Upload
kale-katu
View
353
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
Europar BatasunaEuropar Batasuneko historia antzinatik uler daitekeen prozesu baten emaitza da. Historian zehar Europar Batasuna geroz eta handiagoa egin da eta hainbat herrialderekin batzen. Hauen artean Erromatar Inperioa, Inperio Frankoa, Germaniako Erromatar Inperio Santua, Frantziako Lehen Inperioa eta Alemania Nazia zeuden. Europan, 1945ean Bigarren Mundu Gerra amaitu aurretik, hainbat politikari eta pentsalarik Europako herri eta estatuen arteko batasunean amesten zuten: Victor Hugo, Charles de Saint-Pierre etab.Hala ere, Europako batasuna bilatzeko benetako urratsak Bigarren Mundu Gerra amaitu ostean sortu ziren, Winston Churchillek Europako Estatu Batuak sortzea proposatu zuenean. 1949an Europako Kontseilua sortu zen, estatuz gaindiko lehen erakunde europarra..
EUROPAR BATASUNAREN SORRERAKO ETAPA NAGUSIAK. ERAIKITZEKO
PROZESUA.
Europar Batasunaren hedadura 4.632.318 km2-koa da eta biztanleria 494.655.462-koa 2007. urtean. Txanpon nagusia euroa
da, nahiz eta zenbait herrialdek ez duten erabiltzen. Brusela, Luxenburgo eta Estrasburgon daude egoitzarik garrantzitsuenak.
Estatu-kideak honako hauek dira:1958. urtean Alemania, Frantzia, Italia, Herbehereak, Belgika eta Luxenburgo herrialdeak EB-a sortu zuten. Horren ondoren beste
hainbat herrialde batu ziren: 1973. urtean Erresuma Batua, Irlanda eta Danimarka; 1981. urtean Grezia; 1986. urtean Espainia eta
Portugal; 1995. urtean Suedia, Austria eta Finlandia; 2004.urtean Polonia, Txekiar Errepublika, Hungaria, Eslovakia, Lituania, Letonia, Eslovenia, Estonia, Zipre eta Malta; 2007. urtean Errumania eta Bulgaria; eta azkenik, 2013. urtean Kroazia.
Europar Batasunaren eraikuntza prozesu historiko luze baten emaitza da. Hona hemen prozesu horren unerik garrantzitsuenak:1948an Benelux sortu zen (Belgika, Herbehereak eta Luxenburgo batera izendatzeko izena).1950ean Schuman ministro frantsesak ikatz- eta altzairu-zko ekarpena era kunde bateratu baten mende edukitzeko premia adierazi zuen adierazpen Honetan. 1951ean Parisko Itunaren bidez, Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Erkidegoa (IAEE) sortu zen. Seiak (Belgika, Frantzia, Italia, Luxenburgo,Herbehereak eta Alemaniako Errepublika Federala) zeritzen herrialdeen partaidetzaz eratu zen, eta bi produktuon merkatu bateratua antolatu zuten muga-zergei, prezioei eta legeriari zegokienez, besteak beste.
1957an Erromako Ituna izenpetu zen. Itun horrekin Frantziak, Italiak, Belgikak, Luxenburgok, Herbehereek eta Alemaniako Errepublika Federalak Europako Ekonomia Erkidegoa (EEE) eta Euratom edo Atomo Energiaren Europako Erkidegoa (AEEE) sortu zituzten.
Itunean argi zehaztuta ageri dira helburu hauek:
- Muga-zergak kentzea.
- Merkataritza-politika bateratua antolatzea.
- Pertsonen, kapitalaren eta zerbitzuen joan-etorri librea segurtatzea.
- Nekazaritza- eta garraio-politika bateratua antolatzea.
- Gizarte Funtsa eta Europako Inbertsio Bankua sortzea.
1968. urtean aduana-batasunaren prozesuari amaiera eman zitzaion, eta horrela salgaien zirkulazio askea onetsi zen.
1987. urtean honako aldaketa hauek egin ziren:
- Botere gehiago eman zitzaion Europako Parlamentuari.
Europar Batasunaren eraikuntza prozesu historiko luze baten emaitza da. Hona hemen prozesu horren unerik garrantzitsuenak:
1948an Benelux sortu zen (Belgika, Herbehereak eta Luxenburgo batera izendatzeko izena).
1950ean Schuman ministro frantsesak ikatz- eta altzairu-zko ekarpena erakunde bateratu baten mende edukitzeko premia adierazi zuen adierazpen honetan.
1951ean Parisko Itunaren bidez, Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Erkidegoa (IAEE) sortu zen. Seiak (Belgika, Frantzia, Italia, Luxenburgo, Herbehereak eta Alemaniako Errepublika Federala) zeritzen herrialdeen partaidetzaz eratu zen, eta bi produktuon merkatu bateratua antolatu zuten muga-zergei, prezioei eta legeriari zegokienez, besteak beste.
1957an Erromako Ituna izenpetu zen. Itun horrekin Frantziak, Italiak, Belgikak, Luxenburgok, Herbehereek
eta Alemaniako Errepublika Federalak Europako Ekonomia Erkidegoa (EEE) eta Euratom edo Atomo
Energiaren Europako Erkidegoa (AEEE) sortu zituzten.Itunean argi zehaztuta ageri dira helburu hauek:
- Muga-zergak kentzea.- Merkataritza-politika bateratua antolatzea.
