Errepasoa

Nestor Basterretxea

Nestor Basterretxea Artzadun (Bermeo, Bizkaia, 1924ko maiatzaren 6a - ) euskal artista eta zinemagilea da. Bermeon jaio zen Francisco Basterretxea Zaldibarren eta Fernanda Artzadunen semea; herrian pasa zituen lehenengo urteak. 1936an, Espainiako Gerra Zibila zela-eta Frantziara joan zen familiarekin erbesteratuta eta Donibane Lohizunen , Parisen, Berck Plagen eta Aix-en-Provencen bizi izan zen bost urtetan zehar. Bigarren Mundu Gerrak beste bizileku batera joatera behartu zuen berriro, Marseillatik Alsina untzian Ameriketara joan zen, Argentinara hain zuzen eta han 11 urte igaro.

Emilio Pettoruti pintorearekin hezi zen eta bere lehenego lanak publizitatean egin zituen. Aparejadore ikasketak bukatu bezain laster 1951 urtean ezkondu zen Maria Isabel Irurzun Urkia argentinarrarekin eta Espainiara joan ziren eztei-bidaian. Madrilen zeudela, eta Jorge Oteizak bultzatuta, Arantzazuko basilikako kriptako horma-irudiak egiteko lehiaketara aurkeztu eta irabazi egin zuen, baina, lanaren erdia egina zuela, bertan behera utzi behar izan zuen.

Juan Cuenca eta Agustin Ibarrola margolariekin “57 talde” esperimentala osatu zuen eta “Gaur Taldea” kolektiboen partaidea izan zen. 1958. urtean Irunera bizitzera joan eta pintura baztertu gabe eskulturan murgildu zen.

Bere eskultura-ibilbide oparoan, euskal kosmogonia arkaikoaren jainkoen inguruan haritz zurean eginiko Serie Kosmogonikoa delakoa, eta Eusko Legebiltzarreko eskultura-ikurra azpimarratu behar dira. Gaur egun, Hondarribian, Argentinan eta Estatu Batuetan bere hogeita hamar bat artelan daude leku publikoetan jarrita.

Beste izendapen artean, Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko aholkulari artistikoa(1980), eta Donostiako Zinemaldiko Presiden-tea izan da, eta San Fernandoko Arte Ederren Erret Akademiako kidea(1991),"Jueces para la Democracia" Elkarteko Ohorezko Kidea, Toledoko Seme Kutuna eta "Real Sociedad Bascongada de Amigos del Pais"eko (1992) eta Eusko Alkartasunako kidea da, egun.

Industria diseinuan ere aritu da, batik bat, altzairu arloan. Arkitekturan eta literaturan ere lan batzuk jorratu ditu. 1972tik Hondarribian bizi da Idurmendieta baserrian, bertan bere obraren zati garrantzitsu bat ikus daiteke.

Basterretxea Euskal Herriko zinematografia modernoaren aitzindari bat da. 1963an Operacion H laburmetraia egin zuen, Juan Huarteren enpresen taldea sustatzeko. Frontera Films Irun ekoiztexea sortu zuen 1964.urtean Fernando Larrukert irundarrarekin batera. Eta Pelotari (1964) (Zinemagintzarako Lehen Sari Nazionala), Alquezar eta batez ere bere lan nagusia Ama Lur (1968) (Donostiako Nazioarteko Zinemaldian Gipuzkoako Ateneo Saria) filmatu zituzten. Hispaniaurreko arteari buruzko telebistarako dokumentalak saileko argazkigintzan Vicente Iturriak hartu zuen parte.

Arantzazuko kriptako pinturak