TOPONIMIA DO CONCELLO DE SILLEDA I

Parroquias e aldeas

por Laura Fernández SuárezBeatriz González Fernández

(Curso 2011-12)

A partir do artigo Toponimia do Concello de Silleda, de Nicandro Ares Vázquez (Lucensia, nº 17)

Abades, Ansemil , Breixa, Carboeiro, O Castro

SILLEDA

1.- ABADES1.- ABADES

1. Abades (Santa María)1. Abades (Santa María)

Do xenitivo de Do xenitivo de abbasabbas, , abbatisabbatis. Palabra de orixe hebrea, co . Palabra de orixe hebrea, co significado de ‘pai’, usada especialmente nos mosteiros onde significado de ‘pai’, usada especialmente nos mosteiros onde houbo abades.houbo abades.

1. Abades (Santa María)1. Abades (Santa María)

Lugares de Abades:Lugares de Abades:

• BazarBazar:: o topónimo procede dun o topónimo procede dun propietario dese lugar que se propietario dese lugar que se chamou chamou BazariusBazarius (figura nun (figura nun documento de Lugo do 922).documento de Lugo do 922).

• CampomarzoCampomarzo:: parece tradución do parece tradución do latín latín campus martiuscampus martius ‘campo ‘campo marcial, guerreiro’; pero o aparente marcial, guerreiro’; pero o aparente adxectivo aquí sería máis ben o adxectivo aquí sería máis ben o nome persoal nome persoal MartiusMartius, en aposición , en aposición con campus, indicando o propietario con campus, indicando o propietario daquel campo.daquel campo.

1. Abades (Santa María)1. Abades (Santa María)

Lugares de Abades:Lugares de Abades:

• CovasCovas:: débese relacionar co latín vulgar débese relacionar co latín vulgar cova cova ‘oco, burato, ‘oco, burato, enterramento’, topónimo frecuente en Galicia a carón dos enterramento’, topónimo frecuente en Galicia a carón dos castros.castros.

• ReboredaReboreda:: ten o sufixo de abundancia ten o sufixo de abundancia -eta > -eda-eta > -eda, que aquí , que aquí estaba vencellado con robur ‘carballo’estaba vencellado con robur ‘carballo’

2.- ANSEMIL2.- ANSEMIL

2. Ansemil (San Pedro)2. Ansemil (San Pedro)

Aquí houbo un pequeno mosteiro de monxas bieitas, pero Aquí houbo un pequeno mosteiro de monxas bieitas, pero Ansemil foi o nome persoal visigótico dun posuidor da Ansemil foi o nome persoal visigótico dun posuidor da (villa)(villa) ((AnsemiriAnsemiri).).

2. Ansemil (San Pedro)2. Ansemil (San Pedro)

Lugares de Ansemil:Lugares de Ansemil:

• ManduasManduas:: foi un foi un diminutivo suévico diminutivo suévico MandolasMandolas no século VI. No no século VI. No Parrochiale SuevumParrochiale Suevum e e nunha moeda daquel tempo nunha moeda daquel tempo figura o topónimo figura o topónimo MandolasMandolas..

3.- BREIXA3.- BREIXA

3. Breixa (Santiago)3. Breixa (Santiago)

O nome desta parroquia O nome desta parroquia aparece coa forma aparece coa forma Verasia Verasia en 946.en 946.

Sería unha Sería unha (Villa) Verasia(Villa) Verasia propia dun propia dun VerasiusVerasius, nome , nome persoal, o mesmo ca persoal, o mesmo ca Villa Villa AemiliaAemilia dos romanos era a dos romanos era a vila de Emilio.vila de Emilio.

3. Breixa (Santiago)3. Breixa (Santiago)

Lugares de Breixa:Lugares de Breixa:

• BreixiñaBreixiña:: é o diminutivo de Breixa. é o diminutivo de Breixa.

• O CastroO Castro:: traduce a traduce a castrumcastrum, nome de fortaleza prerromana e , nome de fortaleza prerromana e quizais tamén préstamo dunha palabra anterior á latina.quizais tamén préstamo dunha palabra anterior á latina.

• IglesiaIglesia:: nome castelán, indica o lugar onde se edificou a nome castelán, indica o lugar onde se edificou a ecclesia ecclesia ‘igrexa’, palabra de orixe grega.‘igrexa’, palabra de orixe grega.

