Agenda - Ingurugiro Etxea · Aitona-amonen garaiko argiteria eta gaurkoa konparatu ditugu eta hemen...

AZPEITIA

KLIMA ALDAKETA

LH 1.ZIKLOA: Lurra gaixo?•Nolamugitzengarenaztertudugu:eskolaragehienakoinezgoazbainakotxeaaskoerabiltzendahalaere.

•Azpeitiko kaleen egoera aztertu eta honako ondorioak atera ditugu: - Puntujakinbatzuetanzakarrontziakfaltadirelaustedugu.- KotxeekkeaskobotatzenduteetaondoriozgureLurragaixotzenarida.- Azpeitiankotxeaskodago.- Azpeitikokaleetakolurraktxiklezbetetadaude.- Jendeaskoezdazebrabidetikpasatzen.

Eskolako Agenda2016-2017 IKASTURTEA

21Azpeitikolauikastetxeetakoikasle,irakasleetahezkuntzakomunitateaingurumenazkezkaturikgaude.Horidelaeta,2003-2004ikasturteazgeroztik,EskolakoAgenda21proiektuarenpartaideizatenjarraitzendugu.Aurten“Klimaaldaketa”gaialandudugu,baiikastetxemailan,baitaherrimailanereetaguztira2.989ikaslekhartuduguparte.

Herrikodiagnostikoaosatzekojardueraetairteeradesberdinakeginditugu.HorietanoinarritutahainbathobekuntzaproposamenluzatunahidizkioguAzpeitikoUdalari.Baina,eraberean,prestgaudekonpromisobatzukhartuetabetetzenahalegintzeko.

Jarraian,egindakolanguztienberriemannahidizuegu.

LEHEN HEZKUNTZA

A+++

A++

A+

ABCDEFG

IngurugiroEtxean“Lurrarensukarra”ekintzalandudugu:Makinaedogailuaskokzenbatelektrizitatebehardutenaztertudugu,etahorreknolakoeraginaduenLurraren“sukarrean”.Egindakogaldeketakkontsumogutxikogailuenaetabonbillenaizandira.Etxeko ohitura asko aldatu behar ditugula konturatu gara.

Etiketaenergetikoariesker,etxetresnarenenergiakontsumoajakindezakegulaikasidugu.HoberenaA+++!

Aitona-amonengaraikoargiteriaetagaurkoakonparatudituguetahemenondorioak:

1. Argikaxkarrazeukatenetakandelakerabiltzenzituzten.

2. Arropaeskuzgarbitzenzuten.3. Behekosuaerabiltzenzutenetxeaberotzeko.4. Inkestatuen%67,1akezzuentelebistarik.5. Mugitzekoaukerarikonenakoinez,bizikletaz,astoz

etatrenezziren.6. Erosketakdendatxikietanetaazokanegitenziren.

LH 3. ZIKLOA: Aitona - amonekin konparatuz

LH 2. ZIKLOA: Lurraren sukarra

Gureaitona-amonengaraikoeguraldiaetaoraingoaalderatudituguetahauekdiraon-dorioak:1. Inkestatuen%77,3akneguakosogogorrak,

elurraetaizotzasko,zireladio.2. %84,3kaldaketaksomatzendituztegaur

egungoeguraldiarekinkonparatuz.Batezerelehenudanberohandiagoakegitenzituelakoetaneguakgogorragoakzirelako.

3. Aldaketahorienerantzulegauregungobizimoduadeladiote(garraioa,industria…).

Hormairudiakegindituguklimaaldaketareninguruan.

2

DBH 1 eta 2: GaldeketaErosketaohituraketamugikortasunaaztertudituguherritarreietadendarieiinkestakeginez.Honahemenondorioak:

1. Erosketakegiteragehiengoaoinezjoatenda.2. Herritikkanporaateratzendirenakdendatxikietan

aukeragutxiagodagoelakoda.3. Dendarien%83,7asaiatzendabertakoproduktuak

saltzen.4. Etxegehienetankotxebatdagogutxienez,eta

askotanbi.5. Garraiopublikoagutxitanerabiltzendugu.6. Herritarrekklimaaldaketarenondorioeninguruan

informazioabaduteladiote.

KlimaaldaketarenondorioakidentifikatudituguAzpeitianemandirengertaeretan(luiziak,uholdeak,bero-olatuak,lehorteak…).Bakoitzarendataketalekuakzehaztensaiatugara.

DBH 3 eta 4: Klima Aldaketaren ondorioak

Informaziohauetalortutakoondorioakbestegeletanzabaldudira.

Energiaaurreztekoekintzamoduanpegatinakjarridiraargietan.

3

BIGARREN HEZKUNTZA

Grafikoaketahormairudiakegindituguondorioekin.

BATXILERGOA: Klima aldaketaren ondorioak

1. Azken35urtetanKlimaaldaketarenondorioadentenperaturaigoeraaztertuduguIgeldokoetaLegazpikoestaziometeorologikoetanjasotakodatuakkonparatuz.

