Embed Size (px)
Citation preview
ARISTÓTELESMarco histórico e conceptual
Filosofía, 2º Bach.
2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES
Marco histórico e conceptualMarco histórico e conceptual
Crítica da doutrina platónica
O proceso de abstracción
fronte ao acceso dialéctico ás
Ideas
O tránsito cara o mundo
helenístico
Crítica da doutrina platónica
O proceso de abstracción
fronte ao acceso dialéctico ás
Ideas
O tránsito cara o mundo
helenístico
A TEORÍA HILEMÓRFICA NO
SEO DA PHYSIS:
A “kínesis” ou cambio. Os
principios do cambio.
A teoría causal
Xerarquía de seres e modos de
ser
O motor inmóbil
A IDEA DE CIDADÁN EN
ARISTÓTELES:
A ética aristotélica: “ethos” e
praxe, o concepto de “areté”
A idea de polis e a condición de
cidadán
A TEORÍA HILEMÓRFICA NO
SEO DA PHYSIS:
A “kínesis” ou cambio. Os
principios do cambio.
A teoría causal
Xerarquía de seres e modos de
ser
O motor inmóbil
A IDEA DE CIDADÁN EN
ARISTÓTELES:
A ética aristotélica: “ethos” e
praxe, o concepto de “areté”
A idea de polis e a condición de
cidadán
FICHA CURRICULARFICHA CURRICULARFICHA CURRICULARFICHA CURRICULAR
ComprensiónComprensiónComprensiónComprensión
a) CRÍTICA DA DOUTRINA PLATÓNICA
DIFERENZAS xerais entre Platón e Aristóteles
□ De orientación: □ Platón: mente de matemático
□ Aristóteles: mente de biólogo (“historia natural”)
De talante (estilo): Platón: só escribe diálogos (non tratados), ás veces con paixón, con beleza literaria.
Emprega mitos ou metáforas. Aristóteles: tratados sistemáticos, cun aspecto máis rigoroso. Menos paixón e menos
beleza literaria.
A MODO DE INTRODUCIÓN
Crítica da doutrina platónica
Aristóteles acepta de Platón a pretensión de buscar un saber (episteme) universal e necesario –absoluto-, pero pensa que debe haber saber sobre o mutable e sensible.
Pero Aristóteles rexeita a existencia separada das ideas
Non é posible que a esencia estea separada da cousa mesma da que é esencia.
- A teoría das ideas complica o problema da explicación do mundo (dúas explicacións)
- Esta teoría non explica o mundo sensible (só o intelixible), nin tampouco o cambio.
“O lugar das ideas é a mente”
Aristóteles propón, pois, que existe unha única realidade (non é dualista), e que esta pode ser coñecida polos sentidos e pola razón.
Deste modo, Aristóteles vai superar non só a Platón, senón tamén a Heráclito e Parménides.
- De Heráclito admite o movemento, pero afirma que hai algo que permanece en todo movemento: a esencia da cousa que cambia.
Crítica da doutrina platónica
- De Parménides admite que o coñecemento das esencias é un coñecemento racional, pero afirma que tamén hai cambio e este é coñecido a través dos sentidos.
A afirmación da existencia dun só mundo, que pode ser captado polos sentidos (o concreto, o mutable) e tamén pola razón –a través da abstracción- (de forma permanente ou esencial), denominarase “REALISMO”.
≠ “idealismo” de Platón
Crítica da doutrina platónica
b) O PROCESO DE ABSTRACCIÓN FRONTE AO ACCESO DIALÉCTICO ÁS IDEAS
No plano do coñecemento:
Para Aristóteles, o coñecemento é coñecemento deste mundo (non hai outro).
• Considera necesario o coñecemento sensible (é o punto de partida de todo coñecemento) e, polo tanto, non o desprecia.
• De todos formas, o coñecemento propiamente
humano é o coñecemento intelectual.
Gnoseoloxía ou
epistemoloxía
Tipos de coñecemento
Rexeita o innatismo e a reminiscencia de
Platón
Fala de dous graos :
- Sensación (aisthesis)
- Experiencia (empeiria)
– Coñecemento sensible :
• É o punto de partida de todo coñecemento.• A alma é como unha tabula rasa antes de recibir
ningunha impresión.• É o coñecemento dos sentidos • FACULTADE DO INDIVIDUAL
Dous tipos de coñecemento:
Tipos de coñecemento
– Coñecemento intelectual:
• Chégase a el activamente, por abstracción (= extraer o común)
• É produto da razón ou entendemento
• FACULTADE DO UNIVERSAL (concepto, substancia 2ª)
Fala de catro graos :
- Arte ou técnica (tejné)
- Prudencia (phrónesis)
- Ciencia (episteme)
- Intelixencia (nous)
Cómo coñece o ser humano?O proceso do coñecemento
- Do sensible ao abstracto
1º. Coñecemento sensible:
- Sentidos externos (vista, oído, gusto, tacto, olfacto)
- Sentidos internos (memoria, imaxinación, sentido común, estimativa)
Cómo coñece o ser humano?O proceso do coñecemento
2º. Coñecemento intelectual:
• Entendemento axente (activo): é o que realiza a operación da abstracción.
