ARKITEKTURA ARKITEKTURA GOTIKOAGOTIKOA

ErrepasoaErrepasoa

SarreraSarrera

Arte Gotikoa bizitza urbano Arte Gotikoa bizitza urbano berriaren espresioa daberriaren espresioa da

Bi esparru desberdinetan garatzen Bi esparru desberdinetan garatzen da:da:

Erlijiosoa Zibila

SarreraSarrera

Terminoa sortu zen zentzu Terminoa sortu zen zentzu despektibo batezdespektibo batez

Hainbat elementuek izan Hainbat elementuek izan zuten eragina estilo honen zuten eragina estilo honen agerpenean:agerpenean: Azken Erdi Aroaren aldaketa Azken Erdi Aroaren aldaketa

sozial eta ekonomikoaksozial eta ekonomikoak Monarkia eta estatu berrien Monarkia eta estatu berrien

finkapenafinkapena Espiritualitate berri bat, Cister-Espiritualitate berri bat, Cister-

ren erreformarekin jaioaren erreformarekin jaioa

SarreraSarrera Estiloak bilakaera bat izan zuen:Estiloak bilakaera bat izan zuen:

XII. mendea: hasieraXII. mendea: hasiera XIII. mendea: gorenaXIII. mendea: gorena XIV. mendea- XV. mendearen erdialdea: nazioartekoaXIV. mendea- XV. mendearen erdialdea: nazioartekoa XV. mendearen bigarren partea: flamigeroaXV. mendearen bigarren partea: flamigeroa

Elementu Elementu arkitektonikoakarkitektonikoak

Arku ojibalak

Tudor Karpanela Hiru zentrokoa

Elementu Elementu arkitektonikoakarkitektonikoak

Leihoak

Gabletea

Gargolak

Kapitela

KatedralaKatedrala

Eraikuntza nagusia Eraikuntza nagusia dada

Espiritu Espiritu aszensionalez beteta aszensionalez beteta daudedaude

Berrikuntza Berrikuntza teknikoek aukera teknikoek aukera eman zuten eman zuten eraikuntza hauek eraikuntza hauek egiteko, etereoa den egiteko, etereoa den zerbait.zerbait.

KatedralaKatedrala

Oinplanoak gurutze Oinplanoak gurutze latinokoak izaten dira baina latinokoak izaten dira baina zailagoa da hau bereiztea, zailagoa da hau bereiztea, nabeen kopurua transepto nabeen kopurua transepto ondoren handitu egiten ondoren handitu egiten delako.delako.

Hiru edo bost nabe izaten Hiru edo bost nabe izaten dute, normalena izanik bost dute, normalena izanik bost izatea transepto ondorenizatea transepto ondoren

Girola duteGirola dute Kapera erradialak dituzteKapera erradialak dituzte Nabeak ertz gangaz eta Nabeak ertz gangaz eta

gurutze gangaz estaltzen gurutze gangaz estaltzen dira dira

Fatxada nagusian bi dorre Fatxada nagusian bi dorre izaten dituzte.izaten dituzte.

KatedralaKatedrala

Oinplanoa izan daitekeOinplanoa izan daiteke::

Basilikala

Saloikoa

KatedralaKatedrala

Altxatuan alboko nabeak ikusten dira, eta hauen gainean triforioa dago eta azkenik, goiko partean, klerestorioa.

KatedralaKatedrala

Barrualdea argiz beteta Barrualdea argiz beteta dago, leiho anitzei eskerdago, leiho anitzei esker

Katedralak hiru maila ditu: Katedralak hiru maila ditu: behekoa, galeria eta behekoa, galeria eta klerestorioa.klerestorioa.

Hormak irekiak dira, argia Hormak irekiak dira, argia elizan sartzen utziz, elizan sartzen utziz, intentsitateko maila intentsitateko maila desberdinez (argi gehiago desberdinez (argi gehiago dago zuzenean iristen den dago zuzenean iristen den tokietan, hau da, goiko tokietan, hau da, goiko parteetan).parteetan).

Leiho gehiago dago Leiho gehiago dago oraingo euskarriak hormari oraingo euskarriak hormari itsatsiak ez daudelako.itsatsiak ez daudelako.

KatedralaKatedrala Estalkia kanoi gangatik Estalkia kanoi gangatik

bilakatu zen.bilakatu zen. Arku ojibalak egitura Arku ojibalak egitura

altuagoak egiteko aukera altuagoak egiteko aukera ematen du. ematen du.

Estalki arruntenak dira:Estalki arruntenak dira: Ertz gangaErtz ganga Gurutze gangaGurutze ganga

Denak deskantsatzen Denak deskantsatzen dira pilare delikatu eta dira pilare delikatu eta arinetanarinetan

Nerbioak gurutzatzen Nerbioak gurutzatzen diren tokietan klabe diren tokietan klabe dekoratuak jartzen dira.dekoratuak jartzen dira.