2. “2050erakoklima-aldaketarenEuskadikoEstrategia”dokumentuarenharira,Azpeitikoudalakklimaaldaketariaurreegitekohartutakoneurriakbilduetabaloratuditugu.

3. Igartubeitibaserriabisitatudugu.

TXOKO BERDEAGuztionarteaninformaziopartekatzekoerabiltzenduguntxokoberdeaosatuetaapaindudugu.

GuztiraLHko15proiektuaurkeztudiraetagaiahauizanda:“Eskolan zer egin daiteke argindarraren kontsumoa murrizteko?”Aukeradenakaztertuondorenproiektuirabazleahonakoaizanda:

Urdaibaira irteera bat irabazi duzue!

“GUZTION ARTEAN LORTU DEZAKEGU” Sentikortzekanpainamoduraplanteatuda:Zuzendaritzarizuzendutakogutunbat,diptikobat,pegatinak,QRerabileraetabideobategindira.Bideoaikusinahibaduzue:https://m.youtube.com/watch?v=-lUx1MFCBZk

ZORIONAK Iraurgi ikastetxeko 3A gelari!

IDEIA ONENAREN SARIA: Nola egin aurre klima aldaketari?

4

BESTE EKINTZA BATZUK:

LAPATXERA BISITAKZabortegia,garbiguneaetakonpostplantaezagutuditugu.

IBAI GARBIKETA: EKAINAK 16DBHkoikasleakUrolaibaigarbitukodugu.

MATERIAL BIRZIKLATUEKIN EGINDAKO ESKULAN ERAKUSKETAAurtenekainaren 5etik 8raizangodaUdalerakusketaaretoan.

BASERRIETARA BISITAK: MAIATZA eta EKAINAUrkomekinelkarlaneanBeizamakohainbatbaserrrietaSakona-Komuntzokobaserriabisitatuznekazalmunduaezagutudugu.

ZUHAITZ EGUNAMARTXOAK 5150zuhaitzlandatudituguIzarraizkoAteaparkeaizangodengunean.

BARATZEZAINTZA IKASTAROAK: EKAINEANDBH.1ekoikasleokbaratzezaintzakoikastaroakegingoditugu.

EUREKA! ZIENTZIA MUSEOA, IGARAKO ERROTA, AQUARIUMERA BISITA, SAHARAREN ALDEKO, JANARI BILKETA

UDALAK ANTOLATUTAKO EKINTZAK

5

AIKUR ERLE MUSEOA EKAINBERRIRA IRTEERA

GURE KONPROMISO PERTSONALAK

1. Etxekoargiaketaeskolakoakbeharezdituguneanitzaliegingodituguetaarginaturalagehiagoerabilikodugu.

2. Berogailuaetaairegirotuabehardireneanbakarrikpiztukoditugu(gradubatekkontsumoaren%7asuposatzenbaitu)etahauekpiztutadaudeneanateaketaleihoakitxitaedukikoditugu.

3. Ikastetxekoargietaurkontsumoamurriztensaiatukogaraneurriezberdinakhartuz(kontsumogutxikoedoLEDbonbillakerabili,kanpainakegin,pegatinekingogorarazi),etaiturrienerabileraegokiabultzatukodugu.

4. Bidemotzakegitekokotxerikezduguhartukoetaikastetxetikgertubizigarenokoinezedobizikletanetorrikogara.

5. Garraiopublikoaerabilikodugubideluzeetanetaingurukoherrietarajoateko,etakotxeahartubeharraduguneanpartekatzenahalegindukogara.

6. Erosketagehienakherribarnekodendetanegitensaiatukogara.

7. Poltsaedotupperbanaketakegitendireneanerabilibeharditugunakbakarrikeskatukodituguetaezditugunakerabiltzenitzuli.

8. Eskolanfitxakinprimatuetahainbesteorrigastatubeharreanariketakordenagailuanegitensaiatukogara.

9. Hondakinakondobereiztenetakonpostaegitenjarraitukodugu.

10. Materialekologikoagehiagoerabilikodugu.11. Ikastetxekonahizkanpokoberdeguneaketalandaretzazainduetaerrespetatukoditugu.12. Balioezdutenboligrafo,errotuladore,mugikor,pila,CD…bilketarakodaudenontziakerabiliko

dituguetapapergutxiagogastatukoduguondoerabiliz.

Apirilaren27an,ikastetxeetakoikasleordezkariakIngurugiroEtxeanelkartuginengaiariburuzkompromisopertsonalaketaproposamenakadostuetabateratzekoasmotan.Hartutakokompromisopertsonalakhonakohauekizanziren:

6

Eskolekerehartudituzteberekonpromisoaketahorienartean,kasuankasu,aztertukoduteeanola“berdetu”dezaketenbereneremua.Etanolaez,hondakinenbirziklaketanetabaliabideenkontsumoazainduetamurriztenjarraitukodute.

