16
5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA N o 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837 Lei 3/1997, do 9 de xuño, galega da fami- lia, da infancia e da adolescencia. I O dereito de familia tradicionalmente foise con- formando como un conxunto de leis civís determi- nantes dos dereitos e das obrigas que poden esixirse cada un dos membros da familia entre si en virtude das relacións xurídicas paterno–filiais e parentais (obrigas entre cónxuxes, dereitos de alimentos, patria potestade...), configuración na que latexa en todo caso a convicción do lexislador de que as rela- cións familiares teñen un contido esencialmente éti- co, de difícil sanción xurídica, de xeito que a familia se converte nun ámbito amparado pola privacidade e no cal os poderes públicos carecen de lexitimación interventora. En efecto, integrado o dereito de familia por un conxunto de institucións inspiradas nunha idea principal de privacidade, é lóxico que a escasa lexislación familiar de carácter público se limitase a certas familias que saían do patrón normal e pre- cisaban dunha especial tutela pública (familias numerosas, familias monoparentais), ignorando, xa que logo, a dimensión social do dereito aplicable ó ámbito familiar. Neste contexto histórico, é lóxico que o dereito familiar e o dereito social resultasen ser antitéticos. É obvio, sen embargo, que unha nova conciencia social reclama un cambio de óptica que faga posible a consideración da familia como unha das estructuras básicas de integración social. Proceso este que o lexislador estatal acometeu en ámbitos como o da tutela, o da adopción, o réxime económico matri- monial, pero do que quedou descolgada a institución da familia, como unidade básica da estructura social, que sen embargo é obxecto dunha protección integral no artigo 39 da Constitución española, o cal lles impón a obriga ós poderes públicos de dispensarlles unha protección xurídica, económica e social ás familias, precepto que supón un dobre cambio cua- litativo: lexitima unha actuación pública de protec- ción familiar comprensiva dun conxunto de políticas de contido plural –dada a súa conexión cos campos do traballo, da cultura, da vivenda, da sanidade, etc.– e, ó mesmo tempo, superadora da antítese público–privada no ámbito do dereito da familia; e refírese a familias en xeral, sen constrinxi–la pro- tección pública a un determinado modelo familiar nin a aquelas familias que se separen do dito modelo. Tomando todo isto en conta, o Parlamento de Gali- cia adopta a iniciativa de lexislar sobre a familia, para o cal debe superar un dobre obstáculo: dunha parte, a identificación establecida entre dereito de familia e dereito civil, concepción tradicional e reduccionista que supón priva–la Comunidade gale- ga da súa propia lexislación familiar; e, doutra parte, a identificación do dereito de familia como dereito privado sen ningunha conexión co dereito público, nun contexto histórico no que, como xa se puxo de manifesto, dereito familiar e dereito social resultaron ser antitéticos. II Así mesmo, constitúe un fenómeno innegable dos nosos días, incluso nas sociedades máis modernas e desenvolvidas, que os nenos e as nenas e os ado- lescentes e as adolescentes requiren uns coidados e asistencia especiais no que se refire á súa saúde e ó seu desenvolvemento físico, mental, moral e social. Esta especial tutela e amparo deles, como xa recordara a Declaración de dereitos da ONU en 1959, atopa o seu fundamento no feito de constituí–la infancia un dos colectivos máis vulnerables da sociedade. Resulta, por outra banda, evidente que calquera política pública de protección e asistencia ós nenos e ás nenas e ós adolescentes e ás adolescentes per- derá unha gran parte da súa eficacia se as auto- ridades e as institucións non toman como referente básico inspirador e dinamizador da súa acción tute- la–la familia, como núcleo natural vertebrador da sociedade, e non pretenden, correlativamente, a ple- na integración daqueles nela; pois non pode deixar de recoñecerse que o neno e a nena e o adolescente e a adolescente, para o pleno e harmonioso desen- volvemento da súa personalidade, deben medrar no seo dunha familia e arroupados por unhas condicións mínimas de estabilidade e de equilibrio afectivo e material que lles permitan prepararse adecuadamen- te para unha vida independente e responsable. É notorio tamén que esa necesidade de propor- cionarlles ós nenos e ás nenas e ós adolescentes e ás adolescentes os medios para un desenvolve- mento harmónico e equilibrado reclama a adopción de políticas múltiples nos campos educativo, sani- tario e socioasistencial, e que todas elas deberán estar postas en conexión e adecuadamente coordi- nadas. Pero non pode deixar de considerarse, dentro das denominadas políticas de benestar favorecedoras dun desenvolvemento integral do neno e da nena e do adolescente e da adolescente, como máis prio- ritaria e urxente a de promover en favor deles os medios adecuados de amparo ante circunstancias de grave risco para a súa integridade física e moral, como son o abandono, a mendicidade e venda na rúa, a marxinación, o absentismo escolar ou incluso os malos tratos ou a explotación sexual, ofertándolles un tipo de asistencia pública básica ou primaria orientada a proporcionárlle–los coidados e a axuda material necesaria para apartalos das situacións de desamparo e a súa reintegración familiar, cando esta sexa posible. III A Constitución española, principalmente no seu artigo 39, prevé unha dobre protección: á familia, nos aspectos social, económico e xurídico, e ós nenos

5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

I. DISPOSICIÓNS XERAISPRESIDENCIA

4837Lei 3/1997, do 9 de xuño, galega da fami-lia, da infancia e da adolescencia.

I

O dereito de familia tradicionalmente foise con-formando como un conxunto de leis civís determi-nantes dos dereitos e das obrigas que poden esixirsecada un dos membros da familia entre si en virtudedas relacións xurídicas paterno–filiais e parentais(obrigas entre cónxuxes, dereitos de alimentos,patria potestade...), configuración na que latexa entodo caso a convicción do lexislador de que as rela-cións familiares teñen un contido esencialmente éti-co, de difícil sanción xurídica, de xeito que a familiase converte nun ámbito amparado pola privacidadee no cal os poderes públicos carecen de lexitimacióninterventora. En efecto, integrado o dereito de familiapor un conxunto de institucións inspiradas nunhaidea principal de privacidade, é lóxico que a escasalexislación familiar de carácter público se limitasea certas familias que saían do patrón normal e pre-cisaban dunha especial tutela pública (familiasnumerosas, familias monoparentais), ignorando, xaque logo, a dimensión social do dereito aplicableó ámbito familiar. Neste contexto histórico, é lóxicoque o dereito familiar e o dereito social resultasenser antitéticos.

É obvio, sen embargo, que unha nova concienciasocial reclama un cambio de óptica que faga posiblea consideración da familia como unha das estructurasbásicas de integración social. Proceso este que olexislador estatal acometeu en ámbitos como o datutela, o da adopción, o réxime económico matri-monial, pero do que quedou descolgada a instituciónda familia, como unidade básica da estructura social,que sen embargo é obxecto dunha protección integralno artigo 39 da Constitución española, o cal llesimpón a obriga ós poderes públicos de dispensarllesunha protección xurídica, económica e social ásfamilias, precepto que supón un dobre cambio cua-litativo: lexitima unha actuación pública de protec-ción familiar comprensiva dun conxunto de políticasde contido plural –dada a súa conexión cos camposdo traballo, da cultura, da vivenda, da sanidade,etc.– e, ó mesmo tempo, superadora da antítesepúblico–privada no ámbito do dereito da familia;e refírese a familias en xeral, sen constrinxi–la pro-tección pública a un determinado modelo familiarnin a aquelas familias que se separen do dito modelo.

Tomando todo isto en conta, o Parlamento de Gali-cia adopta a iniciativa de lexislar sobre a familia,para o cal debe superar un dobre obstáculo: dunhaparte, a identificación establecida entre dereito defamilia e dereito civil, concepción tradicional ereduccionista que supón priva–la Comunidade gale-ga da súa propia lexislación familiar; e, doutra parte,

a identificación do dereito de familia como dereitoprivado sen ningunha conexión co dereito público,nun contexto histórico no que, como xa se puxo demanifesto, dereito familiar e dereito social resultaronser antitéticos.

II

Así mesmo, constitúe un fenómeno innegable dosnosos días, incluso nas sociedades máis modernase desenvolvidas, que os nenos e as nenas e os ado-lescentes e as adolescentes requiren uns coidadose asistencia especiais no que se refire á súa saúdee ó seu desenvolvemento físico, mental, moral esocial. Esta especial tutela e amparo deles, comoxa recordara a Declaración de dereitos da ONU en1959, atopa o seu fundamento no feito de constituí–lainfancia un dos colectivos máis vulnerables dasociedade.

Resulta, por outra banda, evidente que calquerapolítica pública de protección e asistencia ós nenose ás nenas e ós adolescentes e ás adolescentes per-derá unha gran parte da súa eficacia se as auto-ridades e as institucións non toman como referentebásico inspirador e dinamizador da súa acción tute-la–la familia, como núcleo natural vertebrador dasociedade, e non pretenden, correlativamente, a ple-na integración daqueles nela; pois non pode deixarde recoñecerse que o neno e a nena e o adolescentee a adolescente, para o pleno e harmonioso desen-volvemento da súa personalidade, deben medrar noseo dunha familia e arroupados por unhas condiciónsmínimas de estabilidade e de equilibrio afectivo ematerial que lles permitan prepararse adecuadamen-te para unha vida independente e responsable.

É notorio tamén que esa necesidade de propor-cionarlles ós nenos e ás nenas e ós adolescentese ás adolescentes os medios para un desenvolve-mento harmónico e equilibrado reclama a adopciónde políticas múltiples nos campos educativo, sani-tario e socioasistencial, e que todas elas deberánestar postas en conexión e adecuadamente coordi-nadas. Pero non pode deixar de considerarse, dentrodas denominadas políticas de benestar favorecedorasdun desenvolvemento integral do neno e da nenae do adolescente e da adolescente, como máis prio-ritaria e urxente a de promover en favor deles osmedios adecuados de amparo ante circunstanciasde grave risco para a súa integridade física e moral,como son o abandono, a mendicidade e venda narúa, a marxinación, o absentismo escolar ou inclusoos malos tratos ou a explotación sexual, ofertándollesun tipo de asistencia pública básica ou primariaorientada a proporcionárlle–los coidados e a axudamaterial necesaria para apartalos das situacións dedesamparo e a súa reintegración familiar, cando estasexa posible.

