CONSTITUCIN(1876)Constitucin pactada: descansanun acordo entre Coroa e CortesConstitucin flexibleCortes bicamerais(Congreso e Senado)Congreso dos Deputadoscon membros elixidos por 5 anos, mediante sufraxiorestrinxido -fundamentadona riqueza e instrucin- paramaiores de 25 anos. A Lei de 26 de xuo de 1890 estableceu o sufraxiouniversal masculino.Senado composto por: senadores por dereito propio;senadores vitalicios nomeados pola Coroa; senadores elixidospolas Corporacins do Estado e maiores contribuintesA Coroa lexisla coas Cortes,sanciona e promulga as leis,designa ministros,... Trtasedunha monarqua parlamentariaOutros elementosdefinidores do sistemapolticoBipartidismoTurnismo polticoRuptura dobipartidismo:entre 1902 e1923 cntanse 33 gobernos.Avanzan osmovementos rexionalistas enacionalistas

1875-1881

1884-851881-18841885-18901890-921892-18951895-971897-991899-19011901-02Liberais (Sagasta)Conservadores (Cnovas)Turnismo poltico

Entre ns reina a farsa en toda a sa crueza, unha farsa completa, especial e exclusiva das eleccins espaolas. O mesmo se o sufraxio universal que restrinxido, nunca hai mis cun s elector: o Ministro de Gobernacin. Este cos seus gobernadores de provincia e o innumerable exrcito de empregados de todas clases, sen exclur os altos cargos da maxistratura e do profesorado, prepara, executa e consuma as eleccins, de calquera clase que sexan, desde o fondo do seu despacho, situado no centro de Madrid. Para facer as listas de electores pense nelas algns nomes verdadeiros perdidos entre unha multitude de imaxinarios, e sobre todo defuntos. A representacin destes ltimos dse sempre a axentes disfrazados de paisano para iren votar. O autor destas lias, viu repetidamente que o seu pai, falecido hai algns anos, a depositar o seu voto na furna baixo a figura dun varredor da cidade ou dun sabuxo de polica, vestido cun traxe emprestado. Os individuos que compoen as mesas dos colexios electorais presencian moitas veces transmigracins semellantes das almas dos seus propios pais () Este sistema de eleccins por medio da resurreccin dos mortos e os axentes de polica disfrazados de electores non , sen embargo, o peor dos medios utilizados para falsear o sufraxio polos nosos pretendidos defensores do parlamentarismo e do sistema representativo. Apresurmonos a dicir que ordinariamente non se deteen nesas aparencias de humano respecto, e que o que fan sinxelamente aumentar o nmero de votos emitidos ata ter asegurada a eleccin do candidato adicto () En resume, a nosa comedia electoral non respecta absolutamente nada. Nada hai que sexa sagrado para ela: listas electorais, furnas, escrutinio, todo falseado polos nosos polticos baixo a inmediata direccin do gobernador civil de cada provincia.

V. Almirall (1880): Espaa tal como es

DENUNCIA DO FRAUDE ELECTORAL

DENUNCIA DO FRAUDE ELECTORAL

Con isto chegamos a determinar os factores que integran esta forma de goberno, e a posicin de cada un deles respecto s demais. Estes compoentes exteriores son tres: 1 Os OLIGARCAS, os chamados prohomes ou notables de cada bando que forman a plana maior, residentes ordinariamente no centro; 2 os CACIQUES, de primeiro, segundo e terceiro grao, diseminados polo territorio; 3 o GOBERNADOR CIVIL, que serve de rgano de comunicacin e de instrumento. A isto redcese fundamentalmente todo o artificio que baixo a sa pesadume xeme rendida e prostrada a Nacin. Oligarcas e caciques constiten o que acostumamos denominar clase directora ou gobernante distribuda ou encadrada en partidos. Pero anda que a chamemos as, non tal; se fose clase dirixente formara parte da Nacin, e non mais cun corpo alleo. ()

Joaqun Costa (1903): Oligarqua y caciquismo.

FORZAS OPOSITORAS AO SISTEMA

Republicanos

Carlistas

Socialistas

AnarquistasHai varias correntes:os demcratas deCastelar, mis tardeposibilistas; os Progresistas de Martos, mis tardeIntegrados en Izquierda Dinstica,...A terceira guerra carlistaconcle en1876. Os carlistas perderon adeptos no Pas Vascocoa aparicin do nacionalismo. A defensa da monarquatradicional e o integrismocatlico mantvoao Partido Catlico Nacional Integrista,de Nocedal.Pablo Iglesias funda en1879 o PSOE. En 1888 funda a UGT, sendo oseu primeiro presidenteen 1889. En 1910 serelixido como primeirodeputado do PSOE en Cortes.Dentro do anarquismohai das correntes:por unha banda a sindical ou colectivista,moi reivindicativa (a FTRE fndase en 1881);por outra, o sector anarco-comunista, utpico e radical, erapropenso aos actosviolentos.

