7/25/2019 Proyecto voto 16 aos
1/4
Cmara de Diputados
PROYECTO DE REFORMA CONSTITUCIONAL QUE ESTABLECE EL DERECHO ASUFRAGIO A PARTIR DE LOS 16 AOS DE EDAD.
1. Fundamentos.-El sufra!" #s #l !$s%ru$%" '# participacin ciudadana( '#la '#&")ra)!a *"r #+)#l#$)!a, a %ra-s '# l s# #/#r)# #l *"'#r '#l Es%a'" ( s# f"r&ala -"lu$%a' *"l0%!)a '# u$a $a)!$. Es *"r #s" 2u# )!#r%" s#)%"r '# la '")%r!$a l")"$)#*%ual!3a )"&" 4u$a &a$!f#s%a)!$ '# la -"lu$%a' !$'!-!'ual 2u# %!#$# *"r f!$al!'a')"$)urr!r a la f"r&a)!$ '# la -"lu$%a' )"l#)%!-a, s#a *ara '#s!$ar l"s %!%ular#s '# '#%#r&!$a'"s)ar"s " r"l#s )"$)#r$!#$%#s al G"5!#r$" '# u$a )"&u$!'a', s#a *ara '#)!'!r asu$%"s 2u# !$%#r#sa$a s%a1. E$ )ua$%" a su $a%ural#3a /ur0'!)a, #l sufra!" #s u$ derecho, a%#$'!'" 2u#)ua$'" u$ "r'#$a&!#$%" /ur0'!)" l" )"$sara *ara )!#r%as *#rs"$as 2u# )u&*la$
)!#r%as )"$'!)!"$#s " r#2u!s!%"s, s# %ra%a '# u$a fa)ul%a' /ur0'!)a$%# *r"%#!'a.Clar!f!)a'" l" a$%#r!"r, *"'#&"s s#7alar a'#&8s, 2u# a la -#3 #s u$ deber social,*u#s%" 2u#, u$a -#3 )"$)#'!'" #l '#r#)9" a '#)!'!r s"5r# '#%#r&!$a'as )u#s%!"$#s*"l0%!)as '# u$a s")!#'a', #l %!%ular '# #s# '#r#)9" %!#$# #l '#5#r '# #/#r)#rl".
El sufra!" #$%#$'!'" )"&" '#r#)9" ( '#5#r a la -#3, ( a "5/#%" '# 2u# s#a #/#r)!'"*r"*!a$%# )"&" %al#s '#5#r8 r#u$!r las s!u!#$%#s )ara)%#r0s%!)as: a; D#5# s#rsecreto, l" 2u# ara$%!3ar8 la a5s"lu%a l!5#r%a' '# 2u!#$ l" #/#r)#< 5; D#5# s#runiversal, #s%" #s, 2u# s# ara$%!)# a %"'"s *"r !ual, sal-" &0$!&as #+!#$)!as, 2u#*u#'#$ '#)!r r#la)!$ )"$ la $a)!"$al!'a' " )"$ la #'a'< L" a$%#r!"r *#r&!%!r8ara$%!3ar 2u# #l sufra!" *#r&!%a al)a$3ar #l !'#al '# r#*r#s#$%a)!$ *"l0%!)a, (a
2u# '# l" )"$%rar!" #s%" s# *"'r0a -#r al%#ra'". =s! #l -"%" #s *>5l!)" l"s )!u'a'a$"s$" %!#$#$ l!5#r%a' *ara #/#r)#r #l '#r#)9" ( s! $" #s u$!-#rsal, s# r#s%r!$!r8 a u$"s*")"s $" #+!s%!#$'" u$ r#*r#s#$%a)!$ *"l0%!)a f!'#'!$a;. La u$!-#rsal!'a' '#lsufra!" #s la )ara)%#r0s%!)a *r!$)!*al 2u# *#r&!%# al)a$3ar u$a )"rr#)%ar#*r#s#$%a)!$ *"l0%!)a, *u#s%" 2u# l"s r#*r#s#$%a$%#s #l#)%"s r#fl#/ara$ f!#l$%#l" 2u# #s ( 2u# *!#$sa la s")!#'a'. Al !ual 2u# )ual2u!#r "%ra )ara)%#r0s%!)a '#lsufra!", $" s!#&*r# 9a #s%a'" *r#s#$%# #$ l, as0 #s 2u#, *"'#&"s #-!'#$)!arsufra!"s 2u# 9a$ %#$!'" "%ras )ara)%#r0s%!)as '#s'# #l *u$%" '# -!s%a '# 2u!#$#s l"#/#r)#$, )"&" *"r #/#&*l": !; #l sufra!" fa&!l!ar, #s%" #s, #l -"%" s# )"$sara *ara#l /#f# '# fa&!l!a< !!; #l sufra!" *r"f#s!"$al, a2ul )"$sara'" sl" *ara 2u!#$#s%!#$#$ &a("r#s )"$")!&!#$%"s< !!!; #l sufra!" *lural, #s #l 2u# )"$s!s%# #$ 'ar
'!-#rs"s -"%"s a las *#rs"$as s#>$ su )a%#"r0a, *"r l" )ual 9a( )!u'a'a$"sr#s*#)%" '# l"s )ual#s su -"%" %!#$# &8s -al"r 2u# #l '# "%r"s< !-; #l sufra!"&>l%!*l#, 2u# a '!f#r#$)!a '#l *lural !&*l!)a 2u# u$ #l#)%"r s"l" *u#'# #/#r)#r u$-"%", *#r" #$ &8s '# u$ %#rr!%"r!" '#%#r&!$a'".
