพราะสวนหนงเปน BRICS อยในกลมเดยวกน แตอกสวนหนงกแขงขนกน อเมรกากพยายาม
มาจบมอกบอนเดยดวยในการปดลอมจน แลวอนเดยจะมทาทอยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.จรญ มะลลมครบ
ศ.ดร.จรญ มะลลม: ผมขอเรมดวยภาษาอรดวา Bhaiyo aur Dosto แปลวา “พนองและผองเพอน”
วนนไดฟงเรองของสหรฐ จน แลวกญปน จากผเชยวชาญทอยบนเวทน ส าหรบผมแลว อนเดยเปนประเทศท
นาประทบใจมาก เพราะวาไปหลงอยทนน 10 กวาป แตวาสงทประทบใจมากกคอวา เราไปทไหนกได แตเราไมได
จดจ ามากเทากบอยทอนเดย เพราะอนเดยมเสนหของตนเอง แลวอนเดยกถกเรยกวา Incredible India คออนเดย
นนเปนไปไดทกอยาง หรออนเดยทสดทจะกลาวถงไดหมด เปนประชาธปไตยทใหญทสดในโลก มพรรคการเมอง
เกอบ 2,000 พรรค จนไมรวาจะเอาอะไรมาเปนเครองหมายของพรรคด ซงกมตงแตยาสฟน บรรได หมอ ไห
คนยน คนจบมอกน รวมทงทมทมาจากศาสนา ทองถน วรรณะ แลวกอกสารพด แคพรรคคอมมวนสตอยางเดยว
กมตง 4 พรรค คอ เลนนนสต มารกซส เหมาอสต และคอมมวนสตอนเดย ดวยเหตนอนเดยจงเปน Largest
Democracy of the World โดยอนดบ 1 เปนอนเดย อนดบ 2 สหรฐ อนดบ 3 อนโดนเซย แลวอนเดยกเปน
ประเทศทพดงาย ๆ วาถาสามารถอยอนเดยได กสามารถ Survive anywhere in the world หรอวาถาอยใน
อนเดยไดกอยไดทวโลก เพราะวาลาสดเพงไปพทธคยาและพาราณสมา ทพาราณสเหนการเผาศพทงวนทงคนรมฝง
แมน าคงคา หนงอนเดยเปนทนยมมากเพราะภาพยนตรนนเปนสงหนงทคนอนเดยจะมโอกาสไดมความสขไมยาก
ไมวาจะมฐานะทางเศรษฐกจอยางไร เพราะวาในภาพยนตรจะมความหลากหลาย คนอนเดยสวนใหญยดถอในสงท
ภาษาฮนดเรยกวา Sada Jeevan uch bichar หรอ Simple living high thinking หรอแปลเปนไทยใหเพราะ
หนอยกคอ “เปนอยงาย ใครครวญสง” อนนเปนปรชญาการใชชวตของคนอนเดย
อนเดยเปนประเทศทมบคคลส าคญทเรารจก อยางเชน บดาของอนเดย มหาตมะ คานธ ซงมความคดวา
จะไมใสเสอ จนกวาคนอนเดยทกคนจะมเสอใส เขาจากไปดวยความมงมนทจะท าใหผนบถอศาสนาอสลามและ
ฮนดอยรวมกนได จงถกนาตราม กอดเซสงหาร มหาตมะแปลวา “ผทไมตาย” แลวกอยในจตใจของคนทวไป แลว
มบณฑต เยาวหระลาล เนหร ซงเปนนายกรฐมนตรคนแรก และเปนบดาของนางอนทรา คานธ เนหร ผขบเคลอน
25
ประเทศในตอนตนหลงไดรบเอกราช เนนในสงทเรยกวาการไมขนอยกบใคร หรอไมฝกใฝฝายใด แมวาโดยทาทจะ
มความเอนเอยงไปกบอดตสหภาพโซเวยตกตาม แลวนโยบายนกอยมา 40 ป จนลาสดอนเดยเรมเปลยนนโยบายท
ไปเนนในสงทเรยกวา Strategic Partner หรอหนสวนทางยทธศาสตรกบสหรฐอเมรกา
หลงจากการลมสลายของอดตสหภาพโซเวยต หรอวาโลกคอมมวนสต อนเดยปจจบนโดยเฉพาะหลง
สงครามเยนไดเลอกมาผนกก าลงกบสหรฐ และอกประเทศหนงซงอนเดยเลอกมาเปนหนสวนยทธศาสตรดวยกคอ
อสราเอล ดงนนนโยบายของอนเดยในระยะหลงกจะเอนเอยงไปมความสมพนธกบสหรฐมากขน อยางไรกตาม
อนเดยกบจนมความสมพนธแบบ Love-Hate Relations กคอ ไมเบอไมเมา และในการอยทอนเดยนน ไปรฐไหน
กแลวแตเราจะไมเจอคนจนเลย ยกเวนอาจจะมทโกลกตตาเลกนอยเทานน อนเนองมาจากความขดแยงทน าไปส
สงครามระหวางสองประเทศ ซงท าใหเนหรเสยใจมากกบความพายแพทเกดจากเรองของดนแดนหรอวาเขตแดนท
ประกาศไวโดยแมคมาฮอน ตวแทนขององกฤษทเขามาปกครองอนเดย แลวมปญหาในตอนหลง เนหรนนไดชอวา
เปนสถาปนกทางดานนโยบายตางประเทศ จะเหนไดวานโยบายของอนเดยสวนใหญในระยะทไดรบเอกราชมา
อนเดยจะรกษานโยบายตางประเทศทจะไมสงทหารเขารวมกบประเทศคขดแยงทท าสงครามกน ยกเวนการรกษา
สนตภาพ
แตวาปจจบนนอนเดยเองกคงแปลกใจวา อนเดยเตบโตทางเศรษฐกจมาไดอยางไร และเปนการเตบโต
อยางตอเนองในรอบ 20 ปทผานมา ทงในดานซอรฟแวรและดานอน ๆ อกหลายดาน อนเดยนนดในดานซอรฟแวร
จนนนดในดานฮารดแวร แลวทส าคญกคอวาการขบเคลอนในทางเศรษฐกจของอนเดยยงมความผสมผสานระหวาง
แบบเดมและแบบใหมอยมาก บางทกใชวธการแบบดงเดม ยงใชการขนสงแบบใชววเทยมลาก ทยงปรากฏใหเหน
แตวาตอนนเศรษฐกจของอนเดยดขนอยางตอเนอง ซงสมยทผมอยอนเดยเศรษฐกจโตแครอยละ 4 ตอนนโตไปไม
ต ากวารอยละ 7 ทกป
ส าหรบอนเดยนนมปญหาความขดแยงกบปากสถานจนน าไปสการท าสงครามถง 3 ครง 2 ครงเปน
ความขดแยงในดนแดนแคชเมยรหรอกชมระ โดยปากสถานจะไดรบการสนบสนนจากจนมาโดยตลอด ส าหรบ
โครงการ One Belt One Road นน จงน าไปสการตงค าถามของอนเดยอยพอสมควรวาอนเดยอาจจะสญเสย
อ านาจในทางยทธศาสตรไปบางหรอไม เมอดภาพรวมอนเดยกบจนในปจจบน ส านกใหมของสองประเทศนคอ
การเปลยนทาทซงกนและกน เพราะวาสองประเทศนตงใจมงมนทจะสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ แลวก
เรมเหนหลาย ๆ อยางแลว
26
ผมขอกลบมาพดถงอนเดยในปจจบนกบจน วามอะไรบางทนาสนใจกคอ นเรนทรา โมด ผน าอนเดย
เดนทางไปจน ถอวาเปนการสรางความสมพนธทางเศรษฐกจ เพราะวา 2 ประเทศนถอวาเปนประเทศทเตบโต
รวดเรว มบรษทของอนเดยและจนลงนามความรวมมอตอกน มมลค าถง 25 พนลานเหรยญสหรฐ แลวกม
การลงนามทเซยงไฮ มลคาทางการคาระหวางจนและอนเดยพฒนาขนไปมาก จาก 3,000 ลานเหรยญสหรฐใน
ป 2000 เปน 52 พนลานเหรยญสหรฐในป 2008 ความเตบโตทางการคาของทง 2 ประเทศ เตบโตเกอบ 3 เทา
เมอเทยบกนการเตบโตทางการคาระหวางสหรฐกบจน และการเตบโตอยางรวดเรวนยงด าเนนตอไป คาดหมายกน
โดยทวไปวา การลงทนโดยตรงของจนในประเทศอนเดย และของอนเดยในประเทศจนจะเพมมากขน ดงนนใน
ฐานะทสองประเทศเพอนบานเปนออารยธรรมทงค ถาเรามองกลบไป จนกบอนเดยต างกมความสมพนธทาง
ประวตศาสตร วฒนธรรม วทยาศาสตร และเศรษฐศาสตรมายาวนาน ทผานมาสายสมพนธระหวางสองประเทศ
เคยตกอยในความย าแย อยางทอาจารยนภดลไดพดไปแลว กคอเกดจากสงครามชายแดน ซงเกดขนเปนระยะ
สน ๆ ชวง 1962 แลวท าใหความสมพนธทางการคากตองหยดลงไป
แตอยางไรกตาม 1 ทศวรรษทผานมา การเปลยนผานทางเศรษฐกจระหวาง 2 ประเทศนเรมเปลยนแปลง
ไปในค.ศ.1990 พบวาสองประเทศนมนโยบายทมงสภายนอกมากขน แลวกมบรณาการกบประเทศอน ๆ ทวโลก
ทงอนเดยและจนตางกเปนสมาชกขององคการคาโลก กอนหนานนคอชวงป 2003 อตล พหาร วชปาย จากพรรค
ภารตยะ ชะนะตะ ไปเยอนจนกท าใหเศรษฐกจอนเดยดขน และมการศกษาความรวมมอทางดานการพฒนา
ป 2000 เปนตนไป การคาของจนและอนเดยเตบโตขนเปน 2 เทาของการคาทมกบประเทศอน ๆ ทวโลก การคาท
มตออนเดยของจนเตบโตอยางรวดเรวกวาคคาอน ๆ ทอยใน 10 อนดบแรกของจน เพราะฉะนนในป 2008 จนจง
ไดแซงหนาสหรฐ
ในการขนมาเปนคคาของอนเดยทใหญทสด ในป 2014 อนเดยเปนตลาดการสงออกทใหญทสดเปนอนดบ
10 ของจน แลวกหนงในความส าเรจทางการคาของประเทศกคอ ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทเราเหนวามมา
อยางตอเนอง ทอยากจะพดถงกคอวา เชอกนวาภายในป 2030 ถาดจ านวนประชากร อนเดยจะแซงขนมาม
ประชากรมากทสดของโลก ตอนนกใกล ๆ 1.31 พนลานคน แลวเฉพาะชนกลมนอยมสลมในอนเดย เกอบจะแซง
อนโดนเซยซงมประชากรมสลมใหญทสดในโลก จ านวน 200 ลานคน อนเดยตอนนชนกลมนอยทเปนมสลมกจะขน
200 กวาลานคนแลว ถาดทางโครงสราง เศรษฐกจของจนคดวาเปนเศรษฐกจทพดงาย ๆ วายงขบเคลอนอย แตวา
27
ในอนาคตกมการคาดหมายไวเหมอนกนวา เศรษฐกจของจนอาจจะเตบโตนอยกวาปจจบน ขนอยกบความสามารถ
ทจะรกษาระดบความเตบโตปจจบนเอาไวใหได
ปญหาทจนมอยในเวลาน ซงอนเดยไมมกคอ คนหนมทมนอยลง และประชากรมอายมากขนเปนจ านวน
มาก ซงแนนอนวาจะสงผลกระทบตอสดสวนของคนทอยในวยท างาน อยางทอาจารยจลชพไดพดแลวนะครบวา
ถาเราดจรง ๆ ยทธศาสตรการรวมศนย การรวมอ านาจ อนนมสวนผลกดนใหเศรษฐกจของจนเตบโต ในกรณของ
อนเดย อนเดยเปนประเทศประชาธปไตย ถาจนจะตดสนใจสรางเมอง ใชเวลาไมนาน เพราะวาไมตองมฝายคาน
แตอนเดยนนฝายคานเตมไปหมด โดยเฉพาะคอมมวนสตอยางเดยวก 4 พรรคไปแลว ฉะนนการขบเคลอนแตละ
เรองกตองใชเวลาพอสมควร ถาเทยบระบบการปกครอง อยางจน ถาไมมการคอรปชน กจะตดสนใจได อยาง
รวดเรว อยางกรณของอนเดยกคอระบบประชาธปไตยทมฝายคานฝายตรวจสอบซงท าใหการพฒนากวาจะตดสน
กนในแตละเรองกใชเวลาพอสมควร
คราวนเปรยบเทยบกนวาอนเดยจะตามจนทนไหม กลองดงาย ๆ ป 2011 GDP ของจนอยท 6.99 ลาน
ลานเหรยญสหรฐ เกอบจะ 4 เทาของอนเดยทอยท 1.84 ลานลาน ดงนนถาหากวาเศรษฐกจของอนเดยตอป
ซงปจจบนโตอยราวรอยละ 7.8 โตมาตอเนองมาเกอบ 10 ปหรอ 1 ทศวรรษแลว ฉะนนอนเดยในอก 18 ขางหนา
จงจะเตบโตตามขนาดของจนไดทน และถาหากการเตบโตของอนเดยสมมตวาขนมาเปนรอยละ 9 อนเดยกตองใช
เวลาอก 15 ปจงจะตามจนไดทน ดงนน เมอเปรยบเทยบการแขงขนระหวาง มงกรคอจน กบเสออยางอนเดยกจะ
พบวาทงคประสบความส าเรจในรอบ 25 ปของการเตบโตทางเศรษฐกจ ซงหลายคนไมเคยคดวาจะเปนแบบนมา
กอน แตถามองดด ๆ จะเหนการเตบโตของเสออยางอนเดย เปนการเตบโตทตอเนองกวา
ถาเทยบกนในปจจบน การเตบโตของทงสองประเทศเปนการเตบโตทเรวเหนอเสยง จนมค าพดวา Super
Sonic ทพดงาย ๆ วาทงคตางกกาวไป แตวาถาเทยบจรง ๆ กบป 1991 คอเมออนเดยเปดตวทางเศรษฐกจ พบวา
GDP ทงของอนเดยและจนตอนนนเกอบจะเทากน แตพอมาถงปนปรากฏวา GDP ของจนเตบโตมากกวาอนเดยถง
4 เทา อนนเปนขอมลของ IMF นะครบ เปนการเตบโตทางวธเศรษฐกจทมาจากยทธศาสตรการรวมศนย
เปนวธการทตางไปจากระบอบของประชาธปไตย ป 2011 GDP ของจนโตไปถง 6.99 ลานลานเหรยญสหรฐ
ดงนนความคดของหลาย ๆ คน มกจะพดวาอนเดยกบจนนตามกนอยราว ๆ 10 ป แตวาถาดจากสถตกคงจะใช
เวลาอยางนอย 15 ป ถอวาการเตบโตของทงสองประเทศแมวาจะตอเนองแตวาจนกยงคงน าหนาอยตอไป
28
เราจะเหนสภาพความเปนจรงของอนเดยปจจบนนวาอนเดยยงเปนประเทศทมระบบวรรณะ มตงแต
วรรณะลางอยางดาลตทอยกบวรรณะจนฑาล (Untouchable) อนเปนวรรณะทมหาตมะ คานธตองการใหหมดลง
ไปใหได จงเปลยนค าเรยกคนวรรณะเหลานใหมวาเปน Harjan หรอวา “หรชน” เพอใหไมมการแบงวรรณะ หรชน
แปลวา Children of God กคอ “ลกหลานของพระเจา” แตวาอนเดยกท าไมได แตวาปจจบนน อนเนองมาจาก
ความตองการแรงงาน ชนชนกลางของอนเดยเพมไปกวา 250 ลานคนตอนน เพราะฉะนนความคดทวา ไมเอา
วรรณะต ามาท างานกจะลดนอยลงไป กเปนความคาดหมายในอนาคตวาจะดขน
แตวาในทายทสดจรง ๆ ผมคดวา ทงสองประเทศยงมปญหาเรองความรสกดานความพายแพ หรอวา
ความขดแยงทยงไมลงตวทยงมมาตลอด แลวจากยทธศาสตรทผานมา ทงสองประเทศกพยายามขบเคลอนประเทศ
ไปในทางทคดวาจะสรางความกาวหนาใหกนและกน ระยะหลงเหมอนกบกรณของจนกบรสเซย เหนไดวา
การขบเคลอนทางเศรษฐกจเปนประเดนททงคตองการ และในเวลาเดยวกนกมาทอาเซยนทงค อนเดยกพยายาม
อยางมากทจะมาทอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงประเทศไทย ผมมเรองเลาอยเรองหนงครบ ถงดาราภาพยนตร
อนเดย อคชร กมาร (Akkar Kumar) เขามาเสรฟอาหารอยทพทยา แลวกท างานทพาหรต จบพลดจบผลไปเปน
พระเอกหนงอนเดย เพราะเคยรศลปะมวยไทย ดวยเหตน ระยะหลงลาสดเขาไดคาตวในการถายหนงเรองหนงถง
25 ลานบาท เพราะฉะนนจะเหนวาดาราภาพยนตรอนเดยไดคาตวเกอบเทากบฮอลลวดดวยซ าไป เปนเพราะวา
อตสาหกรรมภาพยนตรอนเดยยงใหญมาก แตวาตองเปนภาพยนตรทอยในมมไบหรอวาบอลลวดนอยางททาน
อาจารยจลชพพด ทงหมดทพดมากเพอจะพดวา ความสมพนธระหวางจนกบอนเดยทมปญหากนมายาวนาน ระยะ
หลงทงคตางกเนนเรองความเตบโตของเศรษฐกจ และการมความสมพนธทางเศรษฐกจกบภมภาคตาง ๆ
โดยเฉพาะอาเซยน ไมวาจะเปนนเรนทรา โมด หรอวาสจนผง หรอวาคนอน ๆ ครบกขอฝากไวเพยงเทาน
ขอบคณครบ
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : อาจารยกไดใหภาพความสมพนธระหวางจนกบอนเดย ซงตางกม
ความกาวหนาทางเศรษฐกจแลวกมการแขงขนกนในหลากหลายมต นอกจากเรองพรมแดนแลว ความสมพนธก บ
ปากสถานกเปนเรองทซบซอน นอกจากนน ระยะหลง จนกยงเพมบทบาทในเอเชยใต เชน ในศรลงกาและมลดฟ
ส าหรบผมเองนอกจากเปนผด าเนนการอภปรายแลว กไดรบมอบหมายใหพดเรองเกาหลไดดวย กขออนญาตใช
เวลาสน ๆ เพราะวามอกประเดนหนงทนาสนใจรออย
29
เกาหลใตเปนประเทศเลก ถาเทยบกบประเทศใหญ ๆ ทเราพดกนไปแลว จรง ๆ เกาหลใตไมม
ความขดแยงอะไรกบจนในปจจบน ถาไมนบการทจนเขารวมสงครามเกาหล แลวกชวยเกาหลเหนอ ฉะนนในสภาพ
ทวไป เกาหลใตกมความสมพนธอนดกบจน การคาขายกอยในอนดบ 1 การลงทนของเกาหลใตในจนกสง
นกทองเทยวทมาเทยวในเกาหลใตกมจนเปนอนดบหนง 1 ความผกพนทางการคา ทางเศรษฐกจกมอยสง แตวา
ปญหาหลกของเกาหลใตท เผชญกคอปญหาทเกยวกบเกาหลเหนอ ซงกเปนปญหาท ด ารงอยมาชานานใน
ยคสงครามเยนจนถงปจจบน ถงสงครามเยนจะยตลงแลว แตเหมอนตรงนจะยงไมยต ยงสบเนองมาจนถงปจจบน
แลวกเมอมปญหากบเกาหลเหนอ เกาหลใตกพงสหรฐอเมรกาในการค าประกนความมนคง กเทากบวามอหนงจบ
กบจน เรองเศรษฐกจกเจรญกาวหนา อบอนกนดในแงเศรษฐกจ แตอกมอหนงกจบกบดานสหรฐอเมรกาในดาน
ความมนคง ซงทงสหรฐอเมรกาและจนแขงกน ฉะนนขณะนเกาหลใตจงก าลงล าบากเพราะอยตรงกลางระหวาง
สองมหาอ านาจ ซงตองพงพาทงค พงพาจนทางเศรษฐกจ พงพาสหรฐอเมรกาดานความมนคง จะเหนวาทาทของ
เกาหลใตกบสองมหาอ านาจดจะคอนขางไมนง พลกไปพลกมา และสองประเทศกพรอมจะกดดนเกาหลใต ถา
เกาหลใตมทาททจะเปนประโยชนตอจน สหรฐอเมรกากกดดน ถาเกาหลใตมทาททใกลชดกบสหรฐอเมรกา จนก
กดดน
จะเหนไดวาเมอเกาหลใตอนญาตใหอเมรกาน าระบบตอตานขปนาวธทเรยกวา THAAD ไปตดตงในเกาหล
ใต จนกตอบโตแรงมากดวยมาตรการตาง ๆ กสะเทอนเกาหลใต เกาหลใตกตองอดทน เพราวาจะไปบอกอเมรกา
วาใหถอนอาวธดงกลาวกเปนเรองทท าไมได ฉะนนเราจะเหนวาดานการเมอง เกาหลใตกมปญหาดวย เพราะ
รฐบาลเดมคอนขางออกแนวอนรกษใกลชดกบสหรฐอเมรกา รฐบาลปจจบน มแจอนคอนขางรกษาระยะหางจาก
อเมรกามากขน แลวกมนโยบายเปนอสระ แตไมสามารถจะเปลยนแปลงอะไรไดงาย อยางเชนกรณ THAAD
เหนไดชด มแจอนกแสดงทาทไมเหนดวย ตงแตเปนฝายคานแลว แตพอเปนรฐบาลมาเปนป กไมสามารถให
อเมรกาถอนออกไปได เพราะฉะนนจะเหนวาเกาหลใตตดอยตรงกบดกน
สวนเกาหลเหนอกเรงพฒนาขปนาวธและอาวธนวเคลยร กยงสรางแรงกดดนใหกบเกาหลใตมากขน
ปญหาขปนาวธและนวเคลยรเกาหลเหนอเปนสงทสหรฐ จน และเกาหลเหนอประลองก าลงกนอยตลอด กลายเปน
วาเกาหลใตไมไดอยในสมการของการเจรจาหรอการกดดนหรอการผลกดนใด ๆ ทงสน ทง ๆ ทไดรบผลกระทบ
จากสถานการณดงกลาวนโดยตรง ถาเกาหลเหนอยงขปนาวธลกตอไป และทดลองนวเคลยรลกตอไป สหรฐจะ
ตอบโตหนกขนอยางไร ลาสดทรมปกเพงเพมมาตรการเขมขนขน รวมทงญปนเขามามบทบาทดวย ลาสดมการน า
30
เครองบนลาดตระเวนไปถายรปกลางทะเล มเรอขนถายของกนอยกลางทะเลในนานน าสากล ขดตอมต
สหประชาชาตหรอไม เกาหลใตอยในทามกลางสถานการณทมหาอ านาจใหญเลนเกมอ านาจกนอย ตรงนเปน
สถานการณทผน าเกาหลใตตองใชทกษะสงมากในการประคบประคอง
เกาหลใตอาจจะประสบความส าเรจในเรอง K-pop เรองการสงสนคาไปทวโลก การสรางความนยม
ชมชอบในบางมต แตในมตเรองมนคงและผลประโยชนทางเศรษฐกจเปนอะไรทละเอยดออน และเกาหลใตใช
ทกษะสงมากในการปรบตว เนองจากวาประเทศเลก เทยบกบจน เทยบกบสหรฐอเมรกา เทยบกบญปน
เปนประเดนทกตองตดตามกนตอไปวามแจอนจะพยายามปลดลอกตรงนไดอยางไร ลาสดจะเหนไดวามแจอน
พยายามจะไปประสานความสมพนธกบเกาหลเหนอ พยายามจะตดตอ พยายามจะจบมอกนใหมกจกรรมรวมกน
ตองตดตามวาจะท าไปไดแคไหน เพราะถาท าไปซ ารอยเดมอยางทคมแดจงท า กไมไดไปไกลเทาใดนก ทไปไกลสดก
สรางนคมอตสาหกรรมทแคซอง แลวตอนหลงรฐบาลปารคอนเฮกมาสงยต ภายใตสถานการณทเปลยนแปลงเรว ก
มความตงเครยดมากขน นกถงตอนทคมแดจงจบมอเกาหลเหนอตอนนน เกาหลเหนอกยงไมไดกาวหนาทางดาน
ขปนาวธและอาวธนวเคลยรในระดบน ชาวโลกกไมไดตนตวเรองนในระดบน
วนนผมขอสรปสน ๆ เรองเกาหลใต เพราะวามประเดนเรองอาเซยนซงเปนเรองใหญมากทเราควรจะ
ตดตามกน เพราะวาอยางททานอาจารยประภสสรพดไปตอนตน จนหนไปทางเหนอกเจอรสเซยใหญโตเขมแขง
หนไปทางแปซฟกกเจอญปน มหาสมทรแปซฟกทกวางขวาง ซงมกองเรอของสหรฐอเมรกาอย ลงมาทางใตกเจอ
อนเดยซงเปนประเทศใหญ เพราะฉะนนจนจะขยบออะไรทางรสเซย ไปททางแปซฟก ไปททางใต แลวลงมาทาง
อนเดยกท าอะไรไดไมมาก เนองจากวาคแขงขนหรอวาประเทศทตองเกยวของกนเปนประเทศใหญ แตวาพอลงมา
ตรงเอเชยตะวนออกเฉยงใต อาเซยนของเรา ประกอบดวยประเทศเลก ๆ หรอขนาดกลาง 10 ประเทศ ซงก
เขมแขงบาง ออนแอบาง มความหลากหลายสง สามคคกนบาง ไมสามคคกนบาง เปนจดทจนใหความสนใจและ
สามารถเขามาท าอะไรไดเยอะเลย เพราะฉะนนอาเซยนจะปรบตวอยางไร จะมมตรวมกนไหม หรอตางคนตางเดน
บางคนกบอกวา บางประเทศอยางเวยดนามกมปญหากบจนมาก เชน ทะเลจนใต พรมแดน กมพชากใกลชดกบจน
มาก บอยครงทตางฝายตางหาวาอกฝายหนงเปนตวแทนของจนในอาเซยน ประเดนนนาสนใจ เพราะฉะนนไทยเรา
จะท าอยางไร ทามกลางสภาพแบบน จดยนไทยเหมาะสมแลวหรอยง ทามกลางการแขงขนของมหาอ านาจ ซง
สหรฐกพยายามกลบเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไทยจะก าหนดบทบาทอยางไร ไทยเปนพนธมตรกบ
31
สหรฐอเมรกามานาน เราจะเดนไปทางไหน ผมวาเปนประเดนทนาพจารณา อาจจะพดคยแลกเปลยนกนไดเยอะ
ขอเรยนเชญทาน ศ.ดร.สรชย ศรไกร ครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: คดวาแผนทผมวางไวไดผลมาก คอความจรงผมไมตองพดเลยยงไดนะครบ เมอผม
เสนอวาเราควรจะจด เพราะผมไดยนค าแถลงการณของประธานาธบดสจนผงทประกาศวาในป 2020 จนจะไมม
คนจนอกตอไป คอเปน 小康 ตามแผนของเตงเสยวผง แลวกบอกในป 2050 จนจะเปนประเทศพฒนาอยางเตมท
เทยบเทากบมหาอ านาจในโลกทกประเทศ แลวกบอกตงแตป 2030 เปนตนไป การพฒนาของจนจะเนนทคณภาพ
(Quality) สนคาของจนจะไมใช Made in China แตบอกวาจะตองเปน Created by China เพราะฉะนนเรองนก
เลยท าใหนาสนใจ
ยอนไปในอดต 20 ปทผานมา นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกนไดพดชดเจนวาป 2040 จนจะมเศรษฐกจใหญ
ทสดในโลก คอ 40% ของเศรษฐกจของโลก ซงถารจกอดตของจนอาจจะไมแปลกใจกได เพราะวาจนเคยเปน
มหาอ านาจโลกทางเศรษฐกจ ตงแตราชวงศถงจนถงศตวรรษท 17 จนมเศรษฐกจ 40% ของโลกในสมยนน
เพราะฉะนนจนในอดตคอมหาอ านาจเศรษฐกจของโลกมาเกอบ 2,000 ปแลว เพราะฉะนนส าหรบคนร
ประวตศาสตรจนแลว เมอมาดตอนนกไมนาแปลกใจ แตกมหลายคนพยายามพดวา จนจะไปถงดวงดาวหรอไม
การปฏรปอาจจะสะดดเหมอนญปนหรอเปลา แตกปรากฏวาผน าจนสามารถพฒนาเศรษฐกจไดอยางรวดเรว
จนกระทงคนจนในเมองจนก าลงจะหมดไปแลว จนจะเปนประเทศททนสมย เราจะเหนวาการประชมในปลายปท
ผานมา มการเปดเผยวาสจนผงอานหนงสออย 2 เลม เปนเรองของเทคโนโลยทง 2 เลมเลย เพราะฉะนนสจนผงจะ
เนนการพฒนาเศรษฐกจของจนโดยเนนเรองของ Innovation เนนเรองของ Automatic Intelligent เพราะฉะนน
เราจงไมแปลกใจวาจนตองการกลบไปสความเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจ อยางทสจนผงพดไวถง Chinese
Dream พดถง Revival of China คอการรอฟนสถานภาพของการเปนมหาอ านาจโลกของจน
ใครอานประวตศาสตรจนกตองร วาในอดตจนเปนชาตนกประดษฐ (Innovation) เปนชาตทเปนนกคด
เปนนกประดษฐอนดบหนงของโลกเชนกน ในประวตศาสตร 5,000 ปทผานมา จนไดคดคน 4 อยางทท าใหโลก
เจรญ สงแรกกคอเขมทศ สงทสองคอดนปน สงทสามคอกระดาษ สงทสคอสงพมพ แลวกยงมสงอนอกทเรารกน
เชน จนเปนชาตแรกทสรางเขอน จนเปนชาตแรกทพฒนาบงโกรนมาส าหรบขโดยทไมตองเอยงซายเอยงขวา จะได
มมอทจะถนดเพอสรบ รวมทงจนเปนชาตแรกทสรางสะพานหนโคงโดยไมมเสาหรอตอหมอกลางสะพาน
32
เพราะฉะนนถาไปอานแนวคดการพฒนาสงประดษฐของจนทโจเซฟ นดแฮมไดเขยนหนงสอพดถงประวตศาสตร
การพฒนาจนไวอยางละเอยดมาก จนใคร ๆ กหาวามองจนในแงดมากไป แตปจจบนนไมมใครปฏเสธแลววา
ศาสตราจารยนดแฮม ชาวองกฤษซงไดยกยองการพฒนาของประเทศจนเอาไวตง 50 ปหรอ 60 ปทแลวกลาว
ถกตอง ทานเขยนต ารา 4 เลมเกยวกบการพฒนาการของจน ซงตอนนคดวาไมมใครสงสย จนกระทงอยากจะ
ลอกเลยนแบบดวยซ าไป โดยเฉพาะประเทศทางแอฟรกาและลาตนอเมรกา วาท าอยางไรถงจะพฒนารวดเรวแบบ
จน แลวเรากเรยกวาแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของจนวาเปน Peking Consensus ซงแตกตางกบแนวพฒนา
เศรษฐกจทางอเมรกาหรอยโรปทเราเรยกวา Washington Consensus เพราะจนพฒนาไดเรวทสดในโลก ตงแต
ประวตศาสตรจนถงปจจบน ไมมใครพฒนาเรวเทาประเทศจน เพราะเมอกอนประเทศตะวนตกซงลาอาณานคมทว
โลก เคยเปนคนวางแผนวาถาจะพฒนาเศรษฐกจ ตองเลยนแบบตะวนตก ไมมใครยอมรบโมเดลอนเลย แลว
ประเทศตะวนตกบอกวาโมเดลของตะวนตกดทสด คอเนนระบบการคาเสร (Free trade) แตมาถงปจจบนนก าลง
สบสนมาก โดยเฉพาะภายใตการน าของผน าสหรฐ ประธานาธบดโดนลด ทรมป เพราะโดนลด ทรมปก าลงตอตาน
Free Trade บอกวา Free อยางเดยวไมพอ ตอง Fair ดวย Free and Fair แลวกสหรฐเองกลบมากลาวหาจนวา
เอารดเอาเปรยบ ไมแฟร เพราะขโมยเทคโนโลยของสหรฐ อะไรตออะไร โดยทรมปไมเขาใจและไมรเลยวาจนเปน
ประเทศทพฒนากาวหนาในอดต
ในปจจบนจนไดมการคนควาวจยและจดลขสทธสงประดษฐหรอสงทจนคนพบมากทสดในโลก กวา
400,000 รายการ แซงหนาสหรฐไปแลว และนกเรยนจนกไปเรยนอเมรกา ไปเรยนในยโรปปละหลายแสนคน
รวมทงจ านวนเศรษฐพนลาน (Billionaire) ของจนกแซงหนาอเมรกาไปแลว คอในจ านวน 500 คนแรกเปนชาวจน
มากกวา 300 คนแลวทเปน Billionaire เพราะฉะนนการพฒนาการแบบนท าใหสหรฐ รวมทงนกวชาการและ
ผบรหารหลายคนตกใจและกไมพอใจ เพราะวาอเมรกาจะกลายเปน Number Two จะไมไดเปนประเทศเจาโลก
(Hegemonic Power) อกตอไปแลวเพราะฉะนนนกวชาการและนกวจยของสหรฐหลายคนจงไดเขยนหนงสอเพอ
เสนอแนวทางในการจะสกดกนไมใหจนเตบโต เพราะจนจะเปนคแขงจงตองหาทางสกดกน มยทธศาสตรและ
นโยบายตางประเทศตาง ๆ ออกมามากมาย หาอานไดในหนงสอหลาย ๆ เลม
นกวชาการชาตนยมฝายขวาและนกยทธศาสตรของสหรฐอเมรกาไมตองการใหจนเจรญกาวหนาแซงหนา
อเมรกาเพราะการเตบโตของจนจะท าใหสหรฐสญเสยความเปนผน าของโลก สหรฐเปนมหาอ านาจภายหลง
สงครามโลกครงท 2 คอเมอ 70 ปทผานมา แลวสหรฐก าลงจะสญเสยความเปนผน าไปในไมชาเชนกนหรอไม เราก
33
เขาใจวาผน าสหรฐคงไมอยากจะเหนสงนเกดขน เพราะในอดตมหาอ านาจโลก ไมวาจะเปนสเปน องกฤษ หรอ
ฝรงเศส อยกนยาวนาน 100–300 ป แตอเมรกาก าลงจะสญเสยความเปนผน าโลกในเวลาอนสนทสด คอไมถง
100 ป จะถก Takeover โดยจน เพราะฉะนนจะเหนวานกวชาการพวกขวาทงหลายจงพยายามเสนอแนวคดวาท า
อยางไรจะหยดยงการเตบโตของจน ท าอยางไรจงจะปดลอมจนได ท าอยางไรถงจะปดลอมพนท Geopolitics หรอ
ภมรฐศาสตรของจนไวใหได มการเสนอนโยบายหลายอยาง รวมทงเรองความรวมมอของ 4 ชาต คอล าพงสหรฐจะ
ไปปดลอมประเทศจนไมได ตองการอาศย 4 ประเทศ ตองอาศยญปน อนเดย และออสเตรเลยเพอปดลอมจน
ทงหมดนเปนแผนการทเรยกวา “Indo-Pacific Strategy” แสดงใหเหนวา สหรฐไมเตมใจทจะอยรวมกบ
มหาอ านาจจน ทง ๆ ทประธานาธบดสจนผงพดไวครงแรกในป 2012 วาจนตองการมความสมพนธ “แบบใหม”
กบสหรฐ จะไดรวมมอกบสหรฐอยางสนต เรยกวา “New Type of Great Power Relations” แตสหรฐไมยอมรบ
ทจะใหจนมฐานะเทยบเทากบสหรฐ นคอปญหา ทง ๆ ทจนกพยายามจะพดวา ตองการอยอยางสนต ตองการการ
พฒนารวมกน ไมใชเอารดเอาเปรยบ เหมอนอยางทประเทศตะวนตกกระท าในยคลาอาณานคมโลก แตวาผน า
สหรฐสวนใหญทเปนมพวกแนวคดขวาจดหรอกลมผน าทหารไมยอมรบ โดยเฉพาะอยางยงจะเหนชดวา ในปลายป
ทแลว แผนยทธศาสตรการทหารของสหรฐฯประกาศออกมาชดเจน วาจนเปน “Strategic Competitor” คอเปน
ผแขงขนทางยทธศาสตรของสหรฐ และประธานาธบดโดนลด ทรมปปราศรยตอสมาชกสภาทงสอง (State of
union) วา จนและรสเซยจะเปนคแขงทางเศรษฐกจของสหรฐ (Economic Rivals) เพราะฉะนนเหนชดแลววา
ผน าฝายขวารวมทงกองทพ มองจนดวยความกงวล แลวกไมอยากจะเหนจนมฐานะทเทยบเทาหรอเกงกวาสหรฐ
หรอวาแซงหนาสหรฐ จงเปลยนนโยบายใหม
ประธานาธบดทรมปยงไดวเคราะหวาท าไมสหรฐถงโตชา หรอมการพฒนาทเสยเปรยบ โดยเฉพาะ
เสยเปรยบดลการคากบประเทศตาง ๆ หลายประเทศ รวมถงประเทศไทยดวย เพราะฉะนนจะเหนวา
ประธานาธบดทรมปด าเนนนโยบายตอตานการคาเสร ยกเลกขอตกลงทางการคากบกลมประเทศทางภาคพน
มหาสมทรแปซฟคทประธานาธบดบารค โอบามาไดลงนามตกลงเอาไวในป 2015 ท เรยกวา Trans Pacific
Partnership (TPP) แลวเตรยมจะยกเลกหรอแกไข NAFTA ใหมแลวกจะเจรจากบประเทศทกประเทศทไดเปรยบ
ดลการคากบสหรฐ รวมทงกบประเทศไทยดวย เพราะฉะนนสหรฐจะยตหรอยอมรบแนวคดเรอง Free Trade แต
จะบอกวาเปน Free and Fair หรอ Barter Trade หรอ Counter Trade ซงไมใชเรองการคาเสรแลว เพราะ
แนวคดเรองการคาเสรทนกเศรษฐศาสตรตะวนตกเสนอเอง จะตองยดหลกความไดเปรยบในเชงเปรยบเทยบ
(Comparative Advantage) เพราะในการคาเปนไปไมไดททกประเทศจะแลกเปลยนการคากนแบบเทาเทยม
34
หรอวาผมซอคณ 100 คณตองซอผม 100 เพราะรากฐานของ Free trade จรง ๆ จะตองตงอยบนหลก
Comparative Advantage ดงนนเราจะเหนวาทรมปก าลงจะเปลยนระบบเศรษฐกจเสรของโลก
นอกจากนทรมปจะเปลยนอะไรอก ทรมปจะเนนถงเรอง “America First” คอทรมปกลบไปหานโยบาย
ชาตนยม ทกอยางจะตองอเมรกามากอน America First คอ Nationalism เพราะทรมปอางวาอเมรกาจ าเปน
จะตองฟนฟศกยภาพของสหรฐ แลวกยงมนโยบายตอตานผอพยพ จะสรางก าแพงไมใหชาวแมกซกนลกลอบเขามา
ท างานในสหรฐ ทง ๆ ทอเมรกาขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานทตองไปเกบผกผลไม อะไรตออะไร แตบอก
วาจะไมใหเขาประเทศรวมทงกดกนชาวมสลม หาวาจะเปนเหยอของการแทรกซมของพวก ISIS อะไรตออะไร
มากมาย นนลาสดสหรฐเปลยนนโยบาย “Pivot to Asia” ของอดตประธานาธบดโอบามา ทใหความส าคญกบ
แผนยทธศาสตรทจะปดลอมจน เมอกอนโอบามาจะใชค าทเรยกวาเอเชยแปซฟก ความมนคงในเอเชยแปซฟก
แตทรมปเปลยนยทธศาสตรเปนยทธศาสตร “Indo-Pacific” นนกคอตองการเอาอนเดย ญปน และออสเตรเลย
เขามาเปนพนธมตรทางการทหารเพอปดลอมจน ดงนนสงทจะเหนในนโยบายสหรฐคอ สหรฐยตเรองการสงเสรม