ASPIRACINS DO PSOE (programa 1879)

Abolicin das clases sociaisTransformacin da propiedadeindividual en propiedade socialDereito de coalicin e legalidade das folgas(a folga tipificouse como delito en Espaa ata 1909)Reducin do horario de traballoProhibicin do traballo dos nenos e nenas menores de9 anosMellora nas condicinslaborais das mulleresDemanda de lexislacinprotectora da sade dostraballadores (o primeirocdigo civil laboral aprobouseen Espaa en 1924, maisa lexislacin laboral antes da II Repblica moi escasa)Peticin de pensins paraInvlidos do traballoPeticin de escolas gratuitaspara primeiro e segundo ensinoe instrucin laicaXustiza gratuita e Xuradopara todos os delitosServizo de armas obrigatorioe universal; milicia popularNacionalizacin dos mediosde transporte, minas, bosques,...

PRINCIPIOS DA UGTA Unin Xeral de Traballadores de Espaa proponse:

1 Reunir no seu seo as diversas organizacins obreiras que tean por fin mellorar a defensa das condicins de traballo por medio da resistencia.

2.- Provocar a creacin de novas Sociedades de oficios onde estas non existan e axudalas para que constitan Federacins locais e Unins nacionais.

5.- Reclamar aos poderes pblicos leis que favorezan os intereses do traballo, como a xornada laboral de 8 horas, a fixacin do salario mnimo, a igualdade de salario para os obreiros dun e outro sexo.

Memoria ao Congreso internacional en Zurich do delegado da UGT 1893

Castelo de Montjuic. calabozo nm 5. 3 de outubro de 1893

Sr. Director de "O Pas"

... quero... deixar ben aclaradas as causas que influron no meu xeito de ser e os obxectivos que me propoa conseguir co atentado do 24 de setembro.

... mantiven ao longo da mia vida unha loita titnica pola existencia. sentn na mia propia pel os efectos desta sociedade, mal constituda e pero gobernada. Constato que un corpo gangrenado... crin que era necesario destrula e quixen ofrecer a esa obra demoledora a mia achega en forma doutra bomba.

Ao xeneral Martnez Campos, como soldado e como cabaleiro, respctoo. Pero quixen ferilo, quixen desfacer un dos moitos alicerces sobre o que descansa o actual estado das cousas en Espaa...Quero que conste que, ao realizar o meu acto, non me impulsaba outro mbil que o de sacrificar a mia vida en beneficio dos meus irmns de desgraza...

...Non quero que sinalen aos meus fillos como os fillos dun asasino, senn que se lles considere como fillos dun home honrado que deu a sa vida por unha causa que, quizais equivocadamente, cra a mellor, pero que deu o seu sangue na conviccin de que faca un bo servizo humanidade.

Asinado. Paulino Palls Latorre

Carta publicada no xornal "O Pas" o 8 de outubro de 1893. Foi xulgado, condenado a matar e executado o 6 de outubro do mesmo ano.

A rebelin ha de existir, si; pero contra os burgueses, contra os capitalistas, que son os que escriben leis. Eliminando o reptil, acbase co veneno. E esta rebelin ha de ser constante, diaria, intensa, e o mellor armamento a asociacin. Cada novo socio un novo soldado no exrcito sindicalista. Cada nova asociacin unha nova trinchera defensora dos nosos dereitos. Cada nova federacin, un novo baluarte onde se forman loitadores...

Facede, pois, Sociedades, federacins e confederacins e esperade a loita; nela haber cados pero non vos paredes a recollelos, seguide adiante... Tende en conta que habemos de prepararnos, non para unha loita de intereses. O sculo XX o predestinado a abolir a escravitude moderna.

