PRONOMES DEMOSTRATIVOS
DEFINICIÓN
Os pronomes demostrativos son localizadores en dous ámbitos:
• a realidade en que se desenvolve a linguaxe ou • o texto.
Lin de Ovidio os libros “Metamorfoses” e “arte de amar” Este gustoume, aquel non
Lin de Ovidio os libros “Metamorfoses” e “arte de amar” Este gustoume, aquel non
Este prado
Esas árbores
Aquel monte
DEMOSTRATIVOS DO LATIN
PRONOME SIGNIFICADO EQUIVALENCIA
Hic, haec, hoc Proximidade, 1ª persoa
este
Iste,ista, istud Proximidade, 2ª persoa
ese
Ille, illa, illud Distancia, 3ª persoa
aquel
Is, ea, id Referencia textual o, a..
Ipse,ipsa,ipsum enfático propio
Idem, eadem idem identificativo mesmo
HIC,ISTE,ILLESIGNIFICADO
• Referencia na realidade• Referencia no texto• Referencia a persoa
gramatical
Ovidii “Metamorfoses” et “Ars amatoria” libros legi. Hic mihi placuit, sed minus ille
Ovidii “Metamorfoses” et “Ars amatoria” libros legi. Hic mihi placuit, sed minus ille
Hic ager
Istae arbores
Ille mons
Hic calix.
Ista olivaIlle puer
IS EA IDSignificado
• Fai referencias exclusivamente textuais.
• Equivale en galego e castelán a:– Pronome persoal de 3ª
persoa – Demostrativo– Artigo determinado
• Librum “Metamorfosis” legi. Is mihi placuit.
• Lin o libro das Metamorfoses. El (este) gustoume.
• “Metamorfosis” legi. Is liber mihi placuit.
• Lin “metamorfoses”. O (este) libro gustoume.
IPSE,IPSA,IPSUMSignificado
• Identifica o termo ao que se refire consigo mesmo para salientalo, por iso díse que é un pronome enfático.
• Equivale ao noso adxectivo “propio” ou as locucións “en persoa” “persoalmente”, se se refire a persoas.
• Ipse dux cum Helvetiis disserit, cum Senonibus per legatos.
• O propio xeneral (O xeneral persoalmente, en persoa) pactou cos Helvecios, e cos Senones por medio de embaixadores
IDEM, EADEM, IDEMSignificado
• Identifica dous termos, conceptos, ou seres que se consideran ou poderían considerar diferentes.
• Equivale ao noso adxectivo “mesmo, mesma”
• Idem amor et deus sunt.• Un deus e un amor son
o mesmo.• Ad riuum eundem lupus
et agnus uenerant.• Un lobo e un año
chegaran a un mesmo río.
MORFOLOXIA
• Declínanse como adxectivos de 3 terminacións.
• Presentan peculiaridades unhas comúns e outras particulares.
• Peculiaridades comúns:– Xenitivo singular –ius
Huius, istius, illius,eius, ipsius, eiusdem– Dativo singular -i
Huic, isti, illi, ei, ipsi, eidem
Mascul Femini Neutro
2ª Dec 1ª decl 2ª Dec
ipse ipsa ipsum
Ie ea id Idem eadem idem
eas eas
eius eius
PECULIARIDADES DE CADA PRONOME
ENUNCIADO PARTICULARIDADES
Hic, haec, hoc •Raíz h-•partícula –c enclítica nalgunhas formas
iste, ista, istud •nom sg masc iste•nom sg neutro istud
ille, illa, illud •nom sg masc ille•nom sg neutro illud
is, ea, id •Dúas raíces –i/-e
idem, eadem, idem •is, ea, id + -dem
ipse, ipsa, ipsum •Nom sg masc ipse
dem
dem
HIC,HAEC,HOCDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM hic haec hoc hi hae haec
VOC
ACU hunc hanc hos has
XEN huius horum harum horum
DAT huic his
ABL hoc hac hoc
ISTE, ISTA, ISTUDDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM iste ista istud isti istae ista
VOC
ACU istum istam istos istas
XEN istius istorum istarum istorum
DAT isti istis
ABL isto ista isto
ILLE,ILLA,ILLUDDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM ille illa illud illi illae illa
VOC
ACU illum illam illos illas
XEN illius illorum illarum illorum
DAT illi illis
ABL illo illa illo
IS, EA, IDDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM is ea id ei
ii
i
eae ea
VOC
ACU eum eam eos eas
XEN eius eorum earum eorum
DAT ei eis
iis
isABL eo ea eo
IDEM, EADEM, IDEMDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM idem eadem idem eidem
iidem
idem
eaedem eadem
VOC
ACU eundem eandem eosdem easdem
XEN eiusdem eorumdem earumdem eorumdem
DAT eidem eisdem
iisdem
isdemABL eodem eadem eodem
IPSE IPSA IPSUMDeclinación
SINGULAR PLURAL
MAS FEM NEU MAS FEM NEU
NOM ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa
VOC
ACU ipsum ipsam ipsos ipsas
XEN ipsius ipsorum ipsarum ipsorum
DAT ipsi ipsis
ABL ipso ipsa Ipso
ADVERBIOS DEMOSTRATIVOS DE LUGAR• O latín ten unha serie de adverbios de lugar,
(coma os nosos, aquí , acolá) coa mesma raíz e significado que os pronomes demostrativos.
• Indican ademais o sentido do movemento (dende aquí, cara a aí, por acó…)
• Os sentidos do movemento son– Ubicación. O lugar onde se está– Procedencia. De onde se ven– Destino. A onde se vai– Tránsito. Por onde se pasa
SISTEMA DE ADVERBIOS DE LUGAR
PREGUNTA RESPOSTAS
CON SUBSTANTIVO
RESPOSTAS CON ADVERBIOS
HIC ISTE ILLE IS IDEM
UBICACION ubi in Romaen Roma
hicaquí
acá
isticaí
illicalá
acolá
ibiaí
ibidemaí mesmo
DESTINO unde ex Romade Roma
hincde acó
istincde aí
illincde aló
de acolá
indede aí
indidemde aí mesmo
PROCEDENCIA quo in Romamcara a Roma
hucacó
istuccara a aí
illucaló
eocara a aí
eodemcara a aí mesmo
TRÁNSITO qua per Romampor Roma
hacpor aquí
por acá
istacpor aí
illacpor alá
por acolá
eapor aí
eadempor aí mesmo
DO LATÍN AO GALEGO
LATÍN
hic
iste
illum
is
ipse
idem
ecce
GALEGO
este DEMOSTRATI
VOSese
aquel
o ARTIGO