Trafikoa 2011 eu_mshp11-ud haurdunaldia_neure burua babesten dut eta zu babesten zaitut_mjiturralde mgil etal

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak11

00 Sarrera

01 Espazio segurua

02 Hiria esploratuko dut

03 Bakarrik, kalean barrena

04 Nire ardura ere bada

05 Bizikletaz, erabil ezazu burua

06 Neuk aukeratzen dut

07 Gidatzera!

08 Adi arriskuari!

09 Neuk erabakitzen dut

10 Alkohola eta gidatzea

11 Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut 12 Gurasoen bilera (1)

13 Gurasoen bilera (2)

14 Gurasoen bilera (3)

15 Estresa

16 Segurtasuna irakastea

17 Nire gidatzeko modua egokituko dut

18 Kristalezko bola

Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkata-logoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Herrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: EuskoJaurlaritzarenArgitalpenZerbitzuNagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ªJesúsIturraldeArriaga,MartínGilOsoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ªJesúsIturraldeArriagaetaMartínGilOsoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Inprimatzea: Sacal

ISBN: 978-84-457-3219-9

Lege-gordailua: Vi 816-2011

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra,ISO14001etaEMAS.Informaziogehiagohemen:http://www.cyclus.dk

Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 1

Norentzat

Erditzeko prestakuntzako ikastaroetan parte hartzen duten helduentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 2 ordu. = 2 ordu.

Programazioaren erabilgarritasuna

Mugikortasun seguruaren arloan, helduen prestakuntzaren ahulgunea helduengana haiengana iristeko aukera urriak dira. Horretarako aukera bat, hain zuzen, erditzeko prestakuntzako ikastaroek ematen dute. Aldi horretan, pertsonak bereziki motibatzen ditu beren seme-alaben segurtasunak; senak esaten die bestelako arazoak agertuko direla, eta arazo horietarako irtenbide egokiak aurkitu beharko dituztela. Mugikortasunaren arloan, arazo horietako batzuek zerikusia dute haurdun dauden emakumeek egiten duten segurtasun-uhalaren erabilerarekin eta, batez ere, haurrei eusteko gailuen erabilerarekin (aulkitxoak, kuxinak, eta abar). Beraz, une egokia da mugikortasun seguruaren gainean gogoeta egiteko.

Gainera, gizarte-hezkuntzako hainbat erakundeek adierazi dutenez, bide-hezkuntza familian hasten da. Hala, bada, etorkizunean istripu gutxiago izango dela bermatzekomodubikainadakoherenteizatekobeharrarenetabideandenhaurrarenosotasunfisikoalehenesteko beharraren gainean gogoeta egitea eta, horrenbestez, segurtasunean –mu-gikortasun seguruan– pentsatzen hastea.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Zaurgarritasunarenetaarriskuarenkontzientzia 3

Egokitzapena eta malgutasuna 3


1edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

Informazio orokorra

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak2


Informazioak eta kontzeptuak

- Arriskua, galzoria eta zaurgarritasuna.

- Segurtasun aktiboa eta pasiboa.

- Trafikoarenarazoaetahorreknorberaren bizitzan dituen inplikazioak ezagutzea.

- Arrisku-faktoreak.

- Erantzukizun pertsonal, legal eta soziala.

Trebetasunak

- Distantziak, denborak eta abiadurak kalkulatzea.

- Segurtasun pasiborako sistemak (kaskoa, uhala, haurrak eusteko sistemak, airbag…) ondo erabiltzea eta erabilaraztea.

- Bidaien eta ibilbideen plangintza egitea.

- Autoazterketaren bidez, norberaren mugak balioztatzea.

Balioak eta jarrerak

- Aurreratzea: segurtasuna planifikatzeaetaarriskuasaihestea.

- Autoezagutza.

- Norberaren mugak onartzea.

- Autobabesa.

- Erantzukizuna.

- Gidatze prebentiboa.

- Zirkulazio-arauensistemaonartzea, norberaren segurtasuna nahiz beste pertsonena laguntzeko.

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia3. maila: Senezko autobabesetik babes planifikatura pasatzen da trafiko-egoera ohiko-enetan.

Edukiak, gaitasunen arabera



informazioorokorra

- Aldaketekiko erresistentzia: zer esan nahi duen eta nola azaltzen den.

- Ohiturarenkontzeptua.

- Prebentzioa arriskuari aurrea hartzeko.

- Prebentziorako ohiturak eta estrategiak.

- Arazo beraren aurrean estrategia berriak aztertzea eta barneratzea.