Carta do dirixente anarquista A. Bueno ao Congreso fundacional da CNT 1911

AS DAS CORRENTES DOPENSAMENTO ANARQUISTA

RexionalismosNacionalismos

Reivindicacin dun determinado grao de autonoma poltica paraun territorio, sen cuestionarse a sa integracin dentro do EstadoTeen como obxectivoA creacin dun Estadonacional Xurden como respostas insuficiencias doEstado da RestauracinCuestionamentodo Estado nacional creado ao longodo sculo XIX

Resultados incompletosdas polticas dehomoxeneizacincultural: xurdennacionalidadesameazadas

Desenvolvementoeconmicodesigualtras o proceso deindustrializacinOUTRAS FORZAS OPOSITORAS AO SISTEMAAcentase a saimportancia coacrise de 1898

NACIONALISMO CATALN

Dcada de 1830:Inicio da Renaixena1882:Almirall crea Centre Catal

1891:Prat de la Riba crea Uni Catalanista1892:Bases de Manresa1901:Creacin da Lliga Rexionalista

NACIONALISMO VASCO1895:Fundacin do PNVIDEARIO POLTICO:

a) Independencia de Euskadi e creacin dun Estado vasco independentecon 7 territorios.b) Radicalismo antiespaol.c) Exaltacin da etnia vasca e procura domantemento da pureza racial.d) Integrismo relixioso catlico. (Deus e Leis Vellas)e) Promocin do idioma e das tradicinsculturais vascas.f) Idealizacin e apoloxa do mtico mundorural vasco, contraposto espaolizadasociedade industrial.g) Conservadurismo ideolxico.

Defensa dos fuerosvascos polo carlismo

NACIONALISMO GALEGO1840-1880:Provincialismo

Rexionalismo1916: Irmandades da FalaNacionalismo1890: Asociacin Rexionalista Galega,co voceiroLa Patria Gallega

1897:Liga Gallega

1846: Pronunciamentode Sols ao que seadhiren os provincialistas1907:Solidaridad Gallega1918:Asemblea Nacionalista de Lugo

Provincialismo

Rexionalismo liberal

Rexionalismo tradicionalista

Nacionalismo galego

O DESASTRE DE 1898

Afundimento do Maine (15 febreiro)Guerra hispano-cubano-norteamericanaTratado de Pars(10 de decembro)

A guerra hispano-norteamericana nos documentos visuais da Library Congress

O TRATADO DE PARS

REXENERACIONISMO

REXENERACIONISMO

Se os celtas non foron os primitivos poboadores de Galicia, foron si dos primeiros, e o que mis interesante para ns, os pais e xeradores dunha poboacin que leva anda impreso no rostro os sinais inequvocos da raza que pertence () O aspecto da maior parte dos seus habitantes, os monumentos, o dialecto, os costumes, as inclinacins, as manifestacins todas do esprito probarannos a orixe cltica da sa actual poboacin [de Galicia]. () A cada momento un costume, un trazo, unha supersticin dos irlandeses ou bretns trenos memoria e sen esforzo ningn, o que ns temos visto e sentido () Destes remotos tempos [suevos], sospeitamos que data a extrema divisin da propiedade galega, divisin salvadora que non permitir xamais que esta terra se despoboe, nin que os seus habitantes perdan o carcter de individualidade que os distingue. Que nin por ser moitas as cargas que pesan sobre a propiedade, equivalen ao presente as sas tiranas, ao feito de carecer dela, sendo polo mesmo unha verdade incontestable, que se ns a temos escrava, en cambio non coecemos o errante proletariado, nin casa sen campo propio, dicir, sen fogar e patria verdadeira.