ประชาธปไตย เพราะทรมปไมพดถง Democracy ไมพดถงเรองการพฒนาประชาธปไตยและสทธมนษยชนอกเลย
ใน Speech ของทรมป นนกคอไมสนใจ และกไมสนใจเรองปญหาโลกรอนดวย โดยการถอนตวออกจาก
สนธสญญากรงปารส (Paris Agreement) เพราะฉะนนสงเหลานคอสงทอาเซยนตองรวาระบบเศรษฐกจโลกและ
นโยบายตางประเทศของสหรฐก าลงเปลยนแปลง
สหรฐเสยเปรยบดลการคามหนสนมากเพราะเสยเปรยบดลการคากบตางประเทศรวมทงตองรบภาระ
การปองกนเสรภาพและความมนคงใหแกประเทศพนธมตร เชน ประเทศในตะวนออกกลาง เอเชยตะวนออกเฉยง
ใต รวมทงเกาหลใต และญปนมาตลอดระยะเวลา 70 ป ภายหลงสงครามโลกครงท 2 โดยเฉพาะในยคสงครามเยน
ค.ศ.1947 - 1991 มาบดนประเทศยโรปตะวนตก เกาหลใต และญปนลวนมงคงทางเศรษฐกจ จงสมควรเพม
งบประมาณเพอปองกนตนเองมากขน เพอลดภาระการปองกนประเทศของสหรฐอเมรกาซงฟงดกมเหตผลมาก แต
การททรมปเองกลบมนโยบายเพมงบประมาณกองทพของตนเองมากกวา 7,000 ลานเหรยญสหรฐ เพอพฒนา
อาวธใหมจ านวนและประสทธภาพมากขน หมายความวาสหรฐตองการรกษาสถานภาพความเปนประเทศผน าทาง
ทหารของตนเองไวตลอดไป และตองการใชอ านาจทหารส าหรบการตอรองในการเจรจากบประเทศคแขง เชน จน
รสเซย และเกาหลเหนอ มากกวาการเจรจาดวยเหตผล ความตองการจะรกษาความเปนผน าของสหรฐ โดยการใช
อ านาจทางการทหาร ในขณะทดลแหงอ านาจในโลกและในเอเชยเนยก าลงเปลยนไป นนคอรส เซยและจน ม
35
บทบาทเพมมากขน คอสถานการณทอาเซยนก าลงเผชญอย ซงไดแก การเปลยนแปลงของระบบโลก จากระบบ
โลกแบบขวเดยว โดยมสหรฐเปนเจาโลกภายหลงยคสงครามเยนยตลงในป 1991 เปนตนมา กลายมาเปนระบบ
การเมองแบบหลายขว คอมประเทศมหาอ านาจหลายขว เนองจากรสเซยทลมสลายไปหลงสงครามเยน ตอนนก
ฟนแลว และตอนนกมบทบาทในซเรยและในตะวนออกกลางมากขน สวนจนกผงาดขนมา ตอนนกท าใหหลายคน
รวมทงผน าอาเซยนบางคนดวย ก าลงพจารณาวาอาเซยนจะตองปรบตวในสถานการณระหวางประเทศทงดาน
เศรษฐกจ การเมองและความมนคงอยางไร เพราะอเมรกาเปนเปลยนนโยบายตางประเทศของตน เพราะฉะนน
จะตองพจารณาทบทวนนโยบายของอาเซยนตงแตจดเรมตนเลยวา “ท าไมถงตงอาเซยนตงแตป 1967”
บทเรยนจาก SEATO เมอจอมพล สฤษด ธนะรชต นายกรฐมนตรของไทยในสมยนนเหนวาสนธสญญา
ซโตไมสามารถจะคมครองความมนคงของลาวไดจงไมมประโยชนส าหรบประเทศไทย สมควรทไทยควรจะถอนตว
จากองคกรดงกลาว ถาประเทศไทยซงเปนสมาชกส าคญของซโตตดสนใจถอนตวจะท าใหนโยบายตอตานลทธ
คอมมวนสตและความนาเชอถอของสหรฐอเมรกาในภมภาคเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบ
ความเสยหายอยางหนก สหรฐอเมรกาจงยอมเจรจากบไทยโดยการเชญ ดร.ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการ
กระทรวงการตางประเทศของไทยไปเจรจากบรฐบาลสหรฐป 1962 ผลการเจรจาระหวางรฐมนตรวาการกระทรวง
การตางประเทศ ดร.ถนด คอมนตร และรฐมนตรดน รสก (Dean Rusk) ของสหรฐอเมรกาท าใหเกดขอตกลงใหมท
เรยกวา Rusk-Thanat Communiqué 1962 หรอแถลงการณรวมรสก-ถนด ทระบวาถาประเทศไทยถกกองก าลง
ตางชาต (ซงหมายถงกองก าลงของเวยดนามเหนอหรอขบวนการปะเทดลาว) โจมต รฐบาลสหรฐจะใหความ
ชวยเหลอคมครองประเทศไทย นอกจากนสหรฐยงใหความชวยเหลอทางทหารและงบประมาณทหารแกประเทศ
ไทยอกจ านวนหนง ท าใหรฐบาลของจอมพล สฤษด ธนะรชต มความมนใจตอสหรฐอเมรกาเพมขนและไมถอนตว
ออกจากสนธสญญาชโต
แตความมนใจในพลานภาพทางทหารของสหรฐของรฐบาลไดลดลงอยางมาก เมอสงครามเวยดนามและ
ลาวไดทวความรนแรงมายงขน ภายหลงทสหรฐไดโจมตทงระเบดเวยดนามเหนออยางหนกในป 1964 และทง
ระเบดเสนทางล าเลยงอาวธและล าเลยงทหารจากเวยดนามเหนอผานดนแดนลาวและกมพชาเขาเวยดนามใตท
เรยกกนโดยทวไปวา “เสนทางโฮจมนห” อยางหนก ดวยเครองบนทงระเบด B-52 จากฐานทพอตะเภาและฐาน
ทพอน ๆ ในประเทศไทยอก 7 แหง ท าใหสงครามเวยดนามขยายขอบเขตและทวความรนแรงมากยงขน แมวา
ตอมามกองก าลงทางทหารสหรฐในเวยดนามใตกวา 500,000 คน และมการการโจมตทงระเบดอยางหนกของ
36
เครองบนสหรฐในเวยดนามเหนอและตามเสนทางโฮจมนหกไมปรากฏวาสหรฐจะมทางชนะสงครามในเวยดนาม
ลาว และกมพชาได เพราะสหภาพโซเวยตและจนกใหการสนบสนนทางเศรษฐกจและทางทหารแกเวยดนามเหนอ
ขบวนการปะเทดลาวอยางเตมทเชนกน รฐบาลไทยของจอมพลถนอม กตตขจรและพลเอกประภาส จารเสถยรจงม
ความเชอมนในสหรฐอเมรกานอยลง
ในการนดร.ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศอกเชนเคย มองเหนวาการพงพงหลง
ทหารจากสหรฐอเมรกาอยางเดยวนนไมเพยงพอเนองจากในยคสงครามเยนสหภาพโซเวยตและรฐบาลจนก
จ าเปนตองใหการสนบสนนรฐบาลคอมมวนสตเวยดนามเหนอและกองก าลงคอมมวนสตของขบวนการปะเทดลาว
อยางเตมททกรปแบบเชนกน โดยเฉพาะอยางยงกรณการทเวยดนามเหนอและลาวมพรมแดนตดตอกบประเทศจน
เปนแนวยาวหลาย 100 กโลเมตร สวนรฐบาลสหรฐซงเขดขยาดตอสงครามเกาหลป 1950–1953 มาแลว ไม
ตองการจะท า “สงครามเกาหลครงท 2” ในเวยดนามหรอลาวอก สหรฐจงไมกลาสงก าลงทหารบกเขาไปรกรบใน
ดนแดนเวยดนามเหนอหรอดนแดนลาว เกรงวาจะท าใหจนตอบโตโดยการสงทหารจนจ านวนมากเดนขาม
พรมแดนของทงสองประเทศลงมาชวยกองทพเวยดนามเหนอหรอกองทพลาวแดงไดอยางสะดวก และเกดเปน
สงครามซ ารอยทมลกษณะเปน “สงครามเกาหลครงท 2” ทสหรฐไมตองการใหเกดอก
เมอรฐบาลไทยมองไมเหนวแวววาสหรฐจะเอาชนะสงครามในเวยดนามดวยก าลงทหารได ในป
1966–1967 ดร.ถนด คอมนตรจงเรมหาแนวนโยบายตางประเทศแบบใหมใหแกประเทศไทย นนคอการด าเนน
นโยบายตางประเทศทลดความส าคญของการพงพงประเทศมหาอ านาจภายนอกภมภาค และหนมาแสวงหาความ
รวมมอทางเศรษฐกจ การเมองและสงคมกบประเทศในภมภาคเดยวกนทมอดมการณและนโยบายรวมกน นนคอ
การจดตงองคกรความรวมมอในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทกลายมาเปนองคการ “อาเซยน” ในป 1967
การทดร.ถนด จบการศกษาปรญญาเอกดานความสมพนธระหวางประเทศจากประเทศฝรงเศส ทานจงมความร
เกยวกบประวตศาสตรและปญหาความมนคงของกลมประเทศยโรปเปนอยางด สาเหตของสงครามโลกครงท 1
และครงท 2 ลวนเกดขนในทวปยโรป ทประเทศยโรปตอสกนเองอยางโหดรายทารณ ตอมาในสงครามเยน ปรากฏ
วาประเทศยโรปมสนตภาพและความมนคงมาไดสวนหนง และสวนทส าคญทสดคอการจดตงสมาคมถานหนและ
เหลกซงตอมากคอย ๆ ปรบรปแบบตามล าดบจนกลายเปนสหภาพยโรปในปจจบน (European Union – EU)
เหตผลทส าคญอกประการหนงของการจดตงองคการอาเซยนคอ ดร.ถนด คอมนตรไมพอใจการท างาน
ของ SEATO และบทบาทของสหรฐทค านงแตผลประโยชนของตนเอง และครอบง าการตดสนใจของประเทศ
37
สมาชก โดยไมปรกษาหารอกบประเทศสมาชกชาตเอเชย และสหรฐตดตอกบผน าทหารไทยเพอขอใชฐานทพโดย
ปราศจากสญญาขอตกลงใด ๆ และไมปรกษากบดร.ถนด คอมนตร จงท าใหทานมความเหนวาสหรฐใชประโยชน
จากการตกลงกบผน าฝายทหารของไทย โดยไมมขอตกลงหรอสญญาการใชฐานทพอยางเปนทางการ นอกจากน
ในป 1965 รฐบาลไทยยนยอมใหสหรฐใชฐานทพอากาศในประเทศไทยโจมตเวยดนาม ลาวและกมพชา ในป 1965
จนและโซเวยตไดเตอนไทยเรองการใหสหรฐใชฐานทพ จนหวาดระแวงวาสหรฐอาจใชฐานทพในประเทศไทยโจมต
จน หลงป 1964-1965 จนตอบโตประเทศไทยโดยการสนบสนนพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยทเคลอนไหว
ทางอาวธ ในขณะเดยวกน กลมประเทศในภมภาคกเกดขดแยงกนเองในหลายหลายประเดน กลาวคอ
เกดความขดแยงระหวางมาลายา–ฟลปปนส ในชวงป 1961-1967 และการปฏวตของพรรคคอมมวนสต
ในอนโดนเซย ฟลปปนสและมาเลเซยทะเลาะกนเรองปญหารฐซาบาห การกอตงสหพนธรฐมาเลเซยในเดอน
กนยายน 1963 ประกอบดวยมาลายา สงคโปร ซาราวคและซาบาห ท าใหมาเลเซยขดแยงกบอนโดนเซย
นอกจากนน องคการสมาคมแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asia – ASA) ทกอตงเมอ
31 กรกฎาคม 1961 และองคการมาฟลนโด (Maphilindo) ทกอตงในเดอนมถนายน 1962 กลมเหลว
ในปลายป 1966 และตนป 1967 ดร.ถนดจงไดเสนอแนวคดเรองการกอตง “องคกรความรวมมอแหง
ภมภาคประชาคมเอเชยตะวนออกเฉยงใต” (Southeast Asia Association of Regional Cooperation –
SEAARC) ใหผน าประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตพจารณา รวมทงใหรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ
อนโดนเซยชกชวนใหประเทศ พมา ลาว กมพชา เขารวมดวย แตถกปฏเสธเพราะประเทศเหลานมองวาไทยเปน
ประเทศท “ใกลชด” สหรฐอเมรกา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศประเทศอนโดน เซยคอ
นายอาดม มารก ไดเสนอใหเปลยนชอ SEAARC เปน ASEAN เพอใหเรยกใหงายขน นอกจากชกชวนมตรประเทศ
ในภมภาคใหรวมมอกนแลว ดร.ถนดยงตองชกชวนและอธบายเหตผลใหชาวไทยในประเทศไดเหนประโยชนของ
การจดตงองคกรในภมภาคดวยเชน ในวนท 15 มนาคม 1967 ดร.ถนดขอใหประชาชนไทยสนบสนนองคการ
อาเซยน โดยกลาววาสหรฐไดดถกชนชาตเอเชยและไมมความจรงใจในความรวมมอและ “คนไทยจ านวนมากยงยด
ตดอยกบความคดวา เพอนคอเพอน ศตรคอศตร ในความเปนจรงเราตองตนขนดขอเทจจรงแหงชวตวา ยงมศตร
ในหมเพอนและศตรกยงคงเปนศตร” ดร.ถนดไดชใหเหนคนไทยเหนผลประโยชนในระยะยาวในเรองความรวมมอ
ทางเศรษฐกจและสงคม โดยกลาววา “ความรวมมอทางทหารเปนเรองระยะสน แตการรวมมอทางเศรษฐกจและ
สงคมเปนนโยบายระยะยาว และเหนวาสงครามและลกปนไมสามารถแกปญหาได แตการแกปญหาอยทการ
ตระหนกวาอนาคตเราขนอยกบการท างานดวยกน ไมเพยงแตอยรวมกนปองกนแตตองสรางความมนคงและรวม
38
แรงรวมใจกนอยางจรงจง” เมอมการกอตงอาเซยนในปแรก มนกวชาการชาวตะวนตกหลายคนคดวาองคการ
อาเซยนคงมอายไมยนยาวเกน 2-3 ป เนองจากไมเคยมองคการภมภาคใดในเอเชยทรวมมอกนไดยาวนาน และ
ประเทศมหาอ านาจตะวนตกกไมสนบสนนการกอตงอาเซยนดวย โดยไมคาดคดวาอาเซยนจะประสบความส าเรจ
ยนยาวมามากกวา 50 ป ดงในปจจบน
อกบทเรยนหนง ทท าใหประเทศไทยมความหวาดกลวมากคอเมอสหรฐอเมรกาไมสามารถจะเอาชนะใน
สงครามเวยดนามได ประธานาธบดรชารด นกสน ไดตดสนใจปรบความสมพนธกบจนในป 1972 เพอใหจนชวย
กดดนใหเวยดนามเหนอยอมเจรจาหยดยงกบสหรฐ และยอมใหสหรฐถอนทหารออกจากเวยดนามอยาง
“มเกยรต” ในป 1973-1974 ภายหลงจากนนเวยดนามเหนอกเปดฉากโจมตเวยดนามใต และสามารถยด
กรงไซงอนไดส าเรจในวนท 30 เมษายน 1975 แตภายหลงจากนนอก 3 ปคอในวนท 25 ธนวาคม 1978 กองทพ
ของเวยดนามจ านวน 200,000 คน กบกโจมตกมพชาและยดกรงพนมเปญของรฐบาลเขมรแดงของพอล พตได
ส าเรจในเวลาเพยง 2 สปดาห สาเหตของความขดแยงระหวางสองประเทศคอมมวนสตในอนโดจนเกดจากปญหา
ความขดแยงเรองพรมแดนและเกาะระหวาง 2 ประเทศทท าใหเกดสงครามชายแดนระหวาง 2 ประเทศในชวงป
1976–1977 และปญหาเรองนโยบายการจดการการปกครองของ 2 ประเทศทแตกตางกน กลาวคอ รฐบาลเขมร
แดงของพอล พต มนโยบายกวาดลางกลมนายทนและชนชนปกครองเกาของรฐบาลลอน นอลใหหมดสน เพอจะ
ท าใหกมพชามการปกครองแบบคอมมวนสตทไมมชนชนใด ๆ หลงเหลออย ยกเวนแตชนชนกรรมชพและชาวนา
เทานน ท าใหเกดการ “ฆาลางเผาพนธ” ทรนแรงขนาดใหญ ท าใหประชากรเสยชวตไป 3 ลานคน ในขณะทชาวจน
และชาวเวยดนามกตองอพยพหลบหนออกนอกประเทศดวย
รฐบาลเวยดนามอางสาเหตการฆาลางเผาพนธและความแตกแยกภายในกลมรฐบาลเขมรแดงเองเปน
สาเหตใหเวยดนามตองใชก าลงบกรกและโคนลมรฐบาลของพอล พต ตามค าเชญของผน าเขมรแดงกลมของ
เฮงสมรน–ฮนเซน แตรฐบาลไทยและสมาชกอาเซยนเหนวาการกระท าของเวยดนามเปนการรกรานกมพชาทขดตอ
กฎหมายระหวางประเทศอยางรายแรงและขอใหเวยดนามถอนทหารออกจากกมพชาโดยทนทหรอน าเรองนให
องคการสหประชาชาตพจารณาเพอยตความขดแยงในกมพชา แตรฐบาลเวยดนามปฏเสธทจะถอนทหารออกจาก
กมพชาและพยายามทจะกวาดลางก าลงทหารของรฐบาลพอล พต ทถอยหนไปตงรบอยทางทศตะวนตกใกล
ชายแดนไทย
39
นอกจากน เวยดนามยงไดรบความชวยเหลอและการสนบสนนทางเศรษฐกจจากสหภาพโซเวยตและ
ประเทศทใกลชดกบของโซเวยต ในขณะทพอล พตขอความสนบสนนจากจน สวนประเทศไทยตองรบภาระ
การเลยงดผอพยพชาวกมพชาประมาณ 500,000 คนทหลบหนเขามาในดนแดนไทย รฐบาลไทยพยายามแก ไข
ปญหานโดยการรวมมอกบสมาชกอาเซยน เนองจากสหรฐอเมรกาปฏเสธทจะยงเกยวกบปญหาตาง ๆ ในเอเชย
ตะวนออกเฉยงใตอก ภายหลงสงครามเวยดนามยตลงโดยการพายแพของสหรฐและการสนสดลงขององคการซโต
ดงนนไทยและกลมประเทศสมาชกอาเซยนตองแกปญหากมพชาดวยตนเอง โดยปราศจากการชวยเหลอของ
สหรฐอเมรกาเพราะประเทศไทยถอวากมพชามความส าคญตอความมนคงของประเทศไทยมาก ดงนนประเทศไทย
จงไมมทางเลอกมากนก นอกจากการรวมมอกบจนทมความสมพนธทดกบรฐบาลพอล พต ในการนจนและ
เวยดนามไดขดแยงกนในปญหาเสนเขตแดนทางบกทแบงพรมแดนจน-เวยดนามและดนแดนหมเกาะพาราเซล
และสแปรตลยในทะเลจนใตนอกจากนนยงมปญหาขดแยงระหวางชาวจนและเวยดนามในเวยดนามเหนอ รวมทง
มการเปล ยนแปลงนโยบายตางประเทศของเวยดนามทหนไปสนบสนนสภาพโซเวยตมากกว าจน
หลงป 1975 อกดวย ดงนนจนจงมองการรกรานของเวยดนามตอกมพชาวาเปนการละเมดอธปไตยของกมพชา
อยางรายแรง และเรยกรองใหเวยดนามถอนทหารออกจากกมพชาโดยเรว แตเหงยนโคธค รฐมนตรวาการ
กระทรวงการตางประเทศของเวยดนามกลาววา “ปญหากมพชาเปนสงทเปลยนแปลงหรอหวนกลบคนไมได”
(Irreversible) และปฏเสธทจะถอนทหารเวยดนามออกจากกมพชา ในทางตรงกนขามเวยดนามไดจดตงรฐบาลหน
เฮงสมรนและฮนเซนขนมาเปนรฐบาลของกมพชา
ในตนปค.ศ.1979 จนจงโจมตเวยดนามเหนอตลอดพรมแดนจน-เวยดนามเพอสรางแรงกดดนใหเวยดนาม
ถอนทหารออกจากกมพชา จนรวมมอกบไทยและกลมอาเซยนจดตงรฐผสม น าโดยสมเดจเจานโรดม สหน
พรรคการเมองของนายซอนซาน รวมทงกลมรฐบาลเขมรแดง และน าเรองเขารองเรยนองคการสหประชาชาตให
ประณามเวยดนามทรกรานกมพชา แตคณะมนตรความมนคงขององคการสหประชาชาตกท าอะไรไมไดเพราะ
สหภาพโซเวยตวโตขอเสนอของกลมประเทศอาเซยน ดงนนรฐบาลไทยและอาเซยนจงไดแตสรางแรงกดดนทงทาง
เศรษฐกจ การเมอง และทางทหารตอเวยดนาม โดยเรยกรองใหนานาชาตคว าบาตรเวยดนาม ยตการให
ความชวยเหลอทางเศรษฐกจตอเวยดนามและรฐบาลเฮงสมรน ในขณะทไทยและจนเรยกรองใหนานาชาต
สนบสนนรฐบาลผสมของสมเดจเจาสหน ในทสดเมอโซเวยตลมเหลวในการพฒนาเศรษฐกจของตนเองในชวงป
1980-1986 จงไมสามารถจะค าจนชวยเหลอเวยดนามและกลมประเทศสงคมนยมทเปนพนธมตรของตนไดอก
ตอไป และไดยตการใหการชวยเหลอทางเศรษฐกจตอประเทศเวยดนาม ลาว และกมพชา ในปลายป 1989
40
เวยดนามจงตองถอนทหารของตนเองออกจากกมพชาและยนยอมใหชาวกมพชาจดการการเมองภายในประเทศ
ของตนเอง
ดงนน เราจะเหนวารฐบาลไทยตองปรบปรงนโยบายตางประเทศของตนเองใหเขากบการเปลยนแปลงของ
มหาอ านาจโลกอยตลอดเวลา และหนมาพงพงความรวมมอในกลมประเทศอาเซยนมากขนเรอย ๆ เปนล าดบ
ซงเปนนโยบายทมผลดและท าใหกลมประเทศอาเซยนรวมตวกนเพมมากขนทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม
ในขณะเดยวกนกขยายจ านวนสมาชกของกลมเพมมากขนดวยเชนกน ท าใหอาเซยนมความมนคงและเจรญเตบโต
จนเปนองคการภมภาคทไดรบความนยมชมชอบของโลก ทส าคญคอภายหลงการลมสลายของสหภาพโซเวยตใน
ป 1991 แลว เวยดนาม ลาว เมยนมา และกมพชากขอเขารวมเปนสมาชกขององคการอาเซยน ท าใหภมภาคเอเชย
ตะวนออกเฉยงใตมความมนคง และสามารถลดการพงพงประเทศมหาอ านาจภายนอกภมภาค ดงนนเราควรจะ
ด าเนนนโยบายตางประเทศโดยยดผลประโยชนของประเทศเราและอาเซยนเปนหลกเสมอ
บทเรยนในการด าเนนนโยบายตางประเทศของไทยทส าคญมากอกบทเรยนหนงทเกดขนมาไมนานทเราไม
ควรลม เมอเราเกดวกฤตเศรษฐกจทางการเงนในป 1997 ทเรยกกนวา “วกฤตการณตมย ากง” เพราะเกดขนจาก
ปญหาการด าเนนนโยบายทางการเงนทผดพลาดของรฐบาลไทย และประเทศมหามตรของเรากปฏเสธ
การชวยเหลอไทยอกเชนเคย เพราะตองการใหองคกร IMF (International Monetary Fund) ซงสหรฐอเมรกาม
อทธพลอยเปนผบบบงคบใหรฐบาลไทยเปลยนนโยบายการเงนของประเทศไทย รฐบาลไทยจงตองไปกเงนจาก
IMF พรอมกบรบมาตรการเปลยนแปลงนโยบายการเงนของประเทศไทย ทส าคญคอนโยบายของ IMF 11 ขอทบบ
บงคบไทยนนไมไดผล ซงองคการ IMF ประกาศยอมรบความผดพลาดในนโยบายของตนใน 5 ปตอมาและสารภาพ
วามาตรการดงกลาว IMF ไดใชกบกลมประเทศลาตนอเมรกามากอน ซงมสภาวะปญหาทแตกตางจากปญหาท
เกดขนในประเทศไทยและเอเชย จงท าใหมาตรการดงกลาวใชไมไดผลในไทยและเอเชย แตดวยเวลาทจ ากดจงไม
ขอลงรายละเอยดของปญหานในทน แตตองการจะชใหเหนวาวกฤตการณตมย ากงท าใหประเทศไทยและอาเซยน
มองเหนความจ าเปนวาเราตองมความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศจน ญปน เกาหลใตมากขน และท าให
องคการอาเซยนขยายความรวมมอกบประเทศเหลานจนเกดความรวมมอ “อาเซยนบวก3” ซงเปนผลดเพราะได
ขยายการคาและเศรษฐกจเพมมากขนอยางรวดเรว และอาเซยนกขยายความรวมมอเพมมากขนเรอย ๆ เปนล าดบ
จนเกด “อาเซยนบวก6” และ “อาเซยนบวก8” ในทสด
41
ดงนนเราควรจะตองด าเนนนโยบายทยดผลประโยชนของอาเซยนเปนใหญ ทเราเรยกวา ASEAN
Centrality หรอ ASEAN Way เพราะเราอยในภมภาคทมการแขงขนกนของมหาอ านาจทงจน สหรฐ และกญปน
ดวย จงตองรกษาดลแหงอ านาจทางเศรษฐกจ การเมอง และการทหารของมหาอ านาจเหลานในภมภาค ฉะนน
ภายใตสภาวะของการเปลยนแปลงในปจจบน อาเซยนกจะตองเปลยน จะตองปรบตวโดยค านงถงเปาหมายส าคญ
ของอาเซยนคอการพฒนาเศรษฐกจ การลงทนจากตางชาต ซงเปนวตถประสงคหลกของอาเซยน เพราะฉะนนเรา
ตองการพฒนาความสมพนธกบจน ญปน เกาหล EU ออสเตรเลย นวซแลนด สหรฐและรสเซย และกบประเทศ
ตาง ๆ ทอยากจะมาลงทนและรวมมอกบเรา แตในการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจการคา การลงทน
และการเมองกบประเทศตาง ๆ ทเปนประเทศใหญหรอประเทศมหาอ านาจ เรากพบกบปญหาใหมหลายประการท
ตองระมดระวง ตองท าความเขาใจ และหลกเลยงการเผชญหนาระหวางประเทศมหาอ านาจในภมภาคเอเชยทม
ผลประโยชนขดแยงกนดวย ตวอยางเชน เมอขยายความรวมมอมากขนกบจน ญปน เกาหลใต และอนเดย กจะ
พบวาจนและญปนมปญหาขดแยงกนหลายปญหาทยงคางคาแกไขไมได เชน
- ปญหาการรกรานแมนจเรยโดยญปนในป 1931 และสงหารหมซงเรยกกนวา “การขมขนนานกง” ของ
ทหารญปนในป 1937 ในจน
- ปญหา Comfort Woman ระหวางญปนกบเกาหลและจน
- ปญหากรรมสทธเหนอเกาะเซงกากหรอเตยวหย ระหวางจน-ญปน
- ปญหากรรมสทธเหนอเกาะทกโดหรอทะเคะชมะ ระหวางเกาหล-ญปน
- ปญหาขดแยงเรองพรมแดนจน-อนเดยจากแผนททองกฤษท าใหกบจน คอเสนพรมแดน McMahon
Line และเสนแบงเขตแดนท Doklam และปญหาความขดแยงเรองกรรมสทธ เหนอหมเกาะ Paracel และ
Spratly ในทะเลจนใตระหวางจน-ไตหวน-เวยดนาม-ฟลปปนส-มาเลเซยและบรไน เปนตน ซงเปนปญหาทท าให
เกดความขดแยงและเผชญหนากนระหวางจนกบสหรฐในทะเลจนใตดวย
ปญหาเหลานเปนปญหาทยงหาขอตกลงกนไมได ประเทศอาเซยนทไมเกยวของกบความขดแยงเหลานจง
ไมตองการจะเขาไปยงเกยวและขอวางตวเปนกลาง และขอใหทกฝายแกปญหาโดยการเจรจากนโดยสนตวธ
โดยเฉพาะปญหาเขตแดนเปนปญหาทส าคญมากส าหรบทกประเทศ แตปญหาทเรงดวนและไดรบความสนใจ
มากกวาคอปญหาการเตบโตทางเศรษฐกจของจนอยางรวดเรวใน 40 ปทผานมา ภายหลงการเปดประเทศและ
42
ตอนรบการลงทนตางชาตของจนจากยคเตงเสยวผงในป 1979 ถงยคประธานาธบดสจนผงในปจจบน ทเรยกกนวา
“The Rise of China” ท าใหประเทศจนมความเจรญมงคงไดเรวทสดในประวตศาสตรโลก เพราะจนสามารถลด
ปรมาณของคนจนลงไดถง 700 ลานคนภายใน 40 ป และคาดวาจะขจดคนจนไดทงหมดในป 2020 ซงคอนขางม
ปญหาทหลายคนกพดไปแลว
จะสรปอยางนวา ภายใตสภาวะการเปลยนแปลงแบบน แนนอนวาจนนนไดขยายบทบาทเศรษฐกจ
การลงทน ตงโครงการความรวมมอลานชางแมโขงขนมา และตงสถาบนอะไรตาง ๆ เพมขนมาเพอขยาย
ความรวมมอดานตาง ๆ แตถาถามวาสงทจนเสนอมาเปนความรวมมอนนเปนประโยชนตออาเซยนหรอเปลา
แมกระทงในประเดนน กมนกวชาการของอนเดยและของสหรฐหลายคนตความวา นเปนการขยายอทธพลของจน
โดยใหประเทศเหลานกยมเงน แลวกตดหนจน เชน โครงการสรางทาเรอในศรลงกาและโครงการรถไฟความเรวสง
และทาเรอของปากสถาน ดงนนกเปนกบดกหน (Debt’s Trap) หลายคนพยายามจะโจมตนโยบายตาง ๆ เกอบจะ
ทกอยางของจน แตกนาสนใจนะครบวา นอาจเปนวธการแขงขนระหวางมหาอ านาจ มการลงบทความ เขยน
นตยสาร อะไรตออะไร ประณามเรองเสนทางสายไหม (One Belt One Road) ของจน แตจนบอกมานานแลววา
ในยคอดตทจนท าการคาเสนทางสายไหม จนเคยลาประเทศไหนเปนอาณานคมสกหนงประเทศหรอไม เคยไหม
ไมเคยเลย แลวทกประเทศไดประโยชนจากเสนทางสายไหมหรอไม แลวคราวนท าไมถงมาบอกวาเสนทางสายไหม
ยคใหมเปนการลาอาณานคม เปนการขยายอทธพลทางเศรษฐกจของจน ดงนนอาเซยนจะตองพจารณาใหดวา
อะไรคอเปาหมายแรก (Priority) ของอาเซยน เราตองการเศรษฐกจ หรอตองการความมนคงในปจจบน เราม
ปญหาความมนคงลดลงหรอไม แลวกนโยบายเศรษฐกจจะท าใหอาเซยนตกอยใตอทธพลจนหรอไม จรงหรอเปลา
ขอใหพจารณาด แคนกอนขอบคณครบ
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ขอบคณครบทานอาจารยสรชย ทไดใหมองเหนบทบาทของจนในภาพใหญ
และมตทเกยวของกบอาเซยนเองกรวมไปถงอนเดย เกาหลใต และญปนดวย เทากบสรปใหผมในฐานะผด าเนน
รายการไปดวยเลยครบ
43
งานสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018 หวขอ
“จดยนของไทยและอาเซยนในสงครามการเมองการคาระหวางจนกบสหรฐอเมรกา”
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: เรยนทานรองอธการบดมหาวทยาลยธรมศาสตร รศ.ดร.กตต ประเสรฐสข และ
ทานผอ านวยการสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ มหาวทยาลยธรรมศาสตร รศ .ดร.สทธพล เครอรฐตกาล วนน
ทานผมเกยรตทกทานครบ สวนตวแลวเหนวาเรองของอเมรกากบจน เรากพดออมไปออมมา คนนนกบอกวาจนจะ
ขนมา คนนกบอกวาอเมรกาท าอะไรอย ทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ กเลยพดตรง ๆ เลยวาจะมสงคราม
จรงหรอเปลา เพราะฉะนนเรองสงครามเรากคอนขางจะกงวล เพราะวาเรากเคยเปนทงพนธมตรของสหรฐ และก
ตอนนเรากไปมความสมพนธทดกบประเทศจน วนนกเลยจะมาคยกนในหวขอชวงเชานะครบ “สงครามการเมอง
ระหวางจนกบสหรฐอเมรกา”
ผมขออนญาตแนะน าวทยากร และกขออนญาตเชญทานวทยากรขนบนเวทเลยนะครบ ทานแรกขอ
อนญาตแนะน า ศ.ดร.สรชย ศรไกร ทานเปนศาสตราจารยประจ าคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ใครทด
เรองจน เรองนโยบายตางประเทศ นคอกระบมอหนงนะครบ ทกเรองเกยวกบจน อกทานหนงนะครบขออนญาต
แนะน า หลายคนเหนภาพตดตาวาทานเปนมสเตอรอาเซยน กรอาเซยนนะครบ จรง ๆ แลวทานเปนศาสตราจารย
ประจ าคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร สอนดานสหรฐอเมรกา ขอเรยนเชญ ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร
อกทานหนงนะครบอาจารยของผมเอง อาจารยทานอยทคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทานเปน
กรรมการประจ าสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ทานช านาญดานเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษา และกมองทงจน
และสหรฐอเมรกาดวย รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐครบ
กตองปพนกนกอนนะครบ ขออนญาตอาจารยตรงไปตรงมาเลยครบวาสงครามจะเกดไหม สงครามคอ
อะไร สงครามในทนไมไดหมายความวาจะตองน าปนมายงกนแตรวมถงในแงของนโยบายตางประเทศ ในแงของ
ยทธศาสตรนะครบ เลาสวนตวนดหนง กคอวาผมเพงถกรฐบาลจนเชญไปอบรมดงาน เชญไปเดนทางรอบประเทศ
จน นงรถไฟฟาความเรวสงจากปกกงไปเซยงไฮ วงกลบมาปกกงอก นงรถไฟความเรวสงไปหางโจว บนไปเมองโนน
เมองนอยประมาณนานทเดยวนะครบ ทแรกผมไมคอยสนใจเรองจนเทาไร เพราะวาเรานนฝนอยากจะไปเรยน
อเมรกา แตพอไปจนแลว อาจารยสรชยครบผมเรมใจหวนไหวแลวครบ เดยวพอมาถงอเมรกาผมจะพดอกแบบหนง
นะครบ อาจารยสรชยครบจนตอนนเปนอยางไรครบ นโยบายแรงมากขนาดไหน แลวกสจนผงจะอยอกนานไหม
ครบอาจารย หมายถงระบบสจนผงเนยจะอยกบเราอกนานไหมครบ ขอเรยนเชญศ.ดร.สรชย ศรไกร ครบ
44
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: กราบสวสดครบทานผฟงทกทาน ผมเองกพงกลบมาจากการประชมทปกกงเมอเดอน
เศษ กมคนแนะน าวาเมองไทยควรจะพดหวขอน เพราะทปกกง สถาบนวจยของปกกงเขากพดกนเรองนนะครบ
เพราะวาเขามความสนใจมาก ประเดนกคอ การทจนพฒนา 40 ป แลวกกลายมาเปนประเทศทมเศรษฐกจทใหญ
ทสดเปนอนดบ 2 และก าลงจะแซงสหรฐในเรว ๆ นใน 5 ป ไมเกน 10 ป จะเปนอนดบ 1 ของโลก แตถาวดกน
เรองอ านาจการซอเปรยบเทยบ หรอ PPP (Purchasing Power Parity) จนแซงไปเรยบรอยแลวครบเปนอนดบ 1
ในเรองการคาจนกแซงไปแลวครบ จนเปนประเทศทคาขายมากทสดในโลก
ถาวดในหลาย ๆ ดาน เพราะฉะนน นกวชาการเราจงเรยกวา The Rise of China คอการพงทยานขนมาของจนซงเรวทสดในประวตศาสตรโลก ไมมประเทศไหนหรอกครบทสามารถใชเวลาเพยง 40 ป นบวาเปนประวตศาสตรของโลก และกจากจนซงเมอกอนเรากรอยวาเคยเจรญแลวกลาหลงลง เคยถกประเทศตะวนตกย าย แมกระทงญปนเพอนบานกยงมาย ายประเทศจนได คราวนมาถงพรรคคอมมวนสตจนตองการจะฟนฟประเทศจน แลวเขากท าไดส าเรจภายใน 40 ป แลวยงกวานนสจนผงซงขนมาเปนประธานาธบดของจน อยากปฏรปการเมอง และกตงนโยบาย ซงท าใหอเมรกาไมสบายใจเพราะสจนผงบอกแลวนะครบวาใน 40 ปทผานมาจนท าใหคนจนของจนพนจากความยากจนไป 700 ลานคน และกบอกวาอก 60-70 ลานคนทเหลอจะพนในป 2020 ประเทศจนจะไมมคนจนอกตอไป และพดอกดวยในป 2025 จนนาจะมเศรษฐกจทเปนไฮเทค 2050 จนจะเปนประเทศทพฒนาสงสดในดานไฮเทค ในเรองคณภาพสนคาทกอยาง พดไวชดเจน
ในอดตเรากเคยคดวาผน าจนพดเกนจรง ตงไวเพอคนในประเทศหรอตางประเทศเขาใจเชนนน แตทผาน
