Filosofiaren funtsezko galdera eta auziak

Filosofiaren funtsezko galdera eta auziak

1. BatxilergoaFilosofia eta gizabide hezkuntza 4. Unitatea (Zubia_Santillana)

ZIENTZIAZ GALDEZKA

XIX.mendetik geroztik ezagutza zientifikoari buruzko gogoetak garrantzi handia hartu zuenXIX.mendetik geroztik ezagutza zientifikoari buruzko gogoetak garrantzi handia hartu zuen

Gaurko ezagutza zientifikoak ezagutza teknologikoa behar du ezinbestean.Gaurko ezagutza zientifikoak ezagutza teknologikoa behar du ezinbestean.

Bi gogoeta epistemologiko (ἐπιστήμη + λόγος):Zientziaren filosofiaTeknologiaren filosofia

Bi gogoeta epistemologiko (ἐπιστήμη + λόγος):Zientziaren filosofiaTeknologiaren filosofia

Objektiboa eta egiazko al da

ezagutza zientifikoa?

Objektiboa eta egiazko al da

ezagutza zientifikoa?

ZIENTZIARI BURUZKO HAINBAT IKUSMOLDEZIENTZIARI BURUZKO HAINBAT IKUSMOLDE

FALTSAZIONISMOA ETA

INDUKTIBISMOA

FALTSAZIONISMOA ETA

INDUKTIBISMOA

INDUKTIBISMOA

Rudolf CARNAP (1891-1970)Rudolf CARNAP (1891-1970)

ZIENTZIAZIENTZIA

ezagutza ezagutza ObjektiboaEgiazkoaFidagarria

ObjektiboaEgiazkoaFidagarria

esperientziatik

Enpirikoki egiaztatu ezin daitekeena ez da

zientifikoa

Enpirikoki egiaztatu ezin daitekeena ez da

zientifikoa

INDUKZIOAZientziaren oinarria

Induktibismoak duen PROBLEMA:INDUKZIOA

Induktibismoak duen PROBLEMA:INDUKZIOA

NOLA ATERA DAITEZKE LEGE ZIENTIFIKOAK KASU GUZTIAK AZTERTU GABE?

Indukzioaz lortutako legeak segur aski egiazkoak izango

dira.

Indukzioaz lortutako legeak segur aski egiazkoak izango

dira.

Ezagutza zientifikoa ez da egiazkoa, probablea baizik.Ezagutza zientifikoa ez da egiazkoa, probablea baizik.

Faltsazionismoa Faltsazionismoa

Karl POPPERrek arrazoibide induktiboa kritikatu zuen.Karl POPPERrek arrazoibide induktiboa kritikatu zuen.

Behaketatik ateratako enuntziatuak behaketa egiteko ikuspuntuaren araberakoak dira.Behaketatik ateratako enuntziatuak behaketa egiteko ikuspuntuaren araberakoak dira.

Logika formalaren arabera indukzioa ezin da justifikatu.Logika formalaren arabera indukzioa ezin da justifikatu.

•Egiazko enuntziatu partikularretatik ez dira egiazko enuntziatu unibertsalak ateratzen .•Enuntziatu partikularren faltsutasunetik egiazko enuntziatu unbertsalak ateratzen dira.

•Egiazko enuntziatu partikularretatik ez dira egiazko enuntziatu unibertsalak ateratzen .•Enuntziatu partikularren faltsutasunetik egiazko enuntziatu unbertsalak ateratzen dira.

Behaketa eta esperimentazioa,

egiazko teorien oinarria

Behaketa eta esperimentazioa,

egiazko teorien oinarria

INDUKTIBISTAINDUKTIBISTA

Froga daietekeena:

teorien faltsutasuna

FALTSAZIONISTA

EZAGUTZA ZIENTIFIKOA objektiboa eta fidagarria da, baina EZ EGIAZKOA

ONDORIOZONDORIOZ

ZIENTZIAZIENTZIA

FF

II

EGIARA HURBILTZEKO PROZESUA

JAKINTZA EGIAZTATUA

Zientziaren iraultza historiko - soziologikoa

Zientziaren iraultza historiko - soziologikoa

Thomas S. Kuhn (1922-1996) Imre Lakatos (1922-1974)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura (1962)

Thomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura (1962)

Induktibistek eta faltsazionistekZientziaren alderdi logikoak eta enpirikoak

Zientziaren alderdiak

Alderdi historiko eta soziologikoak ere zientziaren parte dira

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Jarduera zientifikoa, osotasun batZientzia, komunikazio-prozesu konplexua

Jarduera zientifikoa, osotasun batZientzia, komunikazio-prozesu konplexua

Zientzia aztertzeko kontzeptu bat sortu zuen

Komunitate zientifikoaParadigma bera duten zientzialari talde

interkonektatua.

