46
A prosa entre 1936 e 1976: os renovadores da prosa (Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

Tema6 2010

  • Upload
    xenevra

  • View
    1.444

  • Download
    5

Embed Size (px)

DESCRIPTION

A prosa entre 1936 e 1976: os renovadores da prosa (Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

Citation preview

Page 1: Tema6 2010

A prosa entre 1936 e 1976:

os renovadores da prosa

(Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

Page 2: Tema6 2010

A guerra civil pon fin a etapa política e cultural máis

brillantes da historia galega. A represión afectou a

ámbitos da cultura, producindo ata mortes (Alexandre

Bóveda e Ánxel Casal) ou o exilio (Luís Seoane, Díaz

Pardo, Blanco Amor, Cunqueiro)

Desaparece a produción literaria en galego por

completo. Pero boa parte da cultura resistiu en Bos

Aires.

Page 3: Tema6 2010

Foi a partir de mediados dos anos 5050 cando se

comezou a producir unha lenta pero progresiva

recuperación.

Page 4: Tema6 2010

Liñas Liñas temáticastemáticasNarrativa Narrativa

dos 50dos 50Narrativa Narrativa

dos 60dos 60

Realismo popular

Realismo Social

Realismo fantástico

Mundo RuralMundo Rural(Neira Vilas)(Neira Vilas)

NNGNNG(seguinte (seguinte

tema)tema)

Continuadores da Xeración

Nós

Page 5: Tema6 2010

OS CONTINUADORES

Otero Pedrayo e Carballo Calero

Técnica narrativa: incorporación paulatina das

técnicas narrativas do momento:

introspección, monólogo interior,

ruptura da secuencia temporal

Page 6: Tema6 2010

A xente da Barreira (1959),, de

Carballo Calero:

a primeira obra narrativa publicada

na posguerra, na que se reconstrúe

a historia da degradación dunha

familia fidalga desde os tempos

da Restauración.

Page 7: Tema6 2010

Otero Pedrayo:

a) Entre a vendima e a castañeira(1957), vinte

relatos breves.

b) O señorito da Reboirana Publicada por vez

primeira en 1960, narra a vida do fidalgo don Xoán

Manuel Pereira de Castro, un singular personaxe que dá

orixe a unha documentada novela de humor e aventuras

que parodia o mundo da fidalguía. :

Aventuras.

Realismo.

Parodia e humorismo.

Page 8: Tema6 2010

Reprodución literaria e culta do conto popular sen

se afastar das características propias do relato

oral.

REALISMO POPULARREALISMO POPULAR

• Ambientación rural• dialectalismo• sinxeleza argumental• humorismo

Características

Page 9: Tema6 2010

Anxel FoleAnxel FoleÁ lus do Candil

Terra Brava

Contos da néboa

Historias que ninguén cre

Page 10: Tema6 2010

( Lugo, 1903-1986) é o representante deste

núcleo temático.

2. Posguerra:

a) Vai para o Courel, onde ten unha grande influencia da paisaxe.

b) Nos anos corenta colabora na fundación de Galaxia.

1. Preguerra:

a) Participa do núcleo lugués da segunda metade

do século XX:

Con Ramón Piñeiro e Pimentel.

Actividades coma a revista Yunque.

b) De republicano – socialista a secretario do

Partido Galeguista.

c) En 1935 publica relatos líricos breves en Nós.

Page 11: Tema6 2010

TRAZOS DA SÚA

OBRA1. Naturalismo lingüístico:a) Oralidade.b) Dialectalismos.c) Vulgarismos.d) Arcaísmos.

2. Conto oral como reflexo da cultura popular.

3. Realismo narrativo, pois xustifica razoadamente os elementos fantásticos.

4. Orixinalidade estética e técnica, pois afirma que neses trazos é onde fica apersonalidade do autor.

5. Compromiso moral coa terra e o seu tempo.

6. Paisaxe coma elemento diferenciador da literatura galega.

Page 12: Tema6 2010

Á lus do candil Á lus do candil ( 1953)( 1953)

1.Prólogo “ Terra do Caurel”, introdución dos contos dicindo que os están a contar arredor da cheminea na Torre de Abrantes.