มาถาไปตรวจดจนสวนใหญเขาบรรลเปาหมายหมด คราวนเมอสจงผงตงเปาหมายเชนกนกเลยท าใหอเมรกากงวล
วาอเมรกาก าลงเสอมถอยลง (Declining) อเมรกาก าลงจะเปน Number Two อเมรกาจะสญเสยความเปนผน า
โลกในเรว ๆ น เพราะฉะนนสงเหลานเราจะท าใหมการแขงขนกนระหวางสหรฐกบจน หลายคนจงเกดความกลว
วาแลวจะเกดสงครามหรอไม เพราะถาเราพลกดในประวตศาสตรโลกเรากจะเหนวามความเสยงสง ซงถาเราพดถง
ใครทศกษาเรองประวตศาสตร สงทนกวชาการอเมรกนพดกนมากกคอ หลายคนบอกวาการแขงขนระหวางจนกบ
สหรฐตอนนจะน าไปส Thucydides’ Trap คอกบดกของ Thucydides หรอไม
กบดกของ Thucydides คออะไร เราจะเหนวาเมอ 314 ปกอนครสตศกราชม 2 อาณาจกรทยงใหญคอ
เอเธนสกบสปารตา สปารตาคอเกาแก เอเธนสโตขนมาทางการคา การเตบโตของเอเธนสขนมาเทยบชนกบสปาร
ตา นในกรกนะครบเมอ 2,000 กวาปมาแลวคอ 314 ปกอนครสตศกราช ในทสดสปารตากบเอเธนสตองท า
สงครามกนรบกนยาวนานถง 30 ป หลกฐานทเขยนโดยนายพล Thucydides ซงเปนนายพลของเอเธนสบอกไว
ชดเจนวาเอเธนสไมตองการรบกบสปารตา และสปารตากไมตงใจรบกบเอเธนสเลย แตกรบกน 30 ป แลวผลลพธ
45
คอยอยยบทงค เอเธนสมหาอ านาจใหมกพายแพ แตสปารตามหาอ านาจเกากยอยยบเสยหายมากเชนกน
Thucydides จงศกษาและตงขอสงเกตวาท าไมสองมหาอ านาจทแขงขนกนแลวบอกวาไมอยากจะรบกนแตท าไม
ตองมารบกน Thucydides กสรป 3 ประเดนใหญ สาเหตทไมอยากจะรบแตตองมารบกนนานถง 30 ป และก
เสยหายทงค กเพราะวาเหตผลขอทหนงคอเกดความกลว (Fear) ขอทสองกลววาจะเสยเกยรตยศ (Honor) และ
ขอทสามคอจะเสยผลประโยชน กลวหมายความวา สปารตากลววาเอเธนสก าลงจะขนมาแซงหนา และตวเองจะ
สญเสยความเปนผน า เหมอนอเมรกาตอนทเปนผน าโลกอยมาหลงสงครามโลกครงท 2 อเมรกาก าลงจะเปน
Number Two และคดวาอเมรกาจะยอมหรอ เขาจะไมเสยหนาหรอ อนนคอเกยรตยศ และขอทสามผลประโยชน
ซงจะเหนวาสปารตาในตอนนนมผลประโยชนมากมายและตอนนก าลงจะสญเสยผลประโยชนทเคยมไป เขาจะ
ยอมหรอ เพราะฉะนน Thucydides ไดสรปไว 3 ปจจยทท าใหสองอาณาจกร ไมอยากจะรบกรบ เพราะฉะนน
นกวชาการกลววานคอกบดก อเมรกาจะตกอยในกบดกของ Thucydides
Thucydides เขยนเรองนอยในหนงสอทชอวา Peloponnesian War ซงเราถอวาเปนต าราเลมแรกของ
ความสมพนธระหวางประเทศทใชเลาเรยนกน อาจารยบอกวาตองอานเลมน เพราะเปนต าราความสมพนธระหวาง
ประเทศเลมแรกของโลก ทกคนตองอาน ถาเรยนสาขาความสมพนธระหวางประเทศ ตองอานเลมน จงจะไดชอวา
เรยนทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ เพราะฉะนนตอนนนกวชาการอเมรกนกคดกนวาอเมรกาจะหลกเลยง
Thucydides Trap ไดหรอไม มนกวชาการอเมรกนหลายคนศกษาประวตศาสตรโลกในยคตอมาจนถงปจจบนก
พบวาจรง ๆ แลวกไมไดบอกวาตองรบกนเสมอ หลกเลยงได แตวาโอกาสหลกเลยงนอย มการศกษาโดย
ศาสตราจารย Graham Allison ไดศกษาปญหานในหนงสอของทานทชอวา Destined for War พบวาในการ
เผชญหนาระหวางประเทศมหาอ านาจเกาและใหมในประวตศาสตรทผานมาในอดต 16 ครง มสงครามเกดขน 12
ครงใน 16 ครง ซงเยอะนะ เพราะโอกาสทเกดขนคอ 75% เพราะฉะนนกภาวนาวาจนกบสหรฐคงจะไมตกอยใน
กบดกของ Thucydides
ตอมากมทฤษฎทสองทท าใหคนสนใจกนมากโดยเฉพาะอเมรกา กคออเมรกาในชวงตนศตวรรษท
19-20 มทฤษฎการเมองทส าคญคอ ทฤษฎภมรฐศาสตร ซงจะเหนวา Halford Mackinder กลาววาถาประเทศใด
ยด Eurasia คอ Europe กบ Asia ซงอยตดกนเปนทวปเดยวกนเรยกวา Eurasia ถาใครยด Eurasia ได นแหละ
คอดนแดนหวใจ คอ Heartland ถาใครยด Eurasia ได จะยดโลกได ถาใครยดเกาะโลกไดจะเปนผน าโลก สงทท า
ใหเกดสงครามโลกครงท 1 ครงท 2 เพราะในทงสองสงครามพยายามทจะยดดนแดน Eurasia และในสงครามเยน
ระหวางสหรฐกบรสเซย สหรฐกกลวรสเซยกเพราะรสเซยอยใน Eurasia และยดยโรปตะวนออกไปหมด
เพราะฉะนนเรองความคด Geopolitics (ภมรฐศาสตร) กจะตดอยในความคดของนกวชาการอเมรกนเปนจ านวน
46
มาก แลวตอนนท าไมกลวจนเพราะผน าจนมนโยบายสรางเสนทาง One Belt One Road โดยการรอฟนเสนทาง
สายไหมใหมทงทางบกและทางทะเล ซงจนก าลงขยายอ านาจเขาไปใน Eurasia นนเอง เพราะฉะนนอเมรกาจงมอง
เพราะวาถาเชอทฤษฎนและจนสามารถยด Eurasia ไดโดยนโยบายเศรษฐกจ อเมรกากจะเสยประโยชน
ในขณะทอเมรกาบางคนกไปเชออกทฤษฎหนง คอเชอทฤษฎของ Alfred Mahan ทกลาววาใครทจะครอง
โลกไดจรง ๆ นาจะเปนคนทยดอ านาจดนแดนชายฝงทะเล และกยดดนแดนชายขอบทวป Eurasia ทเราเรยกวาวง
แหวน คอดนแดนชายขอบ เพราะฉะนนสองทฤษฎตรงกนขามกน ระหวาง Heartland กบ Rimland อเมรกา
ตอนนเชอทฤษฎของ Mahan กคอยดดนแดนทเปนชายฝงทะเล และดนแดนชายขอบ ประเทศไทยในทวปเอเชยก
ถอวาเปน Rimland ของ Eurasia ตามทฤษฎของ Mahan ทบอกวาอ านาจทางทะเล และการยดดนแดนชายฝง
ทะเลของทวป Eurasia จะดกวาเพราะวา หนงเปนดนแดนทมงคง เจรญรงเรอง มการคาและการเดนทางทางทะเล
ทสะดวกกวามากเพราะตอนนนยงไมมรถไฟไมมถนนทสะดวกสบาย เพราะฉะนนอเมรกากเชอและยดเปน
มหาอ านาจทางทะเลภายหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา แทนสเปน องกฤษ โปรตเกส ทเปนมหาอ านาจทาง
ทะเลมากอน เพราะฉะนนจะเหนวานกวชาการชาวอเมรกนจ านวนหนงจงมองวาการทจนเสนอนโยบาย One Belt
One Road ไปถง Eurasia และ Africa เพราะจะยด Eurasia อเมรกาจงตองจบตามอง แตทงนและทงนนเรายง
พสจนไมไดเลยวา Heartland กบ Rimland ทฤษฎไหนถกกวากน เพราะยงไมมการพสจนอยางชดเจน
มอกทฤษฎหนงทนากลวเชนกนคอ ทฤษฎทสามทท าใหคนกลววาจนกบอเมรกาจะรบกนคอทฤษฎเรอง
Power Transition คอการเปลยนถายอ านาจ นกวชาการระหวางประเทศกดวาทกครงในประวตศาสตรทมการ
เปลยนถายอ านาจระหวางมหาอ านาจเกาไปสมหาอ านาจใหมจะเกดสงคราม เพราะฉะนนถาจนฟนตวขนมา
อ านาจจะถกถายจากสหรฐไปสจน ถามวาอเมรกาและประเทศในยโรปจะยอมหรอเปลา อนนเรยกวา Power
Transition Theory การเปลยนถายอ านาจนกวชาการหลายคนพดวาจะจบลงดวยสงคราม เพราะมหาอ านาจเกา
ไมยอม Power Transition เกดขนมผลส าคญอยางไร Power Transition ไมใชการเปลยนถายอ านาจเพยงอยาง
เดยว แตจะเปลยนถายหรอมการปะทะกนระหวางอารยธรรม ทศาสตราจารย Samuel Huntington เรยกวา
“การปะทะกนระหวางอารยธรรม (Clash of Civilizations) ” จะเหนชดวาอเมรกาเปนผน าโลกหลงสงครามโลก
ครงท 2 และกมอารยธรรมแบบตะวนตก เชอในเรองประชาธปไตย สทธมนษยชนและการคาเสร และกพยายาม
จะท าใหโลกเปนประชาธปไตยโดยการแทรกแซงอะไรตาง ๆ แตวาไมคอยส าเรจ ดงนนถาจนขนมาเปนมหาอ านาจ
โลก หลาย ๆ ประเทศทก าลงพฒนากจะพฒนาเลยนแบบจน คนจ านวนมากจะหนไปชนชมวาจนเพราะพฒนาได
เรวทสดในโลก แสดงวาระบบของจนดกวา
47
เมอกอนเราเคยเชออเมรกนและตะวนตกวาการพฒนาประเทศจะตองเปนทนนยมและการคาเสร และ
จะตองมพรรคการเมองหลายพรรค เปนประชาธปไตย แตความส าเรจของจน 40 ปทผานมา ท าใหทฤษฎของเม
รกาถกทาทาย เพราะจนเตบโตไดทงทจนเปนคอมมวนสต เปนสงคมนยม และจนไมไดชนชมในเรองประชาธปไตย
จนไมไดเปดการคาเสรแบบอเมรกาแตจนโตเรวกวา เพราะฉะนนขอนพสจนให โลกเหนวาแนวทางการพฒนา
เศรษฐกจและการเมองมหลายรปแบบ อยาไปเชออเมรกาทพยายามจะชกชวนวาทกประเทศในโลกจะตองใช
คานยมและท าตามอยางอเมรกาเทานน ความส าเรจของจนจงมผลกระทบตออดมการณของอเมรกามหาศาล
เพราะระบบของจนอาจดกวาและตอนนจนกออกกฎหมายเรยบรอยแลวใหประธานาธบดสจนผงเปนผน าจนได
ตลอดชวต และยดถอจรยธรรมตามแบบขงจอ
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบคณอาจารยมากนะครบ ผมฟงแลวผมรสกวานากลวจรง ๆ นะ เพราะวา
วนนใครดขาวเพอนบานเรา ประเทศขาง ๆ ทผน าอยมา 30 กวาป เพงยบพรรคฝายตรงขามและชนะเลอกตงไปนะ
ครบ บอกใหกไดครบ ฮนเซนครบ เขาบอกวาตอนนก าลงไหวตวทน จนเขามศพทใหมนะครบอาจารย ผมไมรวา
ในทางการเมองนเขามหรอเปลาคอ Chinification เขาใชค านเลยนะครบ นาสนใจมาก เพราะวาพอดทฤษฎททาน
อาจารยสรชยพดมา รสกวาประวตศาสตรจะซ ารอย ซ ารอยตงแตกรกกบโรมนมา แสดงวาอาจารยมองวาจนกบ
อเมรกาไมมมหาอ านาจอนมาแทรกเลยใชไหมครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ไมใชครบ อนนรอบแรกนะครบ รอบสองผมจะพดตอไป
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: รอบสองเดยวมาฟงดร.สรชย ทนหนมาฝงอเมรกาบางครบ ทานอาจารย
ประภสสรบอกวา 15 นาทนจะพอไหม เพราะวาอเมรกาก าลงเขาเรยกวาอะไรนะครบ Declined of Democracy
ใชไหม ตอนนทรมปก าลงขนมา TPP ไมเขารวมแลว ศ.ดร.ประภสสรคอคนทเชยร TPP มากนะครบ และกให
ขอมลเยอะมาก อาจารยคดวาเราควรจะท าอยางไรกบอเมรกาดครบ เชญครบทาน ศ.ดร.ประภสสร ครบ
ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: กอนอนตองขอขอบคณทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ นะครบทเชญ
ผมมารวมสมมนาในวนน ดวยเวลาทมอยในรอบแรก 20 นาท ผมจะฉายภาพใหเหนถงความสมพนธระหวางสหรฐ
48
กบจน ความขดแยง การแขงขนกนระหวางสหรฐกบจน โจทยในวนนเราไมใชแคเรองสหรฐกบจน แตจะน าไปสวา
ไทยกบอาเซยนควรจะมจดยนอยางไรตอสงครามการเมองการคา หรอความขดแยงระหวางจนกบสหรฐ ผมจะโยง
ไปสเรองของอาเซยนดวย เพราะอาเซยนเองกเปนตวแสดงทส าคญเชนเดยวกน ผมจะเรมดวยการวเคราะหในสอง
ภาค ภาคหนงจะพดถงเรองระบบความมนคงในภมภาค ดวาจนกบสหรฐเปนอยางไร อาเซยนเปนอยางไร สวนท
สองกจะไปพดถงเรองระบบเศรษฐกจหรอวาระเบยบเศรษฐกจภมภาค แลวดวาจนกบสหรฐแขงกนอยางไร และ
อาเซยนจะเปนอะไร อยางไร ผมกนาจะใชเวลาประมาณนในชวงแรก รอบสองกจะมากลาวตอวาแลวอาเซยนกบ
ไทยควรจะท าอยางไร
เรามาเรมดนะครบ ผมใชค าวา Regional Security Architecture ความหมายคอ “สถาปตยกรรมความ
มนคงในภมภาค” อาจจะใชค างาย ๆ วา “ระบบความมนคงในภมภาค” เปนอยางไร มกความเปนไปไดของระบบ
ความมนคงในภมภาค ผมกวเคราะหออกมาไดวามความเปนไปไดอยดวยกนอยางนอย ๆ 4 ความเปนไปได คอ US
Hegemony หรอวาการครองอ านาจของอเมรกา Scenario นเปนสงทเกดขนมาแลว แลวกยงเปนอยในปจจบน
คอชวงนระบบความมนคงยงถอวาอเมรกายงเปน Hegemony อย เราตองยอมรบนะครบวาสหรฐอเมรกาเขาใหญ
มานานตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 จรง ๆ แลวในชวงรอยปทผานมาคอศตวรรษแหงอเมรกาอยางแทจรง ตงแต
อเมรกาชนะสงครามโลกครงท 1 ในป 1918 อเมรกากผงาดขนมาเปน Number One ในโลกน ชนะสงครามโลก
ครงท 2 เยอรมนกบญปนมาทาทายระเบยบโลกของสหรฐ การทอเมรกาไปรวมมอกบองกฤษ ฝรงเศส แลวกจด
ระเบยบโลกขนมา เรยกวา Anglo-Saxon World Order คอระเบยบโลกทเราเหนไมวาจะเปนระเบยบเศรษฐกจ
โลก Bretton Woods System, UN อะไรตออะไรทงหมดทงหลายนอเมรกาเปนคนสรางขนมาทงหมด ไมวาจะ
เปนเรองสถาบนความมนคง สถาบนเศรษฐกจ เรองของระบบความคด สถาปตยกรรมวฒนธรรม ทกอยางเปน
อเมรกาหมดในโลกน อเมรกากตอยอดมาจากอารยธรรมตะวนตกซงครอบง าโลกมาหลายรอยปแลว
ในแงของสถาบนตะวนตก ความคดตะวนตก องคความรตะวนตก ทกอยางเปนตะวนตกหมด ตอนนมาด
วาการเปนผน าโลกของอเมรกาเปนไปไดอยางไร นกวเคราะหอเมรกนกวเคราะหออกมาเปนในเรองของการทจะม
อ านาจ เขาแบงมตหรอองคประกอบของอ านาจออกเปน 4 องคประกอบดวยกน มาจากหนงสอชอ The Grand Chessboard เขยนโดย Zbigniew Brzezinski ซงเปนอดต National Security Advisor ในสมยของ Jimmy
Carter เขาเขยนหนงสอเลมนไว เขาวเคราะหวาอเมรกาเปนมหาอ านาจเปนผน าโลกเพราะ 4 องคประกอบดงน
หนงกคออ านาจทางทหาร อเมรกามงบประมาณทางทหาร ปนนาจะประมาณ 7 แสนถง 8 แสนลาน
เหรยญสหรฐ อเมรกาทมมากในดานอ านาจทางทหาร คอการครองโลกดวยอ านาจทางทหาร อเมรกามพนธมตรทว
โลก ถาเราลองไลตงแตเหนอสดถงใตสดคอพนธมตรของอเมรกาทงนน แคเอเชยเทานนยงไมไดไปทยโรป เพราะ
49
ยโรปกพนธมตรอเมรกาทงนน ในเอเชย ญปนกพนธมตรอเมรกา เกาหลใต ไตหวน ไทย ฟลปปนส สงคโปร
มาเลเซย อนโดนเซย ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย ลวนเปนพนธมตรทางทหาร มการซอมรบทางทหารกบ
ประเทศเหลานเยอะมาก นไมไดพดถง NATO ในโลกตะวนตกนะครบทเขากคมอย แตตะวนออกกลางอเมรกากม
บทบามมาก คอตอนนก าลงมยทธศาสตรใหมเรยกวา Indo-Pacific Strategy ขยายจากมหาสมทรแปซฟกเขาส
มหาสมทรอนเดย ตอนนกกลววาทนจนจะขยายอทธพลเขาสมหาสมทรอนเดย กตองมาสกดจนซงเปนผมอทธพล
ตอตะวนตก นคออ านาจทางทหาร
องคประกอบทสองอ านาจทางเศรษฐกจ ในป 1950 อเมรกามเศรษฐกจครงหนงของเศรษฐกจโลกกคอ
50% GDP ของอเมรกาในป 1950 คอครงหนงของ GDP โลก ในขณะทตอนนนจนม GDP ประมาณสก
2-3% ของเศรษฐกจโลก ตอนนนเปนชวงทจนตกต ามาก เมอ 60 กวาปทแลว อเมรกาโดยทใหญมากในเรอง
เศรษฐกจเขาสรางทกสงทกอยางขนมาทเราเรยกวาระเบยบเศรษฐกจโลก Bretton Woods System สราง IMF
สราง World Bank สราง G7 ตง G20 ใชเงนดอลลารเปนเงนสกลหลกของโลก กคอรอยวาเงนดอลลารส าคญแค
ไหน ไมวาจะไปประเทศไหนจะตองแลกเปนเงนดอลลารกอน เพราะเงนสกลอนใชไมได มเงนอเมรกาเทานนทใชได
ท ว โ ลกอย ส ก ล เ ด ย ว ย ง ใหญ ม ากนะคร บ ว กฤต เศรษฐก จ เ ก ด ข น ม าก ค ร ง ๆ ก ม อ เ มร ก า เ ป น
ผกอบก 20 ปทแลวเราเกดวกฤตตมย ากง ถามวาใครกอบกวกฤตตมย ากง กอเมรกา คนอนท าไมได แลวกมาใช
IMF ซงมอเมรกาเปนแกนน ามาชวยไทย ไทยกไปก IMF กคงจ ากนไดเมอ 20 ปทแลว นคอความยงใหญของ
อเมรกาทางดานเศรษฐกจ
องคประกอบทสาม คอ เทคโนโลย ตลอดเวลาทผานมาอเมรกาเปนผน าเทคโนโลยมาโดยตลอดจนปจจบน
องคประกอบทส คอ วฒนธรรม American Culture Soft Power อนนส าคญมาก เพราะเปนอ านาจแฝง
อยโดยมองไมเหนทออกมาในรปของวฒนธรรมอเมรกน ออกมารปของหนง Hollywood ในเรองของเพลง ในเรอง
ของการใชชวต ในเรองของอาหาร ในเรองขององคความร ในเรองของอนเทอรเนต และในเรองของทกอยางทเราม
ชวตอยในแตละวน เราอยกบวฒนธรรมอเมรกนหมด แมกระทงเครองแตงกาย เครองแตงกายทคนในโลกนใสเยอะ
ทสดกคอกางเกงยนสกบเสอยด กคอเครองแตงกายประจ าชาตของอเมรกา
อทธพลอเมรกามหาศาล แลวนยงไมไดพดถงระบบทนนยมแบบอเมรกน ยงไมไดพดถงระบบ
ประชาธปไตยแบบอเมรกนนะครบ เพราะฉะนนพดงายๆ วาคนทวโลกกชนชมในวฒนธรรมอเมรกน แลวก
ยกยองและกยอมใหอเมรกาเปนผน าโลกดวยความเตมใจโดยไมตองบงคบ เพราะวาเราชนชมวฒนธรรมอเมรกน
50
แลวเดยวผมจะมาพดวเคราะหตอวาเดยวจนจะมาสอยางไร จนกยงหางอกเยอะนะครบ ตอนนจนแขงเรอง
เศรษฐกจ
เรามาด Scenario ทสองกนตอ Scenario ทสองกคอ Chinese Hegemony จะเปนไปไดไหมทจนจะ
ครองความเปนผน าในภมภาค อยางททานอาจารยสรชยไดวเคราะหไปแลววาจนรงเรองเรอง GDP The Rise of
China และอกไมนานจนกจะม GDP ทใหญทสดในโลก ตอนนจนกทมเงนมหาศาลในเรองงบประมาณทางทหาร
จนก าลงแขงกบอเมรกาอยางเตมทในทก ๆ มต อยางทผมไดพด ๆ มาแลวกคอทงเรองของมตทางดานการทหาร
มตทางดานเศรษฐกจ แลวกมตทางดานเทคโนโลย ทอาจารยอครพงษไดบอกไปแลววาจนเดยวนไปทไหนกไมตอง
ใชเงนสดแลว ใช QR code หมดแลว จายเงนดวย QR code หมดแลว คอจนไปเรวมากในเรองเทคโนโลยเพอทจะ
ท าใหตวเองไปเปนผน าในดานเทคโนโลยของโลก แลวกเรองสดทายคอเรองวฒนธรรม จนกพยายามแขงกบ
อเมรกาดานวฒนธรรม เชนเรองการตงสถาบนขงจอทวโลกเพอสอนภาษาจน โดยรวมแลวกยงคงตองจบตาดแบบ
ยาว ๆ ในทกมต วาจนจะสามารถแซงหนาอเมรกาไดจรงหรอ ในทก ๆ มตทผมกลาวมากคอทงทหาร ทงเศรษฐกจ
ทงเทคโนโลย และกทงวฒนธรรม จนอาจจะแซงอเมรกาไดในดานเศรษฐกจ อนนแซงไดแนนอนในอกไมนาน แต
ในเรองการทหาร ถามวาจนมพนธมตรกประเทศในเอเชย ในเรองมตทางดานตาง ๆ อเมรกาในชวง 10-20 ปทผาน
มากพยายามมยทธศาสตรทจะสกดกนการขยายอทธพลของจน โดยยทธศาสตรทใช ๆ กนมาตลอด อาจจะเรยก
รวม ๆ กนวาเปนยทธศาสตร Congagement กคอทง Connect ดวย ทง Engage ดวยรวมกน ทงปดลอมดวย ทง
ปฏสมพนธดวย คออาจจะปดลอมหลวม ๆ ทางการทหาร แตกยงปฏสมพนธทางเศรษฐกจ ยงคาขายกบจน ยงม
ความสมพนธทางการทตกบจน ฉะนนจะมการตดตอไปมาหาสกน
สงทเกดขนในอดตกเปนการผสมผสานกนระหวางยทธศาสตรปดลอมกบยทธศาสตรปฏสมพนธ สดสวน
จะเปนอย างไรกแล วแตผ น าของอเมรกาทม มมมองตางกน ในสมยล าสดกจะคอนขาง เปนมตของ
การปดลอม ของการสกดกนมากกวามตของปฏสมพนธ ในอดตแมจะปดลอมทางทหารแตไมเคยทอเมรกาจะม
ปญหากบจนทางดานเศรษฐกจรนแรง ไมเคยมสงครามการคาระหวางมแลว เพราะฉะนนกเลยกาวขามในสงทไม
เคยเกด เพราะฉะนนจงน าไปสความคดทวาตอนนก าลงลามไปสความขดแยงทรนแรงมากขนหรอไม เพราะในอดต
มกจะพดวาความขดแยงระหวางจนกบสหรฐเหมอนกบเปนวฏจกร เดยวกขดแยงกน เดยวกกลบมาดกน แตตอนน
เหมอนจะขดแยงกนโดยไมกลบมาดกนแลว อนนกยงเปนสงทยงไมชดเจนนะครบ อยางไรกตามผมอยากจะสรป
เรว ๆ เพราะเหลอเวลาอกไมมาก
51
สรปเลยนะครบผมยงมองวาถามองในมตทางความมนคง ดานการทหาร ผมวาอเมรกายงเปนตอจน ยงคม
เกมได ตวแปรทส าคญทจะเปนตวแปรทเขามาสอดแทรกนนกคออาเซยน อาเซยนมความรวมมอทางดานการเมอง
ความมนคง เรามประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ตรงนจะเปนตวแปรส าคญ เพราะฉะนนกจะม
ASEAN, ASEAN+1 อาเซยนพยายามจะมความสมพนธทดกบทงจนทงสหรฐ ม ASEAN+3, ASEAN+6, ASEAN+8
อนนกเปนมตของอาเซยน อนนกเปน Scenario ตอมากมความเปนไปไดทอาเซยนจะผงาดขนมาเปนแกนกลาง
ของระบบแขงกบสหรฐกบจน เรากไมใชดจากอ านาจ ตองดตวเราเองดวยวาเราจะท าอะไรไดบาง และเราจะ
สามารถมบทบาทอะไรไดไหม โดยล าพงไทยเองประเทศเดยวกอาจจะท าอะไรมากไมได แตถารวมใน 10 ประเทศ
อาเซยนเราท าอะไรไดมาก
Senario สดทายทางดานความมนคง คอ Multipolar System ซงกมความเปนไปไดสงวาจะออกมาแบบ
น จะมการแขงกน ถวงดลกน ตวแปรส าคญๆ อยางเชนสหรฐ จน อาเซยน ญปน อนเดย ออสเตรเลย กลม Quad
ซงกคอ สหรฐ ญปน ออสเตรเลย อนเดย คอนขางจะเปนพวกเดยวกน ทง 4 ประเทศนกกลวจนเหมอนกน โดย
อาจจะม อา เซ ยน เข า ไป เล นด วยก ก าล งจะ เก ดข น เป นระบบหลายข ว อ านาจทางด าน เศรษฐก จ
ในอดตอเมรกามอ านาจมาก แตพอตอนหลง ๆ กแผวไปเยอะ มญปนขนมา ลาสดกมจนขนมาทผมวเคราะหไปแลว
ตอไปจนกจะเปนประเทศทม เศรษฐกจใหญทสดในโลก เพราะฉะนนจนขณะนก เลนเกมส าคญกคอ
การเสนอ BRI ขนมา และกยงมอาเซยน มอนเดย เพราะฉะนนมความเปนไปไดกทางในเรองของระบบเศรษฐกจใน
ภมภาคทจะไปโยงกบจน กบสหรฐ และกอาเซยน ทางทหนงกคอ TPP ในสมยคลนตนใช APEC เปนหลกในการท
จะปกปองผลประโยชนทางเศรษฐกจของอเมรกา APEC ตอนหลงกแผวไป ตอประธานาธบด George W. Bush ก
มการเจรจาแบบทวภาคกไมไดผลมากนก อกตอนหลง ๆ อาเซยนกปรบบทบาทไปมาก ม AFTA ม AEC มการ
เจรจาอาเซยนกบจน อาเซยนกบญปน ฯลฯ ตอนนกก าลงเจรจา ASEAN+6 อก
อเมรกากก าลงมปญหาเพราะกลววาจนในทสดจะมายดโลก จะกลายเปนผน าทางเศรษฐกจ อเมรกาใน
สมยของประธานาธบดโอบามากลวมากกเลยน า TPP มาส TPP จะปดลอมจนทางเศรษฐกจเพราะวาอเมรกาเชญ
หลายประเทศในภมภาคใหเขารวม TPP ยกเวนจน แตพอมาในสมยทรมป มการเปลยนแปลงไป ทรมปไมตองการ
TPP แ ต ก ล บ ม า เ น น U nilateralism เ ข า ม อ ง ว า ถ า อ เ ม ร ก า ไ ด เ ป ร ย บ อ เ ม ร ก า ต อ ง ไ ป ก ด ด น
ทละประเทศ กดดนจน กดดนไทย กดดนเกาหลใต ทเขาก าลงท าอยนะครบ กเลยน าไปสการเกด Trade War
สงครามการคาขนระหวางจนกบสหรฐ เพราะวาอเมรกากกดดนจน ลงโทษจนดวยการขนภาษ จนกไมยอม
ขนภาษอเมรกา กตอบโตกนไปมา น าไปสสงครามการคา แตถามวาในทสดทรมปจะท าส าเรจไหมจาก
52
การกดดนประเทศอน ตวเองกสามารถจะเกบผลประโยชนไดหมด ผมคดวานาจะยงยากอย เพราะวา
อยางนอย ๆ จนกคงไมยอม ประเทศตาง ๆ กคงจะตอตานนยาก
Scenario ท 3 คอจนกลายเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาคโดยม BRI เปนเครองมอส าคญ
เรองนคอนขางยาวนะครบซงผมอาจจะมเวลาไมพอ อาจจะกลบมาตอรอบสอง BRI ตอนนมปญหามากนะครบ
เพราะจนกเสนอไวเยอะเรอง BRI แตพอเรมปฏบตจรง เรมไปรวมมอกบประเทศตาง ๆ เรมมปญหา อยางเชนใน
ปากสถาน จนลงทนเปนหมนลานใหปากสถานก ตอนนปากสถานกมปญหาในการใชคน จะท าอยางไร กตองใหจน
เขามา Take Over ทศรลงกากเปน ไปสรางทารถทาเรอใหศรลงกาก ทนศรลงกามปญหาใชเงนคน กเลยตองยก
ทาเรอใหจน หลาย ๆ ประเทศเรมกลว บงกลาเทศและมลดฟกพบปญหา ไลมาทางเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไทยก
พบปญหาเรองรถไฟความเรวสงไทย-จน ไปเจรจากนยดเยอมาก ลาวพบเจอปญหา มาเลเซยกพบปญหา
อนโดนเซยกมปญหา เพราะฉะนน BRI นนไมงาย ถามวาถามปญหาแลวจะน าไปสอะไร มความเปนไปไดอนอก
ไหม ความเปนไปไดทเหลอกคอวาอาเซยนอาจจะสอดแทรกขนมากลายเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจของ
ภมภาคโดยมการเจรจาในเรองของ RCEP หรอไมสดทายกจะกลบไปสสถานะเดม คอยงม AEC ยงมมหาอ านาจ
ตาง ๆ อย แตไมมใครสามารถจะครอบง าระเบยบเศรษฐกจภมภาคได
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ผมฟงแลวนะครบ จากศ.ดร. สรชย มาถงศ.ดร.ประภสสร ผมคดวาสงท
อาจารยสรชยพดไว ตงประเดนตงแตแรกเรองปจจยทท าใหเกดสงครามชดเจนมากกคอเรองของ 1. ความกลว 2.
เรองศกดศร 3. กคอเรองของผลประโยชน ผมมาทอาจารยอกทานหนงหนงนะครบ รศ .ดร. นภดล อาจารยครบ 3
เรองนอาจารยวเคราะหวาไทย อาเซยน กบจน แลวกสหรฐอเมรกา นาจะเปนปจจยไหน หรอวามนม Scenario 6
ท 7 ตอจากทานอาจารยประภสสรไหมครบ
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ทานอาจารยสรชย กบอาจารยประภสสรกไดพด ไดแสดง ไดท าใหเหน
ภาพการแขงขน และกการเผชญหนาระหวางสหรฐกบจน ถอวาเขมขนในหลากหลายมต มจดออนจดแขงแตกตาง
กน ตอนน ผมก อยากจะสนทนาต อ เน อ ง แตอาจจะมม มมองแตกต า งหลากหลายกน ไปบ าง คอ
การแขงขนระหวางมหาอ านาจในอดตตงแตโบราณ ผานยคสมยตาง ๆ เรองราวตาง ๆ บอยครงการเผชญหนากจะ
ลอคอย ในระบบตาง ๆ อยางเชน ชวงสงครามเยนท เ พงผานพนไปประมาณ 30 ป จะเหนไดว า เกด
การเผชญหนาระหวางโลกคอมมวนสตกบโลกเสร ลอคอยในระบบอดมการณระหวางโลกเสรประชาธปไตย-
คอมมวนสต ซงเปนอะไรทประนประนอมกนไมไดระหวาง 2 ฝาย เพราะฉะนนการเผชญหนากจะลอคอยในระบบ
53
ของอดมการณ การเผชญหนากจะเปนในทกมตเลย จะเหนไดวาสหรฐอเมรกากบฝายโซเวยดกบจนกจะมการ
แขงขนกนในดานการทหาร ดานเศรษฐกจ ดานระบบพนธมตร ดานเทคโนโลย เพราะฉะนนประเทศทเลก ๆ
โดยเฉพาะประเทศทอยในจดยทธศาสตร หลายๆ ประเทศกไมไดมทางเลอกมากในการแขงขนแบบนน อาจจะดวย
อยในจดยทธศาสตร สองกดวยเรองอดมการณของประเทศ เพราะฉะนนแตละประเทศกตองไปเขากบฝายใดฝาย
หนงอยางชดเจน อยางในชวงสงครามเยนประเทศไทยและหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอยในฝาย
สหรฐอเมรกา เรยกวาเปนพนธมตรกบอเมรกาภายใตสถานการณตอนนน
พอมาถงโลกปจจบน โลกหลงสงครามเยน ซงโลกกมความซบซอนมากขน การเผชญหนาระหวาง
มหาอ านาจซงเปนมหาอ านาจมานานแลวอยางสหรฐอเมรกากบจน ทเคยเปนมหาอ านาจแลวหายไปชวงหนงแลว
กลบขนมาใหม แนนอนการแขงขนม การเผชญหนาม แตเราจะเหนไดวาคราวนการแขงขนระหวางสหรฐกบจน
ไมไดลอคตดอยกบระบบอะไรทตายตวเหมอนในสงครามเยน ในชวงสงครามเยนมเรองของอดมการณ โลกเสร
และโลกคอมมวนสตลอคอย ปจจบนจะเหนวาจนมพรรคคอมมวนสตบรหารอยกจรง แตถาโดยเนอหากไมไดม
ความเปนคอมมวนสตเขมขนเหมอนชวงทศวรรษ 1950-1970 ทางเศรษฐกจกเหนวาทนนยมเขาไปมบทบาทอยาง
สงมากในจน เพราะฉะนนการแขงขนระหวางสหรฐกบจนคอนขางมความซบซอน เพราะฉะนนการแขงขนบางเรอง
กแขงขน บางเรองกรวมมอ ไมไดเผชญหนากนในทกมต จรง ๆ กพงพาซงกนและกนดวยในหลากหลายมต จะเหน
ไดวาบรษทยกษใหญของสหรฐอเมรกาจ านวนมากมาตงฐานการผลตในจนเพอมาขายสนคาใหชาวจนและกสงออก
ไปทวโลก และจ านวนหนงกสงกลบไปสหรฐอเมรกา จะเหนไดวาทสหรฐอเมรกาขาดดลการคาจนมากมาย
ความหมายอกอยางกคอวาสหรฐอเมรกาซอของไปจากจน กแปลวาจนกพงอเมรกา คอถามองตวเลขวาขาดดลก
เหมอนวาสหรฐอเมรกาย าแย แตจรง ๆ จนกพงอเมรกาเพราะอเมรกาคอตลาดใหญของจน เพราะฉะนนนคอโลกท
ผกพนธกนซบซอน
ถาจะนกถงทฤษฎ Complex Interdependence ของ Joseph Nye พดเรองนมาพกใหญ ๆ แลวนะ
ครบวาโลกเขาสระบบน พดมาตงแตสงครามเยนยงไมสนสดลง แตพอสงครามเยนสนสดลงภาพไมชดเจน จะ เหน
วาฐานการผลตกระจายกนไปทว อยางโทรศพทเครองหนง กจะมประเทศตาง ๆ ทผลตชนสวนตาง ๆ นบ 10
ประเทศ อาจจะรวมทงประเทศไทยดวย เพราะฉะนนนคอความซบซอน เวลาเกดความวนวาย เกดการชะงกงน
อะไรขนมากจะกระเทอนเครอขายการผลตไปหมด เพราะฉะนนจนเองหรอสหรฐเองไมไดอยในระบบเศรษฐกจ
แบบพงตวเอง เพราะฉะนนผมมองวาจนกบสหรฐแขงกแขง ในขณะเดยวกนการพงพากท าใหการแขงขนถก
ประนประนอมไปดวยเงอนไขการพงพา พอมการกระท าอะไรลงไปกระเทอนอกฝายหนงกจะกลบเขามากระเทอน
54
ตนเอง ตรงนผมมองวาเปน Scenario หนงซงเราจะตองมองมมนหรอเปลา โลกอาจจะไมไดตดอยใน Thucydides
Trap แบบเดม
คราวน ในทามกลางสภาวะทซบซอนแบบนประเทศเลก ๆ ทวโลกจะตองปรบตว ไมวาจะใน
ลาตนอเมรกา แอฟรกา สวนทส าคญกคอในอาเซยน ประเทศไทยจะวางต าแหนงอยางไรในความขดแยงน
คอจรง ๆ โดยหลกจะเหนไดวาปกตถามมหาอ านาจใหญ ๆ แขงกน ในประเทศเลก ๆ สามารถหาประโยชนจาก
ความขดแยงได แตความขดแยงคร งนซบซอนมาก เพราฉะนนโจทยไมงาย คอในแงท งภมรฐศาสตร
ภมเศรษฐศาสตรกจะเหนไดวาสหรฐอยไกลแตกมอทธพลในภมภาคนมานาน โดยเฉพาะหลงสงครามโลก
ครงท 2 โดยเฉพาะในชวงสงครามเยน และกผกพนธทางเศรษฐกจทางการทหาร โดยเฉพาะทางการทหารเดนชด
มาก และกม อทธพลในดาน Soft Power ในภมภาคนส งมากในแง อดมการณ แงวฒนธรรมรวมสมย
ตาง ๆ แมจนอาจจะมอ านาจดานการทหารหรอดาน Soft Power นอยกวาอเมรกา แตทางดานเศรษฐกจอ านาจ