• Entendemento paciente (pasivo): recibe as “formas” abstraídas a partir dos datos dos sentidos polo entendemento axente, e opera con elas (establece xuízos e razoamentos a partir dos conceptos que lle ofrece o entendemento axente) .
O ollo ve a este “Sócrates” e o entendemento abstrae no “home”
c) O TRÁNSITO CARA O MUNDO HELENÍSTICO
Alexandre Magno
Grecia, século IV a.C.
As polis clásicas gregas van perdendo vitalidade. Macedonia adquire hexemonía militar e política.
– É pequena, pero ambiciosa. Os seus monarcas son moi guerreiros (Filipo, e logo Alexandre Magno).
– Atenas, civilizada e democrática, consideraba a Macedonia unha terra de semibárbaros.
O orador Demóstenes realiza uns famosos discursos que reciben o nome de “Filípicas”, en contra de Filipo. “Filipo ódianos, odia a nosa cidade, a súa terra e o sesu habitantes. Pero o que máis odia é a nosa liberdade.”
Demóstenes
Alexandre Magno
Alexandre Magno (Pella 356 a.C. - Babilonia 323 a.C.)
Tras a unificación de múltiples cidades-estado da Grecia antiga baixo o dominio do seu pai, Filipo II, Alexandre conquistou o imperio persa, incluíndo Anatolia, Siria, Fenicia, Xudea, Gaza, Exipto, Bactriana e Mesopotamia, e ampliou as fronteiras do seu propio imperio ata a rexión do Punjab (na India).
Filipo IIAlexandre Magno
As conquistas de Alexandre Magno
Nos seus 33 anos, Alexandre conseguiu conquistar o maior imperio alcanzado ata ese momento
Helenismo é o período comprendido, desde a morte de Alexandre Magno, no ano 323 a. C., ata a metade do século I a. C., cando os romanos incorporan eses territorios ao seu Imperio. Non obstante, os rasgos culturais do helenismo sobreviviron ulteriormente durante un longo tempo.
O tránsito cara o mundo helenísticoTras a morte de
Aristóteles (e Alexandre Magno)
As polis perden a súa autonomía para cedela a unha dinastía monárquica de orixe macedonia (descendentes Alexandre Magno)
Perda de poder político das polis decadencia Atenas
decadencia filosofía grega
HELENISMO: vivir, imitar, reproducir unha idea imprecisa do “grego”. Exténdense por todo o mundo conquistado por Alexandre e os seus sucesores.
Coincide con:
O tránsito cara o mundo helenístico
Desde a óptica da polis clásica, de cotío considérase este periodo histórico como decadente.
Non obstante, se se parte da proxección universal da cultura grega, a época helenística resulta creativa e positiva:
a) Amplíase o horizonte xeográfico coa incorporación de novos países e rotas comerciais e económicas.
O tránsito cara o mundo helenístico
b) Créanse grandes centros urbanos que irradiaron a cultura grega: Alexandría, Pérgamo, Antioquía, etc.
c) O grego convértese nunha lingua común (koiné) internacional e a cultura grega fíxose ecuménica, é dicir, universal.
d) Aparecen bibliotecas, teatros, escolas...
e) Implántase o cosmopolit ismo e o ecumenismo, coa conseguinte convivencia de gregos con africanos, frixios, fenicios, persas e babilonios.
O tránsito cara o mundo helenístico
f) Debilítanse as crenzas tradicionais da polis e incorpóranse outros cultos novos,
g) Créase unha bipolaridade social entre poderosos e humildes.
O tránsito cara o mundo helenístico
Atenas segue a ser centro de cultura, pero sen poder político. Non obstante, pouco a pouco o centro da cultura se irá desprazando cara a Alexandría.
Especialmente en Atenas, xorde un novo concepto de ser humano non político.
O marco de referencia deixa de ser a cidade… para selo a humanidade en xeral.
A ética cobra unha gran importancia
Interesa “saber vivir” (Estoicismo, epicureísmo, cínicos...
O tránsito cara o mundo helenístico
fin
