IBAIAKIBAIAK euriaren edo lurmentzearen ondorioz mendietan ura pilatzean sortzen diren etengabeko ur-lasterrak dira.IBILGU batean zehar higitzen dira.IBILGUA ibai bat doan ingurune fisikoa da

IBAIEN ELEMENTUAK• IBILBIDEA: sortzen direnetik bokaleetara iritsi arte egiten

duten bidea da. • Bokaleetan bi fenomeno sortzen dira:

itsasadarra: itsasoko ura ibaiaren ibilguan sartzen da. delta: materialak bokaletan pilatzen dira eta triangelu

forma du.

• EMARIA: ibaiek eramaten duten ur kantitatea da.

• ERREGIMENA: nola aldatzen den ibaien emaria urtean zehar. erregimen erregularra: aldaketa txikiakerregimen irregularra: emaria asko aldatzen

bazaio.

FAKTOREAK• ERLIEBEAREN ERAGINA: luzeran eta

abiaduran eragiten du. • KLIMAREN ERAGINA: ibaien emarian eta

erregimenean eragiten du.

IBAI NAGUSIA: zuzenean itsasoratzen diren ibaia da.

IBAIADARRA: beste ibai batera doan ibaia.

ISURIALDEA itsaso berara isurtzen diren lur guztietako urek osatzen dute.

ESPAINIAKO ISURIALDEAK

-Kantaurialdeko isurialdea.- Isurialde mediterraneoa.-Isurialde atlantikoa.

ISURIALDE MEDITERRANEOA

• Ibaiak laburrak eta emari txikikoak, Ebro izan ezik.• Erregimen irregularra, euri gutxiagatik.• Ibai luzeenak:

Ebro: Kantabriar mendikatea jaiotzen da; ibai luzea eta emaritsua. Ibaiadarrak: Aragón, Gállego eta Segre.

Júcar: Iberiar goi-ordokian jaiotzen da.

Segura: Mendikate Subbetikoan jaiotzen da.

KANTAURIALDEKO ISURIALDEA• Ibaiak laburrak eta malda handikoak.• Emaritsuak dira eta erregimen erregularra

dute, euriagatik.• Ibai nagusiak:

Euskadin: Bidasoa, Oria, Deba eta Ibaizabal.

Kantabrian: Pas, Saja, Besaya.

Asturiasen: Sella, Nalón, Navia, Eo.

ISURIALDE ATLANTIKOA• Luzeak dira, Atlantikotik urrun jaiotzen direlako.• Galiziako ibaiak: ibai emaritsuak eta erregimen

erregularra. Ibai nagusia: Miño eta ibaiadarra: Sil• Iberiar goi-ordokiko ibaiak: luzeenak dira,

ozeanotik urrun jaiotzen direlako. Nagusienak:Duero. Ibaiadarrak: Tormes eta Pisuerga.Tajo. Luzeena da. Ibaiadarrak: Jarama, Alberche, Tiétar

eta Alagón.Guadiana. Ibaiadarrak: Záncara, Cigüela eta Zújar.

• Andaluziako ibaiak: erregimen erregularra eta laburrak dira, Guadalquivir izan ezik. Ibai nagusia: Guadalquivir eta ibaiadarra: Genil, Tint eta Guadalete.

• Kanariar uharteetako zakanak: ez dago etengabeko ur-lasterrik, klima oso lehorra delako. Zakanak daude.

GAINAZALEKO URAK

LURPEKO URAK

GAINAZALEKO URAK• ITSAS URAK: ozeanoetako eta itsasoetako urak.

Gaziak dira.Etengabe higitzen dira.

• AINTZIRAK: lurrez inguratutako ur multzoak dira ETA URMAELAK: aintzira txikiak dira. Espainian gehienak dira urmaelak.

• URTEGIAK: Ibaien ibilguetan sortzen dira. Ura eutsita dago.

LURPEKO URAK• Euria egitean, uraren zati bat lurrak xurgatzen

du.• Lurpean geldi dauden ur multzoak dira.• Akuiferoak deitzen dira. Putzuak sortzen dira.

EUSKADIKO URAK Bi isurialde daude: Kantaurialdeko isurialdea eta isurialde mediterraneoa

Urtegiak: edukiera handi samarra dute. Kontsumitzeko, ureztatzeko, energia elektrikoa sortzeko …

Itsasadarrak: Kantaurialdeko isurialdean sortzen dira. Mundakako eta Ibaizabalekoak dira inportanteenak.

KANTAURIALDEKO ISURIALDEKO IBAIAK

Bizkaiko Golkora itsasoratzen dira.Laburrak eta emaritsuak dira urte guztietan.Ibai garrantzitsuenak:

- Gipuzkoan: Bidasoa, Urumea, Oria, Urola eta Deba.- Bizkaian: Artibai, Lea, Oka, Butroe, Ibaizabal, Nerbioi

eta Cadagua.

ISURIALDE MEDITERRANEOKO IBAIAK• Luzeagoak dira eta emaritsuak baina

irregularrak dira. • Mediterraneo itsasoan itsasoratzen dira.• Ibai garrantzitsuenak: Ebro eta bere

ibaiadarrak: Zadorra, Baia eta Omecillo.