FERRAMENTAS PARA A INCLUSIÓN

Estratexias para unha Escola Inclusiva e a atención á diversidade

SETEMBRO 2016 Cuca da Silva: cucacambados@gmail.com

BENVIDOS AO MUNDO DA DIVERSIDADE

POR QUE AS FAMILIAS SOMOS…?

Pode ser que:

- Aínda non saíramos dun proceso de duelo.

- Sometidos a moita presión.

- Falta de comprensión por parte do entorno social e/ou familiar.

- Falta de descanso e respiro.

- Incerteza ante o futuro.

- E SOBRE TODO VIVIMOS SITUACIÓNS COMO AS QUE VOS VOU PRESENTAR

CASOS QUE COÑECEMOS • NEGARSE A ADAPTAR MATERIAIS • NON USAR APOIOS VISUAIS NIN SAAC • NON QUERER FACER ADAPTACIÓN CURRICULAR • NON QUERER MODIFICAR A SÚA METODOLOXÍA • NON TER APOIO NA AULA DE NINGÚN TIPO • NON TER COIDADORA • NON QUEREN ADAPTAR OS EXAMES • CASOS DE ACOSO • FALTA DE INTERVENCIÓN ADECUADA EN CONDUTAS DISRUPTIVAS • FALTA DE ADAPTACIÓN DO ENTORNO PARA CASOS DE HIPERSENSIBILIDADE • ILLAMENTO NOS PATIOS E MOMENTOS DE LECER • IGNORAR OU DISCUTIR O DIAGNÓSTICO • CULPAR AOS PAIS DE TER UN FILLO CON DIVERSIDADE • NON QUERER ENTREGARLLES A INFORMACIÓN QUE OS PAIS SOLICITAN • DITAMES DE ESCOLARIZACIÓN NON AXUSTADOS OU ENGANANDO AOS PAIS

A LISTA É INTERMINABLE E DE VERDADE QUE MOITAS VECES DE XULGADO

RECURSOS INSUFICIENTES A Administración asigna OS MESTRES DE APOIO «por catálogo», non tendo en conta as necesidades reais dos nosos fillos nin a situación dos centros. BARREIRAS DE ACCESO AO CURRÍCULO. Ausencia de materiais didácticos adaptados. Ausencia de medios tecnolóxicos adaptados. Ausencia de materiais de lectura accesibles. BARREIRAS DE COMUNICACIÓN E LINGUAXE Falta de uso dos SAAC , APOIOS VISUAIS, AXENDAS VIAXEIRAS… FORMACIÓN DEFICITARIA DOS PROFESORES E AUXILIARES AO IGUAL QUE

DE TODA A “XERARQUÍA” EDUCATIVA EN DIVERSIDADE

Ausencia de programas de intervención educativa en xogo, Comunicación e relacións sociais con iguais en todo o horario escolar, tamén nos recreos, o que garante o illamento social do alumno con DF a medio prazo

RESUMINDO

PRINCIPIOS DUNHA ESCOLA INCLUSIVA SEGÚN A NOSA EXPERIENCIA

• A INCLUSIÓN COMO DEREITO • A INCLUSIÓN DEBE SER REAL E EFECTIVA • A ESCOLA DEBE SER UN ESPAZO DE APRENDIZAXE PARA TODOS E TODAS • A INCLUSIÓN DEBE SER UN TRABALLO DE TODOS OS AXENTES NON SÓ DO TITOR • A SOCIALIZACIÓN DEBE SER UN OBXECTIVO FUNDAMENTAL. • ACCESIBILIDADE AOS APRENDIZAXES E Á COMUNICACIÓN E ADAPTAR O QUE SEXA

NECESARIO. • FORMACIÓN-INFORMACIÓN . • A ETIQUETA DEBE SER UN BO PUNTO DE PARTIDA PERO NON UNHA ESCUSA PARA

CLASIFICAR E LIMITAR HAI QUE ANALIZAR AS NECESIDADES DE APOIO INDIVIDUAIS • PARTIR DAS MEDIDAS ORDINARIAS NUNCA DAS EXTRAORDINARIAS • TRABALLO DE PREVENCIÓN AO ACOSO • FOMENTAR UNHA AUTOESTIMA ALTA • ANALIZAR EN PROFUNDIDADE E LEVAR REXISTROS DE POR QUE OU CANDO SE