เพมขนมาตลอดอยางรวดเรว และทส าคญคอในดานภมรฐศาสตร จนอยตดเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพราะฉะนน
นโยบายของจนยอมสงผลกระทบตอภมภาคนอยางหลกเลยงไมได
จะเหนไดวาปญหาบางอยางกเปนปญหาดงเดมทมมานานแลว ความมนคงดงเดมเรองพรมแดนทางบกกบ
พมา เวยดนาม ซงจนยงคยไมเรยบรอยด พรมแดนทางทะเลจนใตซบซอนเกยวของกบหลากหลายประเทศใน
อาเซยน อางสทธทบซอนกน เพราะฉะนนตรงนกกลายเปนสนามประลองก าลงระหวางสหรฐอเมรกากบจน เพราะ
อยในเสนทางการเดนเรอของโลกทเชอมระหวางมหาสมทรอนเดยกบเอเชยตะวนออก เพราะฉะนนจะเหนไดวา
ผลประโยชนกจะซบซอน คอถาเจรจากนหนงตอหนงประเทศเลก ๆ แถบนกไมมอ านาจตอรองกบจน แตพอม
อเมรกาเขามาอยในสมการ ประเทศเลก ๆ ทมอเมรกามาสนบสนน กจะมอ านาจตอรองมากขน แตเปนสมการท
ซบซอนดวยผลประโยชนของแตละประเทศกไมไดเหมอนกบของสหรฐอเมรกา เพราะฉะนนถาเรามามองเปนราย
ประเทศ ประเทศส าคญ ๆ ในภมภาคนอยางเชน ฟลปปนส กแนนอนเคยเปนอาณานคมของอเมรกา ใกลชด
อเมรกามาโดยตลอด เปนพนธมตรอเมรกาในชวงสงครามเยน และหลาย ๆ คนกมองวาฟลปปนสนาจะอยขาง
อเมรกาในความขดแยง แตปจจบนฟลปปนสแสดงทาทชดเลยวารกษาระยะหางจากอเมรกามากกวาทเคย
เพราะฉะนนสะทอนถงดลอ านาจ และความซบซอนของสถานการณ แตละประเทศกพยายามหาต าแหนงท
เหมาะสม จดยนทเหมาะสม สงคโปรเองกจะเหนไดวาเปนประเทศทใกลชดกบอเมรกา มความใกลชดทาง
เศรษฐกจมาก สงคโปรเองกแสดงทาทวาไมไดอยากจะเผชญหนากบจนในระบบพนธมตรทอเมรกาพยายามสราง
ขน อนโดนเซยซงเปนประเทศใหญซงกใกลชดกบอเมรกามากในสงครามเยน แตวาในตอนนอนโดนเซยกพยายาม
รกษาระยะหางเทา ๆ กนระหวางสหรฐอเมรกากบจน เวยดนามกนาสนใจ เวยดนามอยตดจน ในบรรดาประเทศท
55
พดมาไมตดจนนะครบ มทะเลมาขวางกน ไกลบางใกลบาง เวยดนามอยตดจนและกมความหลงฝงใจกบจนมานบ
1,000 ป ถกจนรกราน ยดครอง อะไรท านองน เวยดนามตอนแรกไมไววางใจจนสง แตในขณะเดยวกนกไมคอย
ไวใจสหรฐอเมรกา อนนกแสดงใหเหนวาแตละประเทศมความซบซอน และกพยายามก าหนดต าแหนงของตน สวน
ไทยกจะมาคยกนในรอบสอง อนนอยากใหเหนภาพของภมภาคนกอน
ประเดนทผมอยากจะสนทนากคอทามกลางความซบซอน ยงมความเปนพลวตดวย ลกษณะของ
การแขงขนกซบซอน ผมสงเกตวาอาเซยนหลดไปจากเวทการแขงขนน กลายเปนวาแตละประเทศเนนการเจรจา
ทวภาค ไปตามมมมอง นโยบาย อ านาจและเงอนไขของตนเอง ทดเหมอนวาอาเซยนยงไมสามารถก าหนดต าแหนง
แหงทของตนเองในการแขงขนนได จะเหนไดวาบทบาทของอาเซยนทามกลางการแขงขนระหวางจนและอเมรกา
ออนลงไปมาก ถาคยกนเกยวกบอะไรทมความขดแยง อยางเชนเรองทะเลจนใต คยกนทไรกวงแตก ซงเรองนกมอง
กนวาจนเขามาท าใหอาเซยนออนแอลงโดยตงใจ โดยอาศยบางประเทศซงอาจจะใกลชดกบจนมาก แตวาจรง ๆ
แลวมองอกมมหนงกเปนปญหาของอาเซยนเองทปรบตวไมไดกบบรบทใหมน อาเซยนอาจจะเกดขนภายใตบรบท
สงครามเยนและกปรบตวใหดจากสถานการณตรงนนตงแตสงครามเยนจนมาถงการเผชญหนากบเวยดนามก
ประสบความส าเรจ แตพอตอนหลงพอสงครามเยนสนสดลงแลวมาท า ASEAN Community ซงพดกนมากมายแต
กไมคอยมอะไร คนกลม ๆ เหมอนกบเราหาลทางไมเจอ จรงๆ แลวในความขดแยงอนเขมขนเรากยงหาทหาทาง
ไมได แลวกเหมอนไมมใครจะเปนผน า คอไทยเองเคยมบทบาทโดดเดนในหลาย ๆ ชวง ตอนนกเหมอนกบวาเราไม
อยในสถานะนนดวยหลากหลายปจจย อนโดนเซยซงเปนประเทศใหญกเหมอนอยากจะแกไขปญหาภายใน
มากกวา ผมไดคยกบนกวชาการอนโดนเซย และนกการทหารจากวทยาลยทางดานความมนคงอนโดนเซย ผม
พดคยวาประเทศอนโดนเซยโอกาสกด เปนประเทศใหญ เศรษฐกจเตบโต นาจะแสดงบทบาทน าในอาเซยนได เขา
บอกวาผน าปจจบนของเขาดเหมอนจะเนนปญหาภายใน จะเหนไดวาอาเซยนตองปรบตวอกมาก เราจะหา
ประโยชนจากสถานการณอยางไรจากความขดแยง ถาเรามต าแหนงแหงทชดเจน เราสามารถก าหนดจดยนท
เหมาะสม คอในความขดแยงของประเทศใหญ ๆ ประเทศเลก ๆ จะหาประโยชนไดมาก แตตอนนมความรสกวา
เราจะไมไดอะไรจากความขดแยงนเทาไร คอไมไดเทาทควร ในหลาย ๆ กรณอาจจะเสยประโยชน จงควรบททวน
แกไขกนอยางจรงจง
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ผมฟงดร.นภดล แลวกได Scenario ใหม คอหมายความวาถาเรามองแบบท
อาจารยประภสสรบอกเปน Bipolar ใชไหมอาจารย คอฝงหนงกเปนอเมรกาสวนอกฝงหนงกเปนจน คอถาสกน
อาจารยนภดลบอกวาไมนาไดเพราะทกคนตางเกยวของกนอย สนคาบางอยางกผลตทจน ผมคนหนงนะครบทาน
56
ผฟงครบผมกไมเขาใจวาเกดอะไรขนกบผม กคอวาจนเชญไปอบรมดงาน ตอมาอเมรกาสงหนงสอจากสถานทตมา
เชญใหไป Washington, D.C. เพอไปฟงนโยบายสหรฐตออาเซยน อาจารยสรชยครบเกดอะไรขนครบหรอ เปน
สงครามเรองของสงทเราอาจจะคน ๆ กนวาเปน Soft Power อาจารยสรชยครบรอบนอาจารยม 40 นาท เตมท
เลยครบ ขอเสยงปรบมอใหกบ ดร.สรชย ดวยครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณครบ ผมจะไดพดเตมทนะครบ ประเดนทถามมาดมาก ทงนเพราะจะเหน
วาสงทพดกนมาสวนใหญจะถกชาวตะวนตกชน า แลวเรากรเรองของจนนอยมาก แตวาเขาใจวาจนกบสหรฐจะรบ
กนหรอไม จะตองเขาใจจนดวยถงจะค าตอบได ประเดนแรกจะพดใหชดเจนกอนในเรองของ One Belt One
Road จะเหนวาการทจนรอฟนเสนทางสายไหมทงทางบกทางทะเลขนมาใหม จรง ๆ แลวไมใชนโยบายของจน แต
จนถกสหรฐบบ กดดน เพราะจะเหนไดวาอเมรกาปดลอมจนทางชายฝงทะเลหมดเลย ตงแตเกาหลใต ญปน
ฟลปปนส ประเทศไทยดวย สมยหลงสงคราม อนนคอแนวการปดลอมครงท 1 และกยงมแนวการปดลอมครงท 2
กคอทางเกาะกวม และกมหาสมทรแปซฟค เพราะนนจะเหนวาหลงสงครามโลกครงท 2 อเมรกากด าเนนนโยบาย
การปดลอม ไมใหจนเตบโต แตเมอจนปฏรป อเมรกากยงคงปดลอมอย และประเทศอาเซยนจ านวนมากโดยเฉพาะ
ไทย กเปนพนธมตรกบสหรฐ เพราะฉะนนจะเหนวาปจจบนนนโยบายของสหรฐกยงปดลอมจนอยในรปแบบของ
Indo - Pacific Strategy อนนจงเปนสาเหตวาอเมรกาเองมนโยบายทปดลอมจน จนตองการพฒนาเศรษฐกจ จน
มสทธจะพฒนาเศรษฐกจ เพราะฉะนนเมอจนตองการพฒนาเศรษฐกจ จนตองการทรพยากรตาง ๆ ทรพยากร
น ามน แกส ทกอยางรวมทงตองการตลาดดวย เพราะฉะนนจนจงไมมทางเลอกมากนก ตองขยายไปทางตะวนตก
นกวชาการจนบอกเราไมมทางเลอก อเมรกาปดเราหมดแลวในทาง Pacific ลอมเราไว 2 ชน 3 ชน แลว
ตอนนทรมปใหความส าคญกบไตหวนอก จะปลกไตหวนมาสกบจน เพราะฉะนนอเมรกาด าเนนนโยบายปดลอม
ตอตานจนมาโดยตลอดจนกระทงถงปจจบนน แลวขยายวงลอม เพราะฉะนนจนไมมทางเลอก จนจงตองขยายไป
ทางตะวนตก กคอ Eurasia ไปทางเอเชยกลาง และกไปจบมอกบรสเซย แลวกไปยโรป ทส าคญ EU ทงหลายกจบ
มอกบจนตอนรบจน เพราะวาจนเปนประเทศทใชน ามน แกสมากทสดในโลก เพราะฉะนนจนตองตอทอแกสและ
น ามนจากตะวนออกกลางและรสเซย และเหนวาเสนทางสายไหมทเคยท าใหประเทศจนเจรญ และกท าใหการคา
เจรญรงเรอง จงรอฟนขนมาใหมทงทางบกและทางทะเล เพราะตรงนอเมรกายงปดลอมไมได เพราะฉะนนเปน
ทางออกทางเดยว จนไมมทางเลอกเลย นคอทมาของ One Belt One Road ทสจนผงเสนอในป 2013
57
จนไมมน ามน ไมมแกส ไมมทรพยากรจนกพฒนาไมได นนคอสงทอเมรกาตองการ ตองการหยดไมใหจน
โต ตางจากในสมย Bill Clinton ซงสงเสรมจะใหจนเปดประเทศ เพราะอเมรกานกในใจวาถาจนเปดประเทศ จะ
เปนประชาธปไตย เปดเสร ดงทเกดเหตการณนกศกษามาเรยกรองประชาธปไตย นคอสงทอเมรกาตองการ แต
อเมรกาตองผดหวงเพราะวานกศกษาจนท าไมส าเรจ เตงเสยวผงใชทหารมาปราบ เพราะฉะนนจะเหนไดวาจนเหน
ทาทของสหรฐทกรปแบบ ในเมอสหรฐใชนโยบายเรองอดมการณการเมองไมส าเรจ กตองใชการปดลอมจนกระทง
ทกวนน ประเทศใดทมปญหาขดแยงกบจน สหรฐเขามามบทบาทดวยหมด เพราะฉะนนนคอปญหา สรปไมม
ทางเลอกนอกจากขยายไปทางตะวนตก นนกคอทางบกซงงายทสดกคอไปทางเอเชยกลาง ไปทางยโรป ไปทาง
ตะวนออกกลาง เพราะฉะนนจนจะตอทอและกพยายามจะสงเสรม รอฟน เมอรถไฟแบบเกาชา กเปลยนมาเปน
รถไฟความเรวสงจะไดไปเรวมากขน เพราะจะเหนไดวาการขนสงทางเรอจากเมองออไปถงลอนดอนใชเวลา 44 วน
จนใชรถไฟจากออไปถงกรงลอนดอนใชเวลา 16 วน นนคอรถไฟธรรมดาไมใชรถไฟความเรวสงดวย ใชเวลาเพยง
16 วน เพราะฉะนนจนกมประสบการณวาถาอยากรวยตองสรางถนนและรถไฟ อนนเปนค าโบราณเกาแกของจน
เลย เพราะวาถามแตปาไมมถนนจะคาขายไดอยางไร
แนวความคดเรอง One Belt One Road เปน Win-Win เปน Mutual Interest คอเปนผลประโยชน
รวมกน ไมใชวาจนจะมาขยายอ านาจครอบง า นนคอมมมองของสหรฐ แตมมมองของจนคอจนไมมทางเลอก
เพราะจนกมสทธทจะพฒนาเศรษฐกจ จนตองการทรพยากร จนตองการน ามน จนตองการแกส จนตองการตลาด
หาวาจนจะขยายอ านาจโดยใช Soft Power ใชทางเศรษฐกจ ใชทางวฒนธรรม นนคอมมมองแบบตะวนตก การ
มองกงกลาวท าใหเกดการทะเลาะกน คอตางคนตางมองตางกน แตจนบอกวาอเมรกาเองทบบจน ท าใหจนตองไป
ทางตะวนตก และกเหนวาท าไมยโรปเขาตอนรบจน ประเทศยโรปเขาเขามารวมมอกบจนมากมาย มแตอเมรกา
ญปน และอนเดยเทานนทไมรวมมอกบจน เพราะประเทศเหลานกงวลเรองอ านาจของจน สรปกคอวาจนท าเพราะ
ไมมทางเลอก เพราะจนคดวาจนมสทธจะพฒนา
จะเหนไดวาจนกบสหรฐมองโลกมองเศรษฐกจ มองสงคมการเมองตรงกนขามกน นกวชาการทงของจน
และอเมรกาหลายคนกเรมมองเหนแลววาสหรฐกบจนมมมมองทแตกตางกนมาก ยกตวอยางสหรฐมองวาอเมรกาม
วฒนธรรมสง ดสดในโลก แตจนกเชนกน จนกมองวาวฒนธรรมจนดทสด แลวท าไมฉนตองมารบวฒนธรรม
ตะวนตก ตางคนกตางคดวาตวเองมวฒนธรรม มของดอยแลว เพราะฉะนนจนกปฏเสธอยตลอดเวลา แลวทส าคญ
ทสดอเมรกาพยายามจะบงคบใหทกประเทศตองรบระบบการเมองของสหรฐ ใครไมรบกมกแทรกแซง แลวการ
แทรกแซงแลวการลมรฐบาลในตะวนออกกลางและในแอฟรกา ประสบความส าเรจหรอไม จนไมตองการแทรกแซง
การเมองเพราะเหนวาเปนเรองภายในของแตละประเทศ แตอเมรกาคดตางออกไป กอเมรกาเขาไปยยงสงเสรมให
58
พวกนกศกษา ใหพวกเรยกรองประชาธปไตยขนมาแลวเกดผลตอเนอง เกดสงครามในอฟกานสถาน ในซเรย ใน
อรก ในลเบย หรอทเราเรยกวา Arab Spring กถามวาประสบผลส าเรจหรอไม คนอเมรกนเสยเงนไปเปนจ านวน
มาก แคอรคประเทศเดยว 700 ลานเหรยญสหรฐ
จนบอกวาอเมรกาพยายามจะยดเยยดระบบใหทกประเทศ เพราะคดวาระบบของอเมรกาดทสด อเมรกา
เมอเรว ๆ นฉลองครสมาสตครบ 250 ป จนบอกวาวฒนธรรมของจนมอาย 5,000 ป ของอเมรกาแค 250 ป เหน
หรอยงตางคนตางมอง อเมรกาบอกวารฐบาลเปนสงทจ าเปนมาก ภาษาองกฤษจะใชค าวาเปน Necessary Evil
แตจนบอกวารฐบาลเปน Necessary Good เปนของดเพราะวารฐบาลเปนเสาหลกทจะจดระเบยบการปกครอง
แตอเมรกายดหลกเรองเสรภาพและการถวงดลอ านาจ การเมองจงวนวาย และประเทศไหนถาไมมวฒนธรรมท
ถาวร อยางเชนประเทศโลกท 3 ทงหลายมกยงเหยง เพราะฉะนนจนกบสหรฐจงมองระบบการเมองเรยกวาตรงกน
ขาม จนตองการใหรฐบาลนง และกท าหนาทบรหารประเทศ รวมทงวางแผนพฒนาเศรษฐกจ มองวารฐบาลเปน
เรองทด ไมไดเปนสงทเลวรายในมมมองของตะวนตกถงขนาดตองใหประชาชนมาถวงดลกน ใหพรรคตาง ๆ มา
ถวงดลอ านาจกน จะเหนวาแคเรองนอยางเดยว จนกยงไมเหนดวยกบมมมองของสหรฐ
ประการทสองวฒนธรรมของจนไมไดยกยองปจเจกชนเหมอนสหรฐ อเมรกาบอก วาปจเจกชน
(Individual) ตองมเสรภาพ จนบอกไมใช ตองดสงคมเปนสวนใหญ เมออเมรการวยกรวยอยคนเดยว รวยอยไมก
คนทเปน Billionaire เศรษฐโลก แตคนอเมรกสวนใหญกมกนมใช แตจนคดวาตองชวยคนสวนใหญ มมมองท
ตรงกนขามระหวางจนกบสหรฐ และจนกมองเหนวาระเบยบทด สจนผงยงตองกลบยดหลกขงจอ เพราะขงจอสอน
หลกในเรองของความสมพนธ 5 ระดบ อยางเชน ขาราชการจะตองซอสตยภกดตอผน า บตรกตองกตญญตอบดา
มารดา สามภรรยากตองเคารพกน พนองกตองสามคค เพอนกบเพอนกตองซอสตย จนกมองวาแบบนถกตองกวา
การทมองวาทกคนมเสรภาพ เพราะฉะนนจะเหนไดวาการจดระเบยบสงคมกไมเหมอนกนแลว
นอกจากน จะเหนไดวาสหรฐหลงจากเปนมหาอ านาจโลกหลงสงครามโลก จดระเบยบทกอยางเลยโดยใช
กฎระเบยบของสหรฐ และกฎหมาย กฎระเบยบเหลานจะไมเคยเชญจนมารวมก าหนดเลย สหรฐก าหนดเอง
ทงหมดและบอกวานดทสด ตองท าตามน แลวจะยดเยยดใหจนยอมรบ จนนนนกวชาการบอกวาเปน
นกปฏบต เขาใจ ค านงถงขอเทจจรงและแนวทางปฏบตได ไมเหมอนสหรฐ สหรฐจะตองท าแบบน จะตองใช
กฎหมายน ถาไมท ากมกเขาแทรกแซง จนมองวาทกอยางตองใหมพฒนาการ คอย ๆ ท าไปเรอย ๆ จาก
ประวตศาสตรจน 5,000 ป จนมองเหนสงเหลานดวาหลาย ๆ อยางจะเรงรดไมได เพราะฉะนนแลวจะมองสงท
อเมรกากบจนเหมอนกนอยางหนงคออเมรกาคดวาอารยธรรมของอเมรกาดทสด สงทสด จนกบอกวาอารยธรรม
ของจนกดทสดเชนกน เพราะฉะนน เรองนยงเปนประเดนทขดแยงกนอย โดยเฉพาะอยางยงผน าจนทกยคกบอกวา
59
จนไมคดวาอารยธรรมของอเมรกาจะด ไมคดวาอเมรกาควรจะยดเยยดใหทกประเทศจะตองยอมรบวฒนธรรมของ
อเมรกา จนกมวฒนธรรม 5,000 ป เพราะฉะนนนคอสงทจนวจารณมาตลอดวาระบบประชาธปไตยกอใหเกดความ
วนวาย ในขณะทระบบของจนตองการสรางระเบยบ โดยมรฐบาลเปนผน า ผวางแผนเพอประโยชนของคนสวน
ใหญไมใชคนสวนนอยแบบอเมรกา จนสามารถชวย 700 ลานคนใหพนจากความยากจนได เพราะฉะนนจนจงให
ความส าคญกบรฐบาลกลาง จะตองมความเขมแขง จะตองมความสามารถในการจดระเบยบ ท าใหประชาชนอยดม
สขโดยมรฐบาลเปนศนยกลางทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ทศนคตนตรงกนขามกบสหรฐทบอกวาประชาธปไตย
ดทสด อนนคอความแตกตางกนอยางสดขว
นอกจากน จนยงมองอกวาความชอบธรรมของรฐบาล ไมใชอยทเรองการการถวงดลอ านาจหรอเป น
ประชาธปไตย แตอยทการบรหารจดการ (Performance) จะบอกวารฐบาลจนดไมดใหดรฐบาลจนมประสทธภาพ
ใ น ก า ร บ ร ห า ร แ ค ไ ห น เ ป น ต ว ช ว ด Performance แ ล ว 40 ป ท ผ า น ม า ร ฐ บ า ล จ น เ ป น อ ย า ง ไ ร
ทกคนยอมรบและอยากเลยนแบบจน ขอขยายความเพมเตม จะเหนวาตงแตสมยเตงเสยวผงเปนตนมา จนกมการ
ปฏรประบบการเมอง ความสมพนธระหวางพรรคและขาราชการกบสมาชกพรรคไดมการปฏรปไปมาก ทาง
ตะวนตกสงสยวาคอมมวนสตจนพฒนาเศรษฐกจไดอยางไร ตองไปอานหนงสออกหลายเลมซงวเคราะหวาจนมการ
ปฏรปทท าใหระบบราชการของจนมประสทธภาพแขงขนกบตะวนตกได ความสมพนธระหวางพรรคกบระบบ
ขาราชการมเสรภาพและการแขงขน มการใชความร มการเสนอนโยบายตาง ๆ มากมาย จงท าใหจนเจรญ จน
ปฏรประบบของเขาตลอดเวลา และกค านงถงรปแบบการปฏรปทเหมาะสม ทเปนสงคมนยม เขาจงใชค าวา สงคม
นยมทมเอกลกษณเปนของชาวจน ไมไดน าแบบมาจาก Lenin หรอ Stalin แตวาเปนเอกลกษณทจนพฒนาเอง
เ พ ร า ะฉะน น จ น จ ง มอ ง ว า สห ร ฐ ม ก มอ งตน เ อ ง ว า เ ป น ผ น า ก า ร เ ผ ยแ พร ใ นก า ร เปล ย น ร ะบ บ
การปกครองทวโลก แตจนบอกจนจะไมแทรกแซง แตคดวาทกประเทศนาจะมความเขาใจและปฏรปการเมองของ
ตวเองใหดทสดได เพราะฉะนนจะเหนวาทงสองประเทศมองการเมองและมองกฎหมายระหวางประเทศแตกตาง
กน โดยเฉพาะอยางยงจะเหนวาจนมองวาจนเปนนกปฏบต ยกตวอยางปญหาเลก ๆ ทแกได มการพดกนมากถง
เรอง South China Sea เรอง Senkaku แมกระทงเรองปญหาไตหวน จนรวาปญหาเหลานแกไมไดในฉบพลน
เพราะฉะนนผน าจนจงบอกวาเรองเหลานหยดไวกอน ชะลอไวกอน นคอแนวคดแบบจน เพราะฉะนนการ
ทจนคอย ๆ เจรจา ใหมสนตภาพ คยกนกอนแลวรวมมอกนทางเศรฐกจ สงคมกอน ไมไดหมายความวาจนยอมรบ
แนวคดเรองกฎหมายของประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต กฎหมายตะวนตก แบบอเมรกา จนขอใหชะลอไวกอน
จนเปนนกปฏบต เพราะฉะนนจะเหนวาสหรฐกบจนขดแยงกนในหลายประเดนท าใหเกรงกนวาจะน าไปสสงคราม
แตถามองในแงน ไมนาจะเกดความขดแยง เพราะจนคดวาถาจะไมชนะ จะชะลอ จะเจรจา หรอหยดไวกอน
60
เพราะฉะนนจนกบสหรฐและหลาย ๆ ประเทศในอาเซยนจะหยดปญหาอะไรทแกยากไวกอน และอะไรทรวมมอ
กนไดกรวมมอกนกอน เพราะฉะนนนคอแนวคดระหวางสหรฐกบจนทไมเหมอนกนเลย
นอกจากเรองของแนวความคดทจนกบสหรฐแตกตางกนแลว กจะเหลอเรองใหญ ๆ จะเหนวานกวชาการ
ทงของจนและสหรฐยอมรบวาผน าจนเปนผน าทมเหตผล เพราะฉะนนจนจะมความยดหยนในการแกไขปญหาตาง
ๆ โดยเฉพาะอยางยงอยางเมอสหรฐยงมความเหนอกวาทางทหารตอจน แนนอนจนไมไดตองการมความเหนอกวา
ทางทหารตอสหรฐ ดงนนจนจะยดหยนและกหลกเลยงการท าสงครามกบสหรฐ แตกไมไดหมายความวายอมรบ
จนยงไมไดยอมรบวาไตหวนเปนเอกราช จนยงไมยอมรบการละเมดอธปไตยในเขตอธปไตยใน South China Sea
นคอแนวคดของจน เพราะฉะนนอะไรทจนคดวารอไดจนกรอ และทส าคญทสดจนจะมองเรองนโยบายตางประเทศ
และความสมพนธวาเกยวพนธกบมตหลาย ๆ อยาง ไมใชเรองใดเรองหนงทเปนเอกลกษณ จนมองวาทกอยางเปน
เรองการเมองระหวางประเทศ เปนเรองนโยบายตางประเทศพวพนกนหมดทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม
เพราะฉะนนจะตองเขาใจความสมพนธหลายมตในนโยบายตางประเทศ เพราะฉะนนผน าจนมองวาสงครามเปน
เรองของจตวทยาและการเมอง การไปอานต าราพชยสงครามของซนวของจนจะเขาใจมากขน นกยทธศาสตรตอง
ไปอานซนวคนละ 10 เทยว 10 รอบ เพอจะใหเขาใจซนว เพราะฉะนนจนบอกวาสงครามเปนเรองของจตวทยา
มากกวาเรองของการเมอง เพราะเปนเรองของการมองปญหาหรอการตความสถานการณ (Perception) ซงบอก
วา Perception ในการทมองและคดวาเปนจรง กอาจจะท าใหกลายเปนจรงขนมาได
แตตองเขาใจกอนวานนเปนมมมองของเราแตฝายเดยวทเราคดวาเปนจรง เพราะฉะนนจนกพยายามจะ
แยกวา เวลาจะวเคราะหสถานการณความขดแยง อะไรตออะไรตาง ๆ จะตองมองใหมนลกซงวาอะไรคอ
ขอเทจจรง อะไรคอสงทมนเปนมมมองของแตละฝาย เพราะฉะนนกจะเหนวานเปนมมมองของจน เพราะฉะนนจะ
เหนวาจนถาไมจ าเปนจะไมปะทะ ถาไมจ าเปนจะไมท าสงคราม หรอท าสงครามกท าสงครามเลก ๆ เพราะจนไม
เชอในการท าสงครามใหญครงเดยว แตจนบอกวาอาจจะท าสงครามเลก ๆ กได อยางเชน จนกเคยปะทะกบรสเซย
รบกบเวยดนามเรองชายแดน รบกบอนเดยเรองชายแดนมาแลว จะเหนวามปญหาของจนอยางหนงทท าใหหลาย
คนเขาใจผด เสนเขตแดนจนทงหมดในปจจบนใครเปนผก าหนด ใครเปนผเขยน ประเทศจกรวรรดนยมตะวนตก
เปนผเขยน เพราะวาองกฤษไดอนเดย รวมทงพมา เปนอาณานคมองกฤษกลากเสนพรมแดนเองหมดเลย คอ
เหตผลทจนไมไดลงนามรบรอง รสเซยสมยจกรวรรดกลากเสนเองหมด จนออนแอท าอะไรไมได เพราะฉะนน
พรมแดนจนทตดตอกบ 14 ประเทศ ลวนแตเปนพรมแดนทจนอดอดมาก เพราะลากขนโดยประเทศจกรวรรดนยม
ตะวนตก ลากโดยมหาอ านาจตะวนตกทใชก าลงมาบบจน เพราะฉะนนจนกเลยตองทน แตถาทนไมไดจรง ๆ กตอง
61
รบเพอจะเตอนใหรวาตรงนยงไมจบ นคอแนวคดของผน าจน เพราะฉะนนผน าจนจะไมชอบท าสงครามใหญครง
เดยว แตอาจจะท าสงครามเลก ๆ เพอจะเตอนวาสงเหลานยงตกลงกนไมไดเพราะไมยตธรรม
เพราะฉะนนนกวชาการหลายคนกเปรยบยทธศาสตรของจนกบสหรฐวา สหรฐเดนเกมสแบบหมากรก จน
เดมเกมสแบบหมากลอม คอย ๆ ลอม ซงเปนยทธศาสตรทตรงกนขามกนเลย จนเลนหมากลอมเพราะจนรอเวลา
จนเดนหมากหลาย ๆ เทยว แตสหรฐเดนเกมแบบไวรกกนเลย เพราะฉะนนจงคดวาเราไมไดกลววาจนจะท า
สงครามกบสหรฐงาย ๆ แตในขณะเดยวกนถาสหรฐใชก าลงทหาร จนกตองใชก าลงทหารเพอปกปองผลประโยชน
แตปกปองในระดบทปองกนตวเอง ยกตวอยางเชนสหรฐมนวเคลยรแลวทงลงฮโรชมา นางาซาก ชนะสงครามตอ
ญ ป น ใ น ส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร ง ท 2 ใ น ป 194 9 ร ส เ ซ ย ก ม อ า ว ธ น ว เ ค ล ย ร บ า ง แ ล ว จ น ก ม บ า ง ใ น
ป 1964 แตจนประกาศทนทวาจนจะไมเปนชาตทใชอาวธนวเคลยรกอน นนหมายถงจนจะใชนวเคลยรเพอ
การปองกนตนเองเทานน แตสหรฐไมเคยประกาศเชนนน รสเซยกไมไดประกาศดวยเชนกน เพราฉะนนจนพฒนา
อาวธนวเคลยรเพอปองปรามการโจมตของสหรฐหรอประเทศศตรอน ๆ โดยประกาศออกไปเลยวาจนจะไมใช
อาวณนวเคลยรกอน แตถามการใชกอนจนจะตอบโต แตจนจะไมใชนวเคลยรไปขมขประเทศอน เพราะฉะนนจน
ตองเสรมสรางก าลงกองทพ เพราะประเทศเลก ๆ อาจจะเอาเปรยบจนได จนกตองพฒนากองทพเพอสรางอ านาจ
ตอรอง ทเปนแนวคดของจน เพราะฉะนนจะเหนโดยทวไปวาจนจะใชก าลงทหารเปนเครองมอสดทายจรง ๆ สวน
ใหญจะใชเศรษฐกจและนโยบายทางการทต เพราะนกเกดมาจากวฒนธรรม 5,000 ปจรง ๆ ซงแตกตางจากสหรฐ
เพราะฉะนนถาเขาใจหรอมองจนในแงมมเหลาน กอาจจะสบายใจขนวาจนคงไมท าสงครามกบสหรฐในปหนา
แนนอน ไมวาสหรฐจะยวย จะกดดน กไมมทาง
จะเหนวาจนตอบโตนโยบายของประธานาธบด โดนลด ทรมป ของสหรฐอยางไร จนตอบโตโดย
การสรางพนธมตรกบกลมภมภาค อยางเชนกลม BRICS กลมเซยงไฮ (SCO) ซงกลมเหลานกมก าลงมากขนเรอย ๆ
และแนนอนทสด จนตอนนมความสมพนธแนบแนนกบรสเซย รสเซยกบอเมรกามนวเคลยรประมาณ 8,000 ลก
เทา ๆ กน เพราะฉะนนจนจงไมกลวสหรฐ เพราะวาถวงดลกนอย และจนกพยายามจะสรางนโยบาย One Belt
One Road จนกไมอยากเอาเปรยบประเทศอน ๆ ทบอกกนวามการเอาเปรยบอะไรตออะไร เพราะจนตองการจะ
สราง แตถาไมมเงนกกไมสามารถสรางได เมอจนใหเงนก ประเทศตะวนตกกจะกลาวหาวานคอเลหเหลยมของจนท
จะท าใหประเทศเลกเปนหนจน เปนกบดกของหน (Debt Trap) แลวจนกจะบบขอเชา 99 ป อะไรอยางนน นคอ
การมองในแงลบ แตในแงของจนประเทศเหลานไมมเงนจะสรางเพราะฉะนนจนตองใหก โดยตงธนาคาร AIIB ใหก
แลวกตงกองทน One Belt One Road ขนมาชวยเหลอดวย เพอทจะใหประเทศเลกสราง แตประเทศตะวนตก
บอกวานคอเลหเหลยมของจนทจะท าใหประเทศเลกตดกบดกของการเปนหน และประเทศเลกอยภายใตอทธพล
62
จน ดงนนจะเหนวาจนกบตะวนตกสกนในเรองของการโฆษณาชวนเชอ เพราะฉะนนโดยสรปกจะเหนวาจนเองกไม
ยอม
จนรสกวาผน าจนมหนาททจะตองพฒนาเศรษฐกจของจนดวยวธการตาง ๆ อยางนโยบาย One Belt
One Road กเปนวธการทจนจะไดทงตลาด ไดทงทรพยากร ในขณะเดยวกนกยงท าใหประเทศเหลานม
ความรวมมอใกลชดกนกบจน อยางยโรปเองกเหนดวย เพราะยโรปกเหนความจ าเปนวายโรปจะตองเขามารวมมอ
กบจน เพอทบรษทของยโรปจะไดเขามามสวนรวมในโครงการน ไมใชปลอยใหจนครอบง า แตสหรฐกบอนเดย
รวมทงญปนมองตรงขามมองวาจะไมรวมมอ เพราะไมตองการเหนจนมอทธพลเพมมากขนและมความมนคงมาก
ขนในอนาคตจงตอตาน อนนกเปนมมมองทแตกตางระหวางจนกบอนเดย สหรฐแลวกญปนดวย เพราะฉะนนจะ
เหนวาเกดการแขงขนหรอการเผชญกน จนรอได จนไมไดเรงรด จนวางแผนไปและกพยายามจะท า จนพยายามจะ
ท าไปเรอย ๆ ในสงทจนคดวาเปนความชอบธรรมของจน จนมหลกการมแนวคดมระบบของตวเอง และกพยายาม
จะรวมมอกบประเทศในภมภาคตาง ๆ และกพยายามทจะเปนมตร จนพยายามจะพดตลอดเวลาวาความรวมมอน
เปน Win-Win ไมใชการครอบง า เปนผลประโยชนรวมกน ไมใชการเอารดเอาเปรยบแบบตะวนตก
จะเหนวาประเทศในเอเชยและแอฟรกาในศตวรรษท 16-20 ในชวงอดต 400 ปทผานมาเปนอยางไร
ประเทศตะวนตกมาลาอาณานคมและปลนสะดมทรพยากร ประเทศดอยพฒนาในเอเชย แอฟรกาและ
ลาตนอเมรกาเกอบทงหมดเปนอาณานคมประเทศจกรวรรดนยมตะวนตก ฟลปปนสเปนอาณานคมของสเปน 350
ป แลวมาเปนอาณานคมของอเมรกาอก 50 ป อนเดยเปนอาณานคมขององกฤษ 300 ป มาเลเซยเปนอาณานคม
ของ อ งกฤษ 300 ป อน โดน เ ซ ย เป นอาณานคมของ เน เธอร แลนด 400 ป ส วนประ เทศไทยเปน
ประเทศเดยวทรอดพนจากการตกเปนอาณานคมขององกฤษหรอฝรงเศสดวยการด าเนนนโยบายทางการทตทชาญ
ฉลาดของผน าไทยในรชกาลท 4-5 แตสวนแอฟรกาทงหมดถกฉกออกเปนชน ๆ โดยตะวนตก ตอนนตะวนตกทง
แอฟรกาไปหมดแลว ใครไปชวยแอฟรกา มแตจนไปสรางรถไฟ สงแพทยสงความชวยเหลอเขาไป ใหเงนกกบโรง
การตาง ๆ เพราะประเทศเหลานยากจนเพราะตอนนสงครามเยนยตแลวไมมการแขงขนกนระหวางสหรฐกบรสเซย
อกแลว เพราะฉะนนเงนชวยเหลอทเคยไดถกตดหมด เพราะไมมความจ าเปน จนจงสามารถชกชวนใหประเทศ
เหลานหนมารวมมอกบจนได เพราะฉะนนจะเหนวาจนและประเทศแอฟรกา 30 กวาประเทศเขาประชมกบจน น
คอวธทจนผกมตร นคอวธการของจนทคอย ๆ ใช Soft Power
แตในขณะเดยวกนกตองสรางอ านาจปองกน เพราะจะเหนวาทรมปท าอะไร ความททรมปตองการสกดกน
จน ทรมปไดประกาศกอตง Space Force คอกองก าลงอวกาศเมอตนเดอนนเอง เพอทจะดแลจดยทธศาสตร
ปองกนการโจรกรรมหรอการรบกวนทางเสยง จะเหนวาสหรฐท าทกอย างทจะปองกนหรอขดขวางไมใหสหรฐ
63
เสยเปรยบหรอไมใหศตรไดเปรยบแตการกอตง Space Force ของอเมรกาเปนการละเมดกฎหมายระหวาง
ประเทศทมใหประเทศใดตงอาวธในอวกาศหรอดนแดนใด ๆ ในอวกาศ ในขณะทอเมรกาไมเคารพกฎหมาย
ระหวางประเทศดงกลาว ในขณะเดยวกนอเมรกากบอกใหประเทศตาง ๆ เคารพกฎหมายระหวางประเทศ แต
สหรฐไมเคารพกฎหมายระหวางประเทศเลย ในสงครามเยนมการแขงขนกนแบบนระหวางอเมรกากบรสเซย ใน
ทสดทงสองฝายมองวาอยาท าเลย เพราะการทน าอะไรไปตดตงทอวกาศ หรอบนดวงจนทร จะท าใหเพมการ
แขงขน แลวใครไดเปรยบ ใครเสยเปรยบ ไมมใครไดทงค เปนการสญเงนเปลา และอาจท าใหเกดอนตรายขน
เพราะฉะนนอเมรกากบรสเซยจงตองมกฎหมายเรองการหามใชอวกาศเพอการสงคราม แตประธานาธบดทรมปไม
สนใจ มการจดตง Space Force ขนมาแลว เพราะฉะนนจะเหนวาความขดแยงทจะเกดขนเกดจากอยางเดยวกคอ
เกดจากทาทของสหรฐ สหรฐไมตองการเหนจนเจรญเตบโตแลวแซงสหรฐ เพราะอเมรกาจะสญเสยการเปน
ประเทศทมอ านาจสงสดของโลก อนนคดวาเปนสงทส าคญทสด แลวกหวงวาจนจะมทางเลอกไมตองปะทะหร อ
เผชญหนากบสหรฐ
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบพระคณอาจารยดร.สรชยมากครบ ฟงเพลนเลยนะครบ เตมอมมาก ฟง
แลวผมรสกกลว ๆ กลา ๆ แลวนะครบตอนน อาจารยเตอนเรานะครบวาตอนนจนเขาคดอะไรอย อาจารย ดร.
ประภสสรครบ แลวอเมรกาเราจะท าอยางไรครบ จนเขาไปไกลมาก สก 40 นาทตอไปนอาจารยจะมองวาสงทจน
ท าเปนอยางไร ขอเสยงปรบมอใหกบดร.ประภสสรดวยครบ
ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: อยางทผมไดเกรนไวในตอนแรกนะครบวา รอบแรกผมจะพดเรองภาพใหญ
วาสหรฐกบจน อาเซยนเปนอยางไร ขดแยงกนตรงไหนอยางไร พอมาถงรอบ 2 กจะมาก าหนดวาแลวตกลงไทยจะ
ท าอยางไร จะวางตวอยางไร อาเซยนควรจะวางตวอยางไร ทามกลางความขดแยงระหวางมหาอ านาจโดยเฉพาะ
อยางยงระหวางจนกบสหรฐ ผมกจะมาขยายความตรงน กอนอนขอเนนในเรองของสจธรรมอนหน งใน
ความสมพนธระหวางประเทศนะครบ นนกคอค าวา “B ig powers always behave like big powers.”