III

A Constitución española, principalmente no seuartigo 39, prevé unha dobre protección: á familia,nos aspectos social, económico e xurídico, e ós nenos

Page 2: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.925

e ás nenas e ós adolescentes e ás adolescentes, encanto ós dereitos que lles son recoñecidos polas nor-mas convencionais e acordos internacionais, presi-didas todas elas polas orientacións da Convencióndos dereitos do neno da ONU, do 20 de novembrode 1989, ratificada por España.

Pola súa parte, o Estatuto de autonomía de Galicialexitima a actuación lexislativa da ComunidadeAutónoma no campo da protección da familia, dainfancia e da adolescencia nos títulos competenciaisxenéricos de asistencia social e de promoción dodesenvolvemento comunitario (artigo 27, apartados23 e 24), dos que o primeiro deles deu lugar ástransferencias a aquela de funcións nas materiasde servicios e asistencia sociais (Real decreto2.411/1982, do 24 de xullo) e de institucións deprotección e tutela de menores (Real decreto1.108/1984, do 29 de febreiro). A Xunta de Galiciaanticipouse a esta lei coa aprobación do Decreto196/1988, do 28 de xullo, polo que se desenvolveno ámbito da Comunidade Autónoma galega a Leiestatal 21/1987, do 11 de novembro, e do Decreto112/1995, do 31 de marzo, que establece un réximeintegral de medidas de protección e asistencia ósmenores.

Con fundamento en todas estas premisas e ante-cedentes normativos, a Comunidade Autónoma deGalicia dispón de competencia lexislativa propiapara proceder á ordenación dun marco normativoxeral no que se inscriban e teñan referencia oconxunto de actuacións públicas en materia de pro-tección e asistencia á familia, á infancia e á ado-lescencia, sen prexuízo dos plans e programas polí-ticos de protección integral que poida aproba–loGoberno galego con fundamento ou en desenvolve-mento das xenéricas orientacións legais. Todo istosen esquece–la aplicación necesaria da lexislacióndo Estado en todos aqueles aspectos institucionaisque sexan da súa exclusiva competencia na materia.

Sistematicamente, a lei estructúrase nun título pre-liminar e cinco títulos máis, catro disposicións adi-cionais, unha disposición derrogatoria e dúas dis-posicións derradeiras.

No título preliminar, despois de determina–loobxecto da lei e o seu ámbito de aplicación, arti-cúlanse disposicións comúns sobre a planificaciónde actuacións e a programación de recursos, así comosobre os principios rectores da actuación dos poderespúblicos de Galicia en materia de asistencia e pro-tección da familia, da infancia e da adolescencia,para concluír cunha necesaria referencia ás com-petencias autonómicas e locais, así como ás funciónsde colaboración e coordinación con outras entidadespúblicas e privadas.

O título I destínase a determinar e enumera–losdereitos da familia, da infancia e da adolescenciarecoñecidos e tutelados polos poderes públicos deGalicia, os cales gardan correspondencia plena cosque lles garanten a Constitución e as leis estatais,así como a ordena–la forma do seu exercicio, facendo

responsables a tódolos poderes públicos de Galiciada súa efectiva tutela.

Na delimitación positiva dos dereitos do menorquíxose incluír unha referencia expresa a aquelesespecialmente protexidos, seguindo as orientaciónsdas cartas internacionais sobre protección dos derei-tos humanos, para poñer de manifesto que a defensados dereitos e das liberdades da infancia e da ado-lescencia constitúe unha tendencia común e unhaorientación política prioritaria en tódolos países civi-lizados. E é neste contexto constitucional e inter-nacional no que se debe inseri–la nova concienciasocial das políticas de protección á familia, á infan-cia e á adolescencia, demandando accións particu-lares no campo lexislativo que enmarquen as polí-ticas públicas de tutela e protección destes colec-tivos, relegada ata agora ó campo das instituciónscivís.

Pero esta tutela dos dereitos da infancia, espe-cialmente en casos de posible desamparo ou marxi-nación, non pode quedar reducida á que ofrezanos poderes públicos senón que se debe articular comounha actuación múltiple e coordinada na que teñanprincipal protagonismo a iniciativa familiar e a cola-boración das entidades de iniciativa social, inter-vindo aqueles subsidiariamente sen prexuízo dunhaactuación inmediata e directa nos casos nos quea familia ou o menor o requiran.

O título II desenvolve as medidas de prevencióne protección da familia, establecendo accións sin-gulares tanto preventivas coma asistenciais e inte-gradoras orientadas a evitar toda discriminación quepoida dificulta–la integración familiar, para o quese fai necesaria a coordinación permanente das polí-ticas sociais, educativas e sanitarias.

A mención especial que neste título se fai ás fami-lias rurais responde á específica estructura territoriale demográfico–social da Comunidade galega. O des-poboamento do interior aconsella adoptar medidasespecíficas para aquelas familias radicadas en zonasrurais de economía esencialmente primaria e ondea familia desempeña un esencial papel de integra-ción e cohesión.

O título III está dedicado á regulación das medidasde protección á infancia e á adolescencia. Nela tivé-ronse en conta os propios antecedentes normativosexistentes na Comunidade Autónoma nesta materia,así como as principais innovacións achegadas polaLei orgánica 1/1996, do 15 de xaneiro, de protecciónxurídica do menor, ó noso ordenamento xurídico.Neste sentido, abúndase no concepto de desamparoe descríbense de maneira sistemática todas e cadaunha das actuacións protectoras, como son a tutelaadministrativa, a súa suspensión e execución, a gar-da e as distintas modalidades de acollemento fami-liar e residencial, así como a figura da adopción,tanto nacional coma internacional. Pecha este títuloo capítulo IV, dedicado ás institucións e ás entidadesde atención a menores, así como a aquelas que rea-licen funcións de mediación en adopción interna-

Page 3: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.926 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

cional, establecendo os requisitos mínimos que todaselas deben reunir para o seu funcionamento.

No título IV, baixo o epígrafe de menores en con-flicto social, prevese de forma claramente novidosao marco competencial que, segundo a Lei 4/1992,do 5 de xuño, reguladora da competencia e do pro-cedemento dos xulgados de menores, na súa dis-posición adicional terceira, teñen atribuídas ascomunidades autónomas para a execución das medi-das xudiciais por parte dos menores infractores nonsuxeitos a responsabilidade penal.

A finalidade fundamental da actuación da Admi-nistración autonómica respecto destes menores enconflicto social é consegui–la súa integración a tra-vés dun tratamento educativo individualizado e, pre-ferentemente, no seu contorno sociocomunitario,impulsando ó mesmo tempo actuacións preventivasna materia.

Pola súa especial transcendencia dedícaselle uncapítulo á regulación das medidas de internamentoen centros de reeducación, dos seus distintos réxi-mes, así como á tipificación das conductas que poi-dan ser obxecto de medidas de corrección.

Finalmente, no título V incorpórase un réximebásico específico de infraccións e sancións; a intro-ducción destas no texto legal parece xustificada cofin de que a protección que a lei ofrece non se vexaburlada impunemente por aquelas persoas ou enti-dades que promovan actuacións que atenten contraos dereitos nela recoñecidos.

Por todo o exposto o Parlamento de Galicia aproboue eu, de conformidade co artigo 13.2º do Estatutode Galicia e co artigo 24 da Lei 1/1983, do 23 defebreiro, reguladora da Xunta e do seu presidente,promulgo en nome de El–Rei a Lei galega da familia,da infancia e da adolescencia.

Título preliminarDisposicións xerais

Artigo 1º.–Obxecto.

Esta lei ten por obxecto o establecemento dun mar-co xeral de actuacións que deberán promove–lospoderes públicos da Comunidade Autónoma de Gali-cia no ámbito das súas respectivas competencias,dirixidas a procurar, de conformidade co dispostono artigo 39 da Constitución, a protección xurídica,económica e social da familia, da infancia e da ado-lescencia, así como a protección e asistencia dosmenores que se atopen nunha situación de posibledesprotección, desamparo ou conflicto social.

Artigo 2º.–Ámbito de aplicación.

1. Son familias, para os efectos desta lei, osconxuntos de persoas unidas por vínculos de matri-monio ou de parentesco, ou as unidades de con-vivencia cando constitúan núcleos estables de vidaen común.

2. Para os efectos desta lei, enténdese por infanciao período da vida das persoas comprendido desde

o nacemento ata a idade de 12 anos, e por ado-lescencia desde a dita idade ata a maioría estable-cida por lei.

Artigo 3º.–Principios rectores.

Serán principios rectores da actuación dos poderespúblicos de Galicia no exercicio das funcións deasistencia e protección á familia, á infancia e áadolescencia:

1) O respecto ós dereitos da familia, da infanciae da adolescencia a que se refire o título I destalei.

2) O impulso dunha política integral de apoio áfamilia que teña en conta as súas necesidades bási-cas e as dos seus membros, tales como a vivenda,a educación, a cultura, a saúde e o traballo, de xeitoque lles permita alcanza–la plenitude do seu desen-volvemento e autonomía.

3) A primacía do interese do neno e da nena edo adolescente e da adolescente sobre calquera outrointerese que inspirase as actuacións públicas ou pri-vadas encargadas da súa protección.

4) O favorecemento da integración sociofamiliardos menores, procurando, sempre que sexa posible,a permanencia no seu ambiente familiar e contornocomunitario.

5) A estimulación do desenvolvemento persoal dosnenos e das nenas, dos adolescentes e das adoles-centes e dos restantes compoñentes da familia, asícomo a potenciación de tódolos ámbitos de socia-lización que lles son propios.

6) A globalización no estudio da problemática dafamilia, da infancia e da adolescencia e na aplicacióndos programas e das medidas tanto preventivas comapaliativas.

7) A aplicación racional dos recursos normaliza-dos, xa sexa a través dos servicios primarios ou dosespecializados.

8) O fomento da solidariedade e da sensibilidadesocial ante os problemas que afecten a familia, ainfancia e a adolescencia.

9) A coordinación de actuacións con todo tipo deorganismos e institucións, públicas ou privadas, queinterveñan na protección, defensa e atención á fami-lia, á infancia e á adolescencia, promovendo criterioscomúns e actuacións múltiples nas ordes familiar,educativa, sanitaria, cultural e social.

10) A confidencialidade de tódalas actuacións quepromovan as administracións públicas e instituciónsprivadas en interese e defensa da infancia e daadolescencia.

Artigo 4º.–Planificación de actuacións e progra-mación de recursos.