Manuel Murgua. Historia de Galicia 1 () O obxectivo dos rexionalistas debe ser en primeiro lugar acabar e dunha vez co sistema parlamentario, e en segundo lugar ir preparando o triunfo da poltica rexionalista, por medio da representacin de clases, ou sexa da eleccin directa en virtude da designacin feita polos gremios das diferentes artes, oficios e profesins. (). 2 Na orde administrativa procurarase a todo transo a conveniente descentralizacin dos servizos pblicos, (). 3 Na orde xurdica as rexins deben poerse de acordo para conservar os seus fueros e preeminencias, evitando que un Cdigo xeral destra quizais nun par de artigos e dunha vez para sempre as sas institucins seculares. 4 Na orde econmica convn fomentar a proteccin agricultura por medio de Bancos de Crdito, asociacins e leis tutelares; animar o esprito industrial por medio do ntimo consorcio entre capital e traballo, e combinar o principio proteccionista e de liberdade de cambios 6 Na orde literaria fomentar a propaganda das doutrinas rexionalistas dispostos a non perder ocasin nin momento para desacreditar o sistema parlamentario, debilitar a centralizacin poltica e administrativaAlfredo Braas: El regionalismo. I. Previa: Tendo Galicia tdalas caractersticas esenciais de nacionalidade, ns nomemonos, de hoxe para sempre, nacionalistas galegos, xa que a verba rexionalismo non recolle tdalas aspiracins nin encerra toda a intensidade dos nosos problemas. II. Problemas constituntes 1. Autonoma integral para Galicia. 2. Autonoma municipal, distinguindo o municipio alden do vilego, sobre a base do recoecemento da personalidade xurdica das parroquias 3. Cooficialidade dos idiomas galego e casteln. 4. Federacin da Iberia. 5. Dentro desta federacin, igualdade de relacins con Portugal. 6. Crendo na accidentalidade das formas de goberno, intersanos aclarar que non apelamos a ningunha, mais simpatizaremos, desde logo, con aquela que se mostre mis doada para chegar federacin con Portugal. 7. Ingreso das nacionalidades de Iberia na Liga das Nacins. ()Manifesto da Asemblea Nacionalista de Lugo. 1918 Pregunta. Hai diferenzas entre galeguismo e nacionalismo?Resposta. A reivindicacin de Galicia como un ente diferenciado no histrico, no cultural e con certos dereitos de autogoberno presenta unha evolucin histrica. A primeira fase o provincialismo, dende os 40 at os 80 do sculo XIX. Nunha segunda fase, experimenta unha mutacin, no ideolxico e no organizativo, e muda en rexionalismo. Logo, sltase ao nacionalismo coas Irmandades da Fala en 1916. O nacionalismo considera que Galicia unha nacin distinta da espaola, ou que esta non existe. Dentro do galeguismo entran as tres etapas. Hoxe flase de galeguismo como unha especie de nacionalismo light, que defende o autogoberno pero rexeita a soberana. Apenas asume parte do primitivo programa do nacionalismo.P. Cando xorden as primeiras organizacins polticas?R. Corresponden fase rexionalista. A Asociacin Regionalista Gallega, fundada en 1890, ten o mrito de ser a primeira, co seu voceiro La Patria Gallega. Nela confluron os tres sectores do rexionalismo: o liberal, herdeiro do provincialismo e encabezado por Manuel Murgua; o tradicionalista, novo dentro do galeguismo e encabezado por Alfredo Braas, e o republicano federal, liderado por Aureliano Pereira. En 1897, aparece a Liga Gallega. A sa incidencia resulta practicamente nula na dinmica poltica do pas e hai que agardar fase nacionalista para falar de organizacins polticas estbeis.

Entrevista a Justo Gonzlez Beramendi. El Pas, 7 / 9 / 2007.Aos poucos das de chegar a Madrid, Andrs atopouse coa sorpresa desagradable de que se a a declarar a guerra aos Estados Unidos. Haba alborotos, manifestacins nas ras, msica patritica a todo pasto. (...)
En todas partes non se falaba mis que da posibilidade do xito ou do fracaso. O pai de Hurtado cra na vitoria fcil espaola; os ianquis, que eran todos vendedores de toucio, ao ver aos primeiros soldados espaois deixaran todos as armas e marcharan s presas. (...)
Os xornais non dican mis que necedades e bravuconadas: os ianquis non estaban para a guerra; non tian nin uniformes para os seus soldados. No pas das mquinas de coser, o facer uns cantos uniformes era un conflito enorme, segundo dicase en Madrid.
Anda por riba de ridiculez, houbo unha mensaxe de Castelar aos yanquis. (...) Era bastante para que os espaois de bo sentido puidesen sentir toda a vacuidade dos seus grandes homes. (...)
Os xornais traan clculos completamente falsos. Andrs chegou a crer que haba algunha razn para os optimismos.

Po Baroja: El rbol de la ciencia.