- Norberaren sinesmenak eta pertzepzioak zalantzan jartzea.

- Ohiturakmugikortasun-egoeraberrietara egokitzea.

- Berria den horretarako irekitasuna, egokitzapena eta malgutasuna.

- Autobabesa.

Egokitzapena eta malgutasuna3. maila: Automatikoki aplikatzen du bere estrategia propioa, mugikortasun-egoera ezberdinetara egokitzeko, arriskuei aurrea hartuz.


Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut 2 ordu

1.1. jarduera Zeregindezakethaurtxoaosasuntsuizangodelaziurtatzeko? Elkarrizketa gidatua eta ideia-jasa 30’ 1.2. jarduera ZeregingodutUnairekin? Dilema morala 40’

1.3. jarduera Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak Taldeko eztabaida eta erakustaldia 50’


Programazioaren helburu orokorrak• Haurdun dauden emakumeek ibilgailuan duten segurtasunaz gogoeta egitea.

• Segurtasun pasiboko babes egokia haurdun dauden emakumeentzat zein bidean diren haurrentzat beharrezkoa dela ohartzea.

• Haurdun dauden emakume eta haurrentzako segurtasun pasiboko gailuen erabilera erregulatzen duen araudia ezagutzea.

•Haurrakeustekogailuhomologatuajartzekoetagailuarenfuntzionamenduaulertzekogai izatea.



informazioorokorra


Helburuak:• Haurdunaldiak eta ama edo aita izateak berekin dakartzan aldaketen gainean gogoeta

egitea.•Gureerabakietangeuresegurtasunaetahaurtxoarensegurtasunaerreferentzia-pun-

tutzat hartzeko beharraz gogoeta egitea.

Metodoa: Elkarrizketa gidatua eta ideia-jasa.

Nola egin:Elkarrizketa gidatua.Hezitzaileak bere burua aurkeztuko du, eta gonbit egingo die emakumeei beren haurdu-naldiari buruzko galderei erantzun diezaieten:

1. Saioa. Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut


1.1. Jarduera. Zeregindezakethaurtxoaosasuntsu izangodelaziurtatzeko?



informazioorokorra

30 minutu

• Zermoduzzaudete?• Zermoduzmoldatzenzaretehaurdunaldian?•Noizizangoduzuehaurtxoa?•Mutilaalaneskaizangoda?• Zerizenjarrikodiozue?


Gero, haurdun geratu zirenetik bizitzan esperimentatu dituzten aldaketez galdetuko die hezitzaileak:

Maiz, eman ohi dituzten erantzunak erretzeari eta alkohola edateari uztea, logura handiagoa dutela eta arropa aldatzeari loturikoak izaten dira, besteak beste. Elkarrizketa haurtxoaren osasunaren gaineko kezkara bideratzen saiatuko da hezitzailea.

Ideia-jasa.

Hezitzaileak haurdun dauden emakumeei proposatuko die aipa ditzatela «haurtxoa osasuntsu izango dela ziurtatzeko egin ditzakezuen gauzak, orain edo gero».

Hezitzaileak arbelean idatziko ditu erantzun guztiak, eta arretaz aztertuko du ea haurdun dauden emakumeentzako uhala eta haurrak eusteko gailuak aipatzen dituzten ala ez. Hori abiapuntu hartuta, elkarrizketa egingo dute, gure erabakietan segurtasunari ematen diogun garrantziari buruz.

•Aldatualdaezerzurebizitzan,haurdunzaudenhilabeteotan?•Aipatuegunerokobizitzangertatudenaldaketarenbat;zeraldatuda,zurebizitzan?

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut 1


Helburuak:• Gauzak egiteko izaten ditugun arrazoien gainean gogoeta egitea.• Zirkulazio-istripuen arriskua eta istripuen ondorioak ulertzeko dugunmodua balioz-

tatzea.

Metodoa: Dilema morala.

Nola egin:Hezitzaileak dilema bat zer den azalduko die: dilema istorio bat da, eta horren gaineko erabaki bat hartu behar da, baina bi aukera baino ez dira izaten. Bi aukeretako bat hautatu behar da; biak dira onargarri, eta aldeko eta kontrako arrazoiak dituzte.

Dilema zer den azaldu eta gero, hezitzaileak eranskinean jasotako istorioa kontatuko die ( DVDa, edo liburuxka honetako 7. orrialdea).

