GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Gaiaren mapa

Orokortasunak

Itsasoko urak

URAK

Kontinenteetako urak

KONTINENTEETAKO URAK ETA ITSASOKO URAK

URAREN ZIKLOA

IBAIAK

AINTZIRAK

LUR AZPIKO URAK

GLAZIARRAK

ITSASOAK ETA OZEANOAK

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Niloren ur-goraldiak

Antzina, Nilo ibaia oso garrantzitsua zen egiptoarrentzat, herrialdeko bizia eta aberastasuna haren mende zeuden-eta. Niloren inguruan lehenengo nekazaritza-zibilizazio nagusietako bat sortu zen: egiptoar zibilizazioa.

Udaro, Nilo ibaiak gora egiten du, euri asko eta asko egiten duelako. Presa handiak egin arte, ibaiko urak soro guztiak hartzen zituen hiru hilabetez. Urritik aurrera, urek behera egiten zutenean, lohiak metatu egiten ziren eta lurra ongarritzen zuten. Apirilean uzta biltzen zuten, eta maiatzetik uztailera, lurrari atseden hartzen uzten zioten.

Nilo ibaiak ohi baino gehiago gora egiten bazuen, hondamenezko uholdeak izaten ziren, eta ohi baino gutxiago gora eginez gero, gosetea eragiten zuen. Horregatik, duela 5.000 urte baino gehiago, Nilo ibaiaren inguruan bizi zirenek presak eta dikeak egin zituzten, ura pilatzeko, eta kanalak ere egin zituzten, lur gehiago ureztatzeko.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Nilo ibaiaren mapa Nilo eta haren delta espaziotik ikusita

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Nola banatzen dira kontinenteetako urak eta itsasoko urak?

Grafikoa osatzeko, idatzi itsasoko urak eta kontinenteetako urak, eta gero, idatzi dagozkien ehunekoak.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Uraren zikloa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Munduko ibai nagusien mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ibaiaren ibilbidea

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ibaiaren goiko ibilbidea Ibaiaren erdiko ibilbidea

Ibaiaren beheko ibilbidea

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Arroila

Coloradoren Arroila Handia Arbaiungo arroila – Foz de Arbayun - Nafarroa

Miloika urteetan zehar Colorado ibaiak sorturiko arroila, Arizonako iparraldean EE.BB-tan

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ur-jauzia

Iguazuko ur-jauziak (Argentina eta Brasileko mugan; 80mk-ko jauziak daude). Iguazu ibaia, Parana ibaiaren ibaiadarra da.

Victoria lakuko ur-jauziak (Zambeze ibaiaren ur-jauziak dira Zambia eta Zimbabue-ko mugan)

Niagarako ur-jauziak(Niagara ibaia, EE.BB-ak eta Kanada artean)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Goiuriko urjauzia (Gujuli - Araba).Oiardo ibaiak sorturiko jauzia da,105m-tako altuera duena.Gorbeian kokatzen da, Orduña eta Murgiabidean

Ur-jauzia

Nerbioi ibaiararen ur-jauzia(Arabako ipar-mendebaldean jaiotzen da, Gibijo mendizerraren inguruanOrduñako portutik gertu).270m-tako jauzia sortzen da.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Amazonas ibaiko meandroakOrdoki alubiala Ebroren ertzetan

Ibaiaren ibilbidean

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Animazioa: Ebro ibaiaren delta

ABRIRIREKITZEKOABRIRIREKITZEKO

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Kanalak

Gaztelako kanala.

Ingeneritzako lan izugarria da. Burgos, Palentzia eta Valladolid probintziak hartzen ditu. Garia garraiatzeko eraiki zen.

Lodosako kanala

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Nola banatzen dira ozeanoen eta kontinenteen azalerak?

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ozeanoak eta itsasoak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Itsaslasterren mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Olatuak

Olatuak konstaldean nola aldatzen diren ikusteko animazioa

JOAN WEBORRI HONETARA

JOAN WEBORRI HONETARA

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Olatuen mugimenduaren adierazpen grafikoa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Kostaldeen mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Munduko aintzirak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ariketa: lur azpiko urak

Idatzi testu bakoitzaren letra dagokion lekuan.

a) Harri iragazgaitzez osatutako geruzetara iristen da ura.b) Geruzatan biltzen da ura eta akuiferoak osatzen ditu.c) Ura lur azpian barneratzen da.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Nola ateratzen dute lur azpiko ura basamortuetan?

1. Oasi askotan, ura putzuen bidez ateratzen dute, ontzi baten eta txardango baten laguntzaz soilik (shaduf izeneko teknika).

2. Beste zenbait kasutan ere, ura putzuen bidez ateratzen dute, baina poleen laguntzaz.

3. Zenbait oasitan, ohikoak dira lur azpiko galeriak (foggarak Saharan); horien bidez, mendien magalean dauden akuiferoetako ura ateratzen dute (ehunka kilometrotara dagoena ere atera dezakete).

4. Gaur egun, putzu artesiarren bidez ateratzen dute ura.

Putzu artesiarra

Usadiozko putzua Shaduf

Foggara

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Glaziarra

Perito Moreno glaziarra - Argentina

GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 3. GAIAU R A K

Ariketa: interpretatu ibaiaren ibilbidearen grafikoa