Euskal Herriko PertsonaiakEuskal Herriko Pertsonaiak

Pertsonai MitologikoakPertsonai Mitologikoak

MariMariLamiakLamiakSugaarSugaarJaunJaun ZuriaZuriaAmalurAmalurBasajaunaBasajaunaAmilamiaAmilamiaEguzkiaEguzkia AmandreaAmandreaIlargiIlargi AmandreaAmandrea

MariMari

Mari euskal mitologiako Mari euskal mitologiako jainkosa nagusia da. jainkosa nagusia da.

Hainbat euskal menditan bizi Hainbat euskal menditan bizi da, baina garranyzitsuena da, baina garranyzitsuena Anboto da,Mariren kobazuloa Anboto da,Mariren kobazuloa deiturikoa.deiturikoa.

Mari,Ama Lurraren Mari,Ama Lurraren irudikapena,izadiaren eta irudikapena,izadiaren eta bertako elementu guztien bertako elementu guztien erregina da.erregina da.

LamiakLamiak

Lamia esukal mitologiko izakia Lamia esukal mitologiko izakia da.da.

Zuloetan egoten dira ilea Zuloetan egoten dira ilea urrezko orraziaz orrazten. urrezko orraziaz orrazten. Hankak ahate bat bezalakoak Hankak ahate bat bezalakoak dituzte, eta gizakumeak dituzte, eta gizakumeak lilurauta lagatzen dituzte.lilurauta lagatzen dituzte.

Zubi batzuk egin zituzten: Zubi batzuk egin zituzten: Azalaingoa,Urkulukoa….. Azalaingoa,Urkulukoa….. Gauez egiten zituzten.Gauez egiten zituzten.

SugaarSugaar

Sugaar euskal mitologiako Sugaar euskal mitologiako izakia da. Mari jainkosaren izakia da. Mari jainkosaren arra.arra.

Suge itxura du, suzko igitaia Suge itxura du, suzko igitaia bailitzan,zerua zeharkatzen bailitzan,zerua zeharkatzen du. du.

Ekaitz eta trumoiekun Ekaitz eta trumoiekun harreman estua du.harreman estua du.

Ostiraleko lur barnetik irten, Ostiraleko lur barnetik irten, Marirekin elkartu eta ekaitzak Marirekin elkartu eta ekaitzak sortzen dituzte.sortzen dituzte.

Jaun ZuriaJaun Zuria

Jaun zuria iparraldeko lur Jaun zuria iparraldeko lur hotzetatik ,Euskal Herriratu hotzetatik ,Euskal Herriratu zela diote batzuk.Beste batzuk zela diote batzuk.Beste batzuk Sugaar eta Mundakako Sugaar eta Mundakako printzesa baten semea dela.printzesa baten semea dela.

Larrua elurra bezain zuri omen Larrua elurra bezain zuri omen zeukan,gariak eguzkitako zeukan,gariak eguzkitako distiran duen koloreko adatz distiran duen koloreko adatz luzea,eta zeruari kendutako luzea,eta zeruari kendutako isla urdina begietan.isla urdina begietan.

Bizkaiko lurren jaun eta jabe Bizkaiko lurren jaun eta jabe egin zen .Denek zioten egin zen .Denek zioten begirunea,manbru eta trukuak begirunea,manbru eta trukuak lur hauetatik bidali zituelako.lur hauetatik bidali zituelako.

AmalurAmalur

Eguzkiaren eta ilargiaren Eguzkiaren eta ilargiaren amatzat hartzen da.amatzat hartzen da.Izakiez gain ,pertsonaia Izakiez gain ,pertsonaia mitologikoen,numenen eta mitologikoen,numenen eta arimen bizileku omen daarimen bizileku omen daAmalurrak landareen eta Amalurrak landareen eta animalien bizia ziurtatzen duanimalien bizia ziurtatzen duFrituak eskaintzen ditu Frituak eskaintzen ditu oparitzat eta bazka sortzen oparitzat eta bazka sortzen haziendak ugal daitzen. Urrez haziendak ugal daitzen. Urrez beteriko idinarruak aipatzen beteriko idinarruak aipatzen dira mendi eta leize dira mendi eta leize anitzetan,eta gizaki ugari anitzetan,eta gizaki ugari saiatu izan da hainbat leku-saiatu izan da hainbat leku-zulatzen mito horiei jarraikiz.zulatzen mito horiei jarraikiz.