KatedralaKatedrala

Euskarriak Euskarriak oinarrizkoak ziren oinarrizkoak ziren eraikuntza hauetaneraikuntza hauetan

Kanpoaldean Kanpoaldean arruntena arruntena arbotanteak diraarbotanteak dira

Hauen gainean Hauen gainean pinakuluak jartzen pinakuluak jartzen dira eraikuntzako dira eraikuntzako indarrak bertikalki indarrak bertikalki behera bideratzeko.behera bideratzeko.

Arbotanteak

Pinakulua

KatedralaKatedrala

Arbotanteen Arbotanteen erabilerari esker erabilerari esker horma libre horma libre geratzen da eta geratzen da eta posible da leihoak posible da leihoak irekitzeairekitzea

Leihoak beirategiz Leihoak beirategiz estaltzen diraestaltzen dira

KatedralaKatedrala

Fatxada Alboko fatxada

Absidea

Girola

Kapera erradialak

GurutzaduraTranseptoaOrratzak

Arrosetoia

Arbotanteak

Nave

Klerestorioa Tribuna

Gargolak

Arkitektura zibilaArkitektura zibila

Honen garapena hainbat elementuen Honen garapena hainbat elementuen ondorioa da ondorioa da Merkataritzaren berpizkundea Merkataritzaren berpizkundea Hirien gobernuko garapenaHirien gobernuko garapena

Eraikuntza nagusiak diraEraikuntza nagusiak dira JauregiakJauregiak UdaletxeakUdaletxeak Merkatuak edo lonjak Merkatuak edo lonjak

Arkitektura zibilaArkitektura zibila Udaletxeak hiriko gobernuko egoitza zirenUdaletxeak hiriko gobernuko egoitza ziren Bi eredu daude:Bi eredu daude:

Iparraldekoa (Herbehereak) : oso dekoratuak, arku Iparraldekoa (Herbehereak) : oso dekoratuak, arku ojibal eta zorrotzezojibal eta zorrotzez

Hegoaldekoa (Italian): itxiagoa, gaztelu baten Hegoaldekoa (Italian): itxiagoa, gaztelu baten antzeraantzera

Leuven

Siena

Arkitektura zibilaArkitektura zibila

Jauregiak nobleziaren etxebizitzak Jauregiak nobleziaren etxebizitzak zirenziren

Babesako funtzioa galtzen dute Babesako funtzioa galtzen dute

Arkitektura zibilaArkitektura zibila

Lonjak produktuak Lonjak produktuak gordetzeko eta gordetzeko eta saltzeko tokiak saltzeko tokiak zirenziren

Helburu honetarako Helburu honetarako gela handiak behar gela handiak behar zituztenzituzten

Espazio gardenak Espazio gardenak dira, zutabe altu eta dira, zutabe altu eta estilizatuekinestilizatuekin

Frantziar gotikoaFrantziar gotikoa Frantziar, Alemaniar eta Belgiar Frantziar, Alemaniar eta Belgiar

katedralen ezaugarria haien arteko katedralen ezaugarria haien arteko eragin zuzena da, eta denak dira eragin zuzena da, eta denak dira altuak eta bertikalitateko inpresioa altuak eta bertikalitateko inpresioa sortzen dute. sortzen dute.

Konpaktuak dira, transeptoa gutxi Konpaktuak dira, transeptoa gutxi edo batez irteten delarik eta edo batez irteten delarik eta bigarren mailako kaperak ez dira bigarren mailako kaperak ez dira nabaritzen. nabaritzen.

Fatxada nagusiak atari hirukoitza Fatxada nagusiak atari hirukoitza du eta honen gainean arrosetoia eta du eta honen gainean arrosetoia eta bi dorre altuak alboetan. bi dorre altuak alboetan.

Absidea poligonala da, girolalekin Absidea poligonala da, girolalekin eta batzuetan kapera erradialak eta batzuetan kapera erradialak izaten dituzte.izaten dituzte.

Frantziako hegoaldean katedral Frantziako hegoaldean katedral gehienek ez dute transeptorik eta gehienek ez dute transeptorik eta batzuk ezta alboko naberik ere.batzuk ezta alboko naberik ere.

Britaniar gotikoaBritaniar gotikoa Katedralen ezaugarririk nagusia haien luzera Katedralen ezaugarririk nagusia haien luzera

handia eta horizontalitatea azpimarratzeko handia eta horizontalitatea azpimarratzeko gogoa da.gogoa da.

Normala da zati desberdinak garai Normala da zati desberdinak garai desberdinetakoak izatea baina ez dira saiatzen desberdinetakoak izatea baina ez dira saiatzen batasuneko inpresioa ematen. batasuneko inpresioa ematen.

Zabaltzen dira, transeptu bikoitzarekin eta Zabaltzen dira, transeptu bikoitzarekin eta Lady Chapels Lady Chapels edo Birjinari dedikaturiko edo Birjinari dedikaturiko parteekin alde batean itsatsiak. parteekin alde batean itsatsiak.