Komunitate zientifikoaParadigma bera duten zientzialari talde

interkonektatua.

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

PARADIGMA(ereduak edo patroiak)PARADIGMA(ereduak edo patroiak)

TEORIAKTEORIAK

Zientzia bat definitzen duen

suposizio, teknika, aplikazio erregelak, balio eta sinesmen

multzoa.

Zientzia bat definitzen duen

suposizio, teknika, aplikazio erregelak, balio eta sinesmen

multzoa.

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Indarrean dagoen

paradigma

Indarrean dagoen

paradigma

ERANTZUNAERANTZUNA

ZIENTZIA NORMALA

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Indarrean dagoen

paradigma

Indarrean dagoen

paradigma

ERANTZUNIK EZ

ERANTZUNIK EZ KRISIAKRISIA

IRAULTZA ZIENTIFIKOA

IRAULTZA ZIENTIFIKOA

PARADIGMABERRIA

PARADIGMABERRIA

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)

Thomas S. KuhnThomas S. KuhnIraultza zientifikoen egitura Iraultza zientifikoen egitura

(1962)(1962)ZIENTZIA NORMALAZIENTZIA NORMALA

Komunitate zientifiko batek paradigma bat onartzen dueneko garaia.Egonkortasun aldia.

Paradigmaren ordezkapena, paradigma berri bat ezarriz.Erabateko aldaketa aldia.

ZIENTZIAREN GARAPENAZIENTZIAREN GARAPENA

Prozesu etena.Paradigmak aldatzen dira, ez dira metatzen, ordezkatu baizik.Paradigmen aukera, komunitateko barne-irizpideen eta garaiko egoera historikoaren arabera.

Imre LAKATOS(1922-1974)

Imre LAKATOS(1922-1974)

Zientzia berreraikitzerako eta ulertzeko zientzaren historia kontuan hartu behar dela azpimarratu zuen.

ZIENTZIAREN IKUSPEGI ALTERBATIBOAK

PAUL FEYERABEND(1924-1994)

PAUL FEYERABEND(1924-1994)

PAUL FEYERABEND (1924-1994)PAUL FEYERABEND (1924-1994)

Orain arteko metodologia zientifiko batek ere ez du arrakastarik izan.Historia oso komplexua da.

Ez da oso arrazoizkoa zenbait arau metodologiko hartuta zientzia

azal daitekeela ezpero izatea

“Metodologia guztiek dituzte mugak,hau da balio duen arau bakarra: denak balio du”-“Metodologia guztiek dituzte mugak,hau da balio duen arau bakarra: denak balio du”-

Feyerabend-en arabera zientzia ez da ekintza arrazionala

Feyerabend-en arabera zientzia ez da ekintza arrazionala

Gaur zientziari zaion errespetuak ez du justifikaziorik, egia-mailaren ikuspuntutik.Gaur zientziari zaion errespetuak ez du justifikaziorik, egia-mailaren ikuspuntutik.

Antzinako mitoakBudua

Zientzia Maila berean kokatzen dituMaila berean kokatzen ditu

Zientzia ez da objektiboa, teorien hautapena balio eta desiren arabera egiten baita.

FEYERABEND-enarabera

Teknologiak zientzia baldintzatzen du

aukerak eta MUGAK.Komunikabideek sustatzen

dute gehiegizko itxaropena zientziaren boterean.

• Teknologiak aurrera egitea oso garestia da industria eta gobernuen mende.

• Interes ekonomiko partikularen menpe geratzeko arriskua.

Zientziak pertsonengan eragina du

onuragarria kaltegarria

Ikerketa garatzean: ikerketa kaltegarria suertatu ahal izatekotan.Ondorioetan: aplikazioa kaltegarria izateko arriskurik egotekotan.

HAUSNARKETA HAUSNARKETA “Moratoriak”, gizarteak eta zientzialariek pentsatzeko aukera, arriskuak aurresateko.

“Moratoriak”, gizarteak eta zientzialariek pentsatzeko aukera, arriskuak aurresateko.