1. Para facer posible unha adecuada e eficaz asis-tencia e protección á familia, á infancia e á ado-lescencia no territorio da Comunidade Autónoma de

Page 4: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.927

Galicia preverase un plan integral de apoio espe-cífico.

2. A planificación das políticas de apoio á familiainspirarase no principio de responsabilidade públi-ca, así como nos de universalidade, pluralidade, par-ticipación, autonomía persoal e social e solida-riedade.

3. A actuación dos poderes públicos galegos nocampo da asistencia e protección á infancia e á ado-lescencia desenvolverase de forma integral, xuntan-do, no posible, os recursos dispoñibles en acciónscoordinadas e, se é o caso, conxuntas. A xestióndestes recursos levarase a cabo de acordo con cri-terios de descentralización e/ou desconcentración,a prol de favorece–la participación das distintas ins-titucións, sexan públicas ou privadas, na súa xestióne a proximidade da Administración ó cidadán.

4. Para os efectos da necesaria coordinación deactuacións, a Xunta de Galicia adoptará un sistemapermanente de comunicación que garanta a nece-saria cooperación interadministrativa en tódalasordes, especialmente nos ámbitos familiar, educa-tivo, sanitario e de servicios sociais. En particular,a Xunta de Galicia, a través das consellerías com-petentes, promoverá actuacións de cooperación cosconcellos, deputacións e outras institucións públi-cas, así como de colaboración cos organismos e enti-dades privadas, co fin de promover e fomenta–laparticipación nas actuacións de protección e asis-tencia á familia, á infancia e á adolescencia.

Artigo 5º.–Atribución de competencias.1. A Xunta de Galicia, no exercicio das compe-

tencias que ten atribuídas na materia desta lei ea través das consellerías competentes, levará a cabo:

a) A dirección, planificación, programación e orde-nación de obxectivos e medidas, regulamentarias ede xestión, así como a coordinación de actuacións.

b) A xestión pública do procedemento adoptivono ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia.

c) A avaliación e o seguimento dos programas deasistencia e protección á infancia e á adolescencia,así como a promoción do seu ambiente familiar.

d) A autorización, habilitación, inspección e con-trol das entidades e dos centros que presten serviciosde atención á familia, á infancia e á adolescencia.

e) A creación e xestión dos centros e programasque pola súa natureza, ámbito ou outras circuns-tancias concorrentes asuma a Administración auto-nómica.

f) A tutela de menores desamparados e o exerciciodas funcións de protección deles segundo a lexis-lación vixente.

2. Os municipios, sen prexuízo do disposto nalexislación de réxime local e na Lei galega de ser-vicios sociais, exercerán as súas competencias enmateria de protección á familia, á infancia e á ado-lescencia a través das seguintes actuacións:

a) A participación na detección das necesidadesde carácter sanitario, educativo, económico, socio-

laboral, familiar ou outras análogas que afecten asfamilias, os nenos e as nenas e os adolescentes eas adolescentes que residan no seu territorio.

b) A provisión directa de servicios e prestaciónsdestinados ás familias residentes no respectivo terri-torio que presenten aspectos carenciais.

c) O fomento da participación das familias nosasuntos públicos que directamente as afecten.

d) A información e orientación acerca dos recursosdestinados á familia, á infancia e á adolescencia,xa sexan de carácter primario ou especializado.

e) A prevención, apreciación e intervención nassituacións de risco nas que poidan atoparse os meno-res, de conformidade co disposto no artigo 17 daLei orgánica 1/1996, de protección xurídica domenor, así como a colaboración no seguimento dasmedidas de protección adoptadas pola Xunta deGalicia, todo isto sen prexuízo das competencias queesta ten na materia. Para tales efectos, a Xunta deGalicia prestaralles ós municipios a asistencia téc-nica necesaria para o efectivo cumprimento destasfuncións.

3. Ás deputacións provinciais, de conformidadecoas competencias que lles atribúe a lexislación deréxime local e maila Lei galega de servicios sociais,correspóndelles garanti–la prestación integral e ade-cuada, na totalidade do territorio provincial, dos ser-vicios de competencia municipal establecidos noartigo anterior, coadxuvando ó seu mantemento efinanciamento especialmente respecto dos munici-pios de menos de 20.000 habitantes e naqueles casosnos que, para a súa prestación, sexa necesario acudirás asociacións de municipios.

Artigo 6º.–Deber de colaboración.

1. Todo aquel que teña algunha responsabilidadesobre un neno ou unha nena ou un adolescente ouunha adolescente estará obrigado a dispensarlle aatención e os coidados necesarios, dentro das súasposibilidades e en función da súa situación, paraque poida gozar dunhas condicións de vida dignasque favorezan o seu desenvolvemento integral.

2. Así mesmo, constitúe un deber legal dos cida-dáns a colaboración coas autoridades e cos axentesna promoción de actuacións públicas orientadas ósfins desta lei.

Título IDereitos da familia, da infancia e da adolescencia

Artigo 7º.–Principios xerais.

1. Tódolos membros da familia gozarán da tutelaxurídica dos dereitos individuais e colectivos reco-ñecidos pola Constitución e polos pactos e acordosinternacionais ratificados polo Estado español edemais recoñecidos polo resto do ordenamento xurí-dico. En particular, a infancia e a adolescencia goza-rán dos que proclama a Convención das NaciónsUnidas sobre os dereitos do neno de 1989 sen nin-

Page 5: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.928 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

gunha discriminación nin diferencia de trato por cir-cunstancias persoais, familiares ou sociais.

2. Correspóndelles a tódolos poderes públicos deGalicia velar polo correcto exercicio dos dereitosda familia, da infancia e da adolescencia, remove–losobstáculos que impidan ou dificulten o seu exercicioe adoptar, dentro do ámbito das súas competencias,as medidas necesarias para previr abusos de dereitoasí como impedi–la persistencia destas situacións.

3. A actuación dos poderes públicos nesta materiaterá carácter subsidiario respecto da que lles corres-ponde ós pais no ámbito familiar. Exceptúanse asactuacións ante aquelas situacións de risco gravepara a integridade física ou psíquica do neno ouda nena ou do adolescente ou da adolescente, quepoderá acordarse directamente e por iniciativa dospoderes públicos. Nestes casos, notificaráselles áspersoas que sexan responsables da súa protección,tutela e garda, cando sexa posible.

Artigo 8º.–Dereitos da infancia e da adolescenciade especial protección.

Para os efectos desta lei, consideraranse comodereitos da infancia e da adolescencia suxeitos aunha especial protección e tutela polos poderespúblicos de Galicia os seguintes:

a) O dereito á vida e á protección da súa inte-gridade física, psíquica e moral, debendo ser pro-texidos contra toda forma de maltrato, violencia,manipulación ou abuso sexual.

b) O dereito a ser protexido contra calquera clasede explotación laboral, incluída a práctica damendicidade.

c) O dereito desde o seu nacemento a un nomee a unha nacionalidade. Os poderes públicos deberánadoptar cantas medidas fosen necesarias para velarpolo cumprimento deste dereito e para garantirllesó neno ou á nena e ó adolescente ou á adolescentea preservación da súa identidade.

Neste sentido, os centros sanitarios, públicos ouprivados, nos que se produzan nacementos ou seoperen técnicas de reproducción asistida dispoñerándas garantías suficientes para asegura–la inequívocaidentificación dos nacidos ou concibidos.

d) O dereito a unha adecuada atención por partedos seus pais, titores ou gardadores no exerciciodas súas facultades ou deberes, debendo os poderespúblicos adopta–las medidas necesarias para garan-ti–la súa efectividade.

e) O dereito á educación conforme o establecidona Constitución e na normativa vixente, así comoa recibir unha formación integral. As administra-cións públicas colaborarán coa familia no procesoeducativo do neno ou da nena e do adolescente ouda adolescente e emprenderán as accións necesariaspara evita–lo absentismo escolar e consegui–la súaintegración no sistema educativo.

Os nenos e as nenas e os adolescentes e as ado-lescentes con necesidades educativas especiais ouque presenten dificultades de inserción na vidasocial polas súas condicións persoais ou circuns-tancias familiares terán dereito á asistencia e for-mación necesarias que lles permitan o seu adecuadodesenvolvemento e realización persoal.

Os poderes públicos adoptarán as medidas nece-sarias que garantan o dito dereito.

f) O dereito a expresarse libremente nos termosconstitucionalmente previstos. Esta liberdade deexpresión ten tamén o seu límite na protección daintimidade e da imaxe do propio menor.

En especial, o dereito á liberdade de expresióndos menores esténdese:

–Á publicación e difusión das súas opinións.

–Á edición e producción de medios de difusión.

–Ó acceso ás axudas que as administracións públi-cas establezan para tal fin.

O exercicio deste dereito poderá estar suxeito ásrestriccións que prevexa a lei para garanti–lo res-pecto dos dereitos dos demais ou a protección daseguridade, saúde, moral ou orde pública.

g) O dereito a expresarse na súa lingua propia,de orixe ou de libre elección, sen discriminaciónspor razón dela.

h) O dereito á protección e promoción da súa saúdee á atención sanitaria de acordo co disposto na lexis-lación vixente.

i) O dereito a que se respecte a súa vida privada,familiar e social, e a que se protexa esta de todainxerencia arbitraria ou ilegal, así como de todo ata-que á súa honra ou á súa imaxe.

Prohíbese a difusión de información ou a utili-zación de imaxes ou nomes dos nenos ou das nenase dos adolescentes ou das adolescentes nos mediosde comunicación que poidan implicar unha intro-misión ilexítima na súa intimidade, honra ou repu-tación, ou que sexa contraria ós seus intereses, aíndaque presten o seu consentimento eles mesmos ouos seus representantes legais.

A Xunta de Galicia promoverá a difusión de mate-riais informativos e outros destinados ós menoresque respecten os criterios enunciados, ó mesmo tem-po que faciliten o acceso dos menores ós serviciosde información, documentación, bibliotecas edemais servicios culturais.