1L*#3, M. ?us%".Introduccin a los estudios polticos, E'!%"r!al @a*#lus3, Bu#$"s A!r#s, 11, T"&" II,*8..
7/25/2019 Proyecto voto 16 aos
2/4
El sufra!" %a&5!$ *u#'# *r#s#$%ar "%ras )ara)%#r0s%!)as, las )ual#s'#*#$'#r8$ '# las "*)!"$#s *"l0%!)as 2u# a'"*%# u$a s")!#'a' '#%#r&!$a'a, *"r#/#&*l", a; *"'r8 s#r obligatorio " voluntario, '# a)u#r'" a l" 2u# '!s*"$a #l"r'#$a&!#$%" /ur0'!)", #$ #$#ral s# )"$sara *"r s#r u$ '#5#r )"&" "5l!a%"r!"#s%a5l#)!$'"s# sa$)!"$#s #$ )as" '# $" #/#r)#rl", s!$ #&5ar" %a&5!$ #$ "%r"s)as"s s# )"$s!'#ra )"&" fa)ul%a%!-" su #/#r)!)!" '#/a$'" a la #sf#ra *#rs"$al '#l!$'!-!'u" la '#)!s!$ '# #/#r)#rl" " $"< 5; '# a)u#r'" a la -!$)ula)!$ #$%r#r#*r#s#$%a$%# ( r#*r#s#$%a'" #l sufra!" *"'r8 s#r directo" indirecto, #$ #l *r!r)as", #l )!u'a'a$" al sufraar #l!# '!r#)%a$%# al r#*r#s#$%a$%#, #$ #l s#u$'", l"2u# #l!# #l sufraa$%# s"$ #l#)%"r#s, l"s )ual#s, a su -#3, #l!#$ a l"sr#*r#s#$%a$%#s.
La C"r%# !$%#rar!)a$a 9a *r#)!sa'" #$ #l caso Castaeda Gutsman)"$%ral"s Es%a'"s U$!'"s M#+!)a$"s 2u#:
140. Los derechos polticos son derechos humanos de importancia
fundamental dentro del sistema interamericano que se relacionan
estrechamente con otros derechos consagrados en la ConvencinAmericana como la libertad de expresin, la libertad de reunin y la
libertad de asociacin y que, en conjunto, hacen posible el juego
democrtico. ()
143. La Corte considera que el ejercicio efectivo de los derechos
polticos constituye un fin en smismo y, a la vez, un medio
fundamental que las sociedades democrticas tienen para garantizar
los dems derechos humanos previstos en la Convencin.
146. La participacin poltica puede incluir amplias y diversas
actividades que las personas realizan individualmente u
organizadas, con el propsito de intervenir en la designacin de
quienes gobernarn un Estado o se encargarn de la direccin de los
asuntos pblicos, ascomo influir en la formacin de la poltica
estatal a travs de mecanismos de participacin directa.
