GREZIAREN HISTORIAGREZIAREN HISTORIA

“Helas edo Helade”

Zein garaitan gaude?Zein garaitan gaude?

Noiztik nora ?

Zenbat mendeko iraupena ?

Garai berdineko beste zibilizazio batzuk ?

2000 1000

K.a. 2000K.a. 168

• Irla ugari, sargune ugari kostan. Itsas portuak egitea erraza da.• Lehorreko lurrak menditsuak dira, ibar estuak daude, beraz, ez dira emankorrak• Lehorreko komunikazioa zaila zelako, errazena itsasoz komunikatzea zen

Irla ugari, sargune ugari kostan

Lehorreko lurrak menditsuak

Mediterraneoan sortu zituzten hiriakMediterraneoan sortu zituzten hiriak

MILETOMetropolia

EMPORIOM Kolonia

Antzinako GreziaAntzinako Grezia

Metropolia handia egiten zenean, beste kolonia Metropolia handia egiten zenean, beste kolonia bat sortzen zuten. bat sortzen zuten.

Kolonia: Estatu batek bere

mugez kanpo duen beste lurraldea

Metropoli: Estatua edo hiria,

kanpoan menpe dituen lurraldeekiko

KoloniakKoloniak

Esmima (K.a.800) • Greziako lurralde malkartsuak hiri-estatu independienteak sortzea eragin zuen, soroak inguruan zituztelarik.

• 10-15 metro zabalerako harresia zuten.

Metropoli - Kolonia – XIX - Metropoli - Kolonia – XIX - XXXX

Amerika eta Afrika europarren koloniak izan dira

Mediterraneoan sortu zituzten hiriakMediterraneoan sortu zituzten hiriak

Helade deitzen zioten bere lurraldeari

Greziako mapa – Irlaz jositaGreziako mapa – Irlaz josita

Greziaren jatorria - Kreta eta Mizenas

Jatorria - Knosos (Kreta) K.a. 2000 - Jatorria - Knosos (Kreta) K.a. 2000 - 14251425

Jatorria - Micenas – K.a. 1600 - Jatorria - Micenas – K.a. 1600 - 11501150

Garai iluna (K.a. 1150 – VII. Garai iluna (K.a. 1150 – VII. m.)m.)

Garai iluna (K.a. 1150 – K.a. VII. Garai iluna (K.a. 1150 – K.a. VII. m.)m.)

Garai Arkaikoa (Zaharra) K.a. VIII – Garai Arkaikoa (Zaharra) K.a. VIII – 500500

“Polis”-en sorrera(Polis = hiria)

Polisen hedapena: koloniak

Garai Arkaikoa (Zaharra) Garai Arkaikoa (Zaharra) K.a. VIII – K.a. K.a. VIII – K.a. 500500

1. hedapena mendebalderantz: (K.a. 750-650) Sizilia, Italia, Frantzia, ...

2. hedapena ekialderantz: (K.a. 650 geroztik) Itsaso Beltzaren kostaldean

Harremanak

Garai Klasikoa: Atenas eta EspartaGarai Klasikoa: Atenas eta EspartaK.a. 500 – K.a. 338K.a. 500 – K.a. 338

Akropolia

Hizlaria

Zaindaria Aldarea

klepsidra

EskribakHiritarrak

Atenas - Eredu demokratikoaren

eredu

Hiriak

Gudak

Guda

Medoak = Pertsiarrak / Pertsia = gaur egungo Iran Gerra Medikoak: greziar polisak izan zuten gerra pertsiarren kontra. Gerra Medikoak: greziar polisak izan zuten gerra pertsiarren kontra. Bi bataila entzunak: Maraton lehorrean eta Salamina itsasoan.Bi bataila entzunak: Maraton lehorrean eta Salamina itsasoan.

Marathon

TermopilasSalamina

Ondoren Ondoren Delosko LigaDelosko Liga ( (polisen batasunapolisen batasuna)eratu zuten erasoengandik babesteko )eratu zuten erasoengandik babesteko Atenas buru zelarik. Atenas buru zelarik.

Baina ez ziren euren artean konpondu eta Esparta eta beste aliatu batzuk Atenasen Baina ez ziren euren artean konpondu eta Esparta eta beste aliatu batzuk Atenasen kontra altxatu ziren. Orduan Atenasek hegemonia galdu zuen.kontra altxatu ziren. Orduan Atenasek hegemonia galdu zuen.

Garai Klasikoa: Atenasen goren uneaGarai Klasikoa: Atenasen goren unea

Garai Klasikoa: Peloponesoko gerraGarai Klasikoa: Peloponesoko gerra

Baina ez ziren euren artean konpondu eta Esparta eta beste aliatu batzuk Atenasen Baina ez ziren euren artean konpondu eta Esparta eta beste aliatu batzuk Atenasen kontra altxatu ziren: kontra altxatu ziren: Peloponesoko GerraPeloponesoko Gerra..

Gerra honetan Esparta garaitu zen eta polis boteretsuena bihurtu zen.Gerra honetan Esparta garaitu zen eta polis boteretsuena bihurtu zen. Gerrak hondamen handia ekarri zuen; Atenasek hegemonia galdu zuen.Gerrak hondamen handia ekarri zuen; Atenasek hegemonia galdu zuen.

Garai Helenistikoa-Alejandro Garai Helenistikoa-Alejandro HandiaHandia

K.a. 338 - 168K.a. 338 - 1681. Mazedoniak (greziar kulturakoa) Grezia konkistatzen du.

2. Alejandro Handia erregeak lurraldeak konkistatzen jarraitzen du: Pertsiar inparioa Indus ibairaino.

3. Hiri asko sortu zituen, greziak kultura hedatu zuen...