Sintesiak

0

2012-2013 ikasturtea

Goierrikuak taldea |

ESKOLA

ETA

IKTAK

ZER DIRA IKTAK ETA ZERTARAKO BALIO DUTE

ESKOLA TESTEUINGURUAN?

1

AURKIBIDEA

La Sociedad de la Información, las Tecnologías y la Educación .................................................... 2

La tecnología educativa como disciplina pedagógica ................................................................... 2

Marco estratégico de Euskadi ante la Sociedad de la Información en la Escuela ......................... 3

Escuela 2.0 mucho más que 1x1 ................................................................................................... 3

Políticas europeas sobre buenas prácticas sobre TIC en la escuela ............................................. 4

De tecnologías de la información y la comunicación a recursos educativos ................................ 4

La tecnología educativa en un mundo tecnologizado................................................................... 4

Organización educativa de los medios y recursos tecnológicos ................................................... 5

2

La Sociedad de la Información, las Tecnologías y la Educación

Informazioaren digitalizazioa gaur egungo iraultza tekniko-kulturala izan da, informazio eta

komunikazio teknologia deiturikoen erabilera orokortu egin da. Honek ondorio ugari izan ditu,

baina nagusienetariko bat globalizazio alorrean izan da. Gai hau aspalditik bazetorren ere,

IKTek azeleragailu gisara funtzionatu dute honekin, espazio-denbora barrera desagerraraziz:

datuen informazio eta transmisioa une txiki batean munduko edozein tokitara hel daiteke.

Aipaturikoak aurrerapauso izugarriak ekarri ditu lan mundurako, adibidez, munduko edozein

izkinatik eskuragarri egon daitezkeen datu baseak sortu baitira, honek dakartzan egiteko eta

zerbitzuak azkartuz eta erraztuz.

Gainera, kultura ezberdinetako jendearekin erlazionatzea ahalbidetu du eta, ondorioz, euren

kulturak ezagutzea.

Bestalde, teknologiek badituzte alderdi ilunagoak ere, izan ere, ukaezina da gaurko gizarteak

teknologiarekiko izugarrizko menpekotasuna duela. Horrez gain, kultura hegemonia ere

inposatzen ari da, kultura okzidentala zabalduz eta besteak zapalduz. “Brecha digital” delakoa

ere gertatzen ari den zerbait da, hots, teknologia berrietara eskuragarritasuna eduki ahal

izateko hainbat material eta gaitasun izan behar dira.

Hezkuntzari dagokionean, eragin ikaragarria izan du teknologiaren omnipresentziak. Hainbat

aldaketen beharra egon da. Batetik, gaitasun instrumental, gaitasun kognitibo eta jarrera

gaitasun ugari barneratu behar dira mundu berri honetan murgildu eta analfabeto digital

delako ez bilakatzeko. Bestetik, ikasleekin landu beharrekoak ere moldatu egin behar izan dira:

gai berriak landu (IKT-en erabilera, esaterako), lan egiteko formatu berrietara ohitzen lagundu

(interneten erabilera), ematen den informazio guztitik esanguratsua bereizten jakin (batzuetan

ez baitakigu ematen zaigun informazio guztia ezagutzen bihurtzen eta guztia ez baita

beharrezkoa) eta abar.

Honenbestez, eskolaren erronka nagusiak ikasleek teknologiaren erabilera menperatzea;

informazioa bilatu, aukeratu, analizatu, ulertu eta birsortzeko gai izatea; teknologiarekiko

jarrera egokiak sustatzea (ez teknofobia, baina ezta kritikotasun eza eta dependentzia ere) eta

eguneroko bizitzetan erabiltzen irakastea dira.

La tecnología educativa como disciplina pedagógica

Nahiz eta Hezkuntza Teknologia 40. hamarkadatik datorren eta ordutik garatzen joan den, XXI.

mendean birformulatze fasean dago, gizarte zientzien inguruan sorturiko paradigma berriak

eta IKT-ek eragindako iraultza dela eta.

Kontzeptu honen inguruko ideia ugari egon badira ere, gaur egun Informazio eta Komunikazio

Teknologien eta Hezkuntzaren harremanak aztertzen dituen alorra dela esan ohi da. Honela,

ikuspuntu honetatik, IKT-ak ezagutza eta kulturaren errepresentazio eta hedatze bezala ulertu

behar dira hezkuntza testuinguru ezberdinetan: eskola, hezkuntza ez formala eta informala, …

esate baterako.