Ca5# s#7alar 2u# #$ la C"$s%!%u)!$ -!#$%# #l sufra!" r#>$# las)ara)%#r0s%!)as '# s#r s#)r#%", *#rs"$al, !ual!%ar!", -"lu$%ar!", ( '!r#)%". E$ #s%#s#$%!'", s# af!r&a 2u# UNICEF a5"a *"r u$a &a("r *ar%!)!*a)!$ '# l"sa'"l#s)#$%#s #$ l"s asu$%"s 2u# l#s )"$)!#r$#$, (a s#a #$ l"s 8&5!%"s *r!-a'"s "*>5l!)"s, #s*#)!al$%# #$ l"s #$%"r$"s '"$'# #ll"s )r#)#$, s# '#sarr"lla$ (a*r#$'#$. Es%" !&*l!)a '!-#rsas f"r&as '# *ar%!)!*a)!$ #$ la %"&a '# '#)!s!"$#s.El Es%a'" '#5#, #$%"$)#s, !&*ulsar la *ar%!)!*a)!$ '# $!7"s, $!7as ( a'"l#s)#$%#s,
f"$%a$'" su s#$%!'" '# '!$!'a' ( *r#*ar8$'"l"s *ara asu&!r u$a -!'a a'ul%ar#s*"$sa5l#, a'#&8s, la *ar%!)!*a)!$ '#5# s#r l!5r# ( -"lu$%ar!a. P"r "%r" la'", #l'#r#)9" a -"%" $" '#5# s#r #2u!*ara'" )"$ la "5%#$)!$ '# la &a("r0a '# #'a'. Es'#)!r, '#r#)9" a -"%" )"&" #/#r)!)!" '# u$ '#r#)9", $" )"&" !$r#s" a la a'ul%#3.
2. Historia Legislativa.- El sufra!" '#$%r" '# la #-"lu)!$ 9!s%r!)a 9a%ra$s)urr!'" *"r '!-#rsas fas#s, as0 *"'#&"s "5s#r-ar 2u# #$ la '#&")ra)!a
7/25/2019 Proyecto voto 16 aos
3/4
a%#$!#$s# #l sufra!" #s%a5a )"$sara'" sl" *ara l"s )!u'a'a$"s, )"$ *"s%#r!"r!'a'#$ la E'a' M#'!a a'2u!r! u$ )ar8)%#r #s%a$%al, #s '#)!r, #ra$ '#%#r&!$a'"sru*"s '# la s")!#'a' 2u!#$#s l" #/#r)0a$, %al#s )"&", #l )l#r", la $"5l#3a, #%).,a%#$'!'" l" )ual r#-!s%# )ara)%#r#s '# *r!-!l#!" *ara 2u!#$#s l" #/#r)0a$. C"$ lall#a'a '#l C"$s%!%u)!"$al!s&" Cl8s!)" ( #l Es%a'" L!5#ral M"'#r$", #l sufra!"'#/ar8 '# s#r u$ *r!-!l#!" ( *asar8 a )"$s%!%u!r u$a *r#rr"a%!-a " '#r#)9"!$'!-!'ual '# las *#rs"$as, s!$ *#r/u!)!" 2u# #$#ral$%# *ara a))#'#r a l s##+!0a$ r#2u!s!%"s '# )ar8)%#r *a%r!&"$!al. D#s'# '!a'"s '#l s!l" , #l sufra!"a'2u!#r# u$ )ar8)%#r u$!-#rsal, *u#s%" 2u# au$%a la &asa '# #l#)%"r#s, las'!f#r#$)!as #)"$&!)as #$%r# l"s )!u'a'a$"s )a'a -#3 #s $"r, ( s# #l!&!$a$ )"&"r#2u!s!%"s *ara a))#'#r a l, l"s r#la%!-"s a $!-#l )ul%ural " #'u)a)!"$al '# las*#rs"$as.