De maneira especial, velará porque os medios decomunicación nas súas mensaxes dirixidas ós meno-res promovan mensaxes de valores de igualdade,solidariedade e respecto ós demais, evitando imaxesde violencia, explotación nas relacións interpersoaisou que reflictan trato degradante ou sexista.

j) O dereito a ser informado de forma comprensiblepara a súa idade dos seus dereitos e da súa situaciónpersoal, así como das medidas que pretendan adop-

Page 6: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.929

tarse no seu interese e para a súa protección. Reco-ñéceselle así mesmo o dereito a ser escoitado entódalas actuacións que se promovan para a protec-ción e tutela dos seus dereitos, tanto administrativascoma xudiciais, todo isto sen prexuízo dos casosnos que o menor deba presta–lo seu consentimentocando legalmente proceda. No caso de non dispoñerde suficiente xuízo, poderase acorda–la audienciaa través do seu representante legal.

k) O dereito á asistencia pública en casos de aban-dono, marxinación, malos tratos ou necesidade. Pres-taráselle unha especial atención á defensa dos derei-tos da infancia e da adolescencia fronte a todo tipode actuacións que atenten contra a súa integridadefísica e moral.

Artigo 9º.–Defensa dos dereitos da infancia e daadolescencia.

1. Os nenos e as nenas e os adolescentes e asadolescentes para a defensa dos seus dereitos pode-rán persoalmente ou a través do seu representantelegal:

a) Dirixirse ás administracións públicas en deman-da da protección e asistencia que precisen e solicitardaquelas os recursos sociais dispoñibles.

b) Poñer en coñecemento do Ministerio Fiscaltodas aquelas situacións e actuacións que atentencontra os seus dereitos e contra a súa integridadefísica e moral.

c) Presentar queixas ante o Defensor del Puebloe ante o Valedor do Pobo. A tal fin un dos vice-valedores farase cargo de modo permanente dosasuntos relacionados cos menores.

O Valedor do Pobo, para a defensa dos dereitosespecialmente referidos á infancia e á adolescencia,asignaralle estas competencias a un dos viceva-ledores.

As autoridades ou responsables de tódolos centrosfacilitaranlle ó Valedor toda a información que llessexa requirida.

O vicevaledor responsable prestará especial aten-ción a:

–Defende–los dereitos da infancia e da adoles-cencia a tódolos niveis.

–Velar polo respecto da lexislación vixente enmateria de protección da infancia e da adolescencia.

–Propoñer, a través do Valedor do Pobo, medidassusceptibles de mellora–la protección da infanciae da adolescencia ou de perfecciona–la aplicacióndas xa existentes.

–Promover diante da sociedade galega a informa-ción sobre os dereitos da infancia e da adolescenciae sobre as medidas que é necesario tomar para asúa mellor atención e coidado.

2. A Xunta de Galicia facilitaralle ó xuíz com-petente información, medios, instalacións e persoalespecializado para facilita–la efectiva recuperación

do neno ou da nena ou do adolescente ou da ado-lescente e a súa integración social e laboral.

Artigo 10º.–Deber dos fillos.Os fillos deberán respecta–los seus pais e obe-

decelos cando estes actúen no exercicio dos seusdeberes e responsabilidades parentais. Así mesmo,os fillos contribuirán ó desenvolvemento da vidafamiliar colaborando nas actividades domésticas sendistinción de sexo conforme a súa idade, madurezae circunstancias.

Título IIDa protección da familia

Artigo 11º.–Principios rectores.1. A Xunta de Galicia coidará do cumprimento

dos deberes que a lei impón nas relacións familiarese promoverá o acceso á vida social, cultural e edu-cativa de tódolos seus membros, especialmentedaqueles dos que as posibilidades de integraciónsexan máis difíciles.

2. A Xunta de Galicia, no ámbito da ComunidadeAutónoma e no exercicio das súas competencias,garantirá unha protección integral da familia e arbi-trará as medidas necesarias para evitar toda dis-criminación dela ou dos seus membros por razóndo seu propio carácter, tanto na orde xurídica comana económica e social.

3. En cumprimento destes fins, a Xunta de Galiciarealizará as seguintes actuacións xerais:

a) Coordina–lo sistema xeral de recursos dispo-ñibles para a atención das necesidades familiaresbásicas e promove–la acción conxunta e sistemáticados diversos órganos e entidades da Administraciónpública galega que teñan atribucións no ámbito daprotección familiar co fin de obter unha correctaprestación dos servicios.

b) Establece–las condicións de calidade que debanreuni–los diversos centros e servicios de atenciónfamiliar e os seus requisitos de funcionamento, asícomo as condicións para acceder a eles. Así mesmo,prestaralles asistencia técnica ás entidades titularesdaqueles.

c) Regular aquelas prestacións, xa sexan econó-micas ou técnicas, que teñan por obxecto incidirfavorablemente nas situacións de carencia familiar.

d) Procurar, a través da planificación e coordi-nación, unha adecuada cobertura territorial da pro-tección integral ás familias.

e) Integra–las políticas sociais, educativas e sani-tarias coa promoción, defensa e tutela da familia.

Artigo 12º.–Actuacións preventivas e asistenciais.No exercicio destas competencias, a Xunta de Gali-

cia, por si ou en colaboración coas corporaciónslocais e cos axentes sociais, se é o caso, desenvolveráas seguintes actuacións tanto na orde preventivacoma na asistencial:

a) Garantirá a creación de servicios de informacióne asesoramento ás familias que, a través de persoal

Page 7: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.930 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

especializado, orienten sobre o exercicio da pater-nidade responsable e a planificación familiar e pro-curen a busca de solucións adecuadas ás distintasproblemáticas que poden darse no seo da familia.

b) Informará, a través de campañas divulgativase de sensibilización social, sobre as causas máisfrecuentes que están na orixe dos procesos de deses-tructuración familiar, tales como o alcoholismo ea droga.

c) No sistema sanitario, desenvolveranse medidasde prevención das minusvalideces, diagnóstico pre-natal, seguimento do embarazo e rehabilitación dediscapacidades.

d) Fomentará a calidade de vida das familias, ela-borando programas que lles faciliten o acceso ósbens de primeira necesidade e ós sistemas ordinariosde atención primaria, todo iso co fin de evita–laexclusión social.

e) Desenvolverá a través do sistema educativomedidas orientadas a implicar directamente as fami-lias nos recursos educativos e garantirá a creaciónde escolas infantís e servicios de atención á infanciae á adolescencia como recursos que contribúen ódesenvolvemento integral dos nenos e das nenas edos adolescentes e das adolescentes e, se é o caso,ó logro dunha maior autonomía familiar. Para estesefectos, a Xunta de Galicia elaborará e desenvolveráun plan de dotación de recursos no que se coordinenas súas actuacións coas das diferentes administra-cións públicas e as entidades privadas.

f) Establecerá un sistema de prestacións econó-micas tendentes a procurarlles ás familias que care-zan de medios suficientes un salario digno que secorresponda coa composición familiar e co grao deobrigacións familiares asumidas, así como axudasdestinadas a paliar situacións de emerxencia socialpara cubrir necesidades específicas da familia decarácter básico e urxente.

g) Desenvolveranse programas de axuda a domi-cilio como medio de atender, desde unha perspectivaintegral e normalizadora, as necesidades da familiano seu conxunto ou dalgún dos seus membros que,por imposibilidade de feito, non poidan satisfacelaspor si mesmos.

h) Articulará no marco da política de vivenda pro-gramas de axuda que teñan por finalidade favore-ce–la adquisición, en réxime de pleno dominio oude arrendamento, da vivenda destinada a servir deresidencia á familia, cando esta careza dela ou sexanotoriamente inapropiada a actualmente posuída.Así mesmo, velará porque a oferta de vivendas sexadiversificada e adaptable ó carácter propio das dis-tintas familias e ás necesidades específicas de cadaunha delas.

i) Xestionará plans e programas que procuren aautonomía familiar. Prestaralles apoio ás familiasmenos favorecidas e desenvolverá programas eaccións encamiñadas a facer compatibles a familiae mailo traballo.

Para os efectos das actuacións previstas neste apar-tado, a Xunta de Galicia, a través da Lei de pre-supostos, fixará cada ano a política fiscal de pro-tección á familia.

j) Favorecerá dentro das políticas de apoio ápequena e mediana empresa, e mediante instrumen-tos específicos, a competitividade das empresasfamiliares a través das prestacións técnicas e eco-nómicas que regulamentariamente se establezan. Enparticular, a Xunta de Galicia, na súa planificacióneconómica, dispensaralles un trato preferente ásexplotacións familiares rurais, articulando progra-mas tendentes á modernización das súas estructurase mais coadxuvando na compensación dos danos pro-ducidos polos riscos inherentes ás súas actividadese fomentando o uso de formas de previsión de talesriscos.

Artigo 13º.–Actuacións integradoras en favor dafamilia.

1. A Xunta de Galicia, en colaboración coas cor-poracións locais e cos axentes sociais, desenvolverámedidas de integración orientadas a promove–lopapel cultural e socioeconómico da familia na socie-dade, así como a cohesión social e a solidariedadeentre xeracións. De maneira especial:

a) Promoveranse as capacidades de autoorgani-zación das familias ante as necesidades sociais,incentivando o voluntariado con base familiar e asformas de asociacionismo solidario entre familiasque comparten un mesmo problema. As adminis-tracións, nas súas respectivas competencias, arbi-trarán recursos e estructuras materiais de apoio.

b) Constituirase un observatorio permanente daproblemática familiar na Comunidade Autónomagalega, en conexión co Observatorio Europeo de Polí-ticas da Familia.

c) Fomentaranse os elementos culturais que pro-picien a participación igualitaria nas responsabi-lidades familiares así como a igualdade de trato ede oportunidades entre home e muller.

d) Desenvolveranse programas de integración paraas familias de inmigrantes e a favor das familiasgalegas asentadas fóra da Comunidade Autónoma,ben facilitando directamente o acceso ós beneficiossociais que se establezan na lexislación vixente namateria, ben a través de convenios cos entes públicosdo territorio no que residan.

2. As institucións públicas teñen a obriga de llesgarantir ás mulleres que no núcleo familiar son víc-timas de vexacións, malos tratos ou calquera tipode agresión a asistencia necesaria que lles permitasuperar esta situación.

Título IIIDa protección da infancia e da adolescencia

Capítulo IMedidas de prevención

Artigo 14º.–Principio xeral.1. En materia de protección á infancia e á ado-

lescencia terá carácter prioritario a prevención de

Page 8: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.931

posibles situacións de risco ou desprotección nasque poidan atoparse os nenos e as nenas e os ado-lescentes e as adolescentes e que produzan unmenoscabo no seu desenvolvemento integral.

2. Una vez apreciadas estas situacións, e de acordoco previsto no artigo seguinte, adoptaranse as medi-das necesarias encamiñadas a garanti–los seusdereitos e a diminuí–los factores de risco de marxi-nación nos que poidan atoparse.