2. O autor é un oínte e transcritor dos contos.

Page 13: Tema6 2010

3. Influencia da transmisión oral, relatos

populares e lendas, mais xustificadas

razoadamente:

a) Lobos.

b) Aparecidos.

c) Meigallos.

d) Premonicións...

4. Etnografía reforzada pola descrición:

a) Xeográfica.

b) Antropolóxica.

c) Lingüística

Page 14: Tema6 2010

5. Características da narración:a) Narrador:

• En primeira persoa ( referencias ao “ eu”

narrador).

• Contacontos, pois refírese a un auditorio

próximo.

• Testemuña dos feitos.

b) Inconcreción temporal.

c) Interpolación de detalles:

•Secundarios.

•Sobreentendidos.

Page 15: Tema6 2010

REALISMO FANTÁSTICO

Concepto co que se define a narrativa de

Cunqueiro, na que se recrean mundos

míticos e fantásticos de orixe árabe,

nórdica, mesturados con elementos

populares da realidade cotiá.

Page 16: Tema6 2010

Cunqueiro:

Se o vello Simbad volvese

ás illas.

Merlín e familia.

As crónicas do Sochantre.

Escola de menciñeiros,

Os outros feirantes e

Xente de aquí e acolá.

Page 17: Tema6 2010
Page 18: Tema6 2010

• Seu pai era boticario e na súa botica coñece, debido ó seu carácter extravertido e conversador, personaxes que despois plasmará na súa obra (menciñeiros).

• Súa nai era moi fantasiosa e durante a súa infancia relatáballe historias ao seu fillo. Ela contribuíu a fomentar a imaxinación do escritor.

• Durante a súa infancia (influído polas lecturas de “Búfalo Bill”) escribiu unha novela do oeste na que os indios falaban galego e os americanos castelán.

Page 19: Tema6 2010

Realismo FantásticoRealismo Fantástico

Concepto co que se define as novelas de

Álvaro Cunqueiro, mestura de

elementos culturalistas e

populares, cun pé na realidade cotiá e

outro na fantasía desbordada.

Page 20: Tema6 2010

Mundo mítico de Cunqueiro

-Mestura e síntese de realismo e fantasía, do

mundo cotián e o mundo lendario.

-Incorporación á nosa literatura, dun xeito case

lúdico, de mitos doutras tradicións (clásica,

oriental...)

-A paisaxe con función simbólica positiva. É o

espazo da presenza humana, das fantasías, das

viaxes...

“¡Non hai tales illas Sinbad! Dixo Adalí que ó sul non había

nada! ¡Hai, hai! ¡Están as illas Cotovías coma sete

laranxas!”

Page 21: Tema6 2010

1. Mestura realidade e fantasía: conviven personaxes e feitos fantásticos con outros da vida cotiá.

Page 22: Tema6 2010

2. Personaxes:Proceden de vellos mitos doutras culturas:

Page 23: Tema6 2010

3. Humor

• Aparece, sobre todo, nos tres últimos libros de relatos breves:

– Escola de menciñeiros (1960)– Xente de aquí e acolá (1971)– Os outros feirantes (1979)

• Ofrece a visión das crenzas e do xeito de entender o mundo da xente do rural galego.

Page 24: Tema6 2010

• Tendencia a disgregación da novela

• Predomina a oralidade no escrito

• Mestura o extraordinario e marabilloso co cotián

345

Page 25: Tema6 2010

As novelas:

Merlín e familia,

Crónicas do Sochantre e

Se o vello Simbad

volvese ás illas.

Son obras en que existe un

débil fío argumental arredor

do cal se van inserindo unha

serie de historias fantásticas.

Nestas obras, o interese está máis nas historias que

contan os personaxes que crea (ou recrea, ou parodia)

o propio Cunqueiro.

Page 26: Tema6 2010

Merlín e Merlín e

familiafamiliaconstruída a partir da organización dun

grupo de relatos contados polo paxe que serve ó sabio Merlín no tempo en

que este estivo en Galicia.

