1. Ikasgaia - Zuzenbide Penal Objektiboa

7/28/2019 1. Ikasgaia - Zuzenbide Penal Objektiboa

1/8

Zuzenbide Penal Objektiboa

2012-2013

Zigor Zuzenbidea I

9

Lehendabiziko Ikasgaia

Lehendabiziko Ikasgai

honetan, Zuzenbide

Penal Objektiboari

buruz hitz egingo dugu.

Zigor Zuzenbidearen

definizio bate maten

saihatuko garra eta

bere oinarrizko

kontzeptuak azalduko

ditugu.


2/8

1. Ikasgaia

Zuzenbide Fakultatea, Donostia

Zigor Zuzenbidea I

10


3/8


2012-2013

Zigor Zuzenbidea I

11

El Derecho penal es el conjunto de las reglas jurdicas

establecidas por el Estado que asocian el crimen, como

hecho, a la pena, como legtima consecuencia.

von Liszt

1.Ikasgaia: Zuzenbide Penal Objektiboa1.1 Zuzenbide Penalaren Kontzeptua zentzu hertsian

Zuzenbide Penala edo Zigor Zuzenbidearen kontzeptuaren definizioa emateko abiapuntua, von

Liszt-en definizioa hartuko dugu. Bere hitzetan, Zuzenbide Penala arau juridikoz osatuta dago,

zeinak krimenak penarekin lotzen dituzte (non krimenak egitateak diren eta penak, bidezko

ondorioak).

Von Liszt-en Zuzenbide Penalaren definizioa:

Beraz, definizio horren arabera, Zigor Zuzenbidea osatzen duten elementuak Arau Juridikoak

eta zigorrak edo penak dira.

Baina esan dugun moduan, von Liszt emandako definizioa, abiapuntu bat besterik ez da izango,

ez baita definizio oso eta baliagarri bat. Izan ere, Zigor Zuzenbideak ez ditu soilik zigorrak

aurreikusten delitu eta doluzko portaeren ondorio zuzen gisara, baizik eta segurtasun neurriak

ere.

Horretaz gain, Liszt-en definizioa ez ditu aipatzen Zigor Zuzenbidearen hartzaileak zeintzuk

diren. Esate baterako, Zuzenbide Penalaren hartzaileak honako hauek direla esan genezake:

Epaileak epaileak, Zigor Zuzenbidea osatzen duten arau juridikoen multzoa zigorrakezartzeko eta egoerak aztertzeko tresna gisara hartzen dituzte.

Herritarrak Hiritarrek, delituak ez burutzeko tresna gisara hartzen dituzte ZuzenbidePenala osatzen duten arau juridikoen multzoa.

Horrekin batera, esan beharra dago, Zigor Zuzenbideak ere badituela bere hastapen eta

baloreak, aurrerago zehaztuko ditugunak gai desberdinetan aztertuz.

Guzti hori azalduta, esan daiteke Zigor Zuzenbidea bi ikuspegi edo bi eratara ulertu daitekeela:

Zentzu objektibo baten ikuspegitik, Zuzenbide Penala arau multzo bat izango litzatekeeta,

zentzu subjektibo baten ikuspegitik, berriz, ius punendi gisara ere ezagutzen dena,


4/8

1. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea I

12

Estatuak, zigortzeko duen boterea izango litzateke. Beste modu batera adieraztearren,

estatuak Zigor Zuzenbide objektiboa osatzen duten arau juridiko edo lege penalak

egiteko duen boterea dela esan genezake.

Amaitzeko, esan beharra dago von Liszt-ek emandako definizioari bi abardura egin behar

zaizkiola.

Alde batetik, zigor edo pena eta segurtasun neurrien arteko hasierako bereizketa bat egite

komenigarria izango litzateke:

Pena edo zigorra, Zigor Zuzenbidearen elementu bereizgarria da eta izan da bere

sorreratik, eta bere funtsezko arma edo tresna da. Geroago sakonago aztertuko dugu,

baina hemen funtsezko definizioa ematea da beharrezkoa: zigorra, Zuzenbide penalak,

delitu gisara hartzen diren portaeren aurkako mehatxu gisara erabiltzen duen gaitza

izango litzateke:

Segurtasun neurriak, delituen jatorri desberdina dute. Ez dira mehatxu baten modura

hartzen, baizik eta subjektu arriskutsu batek delitu bat burutzea ekiditera zuzenduta

dagoen tratamenduak dira.

