1. ERLAZINO FUNTZINOA Zentzumenak Ikusmena:ikusmenaren organoa
begia da:Eta ikusmena begi ninniak, kristalinoak, erretineak,
irisak eta ikusmen nerbioak osotzen dabe. Begi ninia:argia begi
niniaren bidez sartzen da. Kristalinoa:objetuak fokuratzen dauz.
Erretinea:erretineak fokuratutako irudiak jasotzen dauz, eta
lehenengo irudia sortzen da hor. Irisa:uzkurtu eta dilatatu egiten
da, zenbat argi pasatiko dan graduatzeko. Ikusmen
nerbioa:erretinean sortutako irudia garunera igorten dau eta,
garunean, guk ikusten dogun irudia sortzen
dau.Dastamena:dastamenaren organoa mihina da.Eta dastamena dastamen
papilak eta dastamen nerbioak osotzen dabe. Dastamen
papilak:mihinean dagoz eta horreen bidez zaporeak ezagutzen dira.
Dastamen nerbioak:informazinoa garuneraino eramateaz arduratzen
dira.
2. Usaimena:usaimenaren organoa sudurra da.Eta usaimena
sudurrak, sudur hobiak, pituitariak eta usaimen nerbioak osotzen
dabe. Sudurra:airea sudurretik sartzen da. Sudur hobiak:sudurretik
sartzen dan airea sudur hobietara doa. Pituitariak:airea
pituitariara heltzen da eta horreek usaimen sentsazioak garunera
igorten dauz. Usaimen nerbioak:usaimen sentsazioak garunera igorten
dauz.
3. Entzumena:entzumenaren organoa belarria da.Eta entzumena
belarriak, kanpoko entzumen hodiak, kanpoko belarriak, erdiko
belarriak, mailuak, ingudeak, tinpanoak, estriboak, barraskiloak
eta zentzumen nerbioak osotzen dabe. Belarria:soinua belarritik
sartzen da. Kanpoko entzumen hodia:gero soinuak kanpoko entzumen
hodian aurrera egiten dau. Tinpanoa:soinua tinpanora eltzen da eta
bibratzen hasten da. Mailuia ingudea:iru hazur honeek osotutako
kateak bibrazinoak jasotzen dauz, eta ba estriboa rruko belarrira
helduazoten dauz. Barraskiloa:erdiko belarritik datozan bibrazioak
jasotzen dau. Entzumen nerbioak:seinaleak garuneraino heltzen dira
eta garunean soinuak interpretatzen dira
4. Ikumena:ikumenaren organoa azala da eta ikumena dermisak,
epidermisak eta nerbio amaierak osotzen dabe. Dermisa:azalaren
erdiko geruzea da. Nerbio amaierak:ikumen sentzazinoak jasotzen
dabez.Nerbio sistema Nerbio sistema:nerbio sistema bi zatitan
banatuta dago nerbio sistema zentrala eta nerbio sistema
periferikoa.
5. Nerbio sistema zentrala:nerbio sistema zentrala bi zatitan
banatzen da entzefaloa eta bizkar hezur muina. Entzefaloa:hiru
zatitan banatzen da garuna, zerebeloa eta bizkar hezur erraboila.
Garuna:emosioetaz eta borondatesko ekintzetaz arduratzen da.
Zerebeloa:orekea eta mogimenduaz arduratzen da. Bizkar hezur
erraboila:ohartu bako borondatesko ekintza autonomoetaz arduratzen
da. Bizkar hezur muina:ekintza erreflexuetaz arduratzen da. Nerbio
sistema periferikoa:Bi zatitan banatzen da zentzumen nerbioak eta
nerbio motoreak. Zentzumen nerbioak:informazinoa organo guztietatik
entzefaloraino eramaten dauz. Nerbio motoreak:erantzuna
entzefalotik muskuluetaraino eroaten dau. Neuronak:nerbio sistemako
zelula bereziak dira.Hazur sistemea Eskeletoa:gure gorputzari
formea emoteaz, haimbat bizi organo babezteaz eta eusteas
arduratzen da. Hazurrak:Hiru motatakoak izan daitekez luzeak
laburrak eta zapalak.
6. Luzeak:adibidez; femurra. Laburrak:adibidez; eskuko
hazurrak. Zapalak:adibidez; frontala. Artikulazioak:artikulazioak
hazur bi edo gehiago alkartzen diranean osotzen dabe.mota biko
artikulazioak bereizten dira finkoak eta mugikorrak.
Finkoak:hazurrak ez daukienean mogimendua adibidez; frontalak ez
dauka mogimendua beraz finkoa da. Mogikorrak:Hazurrak mogimendua
daukienean adibidez; falangeak mogimendua dauka beraz mogikorra da.
Kartilagoak:malguak eta gogorrak dira.Organoak osotzen dabez,
adibidez, belarriak edo sudurrak, eta artikulazinoak osotzen dabez.
Hezur guztiak:Frontala, tenporala, masailazurra, baraila,
parietala, okzipitala, klabikulea, omoplatoa, sahiets hazurrak,
bularrazurra, humeroa, bizkarrazurra, ornoak, iliona, iskiona,
pubisa, kubitoa, erradioa, sakroa, kokzixa, metakarpoa, karpoa,
falangea, femurra, errotulea, peronea, tibia, tartsoa, metatartsoa
eta falangeak
7. Muskulu sistemea Muskulu sistema:hainbat mogimendu egiten
dabezan 600 muskuluz edo organo
8. elastikoz osotuta dago.Muskuluak, uzkurtzean, laburtu egiten
dira, eta, erlazatzean, luzatu.Gure gorputza osotzen daben muskulu
asko tendoien bidez hazurrei lotuta dagoz. Muskulu guztiak
dira:Frontala, begiko orbikularra, maseteroa, ahoko orbikularra,
esternokleidomastoideoa, deltoidea, pektorala, sahietz tartekoa,
bizepsa, abdominala, flexoreak, koadrizepsa, trapezioa, trizepsa,
dortsala, gluteoak eta bikiak.EGILEA:GAROA MORALES