3

Marco estratégico de Euskadi ante la Sociedad de la Información

en la Escuela

Egun bizitzen ari garen iraultzak paradigma aldaketa ekarri du eta, beraz, ezinbestekoa da

gizarteko alor ezberdinak horretara egokitzea, hezkuntzatik hasiz, eta ezagutza eta ikaskuntza

ulertzeko eta lantzeko moduak birformulatzea.

Honela, Europatik abiaturik, hainbat plan eta proiektu jarri dira martxan hezkuntza

Informazioaren eta Ezagutzaren Gizartera urreratzeko asmoz. Horietan honako ondorioak

atera izan dira: azpiegituren beharra (hezkuntza berri honentzat ekipamendu egokia izatea),

jendearen ezagutza maila (formakuntzaren beharra teknologien erabilera sustatzeko) eta

hezkuntza sistemaren eta gizartearen egokitzapena (zerbitzuak eta multimedia edukiak

garatzea eta zentroen arteko interkonexioa bultzatzea).

Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte honen eraketari begira, ezinbestekotzat jotzen zen

“Brecha digital” deiturikoa gainditzea, hau da, IKT-en eskuragarritasunaren inguruko aukera

ezberdintasunak gainditzea. Honela, gatazka hauei erantzuna ematea zen helburua, beti ere,

teknologia berriak baliatuz.

Europako plangintzen moduan, irakasle motibatu eta formatuak behar direla ikusi zen eta

beharrezko azpiegitura eta errekurtsoak. Ondoren, gelan bertan erabili beharreko zenbait

baliabide zehaztu ziren, esate baterako, ekipamendu informatikoa edota formazio saioak.

Modu honetan, gelaren digitalizazio eta birtualizazioa bilatzen da (gela bakoitzean

ordenagailua egotea, irakasleek funtzionamendua ezagutzea, internetetik sartzeko plataforma

bat egotea eta abar).

Escuela 2.0 mucho más que 1x1

Informazio eta ezagutzaren gizartea alor guztietan izaten hasia zen eraginari erreparatuz,

hezkuntza sistema errealitate soziologikora egokitu beharra zegoela ondorioztatu zen.

Gizarte berri honetan ongi moldatu ahal izateko, bizitzan zehar ikasten joateko gaitasuna

behar da, bai eta egoera aldaketa azkarretara egokitzekoa ere. Horretarako ikaskuntza

autonomoa, ezagutza taldean eraikitzea eta modu honetako beste hainbat konpetentzia oso

onuragarriak izan daitezke eta IKT-ek zeresan handia daukate hauek bermatu ahal izateko.

Ondorioz, Eskola 2.0 proiektua abian jartzea erabaki zen.

Honen funtsa talde lana, interakzioa, komunikazioa eta ezagutza taldean eraikitzea da. Hau

aurrera eraman ahal izateko IKT-ak baliatuko dira, ikasle bakoitzaren (eta ez zentroaren)

errekurtso izanik. Beraz, metodologia izango da nagusiki aldatuko dena, arbel digitalak edo

ordenagailu eramangarriek aukera berriak ematen baitituzte, adibidez, Agrega bezalako

errekurtso multimediak edo bideoak.

4

Laburbilduz, gelak digitalizatuko dira (esaterako, arbel digitalak ordezkatuko du betiko arbela

eta ikasle bakoitzak ordenagailu eramangarri bat izango du LH-ko 5. mailatik aurrera),

metodologia parte-hartzaile, dinamiko eta motibagarriago baten bila.

Políticas europeas sobre buenas prácticas sobre TIC en la escuela

IKT-en popularizazioa gai berria izanik, hauek eskoletan modu egokian baliatzeaz arduratzen

diren politikak ere berriak dira.

Helburu nagusia hauek erabiltzeko eta baliatzeko moduak, beti ere elkarbizitza errespetatuz,

orokortzea da; hau da, IK-ak ez dute erronka teknologikoa bakarrik planteatzen, kultural eta

antolatzailea ere bai. Izan ere, ez da nahikoa ikasleei ordenagailuak ematea, tresneria hau

baliatzeko metodoak pentsatu behar dira eta baita ariketa ezberdinak hauetara egokitu ere.

Honela, haurrak txikitatik IKT-ekin harremanetan jarri nahi dira, “Brecha digital” eman ez

dadin.

Dena den, Europan ez dago heziketa politika zehatzik, estatu bakoitzak berea izan ohi du.

