90
LEHENENGO SEKTOREA MENTXU GANDARIAS IPIÑA

NEKAZARITZA (3DBH)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: NEKAZARITZA (3DBH)

LEHENENGO SEKTOREA

MENTXU GANDARIAS IPIÑA

Page 2: NEKAZARITZA (3DBH)

Naturatik zuzenean, eraldatu gabe, baliabideak ematen dituzten

jarduera ekonomikak 1.SEKTOREAK bilduta daude.

Nekazaritza

Abeltzantza

Basogintza

Arrantza

NEKAZARITZA da horien artean garrantzitsuena. Gizakiaren

oinarrizko premia ELIKATZEA da. Edozein gizartetan herritarrentzako

elikagaiak eskuratzea ezinbestekoa da.

Lehen sektorea gaur egun

Page 3: NEKAZARITZA (3DBH)

Lehen sektorea gaur egun

1.sektorean lanean dagoen POPULAZIO AKTIBOAren datuak murriztuz

doaz etengabe. Beste sektoreko zifrak, ordea, gora doaz.

Herrialde / estatu garatuetan populazio

aktiboaren %1 - %5ak dihardu 1.sektorean.

Ekarpen txikia egiten dio aberastasun

nazionalari (BPGari).

Garatu gabeko herrialde/estatuetan populazio

aktiboaren %80ak dihardu 1.sektorean.

Ekarpen askoz handiagoa (%24tik gora)

egiten dio aberastasun nazionalari (BPGari)

HERRIALDE GARATUETAN HERRIALDE EZ GARATUETAN

Page 4: NEKAZARITZA (3DBH)

Lehen sektorea gaur egun

HERRIALDE

GARATUETAN

NEKAZAL IRAULTZA

ONDOREN

Page 5: NEKAZARITZA (3DBH)

Lehen sektorea gaur egun

LANDA MUNDUAN

GERO ETA JENDE

GUTXIAGO BIZI DA

ALDAKETAK NEKAZAL

MUNDU GARATUAN LANALDI

PARTZIALEKO

NEKAZARITZA

AGERTU DA

POPULAZIOA

ZAHARTZEN ARI DA

BESTE SEKTOREAK

AGERTU DIRA

Page 6: NEKAZARITZA (3DBH)

Lehen sektorea gaur egun

GARATU GABEKO

HERRIALDEETAN

Nekazaritza

tradizionala,

atzeratua

Ongarrien

erabilpen

eskasa

Sektorea

modernizatzeko

baliabide falta

Mekanizazio

urria, eskuz

egiten da lan

Herritarren

etsipena

aukera

gabeko

etorkizunean

Produktibitate

oso txikia

Page 7: NEKAZARITZA (3DBH)

Natur eta nekazal paisaiak

Natur paisaia: Ingurune fisikoan ez da aldaketa handirik izan, faktore

fisikoak nagusi dira. Honetan ez da gizakion eragina apenas somatzen.

Nekazal/nekazaritza paisaia: 1.sektoreko jarduerak egitearen ondorioz

sortzen den paisaia. Gizakiak espazio naturala laborantza/abeltzaintza

jarduerak egiteko aldatu du. Honetan etxeak, abereak, soroak eta

baratzeak ikus daitezke eta hor nabarmentzen da gizakiak naturan esku

hartu eta eraldatu egin duela.

NATUR ETA NEKAZAL PAISAIAK

Page 8: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZAL PAISAIETAN

ERAGITEN DUTEN FAKTOREAK

FAKTORE FISIKOAK

ERLIEBEA

Altitudea

Maldak

KLIMA

Prezipitazioak

Tenperaturak

LURZORUA

GIZA FAKTOREAK

TEKNOLOGIA

Lursailen mekanizazioa

Ureztatzeko

teknikak

Ongarriak POPULAZIOAREN

HAZKUNDEA

POLITIKA

EKONOMIKOAK

Nekazal paisaiak. Faktoreak

Page 9: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZAL PAISAIETAN ERAGITEN DUTEN

FAKTOREAK

FAKTORE FISIKOAK

ERLIEBEA

Altitudea

Maldak

KLIMA

Prezipitazioak

Tenperaturak

LURZORUA

Nekazal paisaiak. Faktoreak

Page 10: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZAL PAISAIETAN ERAGITEN DUTEN

