Toponimia de silleda v (moalde, negreiros, oleiros, parada, pazos)

TOPONIMIA DO CONCELLO DE SILLEDA V

Parroquias e aldeas

por Laura Fernández SuárezBeatriz González Fernández

(Curso 2011-12)

A partir do artigo Toponimia do Concello de Silleda, de Nicandro Ares Vázquez (Lucensia, nº 17)

Moalde, Negreiros, Oleiros, Parada, Pazos

19.- MOALDE19.- MOALDE

19. Moalde (San Mamede)19. Moalde (San Mamede)

A orixe lingüística de A orixe lingüística de MoaldeMoalde atópase no xenitivo do atópase no xenitivo do antropónimo visigótico antropónimo visigótico ManualdusManualdus ou dun suposto ou dun suposto *Mod-*Mod-(u)aldus(u)aldus..

19. Moalde (San Mamede)19. Moalde (San Mamede)Lugares de Moalde:Lugares de Moalde:

• CabanaCabana:: traduce a voz hispano-latina traduce a voz hispano-latina capannacapanna, a cal foi probablemente céltica., a cal foi probablemente céltica.

• CasamaríaCasamaría:: une o apelativo une o apelativo casacasa co co nome persoal nome persoal MaríaMaría, de orixe bíblica , de orixe bíblica oriental.oriental.

• CostelaCostela:: alude a unha pequena alude a unha pequena costacosta ‘ladeira’, voz latina co sufixo diminutivo ‘ladeira’, voz latina co sufixo diminutivo -ella-ella..

• IglesiaIglesia:: nome castelán, indica o lugar nome castelán, indica o lugar onde se edificou a onde se edificou a ecclesiaecclesia ‘igrexa’, ‘igrexa’, palabra de orixe grega.palabra de orixe grega.

19. Moalde (San Mamede)19. Moalde (San Mamede)

Lugares de Moalde:Lugares de Moalde:

• LisLis:: evoca espontaneamente a heráldica flor de evoca espontaneamente a heráldica flor de lislis, tomada do francés, , tomada do francés, e orixinada no latín e orixinada no latín liliumlilium ‘lirio’. Pero ‘lirio’. Pero LisLis podería proceder podería proceder directamente de directamente de Lissus, Lisius/Lissius Lissus, Lisius/Lissius ou ser unha variante do topónimo ou ser unha variante do topónimo lucense Liz, patronímico de lucense Liz, patronímico de LiciusLicius..

• A MedaA Meda:: cadra ben co latín cadra ben co latín metameta, ,

montón cónico de cereais ou de montón cónico de cereais ou de

terra, equivalente a unha mámoa terra, equivalente a unha mámoa

prehistórica.prehistórica.


• OuteiroOuteiro:: é unha evolución de é unha evolución de altariumaltarium ou ou auctariumauctarium, palabras, palabras usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou elevado.usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou elevado.• A PortelaA Portela:: é un diminutivo de é un diminutivo de portus/portaportus/porta, paso dun río ou dunha , paso dun río ou dunha

montaña.montaña.• QuinteiroQuinteiro:: sería sería quintanariusquintanarius, , referido quizá ao arrendatario referido quizá ao arrendatario dunha dunha quintanaquintana, é dicir, dunha , é dicir, dunha herdade pertencente a herdade pertencente a QuintanusQuintanus ou da ou da quintaquinta propia dun señor, propia dun señor, ao cal debíalle pagar o vasalo aao cal debíalle pagar o vasalo a quinta parte dos froitos dunha terra.quinta parte dos froitos dunha terra.


• Rabo de GatoRabo de Gato:: a súa a súa etimoloxía estaría no latín etimoloxía estaría no latín rapumrapum ‘nabo/rabo’ e ‘nabo/rabo’ e cattuscattus ‘gato’.‘gato’.

• RibasRibas:: é plural derivado de é plural derivado de riparipa ‘ribeira, ribazo’. ‘ribeira, ribazo’.

• XindirizXindiriz:: provén do nome provén do nome persoal visigótico persoal visigótico SindericusSindericus, , con base no góticocon base no gótico sinths- sinths- ‘forte’ e ‘forte’ e reiksreiks ‘señor’. ‘señor’.

20.- NEGREIROS20.- NEGREIROS

20. Negreiros (San Martiño)20. Negreiros (San Martiño)

O nome desta parroquia O nome desta parroquia

procede do latín serodio procede do latín serodio *nigrarius*nigrarius, adxectivo , adxectivo formado sobre formado sobre niger-nigra-niger-nigra-nigrumnigrum ‘negro’, convertido ‘negro’, convertido posiblemente en posiblemente en antropónimo, pero co antropónimo, pero co significado primitivo pouco significado primitivo pouco coñecido.coñecido.