Page 27: Tema6 2010

A estrutura dos relatos adoita ser sempre a mesma:

visita do mago,

exposición do problema e

resolución do mesmo.

Na novela destaca a perfecta conxunción entre o mundo lendario da

materia de Bretaña, ó que pertence o sabio Merlín e os seus

visitantes, e o mundo da realidade, representado polo propio

narrador e polo espazo coñecido de Galiza: “A terra de Miranda”

Page 28: Tema6 2010

Felipe de Amancia e Turpín: paxe de don Merlín, a quen comezou a servir con nove anos cumpridos. Debecía por Manueliña de Carlos e de maior foi barqueiro en Pacios.

Dona Xenebra: raíña da Bretaña e moi nobre señora á que Merlín lle tiña moito respecto e cortesía. Prendía algo na fala e pasaba o tempo bordando no salón, cun algo de tristura nos ollos.

Condesiñas de Folgar: Vivían no pazo de Belvís, preto de Miranda. Gostaban do requeixo e das fitas de París e tiñan un cadelo que asubiaba unha alborada, como lle ensinara don Merlín.

Page 29: Tema6 2010

As crónicas do As crónicas do

SochantreSochantre, situada

na Bretaña do Século

XVIII, presenta as

peripecias que un

Sochantre (músico de

capela) vivirá nunha

viaxe de tres anos,

acompañado de varios

personaxes de

ultratumba.

Page 30: Tema6 2010

Se o vello Simbad volvese ás illas entrelaza as

historias lendarias de Simbad o mariñeiro de As

mil e unha noites e a tradición mariñeira galega

coa que todos nos identificamos.

Page 31: Tema6 2010

Os libros de relatos: Escola de menciñeirosEscola de menciñeiros, , xente xente

de aquí e de acoláde aquí e de acolá e e Os outros feirantesOs outros feirantes. Son

retratos ou semblanzas de personaxes, maioritariamente, que

Cunqueiro nos presenta, cunha deliberada confusión, como

froito da súa imaxinación ou tomados da realidade.

Son personaxes apegados á realidade, inseparábeis do seu

marco espacial e temporal (a Galicia rural de mediados de

século). Sen embargo, a capacidade de ensoñación, tanto do

narrador como dos personaxes creados, transpórtanos

simultaneamente a un mundo de misterio e de

ensoñación, cheo de historias fantásticas en que podemos

encontrarnos mesmo con animais que falan ou cunha muller

que pon ovos.

Page 32: Tema6 2010

Cunqueiro pretende inserir estes relatos como unha

continuación da tradición oral que el coñecía tan

ben. Os personaxes son todos galegos e só

abandonan o país cando marchan á emigración ou

ao servizo militar. De ambos lugares traen un

grande tesouro: historias que logo contan aos seus

veciños.

Page 33: Tema6 2010

Eduardo Blanco AmorEduardo Blanco Amor

REALISMO SOCIALREALISMO SOCIAL

Blanco Amor ( Ourense, 1897-Vigo, 1979) publicou tres obras narrativas, dúas novelas, A esmorga (1959) e Xente ao lonxe ( 1972) e un libro de relatos, Os biosbardos (1962).

Centrado na vida das

clases populares e no

espazo urbano. Uso de

novos recursos narrativos

( o interrogatorio, o

perspectivismo...)

Page 34: Tema6 2010

1959

1. Escrita en Bos Aires tras unha viaxe á

Galiza.

2. Madurez adquirida pola aprendizaxe e

pola asimilación de novas técnicas da

renovación da narrativa do século XX:

a) “ Xeración Perdida” norteamericana,

( Faulkner, Hemingway).

b) Literatura latinoamericana ( Borges,

Sábato).

c) Neorrealismo e existencialismo

europeos ( Camus, Sartre).

3. Precedente da narrativa galega

moderna.

Page 35: Tema6 2010

4. Dous narradores limitados:

a) O da “ Documentación” inicial e o epílogo.

b) Outro en primeira persoa que narra o núcleo da historia.