Artigo 15º.–Medidas de prevención.

A Xunta de Galicia, a través da consellería com-petente e en colaboración, se é o caso, coas cor-poracións locais e cos axentes sociais, promoverá,entre outras, as seguintes medidas:

a) O apoio á infancia e á adolescencia a travésde medidas económicas ou técnicas como principalrecurso de carácter preventivo, que se dirixirá acubri–las súas necesidades básicas e mellora–locontorno familiar, co fin de garanti–lo dereito adesenvolverse, sempre que sexa posible, no seo dasúa propia familia.

b) O coñecemento e fomento dos recursos des-tinados á atención á infancia e á adolescencia, pro-curando que os menores dispoñan dos medios nece-sarios para o seu desenvolvemento integral.

c) A realización de programas de prevención,detección e seguimento do absentismo escolar.

d) A elaboración de programas de prevención dorisco, maltrato e explotación infantil.

e) O desenvolvemento de programas de integraciónsocial da infancia e da adolescencia con dificultadesespeciais, dirixidos a procura–la eliminación daque-las barreiras físicas e de comunicación que lles impi-dan o seu pleno desenvolvemento persoal e a súaintegración educativa e social.

f) A promoción de programas de información esensibilización sobre a infancia e a adolescenciae as súas problemáticas particulares, incentivandoa colaboración cidadá na denuncia de posibles situa-cións ou circunstancias que poñan en perigo a inte-gridade dos nenos e das nenas e dos adolescentese das adolescentes ou do seu desenvolvementopersoal.

g) O desenvolvemento de programas formativos degarantía social dirixidos a ofrecerlles ós adolescentesalternativas a situacións de rexeitamento do sistemaescolar ordinario, fracaso e absentismo escolar, for-necéndolles unha formación preprofesional que favo-reza unha próxima incorporación laboral.

Artigo 16º.–Prohibicións relativas a publicaciónse material audiovisual.

1. Queda prohibida a venda, a exposición e o ofre-cemento ós nenos e ás nenas e ós adolescentes eás adolescentes de publicacións que inciten á vio-lencia, a actividades delictuosas ou a calquera formade discriminación ou que teñan un contido porno-

gráfico ou que resulte prexudicial para o desenvol-vemento da súa personalidade.

2. Non se lles poderá vender ou alugar a nenose nenas ou a adolescentes vídeos, videoxogos oucalquera outro material audiovisual que conteñamensaxes que inciten á violencia e a actividadesdelictuosas ou a calquera forma de discriminaciónou que teñan contido pornográfico ou contrario ósdereitos e ás liberdades recoñecidos nas leis vixen-tes. Tampouco se proxectarán ou difundirán en locaisou espectáculos nos que se admita a asistencia denenos e nenas ou de adolescentes.

Capítulo IIMedidas de protección

Sección 1ªDa tutela dos menores desamparados

Artigo 17º.–Situacións de desamparo.

1. Correspóndelle á Xunta de Galicia, a travésda consellería competente, asumi–la tutela dosmenores desamparados que residan ou se encontrentransitoriamente no territorio da Comunidade Autó-noma galega, sen prexuízo das competencias quesobre estes últimos puidesen ter outras administra-cións públicas.

2. Consideraranse situacións de desamparo, queapreciará en todo caso a autoridade administrativacompetente, as seguintes:

a) O abandono do menor.

b) A existencia de malos tratos físicos ou psíquicosou de abusos sexuais por parte das persoas da uni-dade familiar ou de terceiros con consentimentodestas.

c) A inducción á mendicidade, delincuencia ouprostitución.

d) A drogadicción ou o alcoholismo habitual domenor co consentimento ou coa tolerancia dos paisou gardadores.

e) O trastorno mental grave dos pais ou gardadoresque impida o normal exercicio da patria potestadeou da garda.

f) A convivencia nun medio sociofamiliar que dete-riore gravemente a integridade moral do menor ouprexudique o desenvolvemento da súa personali-dade.

g) A falta das persoas ás cales lles correspondeexerce–las funcións de garda ou cando estas persoasestean imposibilitadas para exercelas ou en situaciónde exercelas con perigo grave para o neno ou a nenaou o adolescente ou a adolescente.

h) Calquera outra situación de desprotección quese produza de feito a causa do incumprimento oudun imposible ou inadecuado exercicio dos deberesde protección establecidos polas leis para a gardade menores e que xeren que estes queden privadosda necesaria asistencia moral ou material.

Page 9: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.932 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

3. A tutela administrativa subsistirá en tanto nondesaparezan as causas que a motivaron, se procedaá constitución da tutela ordinaria, o menor sexa adop-tado, se emancipe ou chegue á maioría de idade.

Artigo 18º.–Asunción da tutela administrativa.

1. A resolución pola que se asume a tutela admi-nistrativa será motivada e nela faranse consta–lasmedidas de protección que se adoptarán que sexanmáis adecuadas ós intereses do menor. Regulamen-tariamente arbitrarase un procedemento no que segarantirá a audiencia dos pais, titores ou gardadoresdo menor, agás nos casos de urxencia con graverisco para o menor, nos que o organismo competentepoderá, de modo inmediato, declarar e asumi–latutela.

2. A resolución de tutela poñerase en coñecementodo Ministerio Fiscal e notificaráselles de forma legalós pais, titores ou gardadores nun prazo de corentae oito horas. Sempre que sexa posible, no momentoda notificación serán informados de forma presenciale de modo claro e comprensible das causas que deronlugar á intervención da Administración e dos posi-bles efectos da decisión adoptada.

Artigo 19º.–Suspensión da patria potestade ou datutela ordinaria.

A asunción da tutela pola Administración impli-cará a suspensión da patria potestade ou da tutelaordinaria. Non obstante, serán válidos os actos decontido patrimonial que realicen os pais ou titoresen representación do menor e que sexan beneficiosospara el.

Artigo 20º.–Execución da tutela.

Cando os pais, titores ou gardadores dun menorimpedisen a execución da medida de protecciónacordada na resolución de tutela, a Administraciónsolicitará da autoridade xudicial competente a adop-ción das medidas necesarias para facela efectiva,sen prexuízo das intervencións inmediatas que poi-dan realizarse se están en perigo a vida ou a inte-gridade do menor.

Artigo 21º.–Medidas que se adoptarán.

1. As medidas que se adoptarán no exercicio datutela administrativa basearanse nun informe pre-ceptivo de equipos técnicos, que terán en conta ointerese dos nenos e das nenas e dos adolescentese das adolescentes. Tales medidas poderán ser:

a) O apoio á familia do menor, mediante axudasde carácter psicolóxico e económico por parte daAdministración, que se determinarán regulamen-tariamente.

b) O acollemento do menor por unha persoa oufamilia que poida substituír, de maneira provisionalou permanente, o seu núcleo familiar natural.

c) O acollemento residencial, ben durante o díaou en réxime de internado nun centro público oucolaborador.

d) O acollemento familiar preadoptivo.

e) Calquera outra medida de carácter asistencial,educativo ou terapéutico que resulte aconsellableatendendo as circunstancias do menor.

2. As medidas previstas no punto 1 deste artigoadoptaranse no momento de facerse a declaraciónde desamparo.

3. Na adopción das medidas reguladas nas letrasc), d) e e), será oído o menor de idade maior de12 anos ou menor se tivese suficiente madureza,sempre que sexa posible.

4. En tódalas actuacións promovidas deberá que-dar garantida a debida reserva e procurarase evitarque as decisións ou medidas que se adopten poidanrepercutir innecesariamente na vida do menor, asícomo contar coa colaboración da familia sempre quesexa en interese do menor.

Artigo 22º.–Deber de comunicación.

1. Toda persoa, e en especial quen por razón dasúa profesión ou función teña coñecemento dunhasituación de grave risco ou posible desamparo dunmenor, e sen prexuízo de prestarlle o auxilio inme-diato que precise, poñerao en coñecemento da auto-ridade xudicial ou do organismo administrativo com-petente, que garantirá a reserva absoluta e oanonimato.

2. Así mesmo, quen teña coñecemento de que unmenor non está escolarizado e non asiste ó centroescolar de forma habitual e sen xustificación, duranteo período obrigatorio, deberao poñer en coñecementodas autoridades públicas competentes, que adop-tarán as medidas necesarias para a súa escola-rización.

3. As autoridades e as persoas que pola súa pro-fesión ou función coñezan o caso actuarán coa debidareserva.

Sección 2ªDa garda

Artigo 23º.–Asunción da garda.

1. Cando os pais ou titores, por circunstanciasgraves, non poidan coida–lo menor, poderán solicitarda Xunta de Galicia que esta asuma a súa gardadurante o tempo necesario, a cal valorará a con-veniencia ou non da medida e o modo no que estase deberá executar. A asunción da garda farase cons-tar por escrito, deixando constancia de que os paisou titores foron informados das responsabilidadesque seguen mantendo respecto do fillo, así comoda maneira na que a Administración vai exerce–ladita garda. Calquera variación posterior da formade exercicio será fundamentada e comunicada aaqueles e ó Ministerio Fiscal.

2. Asumirá a garda a Administración cando asío acorde o xuíz nos casos nos que legalmenteproceda.

Page 10: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.933

3. A garda asumida por solicitude dos pais outitores ou como función da tutela por ministerio delei exerceraa mediante o acollemento familiar a per-soa ou persoas que determine a entidade pública,ou o director do centro onde estea internado o menor,no caso de acollemento residencial.

4. Buscarase sempre o interese do menor e pro-curarase, cando non sexa contrario a ese interese,a súa reinserción na propia familia e que a gardados irmáns se lle confíe á mesma institución oupersoa.

Artigo 24º.–Cesación.

1. A situación de garda cesará por petición dospais ou titores que a solicitasen ou por decisiónda entidade pública cando, en interese do menor,considere non xustificado o mantemento destamedida.

2. De xurdiren problemas graves de convivenciaentre o menor e a persoa ou persoas ás que foseconfiado en garda, aquel ou a persoa interesadapoderá solicita–la remoción desta.

Sección 3ªDo acollemento familiar

Artigo 25º.–Acollemento familiar.

1. O acollemento familiar produce a plena par-ticipación do menor na vida de familia e imponllea quen o recibe as obrigacións de velar por el, telona súa compañía, alimentalo, educalo e procurarlleunha formación integral.