1.2 Zigor Zuzenbidea, Gizarte-kontrolerako tresna gisaGaur egungo gizarteetan, kontrol sozialerako tresna ugari existitzen dira eta horietako bat,

Zuzenbide Penala da. Familia, eskola, lanpostua, gizarte taldeak eta abarrekoak ere gizarte-

kontrolerako tresnak dira, baina tresna informal gisara sailkatuko genituzke.

Zuzenbide Penala berriz, tresna formalago bat da. Gizarte-kontrolerako tresna guztiak bezala,

Zigor Zuzenbideak gizartearen portaera jakin batzuk ekiditera zuzentzen da, horretarako

zigorren bidez egikaritzen den mehatxuaz baliatuz. Baina Zuzenbide Penalaren bereizgarri da,

santzio gogorrenak ezartzearen ardura - zigorrak eta segurtasun neurriak-, bereziki

arriskutsutzat jotzen diren portaerak ekiditeko. Beraz, gizarte-kontrolerako tresna nahiko

garrantzitsua da Estatuak monopolizatzeko. Hortaz, eta Zigor Zuzenbidea ahalik eta zehaztasun

gehienarekin sortu behar dela, hiritarrentzako berme gisara, Estatuaren monopolio hori lege

zehatzen bitartez garatu behar da, hiritarren ordezkariak onartutakoak, eta Estatuak bere

boterea egikaritzerakoan, lege horietara mugatu beharko da, zeinak zein portaera delitutzat

La pena es un mal con el que amenaza el Derecho

penal para el caso de que se realice una conducta

considerada como delito.

Santiago Mir Puig


5/8


2012-2013

Zigor Zuzenbidea I

13

hartzen den eta beraz, zein portaera zigortu behar den zehaztuko duten. Guzti horri,

legezkotasun printzipioa deritzogu.

Legezkotasun hastapenaren bitartez, legea, hiritarrentzako bermea izango da Estatuaren

gehiegikerien aurrean.

Aipatu beharra dago, Zuzenbide Penalarekin batera, beste kontrol-sistema formalizatuak ere

badaudela. Horietako bat, Administrazio Zuzenbidea daukagu. Izan ere, Administrazio

Publikoak, santzio administratibo ugari ezar ditzake, eta horiek ez daude Zigor Zuzenbidea

jasota, baizik eta Administrazio Zuzenbidean.

Zuzenbide Administratiboaren elementuak honako hauek direla esan genezake: arau-multzoa

(lege administratiboak), ondorio juridikoak (santzioak) eta funtzionarioak (haiek ezartzen

baitituzte santzioak.

Zigor Zuzenbidearekin alderatzearren, esan beharra dago, Zuzenbide Penalak soilik prozesu

judizial penal batean ezar daitezkeen zigor eta segurtasun neurriak aplika ditzakeela.

Legegileak zehaztuko du zein santzio dagozkio Zuzenbide Penalari (penak), eta zein

Administrazio Zuzenbideari (ondorio juridikoak).

Administrazio Zuzenbidean berriz, ez dago prozesu judizialik, beraz santzioak ez dituzte

epaileak ezartzen, baizik eta funtzionario publikoak.

Honekin batera, argi utzi behar da, Zuzenbide Penala azken errekurtsoa eskaintzera - ultima

ratio mugatu behar dela, gainontzeko gizarte-kontrolerako tresna juridikoak nahiko izan ez

direnean.

1.3 Zuzenbide Penalaren elementuak.Zigor Zuzenbidearen elementutzat, honako hauek hartzen dira: delituak, zigorrak eta

segurtasun neurriak. Delituen eta zigorren funts materiala, erruduntasuna da, hau da, delitua

dena erruduna da eta erru horren ondorioz, zigorra ezartzen zaio. Segurtasun neurrien kasuan

berriz, funts materiala ez da erruduntasuna izango, baizik eta arriskugarritasuna; hau da,

gizabanako bat delitu bat burutzeko arriskua dagoenean, horren ondorio gisara segurtasun

neurriak ezarriko zaizkio.

