Á sombra da muralla 17

Número 17 Á sombra da muralla

Editorial

Estimados lectores:

Un ano máis presentámosvos a revista Á sombra da muralla,

nun curso marcado pola crise socioeconómica, a gripe A, o

Plan Bolonia e dous comicios electorais.

Deixando á marxe estas menudencias, o acontecemento máis

relevante foi a creación da páxina web do IES Xoán Montes,

xa estamos na onda! Aí podemos atopar información de

tódalas materias, concursos e actividades que se levan a cabo

no Centro. Tamén facilita o envío de artigos para a revista a

todos aqueles que o desexen, ao tempo que permitiu a posta

en marcha da edición dixital da revista.

Agradecemos a colaboración de todos, en especial do

alumnado de Bacharelato, que enviaron as súas aportacións

a pesares de non formaren parte do consello de redacción.

Agardamos que o contido deste curso sexa do voso agrado (se

non é así, apuntádevos para o ano que vén e aportade as

vosas ideas).

Bó verán a todos/as e ata o próximo número.

Páxina 1

Á sombra da muralla número 17

O entroido de Laza Francisco Xabier Souto Ares

A Morena: é un home que suxeita por medio dun pau unha cabeza de vaca feita de madeira, tapado por unha manta. Sae o Luns pola tardiña do barrio de Cimadevila, acompañada por un séquito de xente con formigas, toxos, cobelleiros, o burro e a máquina trilladora de Souteliño. Cando chega á Praza da Picota arremete contra todo o mundo, pero principalmente contra as mulleres, ás que

tenta levantarlles a saia; estas, non poden máis que tentar fuxir, porque se a saia tenta baixar, cos toxos lles van dar. A Morena adoita sacala un home xa maior de Cimadevila. Moito se ten escrito e falado de que si é un rito de fertilidade, polo feito de arremeter contra as mulleres, pero a realidade é que a Morena era unha vaca tola que había no barrio do Solado. Botábase á xente, e cando os rapaces a vían chegar berraban "Aí ven a Morena", tratando de avisar aos veciños para que se puxeran a refuxio. Para o ano seguinte ao da súa morte, botáronse no Entroido os veciños cos seus cornos e unha cabeza de madeira á Picota ao berro de "Aí ven a Morena". Para os seguintes anos xa quedaría de tradición.

O Testamenteiro: é a persoa encargada de dicir o “Testamento do Burro”. Vai vestido cunha coroza de palla (ao igual que os seus súbditos), montado nun burro, e acompañado por dúas filas de Peliqueiros. Sube desde o Outeiro ata a Praza da Picota, entra na Aira onde está o palco, e alí comeza a dicir o sermón. O Sermón é unha composición satírica en cuartetos que riman, e na que se critica ou se exalta todo aquilo que sucedeu no pobo e aos seus veciños durante o tempo transcorrido entre os entroidos. Tamén se lle chama o "Reparto do Burro", pois o que se vai a facer en realidade é repartir ficticiamente un burro morto no pobo durante o último ano. E por que ficticiamente? pois porque o burro xa está ben enterrado. A un veciño determinado tocaralle un anaco do burro, iso si, antes o testamenteiro sacaralle as cores, a ben seguro, descubrindo algo que o agraciado non

Páxina 2


quixera. O Testamento agora está preparado, pero hai anos era improvisado, o testamenteiro dicía as ocurrencias que lle parecía, iso si, xa coñecedor de tódolos sucesos, defectos, etc... dos veciños e veciñas da vila. Xeralmente a xente non se soe enfadar, pero xa non é a primeira vez que o testamenteiro se ve en apuros, ao cal replica "Sonche cousas do Entroido". Cada vez que o testamenteiro di algo que fai gracia, os Peliqueiros fan soar os chocos. O Testamento remata ofrecéndolle os "cagallóns" do burro a todos aqueles aos que non lles tocou nada e con "vivas" ao Entroido. Logo volve montar no burro e regresa por onde veu.

O Albardeiro: é unha persoa que leva unha albarda amarrada por un pau que pode ter arredor de dous metros de lonxitude. Trata de botarlla por riba aos que se atopan na farrapada do luns pola mañá, se están despistados mellor, porque case que sempre topan cos fuciños no chan. Quen leva a albarda debe ter un pouco de forza, pois a albarda xa por si soa pesa bastante, e logo co bulleiro da farrapada moi to mais. Últimamente tense sacado, pero xa había anos que ninguén era capaz.

Os Peliqueiros de Laza: o traxe está composto por var ias pezas (care ta , c h a q u e t a , z a m a r r a e pantalón). A careta é de madeira de bidueiro e a mitra de aluminio, para que pese menos. Leva uns pompóns (pondóns) a ámbolos lados. Normalmente vai adornada con motivos animais. Na man leva unha fusta (zamarra), que se usa contra os que non respetan aos peliqueiros e contra os que se interpoñen no seu camiño. A camisa é branca e leva gravata. Leva unha faixa por riba dos calzóns que son curtos. Normalmente a faixa e de cor azul mentres que a panilla é vermella. Leva tamén medias vermellas con ligas e zapatos

Páxina 3


negros. Os seis chocos pendurados da súa cintura avisan da súa presenza. Están feitos de bronce e ferro e pesan un quilo e medio cada un. Van suxeitos a un cinto de pel. Seguramente xurdiron no século XVI como cobradores de impostos ou levantadores de caza do conde de Monterrei.

Os folións: son grupos de xente que percorren Laza e os lugares próximos tocando tambores, bombos, gadañas, etc.

As bromas, as ''guerras de fariña'', as ''guerras de farrapos'', e a tradición de botarse formigas por riba uns aos outros (incluso quentadas nunha tixola para cabrealas e que piquen máis) están presentes durante todo o carnaval, pero fanse máis frecuentes durante o Sábado de Cabritadas e o Domingo

Gordo.

O Luns de Entroido teñen lugar en Laza a farrapada, consistente en golpearse uns aos outros con sacos enlamados, e a xitanada, un desfile de burros. O Martes de Entroido finaliza o carnaval de Laza, coa lectura do testamento do burro.

Páxina 4


O botellón Diego Graña Parga

Pasarse co alcol é moi perigoso e pode provocar algo máis que resaca. Dana o fígado, os riles e sobretodo o corazón. Ademáis, está vinculado ás enfermidades de transmisión sexual, porque os mozos e mozas que se emborrachan teñen menos probabilidades de protexerse

das infeccións.Moita xente bebe e conduce, mais todos sabemos que conducir pode matar: conducir borracho non só é ilegal, pode ser mortal. Nunca conduzas se bebiches, nin entres nun

coche que vaia conducir alguén que sobrepase o límite. Bélxica introduciu en 1995 a campaña “Bob”, na que se elixe a unha persoa do grupo para que sexa Bob, o condutor que leva aos demais e que non bebe. Agora hai outros catorce países da Unión Europea que teñen as súas

propias versións da campaña. Case todos os pa í ses teñen unha campaña ou asociación sobre o alcol e a condución dirixida á mocidade. Os mozos e mozas que beben moito ou fan botellón teñen un 60% máis de posibilidades de facerse adictos ao alcol

antes de cumprir os trinta anos. Tamén teñen un 90% máis de probabilidades de utilizar drogas ilegais e de sufrir problemas mentais, segundo un recente estudo. Polo teu benestar, non bebas.

Páxina 5


Un fenómeno chamado Inditex Darío Fernández Abad

A historia desta productora téxtil comezou coa actividade empresarial en fabricación de prendas de roupa de Amancio Ortega entre os anos 1963 e 1974. No ano 1975 abre a primeira tenda de Zara, e a súa boa adaptación permítelle expandirse polas principais cidades españolas, así como no ano 1988 a apertura da súa primeira tenda fóra do territorio español, Oporto. A partir de entón, comeza a expandirse por todo o mundo e no ano 2000 abre a súa sede central no polígono de Arteixo (A Coruña).

O grupo Inditex conta cun total de 4.278 tendas en todo o mundo distribuídas en varias cadenas, estas son: Zara, Massimo Dutti, Pull&Bear, Bershka ou Stradivarius, entre outras. Dispón de catro centros loxísticos na nosa xeografía, o primeiro abriuse na Coruña no polígono industrial de Arteixo, seguidamente inaugurouse un en Zaragoza e logo en Madrid e León.

No apartado económico, o grupo pertence ao sector secundario e terciario simultáneamente, posto que transforma materias primas para logo distribuílas en forma de bens para todos os cidadáns do mundo. O seu titular e fundador foi, e segue sendo na actualidade, Amancio Ortega. Trátase dunha Sociedade Anónima. O seu capital social en Xaneiro de 2006 ascende a 93.499.560 € e está formado por 623.663.400 accións de 0,15 € de valor nominal cada unha, totalmente suscritas e desembolsadas. É de aquí de onde provén o capital da empresa para levar a cabo as súas actividades, é dicir, a súa fonte principal de financiamento. Destaca a forte xeración de caixa que permite ao grupo financiar o seu crecemento sen recurrir ao endebedamento.

Este ¨xigante da moda¨ comprométese a ofrecer a todos os seus clientes un alto estándar de excelencia, calidade e seguridade en todos os seus produtos. Tocante ao apartado de produción, elaboración e distribución do produto, a empresa trata de localizar grandes superficies que lle permitan levar a cabo a súa actividade. Un bo exemplo disto é o centro de distribución no polígono de Arteixo que conta cunha extensión de 500 km. cadrados divididos en varias plantas.

A clave do seu éxito é a singularidade do seu modelo de xestión baseado na innovación e a flexibilidade, así como tamén os seus exhaustivos estudos do mercado, que fixeron que a súa forma de entender a moda acabase permitindo unha rápida expansión internacional e unha excelente acollida

Páxina 6


social. Por isto o Grupo Inditex se converteu nun dos maiores grupos de distribución de moda a nivel mundial.