FAKTOREAK

GIZA FAKTOREAK

TEKNOLOGIA

Lursailen mekanizazioa

Ureztatzeko

teknikak

Ongarriak POPULAZIOAREN

HAZKUNDEA

POLITIKA

EKONOMIKOAK

Nekazal paisaiak. Faktoreak

Page 11: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA PAISAIAK

AZTERTZEKO GIDOITXOA

LURSAILEN EGITURA

PARTZELAK:

Tamainaren arabera

• txikiak

• ertainak

• handiak

Itxuraren arabera

• erregularrak

• irregularrak

mugaren arabera

• openfield

• bocage

HABITAT-A

•Sakabanatua

•Bildua

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak PRODUKZIOA (LABOREAK)

Ugaritasunaren arabera

• monolaborantza

• polilaborantza

Tamainaren arabera

• belarkiak

• zuhaixkak

•zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

• lehorrekoak

•ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

• gizakiak elikatzea

• abereak elikatzea

• industriarako landareak

PRODUKTIBITATEA

•Nekazaritza intentsiboa:

•Nekazaritza estentsiboa:

•tradizionala

•garatua

LURJABETZA

•Jabetza pribatua

•Latifundioak

•Minifundioak

•Jabetza komunala

•Estatuaren jabetza

LURRAREN USTIAPENA EDO EDUKITZA

ERREGIMENA

•Zuzeneko ustiapena

•Zeharkako ustiapena

•Partzuergoa eta maizterra

Page 12: NEKAZARITZA (3DBH)

Tamainaren arabera

txikiak

ertainak

handiak

Itxuraren arabera

erregularrak

irregularrak

mugaren arabera

openfield

bocage

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

PARTZELAK

Page 13: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

HABITAT-A Sakabanatua Bildua

Page 14: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

ZELAKOAK DIRA NEKAZAL PAISAIA HAUEK

PARTZELEN ETA HABITATEN ARABERA?

Page 15: NEKAZARITZA (3DBH)

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren

arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

PRODUKZIOA (LABOREAK)

Page 16: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU LABOREEN ARABERA

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Page 17: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU LABOREEN ARABERA

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Page 18: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU LABOREEN ARABERA

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Page 19: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU LABOREEN ARABERA

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Page 20: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

APROBETXAMENDU MAILA

=

PRODUKTIBITATEA

EKOIZTURIKO KANTITATE ZEHATZA

=

PRODUKZIOA

PRODUKZIOA ≠ PRODUKTIBITATEA

Page 21: NEKAZARITZA (3DBH)

EKOIZPENA ETA PRODUKTIBITATEA

Ekoitzi denaren eta ekoizteko

erabili diren bitartekoen

(natura-baliabideak, energia,

makinak, langileak…) arteko

erlazioa produktibitatea da.

•Bitarteko gutxi erabiliz

asko ekoizten bada,

produktibitatea handia

dela esaten da (lehen

irudia).

•Bitarteko asko erabiliz

gutxi ekoizten bada,

berriz, produktibitatea

txikia dela esaten da

(bigarren irudia).

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

Page 22: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza

intentsiboa

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

APROBETXAMENDUA

PRODUKTIBITATEA

Nekazaritza

estentsiboa

Bizi-

iraupenekoa

Komertziala,

garatua

Page 23: NEKAZARITZA (3DBH)

LABOREEN UGARITASUNAREN ARABERA

monolaborantza

polilaborantza PRODUKTIBITATEA

Nekazaritza intentsiboa

Nekazaritza estentsiboa

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU BI ELEMENTU HAUEN ARABERA

Page 24: NEKAZARITZA (3DBH)

Lurjabetza pribatua

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

LURJABETZA

Estatuaren jabetza

latifundioa minifundioa

Jabetza komunala

Page 25: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

LURRAREN USTIAPENA

EDUKITZA MOTA

Zuzeneko ustiapena Zeharkako ustiapena

partzuergoa

maizterra

Page 26: NEKAZARITZA (3DBH)

PRODUKTIBITATEA

•Nekazaritza intentsiboa:

•Nekazaritza estentsiboa: tradizionala edo

garatua

LURJABETZA

•Latifundioak

•Minifundioak

LURRAREN USTIAPENA EDO

EDUKITZA ERREGIMENA

•Zuzeneko ustiapena

•Zeharkako ustiapena

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

SAILKATU PAISAIA HAU ELEMENTU HAUEN ARABERA

Page 27: NEKAZARITZA (3DBH)