Europan, batez ere, e-learning eta e-skills deiturikoen inguruan jarduten dira, hots,

formakuntza egokia egotea. Gainera, ongizateari atxikitako konektibitateaz, kulturaren

hedapenaz eta e-gobernuaz kezkatzen dira.

Europar politikak ikusi ahal izateko, ordea, European Schoolnet

(http://www.eun.org/web/guest) bezalako espazioetan sartu behar gara, non atari ezberdinak

dauden hezkuntzaren alor ezberdinez jarduten direnak.

De tecnologías de la información y la comunicación a recursos

educativos

Hezkuntza Teknologiaren helburua irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuetan eragitea da, IKTak

eskola munduan barneratuz (beti ere teknologiarekiko menpekotasunean erori gabe) haurrak

heztea.

Honela, azaldu beharrekoa da ez direla instrumentu berriak (arbel digitala, kasu) irakasleen

praktikak aldatzen dituztenak, baizik eta irakasleen praktiketara moldatzen direla instrumentu

berriok. Beraz, material hauek irakasleen beharretara egokituko dira eta lagungarri izango dira

euren lana egin dezaten, baina ez dute irakaskuntza baldintzatuko.

La tecnología educativa en un mundo tecnologizado

Hezkuntza teknologiak hainbat ekarpen egin izan ditu urte hauetan zehar. Adibidez, hainbat

froga eman ditu IKT-ek beren hutsean ezin dutela pertsona baten garapenean lagundu

aldarrikatzeko, hau da, errekurtso eta metodo ezberdinak behar direla horretarako.

5

Aipatzen da, gainera, hezkuntza hoberena aparatu berri eta interaktiboenetik ahalik eta

informazio eta etekin handiena ateratzen duena dela. Ildo beretik, baiezta daiteke Hezkuntza

Teknologia IKT-en erabilerara soilik mugatzeak hainbat ondorio izan ditzakeela. Batetik, tresna

hauekiko izan beharreko jarreren inguruan hausnartzen ez bada, ezin da horiek erabiltzeko

modu hoberena zein den ikusi eta, beraz, ezin zaio ahalik eta etekin handiena atera. Bestetik,

tresnak soilik erabiliz gero, informazio transmisore papera baino ez lukete izango, beraz,

irakaskuntza-ikaskuntza prozesu mekaniko bat bilakatuko litzateke.

Ondorioz, tresnak erabiltzeko, lehenik eta behin, ZERTARAKO erabili nahi diren jakin behar da,

zein den helburua.

Honenbestez, eskoletan IKT-ak erabiltzeak askotan ez badu espero zen emaitza izaten, hau

aplikatzeko moduan egon daiteke erantzuna. Arazoa gehienetan irakasleen konfiantza faltan,

ikasgelen organizazioan edota irakasle eta ikasleen autonomia urrian egon ohi da.

Organización educativa de los medios y recursos tecnológicos

IKTak hezkuntza sisteman aldaketak sortzeko bitartekariak dira, ez dute eurek soilik aldatzen,

lagundu baino ez. Gauzak horrela, nabaria da zentroetan ere aldaketa batzuk bermatu behar

direla aldaketa hori eman dadin, esate baterako: irakasleak IKT-en inguruan formatzea.

Hiru eredu antolatzaile aurki ditzakegu IKT-en inguruan hezkuntza alorrean:

Adopzio teknologikoaren eredua

IKT-en helburua informazioaren transmisioa hobetzea da. Irakasleen lanaren osagarri gisa baliatzen dira.

Integrazio katalitikoaren eredua

IKT-en erabilera, zentroaren proiektu hezigarriarekin bat egiten duen curriculum baten zati integratu gisa diseinaturik dago.

Integrazio kulturalaren eredua

IKTak ikasleekiko eta irakasleekiko aurrerapausoak eta garapena bermatzeko tresnak dira.

Honela, IKTen erabilera hezitzailea antolatzeko ardura zuzendaritza taldearena izan ohi da. Beraz, ikastetxe orok IKT-en Integrazio Proiektu bat garatu beharko luke, ondorengoak kontuan izanez:

IKTak errekurtso didaktiko bezala, ikastetxearen proiektu curricularrarekiko koherentziaz erabiliz.

Hezkuntza komunitateko kideen arteko komunikazio iturri. Antolakuntzarako, kudeaketarako eta administraziorako baliabide gisa.

Ikastetxe ezberdinak IKT-en bitartez konektatu daitezke eta, modu honetan, hainbat alor

ezberdin komentatzeko harremanetan jarri daitezke, bai eta zentro birtualak eraiki ere.