มหาอ านาจกจะมพฤตกรรมเหมอนมหาอ านาจ ไมวาจะเปนจนเปนสหรฐเหมอนกนหมด มหาอ านาจตองการ
อ านาจ ตองการครอบง า ตองการเปนเจา ครองภมภาค ตองการผลประโยชนเหมอนกนทกประเทศ ไมคดวาจนจะ
แตกตางจากสหรฐ เพราะฉะนนอนนกจะมนยตอไทยกบอาเซยนวาจะตองตระหนกใหดวาจนกตองการ
ผลประโยชนของจน สหรฐอเมรกากตองการผลประโยชนของสหรฐ เพราะฉะนนไทยจะวางตวอยางไร ตอนน
64
ขดแยงกนเรองผลประโยชน จนกใหญ อเมรกากใหญอยแลว จนกใหญขนมาแขงกบอเมรกากเลยขดแยงกนกเรอง
ผลประโยชน มหาอ านาจขดแยงกนอยางทอาจารยสรชยพดอาจจะเลยเถดไปถงขนเกดสงคราม ตางคนตางอยาก
ใหญตามพฤตกรรมของการเปนมหาอ านาจ อยากใหญ อยากครองโลก เมอเปนเชนนไทยเราจะตองวางตวอยางไร
ผมมสตรอย 8 สตรนะครบ
1. เราตองเปนตวของเราเอง เราอยาไปเขากบใครมากเกนไป เราอยาเปนเขากบอเมรกา เราอยาไปเขากบจน
2. อยาไปพงใครมากเกนไป อยาไปพงจนมากเกนไป อยาไปพงสหรฐมากเกนไป อยาไปพงญปนมากเกนไป
3. ตองเปนมตรกบทกประเทศ มความสมพนธทดกบทกประเทศ กบจนเรากตองด กบสหรฐเรากตองด กบ
ญปนเรากตองด กบรสเซยเรากตองด
4. ตองถวงดล ไทยอาจจะไมกลาเลนเกมถวงดลอ านาจแบบเปดเผย กอาจจะแอบ ๆ ถวงดลกได เพราะถา
เราถวงดลชดเจนจนจะโกรธเรา อเมรกาจะโกรธเรา เรากแอบ ๆ ถวงดล
5. “ลไปตามลม” สมยจกรวรรดนยมตะวนตก องกฤษจะมายดไทย ฝรงเศสจะมายดไทย เรากใชการทต “ก
ลไปตามลม” เราไมไปทะเลาะกบองกฤษ เราไมไปทะเลาะกบฝรงเศส เราประนประนอมองกฤษ เรา
ประนประนอมฝรงเศส เราลตามลม อนนตองใชตอไป อนนคอความแหลมคมของการทตไทยทเราใชมา
หลายป
6. อยาไปมปญหากบประเทศอน อยาไปทะเลาะกบจน อยาไปทะเลาะกบสหรฐ
7. อยาใหใครมาครอบง าเรา อยาใหใครมาครอบง าไทย อยาใหใครมาครอบง าภมภาค อยาใหจนมาครอบง า
ภมภาค
8. อยาไวใจใคร ผมคดวามหาอ านาจไมวาประเทศไหนกไวใจไมได เพราะจะเขามาหาผลประโยชนทงนน
การเมองระหวางประเทศเปนเรองของผลประโยชนลวน ๆ ไมมมตรแทและศตรถาวร ไมมเพอนแทใน
ความสมพนธระหวางประเทศ จนกบไทยจะบอกวาเราเปนพนองกน อะไรตออะไร อนนกพดกนไป แตใน
ทสดกเรองของผลประโยชนนะครบ
จาก 8 ขอนผมกขอน าไปสยทธศาสตร จากประเดนตาง ๆ เหลานด าเนนยทธศาสตรอยางไร มาเรมดวย
ยทธศาสตรดานความมนคง ผมคดวาจากทพดมาแลว 8 ประเดน อนนนส าคญ อนนนเปนหวใจ ทนผมจะแปลงมา
เป น เ ร อ ง ของน โ ยบายต า งป ระ เทศ อนแรกผม ใช ค า ว า Omni-Directional Diplomacy เ ร าต อ ง ม
การทตรอบทศทาง อนนผมใชในแงของทงไทยทงอาเซยนกคลาย ๆ กน เรามทศทางเดยวกนได ไทยกเดน
แบบน อาเซยนกเดนแบบนเหมอนกน ไทยมการทตรอบทศทาง อาเซยนกตองมการทตรอบทศทาง เราตองม
65
ปฏสมพนธกบทวทกทศทกทาง กบเพอนบานเรากตองด กบอาเซยนเรากตองด กบจนกตองด เราจะตองม
เปาหมายในการด าเนนความสมพนธดานการทต
แมวามหาอ านาจจะขดแยงกน มหาอ านาจพยายามจะมาครอบง า แตไทยเรากตองมจดยนของเรา ตองม
เปาหมายของเรา เปาหมายของเราทมมานานหลาย 10 ปแลวคอเราอยากจะเปนศนยกลางของอาเซยน เรา
อยากจะเปนศนยกลางของเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะอยางยงเราอยากจะเปนศนยกลางของแผนดนใหญ
เอเชยตะวนออกเฉยงใต จากแผนทนกจะเหนไดวาไทย ยทธศาสตรเรากคอเราอยตรงกลาง มประเทศเพอนบาน ม
อาเซยน มเอเชย เรากตองมนโยบายในการกระชบความสมพนธกบประเทศเพอนบาน ขยายวงออกไป วงท 2 ก
เปนอาเซยน วงท 3 กเปนเอเชย วงนอกสดกเปนมหาอ านาจตาง ๆ กบสหรฐกบยโรป อกอนทคลายจะเปน Grand
Strategy ของเราในระยะยาวกคอค าวา “Middle Power” ยทธศาสตรในอก 20 ปขางหนาของไทยเราจะเปน
ประเทศร ารวย นคอเปาหมายของเรา ตอนนม GDP อยประมาณ 6,000-7,000 เหรยญตอคนตอป เกณฑของ
ธนาคารแหงประเทศไทยในการทจะเปนประเทศร ารวยตองม GDP เกน 13,000 เหรยญตอคนตอป เพราะฉะนน
เรายงขาดอกเยอะ ถาเราตงเปาหมายวาเราจะเปนประเทศร ารวยภายใน 20 ป เราจะตองมอตราการเจรญเตบโต
ทางเศรษฐกจสงตอเนองไมต ากวา 5% ตอป ซงเรายงท าไมได ปนกอาจจะเกอบ ๆ 5% แตยงไมถง เพราะฉะนน
ภายใน 20 ปเรากอาจจะยงไมเปนประเทศร ารวย แตกกง ๆ แลว
ดวยสภาพทเราจะเปนประเทศร ารวยภายใน 20 ป แลวสถานะของเราในเวทโลกเราจะเปนอะไร เราจะ
เปน “Small Power” ผมคดวาเรานาจะมองอะไรทมากกวานน นอกจากเปนประเทศทเลก ๆ จน ๆ เราควร
จะตองมความฝนของเรา เราไมอยากจะเปนประเทศเลก ๆ จน ๆ นะครบ เราจะเปนประเทศทร ารวย
ไมจน และกไมเลก แตเราไมสามารถเปนมหาอ านาจได อ านาจเราไมพอ เราเปน “Big Power” ไมได เพราะฉะนน
ระหวาง “Big Power” กบ “Small Power” กคอ “Middle Power” เราเปนประเทศทมอ านาจขนาดกลางได
ตวอยางประเทศทเปน Middle Power เชน เกาหลใต ออสเตรเลย แคนาดา ฝรงเศส อตาล องกฤษ เราจะเหน
เปาหมายของเราในระยะยาว 20 ป และอาจจะเปนเปาหมายของอาเซยนดวยในอก 20 ปขางหนาวาอาเซยนจะ
เปน “Middle Power”
ในเวทระหวางประเทศ การทเราจะเปน “Middle Power” การทอาเซยนจะมบทบาทมากขน การทไทย
จะมบทบาทมากขน เราจะตองวางเกมยทธศาสตรกบมหาอ านาจทแหลมคม หนไมพน 2 ค านในยทศาสตรของ
มหาอ านาจไมวากบจนหรอกบสหรฐกคอ Balancing กบ Engagement กคอเราจะตองปฏสมพนธกบจน เรา
จะตองปฏสมพนธกบสหรฐ แตในขณะเดยวกนเรากตองถวงดล ผมวเคราะหไปแลวในตอนตนเกยวกบ
4 ตวแบบนทจะเปนเรองของอนาคตของระบบความสมพนธระหวางประเทศในภมภาคน แบบท 1 อเมรกาครอง
66
ความเปนผน า แบบท 2 จนครองความเปนผน า แบบท 3 อาเซยนเปนแกนกลาง แบบท 4 ระบบหลายขวอ านาจ
ถามวาไทยกบอาเซยนควรจะสนบสนน Scenario ไหน ค าตอบกคอเราควรจะสนบสนน Scenario ท 3 กคอ
พยายามจะผลกดนอาเซยนใหเปนแกนกลางของสถาปตยกรรมในภมภาค สองกคอ Scenario ท 4 Multipolar
System ถาเราไมสามารถจะท าใหอาเซยนเปนแกนกลางได เรากตองเลนเกมในหลายขวอ านาจในภมภาคใหได
อยางมประสทธภาพ แลวก Scenario อเมรกาเปนผน ากบจนเปนผน า เรายงไมตองการเหน ผลประโยชนของไทย
คอถาอาเซยนเดนขนมาจะไดประโยชน ไมใชจน ไมใชสหรฐ แตวาในขณะทจนกยงใหญอย อเมรกากยงใหญ เราก
ตองมยทธศาสตรเรากตอง Balance ตอง Engage ไปเรอย ๆ
แตขณะเดยวกนเราตองมเปาหมายใหอาเซยนเปนแกน ทนอาเซยนจะเปนแกนเราตองท าอะไรบางทจะท า
ใหอาเซยนเปนแกนกลางของสถาปตยกรรมความมนคงในภมภาค ตามทอาจารยนภดลบอกวา อาเซยนยงตอง
ด าเนนการอกมาก การทอาเซยนจะเปนแกนกลางของระบบได เปนศนยกลางของระบบ หรอทเราเรยกวา
“ASEAN Centrality” การทจะเปน Core เปนแกนกลางตองมความรวมมอทเขมขนแลวกตองเขมแขง ตองม
เอกภาพ อาเซยนมเอกภาพไหม อาเซยนเขมแขงไหม อาเซยนมความรวมมอทเขมขนไหม ค าตอบกคอวายง
อาเซยนไมมเอกภาพ ประชาคมอาเซยนยงไมส าเรจ อาเซยนยงไมเขมแขง อนนอาจารยนภดลกไดกลาวถงไปแลว
วาปญหาใหญของอาเซยนกคอความแตกแยก อาเซยนแตกแยกเพราะยงไมรวมมอกนจรง เรายงไมไดเปน
ประชาคมอยางแทจรง แตกแยกเพราะวามหาอ านาจตองการใหแตกแยก อยาลมนะครบวายทธศาสตรท
มหาอ านาจใชกนมาหลายพนปในการทจะปกครองประเทศเลก ๆ กคอยทธศาสตรแบงแยกและปกครอง “Divide
and Conquer” ปจจบนมหาอ านาจกยงใชยทธศาสตรนอย อยาใหอาเซยนรวมกนตด อยาใหอาเซยนมเอกภาพ
ผมคดวาทงจนและสหรฐอเมรกากด าเนนยทธศาสตรนกบอาเซยน เพราะฉะนนค าถามกคอวาแลวเราจะท าอยางไร
ทจะท าใหอาเซยนมความสามคคกน ไมแตกแยก ผมมองวาการทจะท าใหอาเซยนมเอกภาพและสามารถทจะมพลง
ทเขมแขง มอ านาจตอรองทจะไปสกบมหาอ านาจอยางสหรฐกบจนได คอ
1. เราจะตองรบพฒนาเรองของอตลกษณรวมจะตองมความรสกวาเปนพวกเดยวกน ตอนน 600 ลานคน
ในอาเซยนยงไมรสกวาเปนพวกเดยวกน เรากรสกวาเราเปนคนไทย แตพอบอกวาเราเปนคนอาเซยนไหม เร ากยง
ไมมความรสกนน ไมมอตลกษณรวม อนนกเลยท าใหอาเซยนออนแอ อตลกษณรวม ผลประโยชนรวมกน ตราบใด
กตามถา 10 ประเทศเหนวามผลประโยชนรวมกนในการทเราจะไปมยทธศาสตรอะไรกบมหาอ านาจ กจะเขมแขง
เหมอนอยางอาเซยนเคยมผลประโยชนรวมกนในการตอตานเวยดนามทยดกมพชา หลงจากอาเซยนประสบ
ความส าเรจในสงครามเยน กตองมผลประโยชนรวมกนในการทจะจดการกบปญหานกท าใหอาเซยนมเอกภาพ
สามารถจะมจดยดรวมกนได แตตอนนทพอพดถงเรองทะเลจนใตกวงแตก เพราะแตละประเทศมองผลประโยชน
67
ไมตรงกน บางประเทศอยางเชนกมพชาไมไดมสวนไดสวนเสยกบทะเลจนใตเลย ในขณะทฟลปปนส เวยดนาม
เกยวของเตม ๆ ฟลปปนสกบเวยดนามกตองการผลกดนอาเซยนใหไปพดคยกบจน แตกมพชาไมตองการ
ผลประโยชนไมตรงกน ผลประโยชนไมรวมกนกวงแตก ตกลงกนไมได อยางน เปนตน ตองมยทธศาสตรรวมกน
ตองมการเรงพฒนาในเรองของการเตรยมประชาคม ในทสดกจะตองท าอยางไรทจะใหอาเซยน 600 ลานคน รสก
ในค า ๆ น ค าทใชมากนตงแตสมยโบราณทเปนส านวนไทยกคอวา “รวมกนเราอย แยกกนเราตาย” ถาทกประเทศ
ในอาเซยนตระหนกถงค า ๆ น กจะมพลงท าใหอาเซยนมารวมกน อนนกเปนในเรองของวงแรกนะครบ
2. กคอ ASEAN+1 ตรงนกเปนโจทยส าคญวาอาเซยนจะมยทธศาสตรอยางไรในการทจะมความสมพนธ
กบสหรฐกบจน อาเซยนกบสหรฐ อาเซยนกบจน ตองก าหนดยทธศาสตรใหด ทผานมาอาเซยนพยายามมากทจะ
วางตวไมไปเบยงเขาหาใคร พยายามอยตรงกลางใหมากทสด นคอสงทไทยพยายาม อาเซยนกพยายาม อนนกคอ
จดส าคญ เราตองพยายามท าใหได อยางไรกตามในบรบทปจจบนเราเลนเกมแคจนกบสหรฐไมพอในเกมถวงดล
อ านาจ เพราะฉะนนจะตองดงญปนเขามา ดงเอาออสเตรเลยเขามา ดงเอาอนเดยเขามา ดงเอารสเซยเขามา
เพราะฉะนน อนนคอ ASEAN+1 นะครบ นอกจากนยงม ASEAN+3, ASEAN+6, ASEAN+8 อกนะครบ ASEAN+3
กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ASEAN+6 กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย
ASEAN+8 กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย รสเซย สหรฐอเมรกา ทนอาเซยน
กบไทยกตองพยายามคมเกมใหได ดงมหาอ านาจเขามา แลวใชอาเซยนเปนเวทท าใหมหาอ านาจเหนผลประโยชน
ของอาเซยน อเมรกากบจนขดแยงกนแตอาเซยนสามารถเปนเวททอเมรกากบจนสามารถทจะคยกนได สามารถท
จะมานงเจรจาโตะเดยวกนได จบมอกนได ถายรปรวมกนไดระหวางจนกบสหรฐในเวทอาเซยน เพราะเรากจะม
“East Asia Summit” ซงทรมปกอยตรงนน สจนผงกอยตรงนน เพราะฉะนนอาเซยนจะตองท าใหอาเซยนม
ความส าคญในการเปนเวทส าหรบมหาอ านาจทจะมาประสานรอยราวกน ทจะมาผกมตรกน กจะเปนประโยชนกบ
เรา
นอกจากอาเซยนกบมหาอ านาจอยาลมนะครบวาในอาเซยนเราเองเรากมแผนงานของเราอยนนกคอการ
สรางประชาคมการเมองและความมงคงอาเซยน ซงเรองใหญ ๆ กม เรองความรวมมอดานการเมอง เรองการสราง
กลไกปองกนและแกไขความขดแยง เรองการจดการความมนคงรปแบบใหม และเรองการจดการภยพบต ประเดน
ส าคญกคอวาเราจะตองพยายามดงเอามหาอ านาจเขามารวมมอ ดงจนเขามา ดงอเมรกาเขามาชวยกน รวมมอกน
ในเรองการจดการปญหาความมนคงรปแบบใหม รวมมอกนจดการกบปญหาการคามนษย การคายาเสพตดใน
ภมภาค จนชวยเราหนอย อเมรกาชวยเราหนอย ดงมหาอ านาจเขามาชวยเรา มาชวยแกปญหาในภมภาค มาตอใน
เรองของยทธศาสตรดานเศรษฐกจ คงจ าไดนะครบในรอบแรกผม List ออกมาเปนความเปนไปไดตาง ๆ มทง TPP
68
มทงสหรฐจะเปนศนยกลาง มทงจนจะเปนศนยกลาง มทงอาเซยนเปนศนยกลาง ถาจะจดล าดบความส าคญเราก
ตองผลกดนใหอาเซยนเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาค ไมใชจน ไมใชสหรฐ ไมใชมหาอ านาจ
เรากตองผลกดนใหมการเจรจา RCEP ใหประสบความส าเรจโดยเรว อาเซยนจะไดเดนขนมาเปน
ศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาค หรอถาไมส าเรจเพราะการเจรจาไมงาย เรากตองพฒนา AEC ตอนะครบ
ตอยอด AEC ตอ TPP ตอนนเหลอ 11 ประเทศ อเมรกาถอนตวไปแลว แต 11 ประเทศนกยงรวมกนอยเพราะเขา
มองวาส าคญ เพราะขณะนทงอเมรกาทงยโรปก าลงมนโยบายปกปองทางการคา กดกนทางการคาอยางหนก
ตอตานการคาเสร เพราะฉะนนในเอเชยเราตองสกบเรองนดวยการทเราตองเดนหนาตอในเรองของ AFTA
เพราะฉะนน TPP ถงจะม 11 ประเทศแตกยงมประโยชน ลาสดไทยกสนใจทจะไปเขารวม TPP เพราะฉะนน TPP
ยงมประโยชนอยนะครบ ทเหลอกจะเปนเรองของการทมหานาจจะครอบง า เชน Scenario ท 2 กบ Scenario ท
3 อนนจะตองใหความส าคญ โจทยเรากคอเราไมตองการใหมหาอ านาจมาครอบง าเรา
ผมจะขอตออกหนอยนะครบสดทายแลว ทนมาดตรงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทผมบอกวา AEC จะตอ
ยอดอยางไรเพอจะท าใหไทยและอาเซยนสามารถทจะมบทบาททโดนเดนในเรองเศรษฐกจในภมภาคโดยไมตอง
พงพามหาอ านาจ แตในทางกลบกนจะใชประโยชนจากมหาอ านาจอยางไร จะดงอเมรกา ดงจนมาชวยท าให AEC
เขมแขงขนไดอยางไร นคอยทธศาสตรของเรา เราควรจะพลกวกฤตใหเปนโอกาส กคอวาไปชวนอเมรกาไปชวนจน
มา ไปชวนญปนมา ไปชวนรสเซยมา ไปชวนยโรปมาชวย AEC ในเรองของการพฒนาโครงสรางพนฐาน ไทยเราให
ความส าคญกบเรองนมากในเรองการสรางถนน ทางรถไฟเชอมอาเซยนเขาหากน อยางเสนนเปนเสนระเบยง
เศรษฐกจตะวนตกตะวนออก พมา ไทย ลาว เวยดนาม แลวกยงมเสนทางทวายไปมาเลเซย แลวกยงมระเบยง
เศรษฐกจเหนอใตเชอมกบจนไปถงสงคโปร ไทยเปนศนยกลางของประชาคมอาเซยน ไทยเปนศนยกลางของการ
ขนสง ไทยเปนสแยกอาเซยน ตอนนเรากตองมยทธศาสตรในการดงมหาอ านาจมาชวยสราง เราอาจจะไมมเงนพอ
ในการสราง เรากตองไปดงจนมากจะกลายเปนเรองของการเจรจารถไฟความเรวสงกรงเทพ -หนองคาย แตการ
เจรจามนกยดเยอแลวกมปญหามากมาย เพราะวาตดขดในเรองขอเรยกรองของจน เราเหนบทเรยนกนไปแลวจาก
ในลาว จากในพมา จากในกมพชา ทไปพงพาจน 100% ท าใหอทธพลของจนในลาวและกมพชาเพมขนอยางมาก
ตอนนถาเราไปดในลาว ในกมพชาตอนนเหนบทบาทของจนมาก อะไร ๆ กเปนจนสราง จนลงทนเยอะ
ทสด จนคาขายเยอะทสด จนชวยเหลอเยอะทสด จนสรางถนน ทางรถไฟ สรางสาธารณปโภคใหหมด เพราะฉะนน
จนกดดนประเทศทงสองไดงาย ผมคดวาไทยกคงจะกลวเหมอนกน รฐบาลไทยกคงจะระมดระวงเหมอนกนทจะ
ไมไดไปพงจนมากเกนไป แมวาเราจะไมไดประกาศออกมาแตยทธศาสตรของเราทเหนชดคอเรากพยายามทจะดง
ประเทศมหาอ านาจอน ๆ มาสรางโครงสรางพนฐานเหลาน เพอถวงดลจน เพอไมใหเราพงพาจนมากเกนไป จง
69
ไมใชเรองแปลกทวาไทยไปคยกบญปนใหมาสรางถนนทางรถไฟเชอมทวายเขาไทย จงไมใชเรองแปลกทไทยไปคย
กบญปนทจะใหมาสรางรถไฟความเรวสงกรงเทพ-เชยงใหม จงไมใชเรองแปลกทญปนสนใจจะมาสรางรถไฟ
ความเรวสงเชอม 3 สนามบน สวรรณภม-ดอนเมอง-อตะเภา
ผมวาไทยเราไมไดจะพงญปน เรากคยกบจน เรากชวนจนเขามารวมมอในการขยายโครงการ และกยงม
สหรฐ มเกาหลใต ฯลฯ หลายประเทศนะครบทจะมาชวยตรงน จดยนเปาหมายคอเราจะเปน hub ของ AEC เรา
จะเปน Hub ของ CLMVT ถามวา AEC ในอนาคตจะตอยอดไปอยางไร กจะเปน ASEAN 4.0 เราจะตองรบ
เดนหนาในเรองของนวตกรรม เรองของเทคโนโลย เรองของวทยาศาสตร เรองของ Digital Economy ตองเปน
Smart SME ตองเปน Smart Farming ตองเปลยนจาก Low Skill Labor มาเปน High Skill Labor พวกนมน
เปนเรองทส าคญมาก ๆ ในยคของการปฏวตอตสาหกรรมครงท 4 ไทยก าลงเดนหนา อาเซยนก าลงเดนหนา
เพราะฉะนน นคออนาคตของความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน กคอเรองความรวมมอทางดานวทยาศาสตร
ดานเทคโนโลย ดาน Innovation ตาง ๆ นคออนาคตนะครบ
ประเดนส าคญทผมจะขอทงทายกคอวาเราจะตองเปลยนวกฤตเปนโอกาส เราจะตองดงจน ดงสหรฐมา
ตรงน อเมรกาเปนผน าในเรอง 4.0 จนมาเปนอนดบ 2 ไลอเมรกามาตด ๆ ทง 2 ประเทศนมความโดดเดนมากใน
เรองของ Digital Economy ในเรองของ Innovation เพราฉะนนถาเราด าเนนยทธศาสตรด ๆ กจะไดประโยชน
มากทงจากสหรฐทงจากจน ท าใหเราเปน Thailand 4.0 ท าใหเปนอาเซยน 4.0 อยางสดทายกคอในอนาคตเรา
อาจจะตองมองไกลในเรองวา Thailand 4.0 กเปน Hub ของ ASEAN 4.0 แตกอนเราอาจจะพดถงวาเราจะเปน
Infrastructure Hub เปน Trade Hub เปน Service Hub เปน Tourism Hub เปน Medical hub แตในตอนน
มนจะตองไปไกลอกขน จะตองเปน knowledge hub เปน innovation hub เปน R&D Hub เปน Science &
Technology Hub เปน Digital Hub ตรงนกคออกขนหนงทเราจะตองไป ขนนเราตองอาศยความรวมมอความ
ชวยเหลอจากมหาอ านาจทกประเทศ เพราะเขาเกงกวาเรา ในทสดผมกคดวาความขดแยงนเราตองเปลยนวกฤตน
ใหเปนโอกาสของเรา คอไปดงอเมรกากบจนมารวมมอกบเรา มากกวาการทจะไปมองในเรองของการแขงขน
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอขอบคณทานศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร นะครบ ฟงแลวเหมอนกบอาจารย
ประภสสรอยากจะบอกวาตองใชความเปนนกปฏบตแบบจน แตตองมความเปนนกฝนและมองอนาคตแบบอเมรกา
อาจจะตองใช 2 อน ผมสนใจเรอง TPP มาก เดยวจะกลบไปทเวทนะครบวาอเมรกาออกไปแลวจนจะมา Take
70
Over หรอเปลา กลบมาทรศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ อาจารยมอะไรทงทายใหเรากอนทเราจะเปดวงเสวนาครบ
เชญครบอาจารย
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ผมคงใชเวลาไมมากนะครบเพราะจะไดเปดพนทใหแลกเปลยนความคดเหน
เพราะเชอวามหลายประเดนททานฟงแลวกอยากจะรวมแลวเปลยนความคดเหน ผมจะตอยอดจากทอาจารย
ประภสสรไดพดไป ซงผมเหนดวยกบประเดนตาง ๆ ทอาจารยประภสสรพดมา
เรองหลก ๆ กคอทาทของเราทามกลางการแขงขน คอ เรากไมควรเลอกขาง เราสามารถหาประโยชนจาก
ความขดแยงจากการแขงขนนได ซงกการถวงดลอ านาจกคอสงททวโลกใชกนมา โดยเฉพาะอยางยงนโยบายล ตาม
ลมอนนเรากพดมานาน เรากเคยประสบความส าเรจมาในยคลาอาณานคม ในยคสงครามเยน ตอนนเรากพดกนถง
เรองลตามลม ผมกอยากจะรวมแลกเปลยนความคดเหนในประเดนนกคอวา ลตามลมกเปน Concept หรอแนวคด
กวาง ๆ แตกไมไดหมายถงวาเราจะตองลทางลมเสมอไปนะครบ เราคดวาเคยประสบความส าเรจ เรากเลยคดวาจะ
ประสบความส าเรจอก เพราะวาลมทก าลงเจออยในปจจบนไมเหมอนลมในอดต คอลมในยคลาอาณานคม ใน
สงครามเยนมทศทางชดเจน ถาเราอานออกเรากลถกทาง แตลมปจจบนอากาศคอนขางแปรปรวน อยางทผมบอก
Complex Interdependence และก Dynamism ของการเมองโลกท าใหอากาศแปรปรวน เพราะฉะนนลมจะยง
สะบดไปสะบดมาอย เพราะฉะนนทามกลางอากาศทแปรปรวนหรอวาลมทสะบดไปสะบดมา ไมงายทเราจะใช
นโยบายลตามลม แมวาเราจะตองใชนโยบายลตามลมแตวาไมใชการใชนโยบายล ตามลมในแบบทเราเคยใชมา
เพราะในปจจบนลมไมไดมทศทางทชดเจนเหมอนในยคลาอาณานคม ในสงครามเยน เพราะฉะนนเราตองใช
นโยบายทแหลมคมขน ทมการปรบตวเรวขน เราถงจะใชประโยชนจากสถานการณนได
ประเดนทผมอยากตงค าถามกคอเราพรอมหรอยงทจะใชนโยบายลตามลมกบสถานการณทซบซอนขนาด
น อากาศทแปรปรวนแบบน ลมแบบน เราม Infrastructure หรอโครงสรางพนฐานพรอมไหม Infrastructure คง
ไมไดหมายถงวตถแตหมายถงสงทเปนนามธรรม อยากแรกกคอความร เรามความรพรอมไหมเกยวกบความเปนมา
เปนไปของโลก ของมหาอ านาจมากเพยงใด ลกซงแคไหน ตอเนองแคไหนทจะรองรบความเปลยนแปลงและความ
ทาทายน ขาวสารทเขามาเยอะแยะมากมาย เราประมวลกนไดมากมายแคไหน เมอเราไดมาแลวเราวเคราะหได
ไหม แคไหน เรามบคลากรพรอมไหมในการวเคราะหความหลากหลาย ความเปลยนแปลงเหลาน เราสรางบคลากร
เหลานมากเพยงพอหรอยง
71
ผมไดแลกเปลยนความเหนเรองนกบหลายทานในหลากหลายวงการทสนใจในนโยบายตางประเทศ ผมยง
สงเกตไดวาหลายทานยงมชดวธคดอยในยคสงครามเยนอยเลย แมวาสงครามเยนจะผานมา 30 ปแลว หนวยงาน
ต า ง ๆ ท เ ก ย วข อ ง ได ปร บ โครงสร า งหรอ Infrastructure สอดคล องกบการ เปล ยนแปลงปจจบน
แคไหน ผมสงเกตไดวาหลายหนวยงานยงแบงสวนราชการในแบบทเคยแบงในยคสงครามเยน แมวาสงครามเยนจะ
ผานมา 30 ปแลว เมอเราวเคราะหจากขาวสารแลว และหลงจากนนเราควรม Think Tank นกคดทน าเสนอ
นโยบายมากเพยงพอ เพราะจะสงเกตไดวาหลายประเทศจะมหนวยตางหากเลยทท าหนาทน าเสนอนโยบาย แต
ของเราเหมอนเราจะขาดตรงนอยหรอเปลา ตรงนเรามเพยงพอหรอยงทจะน าเสนอสรางความหลากหลายตรงน
สดทายเราควรมการน าเสนอนโยบายในแง Action หรอปฏบต เราพรอมไหม เรามนโยบายทตอเนองไหม
เรามบคลากรทางการเมองทพรอมในการการเผชญหนากบสถานการณทเราจะลตามลมทซบซอนไดหรอยง อนน
ผมคดวาเปนโจทยใหญนะครบ เพราะฉะนนค าวาลตามลมทเราเคยใชไมใชยาสารพดนกทเราบอกเราเคยใชมาแลว
ประสบผลส าเรจ เราเลยจะลตามลมตอ แนนอนเราตองลตามลมแตลมไมเหมอนเดม เราจะลอยางไรทามกลาง
ความซบซอนน ผมวาเปนโจทยททกฝายตองชวยกนคด ตองท าทกอยางอยางรอบดานแลวกเชอมโยงกน ฝาย
ราชการ หนวยตาง ๆ ทท างานดานขาวสารและนโยบายและฝายหนาทตาง ๆ ไดประสาน เจอะเจอกนแคไหน
ผมสอนหนงสอมาก 30 ปแลวนะครบ ผมมความรสกวาตอนผมสอนใหม ๆ กบตอนนกไมไดตางกนเทาไร
ตางคนกตางอย เรากสอนหนงสอมทฤษฎ มขอมลกมาพดมาอภปราย มสวนราชการมาฟง แลวเรากไมไดมาเจอกน
อก เอกสารจากสวนราชการจ านวนมากกลบมาก ปกปด แยกกนท าไป กเหมอนเดม ไมมการประสานกนจรง ๆ
บคลากรเรามนอยมาก เราควรจะเรงพฒนาเรองบคลากร บคลากรเรามนอยมากในหลาย ๆ ดาน ไมวาจะในสวน
ราชการไทยหรอวาในวงวชาการกตาม เราตองระดมทรพยากรทมนอยใหเกดประโยชนสงสด ผมคดวาเปนเรอง
ส าคญ เราไมไดมบคลากรมากเหมอนสหรฐอเมรกา เหมอนจน เหมอนยโรป ถาเราจะตองพบกบสถานการณท
ซบซอนเราตองท าอะไรบาง อนนกฝากไวแคนครบจะไดมเวลาส าหรบแลกเปลยนกบผมเกยรตทมารวมสมมนา
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ทานผอ. ครบ ทานอาจารยสทธพลครบ ฟง 3 ทานแลวกอาจจะตองตงศนย
รบมอภยพบตอนเกดจากประเทศมหาอ านาจนะครบ เพราะวามวธคดทหลากหลายมากนะครบ เพราะฉะนนผม
คดวาเรอง Think Tank นาสนใจมากนะครบ สถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ สงสยจะตองเชญอาจารยสรชยมา
เปนผอ. คนแรกส าหรบศนยรบมอภยพบตนะครบเพราะวาเขาใจจนแลวกรทนอเมรกา ทานผมเกยรตครบ ขอ
อนญาตเปดเวทใหทกทานนะครบจะเขยนใสกระดาษกได เพราะฉะนนกเชญถามไดเลยครบ ขออนญาตแนะน าตว
72
ดวยนะครบเพอทจะใหเราทราบวาทานเปนใครมาจากไหน จะเปนค าถามหรอแลกเปลยนกไดครบเพราะดานบนน
กอยากจะรบฟงจากทานดวยครบ เชญเลยครบ เรามเวลาสก 2-3 ค าถามประมาณ 20 นาทครบ
ผถามค าถาม: สวสดคะ ชออบลพนธนะคะ ฟงอาจารยสรชยแลวดเหมอนวานโยบายของจนจะเขากบ
รฐบาลไทย ณ ตอนนมากกวา หมายถงบคลกของรฐบาลของเรานะคะ กเลยเหมอนจะงายกวาหรอเปลาทเราจะม
แนวโนมไปทางนน แลวกประเดนคอวาเรองจดยนของไทย กเลยมค าถามวาการทรฐบาลไทยตดสนใจซอเรอด าน า
ของจนสงผลกระทบตอจดยนของประเทศไทย ตอสหรฐเอง ตอภมภาคอยางไรบาง ถอวาเปนการ เลอกขางครง
ใหญของรฐบาลไทยตอจนดวยหรอไม และกอกประเดนหนงสนใจเรองวารฐบาลทรมปตอไทย ตออาเซยน ซงอยาก
ใหเจาะจงทรฐบาลของทรมปเองซงอยากใหทานวทยากรพด
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: เดยวขอรวบรวมค าถามทจะตอบทเดยวเลยนะครบ ขออนญาตใชอยางนนะ
ครบ ทานถามมาแลววทยากรจะตอบหรอไม แลวแตวาทานจะกรณาหรอไมกรณาแลวแตประเดนและการบรหาร
เวลานะครบ เพราะฉะนนบางค าถามอาจจะไมไดค าตอบ ค าถามแรกกคอรฐบาลปจจบนจะไปดกบรฐบาลจนหรอ
เปลา ค าถามทสองกคอซอเรอด าน าจนจะท าใหเราเปนอยางไรบาง ค าถามท 3 คอ นโยบายของ Trump
ผถามค าถาม: ผมชอจมพลนะครบ ขออนญาตถามอาจารยสรชยครบเกยวกบเรอง One Belt One
Road ททางจนก าลงท าอยรวมกบมาเลเซย แตทางมาเลเซยไปประกาศยกเลกกบจนหลงจากพบกบรฐบาลจนแลว
เงนลงทนในการสรางทรางรถไฟจากตะวนออกสตะวนตก 9 แสนกวาลานบาทจะกลบมาสเสนทางอนโดยเฉพาะ
เสนทางโครงการทางใต Southern Economic Corridor ทจะวงเชอมทะเลฝง 2 ฝง อาวไทยกบทางอนดามน
ทางนทางจนจะสนใจลงทนหรอไมเพราะวากอนหนานนจนสนใจทจะขดคอคอดกระ แตเปลยนมาเปนการเชอมกน
ทางรถไฟกบทางรถยนต อนนอาจจะสอดคลองกบการทจนไมสามารถเขาคอคอดกระไดแลวเขามาเลเซย แตตอนน
มาเลเซยชงถอยตวไปกอน เงนทเหลออย 9 แสนกวาลาน จะท าใหเราไปดงจนมาลงทนตอ หรอจนเขาสนใจมา
ลงทนตอ โอกาสเปนไปไดแคไหนครบ
73
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: อกสก 2 ค าถามกไดครบ ฝงวทยาลยนานาชาตปรดมไหมครบผม ตอนนเราม
จนศกษา
ผถามค าถาม: อยากถามอาจารยประภสสรเรองนโยบายของทรมปเรอง America First ซงผมเหนวาม
คนสนบสนนมาก
ผถามค าถาม: สวสดครบนนทนะครบ อยากสอบถามในสวนของยทธศาสตร 20 ปครบ เขาใจวาตอนน
ทางประเทศเราก าลงน ารองอย แลวกภายในปหนาเราจะเปนประธานในสวนของอาเซยน เรามกรอบแลว แตวา
ยทธศาสตรชาต 20 ป ดวยความทมหลายชาตเขามาในการประชมครงน พนฐานแตละประเทศไมเหมอนกน ใน
สวนตรงนคดวาไทยในฐานะเจาภาพในปหนาจะด าเนนเชอมตอจนและอเมรกากบการพฒนายทธศาสตรชาต 20 ป
อยางไรครบเพราะวาจากทฟงไมวาจะเปนอาจารยสรชยหรออาจารยประภสสรกจะบอกวาคนจนจะเปนคนทเนน
การปฏบต แตวาคนอเมรกาอาจจะมความเพอฝนมากกวา
ผถามค าถาม: สวสดครบผมพนเอกสรศกด ทจรงผมกจบจากรฐศาสตร ธรรมศาสตรทน แตวาผมไป
สอนทนายรอยพระจลจอมเกลา อนดบแรกผมอยากจะโยงไปถงเรองทมทานสภาพสตรถามเปนทานแรกนะครบ
ปจจบน เราไปซ ออาวธจนแล วจะเกดอะไรขน อยากจะบ อกอยางนนะครบ ในวงการทหารเรากม
การปรบเปลยนไปเยอะแลว เดมทผมไปสอนทโรงเรยนนายรอยจปร . เกอบ 30 ปแลวนะครบ แตเดมเราจะสง
นกเรยนนายรอยซงเกงทสด 20 คนแรกไปเรยนทสหรฐอเมรกา ไป West Point ไปทยโรป ไปทเกาหลใต แตเมอ
4-5 มาแลว เราสงไปเรยนทโรงเรยนนายรอยของจน ปทผานมาเพงจบ
ตอนทมรายงานวานกเรยนนายรอยของไทยจะไปเรยนทจน ผมยนฟงอย ผมตกใจมาก ตอนทผมเรยน
ธรรมศาสตรจะหาอานหนงสอของจนสกเลมหนงหายากมาก เปนหนงสอตองหามสวนใหญ แลวเดยวนผมเองก
เหมอนกบทานพธกรนะครบ วาจนเองกเชญนายทหารของเราไปพดคยแลกเปลยนทนนเยอะ ผมกเพงไปทจนมา
แลวกไปพดคยกบนกวชาการของจนทเซยงไฮ ไปเจอทานศาสตราจารยจางหวยเวย อาจารยสรชยคงรจกนะครบ
แลวกจะเชอมโยงกบประเดนททานอาจารยสรชยพดมาทผมคดวาดมากวาตอนนเวลาทจนมอ านาจมากท าให
ความคด ความอานวงวชาการนาจะปรบเปลยนไปเยอะ สงทจางหวยเวยเสนอมาผมวานาสนใจมาก ถาหากวา
74
ตอไปจนพฒนาขนแลวสามารถทจะพสจนใหเหนวาจนสามารถท าไดดกวาโลกตะวนตกทผ านมา ขอเสนออนหนง
ของจางหวยเวยทนาสนใจกคอวาตอไปโลกท 3 อาจจะไมไดถกเถยงกนเรองวาจะเปนการปกครองแบบ
ประชาธปไตยหรอเผดจการด แตจะถกเถยงกนวารฐบาลจะเปนรฐบาลดหรอรฐบาลไมดดวยซ าไป ถาจนมอ านาจ
โดดเดนมากขนจะท าใหกระบวนทศนของคนเราโดยเฉพาะประเทศเลก ๆ ปรบเปลยนไปเยอะ
ทจรงแลวทวทยากรทง 2 ทานเสนอมา ผมชอบมากเลยนะครบทงความคดลลม และลมทพดกเหน
แนวโนมวาแตกตางกน ไมชดเจนเหมอนสมยยคสงครามเยน หรอยคอาณานคม และผมไปสอนนกเรยน
นายรอยผมกสอนเรองอาเซยน ผมกไดประโยชนจากวนนมาก สงทเราจะเนนใหกบทหารรนใหมกคอเขาจะตองม
ความรอบรจรง ๆ ถงจะคดตามสงพวกนได แลวกทหารรนใหมไมไดรแตเรองความมนคงอยางเดยว เศรษฐกจ