Istorioa irakurri edo kontatu ondoren, parte-hartzaileak lerroan jarriko ditu hezitzaileak, eta lehenengo aukeraren alde daudenei bere eskuineko aldean jar daitezen eskatuko die (oporretara joatea, Unairi txertoa jarri gabe), eta bigarren aukeraren aldekoei ezkerreko aldean jartzeko esango die (Unairi txertoa jartzera joatea, aulkitxorik gabe).

Bi aukerak sortu direnean, azpitaldeak egingo dira (lau eta sei pertsona artean izango ditu azpitalde bakoitzak), bi aukeretan azpitalde-kopuru berdintsua izan dadin saiatuz.

Azpitalde bakoitzak bere aukera hautatzeko izan dituen arrazoien gainean gogoeta egingo du. Azpitalde bakoitzeko bozeramaileak beren arrazoiak azalduko dizkio talde osoari.

Bozeramaile guztiek azalpenak eman eta gero, eztabaida egingo dute talde handian, eta parte-hartzaile bakoitzak arrazoien alde edo kontrako iritzia emateko aukera izango du.

Eztabaidan, parte-hartzaileetako edozein lekuz alda daiteke, baldin iritzia aldatzen badu. Hezitzaileak neutral izan beharko du, eta dilema ebatzi gabe utzi beharko du saioa amaitzen denean.



1.2. Jarduera. ZeregingodutUnairekin?

edukiak, gaitasunenarabera


informazioorokorra

DVDEranskina: Zer egingo dut Unairekin?

1

40 minutu



LeireketaJonekUnaiizenekohaurtxoadute.Normalean,batakzeinbesteakeramatendu Unai pediatrarenera osasun-azterketa egiteko, baina gaur Leirek eramango du.

Osasun-azterketazgain,Unaikegutegianezarritakotxertoakhartubeharditugaur,baietabestetxertobatere,espezifikoa,familiarekinbidaiatuahalizateko.

Izan ere, Leirek eta Jonek saria irabazi dute zozketa batean, eta Kenyarako safarifotografiko bat tokatu zaie, familia osoarentzat. Ilusio handia egin die bidaiak, etabadaramatzate zenbait aste guztia prestatzen.

Leirek, eguna aprobetxatu ahal izateko, pediatrarenerako ordua 13:45ean eskatu du, kontsultak 14:00etan bukatzen baitira.

Atzo, Leire berandu oheratu zen, maletak egiten eta azken xehetasunak prestatzen ibili baitzen. Izan ere, gaur arratsaldean bertan joan behar dira aireportura, 18:00etarako.

Goizean,JoneklantokianutziduLeire,etahaurraaitona-amonekin,Leireklanegitenduen tokitik oinez bost minutura bizi baitira. Plangintza egin dute: Leirek haurra hartu eta osasun-zentrora eramango du; osasun-zentroa 12 kilometrora dago, eta zirkulazio handi samarra izaten den tokiko errepide batetik joan behar da.

Leire 12:50ean irtengo da lantokitik, eta denbora nahikoa izango du aitona-amonen etxera lasai-lasai joateko. Iritsi da aitona-amonen etxera, eta haurrak lo hartu berri du kapazuan. Leirek osasun-kontrolaren txartela aztertu du, eta autoko giltzak eskatu dizkio aitonari. Aitonak tailerrera eraman behar izan duela esan dio, baina amonaren autoa alboko kalean dagoela, aparkatuta.

Leirek kapazuan darama Unai; presaka doaz orain, denbora aurrera baitoa. Leire amonaren autora iritsi denean, harri eta zur gelditu da:

Aitonaren autoa tailerrera eraman dutenean, ez dira gogoratu Unairen aulkitxoa kentzeaz, eta bertan geratu da aulkitxoa; alegia, amonaren autoan ez dago haurrak eusteko inolako gailurik.

Unai lo dago kapazuan oraindik, eta Leirek ez du astirik aitona-amonei laguntza eskatzeko. Leku hartatik ez da taxirik ibiltzen, eta ez dago inor, laguntza eskatzeko ere.

Leirek ez daki zer egin. Bi aukera baino ez ditu: Unai kapazuan duela amonaren autoan joan, baina Unai lotu gabe; edo haurra pediatrarenera ez eraman eta, beraz, Unai txertorik hartu gabe eraman Kenyara.

Zureustez,zeregingoduLeirek?

Eranskina. Zer egingo dut Unairekin?