PRODUCIÓN

A elaboración do produto, tanto de neno como de adul to , empeza nun primeiro momento en deseño, no que os deseñadores fan un bosquexo e cosen un primeiro modelo, posteriormente terá que darse a aceptación de dito deseño, a información de tallaxe, e a compra de teas a proveedores en colaboración co traballo dos country managers, que están en continua comunicación coas tendencias actuais. Unha vez levado a cabo este proceso, córtanse as pezas e cósense ata fabricar a prenda desexada, que despois se mandará ás respectivas tendas de todo o mundo tras pasar pola zona de embalaxe e distribución. Cabe mencionar a aportación nesta tarefa de distribución das empresas de transportes Azkar e Air France-KLM que lles garantizan un transporte rápido e seguro, clave do seu gran éxito, pois este rápido movemento das prendas permite que non se presente unha gran cantidade de gastos en almacenaxe.

Ao mesmo tempo que se envían as prendas, tamén son enviadas as fotos dos escaparates, para que sexan colocadas da mesma maneira en cada unha das tendas, pois estas son a única fonte de publicidade que utiliza o Grupo Inditex, e a principal atracción para os clientes, por isto Inditex dedica un especial cuidado ao seu deseño, cunha renovación frecuente que introduce novos elementos e modelos acordes coa oferta das tendas.

RECURSOS HUMANOS

O Grupo Inditex está formado por máis de 70.000 profesionais en todo o mundo. Destes, o 82,2 % son mulleres, e a parte restante homes, cunha media de idade de 26 anos. A súa cultura corporativa baséase no traballo en equipo, a comunicación aberta e un alto nivel de esixencia. Estes principios son a base do compromiso persoal cunha tarefa enfocada á satisfación dos seus clientes.

Páxina 7


Tamén tenta ofrecer aos seus empregados un entorno dinámico e internacional onde se valoren as súas ideas.

TECNOLOXÍA

Utilízase unha tecnoloxía moi avanzada, tanto no deseño, coa utilización dunha gran cantidade de programas para a elaboración dos primeiros modelos, como nos seus modernos sistemas de distribución. Unha perfecta mostra do seu elevado uso tecnolóxico é a utilización da tecnoloxía acustomagnética para protexer os seus produtos contra roubos, estas pequenas etiquetas, dificilmente manipulables, fan que esta tecnoloxía sexa idónea para protexer as prendas.

RESPONSABILIDADE SOCIAL E IMPACTO MEDIOAMBIENTAL

A política medioambiental de Inditex céntrase no respecto ao entorno, para isto comprométense a cumprir a lexislación medioambiental e esfórzanse por non prexudicar o noso entorno. Levaron a cabo varios proxectos como o Inditex-ProKyoto, polo que se comprometeron a utilizar combustible biodiesel nos seus transportes, e vehículos eléctricos para o movemento dentro das plataformas loxísticas.

Para manter a paz social na empresa entre todos os seus compoñentes existe un código de conduta que todos os traballadores e directivos deben respectar. Entre algúns dos puntos recollidos neste código de conduta están o non emprego de persoas por debaixo da idade legal, a non discriminación por motivos de raza, relixión ou calquera outro motivo dos seus compoñentes, ou a prohibición de calquera tipo de abuso. Ademais, os seus traballadores reciben un salario acorde coa función que desempeñan e a empresa garántelles un lugar de traballo saudable e seguro.

CURIOSIDADES

Unha das grandes curiosidades é a extensión dos seus centros loxísticos, que no caso dunha das plantas de Arteixo chega a 500 km. cadrados, algo similar a 72 campos de fútbol. Noutras plantas, como a de Zaragoza, a súa extensión chega ata os 180 km. cadrados.

Outra cuestión interesante é que todas as súas tendas teñen unha única estructura, deseño e decoración, e poñen tamén a mesma música, que é en inglés. Este conxunto contribue a fixar a imaxe corporativa da empresa.

Páxina 8


Entrevista ao equipo de debate Redacción

A liga de debate baséase na celebración

dunha serie de debates entre os equipos

presentados, de xeito semellante a unha

liga deportiva.

Un debate de competición consiste na

confrontación de argumentos por parte

de dous equipos que interveñen, un a

favor e outro en contra, sobre un tema

elixido pola organización e de acordo

con certas limitacións de tempo e de

forma.

O capitán é unha persoa designada

polo centro que desempeña a función

de adestrador, asesor e representante

do equipo cara a organización da liga

de debate.

O número de participantes por equipo

oscila entre 3 e 5.

No caso do noso centro, o equipo

estaba este ano capitaneado por Xosé

Manuel González Pérez e integrado

por: Alejandra Abuín Sixto, Iago

Meilán Sánchez, Violeta Núñez

Martínez e Manuel Mª Veiga

Lombardía. Tiveron unha brillante

participación, sendo eliminados nos

cuartos de fnal polo IES Rosalía de

Castro, vencedor fnal da liga.

Este ano a liga desenvolveuse en

Santiago de Compostela entre o 29 de

xaneiro e o 1 de febreiro. Uns días

despois, o consello de redacción de Á

sombra da muralla mantivo unha

entrevista co equipo, entrevista que

resumimos da seguinte maneira:

Á Sombra da Muralla (ASM): Cales

son os temas que tratades con máis

frecuencia na liga de debate?

Equipo de Debate (ED): Os temas

culturais, sociais e políticos.

ASM: En que se diferenciaba, nas dúas

ocasións en que participou, o equipo do

Páxina 9


Xoán Montes doutros equipos

participantes?

ED: E n q u e i n t e r v i r o n

ponderadamente todos os seus

membros, a diferenza dos outros nos

que os oradores (os que falan) e os

investigadores (os que axudan) case

sempre eran os mesmos

ASM: Como se levaron a cabo os

debates?

ED: Ben, foron amenos e entretidos.

ASM: Ten valor didáctico a liga de

debate?

ED: Por suposto, apréndense moitas

cousas. Ademáis apréndese a traballar

mellor en equipo e a falar mellor en

público.

ASM: Que tal se pasa durante a

competición?

ED: Ao principio con nervios, porque

non sabes que posición che tocará

defender e tés que estar preparado para

todo, pero despois vaste afacendo.

Pásase moi ben e coñécese a moita

xente.

ASM: Cantos equipos participaron?

ED: O ano pasado 24 e este ano 48.

ASM: Moitas grazas pola vosa

colaboración na revista.

ED: Foi un pracer. Antes de rematar

quixeramos agradecer a colaboración

de María Romero, Santos Prado,

Beatriz López e Saleta González.

Páxina 10


Quizais realidade Nair González RodríguezIES “A Piringalla”

intercambio de artigos de revistas escolares de Lugo

Non sei como, cando, nin por

que cheguei a aquela extraña

a l d e a , a p a r e n t e m e n t e

deshabitada. O único que eu

sabía, era que tiña moito frío, e

b a s t a n t e m e d o , p o l a

escuridade. Eu camiñaba sen

rumbo polos enlamados

camiños que non sabía a onde

me conducirían, tiña sono, e

estaba moi cansa, así que

intentei esquecer todo e

durmir baixo unha árbore que

había ao final dun daqueles

camiños, pero pouco despois

d e d u r m i r , e s p e r t e i

sobresaltada a causa dun dos

moitos ruídos que me

rodeaban, todo seguía escuro,

e o ruído estaba cada vez máis

cerca de min, o medo xa

invadira totalmente o meu

corpo, non era capaz de

moverme! Pero sen saber

como, o ruído desapareceu

levando con el parte do meu

medo e inda que xa se

esvaecera, non me pareceu

moi boa idea permanecer alí

moito máis tempo, así que me

puxen en marcha e andei,e

andei,... ata que por fin

amañeceu, nese instante, foi

cando puiden contemplar

aquela impactante aldea, na

que non parecía haber

ninguén mais ca min, pero a

pesar diso, había moitas

casas, todas elas de pedra con

algún detalle en madeira, os

inmensos prados verdes que

semellaban un mar sen fin, e

os camiños polos que eu non

deixara de camiñar toda a

noite. Eu non me lembraba de

nada, pero aquel ruído que

Páxina 11


proviña das miñas tripas,

recordoume que era hora de

almorzar, así que non tiven

máis remedio que seguir

camiñando para atopar algo co

que facelas calar, pero non

atopei nada, por iso se me

o c o r r e u e n t r a r nu nha

daquelas casas. Xa dentro,

dirixinme á cociña, pero o

único que atopei foron pratos

rotos e mobles vellos, máis

tarde atopei uns chanzos que

levaban ós cuartos e nun del

atopábanse unha cama en bo

estado, así que sen pensalo,

dirixinme a ela, pero cando me

ía deitar nela, algo baixo as

sabas se moveu, e cos pelos de

punta saín correndo daquel

lugar; Como era posible, se

naquela aldea non había

ninguén? O caso é que preferín

non pensalo, máis tarde

cheguei ao bosque, no que

atopei uns cogomelos con moi

boa pinta, collinos gardeinos

no peto do meu xersei ata que

pudiera facelos. Pasei todo o

día camiñando sen rumbo, e

c o mo v í a qu e e s t aba

anoitecendo e non quería

pasar a noite alí fóra, armeime

de valor e entrei na casa de

antes, pero comecei a

asustarme cando comprobei

que a cama estaba feita,

intentei escapar antes de que

me ocorrese algo e baixei os

chanzos das escaleiras de tres

en tres e, cando ía abrir a

porta oín pasos xusto trás de

min, vireime co corazón nun

puño, unha persoa vestida de

negro suxeitaba unha gadaña,

e cando ía falar, un son moi

peculiar fixo que me atopase

na miña cama, e tras apagar o

despertador e prepararme para

ir á escola, metín a man no

peto do meu xersei e saquei

dela aqueles cogomelos que,

agás no meu pesadelo, eu

nunca antes vira, o medo,

volveu apoderarse de min…

Páxina 12


As falsificacións Jonathan Lopes Expósito

Ultimamente houbo unha

e x p l o s i ó n d e p r o d u t o s

pirateados e falsificados. Non se

poden comprar falsificacións por

moitas razóns: poderías resultar

danado ti e tamén estás danando

aos negocios lexítimos. Por outra

parte, poderías estar apoiando a

delincuencia organizada ou o

terrorismo. A Unión Europea

incáutase de volumes cada vez

maiores de equ ipamento

electrónico, xoguetes, CDs,

DVDs, etc. Non é doado poñerlle

prezo ao coste real dos produtos

pirateados ou falsificados.

Calcúlase que supoñen uns

355.000 millóns de euros anuais.