2. Para a adopción desta medida teranse en contaos seguintes criterios orientadores:

a) Darlle prioridade á súa utilización sobre o aco-llemento residencial.

b) Evitar, na medida do posible, a separación deirmáns e procura–lo seu acollemento por unha mes-ma familia.

c) Favorece–la permanencia do menor no seu pro-pio ambiente, procurando que o acollemento se pro-duza en familia extensa, agás que non fose acon-sellable para o interese do menor ou dos menoresdo grupo familiar adoptante.

Artigo 26º.–Modalidades do acollemento.

O acollemento familiar, con independencia da for-ma na que se constitúa, poderá adopta–las seguintesmodalidades atendendo a súa finalidade:

1ª) Acollemento familiar simple, que terá caráctertransitorio, ben porque da situación do menor seprevese a reinserción deste na súa propia familia,ben en tanto se adopte unha medida de protecciónque revista un carácter máis estable.

2ª) Acollemento familiar permanente, cando a ida-de ou outras circunstancias do menor e da súa familiaasí o aconsellen e así o dictaminen os servicios deatención ó menor. En tal suposto, a entidade públicapoderá solicitar do xuíz que lles atribúa ós acolle-

dores aquelas facultades da tutela que faciliten odesempeño das súas responsabilidades, atendendoen todo caso o interese superior do menor.

3ª) Acollemento familiar preadoptivo, que o for-malizará a entidade pública cando esta eleve a pro-posta de adopción do menor, co informe dos serviciosde atención do menor, ante a autoridade xudicial,sempre que os acolledores reúnan os requisitos nece-sarios para adoptar, fosen seleccionados e lle pres-tasen ante a entidade pública o seu consentimentoá adopción, e se atope o menor en situación xurídicaadecuada para a súa adopción.

Así mesmo, poderá formalizarse un acollementofamiliar preadoptivo cando se considere, con ante-rioridade á presentación da proposta de adopción,que fose necesario establecer un período de adap-tación do menor á familia. Este período será o máisbreve posible e, en todo caso, non poderá excederdo prazo dun ano.

Artigo 27º.–Formalización do acollemento.

1. O acollemento formalizarase por escrito, co con-sentimento da entidade pública, teña ou non a tutelaou a garda, das persoas que reciban o menor e destese tivese 12 anos cumpridos. Cando fosen coñecidosos pais que non estivesen privados da patria potes-tade, ou o titor, será necesario tamén que prestenou prestasen o seu consentimento, agás que se tratedun acollemento familiar provisional ó que fai refe-rencia o apartado 2 deste artigo.

O documento de formalización do acollementofamiliar ó que se refire o parágrafo anterior incluiráos seguintes extremos:

1º) Os consentimentos necesarios.

2º) A modalidade do acollemento e a súa duraciónprevista.

3º) Os dereitos e deberes de cada unha das partes,e en particular:

a) A periodicidade das visitas por parte da familiado menor acollido.

b) O sistema de cobertura por parte da entidadepública ou doutros responsables civís dos danos quesufra o menor ou dos que poida causarlles a terceiros.

c) A asunción dos gastos de manutención, edu-cación e atención sanitaria.

4º) O contido do seguimento que, en función dafinalidade do acollemento, vaia realiza–la entidadepública e o compromiso de colaboración da familiaacolledora del.

5º) A compensación económica que, se é o caso,vaian recibi–los acolledores.

6º) O sinalamento expreso de se os acolledoresactúan con carácter profesionalizado.

7º) O informe dos servicios de atención a menores.

Este documento remitiráselle ó Ministerio Fiscal.

Page 11: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.934 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

2. Se os pais ou o titor non consenten ou se opoñenó acollemento, este só poderá ser acordado polo xuíz,en interese do menor, conforme os trámites da Leide axuizamento civil. A proposta da entidade públicaconterá os mesmos extremos referidos no númeroanterior. Non obstante, a entidade pública poderáacordar en interese do menor un acollemento familiarprovisional, que subsistirá ata tanto se produza reso-lución xudicial. A entidade pública, unha vez rea-lizadas as dilixencias oportunas e rematado o expe-diente, deberalle presenta–la proposta ó xuíz demaneira inmediata, e, en todo caso, no prazo máximode quince días.

Artigo 28º.–Cesación.

1. O acollemento familiar do menor cesará:

1º) Por decisión xudicial.

2º) Por decisión das persoas que o teñen acollido,logo de comunicación destas á entidade pública.

3º) Por petición do titor ou dos pais que teñana patria potestade e reclamen a súa compañía.

4º) Por decisión da entidade pública que teña atutela ou a garda do menor, cando o considere nece-sario para salvagarda–lo interese deste, oídos osacolledores.

Será precisa resolución xudicial de cesación candoo acollemento sexa disposto polo xuíz.

2. Tódalas actuacións de formalización e cesacióndo acollemento practicaranse coa obrigada reserva.

Sección 4ªDo acollemento residencial

Artigo 29º.–Acollemento residencial.

1. O acollemento residencial constituirá unhamedida de protección que poderá adopta–la entidadepública cando, esgotadas tódalas posibilidades demantemento do menor na súa familia mediante autilización de recursos preventivos e asumida a tute-la ou a garda sobre este, non sexan posibles ou seconsideren inadecuados o acollemento familiar oua adopción.

2. A citada medida manterase polo tempo estric-tamente necesario, procurándose a integración domenor no contorno social e a accesibilidade ós sis-temas ordinarios educativos, sanitarios e laborais,entre outros.

Capítulo IIIDa adopción

Artigo 30º.–Disposición xeral.

1. Nos termos previstos no Código civil, na Leide axuizamento civil e na Lei orgánica 1/1996, deprotección xurídica do menor, a Administración daXunta de Galicia, a través da consellería competente,realizará a xestión dos procedementos e elevará ascorrespondentes propostas de adopción ante os órga-nos xudiciais competentes no ámbito territorial daComunidade Autónoma de Galicia.

2. O seguimento dos procedementos de adopciónlevarao a cabo a Comisión de Adopcións, coa com-posición e co réxime interno determinados regu-lamentariamente.

Artigo 31º.–A adopción internacional.Nos procesos de adopción internacional, corres-

póndenlle á consellería competente as seguintesactuacións:

a) A recepción, rexistro e tramitación das soli-citudes de adopción que se reciban, xa sexa direc-tamente ou a través de entidades debidamente habi-litadas que realicen a súa función de mediación noterritorio da Comunidade Autónoma de Galicia.

b) A expedición, en todo caso, dos certificadosde idoneidade do solicitante ou solicitantes, logoda valoración desta.

c) Cando así o esixa o país de orixe do menoradoptado, a expedición dun certificado polo que secomprometa a realiza–lo seguimento da adopción.

d) A habilitación, control, inspección e elaboracióndas directrices de actuación das entidades colabo-radoras de mediación no ámbito da ComunidadeAutónoma.

Artigo 32º.–Requisitos dos adoptantes.1. Para poder ser adoptante, requirirase:a) Ter como mínimo 25 anos cumpridos. No caso

de solicitudes conxuntas por cónxuxes ou parellascon relación estable análoga á conxugal, bastará conque un deles teña a dita idade. En todo caso, oadoptante deberá ter, polo menos, catorce anos máiscó adoptado.

b) Residir habitualmente no territorio da Comu-nidade Autónoma de Galicia.

c) Estar inscrito no Rexistro de Adopcións daComunidade Autónoma galega.

d) Estar declarado persoa idónea para a adopcióntralo correspondente procedemento de valoración.

2. Non se esixirá o requisito de residencia do puntob) do apartado anterior nos supostos nos que, porcarecer de familia idónea para un menor dentro daComunidade Autónoma, se considerase convenientea súa adopción fóra dela. Nestes casos, os posiblescandidatos deberán ser declarados idóneos ben polosservicios competentes da súa Comunidade Autóno-ma, ben polos servicios desta Comunidade. Así mes-mo, tamén poderán presentar solicitudes de adopciónos emigrantes galegos con previsión de retorno aGalicia nos termos establecidos regulamentariamen-te.

Artigo 33º.–Procedemento de valoración da ido-neidade.

1. Os solicitantes de adopción serán obxecto devaloración da súa idoneidade para a adopción polaconsellería competente, que terá en conta para istoos seguintes aspectos ou circunstancias:

a) Que entre o adoptante e o adoptado exista unhadiferencia de idade axeitada e non superior ós coren-

Page 12: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.935

ta anos, excepto que os solicitantes estean en dis-posición de aceptar grupos de irmáns ou menorescon especiais dificultades, caso no que a diferenciade idade poderá ser superior.

b) Que o medio familiar dos solicitantes reúnaas condicións adecuadas para a atención integraldo menor.

c) Que existan motivacións e actitudes adecuadaspara a adopción. No caso de cónxuxes, esas moti-vacións e actitudes deberán ser compartidas.

d) Que as condicións de saúde física e psíquicados solicitantes permitan atender correctamente omenor.

2. A resolución de idoneidade adoptada pola auto-ridade administrativa competente non implicará afinalización do proceso de valoración, e este poderácontinuar co obxecto de amplia–las motivacións dossolicitantes.

3. Unha vez seleccionados os solicitantes idóneospara un menor, a autoridade administrativa com-petente formalizará un acollemento familiar prea-doptivo nos termos e nas condicións previstas noartigo 26.3ª desta lei.

Artigo 34º.–Rexistro de Adopcións.

Os solicitantes de adopción estarán inscritos noRexistro de Adopcións, do que se determinarán regu-lamentariamente a súa organización e funcionamen-to, así como o modo de formalización das solicitudese o procedemento que se seguirá en cada acto deinscrición nel.

Capítulo IVDas institucións e entidades de atención a menores

Artigo 35º.–Das institucións de atención a meno-res.

1. A Administración da Xunta de Galicia poderáautorizar como institucións de atención a menoresas asociacións, fundacións ou outras entidades pri-vadas, legalmente constituídas, que teñan nos seusestatutos ou regras fundacionais como finalidade aprotección dos menores e dispoñan da organizacióne dos equipos técnicos ou multidisciplinares axei-tados para o desenvolvemento desta función. Estasinstitucións deberán te–lo seu domicilio social enterritorio galego ou actuar a través de establece-mentos radicados nel, así como carecer de ánimode lucro.