Fatxada nagusian ateak ez dira esanguratsuakFatxada nagusian ateak ez dira esanguratsuak Leihoak handiak dira baina ez dago arrosetoirik Leihoak handiak dira baina ez dago arrosetoirik

eta espazio hori gabletetarako uzten da. eta espazio hori gabletetarako uzten da. Bi dorre izan ditzakete edo batere ez. Bi dorre izan ditzakete edo batere ez. Gurutzadura gainean normalean dorre bat Gurutzadura gainean normalean dorre bat

dago, oso altua eta orratz batez bukatua. dago, oso altua eta orratz batez bukatua. Absidea zuzena izaten da.Absidea zuzena izaten da.

Italiar gotikoaItaliar gotikoa Polikromia erabiltzen du, kolore desberdineko Polikromia erabiltzen du, kolore desberdineko

marmola erabiliz kanpoan eta kolore desberdineko marmola erabiliz kanpoan eta kolore desberdineko dobelak erabiliz barrualdean.dobelak erabiliz barrualdean.

Oinplanoa erregularra eta simetrikoa izaten da ete Oinplanoa erregularra eta simetrikoa izaten da ete zutabe gutxi eta separatuak ditu. zutabe gutxi eta separatuak ditu.

Proportzioak matematikoak dira, laukian Proportzioak matematikoak dira, laukian oinarriturik, eta arkuak semizirkularrak izaten dira. oinarriturik, eta arkuak semizirkularrak izaten dira.

Mosaikoak izan ditzake ateen gaineko lunetoetan. Mosaikoak izan ditzake ateen gaineko lunetoetan. Fatxadetan irteten diren portxeak daude eta leihoak Fatxadetan irteten diren portxeak daude eta leihoak

okulo edo zirkularrak izaten dira, baina ez okulo edo zirkularrak izaten dira, baina ez arrosetoiak eta dorrerik ez dute izaten. arrosetoiak eta dorrerik ez dute izaten.

Gurutzaduraren gainean normalean kupula bat Gurutzaduraren gainean normalean kupula bat dago.dago.

Normalean beti dago zutabe solte bat (campanile) Normalean beti dago zutabe solte bat (campanile) eta baptisterioa.eta baptisterioa.

Leihoak ez dira Europako iparraldekoak bezain Leihoak ez dira Europako iparraldekoak bezain handiak eta beirategiak erabiltzen badira ere, oso handiak eta beirategiak erabiltzen badira ere, oso arruntak dira freskoak eta mosaikoak.arruntak dira freskoak eta mosaikoak.

Germaniar gotikoaGermaniar gotikoa Dorre altuak eta orratzak Dorre altuak eta orratzak

ezaugarriak dira.ezaugarriak dira. Fatxada nagusiak Frantziar eredua Fatxada nagusiak Frantziar eredua

jarraitzen du, baina dorreak jarraitzen du, baina dorreak altuagoak dira eta orratz kalatuz altuagoak dira eta orratz kalatuz amaitzen dira.amaitzen dira.

Absideak frantziar eredua Absideak frantziar eredua jarraitzen du ere.jarraitzen du ere.

Barruko berezko ezaugarria da Barruko berezko ezaugarria da haien zabalera eta irekitasuna.haien zabalera eta irekitasuna.

Normalean ez dute transeptoak oso Normalean ez dute transeptoak oso markaturik. markaturik.

Badaude Badaude hallenkirkehallenkirke klerestorioko klerestorioko leihorik gabe.leihorik gabe.

Espainiar gotikoaEspainiar gotikoa Katedral hauek oso konplikatuak izaten Katedral hauek oso konplikatuak izaten

dira.dira. Besteekin konparatuak, motzagoak eta Besteekin konparatuak, motzagoak eta

zabalagoak dira, eta askotan kaperaz zabalagoak dira, eta askotan kaperaz inguraturik egoten dira. inguraturik egoten dira.

Estilistikoki barietate handikoak dira. Estilistikoki barietate handikoak dira. Islameko eraginak dituzte eta garaiaren Islameko eraginak dituzte eta garaiaren

amaieran Berpizkundeko elementuak amaieran Berpizkundeko elementuak konbinatzen dituzte. konbinatzen dituzte.

Beste eraginak:Beste eraginak: Fatxada nagusia frantsesen tankerakoa da, Fatxada nagusia frantsesen tankerakoa da, Orratzak dituzte, germaniarren antzera. Orratzak dituzte, germaniarren antzera.

Pinakulu gutxi. Pinakulu gutxi. Askotan dorreak eta kupulak izaten Askotan dorreak eta kupulak izaten

dituzte, barietate handikoak eta sabaiaren dituzte, barietate handikoak eta sabaiaren altxatua erabiltzen dute.altxatua erabiltzen dute.