grelos(Brassica rapa)

nabofield mustard

navetnabo

CLASEAnxiospermasORDEBrasicalesFAMILIABrasicáceas

Plantas da familia das crucíferas que se cultivan sobre todo nas zonas de media altura. Cultívanse desde a Antiga Grecia para aproveitar as raíces (nabos) ou as follas.Em Galiza hai indícios do seu cultivo desde hai 3.000 anos.

TALOHerbáceo, groso e dereito.

RAÍZ: napiforme de forma esférica, coa parte superior de cor púrpura e o resto branca.

FOLLASSimples, ovais ou ovais-triangulares, grandes, moi recortadas, de cor verde viva.

FLORESCompletas, con catro pétalos de cor amarela crara, seis estames e un pistilo.

FROITOSSilicuas, froitos secos que se abren por catro cortes e deixan as sementes sobre un eixo central.

CICLO ANUAL-Folla

Flor

Froito

xaneiro febreiro marzo abril maio xuño xullo agosto setembro outubro novembro decembro

Os nabos seméntase en agosto-setembro e recóllenselle, despois dun mes, follas (nabizas), logo cimos (grupos de follas da parte alta) e, a partir dos dous meses e ata finais do inverno, grelos (talos florais tenros). Na primavera arráncanse os nabos e úsanse para alimento do gando.

USOSAs follas que saen antes da floración para consumo humano. Os nabos para os animais.Son ricos en vitaminas (sobre todo A) e minerais (calcio, potasio e sodio).

Galiza produce de 150.000 a 300.000 kg de grelos ao ano para o consumo humano. Ademais hai moitas plantacións destinadas a alimento para o gando.

INDICACIÓN XEOGRÁFICA PROTEXIDA Grelos de GalizaZona: todo o territorio galego.A parte vexetativa destinada ao consumo humano procedente de plantas da especie Brassica rapa var. rapa (comunmente coñecida como nabo), das variedades-poboación correspondentes aos ecotipos de Santiago e Lugo, así como das variedades comerciais rexistradas Grelos de Santiago e Globo branco de Lugo, representativas respectivamente de ditos ecotipos.Follas e talos recollidos ao longo do período vexetativo da planta chamadas tamén nabizas) e talos florais xusto antes da floración (cimos).

TRADICIÓN ORAL

REFRÁNPara coller moitos nabos, por Santiago sementalos.

CANTIGANon chas quero, non chas quero,nabizas do teu nabal;non chas quero, non chas quero,que me poden facer mal.

nabicol

(Brassica napus)colzarapecolza

colza, couve-nabiça

CLASEAnxiospermasORDEBrasicalesFAMILIABrasicáceas

Nabicol (Brassica napus)Planta herbácea anual que pode acadar 1 m de altura.As follas son ovais-alongadas, grandes, (ata 40 cm de lonxitude) e recortadas en lóbulos redondeados.

FLORESAmarelas, con catro pétalos.

FROITOS:silicuas

sementes

USOSCultívase unha variedade para aproveitar as follas como alimento, sobre todo nas Rías Baixas e norte de Portugal. Outras variedades (colza) cultívanse como forraxe para o gando e para aproveitar as sementes para elaborar aceite e biodiésel. Os principais produtores son China (10,3 millóns de toneladas/ano), Canadá, India e Alemania.

Montaxe: Adela LeiroFOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta, Internet.DEBUXOS: Mon Daporta