As ditas institucións someteranse na súa actuaciónás directrices, á inspección e ó control do organismocompetente e soamente poderán asumi–las funciónsde garda e mediación coas limitacións que lles sinalea lei, debendo asegurarse de que tales funcións sedesempeñen en interese exclusivo do menor.

2. O procedemento para a autorización destas ins-titucións, os requisitos que teñan que cumprir, asícomo a súa inscrición no Rexistro administrativocorrespondente, determinaranse regulamentaria-mente.

3. As resolucións que confiran a autorización ásmencionadas institucións serán publicadas no DiarioOficial de Galicia e daráselle traslado delas ó Minis-terio Fiscal.

4. A Administración galega terá facultades de con-trol e inspección das institucións de atención demenores, coa finalidade de comproba–lo adecuadoexercicio das funcións que constitúen o contido espe-cífico da súa habilitación, e asegurará que as ditasfuncións se exerzan en exclusivo interese do menor.

Artigo 36º.–Das entidades que realicen funciónsde mediación para efectos de adopcións interna-cionais.

1. As entidades que pretendan realizar funciónsde mediación para efectos de adopcións internacio-nais deberán estar expresamente habilitadas polaXunta de Galicia para operar no territorio da Comu-nidade Autónoma, teñan ou non a súa sede nela.

2. Só poderán ser habilitadas as entidades senánimo de lucro inscritas no Rexistro correspondenteque teñan como finalidade nos seus estatutos a pro-tección de menores, dispoñan dos medios materiaise equipos pluridisciplinares necesarios para o desen-volvemento das funcións encomendadas e esteandirixidas e administradas por persoas cualificadaspola súa integridade moral e pola súa formación noámbito da adopción internacional.

3. As entidades habilitadas poderán desenvol-ve–las seguintes funcións de mediación:

a) Información e asesoramento ós interesados enmateria de adopción internacional.

b) Intervención na tramitación de expedientes deadopción ante as autoridades competentes, tantoespañolas coma estranxeiras.

c) Asesoramento e apoio ós solicitantes de adop-ción nos trámites e nas xestións que deben realizaren España e no estranxeiro.

d) Calquera outra para a que as habilite a con-sellería competente na correspondente resolución.

4. Poderá serlles retirada a habilitación concedida,mediante expediente contradictorio, a aquelas enti-dades de mediación que deixen de cumpri–las con-dicións que motivaron a súa concesión ou queinfrinxan na súa actuación o ordenamento xurídico.

Título IVDos menores en conflicto social e dos centros de

reeducaciónCapítulo I

Dos menores en conflicto social

Artigo 37º.–Principios xerais.

1. Consideraranse menores en conflicto social,para os efectos desta lei, aqueles que pola súa situa-ción de grave inadaptación puidesen encontrarse enrisco de causar prexuízos a si mesmos ou a outros,

Page 13: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.936 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

así como os maiores de 12 anos que, aínda non tendoa idade requirida para esixirlles responsabilidadecriminal, cometesen feitos tipificados como delictosou faltas polas leis penais.

2. A actuación da Administración autonómica nes-ta materia deberá ter como finalidade principal odesenvolvemento de accións preventivas, así comoa integración social destes menores a través duntratamento educativo individualizado e, preferente-mente, no seu contorno sociocomunitario.

Artigo 38º.–Medidas de prevención e apoio.

A Administración autonómica, no exercicio dassúas competencias, poderá arbitrar en favor dosmenores medidas de carácter preventivo e de apoiotales como:

a) A atención especializada socioeducativa ou tera-péutica, que implicará o compromiso voluntario domenor e da súa familia de se someteren ó reco-ñecemento de profesionais unha vez detectadascarencias relevantes no ámbito familiar.

b) O asesoramento educativo, consistente no com-promiso voluntario do menor e da súa familia deacudiren a un programa educativo en supostos caren-ciais próximos ó desamparo.

c) A formación ocupacional de carácter prelaboral,consistente no compromiso voluntario do menor departicipar activamente en talleres ocupacionais e deinserción prelaboral baixo a supervisión da Admi-nistración autonómica.

d) A conciliación, a mediación e a reparación dodano como medidas de carácter extraxudicial.

Artigo 39º.–Execución de medidas xudiciais.

1. É competencia da Comunidade Autónoma deGalicia a execución das medidas previstas na Leiorgánica 4/1992, do 5 de xuño, reguladora da com-petencia e do procedemento dos xulgados de meno-res, en virtude do disposto na súa disposición adi-cional terceira, para o cal actuará de acordo costratados e directrices internacionais, esta lei, a nor-mativa que a complemente e desenvolva e demaisque sexa aplicable.

2. A Administración da Xunta de Galicia execu-tará, polo tempo que se determine nas resoluciónsxudiciais, as seguintes medidas:

a) A liberdade vixiada, que consistirá nun controle apoio socioeducativo ó menor no seu propio medio,coa finalidade de que este consiga a súa autonomíapersoal e unha efectiva integración sociofamiliar,utilizando para iso os recursos normalizados dis-poñibles no seu contorno.

b) O acollemento familiar, que supón outorgarllestemporalmente a garda dun menor a unha persoaou a persoas distintas daquelas coas que viña con-vivindo, co obxecto de recibi–lo apoio suficiente paraunha atención e educación adecuadas á súa idadee circunstancias.

c) A prestación de servicios en beneficio da comu-nidade, consistente en realizar, con carácter volun-tario e non remunerado, actividades de colaboraciónen determinados servicios públicos ou entidades pri-vadas sen ánimo de lucro e con fins de interesesocial.

d) O tratamento ambulatorio, que se prestará através dos dispositivos especializados da rede sani-taria adecuados á problemática que presente omenor.

e) O internamento nun centro de carácter tera-péutico, que se realizará naqueles centros residen-ciais especializados que ofrecen tratamento decarácter sanitario e educativo.

f) O internamento do menor nun centro de ree-ducación en réxime aberto, semiaberto ou pechado,de acordo co disposto na correspondente resoluciónxudicial.

Capítulo IIDos centros de reeducación

Artigo 40º.–Réxime dos centros de reeducación.

1. Son centros de reeducación aqueles equipamen-tos residenciais que lles prestan unha atenciónsocioeducativa especializada a menores con proble-mas de conducta ou internados en virtude de reso-lución xudicial.

2. Os centros de reeducación poderán dispoñerdun ou máis dos seguintes réximes de internamento:

a) O réxime de internamento aberto supón a obrigade residencia do menor no centro, participando nasúa vida e realizando as actividades escolares oulaborais fóra del. Os menores poderán gozar de finsde semana e períodos vacacionais no seu propio fogarse iso é posible.

b) O réxime de internamento semiaberto supóna obrigación de residencia do menor no centro, par-ticipando na súa vida cotiá e realizando as acti-vidades escolares ou prelaborais dentro del, exceptonos casos nos que se considere que a súa realizaciónfóra do centro non prexudica a aplicación da medida.Os menores en réxime semiaberto poderán gozar depermisos de fin de semana e vacacións, agás as limi-tacións que poidan establecerse por resolución xudi-cial ou en aplicación do regulamento de réxime inter-no; en tal caso, daráselle conta inmediata á auto-ridade xudicial competente.

c) O réxime de internamento pechado supón a obri-gación de residencia permanente do menor no centro,realizando tódalas súas actividades no seu interior.

3. Estes centros deberán dispoñer dun regulamentode réxime interno, no que se establecerán, ademaisdas disposicións xerais sobre o seu funcionamento,as especialidades propias do seu réxime e as normasdisciplinarias, que se axustarán, en todo caso, ó dis-posto nos artigos seguintes desta lei.

Page 14: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.937

Artigo 41º.–Faltas.1. Nos centros de reeducación terán a conside-

ración de faltas as seguintes conductas, sempre quenon constitúan infracción penal:

a) O comportamento agresivo ou violento cara áspersoas.

b) O dano intencionado de instalacións ou materialdo centro ou de bens particulares.

c) A subtracción de bens do centro ou de par-ticulares.

d) Calquera acción ou omisión que supoña unhaperturbación relevante da vida cotiá no centro.

e) As ausencias non autorizadas do centro.f) O uso de substancias ou materiais prohibidos

polo centro.g) Todo comportamento que poida poñer en risco

a súa persoa ou a doutros.2. As faltas serán cualificadas como leves, graves

ou moi graves en función, basicamente, do grao deperturbación ou dos prexuízos causados.

Artigo 42º.–Medidas correctoras.1. As medidas correctoras que se lles impoñan

ós menores terán un contido e unha finalidade fun-damentalmente educativa, sen que en ningún casopoidan implicar vexación ou maltrato. Tales medidasconsistirán en:

a) Amoestación.b) Reparación do dano.c) Suspensión de privilexios e gratificacións, por

tempo non superior a un mes.d) Privación de asistir a actividades recreativas

programadas no horario do centro, por un períodode tempo non superior a quince días.

e) Privación das saídas de carácter recreativo pro-gramadas polo centro, por un período de tempo nonsuperior a un mes.

f) Privación dos permisos de saída do centro, porun período de tempo non superior a un mes.

g) Separación do grupo, por un tempo non superiora corenta e dúas horas.

2. A medida aplicable determinarase en funciónda idade e das características do menor, así comoda intencionalidade, do grao de participación nosfeitos e da reincidencia da conducta.

3. A petición de escusas á persoa ofendida, a res-titución de bens ou a reparación de danos poderánsuspende–la aplicación da medida sempre que nonsexa reincidente na conducta sancionable.

Artigo 43º.–O procedemento.1. O procedemento para a aplicación das medidas

previstas no artigo anterior será regulado no regu-lamento do centro e deberá garantir, en todo caso,os seguintes dereitos do menor:

a) A ser oído.

b) A poder achegar probas.

c) A ser asesorado e asistido pola persoa do centroque el designe.

d) A recorrer ante o Xulgado de Menores que dic-taminou o seu internamento e, en todo caso, a acudiró Ministerio Fiscal.

2. Daráselles conta ó Xulgado de Menores e óMinisterio Fiscal das medidas adoptadas polas faltasgraves ou moi graves.

Título VInfraccións e sancións

Capítulo IInfraccións

Artigo 44º.–Disposición xeral.

1. Considéranse infraccións administrativas a estalei as accións ou omisións tipificadas e sancionadasna forma prevista neste título.

2. Serán suxeitos responsables das infraccións aspersoas físicas ou xurídicas que incorran nas acciónsou omisións tipificadas como tales nesta lei.

Artigo 45º.–Clasificación e prescrición das infrac-cións.

