Aztertutako laginen KONPOSAKETA 2013 Ai Laket!!

1. Ai Laket!! C/ Calle Fundadora Siervas de Jesús nº 40, bajo · 01001 Vitoria-Gasteiz · (+34) 945 23 15 60 · www.ailaket.com

Aztertutako laginenKONPOSAKETA

2013


AURKEZPENA 3

1. SARRERA 4

2. AZTERTUTAKO SUBSTANTZIAK 4

3. LABORATEGIRA BIDALITAKO LAGINAK

3.1 SGIKER BITARTEZ ANALIZATUTAKO LAGINAK

3.2 2013AN ANTZEMANDAKO SUSTANTZIA BERRIEN ZERRENDA

3.2 GC-FID TEKNIKAREN BITARTEZ ANALIZATUTAKO LAGINAK

7

8

10

4. ANALISIEN EMAITZAK

4.2 KOKAINA TxOSTENA

4.1 KALAMUA TxOSTENA

14

11

4.3 IANFETAMINA TxOSTENA 20

4.4 ESTASI TxOSTENA 25

4.5 KETAMINA TxOSTENA 28

4.6 BESTELAKO SUBSTANTZIEN TxOSTENA 30

5. ERANSKINAK

6. ESKERTZEAK

35

37


AURKEZPENA

Honako lana Ai Laket!! elkarteak EAEn kudeatutako prebentzio programetan bildu eta aztertutako 1.102 substan-

tziekin burutu da. Lagin hauek berezko teknika analitikoekin aztertzeaz gain (kolorezko erreaktiboak eta geruza

meheko kromatografia), 321 lagin bildu dira gerora kuantitatiboki aztertzeko (Erresonantzia Magnetiko Nuklearra-

ren teknikaren bidez). Baita 45 kanabis lagin jaso dira ere Gas Kromatografia teknikaren (GC-FID) bitartez kuatita-

tiboki analisatzeko.

Txosten honek purutasunari, aizunketari eta toxikotasunari buruzko informazio pribilegiatua eskaintzen digu. Aisial-

diko drogen erabilerarekin lotutako arriskuak murrizteko balio handiko informazioa hain zuzen.


1. SARRERA

Objektibotasunez eta zorroztasunez drogekin lotutako prebentzio ikuspuntu batetik aritzeko, ezinbestekoa da dro-gen legez kanpoko merkatua ezagutzea. Osasun kontrolik gabeko merkatuak, substantziak ekoiztu eta banatzen dituztenen praktikak ahalbidetzen ditu, erabiltzaile askorentzat arriskutsua suertatuz.

Duela 11 urtetik substantzia toxikoen detekzio goiztiarrerako pribilegiozko zerbitzu batekin elkarlanean gaude, Euskal Herriko Unibertsitateko Ikerkuntza Zerbitzuko (SGIker) duen Errosonantzia Magnetiko Nuklearraren zerbitzuarekin alegia. Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoaren eta Adikzioen Zuzendaritzaren eta EHUaren arteko hitzarmenari esker kalitatezko analisi zerbitzu azkar eta eraginkor batekin aritzen gara. EHUko laborategiko analisien emaitzak eremuan bildutakoekin alderatzen dira, eman daitezkeen aizunketei buruz ohartaraziz eta estatuko eta europako datu ofizialekin konparatuz.

2013. urtean Ai Laket!! elkarteak RENOVATIO Fundazioarekin hitzarmen bat izan du kanabis laginen analisiak egin ahal izateko. Elkarlan honi esker gure proiektuetan jasotako 45 lagin kuantitatiboki analisatu ahal izan ditugu. GC-FID teknika bitartez honako kanabinoide hauek jakin ahal izan dira: ∆9-THC, CBN, CBD, CBG, THCV y CBDV.

2. LEKUAN BERTAN AZTERTUTAKO SUBSTANTZIAK

Substantzien konposaketaren inguruko ikuspegi orokorra izateko eta hau eremuan eginiko esku-hartze gehienen ardatza dela kontuan izanda, egindako analisi guztiak aintzat hartuko ditugu.

Ondoko taulak 2013 urtean zehar analisi kualitatiboen bidez eskuratutako emaitzak erakusten dizigu:


SUBSTAN-TZIAK

EMAITZAK ZB-KIA.

SUBSTAN-TZIAK

EMAITZAK ZB-KIA.