BANAKETA

PARTZELAK:

Tamainaren arabera

txikiak

ertainak

handiak

Itxuraren arabera

erregularrak

irregularrak

mugaren arabera

openfield

bocage

HABITAT-A

bildua

Sakabanatua

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

Page 28: NEKAZARITZA (3DBH)

PRODUKZIOA (LABOREAK)

Ugaritasunaren arabera

monolaborantza

polilaborantza

Tamainaren arabera

belarkiak

zuhaixkak

zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

lehorrekoak

ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

gizakiak elikatzea

abereak elikatzea

industriarako landareak

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak

Page 29: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA PAISAIAK

AZTERTZEKO GIDOITXOA

LURSAILEN EGITURA

PARTZELAK:

Tamainaren arabera

• txikiak

• ertainak

• handiak

Itxuraren arabera

• erregularrak

• irregularrak

mugaren arabera

• openfield

• bocage

HABITAT-A

•Sakabanatua

•Bildua

Nekazal paisaiak aztertzeko elementuak PRODUKZIOA (LABOREAK)

Ugaritasunaren arabera

• monolaborantza

• polilaborantza

Tamainaren arabera

• belarkiak

• zuhaixkak

•zuhaitzak

Ura eskuratzeko moduaren arabera

• lehorrekoak

•ureztatuak

Produktuen helburuaren arabera

• gizakiak elikatzea

• abereak elikatzea

• industriarako landareak

PRODUKTIBITATEA

•Nekazaritza intentsiboa:

•Nekazaritza estentsiboa:

•tradizionala

•garatua

LURJABETZA

•Jabetza pribatua

•Latifundioak

•Minifundioak

•Jabetza komunala

•Estatuaren jabetza

LURRAREN USTIAPENA EDO EDUKITZA

ERREGIMENA

•Zuzeneko ustiapena

•Zeharkako ustiapena

•Partzuergoa eta maizterra

Page 30: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 31: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA

EUROPAKO MENDEBALDEA ETA ERDIALDEA

AEB

KANADA

AUSTRALIA

PLANTAZIO TROPIKALAK

INTENTSIBOA

NEGUTEGIAK

MEDITERRANEOKO NEKAZARITZA

TRADIZIONALA

ESTENTSIBOA

ERRAUTS GAINEKO NEKAZARITZA

IBILTARIA

LEHORREKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

INTENTSIBOA

MONTZOI-NEKAZARITZA

Page 32: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 33: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA GARATUA

EREMU GEOGRAFIKOAK

HELBURU NAGUSIA

POPULAZIO AKTIBOAREN GARRANTZIA

TRESNERIA-MAKINARIA

BITARTEKO KIMIKOAK

(ongarriak, pestizidak,…)

PRODUKTUAK

(kantitatearen arabera)

IKERKUNTZA

PRODUKTIBITATEA/

ERRENDIMENDUA

JABETZA MOTA

EDUKITZA ERREGIMENA

PAISAIA MOTAK

Page 34: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 35: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

•NON? Ipar Amerikan, mendebaldeko Europan, Mediterraneo inguruan,

Japonian, Australian, Zeelanda Berrian eta Argentinako zenbait gunetan

aurkituko dugu.

•Produktuak merkatuan saltzen dituena da. Helburua saltzea denez,

merkataritzari begirako produkzioa du.

•Ahalik eta etekin altuena lortzea da helburua: salmentak handitzea

eta kostuak gutxitzea. HORI LORTZEKO, ZER EGITEN DU?

Page 36: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ESPEZIALIZAZIOA LANEN MEKANIZAZIOA EKOIZPEN HANDIAK

BILTEGI-, GARRAIO- ETA

MERKATURATZE-SISTEMA

EGOKIAK

NEKAZARITZA-TEKNIKA

AURRERATUEN ERABILPENA

INBERTSIO HANDIAK

Page 37: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA-TEKNIKA

AURRERATUEN ERABILPENA

pestizidak eta ongarri kimikoak

negutegiak

ureztaketa sistema artifizialak

Labore transgenikoak

hareaztatzea

Labore hidroponikoak

Page 38: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA

EUROPAKO MENDEBALDEA ETA ERDIALDEA

AEB

KANADA

AUSTRALIA

PLANTAZIO TROPIKALAK

INTENTSIBOA

NEGUTEGIAK

MEDITERRANEOKO NEKAZARITZA

Page 39: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 40: NEKAZARITZA (3DBH)

EUROPA ATLANTIARRA

Nekazaritza motak

Page 41: NEKAZARITZA (3DBH)

EUROPA KONTINENTALA NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 42: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA MEDITERRANEARRA NEKAZARITZA INTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 43: NEKAZARITZA (3DBH)

IPAR AMERIKA NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 44: NEKAZARITZA (3DBH)

NEGUTEGIKO NEKAZARITZA ZIENTIFIKOA

NEKAZARITZA INTENTSIBOA.