วฒนธรรมกถอวาตองเรยนร ตองมาฝกฝนกบทานอาจารยเหลานใหมากขน ผมแนะน านกเรยนนายรอยรนใหม ๆ
ตองอานหนงสอ ตองตดตามเวบไซต อยางเวบไซตอนหนงทอาจารยไปท าใหกบสกว. เรองอาเซยน เรากแนะน าให
นกเรยนนายรอยไดตดตามอานเสมอ ขอบคณมากครบ
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ : ขอบพระคณครบทานอาจารยครบ อาจารยครบ 5 ค าถามครบ เรมท
ดร.ประภสสรกอนละกนครบ เกยวกบทรมป America First และกเรองเกยวกบอะไรทงหลายครบ เชญครบ
ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: เทาทผม List มานะครบทผมอยากจะตอบนะครบม 4 เรองดวยกน เรอง
ซอเรอด าน าจากจนนะครบหมายความวาอยางไร แลวกเรองนโยบายทรมปตอไทย เรองนโยบาย America First
ของทรมป ทนไทยในอาเซยนจะท าอยางไรในปหนา
เรองแรกนะครบ ซอเรอด าน าจากจน เรองนตองเขาใจวาเกดอะไรขนระหวางความสมพนธไทยกบสหรฐ
ในยคตงแตทมการรฐประหารตงแตป 2014 เปนตนมา คอเรากตองรวารฐบาลอเมรกนในอดตโดยเฉพาะอยางยง
ในสมยรฐบาลโอบามาเขากจะมนโยบายทตอตานรฐบาลทหาร พอรฐบาล คสช . ขนมากถกอเมรกากดดน อเมรกา
กกดดนเราหลายอยาง ลดระดบความสมพนธลง แลวกไมมการเยอนระหวางไทยกบสหรฐในชวงปแรก ถาเปนใน
อดตรฐบาลทหารกอาจจะตองรบเดนหนาเพอท าตามขอเรยกรองของอเมรกา แตในชวง 3-4 ปทผานมาผมเขาใจ
วารฐบาลไทยกคงจะเขาใจดวาโลกเปลยนไปแลว กคอไมใชเปนโลกทอเมรกาจะมาสงทกคนไดอกตอไป คอถา
อเมรกามาบบเรามาก เรากไปรวมมอกบจน แตกอนเราไมมทางเลอก อเมรกาบบเรา เราไมรจะหนไปทางไหน เรา
กเลยตองยอมอเมรกา ตอนนเรามทางเลอกเรากเลยไปรวมมอกบจน ในชวงปแรก ๆ หลงจากรฐประหารป 2014
75
เรากใกลชดกบจนอยางมนยยะส าคญ ซงอนนกเปนประเดนส าคญในแงของจดยนของไทยหรอวาอยางทผมบอกไป
แลวกคอเรองลตามลม หรอวาการทเราพยายามจะเดนอยตรงกลางมาตลอดในเรองความสมพนธกบมหาอ านาจ
เราจะพยายามไมเอยงเขาหาใคร เราจะไมพยายามใหถกมองวาเรากลวจนหรอกลวอเมรกา แตวาในสถานการณ
เชนนนกท าใหไทยถกบบใหหนเขาหาจน เรองการซอเรอด าน ากเปนสวนหนงของการหนเขาหาจนของไทยในตอน
นน
อยางไรกตามผมคดวาในชวง 2 ปหลงทผานมานรฐบาลไทยเองกคงตระหนกดถงการทเราเอยงหนเขาหา
จนมากเกนไปแลวจะเกดผลเสยอะไรบาง กเหมอนเราหนเขาหาจนแลว ไทยไมมทางไปกตองมาหาจน เพราะฉะนน
เขาจะกดดนอะไรเรากได เขาจะบบอะไรเรากได ผมคดวาเราคงรสก ประเดนส าคญทเกดปะทขนมากคอเรองการ
เจรจารถไฟความเรวสงไทย-จน ทจนคดวาเขาจะบบเราได แตไทยไมยอม ในทสดรฐบาลไทยกฟนธงวาตกลงเราไม
สรางถงหนองคาย เราจะสรางถงแคโคราช ยทธศาสตรจนกคอตองการ Link จากคนหมงลงมาถงสงคโปรเลยนะ
ครบ คนหมง-เวยงจนทร เวยงจนทร-กรงเทพ กรงเทพ-สงคโปร ทนพอไทยสรางแคกรงเทพ-โคราช พงเลย ผม
พยายามจะกระชบเพราะเดยวเวลาใกลหมดแลว สน ๆ วาจากบทเรยนตรงนนทเรามปญหาแลวจนกคอนขางจะ
กดดนเรากคอไมเชญทานนายกไปประชมทกรงปกกงเมอกลางปทแลว คอจนเชญไป 7 ประเทศในอาเซยนมพมา
ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส แตทไมเชญกคอไทย แลวกมสงคโปร จนมาถงวนนเรา
กยงไมรวาท าไมจนถงไมเชญเรา ผมเดาวานาจะเปนการกดดนไทยในเรองการเจรจาเรองรถไฟความเรวสงทยดเยอ
หลงจากนนไมกวนรฐบาลกออกประกาศยกเวนวศวกรจนไมตองมใบประกอบวชาชพเขามาในไทยได และอกหลาย
เรองเลย ผมคดวานนนาจะเปนบทเรยนส าคญทหลงจากนนผมคดวาไทยกคงตองคดแลววาตองปรบความสมพนธ
ใหม ตองปรบดลอ านาจใหม จงหวะพอดกบทรฐบาลของอเมรกาเปลยนประธานาธบด ทรมปกหนเขาหาไทยทนท
โดยโทรศพทมาหาทานนายก กเขาทางไทยทนท กถงเวลาแลวทเราจะตองเอยงเขาหาอเมรกาเพอทจะปรบสมดล
ตรงน เรากไปปรบความสมพนธกบอเมรกา ขณะนดลยภาพอ านาจกเรมกลบมาสมดลอยตรงกลางมากขน อนนผม
คดวาเปนชวงจงหวะตรงนนนะครบ ทนถามวาทรมปมนโยบายตอไทยอยางไร กอยางทเรยนไปแลววาเขาคงมองวา
ยงไง ๆ กบงคบไทยไมได ไทยกเปนสวนหนงในการทจะสกดกนอทธพลของจนในภมภาค เพราะฉะนนเขาตอง
กลบมาเอาใจทางไทย
สวนนโยบาย America First กเปนนโยบายหลกของทรมปทเขาตองการทจะมนโยบายทแตกตางจาก
นโยบายในอดตทเขาตอตานโลกาภวตน ตอตานการคาเสร และกมนโยบายปกปองทางการคา ท าอะไรอเมรกาตอง
ไดประโยชน เขาคดวาอเมรกาเสยประโยชนมาโดยตลอด ตอไปนจะไมยอมแลว เขากเลยไปไลกดดน
ประเทศตาง ๆ
76
สดทายกคอเรองประธานอาเซยนของไทยในปหนา ผมยงไมแนใจวารฐบาลคดอะไรอย ยงไมมการ
ประกาศชดเจนวาเราจะเนนเรองอะไรอยางไร กตองรอกระทรวงตางประเทศ รอกระทรวงพาณชย แตผมคดวา
ประเดนทผมเสนอในวนนกนาจะเปนแนวทางไดเหมอนกน ในการทไทยจะเนนในการเปนประธานอาเซยนในป
หนา จะเนนในเรองของประชาคมอาเซยน เรองของ ASEAN 4.0 ความรวมมอของ ASEAN 4.0 ควรจะเปนสงท
ไทยเนนในปหนา กจะไปสอดคลองกบยทธศาสตร Thailand 4.0 สอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป เพราะฉะนน
ผมพดมาหลายเวทวารฐบาลควรจะเนนตรงนกคอชเรอง ASEAN 4.0
รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ผมจะพดสน ๆ แค 2 นาทนะครบ ตอยอดจากอาจารยประภสสร เรองการ
ถวงดลมสหรฐกบจน คอจรง ๆ สหรฐมกจะมผชวยดวย ซงผชวยส าคญทสหรฐใชกคอญปน เราจะเหนวาญปนเขา
มามบทบาทเยอะ แตประภสสรกไดพดไปแลวถงเรองรถไฟอะไรท านองน ซงตรงนเปนตวอย างทชดเลยวามโจทย
ยากแลวเราจะจดการอยางไร แลวทเราจดการแกปญหาหรอวาจรง ๆ สรางปญหาตอไปอก จะเหนวาพอเราม
ระบบรถไฟความเรวสงแบบจน แลวเรากมแผนทจะมรถไฟความเรวสงแบบญปน อนนมองในเชงถวงดลไมวาจะ
ทางการเมองหรอเศรษฐกจกเปนนโยบายทด แตในเชงเทคนคระบบรถไฟความเรวสงเปนระบบทกาวหนาซบซอน
มาก แพงมาก ยงยากมากในการบ ารงรกษา ยงยากในการถายทอดองคความร เพราะฉะนนปกตแลวแตละประเทศ
กจะมรถไฟความเรวสงระบบเดยว ลมสะบดไปสะบดมาเรากพยายามจะถวงดล เรากลตามลมแตอาจจะสราง
ปญหาในระยะยาว อนนกเปนเรองทเราคงตองคดกนตอไป
ศ.ดร.สรชย ศรไกร : กจะตอบค าถามสน ๆ นะครบ กคอเรองของนโยบายเกยวกบเรองของ
คอคอดกระ คอคอดกระผมจ าไดตงแตผมจบปรญญาใหม ๆ ผมกมาเปนอาจารยทน กมการเถยงเรองคอคอดกระ
จะเหนวาเมอประเทศมหาอ านาจตาง ๆ กใหญทงนน เมอนายชางฝรงเศสขดคลองสเอซเสรจกเหลอเครองมอ
มหาศาลเลยกเลยเสนอใหสยามขดคอคอดกระ แตสยามปฏเสธ พอญปนมอ านาจขนมาญปนกตองการจะขด
เพราะฉะนนกไมตองแปลกใจนะครบวาตอนนจนมอ านาจมเงนแลวกอยากจะขดคอคอดกระ แตประเดนกคอ
ประเทศทตอตานเรองคอคอดกระมากทสดไมใชรฐบาลไทย แตเปนสงคโปร เพราะรายไดของสงคโปรจะหายไป
เลยครงหนง เศรษฐกจสงคโปรจะหายไปเลยครงหนงถาขดคอคอดกระ เราไดคดจะขดไมขด เพราะจรง ๆ แลวคอ
คอดกระรนระยะเวลาแค 2 วนครง แตคาใชจายในการขดหมนสองพนลานดอลลาร เพราะฉะนนไมคมหรอก แลว
เราตองคดวาการทไมขดดแลว เราจะเหนวาจนเองทเขาเสนอเพราะเขามเหตผลเรองความมนคง อยาลมนะครบใน
สงครามโลกครงท 2 ญปนเอาเรอปดชายฝงทะเลของจน แลวกยดทะเลจนใตเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย
เพราะฉะนนจนไมมทางออกทะเล สหรฐตองชวยเจยงไคเชคโดยการน าเครองบนขนสมภาระขามหมาลยไปสงให
77
จนทเสฉวน เหนหรอยงวาจนเองกรวานคอจดออนส าคญของจน มหาอ านาจทางทะเลจะปดประเทศจนไดหมดเลย
นคอเหตผลทท าไมจนถงอยากขดคอคอดกระ ในเมอไทยไมขด จนกไมกดดน แตจนไปสรางทาเรอทปากสถานและ
พมาเรยบรอยแลว แลวจนกไปไดทาเรอทศรลงกาอก แลวจนตอนนกไดทาเรออยทจบต เปนฐานทพแหงแรกของ
จนนอกประเทศ เพราะฉะนนจนกไมไดสนใจเรองขดคอคอดกระเทาไหรแลว สงคโปรกสบายใจ
ประเดนท 2 กคอเรองนโยบาย America First ของอเมรกา กจะเหนวาเปนการเปลยนนโยบายของสหรฐ
แนนอนรวมทงนโยบายของจนกชวยท าใหเกดการเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศและรปแบบของความสมพนธ
ระหวางประเทศใหมในศตวรรษท 21 (Paradigm Shift) แนนอน จากท America เปนผน าโลก เปน Hegemonic
Power จะกลายเปน Multilateral หรอ Multipolar System กคอมมหาอ านาจหลายขว ถวงดลกนอย ซงนาจะ
เปนประโยชนส าหรบประเทศระดบกลางของอาเซยนทงหลาย หรอประเทศเลก ๆ เพราะวาจะไมถกครอบง าโดย
มหาอ านาจใดมหาอ านาจหนง แตวาเราจะมทางเลอกทจะมความสมพนธเหมอนทไดพดมาวาเราตองม
ความสมพนธกบทกประเทศ อนนนาจะเปนนโยบายทดทสดนะครบ
นกวชาการวเคราะหวาถาจนขนมาเปนชาตมหาอ านาจในเอเชย-แปซฟค ระบบการเมองจะเปนระบบ
หลายขว กคอจะมสหรฐ จน รสเซย EU และอนเดย อาเซยนกลมประเทศของเรากจะเหนการคานอ านาจหรอการ
ถวงดลกน เราจะมอสระมากขน เพราะวาอาเซยน 600 ลานคน เศรษฐกจเรากอนดบ 6 ของโลก เพราะฉะนน
อาเซยนเองโดยรวมมความส าคญ แลวเรากเปนภมภาคทประสบความส าเรจมากรองจาก EU เทานนเอง
เพราะฉะนนผมวา Paradigm Shift ถาจะมขนไปสระบบการเมองโลกแบบหลายขวจะดส าหรบประเทศไทยและ
อาเซยนโดยรวม จะท าใหมความมนคงมากขน
ส าหรบเรอง Paradigm Shift ถาเรยนนโยบายของสหรฐจะรวาเดมทททรมปคดนโยบาย America First
อยาแปลกใจเพราะกอนหนานอเมรกาด าเนนนโยบายชาตนยมอยแลวคอเนนเรองผลประโยชนของอเมรกาเปน
หลก และยงด าเนนนโยบายทกดกนไมใหประเทศยโรปเขาไปยงกบลาตนอเมรกาดวย เพราะฉะนนอเมรกาม
นโยบายหลก ๆ อย 2 นโยบาย คอนโยบายเนนชาตนยมของตวเอง และนโยบายทมงขยายเสรนยม เพราะฉะนน
การท ทรมปกลบไปหานโยบายชาตนยม นโยบายกดกนทางการคา นโยบาย America First เพอฟนเศรษฐกจของ
สหรฐเพราะทรมปมองวาสหรฐเสยดลการคากบประเทศตาง ๆ มากมายโดยเฉพาะกบจนและประเทศไทยดวย เรา
เปนประเทศอนดบ 6 ทไดเปรยบดลการคาสหรฐ เพราะฉะนนสหรฐตองการใหเราซอของเขาเยอะ ๆ เพอทจะได
ลดการขาดดล ดงนนเปาหมายของ America First กคอทรมปมองวาถาเศรษฐกจของสหรฐในเรองของการคา
เสยหาย อเมรกากจะไมไดเปนมหาอ านาจอกตอไป เพราะฉะนนกเลยตองการทจะมาเนนแกปญหาการเสยเปรยบ
78
ดลการคา แตเรองของนโยบาย America First คอวาผด ผดในแงทวาการทหนมาใชนโยบายกดกนทางการคาเปน
ผลเสยตอสหรฐดวย
นกเศรษฐศาสตรอเมรกนทไดรบรางวลโนเบลถง 12 คน ไดยนหนงสอถงทรมปบอกวานโยบายผด
นโยบาย America First จะท าใหอเมรกาเสยหาย แตทรมปไมสนใจ การททรมปไมสนใจกแสดงใหเหนวานนเปน
เกมของสหรฐหรอเปลา เขาตองการจะใชนโยบายนบบทง ๆ ทรวาไมด เผอวาประเทศไหนกลวกจะไดยอมซอขาย
กบสหรฐมากขน แตวาในทสดเรากจะเหนวาประเทศหลก ๆ อยางจนไมกลว แลวกบอกวานโยบายผด สหรฐบอก
วาจนไดเปรยบคณหลาย 100 พนลานเหรยญตอป จรง ๆ แลวจะคดแตเรองมลคาการคาอยางเดยวไมได ไมไดคด
เลยหรอวาจนสงนกเรยนไปเรยนทอเมรกาหลายลานคน เอาเงนเขาไปปละเทาไรทจายให และกนกทองเทยวจนไป
สหรฐปหนงหลาย 10 ลาน ไมไดคดตรงนเลยนะครบ แลวสนคาทขายใหกบจนเปนการผลตผลของโรงงานสหรฐท
อยในจน เพราะฉะนนเงนกกลบไปอยกบสหรฐทลงทนในจน ไมไดอยในกระเปาจน เพราะฉะนนจะตองคดตวเลข
เหลานใหละเอยด
จรง ๆ แลวจนไดเปรยบดลการคาสหรฐไมไดมากอยางททรมปพด เพราะฉะนนจะเหนวาในทสดทรมปก
ยอมเจรจา จะมการเจรจากนในเรว ๆ น ทงนผมคดวาลก ๆ ทรมปคงเขาใจวานโยบายกดกนทางการคา นาจะเปน
ผลเสยมากกวาผลด แตวามนเปนเกมสการเมองระหวาง 2 มหาอ านาจ ซงกคงจะมลกเลน มอะไรตออะไร ไมแปลก
ใ จ น ะ ค ร บ ว า 2 ป ร ะ เ ท ศ น พ ย า ย า ม ท จ ะ แ ข ง ข น พ ย า ย า ม ท จ ะ เ อ า ช น ะ ซ ง ก น แ ล ะ ก น
เพอผลประโยชนเทานนเอง เพราะฉะนนเราดตอไปแลวกนนะครบ เรากวางตวเปนกลาง แลวเราสนใจเรอง
ความรวมมอในภมภาคกพอแลวครบ ระหวางกลมอาเซยนกบกลมประเทศทเปนมตรกบเรา ไมไดกดกนทางการคา
อยางสหรฐ เพราะสหรฐประเทศเดยวถามอปสรรคทางการคาบางกไมเปนไร เรายงมทางเลอกเยอะเลยทจะไปเปด
ความสมพนธกบประเทศตาง ๆ
ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบพระคณทานศ.ดร.สรชย ศรไกร มากครบ ฟงวนนแลวสงสยตองมภาค 2
ครบอาจารยเพราะวายงตองดสถานการณกนตอไป อนหนงทผมอยากจะเรยนใหทกทานทราบ ผมมนกศกษาจนมา
เรยนทวทยาลยนานาชาต ผมถามเขาวาท าไมถงมาเรยนเมองไทย เขาตอบงาย ๆ เลยวาผปกครองบอกท าไมตองม
บานทเมองจนทเดยว ไปมบานทเมองไทยดวยกได เขาพดอยางนจรง ๆ ผมคดวาบทเรยนทเราเรยนไดจากทง 2
ประเทศมหาอ านาจนะครบ คอการทท าอยางไร คนไทยของเราจะกาวหนาขนไปอยาง 2 ประเทศน กลาทจะออก
จากสงทเราเรยกวา Comfort Zone นะครบ ขออนญาตจบดวยค าสอนของขงจอนะครบ ขงจอบอกวา “เรยนแลว
79
ไมคดเสยเวลา แตคดโดยไมเรยนอนตรายมาก” ส าหรบวนนขอเสยงปรบมอใหกบทานวทยากรทง 3 ทานนะครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร และรศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ ผมอครพงษ ค าคณลาไปแลวครบ
พบกนใหมครงหนา สวสดครบ ตอนบายยงมนะครบ
80
ชวงบาย
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: กอนอนนะครบผมตองแสดงความเสยใจกบคนทลงทะเบยนแลวไมไดมาฟงนะครบ
เพราะวาจะเชญทานวทยากร 3 ทานนนะครบไมงายเลย เพราะวานกคอผเชยวชาญทางดานจนทเรามอยในตอนน
เปนตวจรงดวยนะครบ จะเหนวาทานวทยาการลวนแตเปนผทมความรเกยวกบเศรษฐกจอยางแทจรง กเลยจะขอ
แนะน านะครบทานแรกเลย รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย อดตทานเคยเปนอาจารยประจ าคณะเศรษฐศาสตร
มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปจจบนกเปนกรรมการศนยวจยยทธศาสตรไทยจน ทานพดภาษาจนได อาน
หนงสอพมพจนทกวน เพราะฉะนนขอใหพวกเราทกทานต ง ใจฟง ทานสนใจเรองเศรษฐกจของจน
มาก ๆ ซงจะหานกวชาการทมความคดแบบนยาก ทานทสองตรงกลางเราไดรบเกยรตอยางมากนะครบคอทานทต
วบลย วงสกล อดตทานเปนทตไทยประจ ากรงปกกง และยงเคยเปนกงสลใหญประจ าอยทจนหลายแหง ท านบอก
วาทานอยในประเทศจน 14 ป ซงกถอวาเปนนกการทตไทยทมความรเรองจน เรยกวาทกกระเบยดนวกวาได
เพราะฉะนนเราจงไดรบเกยรตอยางสงจากทาน และทานสดทายทนงตดกบผม อนนกเชญยากเยนมากเพราะทาน
มภารกจมากคอทาน รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค ทานเปนอธการบดสถาบนการจดการปญญาววฒนและกเปน
อดตอาจารยประจ าคณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพราะฉะนนสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ของ
ธรรมศาสตรรสกเปนเกยรตอยางยงทไดรบเกยรตจากวทยากรทง 3 ทาน ทจะใหความรกบเราในหวขอท 2
“สงครามการคาระหวางจนกบสหรฐ” วาจะลงเอยอยางไร อนนกเปนเรองทเราคดวาเปนเรองใหญมาก ไมเฉพาะ
เรา แตทวโลกกสนใจวาจนกบสหรฐจะทะเลาะกนหรอไม แลวผลลพธจะเปนอยางไร และโดยเฉพาะอยางยงจะ
สงผลกระทบตอประเทศไทยอยางไรบาง เพราะฉะนนผมจะขอเรยนเชญอาจารยสมศกด แตมบญเลศชยเปนทาน
แรก เพราะวาทานบอกวาพดจบจะตองรบไปสวรรณภมนะครบ ทานจะเดนทางไปอเมรกา เพราะฉะนนขออนญาต
เรยนเชญทานดร.สมศกด แตมบญเลศชย เปนวทยากรทานแรก ขอเชญครบอาจารย
รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ขอบคณมากครบอาจารย สวสดครบทาน ผมตองขอพดกอนเพราะวา
ผมจะตองเดนทางในบายวนน ผมจะเลาเหตการณเบองตนคราว ๆ กอน แลวกยนดทจะรบฟงความคดเหนและ
ตอบค าถามนะครบ ผมคงจะน าเสนอไดไมเกนครงชวโมงนะครบ แลวหลงจากนนกจะตอบค าถามสก 2-3 ค าถาม
แลวทานทตวบลยกบอาจารยดร.สมภพ กจะวเคราะหในเบองลกของการท าสงครามการคาระหวางอเมรกากบจน
ตอไปนะครบ คอตอนแรกจะมาพดถงเรองขอเทจจรงบางประการกอน ซงกคงจะทราบแลววาอเมรกามการขาด
ดลการคาอยางสงมาเปนเวลานาน ขาดดลมากทสดในโลกเนองจากเศรษฐกจใหญ ดลการคาขาดดลมาก
เพราะฉะนนทงสนคาทงบรการกจะขาดดลเยอะ แลวกในบรรดาผคาทงหลาย จนกมการเกนดล สหรฐขาดดลกบ
81
จนมากทสด อเมรกามปญหาเรองขาดดลการคามาเปนระยะเวลานาน ปทแลวอเมรกาขาดดลสนคาสงทสดในโลก
แตบรการกยงมการเกนดล สหรฐขาดดลกบจนในปทแลว 350,000 ลานเหรยญ แตดลบรการกบอเมรกากยง
เกนดล 3 หมนกวาลานเหรยญ เพราะอเมรกาจรง ๆ แลวเรองดลบรการกยงดเพราะวาเรองการทองเทยว การ
คมนาคม การขนสง การเงน พวกบรษทยกษใหญทงหลาย ทางดาน IT ทงหลาย ทางดานขาวสาร ดานการศกษา
ดานบนเทง เขากยงดอยนะครบ
อนตอไปกคอความคดเกยวกบการคาตางประเทศของรฐบาลทรมป จรง ๆ รฐบาลอเมรกาโดยทวไปและ
ในรฐบาลนกคอนขางจะปกปองการคา กคอวาเขาเหนวาในการคาอเมรกามนกตองไมเสย หรอจรง ๆ กคอตองได
ประโยชน และเขากมองวาขาดดลการคาเปนการเสยผลประโยชน และการทสหรฐขาดดลเพราะวาประเทศตาง ๆ
ม ก า รปฏ บ ต ท ไ ม เ ป น ธ ร รมก บ อ เ มร ก า ซ ง ไป พดท ไ หนทร มป ก จ ะ พด เ ร อ งน น ะคร บ แล ว เ ข าก
คดวาการทอเมรกาขาดดล การน าเขาของสนคามผลกระทบตอการจางงานในสหรฐอเมรกา ทรมปไมม
ความศรทธาในเรองของระบบพหภาค เขาไมสนใจ เรองการคาเสรเขากไมสนใจ เขาบอกวาไมมความเปนธรรม เขา
พดถงเรอง Fair Trade แต Fair Trade ของเขาคออเมรกาไดเปรยบคนอนเสยเปรยบคอแฟร เขาคดวาอเมรกาจะ
มขอได เปรยบในการเจรจาทางการคาแบบทวภาค เพราะอเมรกาม เศรษฐกจขนาดใหญ มมลค า
การน าเขามาก ประเทศตาง ๆ จะตองพงอเมรกา แลวทมงานของทรมปเชอวาทาทการเจรจาทแขงกราวจะมสวน
ท าใหประเทศอนตองยอมท าตาม เพราะอเมรกามอ านาจ ประเทศอนตองพงพาอเมรกา เพราะฉะนนเขากพยายาม
จะแขงกราวไวกอน
ทนดตอไปวาท าไมอเมรกาถงขาดดล จรงๆ แลวการขาดดลการคา สาเหตทส าคญกคอการใชจายทเกนตว
ตราบใดทคนอเมรกนเขาใชจายมากกวาทเขาผลตได อเมรกากจะยงขาดดลการคาอยอยางหลกเลยงไมได
เหมอนกบวาเราผลตนอยกวาทเราใช เพราะฉะนนตราบใดทยงผลตนอยกวาการใชจาย ไมวาจะตงก าแพงภาษ ไม
วาจะบบใหคคาเพมคาเงนหรอตวเองลดคาเงน กไมนาท าใหการขาลดลลดนอยลง เพราะฉะนนวธแกกคอวาตอง
ผลตใหมากขน ตองเพมประสทธภาพการผลตมากขน แลวกทส าคญตองลดการใชจาย แตอเมรกาท าอยางนนไมได
กเลยตองพยายามไปตอบโตประเทศอน และผมคดวาปญหานจะมอยตอไปตราบใดท อเมรกายงมความคดอยางน
อย ทส าคญตงแตสงครามโลกครงท 2 เปนตนมาท าใหอเมรกาสามารถเอากระดาษไปพมพเงนไปซอของจาก
ตางประเทศได ไมมประเทศไหนท าได เราจะใชเงนบาทไปซอของกไมได ตรกจะใชเงนลราไปซอของกไมได แตเงน
ดอลลารคนเขายอมรบ ผมเคยฟงมาวาจกรยานเสอภเขาคนหนงเทากบ 20 เซนต เพราะวาเงนทใชในการพมพ
ธนบตรรวม 200 เหรยญ เทากบ 20 เซนต เพราะฉะนนกใชจายเกนตวกนมาก การบรโภคตอ GDP เขาสงมาก
เกอบ 80% ของจนเขาประมาณ 40% แตตอนนจนพยายามจะเพมการบรโภค
82
ในมมมองของเศรษฐศาสตรเราบอกการคาระหวางประเทศจะมประโยชนตอประเทศทรวมท าการคา
ทงหลาย แมวาบางครงจะมการแบงปนผลประโยชนทไมเทาเทยมกน เรามของเหลอกนเหลอใชเรากระบายออก
สงออกสตางของประเทศ จะไดน าเงนตรามาซอของทเราตองการ ของทเราไมมเราก เอาเงนตราตางประเทศไปซอ
จากตางประเทศได แลวทส าคญกคอวาการคาตางประเทศท าใหเราไดใชความไดเปรยบใหไดประโยชนสงสด ใน
บานเรามทรพยากรธรรมชาตมาก มยาง มขาว มอะไร เรากมขอไดเปรยบทางดานน การตงก าแพงภาษ จรง ๆ
แมวายงไมไดประกาศใช กเกดผลขนมาแลว ของจะขนราคาแลว ของจะน าเขาไมไดแลว เราจะสงออกสนคาไมได
แลว กมผลขนมาแลวนะครบ แลวกพอมก าแพงภาษ ผบรโภคกตองจายเงนซอสนคาในราคาทแพงขนเพราะภาษ
น าเขาขนกตองขนราคา ผผลตกตองซอเครองมอ ซออปกรณ ซอวตถดบ ซอชนสวนอปกรณตาง ๆ ในราคาสงขน
เพราะวาถกเกบภาษมากขน แลวทอเมรกาเดยวนตองพงชนสวน พงอปกรณ พงการน าเขาวตถดบจากตางประเทศ
คอนขางมาก เพราะฉะนนไมใชวาอเมรกาตงก าแพงภาษสงแลว ผน าเขาทเปนบรษทอเมรกาจะชอบ บรษททเขา
ถกคมครองเขากอาจจะชอบ เพราะวาสนคาน าเขามราคาสงขนเขาขายของไดมากขนไดก าไรสงขน แตวาถาเขาใช
วตถดบจากตางประเทศเขากขาดทน ถาประเทศทถกขนภาษออกมาตอบโต เขากยงล าบากใหญ อยางจนไปขน
ภาษพวกถวเหลอง พวกสนคาเกษตร เนอสตวตาง ๆ กมผลกระทบ
จรง ๆ แลวการกดกนทางการคาไมดตอทง 2 ประเทศ ในทางเศรษฐศาสตรเรากบอกวาการปกปอง
คมครองอตสาหกรรมในระยะยาวจะมผลท าใหความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมลดลง เพราะทกคนจะ
หวงพงแตการปกปองคมครองจากรฐบาล ทนถามวาท าไมตองเพงเลงไปทจน เหตผลงาย ๆ กคอไมอยากเหน
เศรษฐกจและเทคโนโลยของจนกาวหนากวาอเมรกา แตวาจรง ๆ สหรฐกมขออางวาขาดดลมากทสดกบประเทศ
จน สงมาก ปทแลว 3 แสนกวาลาน แตวาจรง ๆ ตองการทจะสกดกนการสรางอตสาหกรรมโดยเฉพาะ
อตสาหกรรมไฮเทคของจนโดยเฉพาะในโครงการทเรยกวา Made in China 2025 ทปรกษาทางเศรษฐกจ
อตสาหกรรมของสหรฐอเมรกาใหสมภาษณบอกวาพวกอตสาหกรรมพวกนมนมความส าคญตอความมนคงของ
อเมรกา อเมรกาจะยอมใหจนมาแซงหนาดวยอตสาหกรรมพวกนไมได เราตองพยายามสกดกน การเลอกตงกลาง
เทอม ทรมปคดวาถาเขาสามารถเอาชนะในสงครามการคาอะไรตาง ๆ ปกปองอเมรกาได เขาจะไดรบ
ชยชนะ เขากมองทางดานน ตอนแรกผคนคดวารพบลกนจะไดชยชนะ แตตอนนทกฝายวเคราะหวาเดโมแครตควร
จะชนะมากกวา แตวาอาจจะชนะไมมาก ทนปญหาของอเมรกาอยตรงไหนกคอวาทรมปไมมความรทาง
เศรษฐศาสตรและการคาระหวางประเทศ ทปรกษาสวนใหญของทรมปกเปนนกกฎหมาย นกธรกจ ทปรกษาหนง
เดยวทถอวาเปนนกเศรษฐศาสตรไดกคอ Peter Navarro เขาเคยแตงหนงสอ Death by China และ The Coming China Wars ซงพดถงอนตรายถาเกดประเทศจนมการเจรญเตบโตทางดานอตสาหกรรม ทางดาน
83
เทคโนโลย ซงเปนการคดทผดมาก เราพร าสอนพวกเดก ๆ วาอยาไปกดกนคนอน เราตองพยายามพฒนาตนเอง
แตอนนความคดของเขาคอวาเราตองกดกนคนอน อยาใหคนอนโตเพราะถาคนอนโต เราล าบาก แทนทจะบอกวา
เราตองพฒนาตนเองขนมา
ผมจะพยายามเลาเหตการณคราว ๆ ตงแตตอนหาเสยงทรมปกพดวาเขาจะตองพยายามเจรจาทางการคา
ใหม TPP กจะยกเลก เจรจา NAFTA ใหม แลวกในเดอนมกราคมเขากขนภาษน าเขาเครองซกผาและกโซลาเซลล
การเจรจาการคาเสร NAFTA กบแคนาดากบเมกซโก ซงจนปานนกยงเจรจาไมส าเรจเพราะตงเงอนไขอะไรตออะไร
ไวเยอะ แคนาดากบเมกซโกยงยอมรบไมได แลวตอมาในเดอนมนาคมกขนภาษเหลกและอลมเนยม ตอนแรก ๆ
ยกเวนประเทศพนธมตรกคอ EU แคนาดา เมกซโก แตวาตอนหลงกขนภาษกบประเทศเหลาน ประเทศเหลานก
ตอบโต แลวทส าคญกคอวาประกาศวาจะขนภาษสนคากบจน แลวกพจารณาจ ากดขอบเขตการลงทน เขาคดวาคน
จนมาลงทนจะเขาถงสทธทรพยสนทางปญญา มาถงเดอนเมษากสงทมไปเจรจาการคากบจน แตวาเรยกรอ งอะไร
เยอะแยะไมได เพราะเปนไปไมไดทจะใหจนเลกการพฒนาอตสาหกรรมใน Made in China 2025 แตวาเขาก
พยายามเจรจาใหจนลดการเกนดลปละ 1 แสนลานเหรยญ 2 ป 2 แสนลานเหรยญ ซงในทสดกตกลงกนไมได พอ
ตกลงกนไมไดกเกดการตงอตราภาษสนคารวมมลคาสนคา 5 หมนลานเหรยญ จนกตอบโตทนท นอกจากจะเพม
ภาษเขากลงโทษบรษทจงซงของจนกลาววาบรษทนขายสนคาใหกบอหรานกบเกาหลเหนอ และกสงบรษทของ
อเมรกาไมใหขายสนคาพวก Computer Chip ตาง ๆ บอกวาหามขายใหบรษทน 7 ป เพราะแขงกบเรา แลวกให
ตรวจสอบบรษทหวเหวยซงเปนบรษทยกษใหญของจน
ในเดอนพฤษภาคม นกเศรษฐศาสตรกวาพนคนไดเขยนจดหมายถงทรมป เตอนบอกวาการทคณไปขน
ภาษอาจจะซ ารอยกบเหตการณในสมยตอนทประธานาธบด Hoover กอนทจะเกดวกฤตเศรษฐกจครงใหญของ
โลก เขากพยายามปกปองทางการคา แตในทสดกเกดปญหาขนมา แตทรมปกไมฟง แลวหลงจากนนรองนายกของ
จนกไปเจรจาทางการคา เขากจบมอยมแยมแจมใส ทงสองฝายดเหมอนวาตกลงกนไดด ทรมปบอกวาจะเลกแลว
สงครามการค า ท ไหนไดย ง ไม เท า ไ รกประกาศบอกว าจะข นภาษ แล วกประกาศรายการออกมา
จนกบอกวาถาสหรฐขนภาษจนกจะตอบโตทนท ทนตอมาทางอเมรกากประกาศขนภาษสนคากบจน มลคา
5 หมนลานเหรยญ โดยแบงเปน 2 รอบ รอบแรกกคอ 34,000 พนลานเหรยญ รอบทสอง 16,000 พนลานเหรยญ
แลวสนคาพวกนกมชนสวนอปกรณ สนคาไฮเทค จนกไมยอทอ ตอบโตทนท นอกจากนแลวสหรฐกบอกวาตอไปจะ
เกบภาษในสนคาอก 2 แสนลานเหรยญ ทแรกบอกวา 10% แตตอนหลงแกเปน 25% แลวตอนนจนกสงคนไป
เจรจา หลายฝายกคาดวาคงจะเจรจาไมส าเรจ แตวาอนหนงทอาจจะท าใหอเมรกาเปลยนใจกคอเขามประชา
พจารณทจะขนภาษ มคนคดคานเยอะแยะ แตรฐบาลทรมปมกไมฟงเสยงใคร ถงแมประชา-พจารณเปนอยางนแต
84
เรากไมแนใจวาทรมปจะสนใจหรอเปลา เพราะวาเรองปน คนทตอตานการใชปนเดนขบวนกนตงหลายครงเปน
แสนคน แตทรมปกไมสนใจ แลวลาสดเขากประกาศใหขนภาษการน าเขาสนคาจากตรก ซงนนกท าใหตรกสนคลอน
เพราะวาเศรษฐกจตรกออนแออยแลว มปญหาอยแลว อนนจะเปนตวกระตนใหตรกเกดวกฤตขนมา
ทาทของจนกคอวาทแรกกพยายามรบปากจะซอสนคากบอเมรกามากขน รบปากวาจะปรบปรงพฤตกรรม
ในดานทรพยสนทางปญญา และกบอกวาจนจะไมเปนผรเรมท าสงครามทางการคา แตถาสหรฐตงก าแพงภาษจนก
จะตอบโตโดยการเกบภาษสนคากบอเมรกาในระดบทเทาเทยมกน แลวการขนภาษของจนกมงในสนคาทเปนฐาน
เสยงของทรมปพวกถวเหลอง พวกสนคาเกษตร พวกยานยนตอะไรพวกน จนยงมวธการอกหลายดาน คอจน
อาจจะไปควบคมบรษทอเมรกาทไปลงทนเขมงวดมากขน เวลามสนคาน าเขากจะตรวจสอบใหเขมงวดมากขน แลว
จนกรวาสกบอเมรกาโดยล าพงล าบาก จนกเลยพยามจบมอกบยโรป จบมอกบตะวนออกกลาง จบมอกบแอฟรกา
จบมอกบเอเชยตะวนออกเฉยงใต จนรวารฐบาลอเมรกาพยายามจะตจนในจดทรพยสนทางปญญา จนกชแจงวา
ประการแรก มลคาทบอกวาขาดดล 3 แสนกวาลาน ทจรงไมใช เพราะจนไมไดเกนดลขนาดนน เพราะวาเวลา
สงออกเขาใช FOB ไมมการคดพวกคาขนสง แลวกเวลาน าเขาเขาคดเปนมลคา CIF สนคาถงแมวาสงออกจากจน
แตวามหลาย ๆ ประเภททสงออกจากจนแตผลตโดยบรษทตางประเทศ แลวทส าคญกคอพวกชนสวนอปกรณตอง
น าเขาจากประเทศอน จากเกาหลใต จากไตหวน จากญปน จนมาประกอบเปนสนคาส าเรจรปอยางเชน
โทรศพทมอถอแลวกสงออกไป โทรศพทมอถอทสงออกไปกถอวาเปนสนคาสงออกของจน
จรง ๆ แลวสวนท เปนมลคาเ พมของจนมไมเทาไร จนตอนนถกกระทบ ดานการสงออกลดลง
การขยายตวทางเศรษฐกจลดลงแตยงไมรนแรง คาเงนของจนตกลงมา การตกลงมาของคาเงนกมสวนท าให
สามารถลบลางหรอสามารถลดผลกระทบจากการถกขนภาษ พอคาเงนตกทรมปกบอกวาจนท าใหคาเงนออน แลว
ทส าคญกคอการพฒนาอตสาหกรรมของจนตองถกกระทบเยอะ โครงการ Made in China 2025 กพบกบ
อปสรรค อเมรกากถกกระทบเหมอนกน อยางทกลาวมาแลวนะครบผบรโภคจะตองซอสนคาแพงขน เวลาไป
หางสรรพสนคาของจากจนมเยอะแยะ เสอผา รองเทา อาหาร เครองใช แลวบรษทตาง ๆ กตองใชพวกชนสวน
อปกรณ วตถดบจากตางประเทศ กตองซอของในราคาแพงขนเพราะถกตงก าแพงภาษ Sector ทถกตงก าแพงภาษ
จากจน จนน าเขานอยกถกผลกระทบพวกถวเหลอง พวกบรษทยานยนต แลวกการจางงานสทธตอนแรกกด
เหมอนวาจะสงขน แตจรง ๆ แลวไมไดเพมขนเทาไหร บรษทโซลาเซลลกจางพนกงานนอยลง แมกระทงพวกบรษท
ไฮเทคทขายชนสวนใหจนไมได กตองลดการผลต
ตอนนเศรษฐกจอเมรกายงดอยเพราะลดภาษลงมา และกอวดวาตอนนเศรษฐกจดทสดแลว ผมวาในระยะ
ยาวถาอเมรกาท าอยางนตอไปเศรษฐกจของอเมรกาจะทรด ในอเมรกาเขากมเสยงคดคาน หนงสอพมพ
85
Washington Post, New York Times มบทความวจารณทรมปอยทกวน แลวกในอเมรกาพวกสมาคมการคา