Delituak

delitu bakoitzaren berezitasunak kontutan izanda, eta guztiek komunean

dituzten notei erreparatuz, delitua honela definitu genezake modu orokor batean:

jarrera edo portaera tipikoa, ez-juridikoa, erruduna eta zigorgarria.


6/8

1. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea I

14

Zigor zuzenbidearen helburuetako bat, eta nagusiena, delituak saihestea izango da.

Gainera, desberdindu beharra dago delitu eta faltaren artean, ez baitira gauza bera.

Izan ere, esan genezake delitua nolabait, falta baino doluzko portaera larriago bat dela,

eta beraz, zigor gogorragoak aurreikusten direla horientzat.

Bestalde, lehen aipatutako definizioaz gain, delituaren bi kontzeptu bereiz ditzakegu:

formala eta materiala.

Kontzeptu formalaren arabera, delitua arau juridikoen urrapen gisara ulertzen da eta

kontzeptu materialaren arabera, berriz, ondasun juridikoen urrapen gisara ulertzen da

delitua.

Zigorrak zigor hitza, penaren baliokide gisara ulertuko dugu orokorki. Penarenesanahia, honakoa dela esan dezakegu orokorrean: delituen edo doluzko ekintzen

erantzun gisara, justiziak eskatzen duen erretribuzioa da pena. Aldi berean, gizarteko

kideak delituak ez betetzeko zedearekin, pena legezko mehatxutzat har daiteke,

zeinaren aurrean erreakzio bat sortzen da. Gizabanakoak ez du portaera jakin bat

burutuko, horren ondorioz egotziko zaion gaitzaren beldur. Zigorren sailkapena,

nolakoak diren eta horien iraupena aintzat hartuta, Zigor Kodearen 33. artikuluan

egiten da.

Segurtasun neurriak segurtasun neurriak, gizabanako bat bere osasun psikiko edotapsikologikoaren ondorioz arrisku bat suposatzen duenean, segurtasun neurriak

ezartzen zaizkio eta hori honakoan datza:

o Beharrezkoa den tratamendua.o Ondorio juridiko bat.o Arriskugarritasuna da funts juridikoa: pertsona ez-egozgarriei ezartzen zaizkie

(inimputable)

o Segurtasun neurrien sailkapena, Zigor Kodearen 96. artikuluan egiten da.o Delitu aurreko segurtasun neurriak debekatuta daude Espainiako

Konstituzioaren 25.1 artikuluari jarraiki.

o 1995eko Zigor Kodean, delitu ondorengo segurtasun neurriak ezarri ziren.o Segurtasun neurrien aurresuposamendua delitua da.

Teniendo en cuenta las particularidades de cada delito y las

notas que poseen en comn todos para que haya

responsabilidad, puede definirse el delito de la siguiente

forma: comportamiento tpico, antijurdico, culpable ypunible.

Joaqun Cuello Contreras/ Borja Mapelli Caffarena


7/8


2012-2013

Zigor Zuzenbidea I

15

1.3.1 Delitutik eratorritako erantzukizun zibila.Zigorrak eta segurtasun neurriez gain, delitu bat burutzeak, beste hirugarren ondorio bat ekar

dezake: delitutik eratorritako erantzukizun zibila.

Erantzukizun zibilaren kontzeptua argitzearren, honako hau azaldu beharra dago: delitu batburutzeak, ondasunaren gaineko kalteak eta kalte moralak eragin ditzake biktiman edo

hirugarrenen gainean. Pena edo zigorraren bitartez, ez da kalte hori konpontzen eta

horretarako erantzukizun zibila aurreikusten da. Horren arabera, delitu baten autoreak kalte

ekonomiko edo morala konpondu beharko du indemnizazio baten bidez.

Delitutik eratorritako erantzukizun zibilaren izaeraren inguruan, aztertu beharra dago ea izaera

zibila edo penala duen. Izan ere, Zuzenbide Konparatuan, izaera zibileko elementua da, zeinak

prozesu penalaz aparte, prozesu zibil baten bitartez ebazten den. Gure ordenamenduan berriz,

delitutik eratorritako erantzukizun zibila Zigor Zuzenbideak berak erregulatzen du Zigor

Kodearen 109, 110eta hurrengo artikuluetan, naiz eta jatorria zibila izan (KZ 1092).