BasajaunaBasajauna

Basoan bizi den euskal Basoan bizi den euskal mitologiako izakia da.mitologiako izakia da.

Olentzerorekin batera bizirik Olentzerorekin batera bizirik geratu zen asken jentila. geratu zen asken jentila. Sinesmen batzuetan Sinesmen batzuetan Basandere du emaztetzat.Basandere du emaztetzat.

Gizakiei hainbat gauza erakuti Gizakiei hainbat gauza erakuti zien: Zerra gaztanondoaren zien: Zerra gaztanondoaren hostoa bezalakoa dela,…..hostoa bezalakoa dela,…..

Oihan ilun eta leize sakonetan Oihan ilun eta leize sakonetan bizi zen gizaki handi,iletsu eta bizi zen gizaki handi,iletsu eta basatia da, baina,oso jakintsua basatia da, baina,oso jakintsua da.da.

AmilamiaAmilamia

Euskal mitologiako irelu edo Euskal mitologiako irelu edo jeinua da,Agurai aldekoa.jeinua da,Agurai aldekoa.Entziako mendilerroko Lezao Entziako mendilerroko Lezao haitzuloan bizi omen zen.haitzuloan bizi omen zen.Urre koloreko ilea zeukan ,eta Urre koloreko ilea zeukan ,eta izaeraz zintzo eta ezkuzabala izaeraz zintzo eta ezkuzabala zen.zen.Batzuetan ikusi omen dute Batzuetan ikusi omen dute haitzuloaren alboko putzua haitzuloaren alboko putzua izpilutzat hartuta urrezko orrazi izpilutzat hartuta urrezko orrazi batekin bere ilea orrazten.batekin bere ilea orrazten.Sekretu eta tresna miresgarri Sekretu eta tresna miresgarri askoren jabe zen,adibides huts askoren jabe zen,adibides huts batetik irina ateratzea.batetik irina ateratzea.Jende txiroen laguntzailea zen.Jende txiroen laguntzailea zen.

Eguzki AmandreaEguzki Amandrea

Egunero bere ibilbidea egin Egunero bere ibilbidea egin ostean lurrera joaten den izakia ostean lurrera joaten den izakia da.da.

Lurraren alaba da.Lurraren alaba da.

Kristautasunak eraginda,Eguzkia Kristautasunak eraginda,Eguzkia edo Ekia Jaungoikoaren begia edo Ekia Jaungoikoaren begia daela esaten da, eta Ilargia daela esaten da, eta Ilargia aurpegia.aurpegia.

Mondarrainen artzain batek lamia Mondarrainen artzain batek lamia bati urrezko orratsa lapurtu eta bati urrezko orratsa lapurtu eta ihesean abiatu zen, lamiak ihesean abiatu zen, lamiak artzaina heldu behar zuen unean artzaina heldu behar zuen unean Eguzki altxatu zen eta lamia bere Eguzki altxatu zen eta lamia bere lezirentzat abiatu behar izan lezirentzat abiatu behar izan biraoka dena eguzkiari esker.biraoka dena eguzkiari esker.

Ilargi AmandreaIlargi Amandrea

Lurraren alaba da, Euskal Lurraren alaba da, Euskal mitologian oinarrizko astroa.mitologian oinarrizko astroa.

Herio,itsasongintza,nekazaritzHerio,itsasongintza,nekazaritza eta abeltzaintzari lotuaa eta abeltzaintzari lotua

Ilargia ekialdetik azaltzen Ilargia ekialdetik azaltzen denean , hurrengo eguneko denean , hurrengo eguneko eguraldiren gabe egiteko hala eguraldiren gabe egiteko hala esaten zaio.esaten zaio.