Afriga 109 Edición en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E

Nº 109A N O X X

Febreiro – Marzo 2014

A F R I G AE S T A M O S E N W W W . R E V I S T A A F R I G A . C O M , F A C E B O O K E T W I T T E R

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO

TÁBOAS DE VARIEDADES DO CIAM E O SERIDA CONSELLOS PARA A FERTILIZACIÓN REXISTRO E APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS

A INVESTIGACIÓN SOBRE A FERTIL IZACIÓN DAS TERRAS AGRARIAS NOS 125 ANOS DO CIAM

VITORIA ESPAÑOLA NO EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW

CARACTERÍSTICAS NUTRICIONAIS E PRODUTIVAS DO XIRASOL CULTIVADO PARA FORRAXE

BADIOLA GOLDWYN MEGATE I ET, VACA GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL EN GANDAGRO

A GUÍA COMERCIAL MÁIS COMPLETA

Portada_galego.indd 1 18/03/2014 16:25

Bos Seijo TORREL ET

pub_torrell.indd 2 10/03/2014 01:07

AFRIGA ANO XX - Nº 109

sumario 3

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo.CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tiraxe: 13.000 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E

A F R I G A . T Va primeira televisión on-line

especializada na produción de leite

Entra en www.revistaafriga.com/tv e accede a todos os contidos:

Síguenos en:

Reportaxes de explotaciónsReportaxes didácticasXornadas técnicasConcursos morfolóxicos Eventos internacionaisPoxas

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en Twitter e FacebookSíganos también en Twitter y FacebookFollow us on Twitter and Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

CONVOCATORIAS

Poxas de Castro e Chantada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Poxa de Santa Comba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13GandAgro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16European Dairy Show de Verona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22VII Xornada Técnica de Produción de Leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

EXPLOTACIÓNLuis Dimas Vicente Manzano (Zamora) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

REPRODUCIÓNO manexo do seme sexado na granxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

SANIDADEAbordaxe dos procesos reprodutivos de orixe infecciosa en explotacións de bovino leiteiro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

MANEXOO benestar animal no vacún de leite: resumo do protocolo Welfare Quality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Manexo e alimentación de vacas de alta produción . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

ENSILADO Claves para conseguir ensilados de herba de alta calidade en Galicia . . . 64

AGRICULTURAProdutividade e valor nutricional do xirasol cultivado para forraxe . . . . . 74

AGRICULTURA / DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLOTáboas de variedades do CIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Avaliación de poboacións locais de millo en Asturias: resultados para forraxe e gran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Táboas de variedades do Serida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108O rexistro da aplicación de produtos fitosanitarios na explotación . . . . . . . . . 122Cara a un uso sostible dos produtos fitosanitarios no sector agrario. . . . . . . . 126Herbicidas no millo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134Fertilización nitroxenada no millo forraxeiro en rotación con varios cultivos de inverno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Solucións para unha xestión eficiente e sostible de xurros gandeiros . . . . . . . 156Principais tipoloxías de fertilizantes utilizados en agricultura . . . . . . . . . 162Fertilización e encalado no millo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

Sumario_galego.indd 3 18/03/2014 14:55

laboreo y siembra

picadoras de forraje

carros mezcladores

forraje

rotoempacadoras y encintadoras

gama profesionalmás completaLa

N-640, km 87,5 - La Campiña27192 Lugo - EspañaTel. +34 982 227 165 - Fax +34 982 303 [email protected] www.duranmaquinaria.com

Bús

cano

s en

pub_duran_gama_A4_afriga109.indd 4 12/03/2014 13:47


PICADORAS DE FORRAJE NEW HOLLAND FRNUEVAS ENTREGAS

EDUARDO VAAMONDE MELLASOCIO DE AGROFORESTAL VAAMONDE MELLASeixas-Oines, Arzúa (A Coruña)

“LAs MáqUiNAs sE EstROpEAN tODAs pERO, cOMO EN EstE cAsO LA EMpREsA qUE LA VENDE Es sERiA y REsUELVE RápiDO LOs pRObLEMAs, LE VAMOs A DAR UNA OpORtUNiDAD”

¿por qué os decidisteis por esta máquina?Sobre todo, por el servicio que nos da la empresa. Llevamos 13 años comprando aperos en Durán Maquinaria Agrícola porque cuando surge un problema, aquí siempre te lo solucionan rápido. Y, como la picadora es una máquina de campaña, este factor es muy importante.

¿qué esperáis de la picadora?De momento le vamos a dar un voto de confianza, ya que es la primera que adquirimos de esta marca. Está claro que las máquinas se estropean todas, pero como en este caso la empresa que la vende es seria y resuelve rápido los problemas, le vamos a dar una oportunidad. Por ahora la vamos a utilizar sólo para el maíz.