Nekazaritza motak

Page 45: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA. NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 46: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA GARATUA

EREMU GEOGRAFIKOAK

Mundu aberatsa.

Europa, Kanada eta AEBetako eremu zabalak, Australia eta Zeelanda

Berria, Japonia, Hego Amerikako Argentina, Txile eta Brasilgo eskualde

batzuetan.

HELBURU NAGUSIA Merkatuetan saltzeko ekoizpena lortzea. Merkatuari begirako nekazaritza

Ahalik eta etekin altuena lortzea da helburua

POPULAZIO AKTIBOAREN

GARRANTZIA Populazio aktiboaren oso portzentai txikia . (-%10) aritzen da 1.sektorean.

TRESNERIA-MAKINARIA Makineria ugari eta sofistikatua, aurreratua (murrizten dira lan orduak eta

langileak)

BITARTEKO KIMIKOAK Ongarri kimikoak, pestizidak, plagizidak erabiltzen dira.

PRODUKTUAK (kantitatearen arabera)

Espezializazioa merkatuari begirako monolaborantza bilatzen da.

IKERKUNTZA

Hazkuntza hobetzeko ikerketa genetikoak garrantzi handia izan du.

Espezien hautaketa, labore transgenikoak.

Labore hidroponikoak, ureztaketa sistema modernoak, negutegiak, …

PRODUKTIBITATEA Oso altua, etekin handiko nekazaritza

JABETZA MOTA

Jabetza pribatua

Latifundioak (batzuetan multinazionalen esku)

Minifundioak ere izan daitezke.

EDUKITZA ERREGIMENA Zeharkakoa latifundioen kasuan,

Zuzenekoa tamaina ertain eta txikiko ustiapenetan.

PAISAIA MOTAK

Europako paisaia atlantiarra eta kontinentala, AEBetako nekazaritza

estentsiboa , Mediterraneoko nekazaritza intentsiboa , negutegiak, eremu

beroko plantazioak.

Page 47: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ONDORIO POSITIBOAK ONDORIO NEGATIBOAK

Page 48: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ONDORIO POSITIBOAK ONDORIO NEGATIBOAK

Page 49: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ONDORIO POSITIBOAK ONDORIO NEGATIBOAK

Horniketa erregularra merkatuetan

Laboreen prezioaren jeitsiera

Laboreak arinago merkaturatzen

dira eta egoera hobean (garraio

espezializatuak, kontserbazio-teknika

modernoak).

Nekazal langileen kualifikazio altua

Garatzen ari diren herrialdeetako

ekonomiek ezin dute lehiatu.

Ezberdintasunak handituz doaz.

Ongarri eta pestizida kimikoen

gehiegizko erabilpenaren ondorioz

lurzoruak eta akuiferoak kutsatzen ari

dira.

Ez dakigu zeintzuk diren labore

transgenikoen ondorioak

Akuiferoen ustiapen basatia

(ureztaketa sistemengatik)

Landa munduko populazioaren

zahartze-prozesua

http://www.berria.eus/albisteak/92864/transgenikoak_baimentzea_edo_debekatzea_

estatuen_esku_utzi_du_europak.htm

Page 50: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA

EUROPAKO MENDEBALDEA ETA ERDIALDEA

AEB

KANADA

AUSTRALIA

PLANTAZIO TROPIKALAK

INTENTSIBOA

NEGUTEGIAK

MEDITERRANEOKO NEKAZARITZA

Page 51: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 52: NEKAZARITZA (3DBH)

EUROPA ATLANTIARRA

Nekazaritza motak

Page 53: NEKAZARITZA (3DBH)

EUROPA KONTINENTALA NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 54: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA MEDITERRANEARRA NEKAZARITZA INTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 55: NEKAZARITZA (3DBH)

IPAR AMERIKA NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 56: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA. NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 57: NEKAZARITZA (3DBH)

NEGUTEGIKO NEKAZARITZA ZIENTIFIKOA

NEKAZARITZA INTENTSIBOA.