5. Distanciamento que producen estes narradores:

a) Dúbida da veracidade do que se conta.

b) Ambigüidade.

c) O lector debe elixir o final e reconstruír o texto, pois

omítese a parte do

interrogatorio a Cibrán, dándolle así ao lector a liberdade de

xulgar ao

personaxe e á xustiza, así como amosando a soidade do

personaxe.

Esta é a chamada técnica telefónica.

Page 36: Tema6 2010

6. Espazo social:

a) Auria ( Ourense):

• Centro da cidade: fidalgos, igrexa e

funcionarios.

• Arrabaldes: prostíbulos, tabernas...

b) Personaxes:

• Marxinais e delincuentes.

• Autodestrución.

• Relación de fuxida co espazo ( o Bocas e o

Milhomes están máis alienados ca Cibrán).

Page 37: Tema6 2010
Page 38: Tema6 2010

Os BiosbardosOs Biosbardos é un conxunto de sete

relatos contados en primeira persoa por

un narrador infantil ou adolescente.

Transcorren no Ourense da nenez e

adolescencia do autor.

Os protagonistas proceden, na súa

maioría, das clase populares.

Os seus problemas reais ( a pobreza, a

descuberta do sexo e o erotismo, a

emigración...) mesturados cunha dose

de imaxinación e fantasía, compoñen o

universo temático da obra.

Page 39: Tema6 2010

Xente ao lonxeXente ao lonxe é unha novela que constitúe, de

novo, unha radiografía do Ourense de comezos de

século. O relato céntrase na historia dunha familia

obreira. A través deles coñecemos o tecido social

da cidade e os seus problemas e ofrécenos unha

visión da sociedade da época ( o ensino, o sexo, a

pobreza, a condición da muller, as loitas políticas,

o mundo obreiro...)

Page 40: Tema6 2010

Mundo RuralMundo Rural

367

Page 41: Tema6 2010

Xosé Neira Vilas, (Vila de Cruces, 1928),

recolle nas súas obras unha crónica da

sociedade galega rural e da emigración a

América, experiencia que el coñeceu de

preto porque en 1949 emigrou a Bos Aires.

En 1961 trasladouse a Cuba.

Page 42: Tema6 2010

As súas obras acadaron un éxito editorial sen

precedentes, sobre todo porque Neira Vilas conta

historias sen artificios técnicossen artificios técnicos que dificulten a súa

lectura e interpretación. Os seus textos están

protagonizados por xente anónima e xente anónima e

humildehumilde que sobrevive co seu esforzo, en conflito

constante coas normas e estruturas sociais que lle son

impostas desde un Estado alleo ás súas necesidades ou

en loita coa forza da natureza.

Page 43: Tema6 2010

Neira VilasEmigra á Arxentina e vive a Cuba de Castro sen se relacionar cos autores do interior.

Trata con realismo cru a vida da Galiza rural na Guerra Civil e na posguerra.

Ausencia de interese pola innovación.

Personaxes con psicoloxía desenvolvida, mais dos que interesan os conflitos co exterior na loita por sobreviviren.

Page 44: Tema6 2010

Neira Vilas cultiva o conto e a novela, cunha tendencia

cara ao primeiro que fai dalgunhas das súas narracións

longas simples acumulacións de relatos curtos de estrutura

pechada conectados por tenues fíos como poden ser o

marco espacial, a voz narrativa ou a paulatina evolución

dos personaxes cara á autoafirmación.

Page 45: Tema6 2010

Núcleos temáticosa) Obras que xiran arredor da vivencia infantil do mundo da aldea: Memorias dun neno labrego (1961); Cartas a Lelo (1971) e Aqueles anos do Moncho (1977).

b) Narracións en que o mundo rural é observado desde o punto de vista do adulto: Xente no rodicio (1965), A muller de ferro (1969) e Querido Tomás (1980).

Page 46: Tema6 2010

c) Narracións centradas no mundo da emigración: Camiño bretemoso (1967), Historias de emigrantes (1968) e Re muiño de sombras (1973); Tempo novo (1987).

d) Narracións centradas no mundo urbano visto dende unha perspectiva crítica: O home de pau

d) Coleccións de estampas líricas e semblanzas