¿influyó en vuestra compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Por supuesto. De hecho, si la vendiera un concesionario no la hubiésemos comprado porque luego no tienen los repuestos para cuando hacen falta.

¿qué otros aperos habéis comprado en Durán Maquinaria Agrícola?Actualmente, en la empresa tenemos dos autocargadores Jumbo, dos equipos de siega de 9 y de 6 metros, un rastrillo hilerador, dos sembradoras de hierba, una grada rotativa y un tractor Lindner.

Durán Maquinaria Agrícola es el distribuidor exclusivo de las picadoras de forraje New Holland en España

De izquierda a derecha, los hermanos Miguel y Eduardo Vaamonde Mella, y su padre, Manolo, posan delante de la picadora FR9090

publIRRepoRtAXe 5

publirreportaxe_Duran_galego.indd 5 14/03/2014 03:59


MANUEL ÁNGEL FERNÁNDEZ FREIRETRANSFORMACIONES AGRÍCOLAS Y FORESTALES MANUEL ÁNGELRobra, Outeiro de Rei (Lugo)

“Es DURÁN EL qUE AcERcA LA MARcA AL cLIENtE poRqUE LAs coNDIcIoNEs qUE tE oFREcE coN LA ADqUIsIcIóN DE LA MÁqUINA No tE LAs oFREcE NADIE MÁs”

¿por qué te decidiste por esta máquina?Por el servicio y por la personalidad de Durán, ya que tengo más aperos y conozco el funcionamiento serio y formal de la empresa, aunque, por supuesto, la compra también la hago confiando en la máquina.

¿qué esperas de la picadora?Un poco más de rendimiento del que me daba la que tenía hasta ahora.

¿Influyó en tu compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Sí, mucho. La verdad es que posiblemente no la hubiera comprado si el distribuidor no fuese quien es, ya que, en este caso, es el que acerca la marca al cliente porque las condiciones que te ofrece con la adquisición de la máquina no las ofrece nadie más: una picadora de sustitución, recambios, etc. Durán está haciendo más grande la imagen de la marca New Holland a nivel de picadoras.

¿qué otros aperos has comprado en Durán Maquinaria Agrícola?Actualmente tengo tres remolques autocargadores, una rotoempacadora, varias segadoras, rastrillos, hileradores, arados y una grada rápida.

Manuel Ángel se decantó por el modelo FR600. En la foto, con su hijo David

publIRRepoRtAXe6



N-640, km 87,5 - La Campiña27192 Lugo - EspañaTel. +34 982 227 165 - Fax +34 982 303 [email protected] www.duranmaquinaria.com

Bús

cano

s en

El matrimonio pastoricense Diego y Gema -en la foto con sus hijos Marco y Lucas- acaban de adquirir el modelo FR9060

DIEGO LÓPEZ CANDOSOCIO DE NOGUEIRA E XEIXO SCFonmiñá, A Pastoriza (Lugo)

“HEmOs OíDO A OtrAs PErsONAs quE EstAs PICADOrAs EstáN fuNCIONANDO muy bIEN y quE DAN uN buEN rENDImIENtO”

¿Por qué os decidisteis por esta máquina?En principio, por la atención y por el servicio del distribuidor, sobre todo en lo que a repuestos se refiere. Y también por saber como responde la marca, si bien es cierto que el funcionamiento es básicamente igual en todas.

¿qué esperáis de la picadora?De este modelo, al ser más grande, esperamos bastante más rendimiento del que nos da la que tenemos ahora y, sobre todo, no estar parados en caso de avería.

¿Influyó en vuestra compra que Durán maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras New Holland en España?Supongo que sí porque, a priori, conocemos más al distribuidor que a la máquina. Aunque también es cierto que hemos oído a otras personas que estas picadoras están funcionando muy bien y que dan un buen rendimiento.

¿qué otros aperos habéis comprado en Durán maquinaria Agrícola?Compramos varios cabezales Kemper para las picadoras que ya tenemos y siempre hemos quedado contentos.

publIRRepoRtAXe 7



Talavera de la Reina recuperará en abril o protagonismo e a relevancia nacional que sempre tivo no sector do vacún de leite, converténdose de novo no foco de atención coa organización e o desenvolvemento dun certame de gando

frisón. A cidade e a súa ampla comarca natural volven ser, unha vez máis, referencia en España dun sector con gran tradición, actividade e recoñecemento na zona.

O I Open de Gando Frisón de Talavera de la Reina vai contar cun interesante programa de actividades paralelas que comple-mentarán a celebración de tres concursos morfolóxicos de fri-són –concurso de xatas e xovencas, concurso infantil de manexo de xatas e concurso de vacas en lactación– nos que se darán cita os exemplares máis selectos das principais ganderías.