No ano 2006, o servizo de

aduanas da Unión Europea

interviu produtos falsificados ou

pirateados de case todos os

sectores por valor duns 128

millóns de euros.

Ademáis dos medicamentos, que

aumentaron un 38% respecto do

2005, o incremento máis

preocupante está nos artículos

d e c o i d a d o p e r s o a l

interceptados, sobre todo se

Páxina 13


pensamos que estamos a falar de

cremas, pastas de dentes e

maquinillas de afeitar.

A maior parte das falsificacións

estás feitas por entidades

anónimas que non se preocupan

de reunir os requisitos mínimos

de saúde e calidade, por iso os

produtos falsificados adoitan

ser de menor calidade e, en

ocasións, poden incluso chegar a

ser perigosos. Exemplos destes

perigos son as pastillas de freo

falsificadas que poderían causar

un accidente mortal en caso de

fallaren, o vodka falsificado que

contén anticonxelante ou os

cigarrillos falsificados con niveis

excesivos de alquitrán.

Hai delincuentes internacionais

que explotan aos traballadores,

utilizan o traballo infantil,

branquean diñeiro e se serven de

traballadores ilegais para vender

os seus produtos na rúa. Se

mercamos produtos falsificados

e resultan defectuosos será moi

difícil, por non dicir imposible,

conseguir que nos volvan o

diñeiro.

Lembra que se mercas unha

falsificación poderías estar

apo iando á de l incuenc ia

organizada e o terrorismo.

Páxina 14


Normalización social, por favor!

Andrea López GonzálezNoelia Montecelos Madarro

IES Ánxel Foleintercambio de artigos de revistas escolares de Lugo

Tras o noso paso pola Asociación

Xitana de Lugo, adentrámonos no

tema social que repercute desde hai

anos neste país: a normalización da

sociedade galega tradicional e os

xitanos.

Neste centro puidemos contar coa

c o l a b o r a c i ó n d o x e f e d e

escolarización de nenos xitanos,

Xosé Manuel, que tamén se encarga

dos trámites e papeleo dos mesmos.

Contamos tamén coa colaboración

de dúas mestras, Sonia Mª e Alba

Sardá e coas anécdotas dunha das

traballadoras de etnia xitana do

centro.

Hai un descoñecemento mutuo

entre os xitanos e o resto da

sociedade, isto débese ao prototipo

que temos formado uns dos outros,

xa que tendemos a fxarnos máis no

negativo, esquecendo o positivo.

Nun principio pensábase

que os xitanos procedían

de Exipto, pero tras os

estudos realizados sobre a

súa lingua, o romanó,

demostrouse que proceden

do Punjab (India). Desde a

antigüidade o seu estilo de

Páxina 15


vida era parcialmente nómada, o

cal os infuenciou notablemente.

Eles non se aferran a un territorio,

xa que non lle dan importancia á

posesión de terras e se teñen que

marchar, vanse sen ningún

problema, de aí o costume de levar

tantas xoias de ouro postas, xa que

é a súa principal peza de

intercambio á hora de marchar

cara a outro territorio ou país. Os

xitanos son recoñecidos polas

Nación Unidas como pobo, pero, ao

non teren territorio, non contan

con ningún estatuto. O primeiro

documento histórico que os

mencionou en Europa foi do 12 de

xaneiro de 1425. Sempre seguiron e

valoraron os seus costumes, pero

tamén foron evolucionando e

adaptándose nos diferentes países

nos que se foron asentando. Isto

manifestouse especialmente en

Andalucía, onde fxeron seus o

canto e o baile famencos.

Os xitanos do Sur están máis

adaptados na sociedade que os do

nor te , xa que estes non

sedentarizaron ata os anos 70.

Velaquí o motivo polo que aínda se

dan casos de nenos sen educación

escolar. Ademais a maioría dos pais

que nunca acudiron á escola non

deixan que os seus fllos asistan a

ela, en cambio aqueles que si

puideron gozar da escolarización

non dubidan á hora de levalos aos

colexios. Nalgúns casos é

Páxina 16

As autoras do artigoco coordinador de escolarización


comprensible até o faltar á escola,

xa que as prioridades, loxicamente,

son “onde vivir ou que comer”.

As nenas xitanas son as máis

prexudicadas polos estereotipos

existentes: elas teñen que estar na

casa e facer as tarefas do fogar,

aínda que, moi pouco a pouco, iso

vai deixando de ser

así.

En Galicia hai un

choque de culturas

entre a sociedade

galega tradicional e

os xitanos, que, na

súa maior parte, tamén son galegos.

A infuencia mutua no vocabulario é

importante. Un exemplo de

trasvase do romanó (caló) para o

galego popular son estes vocábulos:

b u l o ( e n g a n o ) , c a m e l o

(enamoramento), menda (eu),

chungo (malo), sobar (durmir),

coba (persuasión), currar/curro

( t r a b a l l a r / t r a b a l l o ) , l i g a r

(establecer lazos de amizade),

parné (diñeiro), privar (beber),

tasca (taberna),etc, etc…

En fn, a instrución e a cultura xeral

está cada vez máis presentes no

mundo xitano. Os números non

enganan, hoxe en

día hai máis de 400

estudantes xitanos

de bacharelato e

ensino universitario

en España.

Nós desexamos que

todo isto sexa para ben e, sobre

todo, que nunca sirva para que eles

acaben perdendo a súa propia

cultura e aqueles sinais que os

identifcan como pobo. Trátase de

NORMALIZAR UNHA SITUACIÓN

máis que de INTEGRAR!

Páxina 17


Excursión da clase de economíade 2º de bacharelato a INDITEX

Alejandra Abuín Sixto

O mércores 11 de Febreiro os

alumnos de economía de 2ºBAC

emprendíamos rumbo a Coruña, nun

microbús no que escoitaríanos

cantar, falar e rir a todos xuntos

xunto con Bea, a nosa profe, e

Santos, profesora de francés.

A primeira parada no camiño sería

en Arteixo, INDITEX, de onde

sairíamos cos ollos ben abertos da

alucinación despois de ver unha

empresa tal, un fenómeno que

moitos califcaron de “película”.

Puidemos facer un percorrido

por todo o proceso de

produción, dende os country

managers (ou persoas que

diar iamente intercambian

estilos, tendencias, peticións co

estranxeiro) á zona de deseño,

o laboratorio de escaparatismo,

tendas piloto... ata chegar ao

proceso de fábrica e acabado onde

nos agasallaron cunha camiseta,

despois dun tempo de preguntas e

inquedanzas. Dende logo, unha visita

que non deixou a ninguén

indiferente.

E, a continuación, a coller de novo o

bus para ir comer entre “peixes” no

acuario Finisterrae de A Coruña,

lasaña e polo con patacas fritidas,

menú que previamente elixiríamos

entre todos de forma democrática

como se pode apreciar na imaxe.

Páxina 18


Despois dunha entretida comida,

dun merecido descanso visitando as

diferentes salas do acuario, facendo

fotos cos peixes, tiburóns, co mar...

unha visita moi didáctica ao DOMUS

onde houbo interesantes partidas

cun xogo electrónico que procesaba

a concentración mental de cada un,

ou oportunidades de medirmos a

forza, vernos en espellos

deformados... en defnitiva unha

visita entretida e divertida onde

cada un aprendeu algo novo!

E por último, e non por isto menos

importante, na miña opinión e na de

moitos, a visita que máis nos

enriqueceu e axudou foi a visita do

Forum Orienta, un recinto onde

cada universidade colocou uns

stands para informar ás persoas que

precisasen información, dando

charlas, documentación, amosando

probas... e tamén as distintas

escolas de FP… así moitos tivemos

oportunidade de traballar nun torno

de barro, ir á sección de

perruquería, facer ensaios de

laboratorio, ver espectáculos de

baile... neste lugar moitos de nós

puidemos resolver inquedanzas,

preguntas, dúbidas sobre os nosos

futuros estudos e polo tanto do noso

futuro profesional.

En defnitiva unha excursión

divertida, interesante e proveitosa

para todos, onde observamos

moitísimas cousas do estudado nas

clases de economía, onde o pasamos

ben compartindo o tempo cos

compañeiros e onde sacamos ideas

para o noso futuro máis próximo.

Páxina 19


Premios “mobilízate pola lingua” Redacción

Dous alumnos do centro IES Xoán Montes, Iago Meilán Sánchez e Manuel

María Veiga Lombardía, de 2º BACH, participaron no II concurso de vídeos

“Mobilízate pola lingua. Polo dereito a vivirmos en galego”, organizado pola

Mesa pola Normalización Lingüística da zona Lugo centro, acadando o 2º e o

3º premio, polos vídeos “División” e “Zara, home, Zara” respectivamente.

O obxectivo deste concurso era fomentar entre a mocidade actividades que

chamasen á reflexión sobre a dificultade de vivir plenamente exercendo os

dereitos lingüísticos como galegos. Pretendíase que os rapaces de toda

Galiza gravasen cos seus teléfonos móbiles situacións da súa vida cotiá nas

que teñen problemas ou dificultades para poderen expresarse en galego. O

certame deste ano celebrouse o 14 de maio na sala de actos da Deputación

Provincial, sendo o prazo máximo para presentar os vídeos o 13 de maio.

Con esta convocatoria, buscábase afondar na relación entre a mocidade e o

galego a través das novas tecnoloxías. O xurado estivo formado polo

director de cine Jorge Coira, a directora teatral Tareixa Campo e o

presidente da Coordinadora de Traballadores de Normalización Lingüística,

Nel Vidal.

Á sombra da muralla contactou con Iago e Manuel para saber como foi esa

experiencia:

ASM: Bo día, rapaces. Por que decidistes participar neste concurso?

I&M: Porque vimos nesta actividade unha oportunidade única para

reflectirmos a precaria situación que vive o galego na sociedade,

especialmente entre a mocidade. Ademais, os premios eran bastante

atractivos (risas).

Páxina 20


ASM: Que ideas utilizastes nos vídeos?

I&M: No de vídeo de “Zara, home, Zara” expuxemos en ton humorístico a

situación do galego no ámbito laboral privado. E atopamos o máis claro

exemplo disto, por estraño que pareza, nunha multinacional galega: Zara.