1. As infraccións cualifícanse en leves, graves emoi graves, en función da natureza da contravención,da súa transcendencia e repercusión especialmentena esfera persoal do menor e, se é o caso, da rein-cidencia nas mesmas conductas punibles.

2. Estas infraccións prescribirán da seguintemaneira: ó ano, as leves; ós tres anos, as graves;e ós cinco anos, as moi graves, contados en todocaso desde a data da infracción.

Artigo 46º.–Infraccións leves.

Constitúen infraccións leves:

1º) Todos aqueles actos ou omisións que afectena esfera dos dereitos da familia, da infancia e daadolescencia, cando non deriven deles prexuízos gra-ves para aqueles.

2º) As irregularidades de carácter formal por partedas institucións ou entidades de atención á familia,á infancia e á adolescencia no cumprimento da nor-mativa vixente nesta materia.

3º) O incumprimento do deber de actualiza–losdatos que constan no Rexistro de entidades quedesenvolven actividades no campo da acción socialreferidas á familia, á infancia e á adolescencia.

Artigo 47º.–Infraccións graves.

Constitúen infraccións graves:

1º) Non poñer en coñecemento das autoridadesou dos organismos competentes as posibles situa-cións de grave abandono ou desamparo nas que poi-dan atoparse os menores por parte daquelas persoasque polo seu cargo, profesión ou función deban terespecial coñecemento diso.

Page 15: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

5.938 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997

2º) Non procurar ou impedi–la asistencia dun nenoou dunha nena ou dun adolescente ou dunha ado-lescente en período de escolarización obrigatoria aun centro escolar e sen causa que o xustifique, candolles sexa imputable ós pais, titores ou gardadores.

3º) Proceder á apertura ou ó peche dun centroque preste servicios no ámbito da familia, da infanciaou da adolescencia polas persoas ou entidades titu-lares del sen obter previamente a autorización admi-nistrativa pertinente.

4º) Incumpri–las persoas ou entidades ás que serefire o apartado anterior a normativa específicareguladora da súa creación e funcionamento.

5º) Non proporciona–las institucións ou os centrosde atención á familia, á infancia e á adolescenciao tratamento e a atención adecuada.

6º) Solicita–los titulares das ditas institucións oucentros o aboamento de cantidades económicas dospropios menores, os seus familiares, titores ou gar-dadores, e, en xeral, exercer prácticas lucrativasneles non autorizadas expresamente pola Adminis-tración da Xunta de Galicia.

7º) Quebranta–lo deber de confidencialidade esixilo sobre os datos persoais dos usuarios.

8º) Utilizar por parte dos medios de comunicacióna identidade ou imaxe dos menores cando iso supoñaunha intromisión ilexítima na súa intimidade, honraou reputación ou sexa contrario ós seus interesesaínda cando medie o seu consentimento ou o dosseus representantes legais.

9º) Venderlles ou permitírlle–lo libre acceso ósmenores ás publicacións ás que se refire o apartado1 do artigo 16 ou venderlles, alugarlles ou exhi-bírlle–lo material audiovisual referido no apartado2 dese mesmo artigo. A responsabilidade das ditasaccións corresponderalles ós titulares dos estable-cementos e, se é o caso, ás persoas infractoras.

10º) Impedir, obstruír ou dificulta–lo exercicio dasfuncións de inspección e seguimento polos serviciosadministrativos da Xunta de Galicia da actividadedas institucións e dos centros de atención á familia,á infancia e á adolescencia.

11º) As accións ou omisións previstas no artigoanterior, sempre que o incumprimento ou os prexuí-zos fosen graves.

12º) A reincidencia nas infraccións leves.

Artigo 48º.–Infraccións moi graves.

Constitúen infraccións moi graves:

1º) As recollidas no artigo anterior, se delas sededuce dano ós dereitos da familia, da infancia eda adolescencia de imposible ou moi difícil repa-ración.

2º) A reincidencia nas infraccións graves.

Artigo 49º.–A reincidencia.

Estimarase que se produce reincidencia cando oresponsable da infracción fose sancionado medianteresolución firme pola comisión doutra infracción damesma natureza no prazo dun ano, se se trata defaltas leves; de tres anos, se se trata de faltas graves;e de cinco anos, se se trata de faltas moi graves.

Capítulo IISancións

Artigo 50º.–Tipos de sancións.

1. As infraccións establecidas nos artigos ante-riores serán sancionadas dalgunha das formasseguintes:

a) Infraccións leves: amoestación por escrito oumulta de ata 250.000 pesetas.

b) Infraccións graves: multa desde 250.001 pese-tas ata 1.000.000 de pesetas.

c) Infraccións moi graves: multa desde 1.000.001pesetas ata 2.500.000 pesetas.

2. En calquera caso, as sancións graves e moigraves poderán levar aparelladas como accesoriasas seguintes:

a) Peche total ou parcial ata un ano, as graves,e peche total ou parcial de ata dous anos ou defi-nitivo, as moi graves.

b) Prohibición de financiamento público por untempo de ata cinco anos.

c) Inhabilitación para o desenvolvemento de fun-cións e actividades similares ou para o exerciciode cargos de carácter análogo ata un prazo de cincoanos.

3. As sancións graduaranse seguindo os criteriosda reincidencia das faltas, do grao de intenciona-lidade ou neglixencia, da gravidade dos prexuízoscausados e da relevancia ou transcendencia socialque acadasen.

Capítulo IIIProcedemento sancionador

Artigo 51º.–Principios xerais.

1. As infraccións administrativas non poderán serobxecto de sanción sen a previa instrucción do opor-tuno expediente, que se tramitará en todo caso deacordo coas normas xerais que regulan o procede-mento sancionador, sen prexuízo das responsabili-dades doutra orde que puidesen concorrer.

2. Nos supostos de que as infraccións puidesenser constitutivas de delicto, a Administración pasa-ralle o tanto de culpa ó órgano xudicial competenteou ó Ministerio Fiscal e absterase de segui–lo pro-cedemento sancionador mentres a autoridade xudi-cial non dicte sentencia firme ou resolución quelle poña fin ó procedemento.

3. De non estimarse a existencia de delicto, aAdministración continuará o expediente sancionadorcon base nos feitos que os tribunais considerasenprobados.

Page 16: 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L I. DISPOSICIÓNS … · 5.924 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 I. DISPOSICIÓNS XERAIS PRESIDENCIA 4837Lei3/1997,do9dexuño,galegadafami-lia,

No 118 L Venres, 20 de xuño de 1997 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 5.939

4. En todo caso, deberanse cumprir de modo inme-diato as medidas administrativas adoptadas para sal-vagarda–la integridade física e moral do menor.

5. Cando un mesmo feito poida ser tipificado comoinfracción conforme esta e outras leis, seralle apli-cada a sanción máis grave.

6. Regulamentariamente determinaranse os órga-nos competentes para a imposición das sancións pre-vistas neste título.

Artigo 52º.–Recursos.

Contra as resolucións recaídas nos procedementossancionadores poderán interpoñerse os recursosadministrativos e xurisdiccionais que legalmenteprocedan.

Disposicións adicionais

Primeira.

As resolucións de apreciación de desamparo easunción de tutela por ministerio da lei, as derivadasdo exercicio da tutela e da garda, así como aquelasque declaren a idoneidade dos solicitantes de adop-ción, poderán ser obxecto de recurso ante a ordexurisdiccional civil sen necesidade de reclamaciónadministrativa previa.

Segunda.

Actuarán como órganos asesores e consultivos daComunidade Autónoma de Galicia en materia demenores e coa función singular de favorece–la coor-dinación das actuacións e a formulación de direc-trices e plans de acción conxunta dos órganos daAdministración autonómica entre si, así como as des-ta coas das deputacións provinciais, concellos eoutras administracións públicas, a Comisión GalegaInterinstitucional do Menor, no ámbito autonómico,e as comisións técnicas interinstitucionais provin-ciais sobre o menor.

Terceira.

As contías das sancións administrativas previstasno título IV desta lei poderán ser actualizadas anual-mente de acordo co índice de prezos ó consumo,por decreto da Xunta de Galicia.

Cuarta.

A Xunta de Galicia terá en conta nos seus pre-supostos, de forma prioritaria, as actividades de aten-ción, formación, promoción, reinserción, protección,integración e lecer dos nenos e das nenas e dosadolescentes e das adolescentes de Galicia. Deberá,así mesmo, procurar que os entes da Administraciónlocal asuman a dita prioridade.

Disposición derrogatoria

Quedan derrogadas tódalas normas de igual ouinferior rango que se opoñan ó establecido nestalei.

Disposicións derradeiras

Primeira.

Facúltase a Xunta de Galicia para dicta–las dis-posicións que sexan necesarias para o desenvolve-mento regulamentario desta lei.

Segunda.

Esta lei entrará en vigor o día seguinte ó da súapublicación no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, nove de xuño de mil nove-centos noventa e sete.

Manuel Fraga IribarnePresidente

TRIBUNAL CONSTITUCIONAL

97-4842Impugnación 13/1988, promovida poloGoberno ó abeiro do título V da LOTCcontra orde da Consellería de Educaciónda Xunta de Galicia, do 31 de agostode 1987.

O Tribunal Constitucional, por auto do 3 de xuñoactual, declarou concluída por falta de obxecto aimpugnación número 13/1988, promovida, ó abeirodo título V da LOTC, polo Goberno en relación condiversos artigos da orde da Consellería de Educaciónda Xunta de Galicia, do 31 de agosto de 1987, polaque se desenvolve o Decreto 135/1983, do 8 desetembro, sobre aplicación para o ensino da Lei3/1983, do 15 de xuño, de normalización lingüística.A súa admisión a trámite e a suspensión dos pre-ceptos impugnados publicouse no Boletín Oficial delEstado do 28 de xaneiro de 1988 e o mantementodesta suspensión no de 14 de xuño de 1988.

Madrid, tres de xuño de mil novecentos noventae sete.

Álvaro Rodríguez BereijoPresidente do Tribunal Constitucional

III. OUTRAS DISPOSICIÓNSPRESIDENCIA

4845Decreto 145/1997, do 16 de xuño, poloque se acorda conceder medallas ó mérito,placas e diplomas de protección civil daComunidade Autónoma de Galicia,correspondentes ó ano 1996.

Examinado o expediente de concesión de medallasó mérito, placas e diplomas de protección civil destaComunidade Autónoma, correspondentes ó ano