Delituengatik eratorritako erantzukizun zibilaren gainontzeko ondorio juridikoak Zigor Kodean

zehar zehazten dira, horietako bat komisioa delarik eta 127. artikuluan araututa datorrelarik.

Pertsona Juridikoentzako ondorio juridikoak, Zigor Kodearen 129. artikuluan daude araututa.

Azaldutako guztia aintzat hartuta, ondoriozta dezakegu Zigor Zuzenbide edo Zuzenbide Penal

objektiboa, arau juridikoz osatzen dela, zeinak delitua, aurresuposamendu bezala, zigorrarekin

edo segurtasun-neurriekin, ondorio gisa lotzen ditu.

1.4 Zuzenbide Penala, Zuzenbide Penalaren zientzia, kriminologia etapolitika-kriminala

Lehenik eta behin, desberdindu beharra dago Zigor Zuzenbidea eta Zigor Zuzenbidea aztergai

duten zientziak. Zientzia horiek garatzen duten azterketa, Zigor Zuzenbidearen edukiari

buruzkoa izango da normalean, arauei dagokionez, edo arau juridiko - penalen harremanei

buruzkoa, gainontzeko fenomeno sozialekin.

Zuzenbide Penala zer den definitu dugu dagoeneko. Beraz, zeintzuk dira Zigor Zuzenbidea edo

Zuzenbide penala aztergai duten zientziak?

Aipatutako zientzia horiek, Zigor Zuzenbidearen Zientzia, Kriminologia eta politika-kriminala

dira. Guzti horiek abiapuntua Zuzenbide Penalaren edukia dutelarik.

Hasteko, adierazi beharra dago Zuzenbide Penalaren zientzia, zuzenbide penalaren edukia

aztertzen duen zientzia dela, hau da, Zuzenbide Penala osatzen duten arau juridikoen

azterketa gauzatzen duen zientzia. Zentzu berean, dogma juridiko - penalari buruz hitz egin


8/8

1. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea I

16

dezakegu.

Beste alde batetik, Zuzenbide penalaren eta beste gizarte fenomenoen arteko harremanen

azterketa gauzatuko duten zientziak, Zuzenbide Penalaren soziologia eta Kriminologia berria

izango litzateke. Hemen, garrantzitsua da bereiztea Kriminologia berria eta klasikoaren artean,

ez baitute aztergai bera. Izan ere, esan dugun moduan, Kriminologia berria, Zigor

Zuzenbidearen soziologiarekin batera, arau juridiko penalen eta gainontzeko gizarte

fenomenoen arteko harremana aztertzen du eta, Kriminologia klasikoak berriz, delituaren

zergatiak bilatzeaz arduratzen zen, fenomeno enpiriko indibidual gisara.

Zientzia juridiko penalarekin batera, dogma juridiko gisara ulertuta, Politika Kriminala ere

badaukagu, zeinak kriminalitatea tratatzeko irizpideak ezartzen dituen. Lehen zentzu batean,

politikaren sektore konkretu bat da zeinak delinkuentzia tratatzeko moduarekin erlazioa

dauka: kriminalitatea tratatzerako orduan jarraitu behar diren irizpideak zehazten ditu.

1.5Legeria PenalaLehenik eta behin, Espainiako legeria penalaren oinarritzat hartu beharko dugu 1995ko Kode

Penala edo Zigor Kodea, azaroaren 23koa. Horrekin batera, beste zenbait lege penak

badauzkagu gure ordenamenduan, zeinak legeria penala osatzen dute. Hala nola:

Genero indarkeriaren aurkako legea 1/2004 Adingabeen lege organikoa 8/2006

Kode penalarekin batera, aipatu beharra dago kode berari egin zaizkion erreforma ugariak.

Izan ere, erreforma horiek legeria penala berritzen joan dira denboran zehar.

Documents

1. Ikasgaia - Zuzenbide Penal Objektiboa