Nekazaritza motak

Page 58: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA. NEKAZARITZA ESTENTSIBOA

Nekazaritza motak

Page 59: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA (82.orr)

Nekazaritza motak

PLANTAZIOAK

KOKAPEN GEOGRAFIKOA

LABOREAK HELBURUA EZAUGARRIAK

Ustiapenen tamaina

Jabeak

Langileak

Lan-baldintzak

Espezializazioa

Page 60: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA (82.orr)

Nekazaritza motak

PLANTAZIOAK

KOKAPEN GEOGRAFIKOA

LABOREAK

HELBURUA

Page 61: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA-PAISAIA GARATUAK

Nekazaritza motak

Page 62: NEKAZARITZA (3DBH)

PLANTAZIO NEKAZARITZA (82.orr)

Nekazaritza motak

PLANTAZIOAK

EZAUGARRIAK

Ustiapenen tamaina

Jabeak

Langileak

Lan-baldintzak

Espezializazioa

Page 63: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ALDE POSITIBOAK ALDE NEGATIBOAK

Page 64: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ALDE POSITIBOAK ALDE NEGATIBOAK

Page 65: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

ALDE POSITIBOAK ALDE NEGATIBOAK

Bertako ekonomia suspertzeko

laguntza

Enplegoaren sorkuntza,

langabeziaren jeitsiera

Azpiegituren modernizazioa

Lan egiteko teknika modernoen

ezagutza

Lana antolatzeko era

eraginkorrak

Etekinak ez dira lurraldean

geratzen, multinazionalen eskuetan

baizik

Sorturiko enplegoa txarto ordaindua

izaten da, baldintza salagarrietan

egiten da lan askotan.

Landutako produktuak esportatzen

dira, merkatuari begirako nekazaritza

da. Laboreak ez dira bertako

populazioa elikatzeko.

Ustiapen intentsiboak eragin

negatiboa du ingurumenean (basoen

desagerpena, lurren agorpena,…)

Page 66: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA GARATUA

EREMU GEOGRAFIKOAK

Mundu aberatsa.

Europa, Kanada eta AEBetako eremu zabalak, Australia eta Zeelanda

Berria, Japonia, Hego Amerikako Argentina, Txile eta Brasilgo eskualde

batzuetan.

HELBURU NAGUSIA Merkatuetan saltzeko ekoizpena lortzea. Merkatuari begirako nekazaritza

Ahalik eta etekin altuena lortzea da helburua

POPULAZIO AKTIBOAREN

GARRANTZIA Populazio aktiboaren oso portzentai txikia . (-%10) aritzen da 1.sektorean.

TRESNERIA-MAKINARIA Makineria ugari eta sofistikatua, aurreratua (murrizten dira lan orduak eta

langileak)

BITARTEKO KIMIKOAK Ongarri kimikoak, pestizidak, plagizidak erabiltzen dira.

PRODUKTUAK (kantitatearen arabera)

Espezializazioa merkatuari begirako monolaborantza bilatzen da.

IKERKUNTZA

Hazkuntza hobetzeko ikerketa genetikoak garrantzi handia izan du.

Espezien hautaketa.

Labore hidroponikoak, ureztaketa sistema modernoak, negutegiak, …

PRODUKTIBITATEA Oso altua, etekin handiko nekazaritza

JABETZA MOTA

Jabetza pribatua

Latifundioak (batzuetan multinazionalen esku)

Minifundioak ere izan daitezke.

EDUKITZA ERREGIMENA Zeharkakoa latifundioen kasuan,

Zuzenekoa tamaina ertain eta txikiko ustiapenetan.

PAISAIA MOTAK

Europako paisaia atlantiarra eta kontinentala, AEBetako nekazaritza

estentsiboa , Mediterraneoko nekazaritza intentsiboa , negutegiak, eremu

beroko plantazioak.