Maiatzaren11anegindakoUdalentzunaldiangurekonpromisopertsonalaketahobekuntzaproposamenakAlkateJaunariaurkeztugenizkion.Honahemenproposamenak:

1. Herrikoiturrietanerabileraegokiabultzatzendutenkartelakipintzea.

2. Bariantekoibilbideanzaborrontziakjartzea.

3. Zaborbilketanetabirziklapeneanneurriakgogortzea.

4. Kanpokoproduktuakekartzekogarraioaerabilibeharreanbertakoenkontsumoabultzatzea.

5. Azokaplazaberrianikastetxeenazokaegunbatantolatzea.

6. Kotxeakgutxiagoerabiltzerabultzatzea,adibidez,herrisarreretanaparkalekugehiagojarriz.

7. Bizikletarenerabilerasustatzea,baitabizikletaelektrikoarenaere,etabizikletentzakoaparkalekugehiagojartzea.

8. Herribarruanmugitzekoetaherrikoauzoetarajoatekourbanoajartzea,etaahalbada,elektrikoaizandadila.

9. Garraiozerbitzuahobetzea:daudenlineazerbitzuenmaiztasunahanditzea,baikostalderaetabaiherritxikietaraere,batezeregauezetaasteburuetan,etaoroharmerkeagoaizatea.Azkenik,garraiorikezdagoenlekuetarajartzea(Bilbo,Gasteiz)eskatzendugu.

10. Azpeitikobidegorrisareahobetzea,horretarakoproposatzenduguargiztapenabehardenalaezaztertzea,bidegurutzeakgutxitzeaeta,beharrezkoadenkasuetan,arriskuakgutxitzekoneurriakhartzea,adibidez,Lasaon.Azkenik,zoruaegoeraoneanmantentzeaeskatzendioguudalari.

UDALEKO ARDURADUNEI AURKEZTUTAKO PROPOSAMENAK

7

11. Bidegorriensareaosatzea:eginakdaudentarteakelkarrekinondolotzea,etaUrrestilla,NuarbeetaMatxinbentarajoangodirenberriakegitea.

12. Autoelektrikoenerabilerasustatzekobaliabideakbultzatzeaetakargatzekotokiakjartzenlaguntzea.

13. Herritarraksentsibilizatzeaetxetresnakerosterakoanetiketaenergetikoakontuanizatea,etakontsumogutxikobonbillakerabiltzerabultzatzea.

14. KarmeloEtxegaraiikastolakogeletakoberogailuenerregulatzaileakkonpontzea.15. Argisentsoreakahaldentokigehienetanipintzeaetaikastetxeeisentsoreakjartzekodiru-

laguntzakematea.

16. Gabonetan,argiakjarriordez,farolenargiakaprobetxatzeaetaapaintzea.17. Herritarreiisolamendutermikorako(kristalbikoitzekoleihoakipintzeko...)etaetxeetan

energiaberriztagarrienbidezkoenergiaekoiztekodiru-laguntzakematea.Etxeberrietanetainstalaziopublikoetanenergiaberriztagarriakerabiltzea.

18. Madalenaauzoanibaikoparetaaltxatzeaedozerbaitegiteauraezateratzeko.19. Langabetueiaukeraemateaibaibazterrengarbitzeetazaintzelanetan,beraienlana

ordainduz.

20. Berotegiefektuariaurreegiteko,herrianeraldatutakoguneak“berdetzea”:eskoletanbaratzagehiagojartzea,frutaarbolaketabarazkiaklandatzea,eskoletakobaratzakhanditzekoedojartzekolaguntzakematea,etaoinezkoentzakobakarrikizangodirenbideakegitea.

21. Loiolan,SanjuandeginBaigerainguruan,etaGarmendipeauzoan,adinekoentzatparkeakprestatzeaariketafisikoaegindezatenairegarbikotokibatean.

22. Eurite,lehorte,gaitzak,uztaeskasiakasuetannekazarientzatneurriaketalaguntzakprestatutaedukitzea.

Hona hemen ikasleen sormenaren adibide bat, ederra bertsoa!

IZAN LITEKE KOTXE JABE BATEDO KOTXIAN MORROITZAGEURE LURRARI JARRI DIOGUNAHIKO ATAKA ZORROTZASEKATU DIRA HAMAIKA ARBOLETA URTU NAHIKO IZOTZAMARTXA HONETAN GUK HILKO DEGUGURE LURRAREN BIHOTZA

Azpeitiarron artean etorkizun

jasangarriago bat lortuko dugulakoan,

lagundu zuk ere klima aldaketari aurre

egiten!

Eskerrikaskoikasturteanzeharlagundudiguzuenguztioi,bereziki:irakasleak,gurasoak,alkateaetaudalekobesteordezkariguztiak,IzaskunZeziaga(UdalekoIngurumenteknikaria),EdurneHuesa(Ingurugela),AnaArruti,EdurneAgirreetaItziarUnanue(IngurugiroEtxekohezitzaileak)etagurekinlaneanarituzaretenguztioi.