...

[~'. rdaldun burgesi esdi rakoia, b ere burges 1.a.giln ak. 1.ag un du.riak e t a UCDko jauntxoek buru di t uztela,le henengo pausoa e man du te- Nafarro a Eusk a d:i.t ik ateratz eko: pauso hau, Nafa rroa, Euskal Unibersitate b a rTut i baka1·retik a te ­r a tzea iza n da,Go be rnua k e gin duen l ege bat e z. Hon e la i kusi behar dugu : burge si e rdirak.oi a , egenala guztiak. egite n ari d a, ego Eusk al Herria ,hiru probint ziaz osaturik egoteko, be r e nafartasun eta l e g e z a h a rre n z e f e ndat z.aJ:_ l e irudian gorde rik.

E t a alde bat e ra utzirik orain e gin b e h a r dugu burruka Eu s k adire n bata sun n a zj_onala lortze ko, oso gaitz aundia k e ta txarrak ekarri d e z n zke Na­farroa k a rnpoan utzitzte h on e k bat e z e r e izkuntza e ta kultur mailan. , .

Iza n e z e r e , Nafarroa d a Euska ldun tasun g ihena galdu duena Euaka l prob i ntzien art~oari . Ia orain d e la. b ost ehu n urt e; alde e k o n omiko a e ta politik o a_1.kartu di..ra, l e ku h o n e k erd irakoi . .zap alk e ta go gorre na g a i n e an a rtze ko; alabe r, kontua n e uki behar dird. hiru kar, lista d e n k a lt e at e rakoiak n ekazaritzare n ermu.n.os.k e r i atik igaroaz ( g e nd e a iri e tara j oane z ) , e ta burgue si oso ma ltzuk , e ta indartzu bat e n iza t e a, b e r e koritu~ i g o gor e ­tsiaz gaine ra. Gaur e gun, e r e alita t e bat da EUSKARA galdua de l a Nafaro a­ko luralde gehienetan eta berarekin EUSKAL ERRIKOI kultur guztia. Erdirakoi burgue sia, b e ti be zala pre st dago e spainiako n azionalitat e guz­tiak b e riro zapaltze k o . Oregatik, be r e l ekua gutziako mugitze n duten e ran tzunen bila dabil 1 e statuto bul e gatua eta iragaitzazko e r egi men bat, bain an oztopo asko bilatze n d i tu. Nafarroa. kamporztzea izan diteke be r e korri tuak d e fendatz eko l ehen korritua .

Ala, da bai, Euskal Unibe rsitat e are n sorke ra, Euskal lay pro b intzia-­e tan n eurri a skotan izutuko du burgue sia. Euskal Unibersita t e are n sorke ­ra izan dit eke gure kultura b e rpizteko lehen pausoa, gure kulturaren Urre Haroari l eku uzt e ko. Gai nera,Unibersitate hau, d e mokra tzik o e ta h e rr i k oia izat e an, oso l eku arri skutsua izango l itzake , h e me n e rregi me n e tik k arnpo-­rak o j a kintsuak sortze a n : bvrgesiakezin krontolatuko luke a lde zteko e ra, e ta h o ri, burgesia ( e uskci.ldunak l ehen e ngoz ) e zin du utzi,.

Gauz guzti haue n e rdi a , Nafarroare n kamporat z e n, Eusk al Unibersitat e a­r e n s o rke rarentzat a~entatu bat da. Ze r esanik e z da go Opus-Deife n Ka iri tuak garrantzizko papera jolastu dute l a n eurri haue k artzeko .

burruc2" h onek bere ind n r goJieno. Hc..fc_;.rrocn iznn -b'ohar d u 1 baina b n±ta e ro , , ,, ~•-t o hi ru p r obintzioto.n , h0nolcc b 2-tnsun no.z.ior:i.nl<:. r o:n i k u::.miru cmnnuz. Aln·· ~ur , ko:ntunn oulci · behar dugu , l ego hccu beste qtcntatu . bntokin (nugn.z bost2cl­c10 ) h c:. si z c l 2.. . Mul c..z bostalclo,frnntscz ndni:;.1-istrn'iionga. z : Don~pr.: l eu (Sa int. ­-P c!luis) c1olc:.ko ik2..st ola i t:d.c:. z "boro i nt ont"zio;::k konkrctoki etzirn.l nko e­ma ten fro..ntsosnri buruz-".

