Izarrak eta eguzkia

Izar bat gorputz

esferiko handia

eta trinkoa, bere

erdigune beroan

fusio nuklearra

mantentzeko bezain

handia.

Fusioa, izarrek

geruzetatik kanporatzen

duten energiaren iturburu.

H eta He baino astunago

den ia gai guztiak izarretako

erdian sortu.

Izar taldeek galaxiak sortu.

Unibertsoko argizagi nagusiak dira.

Lurretik hurbilena Eguzkia.

Lurraren energia iturri nagusia.

Honek ehun koatrilioi watt bidali.

HISTORIA

Antzinatik garrantzitsuak

kultura gehienetan,

bai arrazoi erlijioso edo

kulturalengatik, egutegiak

zehazteko

Adb. munduan oso

zabaldua den

Gregoriotaz egutegia,

lurrak eguzkiarekiko

duen posizio erlatiboan

oinarrituta.

Izar bateraino dagoen

distantziaren lehen neurketa

1838an egin zuen Friedrich

Besselek.

Azken 2000 urteetan

300 izar ingururi eman

zaie izena, gehienak

mitologiarekin zerikusia.

Begi hutsez 4000 izar

inguru ikus litezke

hemisferio bakoitzean.

Esne Bidean bilioi

batzuk daude eta

unibertsoan izar infinitu

daude. Astronomoak

Aurkitzen duten izar

guztiak behar bezala

sailkatzen dute.

Izar tipiko baten

zati nagusiak

nukleoa, barnealdea

eta atmosfera.

Nukleoan gertatzen

dira izarraren

energia iturburuan

erreakzio nuklearrak.

Barnealdeak gainazalera

garraiatzen du nukleoan

sortutako energia. Bi era

ezberdin,bi eremu

bereiziz:erradiaktiboa

eta konbektiboa

Atmosfera, lurra

inguratzen duen gas

geruza da. Hiru zati

barnealdetik kanpora:

fotosfera, kromosfera,

eta koroa.

Izar gehienek mila

milioi bat eta 10 mila

milioi urte dute.

Batzuek 13,7 mila

milioi urte.

Izar handienak bizitza

laburrena dute, erdigunean

dagoen presio ikaragarriak

hidrogenoa beste izarretan

baino lasterrago erretzea

eragiten baitu.

Izar baten konposaketa

honako hau da:

• %70 hidrogenoa

• %28 helioa

• %2 beste elementu pisutsuagoak

Eguzkia eguzki-sistemaren

erdiko izarra da, eta gugandik

hurbilena. Eguzki-sistemako

planetek, eguzkia orbitatzen dute.

Bizitzarako energi-iturri

nagusia da, bertan bizidun

autotrofoek, fotosintesiaren

bidez, argi-izpien bitartez

bidaltzen digun energia

ekoizten dute.

Eguzki-energia eguzkitik

Lurrera erradiazio

elektromagnetiko iristen

den energia agortezina

eta berriztagarria da .

Energia hau 8 minutu

eta 19 segundoetan iristen

da Lurrera.

Eguzkiaren erradiazioaren

indarra latitudea, eguraldia

eta eguneko orduaren arabera

aldatzen da.

Eguzkia esfera ia

perfektua da, bere

obaltasuna 9 milioiren

delako. Poloetako

diametroa ekuatorekoarekiko

10 km-ko diferentzia.

Planetek ez dute eragin

handirik Eguzkiaren itxuran,

baina berak Eguzki-sistemaren

barizentroa orbitatzen du,

hau Eguzkitik pixka bat

aldendua baitago.