20. Negreiros (San Martiño)20. Negreiros (San Martiño)Lugares de Negreiros:Lugares de Negreiros:

• O CampoO Campo:: traduce a traduce a campuscampus, chao , chao amplo sen cultivar.amplo sen cultivar.

• O CoutoO Couto:: tamén traduce a tamén traduce a cautumcautum, , participio do verbo participio do verbo caveocaveo ‘precaver, ‘precaver, protexer’, porque se trataba dun terreo protexer’, porque se trataba dun terreo acotado por un señor, por un mosteiro, acotado por un señor, por un mosteiro, etc.etc.

• NegreiriñosNegreiriños:: é diminutivo de Negreiros. é diminutivo de Negreiros.• OuteiroOuteiro:: é unha evolución de é unha evolución de altariumaltarium

ou ou auctariumauctarium, palabra usadas en , palabra usadas en documentos medievais para indicar un documentos medievais para indicar un terreo alto ou elevado.terreo alto ou elevado.


Lugares de Negreiros:Lugares de Negreiros:

• Ponte de PedraPonte de Pedra:: contén un sintagma descritivo dunha contén un sintagma descritivo dunha ponspons ‘ponte’, construída con ‘ponte’, construída con petrapetra ‘pedra’ sobre un río. ‘pedra’ sobre un río.

• RibeiraoRibeirao:: parece un adxectivo parece un adxectivo riparianusriparianus, formado sobre , formado sobre ripariusriparius--aa--umum e e riparipa ‘ribeira’. ‘ribeira’.

• RiobóRiobó:: procede do latín procede do latín rivus/rius bonusrivus/rius bonus ‘río bo’. ‘río bo’.


Lugares de Negreiros:Lugares de Negreiros:

• RiocalvoRiocalvo:: vencella o adxectivo latino vencella o adxectivo latino calvuscalvus, convertido en , convertido en nome persoal co apelativo nome persoal co apelativo rivus/riusrivus/rius ‘río’. ‘río’.

• SachocosSachocos:: parece diminutivo despectivo do persoal parece diminutivo despectivo do persoal SarculoSarculo ‘sacho’, diverso do castelán ‘sacho’, diverso do castelán sancochosancocho ‘medio cocido’ e de ‘medio cocido’ e de sacochasacocha ‘faldriqueira’. ‘faldriqueira’.

• SamartiñoSamartiño:: é unha haploloxía de é unha haploloxía de Sanctus MartinusSanctus Martinus, o de , o de Tours (s. IV) ou o de Dumio en Braga (s. VI), que tiñan nome Tours (s. IV) ou o de Dumio en Braga (s. VI), que tiñan nome teofórico, derivado de teofórico, derivado de MarsMars ‘Marte’. ‘Marte’.

21.- OLEIROS21.- OLEIROS

21. Oleiros (San Miguel)21. Oleiros (San Miguel)

En inscricións constan En inscricións constan ollariumollarium ‘nicho de cripta ‘nicho de cripta funeraria’ e funeraria’ e ollariusollarius, , referido a urnas sepulcrais referido a urnas sepulcrais que perdurarían quizá en que perdurarían quizá en OleyrosOleyros..

Oleiros eran tamén os Oleiros eran tamén os fabricantes ou vendedores fabricantes ou vendedores de de ollas ollas ‘olas’, taños de ‘olas’, taños de barro para usar os vivos ou barro para usar os vivos ou para urnas cinerarias dos para urnas cinerarias dos mortos, coma as que se mortos, coma as que se atopan nas mámoas.atopan nas mámoas.

21. Oleiros (San Miguel)21. Oleiros (San Miguel)Lugares de Oleiros:Lugares de Oleiros:

• LaxeLaxe:: provén de provén de lagenalagena ‘pedra ‘pedra plana de pouco grosor’, palabra plana de pouco grosor’, palabra usada no baixo latín, quizá de usada no baixo latín, quizá de orixe prerromana.orixe prerromana.

• MarzaMarza:: pode estar referida a unha pode estar referida a unha Villa MartiaVilla Martia, é dicir, propiedade , é dicir, propiedade dun dun MartiusMartius. Tamén puido ser . Tamén puido ser Villa MarciaVilla Marcia, propia de , propia de MarciusMarcius, , xentilicio con base en xentilicio con base en Marcus.Marcus.

21. Oleiros (San Miguel)21. Oleiros (San Miguel)Lugares de Oleiros:Lugares de Oleiros:

• PazosPazos:: parece plural de parece plural de palatium palatium ‘pazo’ e pode ser que fose unha ‘pazo’ e pode ser que fose unha simple tradución de simple tradución de *palatios*palatios..