HAxIxA AZTERTUTAKO LAGINAK 187 mARIHUANA AZTERTUTAKO LAGINAK 273

PSIKOAKTIBITATE ALTUA 111 PSIKOAKTIBITATE ALTUA 171

PSIKOAKTIBITATE ERTAINA 69 PSIKOAKTIBITATE ERTAINA 77

PSIKOAKTIBITATE BAXUA 7 PSIKOAKTIBITATE BAXUA 25

KOKAINA AZTERTUTAKO LAGINAK 157 ANFETAmINA AZTERTUTAKO LAGINAK 310

KOKAINA 74 ANFETAMINA 126

KOKAINA + LEBAMISOLA 12 ANFETAMINA + KAFEINA 142

KOKAINA + SOILIK ANESTESIKOA 3 ANFETAMINA + BESTE KONBINAKETAK 39

KOKAINA + SOILIK ANALGESIKOA 6 NEGATIBOA ANFETAMINAN 3

KOKAINA +BESTE KONBINAKETAK 57

NEGATIBOA KOKAINAN 5

ESTASIA AZTERTUTAKO LAGINAK 103 KETAmINA AZTERTUTAKO LAGINAK 34

MDMA 97 KETAMINA 32

MDMA + BESTE BATZUK 1 KETAMINA + BESTE BATZUK 1

NEGATIBOA MDMA-N 5 NEGATIBOA KETAMINAN 1

bESTE bATZUK

AZTERTUTAKO LAGINAK 38

METANFETAMINA 1

HEROINA 8

OPIOA 6

LSD-A 4

ONDDOAK 2

RC-AK 10

BESTE BATZUK 7

Tabla 1. LEKUAN bERTAN EGINIKO ANALISIEN EmAITZAK


1 grafikoa. 2013AN KUALITATIbOKI AZTERTUTAKO LAGIN KOPURUA ETA mOTA


3.1 SGIker BITARTEZ ANALIZATUTAKO LAGINAK

EMN zerbitzura bidalitako lagin guztien kopurua 321ekoa izan da, anfetamina izanik gehien aztertutako substan-tzia 166 analisiekin, kokainak jarraituta 67rekin, ondoren estasia 32rekin, eta ketamina 18rekin. Baita ere bestelako substantzien 38 analisi egin dira (heroina, opioa, research chemicals, metanfetamina, mongiak eta beste batzuk).

3. LABORATEGIRA BIDALITAKO LAGINAK

2. grafikoak analisi kuantitatiboa egiteko laborategira bidalitako laginen kopurua eta mota isladatzen du. Honek laginaren irudi osoagoa eskainiko digu, kalean erabiltzen diren substantzien kalitatearen inguruan informazio ze-hatza ematen baitigute.


Aurten 11 sustatzia berri antzeman eta identifikatu egin dira. Urtero urtero sustantzia berrien zerrenda handitzea doa, datu base zabal eta zehatzean bilakatzen ari delarik. Sustatzi hauen artean aukitu ditzakegu: Printzio aktiboak, aizuntzaileak, diluitzaileak edota erreakzio hondarrak.

Printzipio aktiboak:

4-ACO-DET (4-Acetoxy-N,N-diethyltryptamine): 1958. Urtean Albert Hoffman sintetizatu-tako triptamina bat da. Bere efektuak psikodelikoak bezala deskribatzen dira.

Efedrina: nerbio-sitema zentralaren bizigarria da. Alkaloide honek ekialde urrenean me-dikuntza tradizionalean erabilitako landara-espezietan aurkitzen da.

2CD (4-methyl-2,5-dimethoxyphenethylamine): 2CBren antzerako efektuak dituen sus-tatzia kimiko ez-ohikoa da.

metilfenidatoa: Arreta Galeragatiko eta Hiperaktibitateagatiko Asalduraren tratamenduan erabiltzen ohi den botika psikoestimulatzailea da.

3.2 2013AN ANTZEMANDAKO SUSTANTZIA BERRIEN ZERRENDA


1,4-butanodiola: industrian erabiltzen den disolbatzaile organikoa. Gure gibelan GHB be-zala metabolizatzen den einean kontsumitzerakoan efektu psikoaktiboak eragin ditzake.

Aizuntzaileak:

Taurina: gure gorputzak ekoizten duen oinarrizko aminoazidoa. Bihotz zeregina areagotzen du.

metamizola: Nolotil® bezala ezagutzen den pirazolonen familiako botika. Bere ohiko era-bililerak honako hauek dira: Analgesikoa, antipiretikoa eta espasmolitikoa.

Creatinina: creatinaren degradazioa dela eta sortzen den konposatu organikoa.

Excipientes:

Sodio karbonatoa: gatz zuri eta zehargia da. Sustatzia honek laginaren beste osagaiekin erreakionatzen du eta honen ondorioz pHa igo dezake modu arriskutsuan gure organis-morako.


Sintesi-hondarrak:

N-formilafetamina: anfetaminaren sintesian agertzen den bitartekaria.

N-acetilanfetamina: anfetaminaren eratorria, eragin ahulagoa izan dezakedana.

3.3 GC-FID TEKNIKAREN BITARTEZ ANALIZATUTAKO LAGINAK

Ai Laket!! elkartearen proiektu desberdinetan jasotako laginak gehien bat erretxinak edo haxixa (55%a) izan dira, beste guztiak loreak edo marihuanak (%43ª) izan direlarik. Ez dira jaso oliorik.