Page 67: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 68: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

EREMU GEOGRAFIKOAK

HELBURU NAGUSIA

POPULAZIO AKTIBOAREN GARRANTZIA

TRESNERIA-MAKINARIA

BITARTEKO KIMIKOAK

(ongarriak, pestizidak,…)

PRODUKTUAK

(kantitatearen arabera)

IKERKUNTZA

PRODUKTIBITATEA/

ERRENDIMENDUA

JABETZA MOTA

EDUKITZA ERREGIMENA

PAISAIA MOTAK

Page 69: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA-PAISAIA TRADIZIONALAK

Nekazaritza motak

Page 70: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 71: NEKAZARITZA (3DBH)

EGURALDIAREN

MENPEKOA

Nekazaritza motak

POLILABORANTZA MEKANIZAZIO EZA,

TRESNERIA ZAHARKITUA,

ESKUZ EGITEN DA LAN

LURSAILTXIKIAK

NEKAZARITZA-TEKNIKA

AURRERATURIK EZ

INBERTSIORIK EZ

Page 72: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA

EUROPAKO MENDEBALDEA ETA ERDIALDEA

AEB

AUSTRALIA

ETA KANADA

PLANTAZIO TROPIKALAK

INTENTSIBOA

NEGUTEGIAK

MEDITERRANEOKO NEKAZARITZA

TRADIZIONALA

ESTENTSIBOA

ERRAUTS GAINEKO NEKAZARITZA

IBILTARIA

LEHORREKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

INTENTSIBOA

MONTZOI-NEKAZARITZA

Page 73: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

TRADIZIONALA

ESTENTSIBOA

ERRAUTS GAINEKO NEKAZARITZA

IBILTARIA

LEHORREKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

INTENTSIBOA

MONTZOI-NEKAZARITZA UREZTATUA

Page 74: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

edo BIZI-IRAUPENEKOA

NEKAZARITZA IBILTARIA

LEHORREKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

MONTZOI-NEKAZARITZA

Page 75: NEKAZARITZA (3DBH)

ERRAUTS GAINEKO NEKAZARITZA IBILTARIA

Nekazaritza motak

Page 76: NEKAZARITZA (3DBH)

IRAUPENEKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

Nekazaritza sedentarioan, artatxikia (mijo), kakahueteak eta lugorria txandakatuz

Nekazaritza motak

Page 77: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

Page 78: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA TRADIZIONAL INTENTSIBO MONTZONIKOA

Page 79: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA TRADIZIONAL INTENTSIBO MONTZONIKOA

Page 80: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA TRADIZIONAL INTENTSIBO MONTZONIKOA

Nekazaritza motak

Page 81: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

EREMU GEOGRAFIKOAK

Hirugarren Munduko herrialdeak, Afrika, Hego Asia eta

Latinoamerikako herrialdeak

Tropiko inguruko zonaldeak eta eskualde subdesertikoak

HELBURU NAGUSIA Biztanleen gosea asetzeko elikagaiak lortzea.

Bizi-iraupenekoa.

POPULAZIO AKTIBOAREN GARRANTZIA 1.sektoreak-nekazaritzak populazio aktibo gehien okupatzen

duena da. Eskulan ugari behar dute eskuz lan egiten baita.

TRESNERIA-MAKINARIA Oso tresneria tradizionala, xumea, garapen urrikoa.

BITARTEKO KIMIKOAK

(ongarriak, pestizidak,…) Ez da uztak hobetzeko bitarteko kimiko edo mekanikorik erabiltzen

PRODUKTUAK

(kantitatearen arabera) Familiaren kontsumoari begirako polilaborantza

IKERKUNTZA Ez da erabiltzen, ez dago inbertitzeko dirurik

PRODUKTIBITATEA/

ERRENDIMENDUA

Oso txikia, eskasa. Soberakinak urriak dira eta tokiko merkatuan

saltzen dira.

JABETZA MOTA Minifundioak, ustiapen familiarrak, txikiak.

Hainbatetan herri-lurrak ere badira.

EDUKITZA ERREGIMENA Zuzenekoa edo zeharkakoa

PAISAIA MOTAK

Errauts gaineko nekazaritza ibiltaria

Lehorreko estentsibo sedentarioa

Nekazaritza intentsibo montzonikoa

Page 82: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA TRADIZIONALA NEKAZARITZA GARATUA

EREMU GEOGRAFIKOAK

HELBURU NAGUSIA

POPULAZIO AKTIBOAREN

GARRANTZIA

TRESNERIA-MAKINARIA

BITARTEKO KIMIKOAK

PRODUKTUAK

IKERKUNTZA

PRODUKTIBITATEA/

ERRENDIMENDUA

JABETZA MOTA

EDUKITZA ERREGIMENA

PAISAIA MOTAK

Page 83: NEKAZARITZA (3DBH)

NEKAZARITZA TRADIZIONALA NEKAZARITZA GARATUA

EREMU

GEOGRAFIKOAK

Hirugarren Munduko herrialdeak, Afrika, Hego

Asia eta Latinoamerikako herrialdeak

Tropiko inguruko zonaldeak eta eskualde

subdesertikoak

Mundu aberatsa, Europa, Ipar Amerikako

zona epel eta hotzetako herrietan, Australiako

zati batean eta Hego Amerikako Argentina,

Txile eta Brasilgo eskualde batzuetan

HELBURU NAGUSIA Biztanleen gosea asetzeko elikagaiak lortzea.