Todos nós nos confundimos cando se instalou en Lugo “Zara Home”, que

non facía referencia á nosa palabra “home”, senón á inglesa “home”, fogar.

Así, obtivemos unha idea brillante que, a parte de reflectir a pouca

presenza da lingua neste sector, narraba unha anécdota que lle aconteceu á

meirande parte dos lugueses.

No de “División”, faise unha análise máis seria e profunda da situación

política e social do galego nos últimos anos, situación que é empeorada por

políticas lingüísticas como as prometidas polo novo Presidente da Xunta,

Alberto Núñez Feijoo. Aínda quedan moitos prexuízos que se derivan de

épocas anteriores e que a sociedade non deu eliminado. Ao vermos o

escudo franquista do masculino, ocorréusenos facer unha metáfora con este

símbolo e a face do presidente que aparecía no xornal.

ASM: Tivestes algún presentimento de poder gañar, xa non dous, senón

algún premio?

I&M: Realmente non. Pensabamos que algún podería caer, mais non era un

presentimento, era unha posibilidade. Non sabiamos o nivel dos

competidores pois non vimos os seus vídeos ata o día no que se celebrou a

entrega de premios. Evidentemente, xamais pensamos que poderiamos

facernos con 2 premios, foi unha sorpresa moi agradable.

ASM: E cales foron os premios?

I&M: O primeiro premio era unha cámara dixital, o segundo un teléfono

Páxina 21


móbil e o terceiro un mp4. Nós recibimos estes dous últimos e, como

eramos dous, decidimos sortealos. A Manuel tocoulle o móbil e a Iago o

mp4.

ASM: Como foi a cerimonia? Respirábase bo ambiente?

I&M: A cerimonia foi gratificante. Vimos os vídeos dos participantes e,

ademais, un documental sobre o chamado “modelo Burela” de

normalización lingüística. Esta localidade, a pesar de ser un dos puntos do

país con máis inmigración, ten unha das maiores porcentaxes de

galegofalantes (86% da mocidade). Entre a proxección dos distintos vídeos,

intercaláronse as intervencións dos membros do xurado, que tocaron o

tema do galego no seus ámbitos artísticos e laborais. Máis tarde

desfrutamos dun concerto de Luís “o Caruncho” coa zanfona. Ao remate do

acto, realizouse unha cea na Taberna do Forno cos organizadores, xurado e

Páxina 22


participantes, na que había un excelente ambiente e unha comida exquisita

(risas).

ASM: Que vos pareceu a experiencia?

I&M: A verdade é que foi moi enriquecedora. Participar nun concurso deste

tipo, e sobre unha cousa tan importante como a lingua, é algo no que se

aprende moito. Observando os distintos vídeos e escoitando aos membros

do xurado, concienciámonos un pouco máis da grave situación do noso

idioma. Ademais, gañando dous premios, a experiencia non pode ser mala

(risa).

ASM: Como valorades este tipo de concursos e o seu obxectivo?

I&M: É algo que se debe facer máis, que se debe impulsar, e non só por

organizacións como A Mesa, senón tamén as institucións públicas, pois é

mester protexermos algo tan importante e identificativo do noso país como

é a lingua. Xa que logo, calquera actividade co fin de promocionala e

potenciala, sobre todo nos sectores máis novos da sociedade, é algo que

non pode ser visto senón con bos ollos. A sociedade non só debe colaborar,

ten que implicarse... Vén á nosa mente o que dixo Nel Vidal na entrega de

premios: “Nun prato de ovos con touciño, a galiña colabora, pero o porco

implícase” (risa)...

ASM: Entón, vós aconselládeslles aos nosos lectores que participen neste

tipo de actividades e que pidan unha maior potenciación das mesmas?

I&M: Evidentemente, é o que cómpre.

ASM: Moitas grazas por todo, rapaces. Un pracer e sorte coa avaliación!!

Páxina 23


Monólogos de Víctor e Nino Víctor Rodríguez FerreiroAntonino Gugliandolo López

Ola, somos Víctor e Antonino. Durante este curso pasamos unhas cantas horas dedicadas á edición desta revista que tedes nas mans, recopilando artigos doutras persoas, realizando entrevistas e redactando. En ocasións comezamos temas que quedaron inacabados por falta de tempo, por problemas informáticos ou porque perdemos o fío do que queriamos dicir. Con todo, queremos comunicar estas ideas, por inconexas que puideran parecer. Comezaremos por escribir uns refráns que dun xeito ou outro imos aplicando e por iso lembramos.

Máis vale o malo coñecido que o bon por coñecer.

Despois del virá quen bon o fará.

Can ladrador, pouco mordedor.

A avaricia rompe o saco.

oooO0Oooo

Estimados profesores, se nos permitides, hai algúns alumnos aos que non lles gustan os exames. Porque poñen a un nervioso e que xamais deberían ter existido nunca. Os alumnos non os soportan porque son moi difíciles pero á vez son bos para poder aprender. Os alumnos da universidade sofren moito cos exames porque teñen moitos exames acumulados e non soportan os suspensos. Incluso os adultos ás veces se desesperan cando teñen que facer algún exame. Así que... non habería maneira de aprender sen facer exames?

oooO0Oooo

A violencia xuvenil é un problema que lles afecta a moitos estudiantes no mundo. Este é un feito que hai que denunciar ou contar aos pais para que eles nos poidan axudar. O maltrato non só é fisico senón que tamén pode ser psicolóxico. O peor é o fisico por que lles soen dar palizas os rapaces máis brutos do instituto aos máis pequenos do instituto ou aos mais burros da súa clase. Se che pegan no instituto, nunca te quedes calado e non llo digas a ninguén, fala cos pais, cos profesores, coas autoridades...

Páxina 24


Os videoxogos son un gran entretemento para os rapaces ou so é unha maneira tonta de gastar os cartos e, ao final, acabarte aburrindo deles? Realmente a cousa non está clara e hai moitas opinións contrarias sobre a cuestión. E iso non é todo, hai persoas que cren que viven nun videoxogo e acaban sen poder saír del e sen parar de xogar en todo o día. A xente comete asesinatos por culpa dos videoxogos como o que ocorreu en Estados Unidos, que por culpa dun videoxogo chamado DOOM uns rapaces mataron a profesores e alumnos. Un dos autores dixo que os mataran porque quixeran. Non obstante, os videoxogos tamén son bos porque axudan a aprender e a ter máis intelixencia para pensar que é só un videoxogo, non a realidade. Hoxe en día existe un sistema de recomendación chamado PEGI que indica a idade recomendada para xogar a cada un dos xogos. Con todo, ocorre que en moitas tendas non lles prestan atención e venden os videoxogos a calquer persoa, teña a idade ou non. Nós non temos solucións, pero quizá cada un deba reflexionar sobre o uso que fai destes xogos.

oooO0Oooo

E non queremos rematar esta pequena e inconexa sección sen lembrar, aínda que sexa brevemente, o accidente ocorrido o pasado mes de maio na rotonda do aeroporto de Santiago. Ningunha das rapazas, que viñan de quedar subcampioas no campeonato de España de voleibol, era alumna do noso instituto, máis sí temos entre nós compañeiros e compañeiras do mesmo equipo de voleibol e amigas e amigos tanto das rapazas falecidas como das feridas no accidente. Vaia a nosa lembranza e o desexo de que non se produzan accidentes, en especial tratándose de transporte escolar.

Que é a ONU? David Graña Parga

A ONU (Organización das Nacións Unidas) foi creada ao final da Segunda Guerra Mundial, en 1945, na cidade de San Francisco (EUA). Os seus obxectivos básicos son:

Promover o mantemento da paz e da seguridade internacional, así como fomentar as relacións amigables entre os países, baseándose no principio de

igualdade de dereitos e de autodeterminación dos pobos.Impulsar a cooperación internacional para a solución dos conflitos de carácter económico, social, cultural e humanitarioPromover e estimular o respecto polos dereitos humanos e as liberdades fundamentais para todos, sen distinción de raza, sexo, lingua ou relixión.

Páxina 25


Tan fráxil é a vida María da Saleta González Rodríguez1º premio de poesía do certame “Letras Galegas” (bacharelato)

Tan fráxil é a vida

Coma unha Pomba

Se a apertas moi forte morre esmagada

Se a apertas moi frouxo escapa sen que te deas conta

Equilibrio

Iso é a vida? Equilibrio

E cando chega o golpe desestabilizador

A Pomba fuxe

Onde estades agora?

Perdidas na escuridade, iso só foi un momento para ti

Agora sabedes o que eu aínda non sei

Tardarei? Tardarás ti? Quen o pode saber? Quen o decide?

As Parcas? Shiva? Iavé? Alá? Deus?

Sei o que sinto... confusión

Ou sentir confusión é non saber o que sintes?

Que son? Que sinto? Que gardo no meu interior? Ou a quen?

A Amor, profundo e puro, o mais intenso que xamais sentín,

A Morte, negra e incerta, que agora me desacougas...

Páxina 26


Hoxe,

Morte levou a dúas antigas compañeiras,

Dúas antigas amigas

Recordo a unha nena, un ano menor ca min, na escola.

Recordo a unha nena, algo maior ca min, no primeiro ano de instituto

Hoxe,

Amor trouxo consolo, agarimo, refuxio

Teño unha voz cálida e doce, que arroupa o meu ser con palabras de mel e

azucre

Teño un corpo no que verquer as bágoas, uns brazos que me protexen

Si, Vida da medo

Porque non sabes cando remata e chega Morte

Pero non se pode temer

Se temes non coñecerás

A Amor, a Ledicia, a Amizade...