4. ANALISIEN EMAITZAK

4.1. KALAMUA

Egiten dugun haxix eta marihuanaren analisiak kanabinoide garrantzitsuenen nagusitasuna somatzen du (THC, CBN edo CBD). THC-ak psikoaktibitate potentzia handiagoa badu ere, kalamuaren psikoaktibitatea kalkulatzerako orduan kanabidiolarekin (CBD) eta kanabinolarekin (CBN) duen elkarrekintza kontuan izan behar da, hauek lehe-naren eraginak baldintzatzen baitituzte, potentzia handituz edo txikituz, euren agerpen handiagoaren edo txikia-goaren arabera.

Bi aurkezpen kanabikoak, erretxina zein marihuana itxuran, gehien erabilitako legez kanpoko substantziak dira, eta bi aurkezpenak batuta baita aztertuenak ere. Jarraian 3. grafikoak azken hiru urteetan egindako analisien kopurua-ren eta moten konparaketa egiten du:

3. grafikoa 2013KO ANALISI KANAbIKOEN KOPURUA ETA mOTA

OROKORRA 2011 OROKORRA 2012 OROKORRA 2013


Analizatutako marihuana lagin kopurua egonkortu egin da %60an. Azkenego urteetan emandako marihuana lagi-nen kopuruaren igoera autolandaketarako ohituraren hazkundearekin erlazionatuta dagoela ematen du.

Egindako analisien emaitzak baloratzerako orduan haxix eta marihuana laginetan emandako psikoaktibitate maila ikus daiteke, eta 4. grafikoan aurreko bi urteetan eskuratutako datuekin konparatu:

4. grafikoa. 2011, 2012 ETA 2013KO KALAmU LAGINEN PSIKOAKTIbITATE mAILAK

2011 2012 2013

Ondorioztatzen dugu orokorrean kalamuaren psikoaktibitatea handituz doala, nahiz eta egindako kolorezko ana-lisien teknikak nolabait mugatzen gaituzten. Honi lotuta haxixezko 187 laginetatik soilik 7k psikoaktibitate baxua aurkezten zutela nabarmentzen dugu, aztertutako haxixezko laginen %3a hain zuzen ere.


Haxixezko 187 laginei dagokienez, aipatzekoa da gehiengoa, %59a, psiaktibitate maila altua duela, eta bakarrik %4a psikoaktubitate baxukoak.

marihuanazko 273 laginetatik %63ak psikoaktibitate altua erakusten zuten. Nahiz eta psikoaktibitate baxuko mari-huana laginak %9 ingurukoak izan, azpimarratu daiteke hauetako kasu gehienak bilketa garaian eman direla, lagi-nak oraindik erabateko potentziala garatu baino lehen. Hau dela eta, ondo lehortuz gero psikoaktibitate handiagoa izango luketela ondorioztatzen dugu.

RENOVATIO Fundazioaren hitzarmenaren ondorioz aurten lehenego aldiz GC-FID teknikaren bitartez kuantitatibo-ki analizatu ahal izan dira kanabis laginak.

Jarrain ikus ditzazkegu formatuaren arabera lortutako emaitzak:

KANABINOIDEAK LOREETAN THC CDB CBN CBG THCV CBDV

ANTZEMAN EGIN DIREN LAGIN KOPURUA 20 20 19 20 17 2

BATAZ BESTEKOA 14,63 0,41 0,28 0,49 0,29 0,72

KANABINOIDEAK ERRETxINETAN THC CDB CBN CBG THCV CBDV

ANTZEMAN EGIN DIREN LAGIN KOPURUA 26 26 26 24 20 11

BATAZ BESTEKOA 18,71 5,85 1,62 0,96 0,73 0,09

Oso deigarria da loreetan aurkitutako THC-aren bataz besteko portzentai altua (%14,63a). Erretxinetan aldiz nabar-mendu behar da THC mailaren bataz besteko baxua, eta CBD-aren maila altua. Azpimarratu behar da ere erretxina laginetan ez-ohikoa den CBDV kanabinoidea askotan antzeman dela.


4.2. KOKAINA

Kokaina klorhidratoa kolore zuriko konposatu organikoa da. Hauts itxuran aurkezten da, orokorrean kristalizaturik. Prozesu kimiko batekin koka hostotik eratorria da eta landareak dituen 17 alkaloideetako bat da.

2013an zehar kualitatiboki 157 lagin aztertu dira eta 67 kuantitatiboki.

Lekuan bertan egiten dugun analisiaren bidez (geruza meheko kromatografia) momentuan hauek bezalako ai-zuntzaileak aurkitu ditzazkegu: fenazetina, lidokaina, kafeina, lebamisola, benzokaina, prokaina eta parazetamola. Analisi honetaz gain laginen purutasunaren nolabaiteko gerturapena egin dezakegu. Analisi bat ala bestea egitea erabiltzailearen erabakia da, nahiz eta maiz bi analisiak egiten diren, osagarriak baitira.