ทงหลาย พวกชาวไรชาวนา พวกองคกรแรงงาน แมกระทงสมาชกรฐสภาเขากกลาวแสดงความไมเหนดวยกบ
นโยบาย โดยเฉพาะสอมวลชนมการแสดงความไมเหนดวยกนเยอะ ทางดานผลกระทบเศรษฐกจและการคาโลก
จนถงปจจบนทามกลางสงครามการคายงไมเหนชด แตระยะยาวถาเกดการท าสงครามทางการคาทรนแรงและ
ยดเยอกจะมผลกระทบตอเศรษฐกจและการคาโลก ความเชอมนในการลงทนในการคาจะลดลง เสถยรภาพในภาค
การเงนกจะลดลง สดทายกคอผลกระทบทมตอประเทศไทย คอประเทศไทยยงไมใชประเทศค คาทส าคญของ
อเมรกา แตกเกนดลกบอเมรกามาหลายป เคยถกกลาวหาวาเปนประเทศหนงทเกนดลมาก แตวาทส าคญกวานนก
คอทงจนและอเมรกาเปนตลาดสงออก อนดบ 1 และอนดบ 2 ของไทย เพราะฉะนนถาเกดเศรษฐกจจนและ
เศรษฐกจอเมรกาถกกระทบแลว ไทยกจะตองถกกระทบแนนอน แลวกอยางทกลาวไปแลววาถาสงครามยดเยอ
และลกลามไปจะมปญหามากเพราะวาการสงออกของเราเปนเปอรเซนตสงมาก ไทยเปนประเทศทพงการคา
ตางประเทศเปนจ านวนมาก เพราะฉะนนไทยจะไดรบผลกระทบอยางแนนอน แตวาจนถงปจจบนเศรษฐกจไทยยง
ไมไดรบผลกระทบจากสงครามการคาระหวางจนกบอเมรกามากนก แตกมผลกระทบในระยะสนบาง ซงอาจจะ
ไดผลดบางสวนกคอวาสนคาบางอยางทสงออกไปจนและอเมรกาสามารถสงไดมากขนเพราะว าจนถกกดกนจาก
อเมรกา อเมรกาถกกดกนจากจน
บรษททลงทนในประเทศจนอยางเชนบรษทอเลกทรอนกสของไตหวนทงหลายตอนนเขาจะยายฐานมา
เอเชยตะวนออกเฉยงใต มาอาเซยน ซงอาจจะยายฐานมาทประเทศไทย แตวากมผลเสยบางอยางกคอวาสนคาไทย
ทเคยสงออกไปจนกสงออกไดนอยลง ถาจนยงมเศรษฐกจทชะลอตวสนคาทสงไปอเมรกาบางอยางทถกกระทบกจะ
ถกสงไปทจนรวมทงไทย แลวกมคนบอกวาจนอาจจะมาสวมสทธคอวาของผลตในเมองจน แตจนมฐานผลตใน
เมองไทย กเลยสงเขามาแลวกถอวาเปนสนคาทสงออกจากประเทศไทย อนนกตองระวง ทนประเทศไทยควรจะท า
อยางไร กตองศกษาใหดวาจะเปนอยางไร มการคลคลายไปอยางไร หรอมการเปลยนแปลงอยางไร ตองระมดระวง
การทมตลาด การสวมสทธ แลวอกอยางหนงกคอวาตองดงดดการลงทนจากจน เพราะวาไทยมระดบการพฒนาท
สงกวาประเทศรอบขางในอนโดจน แลวกดงจนเขามาลงทนเพราะวาจนเขาตองยายฐานการผลต และแนนอนไทย
ตองสงเสรมการสงออกใหมากขน หาตลาดใหมากขน
ทผานมาไทยกท าไดดพอสมควร แตตอนนตองพยามยามสงออกไปใหมากกวาน แตการทเราพยายามจะ
ขยายตลาดในประเทศล าบากเพราะวาพวกยาง พวกขาวขายในประเทศยากขนมาก ตองพยายามกระจายตลาด
สนคา แลวกอาศยการลงทน การทองเทยวมาชวยสงเสรมการสงออก ตองพยายามรกษาความสมพนธทดกบจนกบ
อเมรกา พยายามสงเสรมการลงทนทมผลตอการยกระดบเทคโนโลยของประเทศไทย รวมมอกบประเทศตาง ๆ เรา
86
กอยในกลม APEC แลวตอนนกก าลงเจรจา RCEP แลวกตองชวยประณามวาการปกปองคมครองทางดานการคา
เปนสงทไมเปนธรรม
ผมคดวาตราบใดทอเมรกาไมเปลยนแปลงพฤตกรรม สงครามการคาคงจะมความยดเยอ และผมคดวาการ
ทจนถกกดดนในปจจบนในเวลาน ในทศวรรษ 1980 ญปนกเคยโดนกดดน ญปนถกบบใหขนคาเงนท าใหเศรษฐกจ
ถดถอยใน 2 ทศวรรษทผานมาจนปานนยงไมฟน เพราะฉะนนสงทจนตองระวงกคออยาไปถกบบบงคบใหขน
คาเงน ตองพยายามพฒนาเศรษฐกจของตวเอง พยายามพงตวเอง อยาไปพงสหรฐอเมรกา แลวตอนแรกจนคดวา
สหรฐอเมรกาแคข คงไมด าเนนการจรง ตองการสรางแคอ านาจตอรอง แตจรง ๆ แลวสหรฐท า เพราะฉะนน อยา
ไปคดวาสหรฐจะยอมผอนปรนถาเกดวาจนซอสนคาจากสหรฐมากขน เพราะวาจดใหญทสหรฐตองการคอไมใหจน
พฒนาอตสาหกรรม ไมใหจนเขมแขงขนมา เพราะคนอเมรกนเขาชอบความยงใหญ America First, America
Great ท าใหฐานเสยงของทรมปสงขน เพราะฉะนนจนตองพฒนาปฏรปตวเอง ผมคดวาผมใชเวลามาเยอะแลว
ตองกราบขออภย แตวากอนทจะไปถาเกดวามใครอยากจะแสดงความคดเหนหรอวามค าถามผมกยนดนะครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณทานอาจารยสมศกดเปนอยางมากนะครบทปพนฐานใหความรเราดาน
ทฤษฎ รวมทงวจารณวาจะเกดผลกระทบตอไทย และยงแนะน าประเทศจนดวยวาควรจะปรบตวอยางไร ผมม
ค าถามนดเดยวครบวา สรปแลวอาจารยคดวาจนกบสหรฐจะท าสงครามการคากนจรง ๆ ไหม
รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ตอนนกท าอยนะครบ ปญหาการขนภาษในสนคาจน 2 แสนลานตองด
ใหด เทาทผมกลาวมาการทจนสงคนไปเจรจากไมคอยไดผล แตวาสงทจะสกดกนทรมปกคอประชาพจารณ ถาเกด
คนคดคานเยอะ เขากคงคดหนก แลวอกอนหนงกคอการเลอกตงสมาชกรฐสภาในตนเดอนพฤศจกายนถาเกดเดโม
แครตเขาชนะ แตตองชนะมากพอทจะมเสยงขางมาก แตอเมรกาล าบากเพราะวาเรองการคาประธานาธบดม
อ านาจ รฐสภาเขากบอกวาพยายามจะสกดกนแตวากยงท าอะไรไมได
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เพราะฉะนน อาจารยคดวาสหรฐจะด าเนนการเรอง 2 แสนลานเหรยญแนใชไหม
ครบในเดอนกนยายนน
87
รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย : กไมรวาจะแนหรอไมแนครบ คอตอนนถาดจากประชาพจารณม
ผลกระทบเยอะเขาอาจจะกดดน แตพอขนมาจนกจะตอบโต ทน สหรฐบอกวามพลงตอรองมากกวา เพราะวา
อเมรกาสงไปจนไมเทากบทจนสงไปอเมรกา เพราะฉะนนอเมรกามอะไรจะตอบโตเยอะแยะ จนกมทางเลอกตอบ
โตนอยกวา เพราะฉะนนตรงนเรากตองดตอไปแตคดวาโอกาสทจะด าเนนการมเยอะ อาจจะไมถง 2 แสนลาน
เหรยญ เขาอาจจะดวารายการสนคาทอาจสามารถลดลงมาได
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เพราะฉะนนสงทเราจะหวงอยกคอทรมปคงจะไมเกบภาษถง 2 แสนลานเหรยญ
และคงจะรดมดระวงเรองการเลอกตงในสหรฐเพราะจะมผลกระทบตอเสยงในสภาของสหรฐเชนกน
รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ถาเกดวามใครอยากวพากษวจารณ หรอมค าถามผมอยไดนะครบ
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เนองจากวาอาจารยพดเสรจแลวทานจะตองรบไป เพราะฉะนนจะใหเวลานะครบ
ทานผฟงทานใดอยากจะถามค าถามอาจารยสมศกดกเชญตอนนเลยนะครบ
รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ถาทานมค าถาม ทานทตวบลยกบทานอาจารยดร.สมภพคงจะสามารถ
ตอบไดอยางชดเจนครบผม
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: เมอคนนมานงคดด ผมเปลยนใจ ผมจะไมพดในสงทเตรยมมา แตผม
หวงวาพอเขารอบ 2 ผมจะไดมโอกาสไดตอบค าถามหรอวาไดมปฏสมพนธกบทานผฟงครบ
สงหนงทเมอคนนคดขนมา ผมไมเคยพดทไหนมากอนนะครบ ป 1989 เดอนพฤศจกายน ผมตาม
ทานนายกชาตชาย ตอนนนผมเปนเลขานการเอกกลบจากปกกงแลวตามทานนายกชาตชายไปพบกบทาน
เตงเสยวผง คดเปนพ.ศ. ก 2532 วนนนผมนงอยขางหลงผน าทงสองในการสนทนา ทานเต งเสยวผงพดวาอยาง
นอยทสดภายใน 17 ป 2532+17 กประมาณ 2550 ภายใน 17 ปอเมรกายงจะไมเหนจนเปนภยคกคาม แตสรปคอ
หลงจากนนไมแน ผมกมาคดดอนนเปนวสยทศนผน าทคาดการณลวงหนาไว เพราะฉะนนสงทเกดขนวนน เชน
88
ประเดนสงครามการคา ผน าจนรและขบคดมากอน เปาหมายคอผมน าเสนอเสรจวนน แลวทานเหนเหตการณตาง
ๆ หวงวาทานจะสามารถน าไปวเคราะหไดวาเกดอะไรขนสงครามการคาทวาทงหมด จรงๆ แลวถอเปนสญญาณ
เปนอาการบงบอก เพราะจรง ๆ เตงเขาพดไวนานแลววาจนจะตองเปน “คมในฝก”
พอผมพดในประเดนนกรเลยวามการโยงถง Made in China 2025 อเมรกากเรมกลวจน เหตผลท าไม ท
นพอมานงนกดวาเตงคดไดอยางไรตงแตพ.ศ. 2532 บอกวาอยางนอย 17 ป อเมรกาจะยงไมเหนจนเปนภยคกคาม
แตหลงจากนนสหรฐเขาเรมรแลว เพราะวาถาเราไปเปดดตวเลขยอนหลง ป 2000 GDP ของจนประมาณ 20%
ของอเมรกา แตเมอปทแลว 2017 เปน 2 ใน 3 ของ 19 ลานลานเหรยญ อนนเปนประเดนท 1 แลวกผนวกกบ
Made in China 2025 อนนนกเปนอนหนงทคนพดถงมาก แตจรง ๆ แลว Keyword จรงๆ ของสมครามการคา
คอประเดน “The Rise of China” การผงาดขนมาของจน อนนเปนมลเหตหลก และอนนท าใหผน าระดบเตงเมอ
พ.ศ.2532 มวสยทศนบอกไวเลยวาจนจะตองเกบตว จะตองเปนคมในฝก แตตอนหลงในระบบของจน ผน ากวางตว
ล าบาก คอในจนขณะนมประชากรอนเตอรเนต 800 ลานคน เทากบประชากรของอเมรกา บราซล อนโดนเซย
รวมกน เพราะฉะนนท าไมเขาถง “คมในฝก” ตลอดไมได เพราะทานสจนผงเปนประธานกรรมาธการทางทหาร
เขายอมผอนปรนมากไมได หลายอยางเปนไปเพอ “Domestic Consumption” ในหลายจงหวะเขากตองแสดงใน
สงทเขาม สถานะทเขาเปน กเลยขดกบสงทเตงบอกไว อนนนาสนใจมากนะครบ พอนกถงวนทเขาพบเดอนพฤศจ
กายน อยาลมวาตอนทเตงพดเปนหลงเหตการณเทยนอนเหมน นาคดมากกวา ค.ศ. 1989 มองไมออกเลยวาจนจะ
เปนจนอยางทกวนน แตผน าเขามองออก เพราะหลงจากนน 2001 เขาเขา WTO พอหลง WTO จนถงปจจบนน
อยางนอยกท าใหคน 600 ลานคนพนขดความยากจนได ทนท าไมอเมรกาถงยอมใหจนพฒนาแตตน เตงร ไมนาเชอ
วาเตงร แลวอเมรกาตอนแรกคอเชอวาเมอปลอยใหจนปฏรปเศรษฐกจไปเรอย ๆ ในทสดกเหมอนกบท Maslow
พด 1 2 3 4 5 พอถงขนท 5 คนอยดกนด กเหมอนบานเรากคอการแสวงหาในขนสดทายคอการยอมรบทาง
การเมอง อเมรกาเขาคดวาการมปฏสมพนธ ในการปฏรปจะท าใหในทสดจนมการปฏรปทางการเมองแบบ
ตะวนตก แตไมเปนอยางนน
ถาเราดประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตแตละครง ครงท 17 และ 18 ผสงเกตการณทางตะวนตกกจะมาด
ในค ากลาวของผน าจนวามค าวาการปฏรปการเมองกครง แตครงท 19 เมอเดอนตลาคมทผานมาทาน
สจนผงไมพดถงเลย จนประกาศไมเอาดวยกบรปแบบตะวนตก เหนวารปแบบของจนจะเปนทางเลอกอกทางหนง
ของการพฒนาเศรษฐกจ แลวในโลกนกยงไมเคยมมากอนวาระบบเศรษฐกจแบบเปดทจนประสบความส าเรจ อยาง
ทกวนนเกดขนภายใตระบบการเมองทปดอยางทเปนอย อนนกเปนมลเหตทท าใหมเขตเสรการคาทเซยงไฮ เพอ
จ าลองหารปแบบการพฒนาดงกลาว คอถาเราจะแบงการพฒนาของจน 30 ปแรกจนวนวายกบปญหาภายใน พอ
89
อก 30 ปถดมาภายใตเตงจนพฒนาขนมาอยางรวดเรว พอมาถงสจนผงกเปนการเรมอก 30 ปตอจากน กเปน
“Phase 2” ของการพฒนาเศรษฐกจ ไมใชแบบเดมแลว จนไมใชเปนโรงงานผลตสนคาราคาถกอกตอไป แตเปน
เศรษฐกจอนดบ 2 ของโลก
อเมรกากจบจองอยตลอดเวลาเกยวกบ The Rise of China ตอนแรกกมความเชอวาในทสดแลวพอจน
พฒนาเปนแบบนตองเปลยนแปลงแนนอน แตพอสมชชาครงท 19 สจนผงไมพดถงปฏรปการเมองเลย แลวบอกวา
จนจะเปน Model ทางเลอกอกอนหน ง แตกอนหนานนถาเราสงเกตในชวงค.ศ.2010–2011 ในสมย
โอบามาการพยายามสกดกนจนของพรรคเดโมแครตกเรมแลว เรมกลว The Rise of China แตพอมาเจอ
แบบทรมป จนพบกบแนวทางใหมทตางออกไป ตอนนทรมปรกในหลายมต เมอกจะตอบค าถามนะครบ ถงตอ
ใหทรมปพนวาระ นโยบายสกดจนกจะยงอย คอไมไดมสงครามการคาอยางเดยว ถาเราดมกฎหมายทออก เชน
FIRRMA ก ค อ Foreign Investment Risk Review Modernization Act แล ว ก ม John McCain National
Defense Act ออกมาใหอ านาจ Committee on Foreign Investment in the US (CFIUS) มอ านาจมากในการ
ตรวจสอบ สามารถตรวจสอบยอนหลงได ถงบอกวาสงครามการคาเปนแคประเดนเดยว ยงมอกมากเลยทออกมา
แลวลาสดตกของจนทตงอยในเกาะ Manhattan ใกลกบตกของทรมป เดน 10 นาทถง ปรากฏวาตอนนกคงตอง
ขายท ง เพราะสหร ฐต ความว า อนน เ ป นภ ยต อความม น คง น เ ป นการตอบโต แบบตรง ไปตร งมา
ถาเราเคยไปจนหรออยจน ในจนกเคยใชระบบนนะครบ ผมเปนกงสลใหญ ตอนยายจากคนหม งมาเซยงไฮ
จะไปเชาบานหลงหนง แตเหตผลดานความมนคงของทตง คณะทตกเชาไมได สวนตอบค าถามเมอสกครอาจารย
สรชยกคอผมคดวาถาโดยขอวเคราะหอนน จะเหนวา The Rise of China ทอเมรกาเหนเปนภยคกคามกจะไมจบ
งาย ๆ
หลงจากโอบามาประกาศ Asia Pivot พอค.ศ.2013 ทานสจนผงกประกาศ One Belt One Road ไอเดย
คออะไรครบ กคอสงนมาตอสกบสงทโอบามาประกาศ โดยจนใชปจจยทางเศรษฐกจมาเปนสงจงใจประเทศตาง ๆ
อเมรกาใช “Rules Based” บอกวา South China Sea ตองม “Code of Conduct” จนบอกไม จนเดนเรอมา
ตงแตโบราณกาลแลวไมเหนมปญหาเลย เพราะฉะนนจงพยายามใช “จตวญญาณ” ของ Silk Road มาเปน
ตวกระตนใหประเทศตาง ๆ เหนประโยชนในเรองความรวมมอ เพราะ Silk Road เปนสญลกษณทางดานน ไมได
พดเฉย ๆ นะครบ แตตามมาดวย AIIB เอามาถวงดลกบ ADB เพอใหเงนกโครงการโครงสรางพนฐานตาง ๆ เพราะ
เขาจนกระแสจากท ADB บอกวามโครงสรางพนฐานในชวง 10 ปขางหนา ทท าไดอกประมาณ 8 ลานลานเหรยญ
ในแถบน
90
สรปคอมการออกแบบเครองมอทางเศรษฐกจอะไรมามากมาย อนนอเมรกากเหนชดเจน ตความวาเปน
การขยายอทธพลของจน อกประเดนหน งทนาสนใจมากคอพอหลงสมชชาเมอเดอนมนาคมทผานมา
ทานสจนผงกประกาศรนเวลาการบรรลเปาหมายการท าจนใหเปนประเทศสงคมนยมสมยใหมมาเปน
ค.ศ.2035 และยกเลกการจ ากดวาระการด ารงต าแหนง พอตรงนผมคดวาเปนประเดนหลกอกอนหนง แตทานสจ
นผงนเกงมากนะครบ พอค.ศ.2035 ทานสจนผงอายแค 82 ป ถอวาอายไมมาก เพราะตอนทเตงทานลงจากอ านาจ
กอายตง 89 ป สรปกคอประเมนวาทานจะอยถงชวงนน คอ 2035 เพราะฉะนนแนวคดแบบ Strong Man ของจน
ซงทกอยางตองอยภายใตพรรคคอมมวนสตหมด อเมรกากยงเหนเปนภยคกคาม ผนวกกบสงทเราพดถงทงหมด ไม
วาจะเปน Made in China ไมวาจะเปนการเตบโตของเศรษฐกจ ถาปลอยแบบนประมาณค.ศ.2025-2030 ขนไป
สหรฐกอาจจะถกแซงหนาไดโดยจน เพราะฉะนนอนนผมคดวาเปนแคจดเรมตน
ถามวาถาจนตอบโตทงหมดจะเขาทางอเมรกาไหม แตเชอผมนะครบวาไมมทาง เพราะสงส าคญทอยในจต
ใตส านกของผน าจนกคอเสถยรภาพ ความมนคง ถาไมมความมนคง ถาไมมความนงทางการเมองกจะไมสามารถท
จะพฒนาได อนน เปนสตรของจน งานน ถ า เกดจน เผลอตว ไปเลนตามเกมของอเมรกาจะมปญหา
แตไมนาจะเกดขน เหตผลกคอผผลตกบผซอ 500,000 ลานเหรยญกบ 160,000 ลานเหรยญตางกนมากเลย
พอประกาศ New Era ของสจนผงกคอเศรษฐกจตองโต แมนอยลงมาอยประมาณ 6% หรอ 7% แลวกมคนบอก
วาท าไมตอง 6-7% จรง ๆ แตละเปอรเซนตมความหมาย ในจนแตละปมคนจบมหาวทยาลย 7 ลานคน เขาค านวณ
วาถาเศรษฐกจโตประมาณ 6-7% กสามารถทจะสรางงานรองรบขนมาได เพราะฉะนนอเมรกายงคดวางานน
สงครามการคาเปนวธการหนงทอาจจะผลกดนใหเกดปญหาภายในจน รฐบาลจนตองระมดระวงอยางยง มคนบอก
ใชมาตรการลดคาเงนหยวน แตจนเขาบอกจะไมใชอาวธอนน เงนหยวนตอนนเทยบกนเดอนมนาคมลดไป 9% คอ
ไมใชวาลดคาเงนหยวนแลวจะจบ ไมใชนะครบ เพราะพอคาเงนหยวนตกลง มนเกด Outflow “เลอดไหลออก”
เงนทนไหลออกอยางแรงแลวจะท าใหเกดภาวะเงนเฟอ ตลาดหนปนปวน สงคมปนปวน สงทผน าจนกลวทสดกคอ
ความไมนงทางการเมอง เพราะจะกระทบการพฒนาเศรษฐกจของเขาตามความฝนจนได
ทานคงทราบใชไหมความฝนจนมสองตวเลข คอวาพอถงค.ศ.2020 จนจะเปนประเทศทอยดกนดพนฐาน
แลวจนกบอกวาพอถงตอนนนคนชนกลางจาก 250-300 ลานคน เปน 500 ลานคน ชนชนกลางกคอพวกทมมอถอ
แลว GDP ตอประชากรจะเพมขนเทาตวจากป 2010 กคอจาก 5,000 เปน 10,000 ตอนนใกลเคยงเปน 9,000
เศษ ๆ เพราะฉะนนท าไมจนถงไดป 2020 เปน Chinese Dream Phase 1 เพราะครบ 100 ปของพรรค
คอมมวนสต Phase 2 ของความฝนจนกคอพอถง 2049 กคอ 100 ปของการสถาปนาประเทศจนใหมจะท าใหจน
เปนประเทศทแตกอนใชค าวาพฒนาแลวนะครบ แตเมอสมชชาครงท 19 กไมใชค าวาพฒนาแลว เพราะเปน
91
ประเทศพฒนาแลวคณตองเขาเกณฑของตะวนตก 15,000 เหรยญขนไป สจนผงบอกวาถงตอนนนจนจะเปน
ประเทศสงคมนยมสมยใหมททนสมยและสวยงาม เพราะฉะนนตอนนจนประกาศแนวทางชดเจนขนมากยงเพม
ความเขมขนในบรบทของสงครามการคา
ทางแกม 2 สวน อนท 1 กมคนพดถงเยอะกคอลดคาเงนหยวน คอตอนนเงนหยวนตกไปแลว 9% แตถา
เกดจะไปด าเนนการตอตามแนวทางเดม ตวเลขทเขาศกษาไวเงนหยวนอาจจะตกไปประมาณ 12-14% ถาเงนจน
ตกถงขนนน จะเกดภาวะเงนทนไหลออกหนก ตลาดหนปนปวน แลวกเกดภาวะเงนเฟอ แลวส าคญทสดคอจะ
กระทบการบรโภคภายใน เพราะถาเกดไมพงการสงออก ตองพงการบรโภคภายใน ตามนโยบายจนตองการจะท า
ใหการบรโภคภายในเพมขนเปน 60% ขนไป เพราะฉะนน จนกประกาศบอกวาจนจะไมใชมาตรการน แตวาถาเกด
มาตรการนออกมาจรง ๆ จนกตองระวง เพราะวาตอนหาเสยงทรมปเคยกลาวหาจนวาเปน “นกปวนเงน” จนตอง
ระวงเพราะวาเกดกระทรวงการคลงของอเมรกามองจนแบบน สภาคองเกรสสหรฐจะมการตรวจสอบทนท และ
เปนกระบวนการทยดเยอมากครบ คอกระทรวงการคลงของอเมรกาจะตองรายงานตอคองเกรสในเดอนตลาคม
เพราะฉะนนอนนจนตองประกาศวาจะไมใชอาวธอะไร แตถาใชนจะกระทบมาก คนจนจะลดลงในการมาเทยว
เมองไทย เพราะตองใชเงนหยวนมากขนเพอแลกกบเงนบาท แลวตลาดสงออกของไทยกจะปนปวน เพราะฉะนน
จนประกาศวาจนไมท า แตกมการวเคราะหวาจนอาจจะหลบตาขางหนง แตอยางนอยทสดกคอเงนหยวนไมแขงขน
แน
อนท 2 มการพดกนวาอาวธอกชนดหนงกคอ 1.2 ลานลานเหรยญ ทจนไปซอพนธบตรของทางอเมรกา
อนนจนกอาจจะไมท า คอถาเกดขายทงอนนมนคลาย ๆ “ตายประชดปาชา” เพราะโลกนมพนธบตรประมาณ 20
ลานลานเหรยญ เพราะฉะนนโจทยตอนนส าหรบจนทาทายมากพอสมควรนะครบ แตอยางไรกตามกมคน
เสนอแนะไว ผมเหนวาจนเปนทงเจาต ารบสามกก ทงซนว จนรอยแลววาเขาตองไมท าอะไรทเขาทางคแขง ผน าจน
กลบจากเปยไตเหอ เรยกประชมคณะท างาน ทานสจนผงเปนคนน า ขณะนกตองคยเรองพวกน แตอยางทบอกวา
จนสงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชยไป เปนระดบทเลกเกนไป แตอยางนอยทสดกรกษาชองทางในการ
สอสารกนเอาไว เพราะวาทานสจนผงจะตองพบกบทรมปในเดอนพฤศจกายนในการประชม G20 เพราะฉะนนก
จะเปนอะไรททาทายอยางมากหลงจากนวาจนจะท าอยางไรในสวนน ผมวาในทงหมดน กเปนยกท 1 ของสงทพด
มาทงหมด ไมอยากจะบอกวาสงครามการคาเปนแคอาการหนง ผมขอจบตรงนไวกอนแลวพออาจารยพดแลวผม
อยากจะคย อนนกจะเสนอเปนกรอบวเคราะหเอาไวคราว ๆ ไมใชอนทเตรยมมาเลยนะครบ เปนอนทพดขนมา อน
นเปนสวนน าเสนอเบองตนนะครบเหมอนสงครามการคา
92
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณมากครบทานทตครบ พอฟงแลวกท าใหเราสบายใจคดวาจนกบสหรฐคงไม
ท าสงครามการคากน แลวจนจะตอบโตอยางไร หรอวาจนจะตองหลบหลกมวธแกไขอยางไรไหมทจะท าใหจนไม
เสยหายทางเศรษฐกจ
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล : ขอบคณมากครบอาจารย จรง ๆ แลวตอนนทมทรมปเปนพวก
ตอตานจน ผน าจนกตองนงครบ ตอนนผน าจนทานสจนผงกคอนขางนงพอสมควร แลวมอยางหนงกคอถงแมวาจะ
ไมตอบโต ตอนนกเลนตามเขตหาเสยงของทรมปเลยนะครบ ไมนาเชอวาถวเหลองรายการเดยวตอนน 14 พนลาน
เหรยญ แลวสมมตวาตอบโตนะครบ เครองบนโบอง รายการมลคาทซ ออนดบ 1 คอโบองนะครบ แอรบสได
ประโยชนไป แอรบสกผกขาดไป จรง ๆ แลวเปนเหตผลจ าเปนทางเศรษฐกจของจนดวย ไมวาจะเปนเรองเครองบน
หรอถวเหลอง ถวเหลองของบราซลยงเทยบของอเมรกาไมไดเลย ทงคณภาพและราคา เพราะฉะนนกเปนสง
เหลาน มแงคดแงมมทางเศรษฐกจทจนตองพจารณาดวยและตองไมไปเขาทาง เพราะฉะนนผมคดวาเปนสงททา
ทายผน าจนมาก
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: สรปแลวจนกยงสามารถตอบโตไดอย เพราะฉะนน ขอเชญทานอาจารยสมภพเลย
ครบ ทานคดวาจนจะปองกนเศรษฐกจของตวเองอยางไร
รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค: เมอสกครนเอง สงครามการคายกท 2 ไดเกดขนแลว กคอนโยบาย
ของทรมปทประกาศเกบภาษไปอก 16 พนลานเหรยญ เพราะรอบแรกเกบภาษไปในวนท 6 กรกฎาคมทผานมา
34 พนลานเหรยญ คอเกบไปแลว 25% นะครบ แลวกหลงเทยงคนของอเมรกาเขาสวนท 13 สงหาคม เขากเกบ
ไป เป นท เ ร ยบร อยแล ว และ เกบภาษ ส นค าท ส าคญด วย ส นค าส าคญก ค อ 1. เ ซม คอนด ค เตอร
2. ชนสวนพวกสนคาอเลกทรอนกส 3. ผลตภณฑพลาสตก เพราะวารอบแรกทเกบไปจะเปนพวกเฟอรนเจอร พวก
เครองหนงอะไรพวกนนะครบซงสวนใหญจะเปนสนคาจนทผลตโดยแบรนดของจน แตถาเปนเซมคอนด ค-เตอร
เปน License ทเปนยกษใหญของอเมรกายายฐานเขาไปผลตในประเทศจน เพราะฉะนนเรองนกเกดขนเรยบรอย
แลว และจนกประกาศตอบโตทนท 16,000 ล านเหรยญเชนกน ซ งจนจะเกบภาษ 1. มอเตอร ไซค
ฮารเลย 2. วสก 3. น าสม นอกเหนอจากสนคาอน ๆ เพราะวา 3 รายการนคงไมครบ 16,000 ลานเหรยญหรอก
ครบ แลวเมอประกาศออกมาทามกลางอกไมกชวโมงกจะเปนวนท 2 ของการเจรจาการคาระหวางรฐมนตรชวย
93
กระทรวงพาณชยททานทตไดกลาวถง กบคเจรจาของอเมรกาคอปลดกระทรวงของกระทรวงการคลง ชอ David
Malpass คนทตามเรองนเกยวกบอเมรกากจะรวาคนนเปนสายเหยยวคนหนง เพราะวาวพากษวจารณจนมาโดย
ตลอดวาจนไมยอมปฏรป อเมรกาเอา David Malpass ขนมาเปนคเจรจาทางเศรษฐกจ จรง ๆ เดมไมไดมหนาท
เจรจาในเรองการคา เพราะฉะนนทรมปไดทวตเตอรเมอไมกวนมานนะครบ เขาบอกวาเขาไมหวงเลยวาการเจรจา
ครงนจะน าไปสการมผลทเปนรปธรรม เพราะเปนแค Mid-Level เปนแคการเจรจาระดบกลางเทานนเอง ไมใช
High-Level เลย ฉะนนทรมปไมหวงผลและคดวาสงครามทางการคาจะด ารงอยและขยายตวตอไป
นคอ Update ขอมลลาสด เพราะฉะนน ไมนาแปลกใจทเมอวนกอน หนวยงานทเกยวของเรอง
การสงออกของไทยไดประกาศขอมลออกมา การสงออกของไทยโดยรวมยงดอย ในเดอนลาสดในเดอนกรกฎาคม
ยงขยายตวอย 8.27% แตวาเปนครงแรกในรอบ 27 เดอนทการสงออกไปอเมรกาตดลบ จะเหนไดวาผลกระทบเรม
ออกอาการ สนคาไทยทสงออกไปอเมรกาตดลบ 1.7% เหนชดมากในรอบ 2 ปกวา ฉะนนกจะเหนไดวาผลกระทบ
ของสนคาหลาย ๆ ชนดเรมเกดขนแลว สนคาทถกกระทบหนกมากทยกตวอยางมากคอ 1. อาหารทะเล อาหาร
ทะเลทงหลายทแปรรปขาย สาเหตทตดลบเพราะในเมออเมรกาไมสามารถสงออกอาหารจ านวนมากไปขายจนก
เลยตองขายในอเมรกา อเมรกากเลยน าเขานอยลง 2. โทรทศนและชนสวนชนสวนเครองใชไฟฟาตาง ๆ
ผมวาความขดแยงระหวางอเมรกากบจนคงไมใชเรองสงครามการคาอยางเดยว แตวาจะเกดขนอยางนอย
5 สมรภม 5 เวท และตอนนเกดขนเกอบหมด เพยงแตวาความเขมขนยงไมมากเทา สงครามการคาแคนนเอง สอง
คอสงครามการลงทน ทชดเจนมากกคอการทสหรฐอเมรกากดกนไมใหการลงทนจนเกดขนงาย ๆ ในสหรฐอเมรกา
โดยเฉพาะอยางยงพวกไฮเทคทงหลาย ถาพดอยางททานทตวบลยพดวาอเมรกาไดมการแกกฎหมายออกมาลาสด
สรางความเขมงวด ตรวจสอบการลงทนของตางประเทศโดยเฉพาะการลงทนของจนในอเมรกาอยางเขมงวด ก
แสดงใหเหนวาโอกาสทจนจะเขาไปลงทนในอเมรกามาก ๆ คอนขางจะนอย แลวเมอตรวจสอบผลทตามมาคอชาต
อนกมาขยายการลงทนเขามาในอเมรกาอยางมากมาย ตอนนทเหนไดชดเลยกคอไตหวนกบญปน ไตหวนขยายการ
ลงทนและวงจรของไตหวนขณะนคอกระแสลมวกกลบ ตอนประมาณปทศวรรษ 1980 ไตหวนประกาศวาตอไปน
ไตหวนตองเปนเกาะ Silicon แหงเอเชย ตองเปน Silicon Island ไตหวนกไมใชผผลตสนคาอตสาหกรรมผลต
เสอผา สงทอ ผลตเครองพลาสตก ผลตสนคาเกษตรขายเหมอนเดมอกตอไปแลว ฉะนนเขาตงเปาไวเลย แลว
ไตหวนกพฒนาตรงสวนกลางของไตหวนขนมาเปนศนยกลาง IT ของไตหวน หลงจากนนบรรดาคนเชอสายจน
ไตหวนทอยใน Silicon Valley เรมกลบบาน บรษทยกษใหญทสดทผลต Chip คอมพวเตอร และเปน Supplier
รายใหญสดของ Iphone คอ Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited บรษทนกกอตง
โดยมอรรส จาง เพงจะเกษยณไปเมอไมกวนนเอง เมออาย 86 ป ฉะนนทศวรรษ 1980 ไตหวนกเชอเชญใหบรรดา
94
นกธรกจไตหวนเหลานยายฐานกลบไปอยไตหวนเพอท าใหไตหวนบรรลเปาหมายในการเปน Silicon Island ซงเขา
กท าไดส าเรจจากทเราเหนอย และหลงจากนนพอจนเปดประเทศอยางจรงจง โดยเฉพาะอยางยงจนเปดธรกจ
จรงจงคอรอบท 2 กคอหลงป 1992 ทนไตหวนกเลยยายฐานการผลตเขาไปในจน ลองไปไลดบรษทยกษใหญของ
ไตหวนทงหมดยายฐานเขาจนหมด ไตหวนมอตสาหกรรมทผลต Chip ยกษใหญทเปนระดบโลกทคนรจก 19 แหง
พอตอนนเกด สงครามการคาเกดสงครามการลงทน ไตหวนจงยายฐานการผลตออกจากจนกลบไปอเมรกา เพราะ
ภาษลดจาก 35% เหลอ 21%
ญปนขยายการลงทนกลบไปทอเมรกาโดยเฉพาะอยางยงอตสาหกรรมรถยนตเพราะญปนเกรงมากวา
ทรมปจะเกบภาษรถยนตร 25% คนนการเจรจาระหวางอเมรกากบแคนาดา จะมการออกมาพดวาแคนาดายอม
อเมรกาไหมในหลาย ๆ เรอง ถาไมยอมทรมปประกาศวาจะเกบภาษรถยนตจากแคนาดาทน าเขาไปในอเมรกา
25% ซงประเดนนญปนวตกมากเพราะวาทกวนนอเมรกาน าเขารถยนตประมาณครงหนงทใชในประเทศ ในปท
ผานมาอเมรกาซอรถยนตใหมประมาณ 17.5 ลานคน ใน 17.5 ลานคน อเมรกาน าเขารถ
8 ลานกวาคน โดยใน 8 ลานกวาคน น าเขาจากญปนอยางเดยว 1 ลาน 7 แสนกวาคน ฉะนนเยอะมากทสดแลว ม
การลองค านวณคราว ๆ วาเฉพาะภาษทญปนตองเสยไปภายใตการเกบภาษ 25% คอ 2 หมนกวาลานเหรยญ โต
โยตาบรษทเดยวแบกรบภาระไป 4 พนกวาลานเหรยญ ทไดก าไรมาเยอะ ๆ กจะหายไปหลาย 10% เพราะฉะนน
ตองมองตอไปวาคนนจะมผลการเจรจาระหวางจนกบอเมรกาไหม คอผมไมคาดหวงวาจะออกผลมาเพราะวาเขาก
ไดประกาศไวแลว 16,000 ลานเหรยญใหมนะครบ ยกตอไปกคอ 2 แสนลานเหรยญ ซงถาประกาศเกบกจะเรม
เกบประมาณวนท 4 กนยายน เพราะการท าประชาพจารณจะสนสดภายในสนเดอนน ฉะนนแลวภายใน 4
กนยายน ถามการเกบ 2 แสนลานเหรยญกจะเรองใหญ ฉะนนแลวจะบานปลายไปถงจดนนหรอเปลา คดวาม
โอกาสพอสมควรเพราะขณะนทรมปคอนขางมความรสกวานโยบายในการจดการกบจนแบบนไดรบการสนบสนน
คนอเมรกนมาก เพราะวาลาสดเขามการไปส ารวจทศนคตของพรรครพบลกนซงเปนฐานคะแนนเสยงทก าลงจะม
การเลอกตงกลางเทอมในเรว ๆ น ซงเปนการเดมพนทยงใหญวาสมาชกพรรครพบลกนของอเมรกากคอประชาชน
ทวไปมความเหนอยางไรตอนโยบายแบบน ตอการไปเกบภาษจากจน ปรากฏวา 86% ของคนจากพรรครพบลกน
ทมาลงคะแนนส ารวจทศนคตเหนดวยกบนโยบายของทรมป
ตงแตทรมปขนมาเปนประธานาธบดไดปเศษ ๆ ท าประโยชนใหคนอเมรกนมากขนาดไหน ประโยชนทวา
คอ ลดภาษ ทงภาษเงนไดนตบคคลและภาษเงนไดบคคลธรรมดา พอลดภาษ ราคาสนคาในอเมรกากถกลง คอไม
วตกแลววาสนคาจนทสงเขาไปขายในอเมรกาจะท าใหราคาแพงขนแลวท าใหคาครองชพในอเมรกาแพงขน แลวจะ
95
ท าใหเกดเงนเฟอ แลวกสรางปญหาใหแกคนอเมรกนดวย แตเรองนยงไมใชรายไดทเปนกอบเปนก าส าหรบคน
อเมรกน ทเปนกอบเปนก าคอตลาดหนทขน
วนททรมปชนะเลอกตง ดชนดาวโจนสอยท 18,500 จด ซงถอวาสงมากแลว วนททรมปสาบานตนวนท
20 มกราคม ตนปทแลว 2017 ขนมาทประมาณ 20,000 จด แลวเมอคนนตกไปนดหนง เมอคนนยงเฉยด 26,000
จด ฉะนนถาคดจาก 18,500 จดในวนชนะเลอกตงจนถง 26,000 จด มลคาของตลาดหนอเมรกาขนมามาก ลอง
ค านวณคราว ๆ ปรากฏวาคนอเมรกนไดรบประโยชนจากหนทขนประมาณ 8-9 ลานลานเหรยญสหรฐ ประมาณ
ครงหนงของ GDP อเมรกา ฉะนนจงไมนาแปลกใจวาเหตใดไตรมาสทผานมา GDP อเมรกาขยายตว 4.9% การ
วางงานลงมาเหลอ 3.9% ปกตเปอรเซนตการวางงานของอเมรกาจะไมต ากวา 4% เปนเพราะวาอ านาจในการ
บรโภคในอเมรกาเพมขนมากเลย เพราะวาเศรษฐกจอเมรกาขนอย กบการบรโภคภายในประเทศ การบรโภค
ภายในประเทศมสดสวนถง 76% ฉะนนแลวพอมการรวยหน ภาษลด คนจงบรโภคเพม ฉะนนแลวคนทไปอเมรกา
ลาสด ทกคนบอกเปนเสยงเดยวกนวาเศรษฐกจอเมรกาไมเคยเปนอยางนมากอนในชวงหลายปทผานมา คนจบจาย
ใชสอยกนมาก การบรโภคขยายตวมากมาย
เพราะฉะนน เรองทสามทจะเกดขนกคอ Currency War หรอวา Financial War คอสงครามเกยวกบ
คาเงน เพราะเมอวนจนทรทผานมาทรมปใหสมภาษณวาเขาเชอวาจนตงใจใหเงนออนคาลง ไมรคาเงนจนลาสดลง
ไปออนสดกคอ 6.95 หยวนตอดอลลาร ปกตอยท 6.6 ซงกต าสดในรอบ 2 ป มสถตเกดขนกบจนลาสดกคอ 1.