Os adorables fillos de Vida

Páxina 27


Fuxir Isabel Alonso Vicente2º premio de narrativa do certame “Letras galegas” (bacharelato)

Fuxir, fuxir, fuxir, fuxir. Sempre fuxindo. Sempre escapando. Sempre a piques de rendirse, de pararse no medio dalgunha escura rúa, de esperar ao seo captor algún frío setembro, deses que anormalmente liquidan ata o máis pequeño raio de sol, tentando advertir de que o xeo do sono eterno atópase perigosamente preto.Xa non lembraba cantos anos deambulara sen máis rumbo que a supervivencia. Ás veces parecían séculos. Non lembraba o perfume fogareño da súa nai, nin a cor dos ollos do seu pai, cousas que doían ao saber que a xente normal debe recordalo. Incluso tiña serios e desesperanzadores problemas para lembrar o seu propio nome. Procuraba non pronuncialo, non o deixaba saír dos seus escuros beizos, conxelados polo tempo.Apenas durmía. Ela sentía que xa non o necesitaba. Ás veces botaba unha cabezada, máis por costume que outra cousa. Os seus pesadelos aterrábana. Vía imaxes horrendas mesturadas con recordos que nunca vivira.Non aparentaba máis de vinte anos, pero recordaba ás mozas histéricas berrando por Elvis, os grupos de estudantes melenudos fuxindo de policías opresores, o trauma de miles de adolescentes ante a morte do último heroe grunge.Pero tamén recordaba barcos de vela, feras furiosas, o idioma morto e as pirámides.Recordos vagos. Distorsionados. Ou non.O único que sabía con certeza era que desde sempre fuxía.Pero a falta de memoria, o olvido do seu obxectivo e do seu pasado acabaron por deixarlle a opción de deterse e considerar a súa situación.Era un día de tormenta. O ceo gris emitía certa sensación de tranquilidade inquietante. Ao seu redor non vía máis que un céspede verde escuro, que semellaba brillar ante os relampos por mor das pingas cristalinas que caían cada dous minutos.O horizonte estaba definido por bosques de altas arbores alí onde mirara. Pareceulle un lugar fermoso para esperar.Aquelas árbores lonxanas, susurrantes, serían testigos do seu inminente porvir.A situación resultáballe familiar. Pero iso non era nada novo. A súa vida enteira era unha especie de deja vu.De súpeto, ao mesmo tempo que un trono facía tremer ás nubes, unha figura indefinida e sinistra apareceu no claro polo fondo oeste. Avanzaba con paso lento pero firme.

Páxina 28


Ela sorriu. Sentía que gañara a partida, que resistira ata o que quixera, que finalizaba cando o desexou. Era xogadora, pero era árbitro.A figura detívose a uns vinte metros dela. As gotas morrían no chan. O aire semellaba borroso.Só acadaba a ver que a misteriosa figura vestía de riguroso negro, moi de acordo co tinte que tomara o día.Durante dous ou tres minutos, o silencio reinou elegante tomando a chuvia como raíña.Pero entón a figura encapuchada falou con voz firme e inusualmente alta.-Cómo é o teu nome?-Non o sei- contestou ela con seguridade.-Non sabes quen es- non era unha pregunta.Ela esperou calada a que continuara.-Boteite de menos.Os ollos verdes da rapaza descompuxéronse momentáneamente para voltar á súa tranquila apariencia rápidamente.-Por qué me persegues?- quixo saber-Porque escapas.A seguinte pregunta soaba estúpida incluso na súa mente, pero era unha cuestión inevitable.-E… por qué escapo?A pesar de non poder verlle a cara, sabía que o misterio en persoa que se atopaba ante ela estaba sorrindo.-Porque te persigo.

Conta unha antiga lenda que a Lúa, na súa eterna soidade nos ceos, quixo ter unha compañía igual que tiveran os seres viciosos polos que velaba no seu dominio do ceo.E conseguiu crear unha flla. Fermosa coma as estrelas, fría como o ceo, branca como a súa nai, e salvaxe coma a escuridade.E o Sol non quixo ser menos. Na súa eterna rivalidade, na súa vinganza por matalo cada día, na súa envexa, creou un fllo de seu.Pero a mesma Fatalidade se encarnou neles, cando as súas miradas se atoparon, se encandilaron, e xuraron fdelidade eterna.A Lúa, colérica, entregou a súa flla a Olvido, e os amantes non volveron a verse. Endexamais. Dicen os anciáns que, o día que se atopen de novo, algo ocorrerá. Pero non saben que.

Ese día en que o xogo rematou, o cazador atrapou a presa, a presa deixouse cazar, os amantes atopáronse de novo.E o mundo detívose.

Páxina 29


Confesións dun viaxeiro do tempo Isabel Alonso Vicente2º premio de poesía do certame

“Letras galegas” (bacharelato)

Xusto, dis?Non tes ningún dereito.

Ti non sabes que son eu!Ti non sabes que fun eu!

Atrapada nunha eterna xuventude,Xuventude dos Frankenstein do tempo!

Nin vella, nin vida.Sabes o que teño?Anacos de vidas.

Unha colección arrepiante.Lógobre.Noxenta.

Ti non sabes que son eu!Ti non sabes quen fun eu!

Nas súas ordes volvín no tempo.Pecado capital, o inferto, e o vento!

Conxeado.Noxento.Perfecto.

Ti non sabes que son eu!Ti non sabes quen fun eu!

Vin as feras rabiosas do Coliseo.Bailei na corte de Carlos III.

Surquei o Caribe co mar o co vento.O mar, sí, o mar.

Así era el, salvaxe e mortal.Ollos negros, sorrisa do demo.

Cicatrices máis que estrelas.Inocentes mortos por millares.

E sempre para min nos mais doces lugares.

Ti non sabes quen son eu!Ti non sabes quen fun eu!

Páxina 30


Que quedou?Nada.

El está morto.E eu?

Non estou viva.Que foi el?

Que fun eu?Que son eu?

Dime que fun un soño.Dimo. Dimo. Un soño!

O zoolóxico María Losada Burgo2º premio de poesía do certame “Letras galegas” (ESO)

Cando ía camiñandopolo zoolóxico adiante,vía aos animais mirandopensaba: oxalá non salten.

Como salten hanme matar,pois posúo boa carne,eles ven todo un manxaronde non hai máis que sangue.

Non poden saltar, non ho,que por bastante que anden,como non vaian ao voo,dálles sempre un bo calambre.

Quedan ben escarmentadosse un bo calambre lles dá,parecen mentalizados,pois non volven a probar.

Pode que non o pareza,pero teñen gran talento,mesturado coa belezacombínano todo dentro.

Páxina 31


Quero escribir un libro Isabel Alonso Vicente1º premio de narrativa do certame “Letras galegas” (bacharelato)

Quero escribir un libro.Teño un par de boas ideas, pero sempre son parecidas a algo. Recordan a algunha película famosa, ou a un bestseller.

Cando era nena, o meu soño era escribir un libro. Pero pouco a pouco ese soño cambiou.Non soño con escribir un libro, sei que podo facelo, e que o vou facer. Soño con publicar un libro. Soño con que centos de persoas gusten das aventuras da miña imaxinación. Con ser escritora. Pero claro, o meu traballo é outro.

Podería escribir sobre unha rapaza. Si, unha rapaza estaría ben. Sería independente e coas ideas claras. Gustaría do rock'n'roll, e posiblemente fumaría.A moza tería un accidente, digamos, na moto dun dos seus amigos, nada serio. No hospital propoñeríanlle facerlle unhas probas, probas que lle están a facer a todo o mundo, sen darlle moitas explicacións.Un par de días despois, aparecerían uns homes, un inglés, un par de alemáns, e algún outro. Diríanlle que o seu código xenético é o unico que atoparon en todo o mundo que faría que o seu corpo puidese resistir utilizar unha máquina que a faría viaxar no tempo.Ela faría bromas, buscaría a cámara oculta.Convenceríana, e sería a primeira viaxeira do tempo da historia.Os miles de millóns utilizados no proxecto serían de empresas privadas, que buscarían polos seus intereses, e decidirían a que tempo debería ir.Tería que borrar da súa mente todas esas absurdas ideas das viaxes no tempo que saen nas películas de Hollywood. Fixera o que fixera, non podería cambiar o rumbo da historia. Ela iría ao pasado, e como o pasado xa pasou, ela xa estivo alí. Fixera o que fixese, ela xa o tería feito. Era moi sinxelo, pero moi complicado.As normas que fixaran os científicos establecían que o período máximo que podería pasar nunha viaxe serían dous anos. Nin un día máis.Pero ela iría e volvería no mesmo segundo do presente. Estraría na máquina e sairía no mesmo minuto. Para o resto do mundo, a espera sería minúscula. Para ela, o tempo establecido. Dous días, dous meses, dous anos.Implantaríanlle cirurxicamente uns nanochips con todo tipo de información. Idiomas, historia, coñecementos necesarios. Era perigoso, e acurtaríalle a vida, pero, que serían uns anos na vida dunha moza a cambio do maior experimento da historia da humanidade?Faría a primeira viaxe. Ao século XV. Dous días. Volvería con todo tipo de información. Descubriron que podía portar obxectos con ela. Tamén descubriron que as súas células non envelleceran. O seu corpo non envellecera. No tempo que estivera no pasado, os días non pasarían por ela.Todo sería alegría, euforia, o proxecto marcharía ben.Un par máis de viaxes, e unha das empresas privadas mandaríaa a Troia. Dous anos. Nunca estivera tanto tempo nunha viaxe, pero non tería medo.Descubriría que realmente existiu, tanto a cidade coma a guerra. Chegaría no sétimo ano. Coñecería a