Osagai batzuk lagin gehienetan amankomunak dira, besteak beste ezpurutasun naturalak, erreakzio ezpuruta-sunak eta diluitzaileak, gerora laborategian eginiko analisi kuantitatiboetan aurkitzen direnak.

Analisi kualitatiboetan laginen %53ak nolabaiteko aizunketa zutela ikusi dugu, lebamisola izanda gehien aurkitu-takoa, nahiz eta kasu gehienetan aizuntzaileen bestelako konbinaketak aurkitu, zehazki kasuen %45etan. Dena den, kontuan izan behar da pertsona guztiek ez dutela aizunketa proba egin nahi, batez ere kokaina bezalako substantzia garestien kasuan, eta honenbestez portzentaia hauek ziurtasunez handiagoak liratezke.

2012 urtean kokaina laginetan lebamisola aizuntzaile gisa lehen aldiz aurkitu genuenetik geroz eta gehiago agertzen ari dela ikusten ari gara. Zehazki, 2012ko analisi kuantitatiboetan lagin guztien %76etan aurkitu zen eta 2013an %84etan.

Azpimarragarria da ere analisi kuantitatiboarekin 6 laginek ez zutela printzipio aktiborik erakutsi (iruzurrak). Kasu hauetan laginek aizuntzaile proportzio ezberdinak aurkezten zituzten.


Guztira 67 kokainazko lagin kuantifikatzera bidali dira, kokainazko lagin guztien %42a. Jarraian 5. grafikoak guzti hauen batezbestekoa definitzen digu:

5.grafikoa. 2013KO KOKAINA LAGINEN bATAZbESTEKO KONPOSAKETA


5. grafikoan ikusten dugunez, aztertutako kokaina lagin guztien batezbestekoak printzipio aktiboaren %58eko kontzentrazioa erakusten digu. Hainbat dira kontutan hartzeko portzentaietan agertutako osagaiak: lebamisola %12, anestesikoak %8, kafeina %7 eta %6 analgesikoak.

Laginak %0 eta %96 arteko purutasuna aurkezten dute, honek purutasun ezberdinen artean alde handiak daudela erakutsita. 6. grafikoan lagin guztiak lau purutasun tarteetan banatzen dira. 2013an lagin gehienak, %41a ain zuzen ere, %75 eta %100eko purutasun tartean kokatzen dira, eta lagin gutxien dituen tartea purutasun gutxieneko tartea izan da (%0 eta %25 bitartekoa), lagin guztien %16arekin. 2013ko joera aldaketa azpimarratzeko esan behar da 2012an %75 eta %100 bitartekoa lagin kopuruan hirugarrena izan zela (osatasunaren %24a izan zelarik).

6. grafikoa 2013KO KOKAINAREN PURUTASUN TARTEAK


Laginaren errealitatea ulertzeko kontuan hartu beharreko beste datu bat, bataz besteko purutasunaz haratago, substantziaren batekin aizundutak dauden laginen kasuen portzentaia litzateke, 7. grafikoan ikus daitekeena. Ikus daitekenez grafika horretan levamisola da gehien agertzen den aizuntzailea, %85ean topatu baita. Fenazetina %39an, kafeina %35an, tetrakaina %23an, lidokaina %12a, eta kaltzio sulfatoa, manitola eta prokaina %9a.

7. grafikoa AIZUNTZAILE OHIKOENAK DITUZTEN LAGINEN KOPURUA EHUNEKOETAN


Beste urteekin alderatuz 2. taulan ikus daiteke aurtengo purutasuna iazkoa baino %7 handiagoa dela. Hala ere, oraindik aizuntzaile eta diluitzaile portzentaia handia dago:

2 taula. 2000-2013 KOKAINA-AIZUNTZAILEEN KONTZENTRAZIO JOERA

URTEA KOKAINA AIZUNTZAILE ETA DILUITZAILEAK

2002 83% 15%

2004 72% 13%

2005 77% 13%

2006 78% 20%

2007 62% 26%

2008 63% 19%

2009 60% 28%

2010 57% 29%

2011 48% 45%

2012 50% 46%

2013 58% 39%

* kontutan izan hondar organikoak ez daudela barne


Gauza da purutasun portzentaia zuzenki aizuntzaileen portzentaiarekin lotuta dagoela:

8. grafikoa. 2009-2013KO KOKAINA-AIZUNTZAILEEN KONZENTRAZIO JOERA

2009 KOKAINA AIZUNTZAILE

2013

Nahiz eta jeitsiera arin hau 2006tik aurrera eman eta orekatu den, azken bi urteetan igoera eman da, bataz besteko purutasuna 2011an %48ekoa izanda, 2012an %50ekoa eta 2013an %58koa.


4.3. ANFETAMINA

Anfetamina sulfatoa feniletilaminen konposatu organikoen taldekoa da. Aurkezpen modu ohikoena hauts zuriko itxura da, berez izan beharko ez lukeen usain kimiko handikoa.