- Pertsonen, kapitalaren eta zerbitzuerra osatzeko eta pertsonen joan-etorri librea bermatzeko esparru juridikoa
zehaztu zen.1990: Alemaniaren batzea. Alemaniako Errepublika
Demokratikoa Alemaniako Errepublika Federalarekin batu zen. Hau ere gehikuntza bat izan zen, baina Batasuneko estatu-kideen kopurua handitu gabe
1992. Batasunaren Ituna edo Maastrichteko Ituna izenpetu zen. Une hartatik aurrera:
- Europako Erkidegoak (EK) Europar Batasuna (EB) izena hartu zuen.
- Ekonomia eta Diru Batasuna abiarazi zen, azken buruan diru edo moneta bakarra ipintzeko: euroa.
- Barne eta kanpo politika bateratzen da.- Justizia eta segurtasun politika.
- Gizarte politika justuagoa.1997. Amsterdamgo Ituna izenpetu zen, batik bat gizarte
politikako hainbat alderdi sakontzen eta polizia-lankidetza handiagoa sustatzen duena.
2001. Nizako Ituna izenpetu zen, elkartearen handitzea zela eta, erakundeak berrantolatzeko.
2002. Euroa, txanponak eta billeteak, zirkulazioan jarri zen.
Etorkizunerako perspektibak
Europaren etorkizun demografikoa: erronka bat aukera batean bilakatzea
Europa erronka demografiko batean dagoen bitartean,Komisioak situazio honekin oportunitate bat
egitea proposatu du.Proposamen honek hirugarren adineko pertsonak lan egitea eta haien gauzak
modernizatzea eta zaitzean datza.Europar Batasunak aurrerapen demografikoarekin
arazoak dituen bitartean aziketa naturalak ez dun gora egiten eta geroz eta hirugarren adineko pertsona gehiago daude. Erronka hau aurrera ateratzeko
komisioak aholku batzuk ateratzen arti dira hirugarren adineko pertsonentzako, haien bizitza hobeagoa izateko
eta berrikuntza demogreafiko bat aurrera eramateko.
Europareen zaharkuntza demografikoa:tendentziak eta perspektibak
Europaren zaharkuntzak(hau da,hirugarren adineko pertsonen igoeraren portzentaiak munduko biztanlerian)ohitura ekonomiko, sozializazio eta medikuntzan hobekuntzak izatea izan du ondorioa.
Bizitzeko esperantza (8 urte gehiagotu da 1960 eta 2006) 5 urte gehiago handitzen jarrai dezake 2006 eta 2050-en artean, ondorioz, 80 eta 90 urte bizitzen diren pertsona gehiago egongo lirateke populazioa handituz
.
Tendentzia hauek, UE-ko biztanleria murriztuko dute, eta aldi berean adinean irbaziko dute. Europan lan egiten duten biztanleriaren kopurua (51 eta 64 urte artean)40 milioera murriztuko da 2006 eta 2050 artean eta dependentziaren koefizientea bikoiztuko da %51era 2050ean. Aldaketa demografiiko hau gizarte arazoekin joango da estatu afektatuetan gizartearen zaharkuntzaren ondorioz.
ZAHARRAK ERE GIZARTEAN LAGUNDU DEZAKETE
Badago zaharrentzako aisialdi talde bat oraindela lau urtetik, bertan parte hartzen dutenzaharrentzako ekintza ezberdinak presatzen dituztenak. Orain dela pare bat urtetik saiatzen ari dira,ekintza horiek gizartearekin zerikusia izaten, eta iada bizpahiru lan egin dituzte.
Gaur egungo zaharrek ere gizartean modu desberdin askotanlagundu dezakete. Modu desberdin asko daude adibidez urtebatean herrietako errotonda asko landare izugarri etabeste zenbait lorez apaindu eta itsura ona eman zieten.
Beste urte batean lur asko erabili gabe zeudenez, zaharaskori taldeka lur zatiak eman zizikieten eta bertan haiensoroak sortu zituzten. Bertan, bakoitzak nahi zuena landazezakeen eta batzuk letxugak zein tomateak... landatuzituzten.
Aurten beste modu batean pentsatzen dute laguntzea. Normalean, adin hanidko gehienak oso erlijiosoak izaten dira eta meza eta elizara joaten dira sarritan. Horregatik, aurten esan digutenez Donostian jendea falta da erlijioarekin zerikusia dueten lanetan, adibidez, katekesiak emanez, mezetan lagunduz eta elizak garbitu eta apaintzen. Jendeari abestiak erakusten ere lagundu dezakete eta aurtengo negua hotza datorrela esan ondoren, ez dira kanpoan lanean arituko, baizik eta barruan ume eta gurasoekin erlijioaz hitz egiten. Inork ez du nahi erlijioarekin eta elizarekin dagoen tradizioa galtzea, eta orain zertxobait galtzen ari dela uste da.
Laburbilduz, adinekoak ere lan egiteko gogoa dute eta beraientzako ere osasuntsuagoa da. Bestalde, ez dira
egun osoa etxean sartuta egoten eta jendearekin soziabilizatzen dira. Gainera, jakinda gizarteari
laguntzen diotela askoz gogo gehiago jartzen dute.