Páxina 32


Aquiles. Vería morrer a xente. Tería que matar a un home para salvar a súa vida. Aí, a protagonista cambiaría a súa visión do mundo. Querería a Aquiles. Regresaría. A xente estaría impaciente, no mesmo estado que os deixara. Pero para ela pasaran dous anos que a fixeran cambiar.Un par de viaxes más, sen importancia para ela, sentíase coma se fose un traballo calquera.A seguinte viaxe sería de seis meses. Finais do século XVI. Debería descubrir que ocorrera cun conflito dunha poderosa familia.Sería secuestrada por piratas. Nesa época, os corsarios surcaban os mares do Caribe.Namoraríase do capitán do barco. Sería distinto. Ollos negros coma a noite, sorriso incriblemente arrebatador, pícaro, intelixente, sanguinario.Chegarían os seis meses. E non regresaría. Esperou un par de días, pensando que levara mal a conta. Pero pasaría un mes e seguiría alí. Enfadaríase, deprimiríase. Pero estaría namorada de seu home. O único do que se namoraría. Saberíao. Na súa experiencia tería coñecido centos de homes, de todos os tempos. A súa propia filosofía sobre a vida fixéralle pensar que poucas veces o amor é de verdade. Que en toda a humanidade, en todo o mundo, en todos os tempos, só hai unha persoa que é para outra. E se tiñas a mala sorte de nacer cen anos despois que esa persoa, teríaste que conformar con outra semellante, pero non igual. E ela atopárao.Pasarían os anos, e viviría como pirata. Saquearía, bebería, mataría. Eran outros tempos. Sería feliz. O seu pirata adoraríaa. E ela sempre sería nova, o seu pirata envellecía, pero daba igual.Pasarían quince anos, e sen previo aviso, volvería.Ninguén entendería o seu grito de dor. Eles esperaran uns segundos a que ela volvera contenta e chea de novas coma sempre. Pero a ela roubáranlle a vida por un fallo da máquina. Deixárana alí, tivera por fin unha vida feliz, e róubanlla.Sufriría moito. Non volvería a ver ao sou amado, morrera había xa séculos.A protagonista volvería a cambiar. Volveríase arisca, doída. Sentíase incompleta, morta. Quince anos que para o resto do mundo non tiñan máis valor que un soño. Nada.Resignaríase. Que máis tería? Asumía que a súa vida non estaba nas súas propias mans, se non nos monstros que a crearan.Faría un par de viaxes máis, sen ganas, sen conseguir todos os obxectivos. En certo modo dependían dela. Non había outra persoa no mundo que puidera facelo.Adoecería de terribles dores de cabeza.Os médicos da corporación informaríana de que nuns anos morrería. O seu corpo non envellecía, pero o seu cerebro si. Acumulaba recordos e recordos que o seu corpo parecera non vivir. Unhas cantas viaxes máis, e calquer cousa podería sucederlle. Pero non lle importaría. Vivira xa moitas vidas. Tivera xa que morrer moitas veces, a aínda seguía ahí.Si. Non é unha mala historia. Faltan detalles, personaxes, concretar algunha viaxe. Engadir unha pasaxe divertida. Unha batalla en Troia, unas cantas descricións detalladas. Atar un par de cabos. Escribir detalladamente a súa vida pirata. Os seus sentimentos. A súa dor.

Si. Non é unha mala historia. Debería facelo xa.

Pero se escribira iso, non sería unha novela. Sería unha autobiografía.

Páxina 33


Quixen ser Neruda Isabel Alonso Vicente2º accésit de poesía do certame “Letras galegas” (bacharelato)

PODO ESCRIBIR.

Quixeches ser Prometeo.pero o lume roubadode deuses calcinados

encendeu o teu cigarroe non fuches castigado

OS VERSOS.

Quixeches ser Alexandre.pero as grandes conquistas

foron barras de barsó noites perdidas

e caladas prohibidas

MAIS TRISTES.

Quixeches ser Rodion.pero o crime non foi tal

crime pasionaltequila e sal

e falta de moral

ESTA NOITE.

Quixeches ser Dorian.pero el quedou pintado

e ti sen bágoassen sexo

e sen retrato

Podo escribir os versos máis tristes esta noite.Quixen escribirche os versos máis tristes esta noite.Podería escribirme os versos máis tristes esta noite.

Pero morro lentamentecigarro a cigarro

e todo por lembrar o sabor do teu tabaco.

Páxina 34


Entre ecos Noelia Martínez Rey1º accésit de poesía do certame “Letras galegas” (bacharelato)

Inescrutable pasarela de cores,bébeda e inalterable,

que me arrinca, que me fere:sentimento, cansazo, morte;Aparece utópica e enraizada

nas sombras,nas pegadas e nas flores;

Aparece eternamente desdebuxada,esculpindo dozuras na alma,

inocencia nos infernose reencontros con xeados amores.

Nesta implorable súplica dos adentrose no imposible da existencia,indescritibles son os versos,escintilantes, as esencias.

Berro!Que deixen para min as bolboretas;

Que a chuvia salgada mollenun intre, un intre,

entre a lúa e o arco da vella;estás aquí? Non! Esperta!E a memoria volve verte,

cun espertar do esquecer,auxilio de min,

celos de ser… envidia de non terte.Volve!

Nesta fiestra dos ensoñosquéreme!

Tan sinxelos húmidos sentimentos…Son verbas,

inventadas por min para os teus beizos.Síntote tan preto que queima,

penetrante na pel,inefable nos segredos;

Cos ollos pechadose o corazón moi quedo,

o amor brota das entrañas……SILENCIO.

Un adeus retumba entre ecos.

Páxina 35


Chámome libro Patricia Martínez Rey1º premio de narrativa do certame “Letras galegas” (ESO)

Teño amenceres, teño postas de sol.

Teño noites e tamén días, teño risa e satisfacción.

Teño hilaridade e sorriso, teño versos, romances, poesías e poetas.

Teño alegría e felicidade, teño sentimentos, paixón, sensibilidade.

Teño sobresaltos.

Teño aventuras, ousadía, andanza…

Teño música, melodías e baile. Teño festa, foliada, troula…

Teño aloumiño, afago e meco… Teño abrazos e apertas. Teño recordos,

reminiscencia e lembranza.

Teño solidariedade, fraternidade, respaldo…

Teño pensamentos e imaxinación.

Teño a historia de Eva e Xoán. Na que vivían un conto de amor chea de

agarimo, aloumiños, afecto, e cariño. Pensamentos de bondade, afán,

desexo de disfrutar unha vida xuntos, veleidade, fantasía, caprichos…e

amor.

Teño cancións e cantigas. Teño fábulas de animais, fantasía, lendas e

relatos.

Teño anécdotas e enredos.

Teño ciencia, matemáticas, lingua, idiomas e historia.

Teño cidades, capitais, países, pobos… Teño mares e ríos.

Teño contos de princesas e de fadas. Teño feitizos, bruxas e xacias...

Teño diálogos e conversas. Teño sensacións, de esperanza, paz, alento,

ánimo, confianza e ilusión.

Teño as promesas de moitos.

Teño a un Quixote que gaña a paz nas guerras, que coñece un amor, unha

Dulcinea a quen ama e lle adica os seus logros, e tamén teño un Sancho

que non coñece nin a paz nin a guerra e que non posúe logros para adicarlle

Páxina 36


á súa namorada.

Un Quixote que loita contra muíños para gañar a batalla aos xigantes, e

soña, soña que é un cabaleiro; un Sancho que non coñece xigantes e só ve

muíños. E non soña dorme.

E…

Conto a historia de Raquel e Bruno,

que v iv ían unha re lac ión

“maquillada”.

Por diante víase agarimo, tenrura,

amparo, protección e bo trato. Pero

o segredo era outro: batía nela,

maltrato, discusións, rexeitamento,

desprezo, feridas, magoaduras,

pena, mágoa, golpes e máis

golpes…

Tamén teño…

Maltrato, pelexas, rexeitamento, suciedade, bazofia, lixo e porcallada.

Teño guerras, disputas, enfrontamentos, combates e discordia.

Teño poucas disculpas e perdón.

Teño indiferencia, e impotencia. Teño frío e choiva tempestade e tormenta.

Teño desánimo .

Teño pobreza, penuria, escaseza de bens e necesidade de todo.

Teño mendigos e arruinados, teño desamparados e miserables.

Teño empobrecemento… Teño países chamados o “ terceiro mundo”.

O teño TODO e a vez non teño NADA.

-E quen es ti para telo todo?

- Chámome LIBRO.

Páxina 37


Lendas Francisco Xabier Souto Ares

Segundo a maioría das lendas celtas de Galicia, Brath, xefe escita, tivo un fillo

chamado Breogán, que chegou ao actual territorio galego partindo de Escitia (ao

norte do Mar Caspio). Breogán venceu en moitas batallas e asentouse na zona

onde actualmente se sitúan A Coruña e Betanzos. Alí, fundou a cidade de

Brigantia e ordenou construir unha torre (que posteriormente reestructurarían os

romanos e que se chamaría Torre de Hércules).

Breogán tivo dez fillos. Un deles, Bile, deulle un neto chamado Golam, que

decidiu regresar á súa zona de orixe. Partiu con catro embarcacións pasando por

Gatiam, Sicilia, o Mar Negro e o Mar Caspio e chegou a Escitia. O que daquela

gobernaba ese lugar era o rei Reffloir,

que o recibiu calorosamente e lle

ofreceu a man da súa filla Seng, coa

que tivo dous fillos: Eremon e Eber

Donn. Golam chegou a ser máis

popular que o Rei, o que fixo que lle

collese envexa e o retase a morte.

Golam loitou con Reffloir e

venceuno.

Despois diso, marchou coa súa familia a Exipto, onde foi acollido polo faraón

Nectonebus, que tamén o casou coa súa filla, Scota, coa que tivo outros dous

fillos.

Tras permanecer oito anos en Exipto, voltou para Brigantia e atopouse cun reino

destruído. Breogán morrera e estalaran varias guerras tribais. Golam, que dende

entón se chamou Mil (guerreiro), xuntou os guerreiros da súa liñaxe, e

reconquistou o territorio do seu avó e gobernou durante moitos anos, ata a súa

Páxina 38


morte, por unha enfermidade.

Outro fillo de Breogán, Ith, que moitos anos antes vira desde a torre de seu pai

unha lonxana costa verde, partiu cara a aquel lugar, seguindo o consello do pai,

que lle dixera que, de ir aló, nunca baixara do seu cabalo. Cando chegou ao novo

territorio (a actual Irlanda) atopouse con tres reis que discutían sobre como

debían repartir entre eles as terras dun cuarto, que morrera. Ith quixo

convencelos de que asinaran a paz, pero os reis crendo que trataba de quedarse el

co territorio tendéronlle unha emboscada cando regresaba ao barco. Coa

impresión de velos aos tres xuntos detrás, caeu do cabalo e os tres reis

alcanzárono e déronlle morte.

Ao regresar a Brigantia co corpo de Ith os demais tripulantes da nave, os irmáns

de Ith e os fillos de Mil decidiron vingarse e partiron cara a Irlanda con 5 barcos

e 40 xefes guerreiros.

Os Tuatha de Danaan, habitantes de Irlanda, invocaron aos deuses para provocar

unha tempestade contra a frota milesia, da que se salvaron todos os barcos

excepto o de Eber Donn, que xurou que acabaría con tódolos habitantes da illa.