Biziraupenekoa.

Merkatuetan saltzeko ekoizpena lortzea

POPULAZIO

AKTIBOAREN

GARRANTZIA

1.sektoreak-nekazaritzak populazio aktibo

gehien okupatzen duena da. Eskulan ugari behar

dute eskuz lan egiten baita.

Populazio aktiboaren oso portzentai txikia

(-%10) aritzen da 1.sektorean.

TRESNERIA-

MAKINARIA

Oso tresneria tradizionala, xumea, garapen

urrikoa.

Makineria ugari eta sofistikatua, aurreratua

(murrizten dira lan orduak eta langileak)

BITARTEKO

KIMIKOAK

Ez da uztak hobetzeko bitarteko kimiko edo

mekanikorik erabiltzen

Ongarri kimikoak, hazi transgenikoak,

pestizidak, plagizidak erabiltzen dira

PRODUKTUAK

(kantitatearen arabera) Familiaren kontsumoari begirako polilaborantza

Espezializazioa merkatuari begirako

monolaborantza.

IKERKUNTZA Ez da erabiltzen Hazkuntza hobetzeko ikerketa genetikoak

garrantzi handia izan du. Espezien hautaketa

PRODUKTIBITATEA/

ERRENDIMENDUA

Oso txikia, eskasa. Soberakinak urriak dira eta

tokiko merkatuan saltzen dira.

Oso altua, etekin handiko nekazaritza

JABETZA MOTA Minifundioak, ustiapen familiarrak, txikiak.

Hainbatetan herri-lurrak ere badira.

Latifundioak (batzuetan multinazionalen

esku) baina minifundioak ere izan daitezke.

EDUKITZA

ERREGIMENA Zuzenekoa edo zeharkakoa

Zeharkakoa latifundioen kasuan, zuzenekoa

tamaina ertain eta txikiko ustiapenetan.

PAISAIA MOTAK

Nekazaritza ibiltaria

Lehorreko estentsibo sedentarioa

Nekazaritza intentsibo montzonikoa

Plantazio nekazaritza

Europako paisaia atlantiarra eta kontinentala

AEBetako nekazaritza estentsiboa

Mediterraneoko nekazaritza intentsiboa

Negutegiak

Page 84: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA INTENTSIBOA

TRADIZIONALA

ESTENTSIBOA INTENTSIBOA

Page 85: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritza motak

NEKAZARITZA MOTAK

ABERATSA

ESTENTSIBOA

EUROPAKO MENDEBALDEA ETA ERDIALDEA

AEB

AUSTRALIA

ETA KANADA

PLANTAZIO TROPIKALAK

INTENTSIBOA

NEGUTEGIAK

MEDITERRANEOKO NEKAZARITZA

TRADIZIONALA

ESTENTSIBOA

ERRAUTS GAINEKO NEKAZARITZA

IBILTARIA

LEHORREKO NEKAZARITZA SEDENTARIOA

INTENTSIBOA

MONTZOI-NEKAZARITZA

Page 86: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritzaren arazoak

NEKAZARITZAREN ARAZOAK

HERRIALDE ABERATSENEN

KONTROLA

IPARRAREN ETA HEGOAREN ARTEKO

ALDEAK HANDITZEN ARI DIRA

LABOREEN BANAKETAK SORTURIKO DESOREKAK

ETA GOSEA

INGURUGIROAREN HONDAPENA

KUTSADURA

EROSIOA/HIGADURA

DESERTIZAZIOA

Page 87: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritzaren arazoak

KONPONBIDEAK

Page 88: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritzaren arazoak

KONPONBIDEAK

Page 89: NEKAZARITZA (3DBH)

Nekazaritzaren arazoak Nekazaritzaren arazoak

KONPONBIDEAK