310 anfetamina lagin aztertu dira, hauetatik 166 kuantifikatzera bidalita. Anfetamina lagin ugari aztertzen jarraitzen dugu, 2013an zehar gehien aztertutako bigarren substantzia izanda. Hau orokorrean substantziak aurkeztutako aizunketa maila handiagatik izan daiteke, edo baita 2012ko udan argitaratu genuen bestelako molekula anfetami-nikoen presentziaren oharragatik. Guzti honek anfetamina erabiltzaileen interesa piztu ahal izan du, hartzen dute-naren inguruko benetako konposaketa jakiterako orduan.

Aztertutako 310 anfetamina laginetatik gutxienez %59ak nolabaiteko aizunketa aurkezten zuen, gehienetan kafeina-rekin edo kafeina eta bestelako aizuntzaileren batekin, kontuan hartu gabe erabiltzaile askok ez zutela aizuntzaileen analisia burutu, eta honenbestez portzentaia askoz handiagoa litzateke. Gainera, lagin guztietatik hiruk ez zuten prin-tzipio aktiborik aurkezten, hau da, ez zuten anfetaminarik.

Aurten bestelako molekula anfetaminikoekin agertutako lagin ugari egoten jarraitzen dira. Analisi kualitatiboaren bidez momentuan bertan 4-metil anfetamina edo PMA izan dezaketen lagin susmagarriak aurkitu ditzazkegu. Mota honetako laginak kuantifikatzera bidali ziren, kasu gehienetan zehazki osaera jakiteko.

Guztira SGIkerrera 166 lagin bidali ziren guztira, anfetamina laginen %53a. Jarraian 9. grafikoak 2013an aztertutako lagin guztien batezbesteko konposaketa definitzen digu. Aztertutako lagin guztietatik txosten honetan beste urtee-tan bezala anfetamina da zalantza gabe purutasun gutxien aurkezten duen substantzia eta guztietatik aizunduena dagoena (heroina kontutan harzten ez badugu).


9. grafikoa bATAZ bESTEKO ANFETAmINEN KOmPOZIZIOA

9. grafikoan ikusten denez aztertutako anfetamina lagin guztien batezbesteko konposaketa printzipio aktiboaren %34ko kontzentrazioa da. Bestalde, kafeina kontzentrazioa %55ekoa da, anfetaminarena baino askoz handiagoa. Ohiko beste substantzia batzuk sulfato kaltzioa edo igeltsua (%3) edo metanola liratezke (%3).

Kafeinaren kasua nabarmena da aztertutako laginen %84etan agertzen delako. Metanola ere aipagarria da, kanti-tate txikietan agertu arren laginen %44etan aurkitu delako.


Purutasun tarteetan erreparatuz gero, laginen %50ak %25eko purutasunaren azpitik daudela ikusten dugu, soilik laginen %23ak purutasunaren %50a gaindituta. Hala ere, 2013an %75etik %100era doan purutasun tarteko laginak ugaritu dira.

10. grafikoa. 2013KO ANFETAmINAREN PURUTASUN TARTEAK


3. taulan 2002tik anfetamina laginen aizuntzaile eta diluitzaileen erabilera ikus daiteke:

3. taula 2002-2013 ANFETAmINA-AIZUNTZAILEEN KONTZENTRAZIO JOERAK

URTEA ANFETAMINA AIZUNTZAILE ETA DILUITZAILEAK

2002 25% 74%

2004 30% 68%

2005 34% 61%

2006 35% 64%

2007 49% 48%

2008 33% 66%

2009 26% 71%

2010 28% 70%

2011 23% 73%

2012 18% 80%

2013 34% 65%

Nabarmentzekoa da 2013ko purutasunaren batezbestekoaren igoera, 2010etik etengabe jaitsiz zihoalako, aizuntzai-

le eta diluitzaileek gora egiten zuten bitartean, normalean portzentaia hauek purutasun portzentaiekin lotuta egonik.

Jarraian anfetamina eta kafeina kontzentrazio joerekin erlazionatutako bi grafika eskaintzen ditugu:


Grafikan ikusi daiteke nola purutasuna gorazko joera izatera aldatu den 2013urtean.

Azpimarratu daiteke 2013an bestelako molekula anfetaminiko jarraitu direla agertzen, ziurrenik anfetamina beraren sintesian erreakzio hondakin bezala sortuak. Gehien agertutakoa 4-metilanfetamina (4mA) izan da, 25 laginetan, nahiz eta 4-metoxianfetamina (PmA) lagin batean ere agertu den. Molekula hauek dosifikazio berdinean anfetami-na sulfatoa baino eragin toxikoagoak dituztez, oso garrantzitsua da laginetan hauen presentzia ezagutzea.

11. grafikoa. 2009 ETA 2013 ARTEKO ANFETAmINA-KAFEINA KONZENTRAZIO JOERAK


4.4. MDMA

Anfetamina sulfatoa bezala mDmA feniletilaminen familiakoa da. Hauts, kristal edo pilula itxuran aurkeztu daiteke.