Amairgin, outro fillo de Mil, conseguiu

parar a tempestade invocando ao espírito da

terra de Irlanda e, tras ser vencidos, os

Tuatha de Danaan foron enviados ao

mundo subterráneo.

A illa de Irlanda quedou gobernada polos

fillos de Mil: Eremon e Eber Finn, que a

dividiron en dúas (norte e sur). Esta,

segundo o Lebor Gabála Érenn (Libro das

Invasións) foi a última invasión que sufriu a

illa.

Páxina 39


InfanciaRamón Piñeiro López naceu no seo dunha familia labrega da parroquia de Armea, concello de Láncara (Lugo), en maio de 1915. Tivo outros sete irmáns, dos que tres morreron sendo nenos. Era fillo de Vicenta López Fernández e de Salvador Piñeiro García, quen sempre demostrou unha preocupación pola cultura e pola educación dos seus pequenos superior á habitual naquela época entre a xente humilde. Isto, e a incipiente curiosidade e intelixencia de Ramón, explica que xa antes de chegar, con seis anos, á escola, o neno soubese ler, escribir e resolver algunhas operacións matemáticas. Se a escola non supuxo dificultades intelectuais para Ramón Piñeiro, adiantado con respecto aos seus compañeiros grazas á axuda familiar, si que lle causou un forte impacto ao facerlle percibir en toda a súa crueza a diglosia presente na sociedade.Entre 1924 e 1928, Ramón Piñeiro cursou en Lugo o bacharelato elemental. Neses anos descubriu a literatura; tamén a literatura na súa lingua, que lle chegou da man dunha antoloxía de poetas nosos. Quedou impresionado ao decatarse de que o idioma de campesiños que a escola desprezaba era tan apto coma o castelán para as sutilezas da poesía.

Descubrimento do galeguismoA precaria situación económica da familia impediu inicialmente que Ramón Piñeiro puidese continuar os seus estudos, polo que este regresou á casa para dedicarse aos labores do campo. Mais, aconsellada polo fillo do secretario do concello de Láncara, a familia resolveu enviar a Ramón a Sarria, onde levaría a contabilidade do comercio dun amigo do pai. Alí tivo Piñeiro os seus primeiros contactos co galeguismo. Subscribiuse ao diario El Pueblo Gallego, onde escribían artigos na lingua de Rosalía destacados intelectuais, como Ramón Otero Pedrayo. Ademais, cando en 1931 se proclamou a II República, o galeguista Lois Peña Novo foi falar á vila nun mitin que acabou de espertar as simpatías do mozo de Armea polo movemento que o orador defendía.A finais daquel ano, Ramón Piñeiro volveu a Lugo para cursar o bacharelato superior axudándose da circunstancia de que unha súa irmá tiña traballo e casa naquela cidade. Alí medrou o seu sentimento galeguista, polo que fundou, canda os seus compañeiros de instituto, a Mocidade Galeguista de Lugo, da que foi secretario de cultura. A súa intelixencia e a súa entrega á causa levárono a relacionarse cos líderes do

Páxina 40


Partido Galeguista (PG) e a recibir deles importantes encargos, a pesar de ser aínda moi novo. A súa traxectoria culminaría coa súa elección como secretario do Comité Provincial do partido, o que o levou a implicarse fondamente na campaña a prol do Estatuto de autonomía.

A guerraCando, o 18 de xullo daquel mesmo ano, se produciu o levantamento militar contra o goberno, Ramón Piñeiro participou como representante do PG na comisión asesora do gobernador civil en defensa da República. Dende o momento en que os sublevados tomaron o control da situación, o mozo de Láncara estivo en perigo. En diversas ocasións tivo que esquivar, só ou coa axuda de compañeiros de estudos ou amigos da familia afectos aos rebeldes, a detención e a morte. Finalmente, cando chamaron a súa quinta, incorporouse a filas, pois servir no exército dos sublevados semellaba a única opción de protexer a súa vida.Axiña descubriu que tampouco no exército estaba a salvo das denuncias e que, aos perigos normais da guerra, debía sumar os que derivaban da súa filiación política durante os tempos da República. Á súa insegura situación persoal uniu tamén Piñeiro a angustia que lle produciu comprobar como, a medida que se prolongaba o conflito bélico, as persoas que o rodeaban se ían insensibilizando e endurecendo. Agoniado ante a posibilidade de rematar coma elas, caeu na depresión. Desta experiencia xurdiu, unha vez superada a enfermidade, o seu interese pola filosofía, na que Piñeiro buscou a resposta á actitude deshumanizada que vira xeneralizarse ao seu arredor nos tres anos de guerra.

A loita clandestina

Así pois, rematada a contenda, Ramón trasladouse a Santiago de Compostela para estudar os anos comúns da carreira de Filosofía e Letras. En 1942 marchou a Madrid para cursar a especialidade de Filosofía.

En 1943 participou na reconstrución clandestina do PG e pasou a formar parte do seu Comité de Dirección. Aproveitou a súa estadía en Madrid para impulsar tres proxectos iniciais do part ido: tomar contacto cos galeguistas exiliados, cos nacionalistas cataláns e vascos e co resto das forzas antifranquistas clandestinas.

No ano 46, axudado por nacionalistas vascos, Ramón Piñeiro cruzou os Pirineos a pé e, dende a fronteira, viaxou a París para entrevistarse co presidente do goberno republicano no exilio, José Giral. A súa misión era dobre: por unha banda, conseguir que se incluíse un ministro galego no dito goberno e que este fose Castelao, tal e como acordaran todas as forzas democráticas galegas; por outra, informarse dos plans e medios que o goberno tiña para derrocar o réxime de Franco. Conseguiu ambos os propósitos, mais quedou desolado ao constatar que o proxecto de Giral para rematar co franquismo era inxenuo e irrealizable, froito do descoñecemento da verdadeira situación que se vivía en España.

De volta a Madrid, Ramón Piñeiro foi prendido nunha reunión na que ía informar os outros grupos clandestinos das súas xestións en Francia. Foi condenado a seis anos de cárcere, dos que cumpriu tres.

A loita culturalVista a fortaleza que fora adquirindo o réxime franquista e o seu progresivo recoñecemento internacional, ao saír da cadea Ramón Piñeiro creu inviable

Páxina 41


continuar cunha decidida loita política na clandestinidade e optou pola loita cultural.

Tras operarse da vista, que se resentira dos tres anos de prisión, uniuse ao proxecto de levar adiante unha nova editorial, Galaxia, que lle dese cobertura legal ao galeguismo e permitirse facer públicas as súas ideas co fin de crear conciencia de país, especialmente entre as xeracións que estaban medrando baixo o férreo control ideolóxico do franquismo. Co mesmo propósito, tras instalarse en Santiago coa súa muller, Isabel López García, coa que casou en 1952, iniciaría o labor de entrar en contacto cos mozos que chegaban á cidade para cursar os seus estudos universitarios. Pola famosa mesa de braseiro da súa casa na rúa Xelmírez, 15 pasarían durante as dúas décadas seguintes moitos rapaces con inquietudes culturais e políticas.

Ramón Piñeiro foi o director literario de Galaxia e, dende ese posto, un dos principais artífices da reconstrución cultural galega da posguerra. Un dos primeiros propósitos da editorial foi crear unha revista, Grial, para a que non se conseguiría autorización gobernamental ata o ano 1963. Ramón Piñeiro e Francisco Fernández del Riego dirixiríana dende esa data e nela o primeiro publicaría máis de corenta colaboracións. Mais, previamente, esta publicación periódica foi saíndo do prelo de forma encuberta, como colección de libros de autoría múltiple. Na Colección Grial, que editou catro números antes de que as autoridades a suspendesen, publicou Ramón Piñeiro o seu primeiro ensaio filosófico: "Significado metafísico da saudade" (1951), de grande impacto nos medios intelectuais galegos e portugueses. C on e s t a o b ra d em os t r a b a sobradamente o que o goberno e

moitos cidadáns poñían en dúbida: a capacidade da lingua galega para o xénero ensa ís t ico e para a e s p e c u l a c i ó n f i l o s ó f i c a .

Á saudade dedicaría Ramón Piñeiro outros catro traballos máis ("A filosofía e o home", "Para unha filosofía da saudade", "Saudade e sociedade, dimensións do home" e "A saudade en Rosalía") que, en 1984, reuniría no libro Filosofía da saudade. Dez anos antes, no volume Olladas no futuro, escolmara o máis significativo dos artigos que fora publicando dende o ano 49 en publicacións periódicas, nomeadamente en Grial. Ademais da creación orixinal, destaca no labor de Ramón Piñeiro a prol da cultura de Galicia e da dignificación da súa lingua a publicación de dúas traducións realizadas en colaboración con Celestino Fernández de la Vega: o Cancioneiro da poesía céltica, de Julius Pokorny, tradución que foi premiada pola editorial Bibliófilos Gallegos, e a conferencia de Martin Heidegger Da esencia da verdade. A significación que tiña a publicación en galego dun dos filósofos máis relevantes do momento, aínda non traducido ao castelán, non escapou ás autoridades, que puxeron reiterados atrancos á súa saída do prelo. A preocupación pola lingua galega de Ramón Piñeiro reflíctese tamén na súa dedicación á revisión e publicación do Diccionario gallego-castellano de Eladio Rodríguez González, que finara en 1949 sen sacar á luz o seu traballo lexicográfico.

En resposta ao afogamento da cultura galega que o franquismo practicaba sistematicamente, Ramón Piñeiro redactou un documento de denuncia que foi asinado por diversos centros galegos de América e repartido na nosa lingua, en inglés e en francés na VIII Asemblea Xeral da UNESCO (1954), causando o desconcerto entre

Páxina 42


a delegación española, presidida polo ministro de Educación. Xesús Alonso Montero deulle a este episodio o nome de "bata l la de Montev ideo".

A partir do ano 1966, Ramón Piñeiro foi convidado durante catro veráns ao Middelbury College de Vermont (EEUU) para impartir cursos sobre o a sociedade e o pensamento españois. En 1967 ingresou na Real Academia Galega co discurso A linguaxe e as linguas, en que, en opinión de Henrique Monteagudo, poden atoparse ecos dos estudos de sociolingüística que estaban xermolando naqueles a n o s n a s u n i v e r s i d a d e s norteamericanas.