::-r or:ien eran t zunc, z , h Ll.n ikusi d e:ri ma:ni f' os tupon hc:-cuncli ene. i z2..n znn, iruni - . i1n porsonc. joanik. Ronok, argi ote. g c.rbi erakus ten. dugu., n olaz., z cntro.li~ monk,gure esukc:"l kultur z c.uri-'con, hil nnhi duen , bazto.r guz;tiot2..tik joc.z.

Bcst.e zor esnn nnl"'li bG..tonn, nc.f'c.ro2..n bchL'.:r b nda bu;rru:kc..rik gogorrena, grui zuzonkienclt ikus.ten gni tun nrc..ocJt, gonclotzn riobiliznzioak diro:-. , lege honen ~urkn. :Ses-te hitz. battzuetan esan da , burrukc. he.u gogorkien nrtu be­har duf.;oru:-.. k ik<O'.slenk . diru • . Gure lruu:, ikastetx~ootnn asamblo.c1.nl<.:: ogit.on, kul tur "talcloa.k mugitzor., gnztec~i do. logoonon aurkc. , eta nc:-:.f'n.rroo ousktl uni­ber~i tute barrutinn asrtaaa, .. gainm-itzoko probinz.ion olk2'-rtas.ww e.sY...atus.z.

A.12.ber, mo..ni:fctapo.n . 2.undi bat egi tG.U (3i lbon, . zcntrnl · nuklen.ren ·-antzeka l::: on.k) I ruinc.n, Euskndi guz.tirako .. Hitz gut:d. tc.11. osc.n nik, egin .ahala . guzt:!:_ e..k gut-xi izango clirc. gob o.rnuc.ron no..h2.ink geldi tzoko, etc. oz dozagwl. .ahaztu, g uro biarrnrokin j olns tc:n hc,_ri gera.lo.; 3uskc1 Uni.bcrsi tn tor-.rekin* ·

.Azk onoz; 1-inuck donak . .a:r-tuc:::z Gt c. gure l~ul turnron u .l .doko e rreib indikape­nckin bc.t:or c. , h<'..uek d irn ~.rr2.ntzitsucmck gure. ustoz~

1) Euskor<:'.ren koofizi.2...l t.asu...""10., il::.o.slo mc.i lo.. guz..t.i et;:;.n . otu uc1':1inistr-c.:.·­zioo.n. ··. ::.<~uskc.lclutzoko ke:.opa.in2. be:. ten p rog r ::-nn k untz.::, hiru euskaJ... pro­·b i..i.-i t zi-et G..i.J..

2) Euskul Unibersitu ·ton~ euskal unibersit2 tc bc::.rruti b~ .. kar bo.tc....-i . . b::rru.­c.n, l c.u probintzic~k nrtu2z. oclo b e rtnn snrtuaz.

J) I k n stolentzako 1 2gunt"zr-. ost2.t.nlu ote:. ofizin lt2..sunc. . Euskara, n signn ­turn e d o g2i bclli:rrozko<.:. bo zc:-.ln , jc.rtzco.., l ehen mnilctntik,BntxilloP rrn. bukatu a rt o .

r) JiT ;;) f -, o ·.·~ . ·. ,·. :

~ ./1 ' / I ;: -_..~~ / ~? ~: ! -,:/~ p ) C) .... , ·--~ ... . -· ' v"·A Sc o-.-

Lo. burgu osic, c cmtn:-,l is.tc.. csjX'..fio l n_ c.yu<l2..dn ppr sus cc oopinchos burguo­s o s Y c e. c iqu.iloos . ,::~ o p<:'cv c.rrc, roprosonto.c1os 6:."l UC:u , hc._ logrccc:o clo. r un pri ­oor pus o ,doci s ivo tc l voz 1 pe.re. 12 sopc..r n c ion de IT ~cnrrn do l a no..ci6n v a s­c n: l n o~-:clusi6n clo IT c·1n:~rr o.. dol Distrito Unibor ::>itc:.rio V2.s c o 9 crc 2.c1 o por

1.,u1 c:o croto - loy del G-ob'icrno c: ! cis pu.sc...do s . 3s ns:f c 'ono crooo os q_uo h ny quo int1J:r.pretc.rlo ~ j _o_ bur g u es :fc. co:nt r a iist;:-, oste copofin.dc:-. ijoy o.n rodu c i r 2.

tr 0a, l~s p r oviricias d e 2uskcd i sur , be. j o ~l prot o;~o de ~n ric..rr isrno fo ­r c. l ero y r ec.. c ei ono.rio c. ul tro..n.zc . •

Y c.J. mc, r g on c.l~ . l o.. bc-.t~llc quo d .os c:o h oy hc.y quo prGpccr n r en ol torr0-no ?Oliti c o e n c:ofons8. c:e l a. Ul1.i c.<-~1 torritoric.l y !1.c. c ion.c-.1 el e ~u.sl<:Llcli , lo.. rnodidc.do ~no incluir a .Bnvnrr n o~ . al roci6n docr c ~c.do d istrit o p u edo tr~ ~ o r -· c-onso.cucn c;i. 2.S i1::1:t"Jre.:v~ _ s...i. .blo..s 0 ::.1 oJ. terrm-:.o cul·turn,l y linguisti c o 9 2.n -t es quo on c ualqui o r ot:::"o , .. .