E$ $u#s%r" s!s%#&a, 4#l r#2u!s!%" '# la #'a' 9a !'" '!s&!$u(#$'" #$ #l *r")#s" 9!s%r!)")"$s%!%u)!"$al )9!l#$", la C"$s%!%u)!$ '# 1 #+!0a a7"s a l"s )asa'"s ( 1 a7"s a l"s s"l%#r"s9as%a la r#f"r&a '# 1, f#)9a '#s'# la )ual (a $" s# '!s%!$u! #$%r# s"l%#r"s ( )asa'"s,'#%#r&!$a$'" *ara a&5"s la #'a' '# 1 a7"s '# #'a', '#5# %#$#rs# *r#s#$%# 2u# a la f#)9a sl"#/#r)0a$ #l '#r#)9" a sufra!" l"s -ar"$#s, #s%a$'" #+)lu!'as '#l &!s&" las &u/#r#s. La C"$s%!%u)!$'# 1 &a$%u-" l"s 1 a7"s, &a$%#$!$'"s# la !$%#r*r#%a)!$ #$ 2u# la #+*r#s!$ )9!l#$" s# r#f#r0aa *#rs"$as '# s#+" &as)ul!$", s#r8 #$ 1, #$ 2u# s# a&*l!ar8 #l '#r#)9" '# sufra!" *ara*ar%!)!*ar #$ #l#))!"$#s *"l0%!)as a las &u/#r#s. As!&!s&", la r#f"r&a )"$s%!%u)!"$al r#al!3a'a #$1 *"r l#( NJ1., 2u# r#5a/ #l r#2u!s!%" '# #'a' a l"s 1 a7"s, l" 2u# !&*l!) u$a a&*l!a!$)"r*"ra)!$ '# /-#$#s al *r")#s" #l#)%"ral, *asa$'" '# .. #$ la #l#))!$ *r#s!'#$)!al '#1 a .1. #$ las #l#))!"$#s *arla$%ar!as '# &ar3" '# 1. E$ #s%a *#rs*#)%!-a s##$)u#$%ra &8s r#)!#$%#$%#, la &")!$ '# l"s H"$"ra5l#s S#$a'"r#s s#7"r#sCarl"s B!a$)9! ( ?"s A$%"$!" G, =B"l#%0$ NK .6;, 2u# 9a5!l!%a asufraar #$ las #l#))!"$#s &u$!)!*al#s a l"s &a("r#s '# 16 ( $"r#s '# 1 a7"s '##'a'.
E$#l '#r#)9" )"&*ara'", #l ar%. a '# la C"$s%!%u)!$ '# Aus%r!a '!s*"$#
2u# *ara #/#r)#r #l '#r#)9" a sufra!" s# r#2u!#r# 9a5#r )u&*l!'" '!#)!s!s a7"s,*"r su *ar%# #$ la R#*>5l!)aAr#$%!$a s# *r"&ul 'ura$%# #l a7" 1 la leyN26,744o ley de Ciudadana2u# '!s*"$# #$ su ar%. J 2u# s"$ #l#)%"r#s l"sar#$%!$"s $a%!-"s ( *"r "*)!$ '#s'# 2u#9u5!#s#$ )u&*l!'" l"s dieis!is a"os.
. #deas matries.El *r#s#$%# *r"(#)%" %!#$# *"r f!$al!'a' #s%a5l#)#r #+*r#sa$%#2u# las *#rs"$as &a("r#s '# '!#)!s!s a7"s *u#'a$ #/#r)#r #l '#r#)9" a sufra!" )"&"u$a &a$#ra '# #s%!&ular la *ar%!)!*a)!$ '# l"s /-#$#s #$ la '#&")ra)!a. E$#f#)%", #$ l"s >l%!&"s a7"s s# 9a )"$s%a%a'" u$ au$%" #$ la *ar%!)!*a)!$ '# l"s
/-#$#s #$ '!-#rs"s 8&5!%"s '# #+*r#s!$ )!u'a'a$as, )"&" l"s &"-!&!#$%"ss")!al#s #$ la '!$s!$ '# la protesta social. L"s #s%u'!a$%#s s#)u$'ar!"s, s!$al)a$3ar la &a("r0a '# #'a', 9a$ *u#s%" #$ #l '#5a%# *>5l!)" %#&as '# r#l#-a$)!a$a)!"$al, )"&" #l r"l '#l Es%a'" #$ la #'u)a)!$, la '#s!ual'a' s")!al, #%). C"&")"$%ra*ar%!'a, s# "5s#r-a u$a r#'u))!$ #$ la *ar%!)!*a)!$ #l#)%"ral '#l *a'r$ #$su )"$/u$%", au$%a$'" l"s $!-#l#s '# a5s%#$)!$. D# a90 2u# la #+%#$s!$ '#l
2 N"u#!ra, Hu&5#r%".Derecho Constitucional Chileno. T"&" I, A5#l#'" P#rr"% T9"&s"$ R#u%#rs,1: *. 1 ( ss.
7/25/2019 Proyecto voto 16 aos
4/4