•Definizioa:oOrdenagailua funtzionarazten duen alderdi logikoen multzoa

• Firmwarea (drivers): o Ordenagailuak, konektatutako

gailuak igartzeko behar dituen programak.

• Aplikazioak eta programakProgramak: ordenagailuak

interpretatu eta exekutatu dezakeen agindu multzoa.Adb: bios, etxetresna baten programa.

Aplikazioak: Funtzio zehatz baterako erabiltzen diren programak: adb: testu prozesatzailea

• Sistema eragileak:o Ordenagailua funtzionatzeko software nagusia eta funtsezkoena da.o Programez eta funtzioz osaturik dago.o Funtzioa:

Erabiltzailea eta hardwaren arteko interfaz (komunikazioa). Hardwarea eta programa guztiak kontrolatu eta funtzionarazten

ditu. Aplikazioen eta informazioa biltegiratzearen kudeaketaz

arduratzen da.

Sistema eragileak: Sailkapena

• Erabiltzaile bakarreko SE(1) / Erabiltzaile anitzeko SE (2)1.Sistemarekin erabiltzaile bakarra egiten ahal du lan.2.Datu eta errekurtsoak erabiltzaile desberdinen artean

konpartitzen dira.• Monoataza (1) / Multiataza (2)

1.Prozesadoreak bere denbora ataza bakar bati eskaintzen dio.2.Ataza bat baino gehiago burutzeko ahalmena du (denbora

banatu egiten da ataza desberdinen artean). Programa bat baino gehiago aldi berean erabiltzea ahalbidetzen da.

ADIBIDEAK• Erabiltzaile bakarrarentzako

eta ataza bakarrerakoak: PDAk erabiltzen dituztenak, MS-DOS.

• Erabiltzaile bakarrarentzako baina aldi berean hainbat ataza kudeatzen dituztenak: mahai gaineko ordenagailu pertsonalek eta ordenagailu eramangarriek: Windows XP edo MacOS.

• Sistema eragileak:

MS-DOSWINDOWSMAC OSUNIXGNU/LINUX

MS-DOS sistema eragilea• MicroSoft Disk Operating System• Erabiltzaile bakarrekoa eta Monoataza• Erabilpena

o Diskoko datuen kudeaketao Periferikoen arteko datu transferentzia

• Programen karga eta exekuzioa• Windows-aren oinarria.

WINDOWS SISTEMA ERAGILEA• Ingurune grafikoa.• Sagua edo pareko zerbait behar du.• Programa bat baino gehiago aktibatuta mantentzeko

aukera: multiataza.• Erabiltzaileak programa batetik beste batera

edozein unetan pasa daiteke.• Gaur egun oso zabaldua ordenagailu pertsonalen

atalean.

• Bertsioen zenbakiak• Bateragarritasuna

Mac Os sistemaeragilea

• Apple-ren sistema eragilea eta beraz Appleren ordenagailuetan erabiltzera zuzendua.

• Unix-en oinarrituta dago. • Grafikoki, oso indartsua eta erakargarria.

Interfaz grafikoa erabiltzen lehena izan zen.

• Teknikoki ere oso sistema eragile ona da, oso egonkorra delako

• “Snow Leopard” izeneko 10.6 bertsioa da berriena.

Unix sistema

• 1970eko hamarkadan Bell laborategietan.• Hainbat erabiltzaile eta hainbat ataza aldi berean onartzen dituena. • Goi-mailako programazio-hizkuntza batean idatzitako lehena. (edozein

ordenagailutan funtzionatzeko aukera) • Malgutasunak eta merkeak; unibertsitate-munduan nagusi. • Bell laborategiek iturburu-hizkuntzan zabaldu; edonork molda lezakeela

bere beharretarako. Estandarizatzeko premia sortu zen.

GNU/Linux

• Kode irekiko sistema eragilea, librea eta dohakoa.

• Multiataza, erabili anitzekoa eta momentuz oso segurua.

• Banatzaileako Windows: microsoft

o Linux: Red Hat (enpresek eskaintzen duten GNU/Linuxetatik

erabilienetarikoa) Ubuntu (Debia-en oinarritua oso edatua egun) Debian (guztiz askea dena)  OpenSuSE (SuSE-ren bertsio askea) "SuSE" (bertsio komertziala, ez guztiz askea) Mandriva (Free bertsioa guztiz askea, eta Powerpack

bertsioak ez dira guztiz askeak)  Fedora Core (Red Hataren SE askea) Gentoo

• Software librea, pribatua eta dohainekoa: o Pribatua: enpresa batek garatu eta

saldu egiten du.o Librea: behin eskuratu ondoren

erabili, kopiatu, aztertu, aldatu eta libreki birbanatu daiteke.

o Dohainekoak: dirurik ez dute balio, baina erabiltzaileek ezin dute eraldatu.

• Software librearen baldintzak: o Aplikazioa exekutagarria izan behar du.o Aplikazioa aztertu eta aldatu ahal izatea,

horretarako iturburu kodeak eskuragarri egon behar du.

o Kopiatu ahal izatea.o Aplikazioa hobetu eta hobekuntza horiek

argitaratzea.

• LIZENTZIAKo Software egilea eta software

erabiltzailearen arteko kontratua da.o Bertan erabiltzaileak software hori

nola erabili ahal duen zehazten da.

• ARTXIBO SISTEMA• Definizioa: Informazioa gorde eta aldatzea ahalbidetzen

duen estruktura da.• Partizio bat erabili ahal izateko ze artxibo sistema

kudeatuko duen definitu behar dugu. Prozesu honi, partizioari formatoa ematea esaten zaio.

• Artxiboa edo fitxeroa: Izena eta extensioa bitartez izendatzen dugun informazio multzoa da