PRODUCEN CONDUTAS DISRUPTIVAS E /OU AGRESIVAS • UNHA BOA COORDINACIÓN COA FAMILIA E OS PROFESIONAIS EXTERNOS

A INCLUSIÓN NO ÁMBITO EDUCATIVO

É UN DEREITO DEBE SER REAL E EFECTIVA COORDINACIÓN DE TODOS

OS AXENTES

FORMACIÓN E INFORMACIÓN

É UN TRABALLO DE TODOS

A ESCOLA DEBER SER UN

ESPAZO DE APRENDIZAXE

PARA TODOS/AS

A “ETIQUETA” É UN BO INICIO

PERO HAI QUE PARTIR

DAS NECESIDADES DE APOIO DE

CADA INDIVIDUO

ACESIBILIDADE E TODAS AS ADAPTACIÓNS QUE

SEXAN NECESARIAS

SOCIALIZACIÓN PREVENCIÓN DO

ACOSO FOMENTAR UNHA AUTOESTIMA ALTA

ANTES DAS MEDIDAS EXTRAORDINARIAS HAI QUE AGOTAR AS ORDINARIAS

REXISTROS PARA CONDUCTAS DISRUPTIVAS

A INCLUSIÓN É UN DEREITO

AS LEIS QUE A AVALAN

• Convención dos dereitos das persoas con discapacidade artigo 24

• A Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, capítulo I

• DECRETO 229/2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade

RESPOSTAS CONTRARIAS

• Este neno non debería estar aquí

• Pouco lle podemos ofrecer nun centro ordinario

• Non temos formación para que este neno esté nesta escola

• Non temos recursos suficientes para atender a este tipo de alumnado

A INCLUSIÓN DEBE SER REAL E EFECTIVA

A ESCOLA DEBE SER UN ESPAZO DE APRENDIZAXE PARA

TODOS E TODAS • Cantos de vós queredes moito aos vosos

alumnos con diversidade?

• Mais dunha vez escoitei isto da boca dos pais e nais:

“ Non me vale que me digan na escola que queren moito ao noso fillo se alí non lle ensinan nada. Para querelo xa estamos nós e a escola ten que ser un espazo de aprendizaxe.”

A INCLUSIÓN DEBE SER UN TRABALLO DE TODOS OS AXENTES NON SÓ DO TITOR OU O PT

UNHA BOA COORDINACIÓN ENTRE TODO O PROFESORADO QUE

TRABALLA CUN ALUMNO CON DIVERSIDADE

FAVORECE AO ALUMNADO PERO TAMÉN NÓS FACILITA

A TAREFA A TODOS NÓS

RESPOSTAS CONTRARIAS Á INCLUSIÓN: - TITOR: TEÑO OUTROS 24 ALUMNOS E ALUMNAS, NON SEI NADA DE…, TEÑO MOITO TRABALLO XA. - ORIENTADOR: CON DAR A LER UN LIBRO, OU ENVIAR UN ENDEREZO POR E-MAIL PENSA QUE XA CUMPLIU . OUTRA RESPOSTA MOI HABITUAL É XA FIXEN O INFORME PSICOPEDAGÓXICO -PT : PASO MOI POUCO TEMPO NESA CLASE. ESPECIALISTAS DOUTRAS ÁREAS: NUNCA TRABALLEI CUN ALUMNO ASÍ OU TEÑO X GRUPOS QUE ATENDER E NON PODO EMPREGAR TANTO TEMPO NUN SÓ ALUMNO…

A SOCIALIZACIÓN DEBE SER UN OBXECTIVO FUNDAMENTAL.

O XOGO: é fundamental para un bo

desenvolvemento en calquera nena ou nena e necesario para socializarse e dotarse de experiencias moi útiles para medrar social e emocionalmente.

O GRUPO DE AMIGOS: sobre todo

a partir dos 10 anos hai que buscar estratexias para crear redes de apoio de nenos e nenas da súa idade. Os amigos son o mellor antídoto para o acoso e os mellores mestres do novo profesorado.

ACCESIBILIDADE AOS APRENDIZAXES, COMUNICACIÓN E TODAS AS ADAPTACIÓNS

NECESARIAS. • SAACS

• SINALÉTICA • ESTRUCTURACIÓN ESPACIAL E

TEMPORAL • AXENDAS VISUAIS • ANTICIPACIÓNS • ADAPTACIÓN DE MATERIAIS • ADAPTACIÓN DO CURRÍCULO • ADAPTACIÓN DA AVALIACIÓN • METODOLOXÍAS ACTIVAS

FORMACIÓN-INFORMACIÓN

• Fomarse é a mellor maneira de poder dar unha resposta educativa axeitada ás caracterísiticas do alumnado con diversidade. Os PFPP e os Seminarios internos son un instrumento moi potente para deseñar unha formación á medida do claustro.

• A formación interna facilita un feedback constante entre o profesorado.

• Formar aos compañeiros na comprensión das diferencias facilitan a inclusión.

• Nalgúns casos tamén é necesario informar ás familias dos compañeiros de clase.

Para as dúas últimas accións hai que contar co permiso firmado por escrito dos pais do alumno/a con diversidade.

A “ETIQUETA” ÚNICAMENTE COMO PUNTO DE PARTIDA

TER UN DIAGNÓSTICO FACILITARÁ A

COMPRENSIÓN GLOBAL DAS

NECESIDADES DE APOIO QUE PODE TER O

ALUMNO/A PERO HAI QUE AFONDAR NO

COÑECEMENTO DAS SÚAS

CARACTERÍSTICAS INDIVIDUAIS.