3. Breixa (Santiago)3. Breixa (Santiago)Lugares de Breixa:Lugares de Breixa:

• OuteiroOuteiro:: é unha evolución é unha evolución de de altariumaltarium ou ou auctariumauctarium, , palabras usadas en palabras usadas en documentos medievais para documentos medievais para indicar un terreo alto ou indicar un terreo alto ou elevado.elevado.

• A PenaA Pena:: é unha voz é unha voz primitiva, quizais da familia primitiva, quizais da familia de de pinna pinna ‘amea’. No latín ‘amea’. No latín medieval escriben medieval escriben pennapenna..

4.- CARBOEIRO4.- CARBOEIRO

4. Carboeiro (Santa María)4. Carboeiro (Santa María)

O famoso mosteiro de O famoso mosteiro de Sanctus Laurentius de Sanctus Laurentius de CarbonarioCarbonario é o que nos é o que nos proporciona a etimoloxía do proporciona a etimoloxía do topónimo, aínda que non di topónimo, aínda que non di se foi simplemente sitio de se foi simplemente sitio de carbo -oniscarbo -onis ‘carbón’ ou ‘carbón’ ou nome de oficio, nome de oficio, carbonarius carbonarius ‘fabricante ou vendedor de ‘fabricante ou vendedor de carbón’.carbón’.

4. Carboeiro (Santa María)4. Carboeiro (Santa María)Lugares de Carboeiro:Lugares de Carboeiro:

• CarboeiriñoCarboeiriño:: sería un núcleo de sería un núcleo de poboación moi pequeno e é poboación moi pequeno e é diminutivo de Carboeiro.diminutivo de Carboeiro.

• Carboeiro de FranciaCarboeiro de Francia:: parece a parece a primeira vista unha expresión en primeira vista unha expresión en relación co país dos relación co país dos FrancosFrancos; pero a ; pero a razón histórica deste nome de razón histórica deste nome de Francia débena dar os historiadores, Francia débena dar os historiadores, a non ser que se confundise con a non ser que se confundise con franzasfranzas ‘as pólas máis altas e miúdas ‘as pólas máis altas e miúdas das árbores, leña miúda’. De das árbores, leña miúda’. De etimoloxía discutida.etimoloxía discutida.

5.- O CASTRO5.- O CASTRO

5. O Castro (San Mamede)5. O Castro (San Mamede)

Traduce a Traduce a castrumcastrum, nome de fortaleza prerromana e quizais , nome de fortaleza prerromana e quizais tamén préstamo dunha palabra anterior á latina.tamén préstamo dunha palabra anterior á latina.

5. O Castro (San Mamede)5. O Castro (San Mamede)Lugares de O Castro:Lugares de O Castro:

• AgriñoAgriño:: parece levar o sufixo parece levar o sufixo -inu -inu > -iño> -iño, que o faría diminutivo de , que o faría diminutivo de agerager ‘agro’. Pero foi máis ben o ‘agro’. Pero foi máis ben o nome persoal nome persoal AgriniusAgrinius o que o que orixinou o topónimo.orixinou o topónimo.

• O CotoO Coto:: é unha palabra de orixe é unha palabra de orixe prerromana, partindo de prerromana, partindo de *cotto*cotto ‘pico elevado’.‘pico elevado’.

• LázaraLázara:: probablemente é probablemente é adxectivación dunha adxectivación dunha Villa LazaraVilla Lazara, , é decir, a vila dun propietario é decir, a vila dun propietario denominado denominado LazarusLazarus..

5. O Castro (San Mamede)5. O Castro (San Mamede)

Lugares d’ O Castro:Lugares d’ O Castro:• OuteiriñoOuteiriño:: é diminutivo de outeiro. É unha evolución de é diminutivo de outeiro. É unha evolución de

altariumaltarium ou ou auctariumauctarium, palabra usadas en documentos , palabra usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou elevado.medievais para indicar un terreo alto ou elevado.

• TelladoTellado:: aludiría a aludiría a aedificium tegulatumaedificium tegulatum ou ao terreo onde ou ao terreo onde abundarían restos de antigas abundarían restos de antigas tegulastegulas ‘tellas’ ‘tellas’

• VilavellaVilavella:: traduce a traduce a villa vetulavilla vetula, onde o adxectivo latino era , onde o adxectivo latino era diminutivo de diminutivo de vetus -erisvetus -eris, o cal perdurou en topónimos como , o cal perdurou en topónimos como “Ponte-vedra”.“Ponte-vedra”.