1Tc.. v 2.1..,rc, · os · q~.J.iz. 2.. .S lln2.. c~ o l~. S zonc.o mfs c!.cs11.o.c2- .onc-_l i 2c-.::lC'. s y doscusl.~al -,...., ... . ,...__ .......... ... , ~ .. , . ' . . . . . . ,....,, 6 . cuni . .:.o.. c "'. ~ c.o ...!.-US.KC.. c:_,i . A lo lo.rg·o c:'.o c c-.si . c1 1-:;. c .o · siglos ,I c .. ct oros ccon r:n. c os

Y P :il!ticos sc hcx1 c 0:1. jugc.cl.0 p ::-, r 2 quo o::::t<"'. :;::;on c.. hc.yc.. su:friclo c on qspoc i2l r i ES"or l o s . o :fec t os c',o .t.u1 :- . s oc 1ilc.r r:r;,"Jrooi 6:n . c on.."c r c.J_.ifltc: ~ c:'.osc1o . 1 os r osul t2-. c~~ s i'"' ogrc~ivos y i-o .c .c CiO:.-:.c..riqs . cl·o·' lr_G trcs c 0 1.1tior1c;_c.s cc-.r l istC'..s , b.c~ stc:.· l:n :fc.ltc. c".o unu i nclust rie;.li z c.ci6n plon2'. d u r <::nte los .su c o.siv :io p l an. o s ele do ­s a rro1 1 o fran quistG.s , 1 p<::.s<.-;.n c1o por ol progrosi vo ornpobroci::J.i on to cl cl c ::-,rnpo ( cnigrc.ci6:.1. G n ucleos urbo.nos) y l c. oxistG_l.Ci o.. d o Ul'l.'."'. bu r gu os{CJ. lo c al fu ­o rt.01;-ionto w.:fo rracl.n c, su.G introJ?o:Jcs c a. ciquiili cs . E oy os · uz: ho c h o qu o ·on l n rna.yro · pc.rto de l tcrr itorio n.:-i..v.nrr o s o hc, · 1) cr :.1.i d. o o l ousle<:·cro.. y c :onso cti "C::.nt o~· monte , c u:.c-lquior v estigi o c1o cul turo .. p op uln-r vc..scG. ·quo c ono c.i'. o su npogoc­prcci~G.mont .o ;:-,11:! ~

Ln burgu os.ia c oat r alistc-. siguo hoy 1 c ono sim;:iprc , c·'.oci c.1 i c1.[:, c.. c ontinu c'..r su ppro:Ji6n s nbro l n s nc.. ci or~c..li cl <:"-CLos c".ol Estc.. c~o ~2 sp<.:.fi.o l. · Por . . ollo 'j so 2. ­

pros. te. n .bu . .s C2.J:'. .. c.qLLCllas .s olu c i.OT,J.G.S qu 0 . men os.- d .ob.ili.t en :su.. : p osi c..i.6n·· 2. C°b..i ­c l, En ol c c. s::o do Euskc..c1i , ol proyc c t o ele Gs tc.t Lcto nogo ci.nc'. o y p o.st.'."'. d o un r~gir:mn tr~nsitor'io dos·c r::fcinf-.·c.l o ( c, lo Go~1.nrnlitc:t) ,.tropiozD. pon b n:s -

.. ' ~ . ' . ~ . t 2ntcs dificult~0os .