• Pena do CamiñoPena do Camiño:: sería coma un sería coma un fito ou marco constituído por unha fito ou marco constituído por unha pinna/pennapinna/penna ‘pena, seixo, rocha’, ‘pena, seixo, rocha’, ubicada á beira dun ubicada á beira dun camminuscamminus ‘camiño’.‘camiño’.

• VilanovaVilanova:: traduce a traduce a villa novavilla nova..

22.- PARADA22.- PARADA

22. Parada (San Tomé)22. Parada (San Tomé)

Alude a unha Alude a unha parataparata, onde os viandantes antigos facían un alto , onde os viandantes antigos facían un alto no camiño, parándose e preparándose para novas andaduras.no camiño, parándose e preparándose para novas andaduras.

22. Parada (San Tomé)22. Parada (San Tomé)Lugares de Parada:Lugares de Parada:

• BarroBarro:: é voz prerromana descritiva da é voz prerromana descritiva da calidade dun terreo. Non obstante, quizais calidade dun terreo. Non obstante, quizais haberá que ter en conta o persoal haberá que ter en conta o persoal BarrusBarrus..

• O CruceiroO Cruceiro:: deriva de deriva de crux crux ‘cruz’.‘cruz’.• EirexeEirexe:: é forma galega lexítima, non é forma galega lexítima, non

castelanizada como Iglesia.castelanizada como Iglesia.• FreixeiroFreixeiro:: co sufixo co sufixo -arius > -eiro-arius > -eiro indica indica

o sitio dun colectivo de o sitio dun colectivo de fraxinusfraxinus ‘freixo’. ‘freixo’.


Lugares de Parada:Lugares de Parada:

• OuteiroOuteiro:: é unha evolución de é unha evolución de altariumaltarium ou ou auctariumauctarium, palabras , palabras usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou usadas en documentos medievais para indicar un terreo alto ou elevado.elevado.

• O PereiroO Pereiro:: alude á árbore que ten alude á árbore que ten a súa raíz etimolóxica no latín a súa raíz etimolóxica no latín neutro neutro pirumpirum, plural , plural pirapira ‘pera’. ‘pera’.• PortodovaldePortodovalde:: parece composto parece composto de de portusportus ‘porto’, vencellado quizais ‘porto’, vencellado quizais co determinante persoal co determinante persoal WaldusWaldus ou ou WaldaWalda ou co apelativo ou co apelativo baldebalde ‘cubo’, ‘cubo’, de orixe incerta.de orixe incerta.


Lugares de Parada:Lugares de Parada:

• RedemuíñosRedemuíños:: variante popular de “remuíños”, alude a variante popular de “remuíños”, alude a torbeliños das augas removidas coma o rodicio do torbeliños das augas removidas coma o rodicio do molinummolinum ‘muíño’ ou movemento xiratorio e rápido do vento.‘muíño’ ou movemento xiratorio e rápido do vento.

• SoutonogueiraSoutonogueira:: correspóndese con correspóndese con saltussaltus ‘souto’: foi ‘souto’: foi saltussaltus en en latín, que significou ‘salto, desfiladerio, pasteiro con bosque’. latín, que significou ‘salto, desfiladerio, pasteiro con bosque’. SaltusSaltus foi tamén nome persoal. Determinado aquí por un foi tamén nome persoal. Determinado aquí por un colectivo colectivo nucaria nucaria ‘nogueira’, árbore que dá como froita a ‘nogueira’, árbore que dá como froita a nuxnux ‘noz’.‘noz’.

• VeigaVeiga:: sería unha voz de orixe prerromana sería unha voz de orixe prerromana *vaika*vaika ou ou baika baika ‘terreo húmido’.‘terreo húmido’.

23.- PAZOS23.- PAZOS

23. Pazos (San Martiño)23. Pazos (San Martiño)

Parece plural de Parece plural de palatiumpalatium ‘pazo’ e pode ser que fose unha ‘pazo’ e pode ser que fose unha simple tradución de simple tradución de *palatios.*palatios.

23. Pazos (San Martiño)23. Pazos (San Martiño)

Lugares de Pazos:Lugares de Pazos:

• QuintásQuintás:: traduce traduce probablemente a probablemente a (terras) (terras) quintanasquintanas, é dicir, fincas , é dicir, fincas dun señor, chamado tal vez dun señor, chamado tal vez QuintanusQuintanus, ou ao que os , ou ao que os rendeiros debían pagar a rendeiros debían pagar a quintaquinta parte dos froitos. parte dos froitos.

Education

Toponimia de silleda v (moalde, negreiros, oleiros, parada, pazos)