Guztira 103 MDMA lagin aztertu dira hauetatik 32 kuantifikatzera bidalita. Lagin gehienak, %95, positibo eman zuten printzipio aktiboari dagokion analisian, proba honetan behin bakarrik aizuntzaileren bat aurkituz. Analisi honi negatibo emandako lagin kopurua 5ekoa izan zen.

Guztira EMN zerbitzura 32 MDMA lagin bidali dira analisia egiteko, lagin guztien %31a. 13. grafikoan lortutako ba-tezbesteko konposaketa isladatzen da:

12. grafikoa 2013KO mDmA PURUTASUN TARTEAK


12. grafikoan ikus daitekeenez aztertutako estasi lagin guztien batezbesteko konposaketa printzipio aktiboaren %90ko kontzentrazioa da. Gainontzeko osagaiak diluitzaile moduan batetik sulfato kaltzikoa eta laktosa dira (%4), laktosa (%3) eta bestelako substantziak gutxiengoa (%3).

Ohikoa den bezala purutasun tarteen grafikoak laginen purutasun altua duela erakusten du. Kontutan hartu behar da bakarrik sei lagin %75 baino purutasun gutxiagoa izan dutela.

13. grafikoa 2013KO mDmA PURUTASUN TARTEAK

MDMA purutasun tarteak zeharo lotuta daude euren aurkezpen formatuarekin. Azken urteetan MDMA-ren merka-tuan ohikoa izan da kristal txikietaz osatutako gramo edo gramo erdiko unitateak aurkitzea, kapsuletan sartu gabe edo piluletan konprimitu gabe. Erabiltzaileek “kristal” bezala ezagutua. Uste orokorra “kristalak” aisialdiko merka-


14. grafikoa 2010-2013 mDmAREN KONTZENTRAZIO JOERA

tuan geroz eta presentzia handiagoa duela eta bere purutasuna pilulena baino handiagoa dela da, egia izanik; baieztatu dezakegu estasi laginen purutasuna kristal itxuran handia dela oso. Hala ere aipatu behar da aurten ana-lizatutako pilulen bataz besteko purutasuna %77 izan dela. Ai Laket!!ek egindako esku-hartzeetan pilulak aurkitzea eta aztertzea ezohikoagoa da, MDMA kristal itxuran pilula itxuran baino ugariagoa izanda, behintzat lan egiten dugun kontestuetan.

Azkenego urteetan MDMAren purutasunaren igoera ikusten ari gara. Jarraian dagoen grafika lortzeko 2009tik ja-sotako datu guztiak kontutan hartzen ziren. 2009 eta 2010. urteetan egondako eskasia dela eta, joera hau gorakoa zen beti, baina bi urte hauek kontutan hartzen ez baditugu ikusten da nola 2012an purutasunaren beherakada txiki bat izan eta gero 2013an berriro igo dela purutasuna.


4.5. KETAMINA

Ketamina aisialdiko droga bezala orokorrean usainik gabeko hauts zuri itxuran aurkezten da, lurruntze prozesu baten ostean likido izaera galduta.

Aurten lekuan bertan 34 ketamina lagin aztertu dira hauetatik 18 laborategira bidaliz, %53a. %97a geruza meheko kromatografia teknikaren bidez aizuntzaileei negatiboa eman zuen. Nabarmentzen dugu lagin batek printzipio akti-boaren proban negatibo eman zuela.

Jarraian EMN zerbitzuak aztertutako laginen emaitzak aurkezten ditugu:

Batezbesteko konposaketaren grafikoak lagin guztien batezbestekoa ketaminaren %80koa dela adierazten du, %20a aizuntzaileak izanik:

15. grafikoa 2013KO KETAmINA LAGINEN bATEZbESTEKO KONPOSAKETA


Aztertutako laginetatik bat iruzurra suertatu zen, ketaminaren ordez laktosa. Dena den, laginen gehiengoa puruta-sun altuko tartean dago (%75-100). Jarraian 17. grafikoak aztertutako laginen purutasun tarteak aurkezten dizkigu.

16 grafikoa 2013KO KETAmINA PURUTASUN TARTEAK

Ketamina 10 laginetan kreatina aizuntzaile gisa azpimarragarria da, %2tik %30era doazen kontzentrazioetan agertu da.