c;'"c¡c-l,'; ; . a í . O G t r . o:::. •:"arc~?.c '.'o i - v i c U n i v e r E i á c - . d Ve-GCC:. e n l a s c u a t r o p r o v i n c i a s de I S u s k a d i S u r t i e n e c u e t ^ o u s t a r e n c i e r t a , m e d i d a ex le. b u r f j a e G Í r . , L a U n i v e r s i d a d V a s c a p o d r í a s e r u n p a c o i n r p o r t a n t e p a r a l a r e ­c o n s t r u c c i ó n de n u e s t r a c u l t u r a , p a r a d a r l u g a r a t o d o u n r o n r - c i n i o n -t o c u l t u r a l ce E u s k a d i , U n a U n i v e r s i d a d , a d e r . t á s , g e s t i o n a d a y o r g a n á . -a a d a en s u s b a s e s ae f ' o r n a d e n o c r á t i c a y p o p u l a r , s e r í a a l a l a r g a , u n p e l i g r o s o h o r a i g ü e r o de i n t e l e c t u a l e s " l ío i n t e g r a d o s e n o l s i s t e m a . " y t a m b i ó n de l u d i a s c o n s t a n t e s ? n o g a r a n t i z a r í a n i ^ e l e j o s o l c o n t r o l i d e o l ó g i c o de l a b u r g u e s í a ( a u n q u e c e a a u t ó c t o n a ) s ó b r e n l o s a p a r a . t o s e d u c a t i v o s , y e s o l a b u r g u e s í a ( l a vasjcri e n p r i a e r l u g a r ) n o p u e d e p e r • n i t i r l o ,

E n m e d i o de t o d o e s t o , l a o i i c l u s i ó n d e I T a v a r r a s u p o n e u n a t o n t a d o en p r i n e r t ó r n i n o a l a c r e a c i ó n d o unr^ T J n i v e r s i d a d V r . E c a , I T o c a . b e d u d a de q u e l o s i n t e r e s e s d e l O p u s - E e i e n U a v a r r a l i a b r A n i n t e r v e n i d o d e c i s i v a -m e n t e p a r a q u e l a s c o s a s o c u r r a n a s í , p u e s t o q u e l a e v e n t u a l c r e a c i ó n d e u n a U n i v e r s i d a . d p a r a I r . s c u a t r o p r o v i n c i a s a c a b c i r í r . h u n d i e n d o r . l m o n o p o l i o u n i v e r s i t a r i o d e l c u a l g o s a o n l a p r o v i n c i a . l T o . es p r e c i s o y a q u e r o p c t i n o c n a c l i a c o s a n e n t c l o s a r g u n o n t o o de d o f o n s a de q u o U a v a r r a o n d U s k a d i i p o r s i e n i s t e a l g u n a d u d a , m e d i a n t e e l d e c r e t o l o y s o i n c l u • y e a ITavar3_-̂ a e n e l d i s t r i t o u n i v e r s i t a r i o de ' l a r a g o s a a n t e s cfuc c o n s u s t r e s p r o v i n c i a s h c m a n a s . L a . t a r e a os y a d e s d e h o y l u c h a r c o n t r a ^ o l d e c r e t o - l e y , a r m a m o s o n c o n t r a de l a m a n i o b r a , d o l a b u r g u e s í a , c o n -t r r . l i s t a y s u s c o m p i n c h e s n r . v r . r r o s . E s t a l u c h a h a de t e n e r s u e p i c e n t r o ^ :;.-:;c' t o d o e n Uavai -ra- n . l s m o , p e r o