1


Helburuak:• Haurrak eusteko gailuak eta, haurdunaldian, segurtasun-uhala behar bezala erabiltzeak

duen garrantzia balioestea.• Erabilgarri dauden haurrak eusteko gailu motak ezagutzea, eta haietako bakoitza zein

pisu eta adineko haurrentzat den egokia jakitea.• Haurrak eusteko gailu bat behar bezala jartzea.• Haurdun dauden emakumeentzako uhala behar bezala jartzea.

Metodoa: Taldeko eztabaida eta erakustaldia.

Nola egin:Aurreko jarduerako dilema moralak bidea eman behar du haurdun dauden emakumeen segurtasun pasiboari (uhala) eta haurren segurtasun pasiboari (haurrak eusteko gailuak) buruzko taldeko eztabaida hasteko.

Parte-hartzaileek lege-araudia aipatzen dutenean, hezitzaileak aukera hori baliatuko du ZirkulaziokoAraudiOrokorreko117.artikuluarenkopiabanaemateko(ikus1.eranskina)( DVDa, edo liburuxka honetako 10. orrialdea).


1.3. Jarduera. Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak 50 minutu


edukiak, gaitasunenarabera


informazioorokorra 1



Hezitzaileak eztabaida bideratuko du haurdun dauden emakumeentzako uhal-motak aipa ditzaten. Horretarako, 2. eranskina erabil dezake ( DVDa, edo liburuxka honetako 11. orrialdea). Halaber, oso baliagarri izan daiteke mota horietako uhalen bat gelan bertan izatea, haurdun dauden emakumeek proba dezaten.

Gero, hezitzaileak haurrak eusteko askotariko gailuetara bideratuko du eztabaida. Horretarako, 3. eranskina erabil dezake ( DVDa, edo liburuxka honetako 12. orrialdea).

Erakustaldirako, komeniko litzateke ibilgailuko eserleku bat, haurrak eusteko gailuren bat edo zenbait eta talde bakoitzerako egoki izango diren panpinak izatea gelan bertan.

Hezitzaileak parte-hartzaileei proposatuko die haurrak eusteko gailuak jartzen saia daite-zela. Boluntariorik ez badago, hezitzaileak berak egingo du.

Orobat,taldearekinbateraaztertukodueaaulkitxoaondojarritadagoenalaez.Horre-tarako, indarrez mugitzen saia daiteke.

Aulki bakoitzarekin eta askotariko panpinekin saiakuntzak egingo dituzte. Azkenean, ohartu behar dira aulkitxoa panpinari egokitu behar zaiola.

DVDEranskina: Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak

1



1. Ibilgailuetako gidariek eta bidaiariek homologatutako segurtasun-uhalak derrigorrez erabili behar dituzte, hiri barruko zein hiriarteko bideetan, eta behar bezala lotuta. Betebehar hori, segurtasun-uhalei dagokienean, ez da nahitaezkoa izango instalatuta ez dituzten ibilgailuetan.

Dena den, 135 zentimetroko edo gutxiagoko altuera duten adingabeek haurrak lotzeko sistemak erabili behar dituzte eta ibilgailuan jartzeko orduan, hurrengo ataletan ezarritakoa bete behar dute.

2. Bederatzi plazatik (gidaria barne) gorako ibilgailuetan, gidariak, talde-gidariak edo taldeko ardura daukan pertsonak bidaiariei jakinaraziko die segurtasun-uhalak edo haurrak lotzeko beste sistema homologatu batzuk derrigorrez lotuta eraman behar dituztela, horretarako ikus-entzunezko baliabideak, kartelak edo piktogramak erabiliz, [...].

Ibilgailu horietan, 1. ataleko bigarren paragrafoak aipatzen dituen bidaiariek, hiru urte edo gehiago dituztenek, beren altuerari eta pisuari egokitutako haurrak lotzeko sistema homologatuak erabili behar dituzte. Horrelako sistemarik eduki ezean, segurtasun-uhalak erabili behar dituzte, baldin eta beren altuerarako eta pisurako egokiak badira.

3. Bederatzi plazara arteko (gidaria barne) ibilgailuetan, 1. ataleko bigarren paragrafoakaipatzen dituen bidaiariek beren altuerari eta pisuari egokitutako haurrak lotzeko sistema homologatuak erabili behar dituzte.