4.6. BESTE BATZUK

Bestelako substantzien atalean aipatzekoa da lekuan bertan analisiak egiteaz gain normalean kuantifikatzera bi-daltzea gomendatzen dela, gutxiengo substantzia hauek hobeto ikertzeko. Honela, aztertutako 38 substantzietatik guztiak laborategira bidali ziren, atal honetan hauen erabateko konposaketa ikusiko delarik. Laginak talde ezber-dinetan banatu ditugu: opiazeoak, research chemicals, haluzinogenoak eta beste batzuk:

SUBSTANTZIA HEROINA(%) KAFEINA (%) BESTE BATZUK (%)

OPIOA 5,85 morfina

3,51 kodeina

1,30 tebaina

89,34 zelulosa eta karbonato kaltziko nahasketa

HEROINA 5.98 31.96 62.06 parazetamola

HEROINA 6.03 31.31 0.75 sulfato kaltzikoa

61.91 parazetamola

OPIOA 4.97 morfina

3,07 kodeina

1,08 tebaina

90,88 zelulosa eta karbonato kaltziko nahasketa



0.30 isopropanola

0.80 zelulosa/karbonato kaltziko

OPIOA 6.02 morfina

3.18 kodeina

1.10 tebaina


4. taula OPIAZEOEN TALDEKO LAGINEN EmAITZAK


OPIOA 5,99 morfina

2,98 kodeina

1,05 tebaina

89,98 zelulosa/karbonato kaltziko

OPIOA 6,74 morfina

3,26 kodeina

1,42 tebaina

88,58 zelulosa/karbonato kaltziko


18.50 karbonato kaltzikoa





OPIOA 6.93 morfina

3.03 kodeina

1.54 tebaina


OPIOA 5.92 morfina

3.01 kodeina

1.04 tebaina

90.03 hondakin begetalak/karbonato kaltzikoa

HEROINA 11.03 20.95 26.8 sulfato kaltzikoa

41.22 parazetamola

Opiazeoen taulako heroinaren kasuan kafeina edo parazetamola bezalako aizuntzaileak topatzea ohikoa dela esan dezakegu. Hain zuzen, 2013an aztertutako heroina lagin guztiek bi aizuntzaile hauek zituzten. Honela ikusita, aizuntzaile hauek eta beste batzuk heroina substantzia aizunduenean bihurtzen dute Ai Laket!!ek aztertutako lagi-nei begira.


Jarraian heroina lagin guztien batezbesteko konposaketa ikus dezakegu:

17. grafikoa 2013KO HEROINA LAGINEN bATEZbESTEKO KONPOSAKETA


Research chemicals edo batez ere interneten bidez banatutako substantzia “berrien” taulan ikus daiteke hauen aizunketa txikia dela orokorrean, nahiz eta kasu batzuetan aizunketa portzentaia printzipio aktiboarena baino han-diagoa izan.

5. taula. RESEARCH CHEmICALS TALDEKO LAGINEN EmAITZAK

SUBSTANTZIA PRINTZIPIO AKTIBOA % BESTE BATZUK %

2-CD >98 2-CD

4-ACO-DET >98 4-ACO-DET

4-HO-MIPT >98 4-HO-MIPT

4-FA >98 4-FA

2-CE >98 2-CE

METOXETAMINA >98 metoxetamina

METILONA >98 metilona

METILONA 64.8 metilona 35.2 kafeina

Ondoko taulan haluzinatzaileen laginak erakusten dira.

6. taula HALUZINATZAILEEN TALDEKO LAGINEN EmAITZAK


LSD 0.5 LSD 99.5 zelulosa

ONDDO PSILOZIBEA 0.52 psilozibina 99.48 hondakin begetala

ONDDO PSILOZIBEA 0.2 psilozibina 99.8 hondakin begetala

LSD 0.2 LSD 98 zelulosa




Azken taulan proiektuetan aztertutako bestelako gutxiengo substantziak agertzen dira.

7. taula bESTE bATZUK TALDEKO LAGINEN EmAITZAK


EFEDRINA >98 efedrina

METANFETAMINA >98 metanfetamina

“GOMINOLA” 0.55 MDMA 46.38 sakarosa

29.57 glukosa

23.50 sulfato kaltzikoa

“GOMINOLA” 1.11 anfetamina

17.89 1,4-butanodiola

3.48 kafeina

42.46 sakarosa

6.46 glukosa

28.60 gelatina

CAFEíNA >98 kafeina

CAFEíNA 88.7 kafeina 11.3 fenazetina

FáRMACO 20 metilfenidatoa 80 eszipiente farmazeutikoa

2-CB 12.54 2-CB 87.46 sulfato kaltzikoa

2-CB 17.5 2-CB 82.5 sulfato kaltzikoa

Azpimarratu behar da 1-4 butanodiola aurkitu egin dugula lehenengo aldiz printzipio aktibo bezala. Sustantzia hau GHBren (azido hidroxibutirikoaren) aintzindaria da, aisialdi testinguruetan anestesiko depresore bezala erabili izan dena.


5. ONDORIOAK

Ai Laket!! elkarteak aztertutako drogak orokorrean EAEn gehien kontsumitutako drogekin bat egiten dute (Euskadi eta drogak2 012).

Zalantzarik gabe gehien erabilitako droga mota eta aurten Ai Laket!!ek aizuntzaile gisa gehien aurkitutakoa kafeina jarraitzen izan da. Honen erabilerari gizarteak normalean ez dio garrantzi handirik eskaintzen, droga bezala ikusten ez delako.