S. M. a Raa Rexente de Espaa, en nome do seu augusto fillo D. Alfonso XIII, e os Estados Unidos de Amrica, desexando poer termo estado de guerra hoxe existente entre ambas nacins (...) conveen nos seguintes artigos: Art. 1. Espaa renuncia a todo dereito de soberana e de propiedade sobre Cuba. En atencin a que dita illa, cando sexa evacuada por Espaa, vai ser ocupada por Estados Unidos, estes, mentres dure a ocupacin, tomarn sobre si e cumprirn as obrigacins que, polo feito de ocupala, lles impn o dereito internacional para a proteccin de vidas e facendas. Art. 2. Espaa cede s Estados Unidos a illa de Puerto Rico (...) e a illa de Guam. Art. 3. Espaa cede s Estados Unidos o arquiplago coecido polas Illas Filipinas. Tratado de paz entre Espaa e os Estados Unidos, 10 de decembro de 1898 A fame e a desnutricin, o analfabetismo, a incultura, a supersticin, o embrutecemento, a navalla, a oligarqua e caciquismo, o pretorianismo determinando crises de goberno, a agricultura neoltica, os montes arrasados, a falla de institucins de previsin e de tribunais xustos, as subsistencias mis caras e os xornais e salarios mis baixos que en Europa, o estranxeiro colonizndonos a toda presa as ras e o subsolo, o arribismo epilptico disgustando do estudo e do traballo xuventude, o noxento parasitismo... tales son as esencias en que a nosa persoalidade nacional est embalsamada. O problema fundamental noso na hora de agora e desde hai longos anos -sculos quiz- pode pecharse nesta frmula: Nivelarnos con Europa, no fsico, o mesmo que no espiritual; que o espaol se eleve da condicin de avasalado dignidade de home, que acade a plenitude da liberdade, que deixe de padecer fame, fame de pan, fame de instruccin, fame de xustiza... preciso inundar cun raudal de millns o chan da Pennsula e o cerebro do espaol: campamentos escolares, edificacin de escolas, formacin de mestres, colexiios espaois no estranxeiro, universidades e altos estudos de investigacin, ferrocarrs, portos, acequias, canles, repoboacin forestal, saneamento de poboacins, construcin de casas econmicas para as clases pobres...Estas campaas de rexeneracin e europeizacin requerirn bastantes mios cartos que os que investimos hai poucos anos en facernos expulsar do Novo Mundo. E non anda para emparellarnos con Europa, senn para achegarnos aos seus arrabaldos.

Cit. GARCA MERCADAL, J.: Ideario de Joaqun Costa, 1932.Despois de medio sculo de asonadas, pronunciamentos, manifestos, revolucins, fusilamentos, cambios de rxime e de dinasta, proclamacin de Constitucins... o rxime liberal fixo bancarrota.E sabedes por que? Porque esa liberdade non se coidaron mis que de escribila na Gaceta, crendo que a iso se reduca todo; porque non se coidaron de afianzala dndolle corpo e raigame no cerebro e no estmago: no cerebro, mellorando e universalizando a instruccin, no estmago, promovendo unha transformacin profunda da agricultura e mediante a difusin da propiedade territorial, elevando aos braceiros condicin de terratenentes.Non viron que por enriba de todas as Constitucins e de todos os dereitos individuais e de todas as furnas electorais, o que ten a chave do estmago ten a chave da conciencia e, polo tanto, o que ten o estmago dependente de alleas despensas non pode o da das eleccins votar a quen quere. O que non sabe como o que non ve, e o que non ve ten que ir conducido polo lazario a onde o lazario queira levalo.

J. COSTA: La tierra y la cuestin social, 1912.A RESTAURACIN (I)(1875-1902)Caricatura de La Flaca (1872) sobre os sistemas de fraude no voto: desde os resucitados (lzaros) s partidas de porraDespus de pasar muchospsimos ratos,el Ministro encasillalos candidatosCnovas del Castillo Alfonso XIIImplantacin do movemento obreiro en 1880Base 2 Na parte dogmtica da Constitucin Rexional Catal manterase o temperamento expansivo da nosa antiga lexislacin, reformndoa para facela conforme coas novas necesidades, as sabias disposicins que contn respecto aos dereitos e liberdades dos catalns. Base 3 A lingua catal ser a nica que con carcter oficial poder usarse en Catalua e nas relacins desta rexin co poder central.Base 4 Unicamente os catalns, ben sexan por nacemento ou por naturalizacin, podern desempear cargos pblicos en Catalua () Base 5 A divisin territorial () ter como fundamento a comarca natural e o concello. Base 6 Catalua ser a nica soberana do seu goberno interior. Polo tanto, ditar libremente as sas leis orgnicas; ocuparase da sa lexislacin civil, penal, mercantil, administrativa e procesual; do establecemento e percepcin de impostos; da cuacin de moeda () Base 7 O poder lexislativo Rexional radicar nas Cortes Catals, que debern reunirse todos os anos nunha poca determinada, e nun lugar diferente. As Cortes formaranse por sufraxio de todos os xefes das casas agrupados en en clases fundamentadas no traballo manual, na capacidade ou nas carreiras profesionais e na propiedade, industria e comercio, mediante a correspondente organizacin gremial na medida do posible. Bases de Manresa, 27 de marzo de 1892 Na vieta superior, Sagasta sirve o capndo Orzamento ao goberno de Cnovas en Nadal de 1880. Abaixo, dase a situacininversa en 1881.