ดชนหนรวงต าสดในรอบ 2 ป 2. คาเงนหยวนออนคาสดในรอบ 2 ป แตถามวาจนตงใจทจะท าใหคาเงนหยวนออน
หรอไม ผมวาคงไมเพราะไมมประเทศไหนในโลกทคาเงนออนแลวจะไปไดด จนดแลการไหลออกของเงนทนได
คอนขางดเพราะไมไดเปดเสรคาการเงน แลวจะไปเกงก าไรคาเงนหยวนไดอยางไร ตองไปเลนหนทตลาดหน
กองทนตาง ๆ ทจะไปเลนหนในจนไดตองไดรบ License ไมใชวาจะไปเลนตามอ าเภอใจได จนรวาถาจนเปดเสร
ภาคการเงน อเมรกาจะโจมตจนกระทงเกดวกฤตการณเหมอนทเกดขนกบทวโลก แตวาอเมรกาประกาศแลววาจน
Manipulate คาเงน เพราะวาทรมปเลงเหนวาถาคาเงนหยวนออน ดอลลารกจะตองออนคาลงดวยเพอไมให
เสยเปรยบ
ปทแลวเปนครงแรกทประธานาธบดสหรฐอเมรกาออกมาพดความเหนของตนเองเพอก าหนดทาทนโยบาย
ของธนาคารกลางอเมรกา เพราะกอนหนานไมเคยมประธานาธบดของอเมรกาคนไหนท ามากอน ซงท าใหกรรมการ
การเงนของสหรฐหนกใจมาก ในอกไมกวนขางหนา อกประมาณ 2 อาทตยขางหนาจะตองประชมแลววา
คณะกรรมการการเงนจะขนดอกเบยครงตอไปหรอไม เพราะดจากตวแปรหลาย ๆ ตวแปรแลวควรจะขนดอกเบย
เพราะ GDP ขยายตว 4.9% การวางงานลดมากอยางน เศรษฐกจรอนแรงอยางน ถาไมขนน าไวกอนโอกาสจะเกด
96
ฟองสบและท าใหฟองสบแตกอาจจะเกดขน ความเสยหายกจะตามมา เพราะฉะนนกตองเบรกไวกอนเพอไมให
ควบคมไมอย ตอใหคาเงนหยวนจนออนคากวาน และจนถกกลาวหาวาเปน Money Manipulator ถามวาจนวตก
หรอไม ผมคดวาจนไมวตกเทาใดนก เพราะตอนนไมตอง Manipulate อเมรกากเลนงานจนอยแลว จนสงออก
ทงหมดไปใหอเมรกา 505,000 ลานเหรยญ และขอส าคญกคอวาอเมรกายงเกบภาษมากและขยายตวกเหมอนหยก
เลบเจบเนอได เพราะเมอปทแลวสนคาทจนสงออกไปทอเมรกามลคา 505,000 ลานเหรยญ ประมาณเกอบ
ครงหนงเปนสนคาภายใตแบรนดเนมของตางชาต
เรองทสเปนเรองทอเมรกากงวลมากทสดและนาจะเปนตวแปรส าคญกคอเทคโนโลย สงครามชวงชงความ
เปนใหญความเปนผน าทางดานเทคโนโลยโดยเฉพาะอยางยงเรองไอท ถาไปดนโยบายลาสด กฎหมายฉบบหนงท
ออกมาททานทตวบลยไดกลาวไป กฎหมายเกยวกบเรองการคาออกมาควบคกบกฎหมายเรอง ความมนคงภายใต
งบประมาณปใหม คอป 2019 ของอเมรกาวาจะมงบประมาณความมนคงอยท 707 พนลานเหรยญ ซงอเมรกาไม
เคยมงบประมาณเรองความมนคงมากขนาดนมากอน ฉะนนแลวเมอมกฎหมายออกมาและเปนครงแรกทมรายงาน
ทเขาออกมาประกอบกฎหมาย ถาศกษาใหดกจะเหนวาอเมรกามทาทอยางไรกบจน อเมรการะบวาจนคอ Long
Term Strategic Competitor ของอเมรกา อเมรกาไมเคยพดแบบน อเมรกาเรมมองจนเปนคแขงทางยทธศาสตร
กคอเมอ George W. Bush ขนมาเปนประธานาธบด กตรงกบททานทตกลาวมาเมอสกครน ตรงกบ 17 ปของเตง
เสยวผงทบอกวาภายใน 17 ป อเมรกายงจะไมมองวาจนเปนภยคกคาม แตวาป 2001 ปแรกท George W. Bush
ขนมาเปนประธานาธบดเกดอะไรขน เครองบนของอเมรกาไปตรวจการณแลวลงฉกเฉนในเกาะไหหล า แลวจนกไป
รอถอดมาดหมดจงเกอบเกดสงครามเพราะ George W. Bush ไมพอใจมาก ตองเจรจากนอยางเขมขน แตหลงจาก
นน George W. Bush ประกาศวาจนคอ Strategic Competitor อนนนเปนครงแรกทอเมรกามองวาจนเปนภย
คกคาม แตวาลาสดนจนคอ Long Term Strategic Competitor คอคแขงยทธศาสตรระยะยาว เวลาพดถง
สงครามการคา จะมคนพดวา Made in China 2025 กคออกประมาณ 7 ปขางหนา Made in China 2025 คอ
การประกาศเปนผน าอยางนอย 10 เรองของจน คอ
1. เปนผน าเรองของอนเทอรเนต เพราะขณะนจนตนตวเรองอนเทอรเนต ยงไมเคยปรากฏมากอน เมอ
2 วนทผานมามขาวทลงในหนงสอพมพของจน บอกวาป 2018 มมหาวทยาลยทวทงประเทศจนขอเปด
Major ใหม 2,500 กวา Major มมหาวทยาลย 200-300 แหงแขงกนเปดสาขาเดยวกนเลย คอ Big Data,
Internet of Things, AI, Cloud Computing ฉะนนมหาวทยาลยของจนแยงกนเปดในสาขาแบบน และ
ขอส าคญจนประกาศตงสถาบน AI สถาบนปญญาประดษฐมาหลายปแลวในมหาวทยาลยตาง ๆ เพอ
ลงทนแขงกนท าวจย ฉะนนการวจยทเกดขนในประเทศจนขณะนเกดขนจาก 3 อยาง คอ 1. มหาวทยาลย
97
2. รฐบาลใหการสนบสนน ภายใต Made in China 2025 3. ภาคธรกจเขามามสวนรวมดวย ขอไดเปรยบ
ของจนอยตรงไหน ไมใชจนเกงกวา อเมรกาเกงกวา Silicon Valley แตจนไดเปรยบในเรองของจ านวน
ประชากร
การมประชากรทมากกวา และประชากรทมากกวายงตนตวเรองไอทอยางหนกในขณะน
คนจนตอนนใครเอาเงนสดไปซอของตอนนเปนอยางไรครบ ตองเหลยวซายแลขวาวามคนมองอยหรอ
เปลา ใชเงนสดนาอายเหลอเกน เพราะใช QR Code กนหมดแลว มคนมาเลาใหผมฟงนะครบ บอกวาท
หนาขนขอทานม QR Code คนปงมนเผาขายขางถนนไมรบเงนสด เขาบอกวาเงนสดผานมอคนมาแลวก
สบมอ แบคทเรยสะสมอยตงเทาไหร แลวฉนปงมนไปแลวกจบเงน คณอยากใหฉนหยบมนขายใหคณไหม
แตวาทจนกลวมากไมใชเรองของแบคทเรย จนกลวแบงกปลอม เพราะปลอมกนเยอะจรง ๆ ฉะนนใช QR
Code ปลอดภยมากกวาแนนอน
พอเกด IT Mania คอโรคคลงไคลเรอง IT ท าใหความตองการใหญ พอความตองการมมากแสดง
วาตลาดใหญมาก ตลาดกจะสรางอปทาน บรษทตาง ๆ พวก Startup พวกอะไรตาง ๆ ท า Application
ขนมาเพราะวามคนใช และนเองกลายเปนสงครามขอตอไป สงครามแยง Talent ตอนนอเมรกาเรมกนทา
ไมใหคนจนเขาไปเรยนหนงสอและท าวจยในหองปฏบตการทดลองอยางจรงจง ใครไปเรยนปรญญาโท
ปรญญาเอกในสาขาทเกยวกบ STEM S คอ Science T คอ Technology E คอ Engineering M คอ
Mathematics ใครไปเรยนสาขาทเกยวกบเรองพวกน ถาเรยนสงกวาปรญญาตรจะไดวซาครงละป แต
กอนอเมรกาให 5 ปจนเรยนจบ และยงมาท างานในหองปฏบตการทดลองยงถกตรวจสอบเขมขน อาจจะ
ใชเวลาเปนปกวาจะไดเขาไป เพราะฉะนนกจะเหนแลววาเกดสงครามแยง Talent อยางจรงจง เพราะวา
จะเหนอนาคตของ IT ขนอยกบคนพวกน นอกจาก IT แลวยงมอะไรอกครบ
2. Automatic Machine เครองจกรอตโนมต ซงขณะนจนเฟองฟมากเพราะวาจนใช Robot 30% ของ
Robot โลกในขณะน ญปนไมใชไมถกกบจนนะครบ แตบรษทยกษใหญของ Robot ทกบรษทของญปน
ยายและขยายฐานไปอยจนหมด
3. Aerospace อวกาศและชนสวนอวกาศ แปลกใจไหมครบเมอไมกวนกอนอเมรกาประกาศวาจะตงกองทพ
ท 6 คอกองทพอวกาศ เพราะอเมรการครบวาตอไปนใครสามารถเปนผน าชวงชงพนทอวกาศไดมากกวา
จะเปนฝายชนะ ฉะนนเรองของ Aerospace และกเรอง Equipment เกยวกบ Aerospace จงเปนเรอง
ทจนใหความส าคญ
98
4. Maritime Equipment สงนอเมรกาวตกมาก เมอเดอนมถนายนปทแลว ป 2017 วนนนอเมรกาแปลกใจ
มากเพราะจนน าโดรน 119 ชนดออกมาทดลอง โดรนของจนกาวหนามากและอาจจะแซงหนาอเมรกาไป
เรยบรอยแลว โดยเฉพาะอยางยงโดรนใตน าเพราะโดรนใตน าสามารถใชท าลายเรอด าน าได
5. รถไฟความเรวสง ขณะนจนเปนผน าเรยบรอยแลว ถงแมวาจนจะไมไดเปนเจาแหงเทคโนโลย แตวาในเชง
พาณชยท าไมจนเปนผน า เพราะวารถไฟดวนทวงได 200-300 กม./ชม. ขนไป 60% อยในประเทศจน จน
มทางรถไฟดวนในขณะนประมาณ 22,000 กม. ซงคดเปนประมาณ 60% ของโลก และลาสดเมออาทตย
ทผานมาเพอลดปญหาผลกระทบจากสงครามการคา จนประกาศเพมงบประมาณสรางทางรถไฟอก
10,000 ลานเหรยญสหรฐ ปกตจนจะมงบประมาณสรางทางรถไฟประมาณแสนลานเหรยญสหรฐ และก
เพมมาอก 10% เพอเรงสรางทางรถไฟใหมากกวาทวางแผนไวแลว
ถาจนมทางรถไฟเพมมากขนจะเกดการโตของเมอง Urbanization เรองการขนสงและ
การคมนาคมโดยเฉพาะอยางยงระบบรถไฟ จนบอกวาถาเรง Urbanization ได ระยะสนสราง Demand
Base สราง Demand การกอสราง สรางการท างานใหเพมขน เพอแกไขปญหาคนวางงานจากปญหา
สงครามการคาน สวนในระยะยาวปจจบนคนจนอยในเมอง 58% สวนคนอเมรกาอยในเมอง 80 กวา
เปอรเซนต ฉะนนจนหวงแคคนอก 10% ใหมาอยในเมอง เมอเมองขยายตว เมองเปนทก าเนดของบรรดา
SME ทงหลาย ภาคบรการทงหลาย เพราะพวกนจะไมอยในชนบทแนนอน พอพวกนเกดขนจะสามารถท า
ใหภาคบรการของจน ซงขณะนมสดสวนแค 51% ของ GDP เตบโตขนมาเหมอนประเทศพฒนาแลว สวน
อเมรกามสดสวนภาคบรการ 86% ของ GDP เพราะอเมรกาไมไดผลตสนคาสวนใหญเอง คอน าเขาแตจะ
ไปเรงในเรองความส าคญของภาคบรการ เชน Health Care, Food Service อาหาร การรบประทาน
อาหารนอกบาน, Sport ทกอยางเปนเชงพาณชยหมด Super Bowl, Basketball, บนเทง จะมทไหน
ยงใหญไดเทา Hollywood และ IT กคอสงทยงใหญทสดในภาคบรการของอเมรกา นอกจากจนแลวมใคร
ไมใชระบบอเมรกาบาง เชน Facebook มใครในหองนไมใชบางครบ หรอวา World Wide Web ทก
อยางของอเมรกาหมด Line อาจจะเปนของญปน แตจะเหนวาจนไมจ าเปนตองใชพวกน นอกจากไมใช
แลวยงหามไมใหใชดวย อเมรกาเขาคดอยางไร ในตอนนอเมรกาบอกวามการตอสกนระหวางไอเขยวขาว
กบไอคางคาว ไอเขยวขาวกคอ FANG F คอ Facebook, A คอ Apple, N คอ Netflix, G คอ Google
และจนเอาไอคางคาว BAT มาสครบ B คอ Baidu, A คอ Alibaba, T คอ Tencent ฉะนนแลวไอเขยว
ขาวกบไอคางคาวก าลงสกนอย
6. New Energy การใชพลงงานทดแทนพลง Solar จนทมวจยสด ๆ ในขณะนเพราะจนรวานคออนาคต
ของโลกทเตมไปดวยปญหา Global Warming
99
7. Power Equipment เครองมอทใชเกยวกบพลงงานทดแทนทไมใชพลงทใชฟอสซลซงเหลออกไมเกน 10-
20 ป แลวนนจ ง เปนสาเหตท ว าท า ไมทรมปพยายามสานสมพนธกบปตน จะเหนไดว าฝ าย
ความมนคงของอเมรกาไมชอบรสเซยเลย แตท าไมทรมปชอบรสเซย เพราะชาตทก าหนดราคาน ามนโลกม
อย 3 ชาต คอ สหรฐ รสเซย ซาอดอาระเบย และ 3 ชาตนผลตน ามนประมาณ 1 ใน 3 ของทใชทวโลกใน
แตละวน อเมรกาขณะนผลตมากทสด หลายคนอาจเขาใจผดคดวารสเซยผลตมากกวาแตลาสดอเมรกา
แซงหนาขนมาแลว ตงแตทรมปสาบานตนจนถงขณะน ราคาน ามนขนมา 20 กวาเหรยญตอบารเรล
อเมรกาขดน ามนขนมาใชเฉพาะในอเมรกาเอง วนละ 11 ลานบารเรล ลองคณเขาไปวาวนหนงไดเพมมา
เทาไร เดอนหนงเทาไร ปหนงเทาไร ปหนงเกอบแสนลานเหรยญ และไมใชเทานน พอราคาน ามนขนสงผล
ใหหนของบรษทน ามนขนหมด เหนหรอยงครบวาท าไมหนอเมรกาถงขนมาก ฉะนนนคอสาเหตทสหรฐ
ถอนตวออกจาก Paris Agreement การทถอนตวมเหตมผล ไมใชวาถอนตวออกแบบไมมเหตผล ไมใช
เลย เพราะถาไมถอนตวออกจาก Paris Agreement ตองรกษาค ามนสญญาวาจะลดคารบอนลงปละ
เทาไร แสดงวาอเมรกาตองควบคมการดแลการใชพลงงานจากฟอสซล ทรมปไมยอมเพราะผลประโยชน
มหาศาล เพราะรวาพลงงานตรงนถาเกบไปอก 10-20 ป อาจจะไมมประโยชนเลย
8. Agricultural Equipment จนทมเทอยางมากเรองเทคโนโลยทเกยวกบเครองมอเครองใชทางการเกษตร
ตอนนเรมใชโดรน ใชอะไรตาง ๆ ในการท าการเกษตร ใชเรอง IT อยาง AI ในการท าการเกษตรอยางมาก
9. New Material วสดใหม จ าไดไหมครบตอนทสจนผงไปเยอนองกฤษเมอสก 1-2 ปทแลว สจนผงไปท
Manchester เพอไปเยยมโรงงานแหงหนงซงผลตวสดชนดใหม ซงมความเหนยวมากกวาเหลกถง 200
กวาเทา และจนรวมลงทนดวย นคอตวอยางหนงของ New Material ซงตอไปกจะเอามาใชแทนทเหลก
นนคอสงทจนใหความสนใจ
10. Biopharma ถาเราไปดการวจยทางการแพทยของจนในขณะน เรองของ Genome เรองของอะไรพวกน
นาสนใจมาก จนรวาตอไป AI+Genome น าเรองของปญญาประดษฐบวกเขาไปกบการคนควาทางดาน
Gene เรอง DNA เชอมโยงกนได และถาเชอมโยงกนไดจะเกดการปฏวตวงการแพทยอยางทมนษยชาตไม
เคยเจอมากอนและจะสรางมลคามหาศาล
นนคอ 10 เรองทเรยกวา Made in China 2025 ทกดานอเมรกาเปนผน ามากอน ในขณะนหลาย ๆ ดาน
กย ง เปนผ น าอย และจนบอกอก 7 ป เขาจะเปนผ น า ฉะน นตอนน จ ง เ ร มมค าถามแล วว านโยบาย
ความขดแยงระหวางจนกบอเมรกาเปนเฉพาะนโยบายของทรมปหรอไม เมอทรมปลงจากต าแหนงแลวจะเปนอยาง
นตอไปหรอไม แตจรง ๆ แลวไมใชนโยบายของทรมปคนเดยวอยางแนนอน นาจะเปนนโยบายของฝายความมนคง
100
ของอ เ ม ร ก า ด ว ย ฉ ะน น แล ว อ นน เ ป น เ ร อ งท น า ต ด ต าม ก า ร แข ง ข นท พ ด ไปค อ 1. Trade W ar
2. Investment War 3. Currency War 4. Technology War และสดทายทผมจะพดคอ 5. Security War กคอ
การตอสชวงชงเรองของความมนคงระหวางประเทศ นโยบาย One Belt One Road นโยบาย Indo-Pacific ทก
อยางอยภายใตกรอบน ซงผมจะไมลงไปในรายละเอยด ฉะนนแลวภายใตสงเหลานการตอสแขงขนระหวางจนกบ
อเมรกาคดวาเปนเรองสงครามหรอไมครบ คงจะด ารงอยตอไป เพยงแตจะมผลอยางไร อนนเรากตองตดตามกน
อยางใกลชด
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ผมวาทานอาจารยไดใหความรทเปนกลางมาก เพราะฉะนนผมกเลยไมขดจงหวะ
เพราะผมกคอนขางฟงอยดวยความเพลดเพลน แลวอนนกท าใหเกดค าถามวาจนกบสหรฐก าลงแขงขนกนในเรอง
ไฮเทคทงหมด 10 ดาน แลวกลบมาถามตวเองวาแลวประเทศไทยวาเราจะท าอะไรหรอไม เพราะเทาทผานมาเรา
จะเหนวาประเทศทพฒนากพฒนาอยเรอย แตประเทศทก าลงพฒนาหรอดอยพฒนาตามไมทนเลย ประเทศไทย
เราอยตรงไหน อนนคอค าถามทนาเปนหวงวาประเทศไทยจะตดตามจนหรออเมรกาไดมากนอยแคไหน
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: ผมขอแทรกกอนเลยนะครบเพราะเดยวจะหลดประเดนน จรง ๆ
ทงหมดทอาจารยพดถง 10 อยาง Made in China อนทเปนประเดนทสดในขณะนคอ Semiconductor ทเปน
วาระแหงชาตเพราะยงเหลออยางเดยวเทานนทจนยงท าไมได Chip ของอสราเอลใกลเคยงทสดแตอเมรกายงเปน
ผผลตหลกทคมอย เทคโนโลยดานนส าคญมากซงสหรฐตองสกดใหได จนตอนนทมสดขดเพอจะท า Chip น
เนองจาก Chip นเปน Chip ทส าคญทสดในสนคาเทคโนโลยทงหลาย การสกดกนแบบนเปนการไดทงขนทงลอง
เปนภาพรวมทงหมด อยาง John Mccain National Defense Act ก าหนดเลยวาเงนทงหมดใน National
Defense Budget ทออกมาไมสามารถซอของพวกนจากจนไดเลย เพราะฉะนนเปนภาพรวมของยทธศาสตรใหญ
วาไปแลวสงทโอบามาท าหรอคนอนท าดเลกนอยมากแตทรมปท าได 2 ดานเลย คอนอกจากดานเศรษฐกจการคา
แลวยงไดสกดกนสอดคลองกบนโยบายความมนคงทางยทธศาสตรดวย ผมเตมแคตรงนกอนครบ จรง ๆ ยงมอก
หลายสวน
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ผมถามคนเดยวอาจารยบอกไมได ตองใหทานถามดวย ขอเชญครบ มค าถามอะไร
กเชญนะครบ ชวยกนวจารณหนอย ทานผฟงทงหลายผมคดวาสงทอาจารยพดนาสนใจมากวาแลวเขาจะแขงกนไป
101
เรอย ๆ โดยไมท าสงครามกนไดหรอเปลา หรอเขาแขงกนไปเรอย ๆ แลวมโอกาสทจะเกดสงครามอยางทผมพด
เอา ไว เ ม อ เช า การแข งข นจะน า ไปส ค ว ามข ดแย งท ร นแรงข น โอกาส เป น ไป ได ไหม ผมถามท ง
2 ทานเลย
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: กอนจะผานไปทงหมด เมอสกครทคยกนทงหมด ไมแนใจวาเมอเชา
ไดมการพดหรอเปลา สงทส าคญทสดอกประเดนหนง ขอเสรมในสวนนวาพอเกดสงครามการคาขนมาแบบน
นโยบายหลกของทานสจนผงจรง ๆ แลวตองการจะลดภาวะหน แตลดไมได กเลยอดฉดเงนเขาไปในระบบอกมาก
โดยหลกทวไปพอมเงนเขาไปในระบบ กควรจะใหกบลกหนทคาดวาผลด าเนนการด แตทางปฏบตจรง ๆ แลวไมใช
เพราะพวกวสาหกจตาง ๆ กจะไดเงนกสวนนไปมาก แทนทจะปลอยใหเอกชนซงสามารถทจะคนหนได แตจรง ๆ
แลวคนปลอยกตองคดวาถางนปลอยใหวสาหกจรฐบาล เพราะมคลายนยยะของการการนตเงนกน และกเปนโจทย
ใหญของจนวาจะชะลอปญหาหนไปไดแคไหนอยางไร ขณะนสรปกคอวาจนตองชะลอปญหาเรองหนไปกอน
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: มค าถามไหมครบ ถาไมมผมขอถามอกนดหนงนะครบ ทนาสนใจกคอวาถาจน
ตระหนกวาอเมรกาจรงจงแบบน อเมรกามทางไหมทจะแกปญหาเรองการขาดดล อนนคอจดเรมตน อเมรกากไป
คาขายกบประเทศอน ลดการคาขายกบจนลง อนนจะมทางไหมทจะลดการแขงขนระหวางจนกบสหรฐ
รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค: เปาหมายของสงครามนมอะไรทมองลกไปกวาการทผมไดพดมา เพราะ
ตงแตปหนาเปนตนไปโลกเขาสยค 5G ตอนนบรษทยกษใหญดานไอทของจนก าลงเตรยมการ คอ 5G ไมไดแพงตรง
คลนเพราะมคลนความถต า ใชรวมกนได ไมตองมาประมลแขงขนกนแบบ 3G 4G แยงกน แตแพงตรงเสาหรอ
Base Station ทงหลายจะตองใชมากกวา 4G ถง 60% สมมต 4G ใช 100 ตน 5G กตองใช 160 ตน China
Mobile, China Telecom, China Unicom รวมตวกนตงบรษทเพอแชรเสากน เพราะวาประเทศใหญ ถาแชรกน
แบบนกคงสะดวกขนมาก ฉะนนจงเปนสาเหตทวาท าไมจนถงเรมใช 5G ไดเรว
5G มผลอยางไร คอทกครงทมความเปลยนแปลงของจนจะมผลตอเศรษฐกจโลกมาก ตอน 3G เรมเกด
จรงจง คอเรมปรบปรงครงแรก ยงไมกาวหนาประมาณป 2000 หลงจากท 2G เรมใชในราวป 1991-1992 2G
แตกตางจาก 1G อยางไรครบ 1G คอยค Analog ยค Analog มอถอทเราใชเปนอยางไร แตกอนโทรศพทเครอง
102
หนงตกเครองละเปนแสนบาท และยค 2G เกดขนเมอไหร ในวนครสตมาสของป 1992 วนส าคญของ 2G เพราะ
วนนนคอวนทมการสง SMS เปนครงแรกของประวตศาสตร เรมตนยค Digital อยางจรงจง สงค าวาอะไรครบ เปน
ประโยคประวตศาสตรเลย “Merry Christmas” และหลงจากนนป 1993 Bill Clinton ขนมาเปนประธานาธบด
สหรฐและท าให 2G เฟองฟอยางมากดวยการเปดเสรการสอสาร โดยเฉพาะอยางยงเปดเสรการใชอนเทอรเนตใน
เชงพาณชย
คณลองไปดประวตของ Microsoft ประวตของ Apple ประวตของ Intel ประวตของ Amazon
ทกบรษทเรมแจงเกดอยางจรงจงในชวงน ประมาณในชวงป 1994-1995 ฉะนนนคอยค 2G อก 6-7 ป เรมม 3G
แตวายงไมไดใชเตมท 3G ใชเตมทมาก ๆ คอป 2006 เพราะเรมเกดระบบ Broadband ทตองใช WIFI กนมากมาย
ในป 2007 สตฟ จอบส ประกาศทซานฟรานซสโกเปดตวสมารทโฟนในเชงพาณชยรนแรกของโลก คอ IPhone 1
ซงแตกตางจากมอถอทใชกอนหนานอยางไรครบ 1. เปน Touch Screen ใชมอแตะ ไมตองกดปมอกตอไปแลว 2.
ทงเสยง ทงภาพ ทงวดโอ ทงอนเทอรเนตรวมอยในเครองเดยวหมดแลว เขาเรยกวา Connected Technology
และนเองทท าให Facebook ทตงบรษทในป 2005 ซงตอนแรกไมคอยมอะไรเลย ไมมคนสนใจนก ไมมใครรจก
ดวยซ า และมาเฟองฟในป 2007 แลวกเรมขยายตวหลงจากนน และในป 2009 เรมตนยค 4G อยด ๆ กเกด
Bitcoin ขนมา และหลงจากนน AI เรมมบทบาทมากขนเรอย ๆ ตอนนนยงไมมใครรจก AI แตป 2012 ส าคญมาก
นกวจยของมหาวทยาลย Toronto ทแคนาดาสามารถท าเทคโนโลยจดจ าภาพ Image Recognition ทรวมถง
Facial Recognition เทคโนโลยจดจ าใบหนา Google สามารถพฒนาคอมพวเตอรใหจดจ าภาพใหรวาสตวตวไหน
คอแมว ตวไหนคอจงโจ และกจะเหนไดวา 5-6 ปทผานมา คอยคของ AI และหลงจากนนเปนอยางไร
ทจนเปนผน าอยในขณะนกคอ Iflytek ซงเปน Voice Recognition เทคโนโลยการจดจ าเสยง ไปพดเสยง
ไวท ไหนไมวาในจนหรอในโลกเครองมนบอกไดหมดเลยวามนเปนเสยงของคณหรอไม และขอส าคญ
พอเทคโนโลยการจดจ าเสยงเกดขนกท าใหเกดเทคโนโลยการแปลภาษา ตอนนเครองมออยางนนแปลได
40-50 ภาษา แตตอไปนลามตกงานแนนอน และ 5G ทจะเรมตนในปหนา โดยมบรษท Huawei เปนบรษทบกเบก
หนงของโลก 5G เหนอกวา 4G อยางไร 1. เรวกวา 2. แรงกวา 3. ไกลกวา 4. ถกกวา 5. ประสทธภาพสงกวา 5G
เรวกวา 4G 10 เทา และตอไปจะเรวกวา 100 เทา นเปนประกาศของ Huawei และเมอเปนอยางนจะเกดความ
เปลยนแปลงของโลกอยางทไมเคยปรากฏมากอน เชน รถยนตไรคนขบ การปฏวตวงการแพทย จะมการผาตดขาม
ทวป ผาตดออนไลนได นงอยในเมองจนนงอยในอเมรกาอาจารยหมอสามารถปรกษาอาจารยลกศษยทโรงพยาบาล
ในไทยผาตดคนไขแบบ Real Time เพราะสามารถสงขอมลไดเรว ทกวนน 4G สงมาเปนอยางไรครบ กวาหมอจะ
สงลกศษยไดเปนอยางไร อาจลาชาเกนไป Delay อยนานหลายวนาท ฉะนนจะปฏวตวงการแพทยอยางทไมเคย
103
ปรากฏมากอน แลวจะมผลมากตอความเปลยนแปลงในเวลาตอไปนทจะตองใหความสนใจ และขอส าคญทม
ประสทธภาพสงกวา
มเทคโนโลยหนงทเขาเรยกวา Narrowband Internet of Things คอขอมลจะเยอมโยงกนแบบ Narrow
แนวตง สวน Broadband จะเชอมโยงกนแบบแนวนอน จะมเสาเยอะแยะไปหมดเลย แตวา Narrowband จะท า
ใหขอมลไมวาจะเลกหรอใหญจะเชอมโยงกนไดมากอยางรวดเรว และนเองทจะท าให การใช Big Data และ
Cloud Computing เกดขนอยางมาก ฉะนนจงไมนาแปลกใจวาท าไมจนทมเทเร องนมากเพราะในอนาคตจะ
เกยวพนกนทกเรองไมวาจะเรองเศรษฐกจ เรองความมนคง ฉะนนใครเปนผน าในเทคโนโลยนจะเปนฝายชนะ จน
อาจจะยงไมเกงเทาอเมรกาในขณะนแตวาอาศยคนทมากกวา การทคนมากกวาท าใหสามารถคดเลอกคนและ
สงเสรมไปเรยนตอในดานนไดมากอยางทท าอยในขณะน
ถาไปดการตนตวของการสงเสรมเรอง AI ขณะนมการเปดการเรยนในวชา AI เปนรอย ๆ วชาในแตละ
มหาวทยาลย ไมใชวาตองเรยนไอทโดยตรง เรยนจตวทยากสามารถเอา AI ไปใชได แทรกเขาไปในทกสาขาวชา AR
(Augmented Reality) กบ VR (Virtual Reality) จะมบทบาทอยางยง Virtual Reality หรอเรองเสมอนจรงก
เชนอะไรครบ ถาพฒนามากแลว เราดหนงออเจาสนกกวานเยอะเพราะคณสามารถเดนเขาไปคยกบตวละครไดเลย
การสอนประวตศาสตรกจะงายและสนกสนานมากขนเพราะเปนภาพสมจรง อยางสนามบนชารล เดอ โกล ฝรงเศส
เ ม อ ไ ม น า น ม า น ม ค น ไ ป ท า ธ ร ก จ ใ ห ม เ ฟ อ ง ฟ ม า ก ค อ ใ ห ค น ใ ส แ ว น VR เ ท ย ว ป า ร ส ใ ช เ ว ล า
13 นาท และสวรรณภมอกไมนานอาจจะมพาเทยวรอบกรงเทพ
ตอนนกจะท าใหเทคโนโลยชนดหนงขยายตวมากขน คอ Sharing Economy เศรษฐกจตอไปนจะไมใช
Ownership Economy ตอไปนคอ Partnership Economy จะมการแชรกนอยางกวางขวางในเรองตาง ๆ เชน
ในตอนนทเกดขนแลวเฟองฟแนนอนอกไมกปขางหนาน คอ Sharing Office Space ญปนเกดมากและกเฟองฟ
มาก แชรสทกน ใหเชาสท เขาบอกคนญปนสมยนประหยด ไมคอยสงสรรคกบเพอน กลบบานเรว ไมตองใชสทมาก
ปหนงใชสทไมกชดกพอแลว กเลยท าใหยอดขายสทหายไป 25% ธรกจขายสทประสบปญหา กจะมพวกบรษทบาง
รายทท าธรกจแบบนกบอกวาไมตองซอมาเชาได 4 ฤด ฤดละ 2 ตว ฤดรอนสทกบางหนอย ใสสบาย ฉะนนแลวป
หนงสามารถใชสทได 8 ตวในราคาแคครงเดยว ธรกจตดสทกไมถกกระทบ แถมยงดขนดวยซ าไป นคอตวอยางของ
Sharing Economy ซงเกดจากพฒนาการของ Digital Technology กลาวกนวา Startup Talent รนใหมเวลาจะ
ไปสราง Office นนแพงเกนไป แตวาถาไปเชา อาจเชาเปน Studio กได ท าใหไดเจอพวกเดยวกน มาคยกน
ปรกษาหารอกนวาจะท าอะไรตาง ๆ วฒนธรรมตวนรเรมไปตามล าดบ เหมอนกบ Silicon Valley Culture เกด
จาก Silicon Valley กอน แลวท าใหพวกนกการเงนเขารวม มาหา Partner แลวเมองไทยไมมทางหนแนวทางน
104
แนนอน ถาไมเกดความขดแยงระหวางอเมรกากบจน ความเปลยนแปลงนจะเรวและจะมผลมากตอความ
เปลยนแปลงของโลกในทางบวก
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: ม 2-3 ประเดน Sharing Economy จนกอางลาสดทเรานาจะเคยเหน
พวกแชรจกรยานใช QR Code เขาถอวาเปนนวตกรรมยคใหม 1 ใน 4 อยางอนไมตองพดถง มรถไฟความเรวสง
ด ว ย ม เ ร อ งหน งท ไ ม อยากให ข าม ไป อาจารย พดถ ง U rbanization พวกเราท สน ใจจ นท ม าว นน
ผมอยากจะลงไปในรายละเอยดนดหนง ในความฝนจนกคอป 2049 หรอ 2050 นอกจากจะใหจนเปนประเทศ
สงคมนยมสมยใหมททนสมยและนาอยแลว อกขอหนงทส าคญคอใหชนชนกลางมเกนครงหนงของจ านวน
ประชากร ยทธศาสตรทส าคญทสดของยทธศาตรนคอแรงงานจรในจนหรอแรงงานพลดถนในจน ไม นาเชอวาม
ตวเลข 200-250 ลานคน แลวคนพวกนอยแถวเซยงไฮ อยแถวปกกง หรอทไหนกแลวแต เขาไมมสทธเยยงคนทอย
ในเมองนนเลย
จนมระบบหนงซงส าคญมากคอระบบการลงทะเบยนทอย ถาเกดไมลงทะเบยนในเมองนน ไมมสทธซอรถ
ไมมสทธซอคอนโดมเนยม และลกกไมมสทธเรยนทเมองนน เพราะฉะนนยทธศาสตรนจรง ๆ แลวกคอสงทรองรบ
การทจะท าใหป 2020 มชนชนกลางเพมจาก 250 เปน 500 ลานคน และในป 2049 หรอ 2050 เพมเกนครงหนง
ของประชากร กคอประชากรพวกทเปน Netizens ทงหลายตอนน เหตผลทวาท าไมตองม กเพราะวาถาเกดเปลยน
ยทธศาสตรแลว พงการสงออกตอไปไมไดเตมทแลว กตองพงการบรโภคภายในและภาคบรการตาง ๆ พอพดถง
ประเดนน เพมชนชนกลางจะเปนไปไดอยางไร มาจากไหน ค าตอบคอพอ Register เสรจซอรถซอบานไดเลย เปน
วธการหนงของจนทจะคมไมใหเกดการโยกยายถนฐาน ซงเปนเรองใหญมากในประเทศจน เพราะจ านวนประชากร
มาก คนพวกนตอนนเรมเรยกรองอยางมากและกเกดปญหาสงคมตามขนมามากมายในเมองจนขณะน เพราะวาพอ
แมตองมาท างานแถวในเมองแลวปลอยใหปยาตายายอยกบลก เปนปญหาใหญ และเปนวาระแหงชาตของจน
ในขณะนคน 800 ลานคนทเปนประชากรอนเทอรเนตทงหลาย พวกนจะเปนฐานบรโภค ตอนผมอย ท
เมองจน เราท า Weibo เหมอนทวตเตอร กอนผมเกษยณม Fanclub รวมทงหมดแสนกวาคน พวกนทงหมดเปน
ประชากรรนใหมหมด เปนประชากรอนเทอรเนต คนพวกนส าคญมาก คอชนชนกลาง คอคนรนใหมในจนซงจะ
เปนอนาคตของความสมพนธ ทนาสนใจผมพดในหลายเวทคอ Approach ของเราตองไมผดอกตอไป เราคดวาไทย
จนไม ใช อนไกล เปน พนองกน ก ใชนะครบ แตคนรนใหม เหลาน ไม ไดม ใครมานบญาตกบเราเท า ไ ร
เขาสนใจวาเรามอะไรดจะน าเสนอ คนรนใหมของจนสนใจ Soft Power ของไทยทงหมด ไมวาจะเปนผลไมไทย
105
อาหารไทย ละครไทย ทเรยนไทย หรอวาทกอยางของเมองไทย ทกอยางทเปน Soft Power ของเรา เขาสนใจ
ทงหมด เพราะฉะนน Approach ตรงนของเรากตองถกตอง ไทยตองไมไปหวงการนบญาตเพอตสนทกบจนเหมอน
เมอกอน สงทส าคญทสดคอ Soft Power ของไทย เพราะฉะนน สมมตฐานออกมาแบบนวา การเมองเปลยนมาก
เปลยนไป สภาพการเมองความมนคงกเปนไปตามสถานการณ รฐบาลผานมากผานไป แตถาเกดคนเขาชอบทเรยน
ยงไงกตองชอบ ถาชอบดหนงไทย ชอบตมย ากง ชอบผลไมไทย ชอบดการแสดงไทยแลวยงไงเขากตองชอบ อนน
ตางหากทผมคดวาจะเปนสงทส าคญทสด
อนนถอวาตองพดเพราะวาตอไปถาเกดท าธรกจเกยวกบจนอะไรทงหลาย ผมคดวาคนกลมนส าคญ
โดยเฉพาะอยางยงตอนนคนพวกนถก Connect ดวย Internet ทงหมด วนนนผมแซวแจค หมา วนทเจอเขาท
ปกกงเมอหลายเดอนทแลวผมบอกวา ทานสจนผงตองชนชมคณมากนะ เพราะ Silk Road ทางบก ทางทะเล เกด
หลง Silk Road ทาง D igital โดยเกดขนแลวจร ง ๆ เปนโลกของ P latform ท งหมดเลย ในเรองน จน
ล าหนาทสด พดถงเมอกในประเดนทอาจารยพดถง ผมไปปกกงวนกอนม 2 กรณ ไปปกกงและไปฉงชง ปกกง
ประเดนแรกกคอเรองใชเงน ผมซอเสอรวดเดยว 6 ตว เขามองหนา ผมบอกเขาวาผมเคยมบญชแตวาตอนนผม
กลบไปอยเมองไทยแลว ผมกเลยเอาเงนสดให เขากเออม อยางทผมบอกไปวา 1. ไมตองการเสยเวลานบเงน 2.
สกปรก 3. ปญหาเงนปลอม อนนประเดนหนง สวนฉงชงผมเพงไปอาทตยทแลวนเอง อนนกเปนผลพวงมาจาก
สงครามการคา ผมโชคดวามเงนสดตดตวไป คราวนผมกไปซอเสอ พอซอเสรจกน า Visa Card ออกมา เขาไมรบ
น า Mastercard กบอกไมรบ เพราะกระแสตอนนเอออ านวยทจะใหมการตอตานของตะวนตกไปเลย สวนเรองเงน
หยวนมประเดนหนง ถาเราจะตามเรองเงนหยวน ผมคดวารฐบาลจนมหลายกลยทธ คอยตามใหด คอตอนนจนคง
ยงไมใหเงนหยวนออนกวา 7 หยวนตอดอลลาร เปนอะไรทตองตามอยางมากเพราะเปนอาวธส าคญอกชนดหนง
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เหนพวกเราฟงกนเงยบเลย เราควรจะตอเวลาอกสกชวโมงไหมครบ ผมคดวาเราได
ความรทละเอยด เปนชนเปนอน และเปนขอเทจจรงจากวทยากรทง 2 ทาน ซงเปนผเชยวชาญทางดานนจรง ๆ นะ
ครบ เมอทานไมถามผมจะถามแทนนะครบ ผมจะสรปไดไหมวาเรองสงครามการคาระหวางจนกบสหรฐคงจะไม
รายแรง ใครมค าถามอะไรทตดใจไหมครบ เชญครบ
106
อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล : เรองเครองยนตขบเคลอนเศรษฐกจของไทย หรอในอกหลาย
ประเทศ รวมทงประเทศในแถบยโรปกไมมใครปฏเสธเรองการทองเทยวจน จนยงมปญหาในเรองสขอนามยอย
พอสมควร คดวาจนเรมปรบปรงในสวนน ถาไปดหองน าในจนกดขน
แลวกมคนสวนหน งตอนน ในเมองจน ถาพดถง เรอง Soft Power ซ งจนไมธรรมดา จนเรมม
การปรบปรง ผน าจนกรปญหานอยางมากและไดพยายามรณรงค ในประเดนทองเทยวขอเสรมวาตามการประเมน
ของ World Tourism Organization ของ UN คาดการณวาพอถงค.ศ.2020 จนจะออกไปเทยวตางประเทศเกน
100 ล า น ซ ง ต อนน ก เ ก น ม า กแล ว เ พ ร า ะฉะน น ไ ม ม ใ ค รปฏ เ ส ธ เ ร อ ง น ไ ด ใ น ศ ก ยภ า พข อ ง จ น
ในขณะเดยวกน เรองนกเปนอาวธส าคญประการหนง ตอนนเรากเรมมปญหาในสวนนพอหลงจากเหตการณท
ภเกต เพราะฉะนนเรองนเปนปญหาโลกใหญ แตถาจนไมมาไทยจะมปญหา สรปคอกยงมความส าคญและคดวาถา
ดอยางจรง ๆ แลวตองใชเวลา
สวนค าถามท เรองรถไฟความเรวสง อยากจะใหขอมล ตอนผมอยทไตหวน จรง ๆ แลวรถไฟความเรวสง
โดยธรกจรถไฟขาดทน แตปทผมยายจากไตหวนเขาฉลองกนใหญเลยวาขาดทนเหลอแค 1,000 ลาน จาก 4,000
ลาน แตการท ารถไฟความเรวสงกระตนเศรษฐกจทงเกาะเลย เพราะฉะนนประเดนเรองรถไฟความเรวสง จรง ๆ
แลวประเทศไทยม 2 สวน คอ รถไฟไทยจนทสรางจากนครราชสมา-กรงเทพ และจากกรงเทพ-พทยา ไทยกบอก
กบจนวาเราคาดหวงวาจะเชอมตอกนเพราะจะไดเปนเพมมลคา ท าไมจะไมเชอมตอกในเมอความเรว 250 กม./
ชม. เหมอนกน ราง 1.435 เมตรเทากน กตองเชอมตอกนใหได แลวไทยบอกวาจนตองท าสวนนใหเปนทยอมรบ
ของภาคประชาสงคมกอน ถงจะสามารถตอไปถงหนองคายได ไทยไมไดปฏเสธในสวนหนองคายเลย แลวรปแบบท
นาสนใจคอ PPP กคอใหเอกชนรบความเสยง เพราะฉะนนรถไฟความเรวสงเสนจากกรงเทพ-พทยา ทจะใช PPP
ใหเอกชนรบความเสยง ไมมใครตอตาน กใหเอกชนรบความเสยงไป ใหเขาบรหารจดการใหสวนน
ผมพด Keynote วนกอนทาทายวาถาเผอจนประมลได จนตองน าเทคโนโลยทดทสดของจนมา
Showcase ทนนะ เพราะวาถาเกดจนท าใหเปนทยอมรบแลว กท าใหการทตรถไฟความเรงสงของจนประสบ
ความส าเรจ ในการเจรจาของจนกจะเจรจากนแบบรฐบาลตอรฐบาล แตภาคประชาสงคมกอาจส าคญไม
ยงหยอน เพราะวาประชาชนตองยอมรบเหนประโยชนรวมกนดวยถงจะเปนประโยชนและเรมโครงการได
ในสวนนในเมองจนขณะนแทบจะขาดรถไฟความเรวสงไมไดเลย และผมกมองวาเสนกรงเทพ–พทยา–อตะเภา
นาสนใจ เพราะไมคมอยแลวทจะไปสนามบนขนเครองบนและไมตองไปแขงกบสายการบนราคาประหยด
107
ผมคดวาประเทศไทยควรทจะมการคมนาคมททนสมย เพราะฉะนนคดวาโครงการในลกษณะนใหเอกชนลองไปรบ
ความเสยงด ถาไมท าตรงนวสยทศนของประเทศไทย มนคง มงคง ยงยน และเปนประเทศพฒนาแลว
ไมมทางเพราะไมมเครองยนตทจะขบเคลอนใหเศรษฐกจโตได 5% ตอป
ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณอาจารยทกทานดวยนะครบทมาใหความรเราอยางละเอยด แลวกเสยใจ
ส าหรบคนทไมไดฟงนะครบ เพราะฉะนนดวยเวลาทเราจ ากด เรากเกนมานดหนอยแตคดวาคมคามากนะครบ