Gehien aztertutako substantzia kalamua izan da, hala ere aurreko urtean baino %27 lagin gutxiago jaso egin dira. Anfetaminen lagin kopurua aldiz jarraitzen du handitzen, marihuana eta haxix laginak bakarka hartuta baino kopuru handiagoan jasotzen delarik.

Lehengo aldiz GC-FID teknikaren bidez kanabis laginak analizatu ahal izan ditugu. Analizatutako lagin kopurua oraindik txikia bada ere, 45 guztira, lehengo emaitzetan ikusi daiteke nola loreetako THCaren portzetai altua den, eta erretxina edota haxix laginetan CBDaren portzentai altua den.

2012an bezala analisi kuantitatiboetan haxixak potentzia psikoaktibo handia erakusten jarraitzen du beste urte ba-tzuekin alderatuta. Marihuanak maila altuak erakusten baditu ere, pertsona askok (batez ere bilketa garaian) analisi zerbitzura kontsumitzen ari diren eta oraindik hezeak dauden laginak eramaten dituzte, hauek psikaotibitate maila baxua ematen dituztelarik.

Lehengo aldiz topatutako sustantzien kopurua 11koa izan da 2013an, gehienak printzipio aktiboak izan direlarik. SGIkerren bitartez guztira 143 sustatzia berri aurkitu egin dira jada. Aurten azpimarratu behar dira sodio karbona-toa, bere toxikotasuna dela eta (Irailean ohar bat kaleratu genuen hau dela eta), eta 1-4-butanodiola, “gominola” itxura zuen lagin ezohiko batean agertu egin zena.

Kokainaren batezbesteko purutasuna iaz baino %8 handiagoa da batezbesteko %58eko purutasunera helduta. Are gehiago, aurten analizatutako lagin guztien artean portzentai tarte ugariena %75tik %100ra doan tartea izan da. Dena den, lebamisol kopuruak gora egiten jarraitzen du laginen %85etan agertzen delarik jada (2012 urtean baino %4 gehiago).


Anfetamina laginen purutasuna 2012arekin alderatuz asko igo da; %18tik %34era. Anfetaminan gehien erabilitako aizuntzailea kafeina izaten jarraitzen du, %84etan agertu da, eta bere bataz besteko portzentaia %55ekoa izanik.

4MA eta PMA duten anfetamina laginek behera egin dute, hala ere bere toxikotasuna dela eta azpimarragiak ja-rraitzen dira izaten.

Nahiz eta orokorrean MDMA-k purutasun altua izan aurten nabarmendu behar da 5 lagin iruzurrak izan direla.

Ketamina lagin guztien bataz besteko purutasuna altua da. Kreatina lagin hauen erdian baino gehiagotan aizuntzai-le bezala agertzen da.

Opiazeo lagin kopuruak gora egin du 2013an. Heroinak aztertzen diren substantzia guztietatik aizunduena izaten jarraitzen du. Heroinak %9ko bataz besteko purutasuna erakusten du, kasu guztietan parazetamolaz eta kafeinaz aizinduta agertzen delarik.


6. ESKERTZEAK

Txosten hau kaleratzeko laguntza ekonomikoa eta teknikoa eman digutenoi: Eusko Jaurlaritzaren Osasun Pu-blikoaren eta Adikzioen Zuzendaritzari, euskal udaletxe ezberdinei, Euskal Herriko Unibertsitatearen Ikerkuntza Zerbitzu Orokorrei (SGIker), eta RENOVATIO Fundazioari.

Ai Laket!! elkartean boluntarioki lan egiten dutenen parte hatzerik gabe lan hau ezinezkoa izango litzateke. Eskerrik asko bereziki Javier Salazarri txosten honetan agertzen diren argazkiengatik.

Vitoria-Gasteizko Udalaren Euskara Zerbitzuak irakurri duzun txostena itzuli du. Bertako langileei eskerrak ematen dizkiegu.


Ai Laket!! C/ Fundadora Siervas de Jesús nº 40, bajo 01001 Vitoria-Gasteiz (+34) 945 23 15 60 www.ailaket.com

Ai laket!! irabazi asmorik gabeko elkartea da eta legez kanpoko dro-gen kontsumitzaile zein kontsumitzaile ohiek osatzen dute. Elkarteak, kontsumo arduratsuaren eta drogen erabileraren arriskuak murriz-teko ikuspuntuetatik, substantzia psikoaktibo ezberdinekin bizitzen ikastearen aldeko apustua egiten du. Izan ere, “Drogak kontsumitzea ala ez” pertsona helduek informazioa jaso ondoren askatasunez har-tu beharreko erabakia dela uste du. Ai laket!!-en asmoa, beraz, ez da erabaki horren gainean eragina izatea, baizik eta informazio zehatza, praktikoa eta sinesgarria eskaintzea, kontsumitzeko erabakia hart-zekotan, erabakia ondo hausnartutakoa izan dadin eta kontsumitzai-leek zentzudun jokatzeko informazioa izan dezaten.

Science

Aztertutako laginen KONPOSAKETA 2013 Ai Laket!!