Caricatura de Sagasta e o seu organizado reparto de prebendas

Manuel Murgua Alfredo Braas Aureliano Pereira liberal tradicionalista federalistaAnte o cmulo de terribles desgrazas que aflixen hoxe nosa amada Patria, ningunha tan terrible e aflitiva, xulgada por separado cada unha delas, como o roce dos seu fillos cos fillos da nacin espaola. Nin a extincin da sa lingua, nin o esquecemento da sa historia, nin a perda das sas propias e santas institucins e imposicin doutras estraas e liberais, nin a mesma escravitude poltica que hai mis de once lustros padece, a equiparan en gravidade e transcendencia. () Afortunadamente anda hai familias en Euskeria que, a pesar do goberno e a lexislacin liberais que estn suxeitas desde hai mis de medio sculo pola sa escravitude poltica, anda non sentiron os seus efectos e conservan a prstina pureza do seu carcter e dos seus costumes.() A sociedade euskeriana, irmandada e confundida co pobo espaol, que corrompe as intelixencias e os corazns dos seus fillos e mata as sas almas, est pois apartada da sa finalidade, est perdendo s seus fillos, est pecando contra Deus. A inmigracin material do pobo espaol en Euskaria non ocasionara ningn dano moral ou moi pouco considerable, se o espaol non fose recibido ac como concidadn e irmn senn como estranxeiro. Se Euskeria fose independente e, a parte de que o nmero de espaois que inmigrasen aqu sera moi contado, os que viesen viran como estranxeiros e, como estranxeiros, estaran sempre illados dos naturais naquela clase de relacins sociais que mis inflen na transmisin do carcter moral, como son o culto, as asociacins, o ensino, os costumes e mis a amizade e trato ().Sabino Arana. Cre tamn [a Xunta Superior Provisoria] dentro da sa conciencia que ten outro deber que cumprir respecto a Galicia. Ata agora a revolucin foi unha horrible mentira, unha farsa impa () tempo de que se realicen as encantadoras promesas que romperon os falsos sacerdotes da poltica, recollendo os froitos de tanta abnegacin e de tanto sacrificio. O pobo conquistar nesta revolucin o que lle arrebataron os cmicos dos pronunciamentos: pan e dereitos. Galicia, arrastrando ata aqu unha existencia oprobiosa, convertida nunha verdadeira colonia da corte, vai erguerse da sa humillacin e abatemento. Esta Xunta, amiga sincera do pas, consagrarase constantemente a engrandecer o antigo reino de Galicia, dando proveitosa direccin aos numerosos elementos que atesoura no seu seo, erguendo os cimentos dun porvir de gloria. Para conseguilo esforzarase constantemente en fomentar os intereses materiais, crear costumes pblicos, abrir as fontes naturais da sa riqueza, a agricultura e o comercio, e poer en harmona coa poca os hbitos e as ideas que deixou unha sociedade decrpita fundada sobre a ignorancia. Despertando o poderoso sentimento do provincialismo, e encamiando a un s fin todos os talentos e todos os esforzos, chegar a conquistar Galicia a influencia da que merecedora, colocndose no alto lugar a que est chamado o antigo reino dos Suevos. Que a espada de Galicia faga inclinar unha soa vez a balanza na que se pesan os destinos de Espaa. Galegos: A Xunta Superior Provisional non vacila en asegurarvos que contando co voso apoio, lograr que a nosa provincia sexa temida e respectada por nacionais e estranxeiros. Patria e liberdade. Manifesto de 1846 Y arreglado el asuntodel mejor modo,dice mirando al cielo:Dios sobre todo!A los Gobernadoresdice severo:Coacciones y chanchullosjams tolero.Los votos slamentequiero que valgan...Conque as, hagamos votosporque estos salgan.Y los aleccionados gobernadoresdicen a los alcaldes:Ojo, seores!A estos favorecidoshay que sacarlos;y no hay que hacer pucheros...sino volcarlosDios sobre todo!Pero llega el momentosalta un caciquea quien en su distritono hay quien replique,Y saca con correctasformas sencillasa los encasilladosde sus casillas!A cuestin do encasillado,por Felipe Prez e Ramn Cilla (Blanco y Negro, 1893)