Bidaiari horiek atzeko eserlekuetan joan behar dute. Salbuespen gisa, aurreko eserlekuan joan ahal dira, baldin eta beren altuerari eta pisuari egokitutako haurrak lotzeko sistemak erabiltzen badituzte, egoera hauetan:

1. Ibilgailuak atzeko eserlekurik ez duenean.

2. Atzekoeserlekuguztietan1.atalekobigarrenparagrafoakaipatzendituenadingabeakdaudenean.

3. Eserleku horietan haurrak lotzeko sistema guztiak jarri ezin direnean.

Aurreko eserlekuetan jarrita badaude eta ibilgailuak aurreko airbag-sistema badauka, atzera begirako lotzeko sistemak erabili ahal izateko, airbag-sistema desaktibatu behar da.

4. Haurrak lotzeko sistemak ibilgailuan instalatzean beti fabrikatzaileak, eskuliburu, liburuxka edo argitalpen elektroniko baten bidez emandako jarraibideei jarraitu behar zaie. Jarraibideetanazaldukodanolaetazeinibilgailumotatanerabildaitezkeenmoduseguruan.

5. Segurtasun-uhalik eta haurrak lotzeko beste sistema homologatu batzuk instalatuta ez izatea edo ez erabiltzea arau-hauste larria edo oso larria izango da, testu artikulatuaren 65 artikuluak 4.h eta 5.ll ataletan, hurrenez hurren, ezarritakoaren arabera.”

1. eranskina. Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak

ARAUDIA“117. artikulua. Segurtasun-uhalak eta haurrak lotzeko sistema homologatuak

(2015eko urriaren 1ean indarrean sartu zen Araudiari egokituta)



Haurdun dauden emakumeentzako uhalei buruz gehiago jakin nahi izanez gero, jo honako hel-bide hauetara:

http://www.besafe-international.com/BSPregnantEstudios.asp/cinturon-embarazadas-race2.pdfhttp://www.besafe-international.com/uploads/docsdescargas/cinturon-embarazads-race3.pdfhttp://www.besafe-international.com/uploads/docsdescargas/estudiosvolvo.pdf

Ikerlanek erakutsi dutenez…

a) Segurtasun-uhalaERABILTZENduenemakumebakoitzeko segurtasun-uhalikERA-BILTZENEZdutenHIRUemakumekjasatenduhaurdunaldi-etendura,zirkulazio-ez-beharretan.

b) Zirkulazio-ezbeharretatik kalterik gabe irten diren emakume gehienek segurtasun-uhala ERABILI zuten ezbeharraren unean.

c) Kareneko lesioak ohikoagoak izaten dira segurtasun-uhalik ERABILTZEN EZ dutenemakumeengan.

d) Fetuak zuzeneko lesioa jasan duen kasu gehienetan, emakumeek ezbeharraren uneanEZzutenERABILIsegurtasun-uhalik.

e) Hiru puntudun segurtasun-uhala (bi banda dituena: bata behean –pelbisekoa– eta besteagoian,–toraxeko–)BOSTaldizseguruagoadabipuntudunuhalabaino(bandabakarra duena: behean, pelbisekoa).

f) Haurdundaudenemakumeenehuneko2edo3kizatenduzirkulazio-ezbeharrenbat,haurdunaldian.

2. eranskina. Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak.Haurdun dauden emakumeentzako uhalak

Iturria: RACEren ikerlana

Gaizki jarrita Ondojarrita

1



3. eranskina. Proba ditzagun haurrak eusteko gailuak.

ADINGABEAK GARRAIATZEKO ARAUDIA

Atzeko eserlekuetan: haurrak lotzeko sistema homologatuekin.

Segurtasun uhalarekin aurreko etaatzeko eserlekuetan.

9 eserlekura arteko ibilgailuak

HOMOLOGATUTAKO AULKI MOTAK

135 cm edo gutxiago neurtzen duten adingabeak

135 cm baino gehiago neurtzen duten adingabeak

AULKIAK PISUAREN ARABERAECE R44/04 HOMOLOGAZIOA

AULKIAK ALTUERAREN ARABERA(I-SIZE) ECE R129 HOMOLOGAZIOA

135

cm 13

5 cm

0-13 Kg0 eta 0+ taldeak

9-18 Kg1. taldea

15-36 Kg2. eta 3. taldeak

SALBUESPENAK:– ibilgailuak atzeko eserlekurik ez izatea.– atzeko eserleku guztiak okupatuta egotea, lotzeko sistema

homologatuak daramatzaten adingabeekin.– atzeko eserlekuetan haurrak lotzeko sistema guztiak ezin

instalatu ahal izatea.

Government & Nonprofit

Trafikoa 2011 eu_mshp11-ud haurdunaldia_neure burua babesten dut eta zu babesten zaitut_mjiturralde mgil etal