O solo como recurso
Definición, usos, formación e tipos
O Solo. Definición
• Capa superficial, disgregada, de espesor variable que recubre a superficie terrestre, procedente da meteorización das rochas preexistentes
• Interfase entre os subsistemas terrestres (biosfera, xeosfera, atmosfera e hidrosfera)
Usos do solo Impactos do solo
• Erosión • Contaminación • Sobreexplotación • Empobrecemento • Degradación biolóxica • Compactación • Perda de cobertera vexetal
• Agrícola • Edificación e construcción • Depósito de residuos e de tóxicos • Fonte de recursos minerais, enerxéticos e de materiais de construcción
COMPOSICIÓN e ESTRUCTURA DO SOLO Compoñentes inorgánicos:
❖ Gases (O2 , CO2 )
❖ Auga ❖ Compoñentes minerais ❖ Anacos de rocha (lama, arxilas, areas, gravas, etc.) ❖ Sales minerais e ións (fosfatos, nitratos, sulfatos, carbonatos, etc.)
Compoñentes orgánicos:
❖ Restos e residuos de seres vivos (follas, polas, caparazóns de artrópodos, dexeccións, etc.) ❖ Seres vivos como os microorganismos do solo (bacterias, fungos, algas), pequenos invertebrados, raíces das plantas, etc.
HORIZONTE C: Anacos de rocha procedentes da alteración da rocha nai
ROCHA NAI: Material rochoso orixinal sobre o cal fórmase o soloROCA MADRE
ESTRUCTURA DO SOLO PERFIL DUN SOLO = Estructura en corte transversal
HORIZONTES EDÁFICOS Diferentes capas do solo (variacións de cor, textura e composición)
MANTILLO: Restos de seres vivos recoñecibles
HUMUS: materia orgánica con estructuras non recoñecibles. Forma humatos coa materia mineral
Subnivel que sofre lavado de materia orgánica: de cor máis clara
HORIZONTE A
HORIZONTE A (de lavado): Contén moita materia orgánica e pouca materia mineral
HORIZONTE B (de acumulación): •Por lavado (de arriba cara abaixo) •Por capilaridade (de abaixo cara arriba) •Cor máis clara •Pouca materia orgánica •Moita materia mineral
FORMACIÓN DO SOLO Evolución que vai desde a rocha sen alterar (rocha nai) ata a formación dun solo maduro (cos diferentes horizontes ben diferenciados)
RESTOS DE SERES
VIVOS HumificaciónHUMUS
Rocha inalterada Meteorización Rocha
disgregada
Mineralización
SUSTANCIAS INORGÁNICAS MINERAIS
Meteorización
TransformaciónHumatos e outras sustancias orgánicas sinxelas
Mecanismo paralelo a da sucesión ecolóxica: o solo se fai máis complexo e maduro á vez que o fai o ecosistema, ata acadar a situación de climax.
Proceso de formación dun solo
Rocha sen alterar: Rocha Nai
Axentes erosivos
Rocha disgregada
Primeiros colonizadores: Liques, musgos
Rocha máis alterada e disgregada
Fórmase unha pequena capa de materia órgánica. Aparecen as primeiras plantas con sementes.
A capa de materia orgánica acada maior espesor. Comunidade biolóxica cada vez máis complexa.
Roc
ha n
aiSo
lo
Situación ClimaxO solo acada a máxima madurez, termina o proceso de formación
FACTORES QUE DETERMINAN A EVOLUCIÓN EDÁFICA
• Clima (humidade e temperatura) Balance hídrico, tipo e abundancia de seres vivos, intensidade e tipo de meteorización, etc
• Topografía (pendente e orientación)
• Actividade biolóxica
• A litoloxía (tipo de rocha nai e a súa textura)
• Tempo (de centos a miles de anos)
Clasificación dos solos
• Solos zonais: determinados polo clima
• Solos azonais: determinados por outros factores diferentes ó clima (litoloxía , pendente, presenza ou abundancia dalgúns compoñentes como a auga, a sal, etc.)
Os solos zonais están repartidos dacordo coas grandes zonas climáticas e biomas do planeta
Solos de climas fríos e húmidos: Podzoles
▪ Nos bosques de coníferas situados en latitudes altas (taiga)
▪ Solos ácidos, pH<7
▪ Conteñen moito humus (as baixas temperaturas dificultan a putrefacción)
▪ Horizonte A2 claro por lavado
▪ Horizonte B oscuro por acumulación de nutrientes lavados no horizonte A
Solos de climas temperados: Solos pardos
•En bosques de árbores de folla caduca (bosque húmido)
•Solos con moito humus e mantillo
•Alternancia de períodos húmidos e secos
•Na estación húmida predomina o lavado de nutrientes de arriba cara abaixo
•Na estación seca prodúcese ascenso de nutrientes por capilaridade (movemento de abaixo cara arriba)
• Horizonte B oscuro por acumulación de nutrientes lavados no horizonte A
Solos de climas temperados: Chernozen
• En pradeiras e cultivos de cereais, en estepas.
• Escasa precipitación, temperaturas extremas, clima continental
• Acumulación de nutrientes no horizonte A (predomina o ascenso por capilaridade)
• Horizonte A oscuro, rico en nutrientes e en humus
• Horizonte B claro, por perda de nutrientes e acumulación de carbonato
Chernozem
Solos de climas áridos: Solos vermellos e caliches
•Escasa vexetación e moi poco humus
•Escasa precipitación, predomina o ascenso por capilaridade da auga do solo
•Acumulación de sales no horizonte A, formando costras duras (caliches)
• Acumulación de arxila e carbonato no horizonte B
• En selvas húmidas e cálidas das zonas ecuatoriais e tropicais
• Elevada actividade bacteriana que descompoñe rápidamente a materia orgánica
• O horizonte A ten pouco espesor e é pobre en humus
• Precipitación de bauxita e limonita no horizonte B, formando costras duras (lateritas)
Solos de zonas ecuatoriais e tropicais húmidas: Lateritas
Solos determinados polo sustrato rocoso
RENDSINA
•Sustrato silíceo: Rankers
•Sustrato calizo: Rendsinas
• por exceso de sal: Solos salinos
• por exceso de auga: Solos Gley
• permanentemente encharcados, falta de osíxeno • condicións de descomposición anaerobia • condicións de reducción (cor gris verdosa) • Exceso de humus, formación de turba
Solos determinados por exceso dalgún compoñente
Suelo con concreciones de sal
Salinas
Recommended