Volta á area políticaDurante os últimos anos do franquismo, Ramón Piñeiro ocupouse tamén de facilitar a creación dun partido socialista e outro de tendencia democristiá galegos, convencido de que "a maioría de idade política de Galicia tiña que consistir mesmamente en que deixase de existir un partido galeguista para que fosen galeguistas todos os partidos democráticos". Con todo, el non se integrou en ningunha destas formacións, pois coidaba que cumpría continuar facendo unha política cultural á marxe dos partidos que servise para galeguizar a parte da sociedade que non militaba en ningún deles.

A situación cambiou coa chegada da

democracia e, con ela, da posibilidade

da autonomía. Ramón Piñeiro comezou

por apoiar diversos manifestos a prol

da consecución dun auténtico

autogoberno para Galicia e por

participar na formación da sociedade

de estudos e opinións Realidade

Galega, que esixiu para o noso país un

estatuto que lle garantise niveis de

autonomía equivalentes aos do País

Vasco e Cataluña. Nas primeiras

eleccións democráticas foi candidato

ao senado por Lugo nunha candidatura

de unidade dos partidos que

propugnaban o federalismo. A pesar de

que a apoiaban o Partido Popular

G a l e g o ( d e m ó c ra t a - c r i s t i á n s

galeguistas), o PSG, o PSOE, o PC e o

Movemento Comunista de Galicia, os

seus resultados foron cativos.

Preocupado por asegurar a presenza

galeguista no primeiro Parlamento

galego, cando chegaron as eleccións

autonómicas aceptou a oferta do

PSdeG-PSOE de ir como independente

nas súas listas. Deste xeito, foi elixido

deputado autonómico, o que lle deu a

oportunidade de traballar a prol da Lei

de normalización lingüística, aprobada

por unanimidade en 1983. Nese

mesmo ano, Ramón Piñeiro foi elixido

presidente do primeiro Consello da

Cultura Galega, cargo que ocuparía ata

o seu pasamento en 1990.

Páxina 43


A rede social galega Manuel María Veiga Lombardía

Internet está xerando, nos últimos anos,

moitos e moi diversos xeitos de

comunicación entre usuarios. Algunhas das

webs máis empregadas hoxe son as

chamadas redes sociais, que pouco a pouco

van ampliando as súas prestacións. Entre a

longa listaxe de redes creadas para estes

fins só unhas poucas chegan a acadar o

éxito, como o xigante internacional

facebook, mais tamén hai iniciativas moi

boas sen saír tan lonxe. Moitas veces, os

propios galegos descoñecemos as

posibilidades que a rede galega nos ofrece.

Esperemos que este artigo axude a

combater esta carencia de información,

detallando as características de varias das

páxinas máis representativas neste campo.

Cabozo.com

Cabozo, para algúns o facebook galego, é

unha comunidade web galega creada hai

máis de un ano por un galego emigrado en

Alemaña para manter contacto cos seus

familiares e amigos. Recentemente decidiu

abrila ao público e agora conta con máis de

700 usuarios. Entre as funcionalidades que

ofrece esta páxina podemos encontrar a de

compartir imaxes, vídeos ou calquera tipo

de arquivos. Existe a posibilidade de crear

grupos, de amizades ou para falar dun

determinado tema, que poden ser públicos

ou privados e son administrados polo seu

creador. Ademais, cada usuario posúe un

taboleiro no cal pode escribir o que queira

e recibir mensaxes e un álbum persoal de

imaxes. Pódese atopar xente cos mesmos

gustos musicais, cinematográficos ou

literarios. Se se “segue” un usuario, cada

vez que se escriba algo novo no seu

taboleiro, un aviso informa da novidade.

Cabozo é unha comunidade aberta a todo

tipo de suxestións e está en continuo

proceso de mellora. Está integramente

redactada na nosa lingua, baseada

exclusivamente en tecnoloxía aberta e

cumpre todos os requisitos que se

demandan nunha rede social actual... hai

algún motivo para non entrar?

Lareta.net

Lareta.net, microbloguexo dende Galiza, é

un sistema de microblogging. Permite

enviar mensaxes curtas que son enviadas a

unha liña pública e tamén aos amigos e fans

que teñas, empregando a web, RSS ou

Páxina 44


mensaxería instantánea.

Nestas mensaxes (ou chíos) podes contar

algunha cousa que che acontecese, pór

unha ligazón a un sitio web de interese,

expresar a túa opinión sobre unha noticia

de actualidade ou responder a unha

mensaxe doutros usuarios. O seu

funcionamento é similar ao do twitter.

Sitios colaborativos de noticias

Na rede existen moitas páxinas de noticias

que están en galego (Vieiros, A nosa terra,

Galicia Hoxe...) ou parcialmente en galego

(Galiciaé, Xornal...). Nestes sitios, a

contribución que poden aportar os usuarios

é a de escribir comentarios á noticia en

cuestión. Porén, tamén existen webs nas

cales os propios usuarios publican a nova,

como en Chuza! ou o Openvieiros.

Chuza

Chuza! é un clon galego do americano digg

que ten imitacións practicamente en

calquera lingua e lugar do mundo

(Menéame en castelán, La Tafanera en

catalán ou digbuzz en chinés). As noticias

son enviadas polos usuarios, facendo

referencia a unha nova publicada en

calquera medio dixital, e son avaliadas

tamén polos usuarios, de xeito que só

chegan á portada as máis votadas. A nova

pode tratar calquera tema, con total

liberdade para o que a mandou, coa única

condición de que a descrición se faga en

galego.

M a i s Chuza! of rece moitas máis

funcionalidades: conta cun sistema de chíos

similar ao de Lareta e un Fedello, no cal se

pode observar toda a actualidade recente

d a web (novas publicadas, comentarios,

últimos votos...) e chatear cos outros

usuarios.

Openvieiros

O xornal dixital Vieiros creou un servizo

colaborativo para que os seus usuarios

puidesen publicar aquelas noticias ou

opinións que quixesen. O funcionamento é

diferente a Chuza! pois aquí as noticias

c é n t r a n s e e n a c t i v i d a d e s o u

acontecementos que non teñen tanta

difusión, como as de un colectivo social ou

tamén na opinión persoal do usuario sobre

Páxina 45


algún tema de actualidade. As

contribucións son publicadas polos editores

de Vieiros periodicamente.

Aloxamento e comunidades de blogues

Conforme a Internet vai crecendo, vaise

facendo máis habitual contar cun blogue

persoal onde o internauta pode escribir as

súas reflexións, ou algunhas asociacións e

colectivos, difundir os seus proxectos. Ter

un blogue pode servir para os fins que o

blogueiro decida. Recentemente, por

exemplo, creouse neste mesmo instituto un

blogue da biblioteca e outro do

departamento de inglés.

Algúns sitios de blogues galegos son:

Blogaliza

Naceu en 2003 como comunidade de

blogues en galego, e agora ten un servizo

de aloxamento de blogues gratuíto e sen

publicidade que forma parte do proxecto

Algueirada, que traballa pola difusión da

cultura na rede. Baséase no sistema

Wordpress, e non fai falta ter

coñecementos informáticos avanzados para

crear e manter unha bitácora, só tempo e

ganas.

Ademais dos blogues albergados neste

sistema, Blogaliza conta cunha listaxe de

todos os blogues en galego, o chamado

blogomillo.

Blogoteca

A Blogoteca defínese a si mesma como “un

sistema gratuíto para a creación, xestión e

aloxamento de blogs, ideal para usuarios

con baixos coñecementos técnicos”. O

sistema está desenvolvido por Abertal

Networks S. L. e é diferente en varios

aspectos ao de Blogaliza. Ademais da

versión gratuíta, tamén hai unha de pago,

sen publicidade e con dominio propio, por

35 euros ao ano.

Blogalego

É un buscador de blogues en galego, mais

sen vocación de se converter nunha

comunidade. A súa función é a de facilitar

aos internautas galegos a información

recollida nos blogues en galego.

GalizaID

Para os usuarios das diversas redes galegas,

existe un sistema moi cómodo que permite

unificar todos os contrasinais. Cunha conta

d e GalizaID, xa non tes que lembrar os

nomes de usuario e contrasinal de cada

páxina, tendo acceso a Blogaliza, Lareta,

Chuza! e tamén moitas outras redes, como

Twitter, Flickr, Last.fm...

Páxina 46


Índice

Páxina

Editorial...................................................................................................... 1

O entroido de Laza.....................................................................................2

O botellón................................................................................................... 5

Un fenómeno chamado Inditex.................................................................. 6

Entrevista ao equipo de debate................................................................. 9

Quizais realidade......................................................................................11

As falsificacións........................................................................................13

Normalización social, por favor!...............................................................15

Excursión da clase de economía de 2º de bacharelato...........................18

Premios “mobilízate pola lingua”..............................................................20

Monólogos de Víctor e Nino.....................................................................24

Que é a ONU?..........................................................................................25

Tan fráxil é a vida..................................................................................... 26

Fuxir......................................................................................................... 28

Confesións dun viaxeiro do tempo...........................................................30

O zoolóxico...............................................................................................31

Quero escribir un libro..............................................................................32

Quixen ser Neruda................................................................................... 34

Entre ecos................................................................................................ 35

Chámome libro.........................................................................................36

Lendas......................................................................................................38

Letras galegas 2009: Ramón Piñeiro.......................................................40

A rede social galega.................................................................................44

Páxina 47


Director:

Francisco Xabier Souto Ares

Consello de redacción:

Antonino Gugliandolo López

Diego Graña Parga

Jonathan Lopes Expósito

Víctor Rodríguez Ferreiro

Tamén colaboraron:

Alejandra Abuín Sixto

Andrea López González (IES “Anxel Fole”)

Darío Fernández Abad

David Graña Parga

Isabel Alonso Vicente

Hilario Armesto Gómez (fotografías centrais)

Manuel María Veiga Lombardía

María da Saleta González Rodríguez

María Losada Burgo

Nair González Rodríguez (IES “A Piringalla”)

Noelia Martínez Rey

Noelia Montecelos Madarro (IES “Anxel Fole”)

Patricia Martínez Rey

Deseño portada:

Iván Mouronte Barreiro

Páxina 48

Documents

Á sombra da muralla 17