É MOI FRECUENTE ESCOITAR “XA TIVEN UN ALUMNO CON…XA SEI COMO SON”

OU “AS PERSOAS CON…SON…” ISTO É UN GRAN ERRO DE BASE E QUE SE COMETE CON

MOITA FRECUENCIA!!

PARTIR DAS MEDIDAS ORDINARIAS NUNCA DAS

EXTRAORDINARIAS Aquí é cando moitas veces me cabreo moitísimooo

• Digamos que deberiamos ir das medidas de menor adaptación ás maiores , a adaptación curricular debería ser en última instancia.

• Por exemplo primeiro adaptar a metodoloxía e os exames. Ou se funciona con apoio dentro da aula non é necesario sacalo dela.

• Facer todas as adaptacións posibles antes de dicir “Ten que ir a un centro de educación especial aquí non podemos facer nada”

NON Á SEGREGACIÓN FORZOSA!!! TODOS TEMOS OS MESMOS

DEREITOS

PREVENCIÓN DO ACOSO

• Non esperemos a que apareza, poñamos en marcha medidas pensadas para evitar o acoso. Por exemplo:

- Formar e informar a toda a comunidade educativa.

- Crear redes naturais de apoio (grupo de amigos). - Sempre debe ter adultos de referencia de

confianza dispostos a escoitalo. - Nos recreos prestar moita atención e tomar en

serio as queixas do alumnado.

FOMENTAR UNHA ALTA AUTOESTIMA

• Un alumno seguro de si mesmo aprende, relaciónase mellor e é capaz de desenvolver ao máximo as súas capacidades.

• Démoslle pois oportunidades de

aprendizaxe na que poidan

mellorar a súa autoestima.

Aprendizaxe sen erro.

• Utilicemos unha linguaxe positiva

resaltando o que é capaz de facer

e minimizando as dificultades con

estratexias ou pequenas axudas

que pasen inadvertidas.

• Aproveitemos os seus intereses

para construir aprendizaxes

novos a partir deles.

• Aproveitemos o seu

coñecemento sobre

determinados temas.

ANALIZAR EN PROFUNDIDADE E LEVAR REXISTROS DE POR QUE OU CANDO SE PRODUCEN

CONDUCTAS DISRUPTIVAS E /OU AGRESIVAS

• Problemas de comunicación

• Problemas de hipersensibilidade

• Problemas de saúde

• Ansiedade por presión excesiva (exames, deberes…)

Un rexistro que recolla cando, onde e circuntancias que rodean a situación de seguro

que vos permitirá dar coa solución.

UNHA BOA COORDINACIÓN E COMUNICACIÓN COA FAMILIA E

OS PROFESIONAIS EXTERNOS • HAI QUE BUSCAR E FAVORECER O DIÁLOGO

COAS FAMILIAS E OS PROFESIONAIS EXTERNOS, ISTO NOS BENEFICIARÁ A TODOS PERO SOBRE TODO AO ALUMNO OU ALUMNA.

• ESTABLECER A LO MENOS UNHA REUNIÓN AO TRIMESTRE OU CANDO SEXA NECESARIO CON CADA UN DELES, E INCLUSO REUNIÓNS CONXUNTAS PRESIDIDAS POLO TITOR/A E O ORIENTADOR/A

QUE QUEREMOS AS FAMILIAS DOS ALUMNADO DIVERSO DA

ESCOLA? • QUE NOS APORTEDES SEGURIDADE

• EMPATÍA: QUE VOS POÑADES NOS NOSOS ZAPATOS

• VÍAS DE COMUNICACIÓN SUFICIENTES

• DIÁLOGO E COORDINACIÓN

• QUE SEXAMOS AUTÉNTICOS PROFESIONAIS

RECURSOS NA REDE: BLOGS DE NAIS

• CAPPACES.COM

• PENSANDO EN IMÁGENES

• LA SONRISA DE ARTURO

• EL SONIDO DE LA HIERBA AL CRECER

• MIGUEL AUTISMO Y LENGUAJE

• ALTO ALTO COMO UNA MONTAÑA

RECURSOS NA REDE: BLOGS E WEBS DE PROFESIONAIS

• AULA AUTISTA

• INFORMÁTICA PARA EDUCACIÓN ESPECIAL

• GARACHICO ENCLAVE

• SAMOGA ESPECIAL

• RINCÓN DE UNA MAESTRA

• MAESTROS DE AUDICIÓN Y LENGUAJE

• MAESTRA ESPECIAL PT

• AULA ABIERTA TEA

MATERIALES SAAC

• ARASAAC

• ARAWORD

• PICTOSELECTOR

OUTROS RECURSOS

• MATERIALES ADAPTADOS TEA

• PICTOAPLICACIONES

• PINTEREST ARASAAC

• PLANETA VISUAL

• CUENTOS Y CANCIONES CON PICTOGRAMAS

APPS PARA AUTISMO • APPYAUTISM

• SOY VISUAL

• PICTODROIDLITE

• DÍA A DÍA

• PICTOGRAMAGENDA