tr .m.bién en la .s o t r a s t r e s p r o v i n c i a . s d e l s u i " , y e n la .c t r e s d e l n o r t e e n l a m e d i d a d e l a s p o s i b i l i d a d e s , d a n d o a^sí a. l a m . o v i l i s a c i ó n l a p e r s p e c t i v a d e l a v o l u n t a . d d o u n i d a d n a c i o n r . l , l í o d e b o n o s o l v i d a . r q u e l a p u b l i c a . c i ó n d e l d e c r e t o - l e y c o i n c i d i ó c a s i c o n o t r a i?.ueva a g T - e s i ó n a. n u e s t r a c u l t u r a n a c i o n a l a l o t r o l a d o de l a m u g a , y e s t a v o s p o r p a r ­t e de l a a d m i n i s t r a c i ó n f r a n c e s a s o l c i e r r e ce l a i k a s t o l a de D o n a p a -l e u ( S r . i n t - P a l a i s ) d e b i d o a s u -goce, " c o n c r e c i ó n e n c u a n t o a l a s i n t e n -o i o n e s p e d a . g ó g i c r . s s o b r e l a e n s e ñ a n z a d e l f r r . n c ó s " . L a r e s p u e s t a f u e u i i a de l a s m a y o r e s n a n i f e s t r . c i o n e s ' c o n o c i d a . s a l l í ( 3 . C O O ) , E s t a , c o i n ­c i d e n c i a , c a s u a l e v i d e n c i a , p o r u n I r . c o , I r ^ c o n t i n u i d a d i de u n c e n t r a l i _ s mo a u l t r a , n s a d i s p u e s t o a n o c e d e r s i n o e n r . lguna.s c u e s t i o n e s a d m i n i _ s t r a t i v a s y f i s c a l e s , y p o r o t r o l a d o j a n i n t e n t o c l a r o d e b o m . b a r d o a r céoo-t o d o E l o s á n g u l o s l a s l a i - e c a x ' i a s o i n c i p i e n t e s b a s e s de n u e s t r a c u l t u r a n a c i o n a l . E n o t r o s e n t i d o , s i l a l u c h a h a de c e n t r a r s e s o b r o t o d o o n I T a v a r r a , a l a s ­p e c t o q u e más d i r e c t a m e n t e n o s a t a ñ o a n o s o t r o s os e l de l a m ^ o v i l i s a c i ó n m a s i v a d o t o d o s l o s e s t u d i a n t e s U a v c r r o s c o n t r a e l d e c r o t o - l e y o E n o t r a s p a l a b r a s , l a i n i c i a t i v a de l u c h a y o r g a n i z a c i ó n v a a c o r r e s p o n d e r s o b r e to_ d o a l o o e c t u d i a n t o s , y a que h a n pací^.do y a b a s t a n t e s c i a s , y t o d a v i a n o e s e c n i s t e n i n g u n a i n i c i a t i v a d o m o v i l i z a c i ó n » I T u c o t r a l a b o r h a de c e n t r a r s e p u e s , e n pr'om.cvor asa^cToleas de e o t u d i r . n t o o q u e tom.on l a i n i c i a t i v a , e n t r o o t r a s d o c o n v o c a r , a ciuo t o c a d l a s e n t i d a d e s c u l t u r a l e s , a r t í s t i c a s , t o d o s l o s o r g a n i o m s o s j u v e n i l e s , i k a s t o l a s , a s o c i a c i o n e s d e v e c i n o s , e i n c l u s o p a r ­t i d o s , so n a n i f i o s t o n p á b l i c a y a b i c r t a m . o n t o c o n t r a e l d e c r e t o y e n f a v o r d e Ir : i . n c l u G i o n de n a v r . r r a e n e l d i s t r i t o V a . s c o , e n i g i e j c d o r . l mism.o t i e m p o l a s o l i d a r i d r d a c t i v a o i n c o n d i c i o n a l d e l a s otx^as t r o s p r o v i n c i a s h e r n a -n a s « I n c l u d o I r , c o n v o c a t o r i a de u n a m i a n i f o s t r . c i ó n o n I r u i - i o a p a r a t o d o S-u s k a d i ( t i p o l a do c e n t r a l e s nuclor . i -^os d e E i l b r . o ) p o d r í a o c i " v i a b l e s i no., esca.t imam.oc l o o e s f u e r z o s n e c e s a r i o s » E n p o c a s p a l a . l o r a s , t o d a s l a s i n i c i a _ t i v a s d o m . o v i l i s a c i ó : ; i m^rs iva v a n a s o r p o c o s x^ara d e t e n e r " e l p r o y e c t o g u . -b c r n a m . e n t r . l y n o o l v i d a m c c q u o nos e s t a ñ o s j u g a n d o on e l l o o l f u i u r o de nu_ o s t r a u n i v e r s i d a d VaiSca,

1 - C o o f i c i r . l i d a d d e l e u s k e r a , o n t o d o s l o s n i v e l e s de l a e d u c a c i ó n y l a a d m i n i s t r a c i ó n p u b l i c a ( s e a e s t a t a l o a u t o n ó m i c a ) ^ P r o g r a m a c i ó n d o t o d o --vuskaci s u r ,

2 - U n i v e r s i d a d v a s c a , d e n t r o d o u n á n i c o d i s t r i t o q u e a b a r q u e , n a t u r a l m e n t e a l a s c u a t r o p r o v i n c i a s 5 s o b r e c o t e p u n t o , t r a t a r e m o s c e p a s a r on !©• b r e v e u n a c i r c u l a r e n l a q u e se p l a n t e e n a c e l s a t e l a s d i r e c t r i c e s más i m . p o r t a n t o G a t e n e r o n c u e n t a ,

3- O f i c i a l i d a d y c.-pojo e s t a t a l a t o d a d l a s i k a s t o l a s y l i c e o s , P o r l a i n c l u s i ó n d o l e u s k e r a , como a s i g n a t u r a o b l i g a t o r i a d e s d e l o s l o r i m o z ' o s n i v e l e s d o l a s e s c u e l a s p á b l i c a s h a s t a o l t ¿ r m . i n o d e l B a c h i l l e r o