XORNADAS TÉCNICASO evento comprende o desenvolvemento dunhas destacadas xornadas técnicas ao longo da mañá do venres, que permitirán realizar unha análise en profundidade da actual situación do

TALAVERA DE LA REINA ALBERGARÁ o I OPEN DE GANDO FRISÓN

Os días 25 e 26 de abril, Talavera de la Reina (Toledo) converterase no escenario do I Open de Gando Frisón. O evento, que organiza a fundación Talavera Ferial co apoio da Asociación Frisona de Castela-A Mancha (Africama), inclúe diferentes actividades relacionadas co sector de vacún de leite de grande interese xeral.

sector de vacún de leite. A partir das 11:30 horas sucederanse as seguintes conferencias: “Perspectivas do sector leiteiro des-pois da eliminación das cotas” (Colexio Oficial de Veterinarios de Toledo), “Selección xenómica na granxa: implementación e novos retos” (Departamento Técnico de Conafe) e “Reforma da PAC 2015: singularidade para o sector do vacún” (Consellería de Agricultura do Goberno de Castela-A Mancha).

Ademais, expositores e visitantes poderán participar en presentacións, degustacións de produtos, encontros empre-sariais, accións comerciais etc., en definitiva, dunha extensa e atractiva programación para todos.

GRANDe OFeRTA eXPOSITIVACabe sinalar tamén a presenza neste certame dunha am-pla oferta expositiva cunha área comercial que pretende ser un escaparate efectivo onde mostrar as principais no-vidades que ofrece o mercado en todo o relacionado coa gandería: maquinaria, equipamentos, nutrición, sanidade animal e, en xeral, todos os servizos e produtos de interese para o sector.

Este encontro do vacún de leite é unha iniciativa do Con-cello de Talavera de la Reina para apoiar e impulsar o sector primario, cunha grande incidencia e importancia social e eco-nómica na zona, cun recoñecido prestixio e onde desenvol-ven a súa actividade destacadas explotacións gandeiras. Un certame que se vai desenvolver no moderno recinto feiral da cidade. Para iso, a fundación Talavera Ferial pon ao servizo de expositores e visitantes unhas instalacións deseñadas como un espazo multifuncional con posibilidades de ser “rendibi-lizadas” ao máximo. O seu moderno espazo expositivo conta con tres amplos pavillóns, ocupando unha superficie total que supera os 47.000 m2. Un recinto con todos os servizos nece-sarios para desenvolver con eficacia unha ampla variedade de actividades ao longo de todo o ano.

publIRRepoRtAxe8

AFRIGA109_publi_OpenTalavera_galego.indd 8 19/03/2014 12:51

es una marca mundial de AGCO.

MF 7600 ES EL MOMENTOw w w . m a s s e y f e r g u s o n . c o m / 7 6 0 0

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.ArangaTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

PONTEVEDRATALLERES PIÑEIROSisán-RibadumiaTel. 986718067MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468 ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060AGRÍCOLA COSTA VERDEGijónTel. 985167934

RED MF DE GALICIA Y ASTURIAS

pub_massey_galego.indd 9 10/03/2014 01:11

BOX INDIVIDUAL EASY CLEAN

distribución material gandeiro

Gomas e Camas para Vacas

Limpezas Automáticas

Estabulacións Libres

PRIMEIRO DISTRIBUIDOR JOURDAIN ORIXINAL EN ESPAÑA

BOXES EXTERIORES

TODO O QUE O GANDEIRO NECESITA Fácil limpeza Solo libre e sen obstáculos Piso de goma, antideslizante e elevable

Fíxase en posición vertical grazas a unha variña de bloqueo

Modulable e fácil de montar

TODO O QUE O BECERRO NECESITA

2 prazas de cornadiza na fronte 2 porta-cubos pregables de 285 mm de diámetro

Soporte para balde de mamar estándar Paredes laterais lisas e fáciles de lavar Piso con parrilla de goma antideslizante

pub_dismagan_galego.indd 10 10/03/2014 01:18

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Teléfonos: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico)E-mail: [email protected] // Web: www. dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tlf.: 985 837 385 - 629 566 500distribución material gandeiro

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

MÁIS DE 50.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN EUROPA

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

BOXES EXTERIORES

- Fáciles de transportar e limpar

- Gran número de accesorios

- Grande apertura

- Novidade: Comedeiro interior para herba

pub_dismagan_galego.indd 11 10/03/2014 01:18


convocatorias12

O prezo medio de saída foi de 1.730 euros e o prezo medio de venda situouse nos 2.121 euros; segundo a organización, malia a conxuntura actual de prezos, este último valor baixou 248 euros respecto do acadado na poxa anterior feita nesta localidade. A frisona que acadou a mellor cotización foi unha primeiriza procedente da gandería Falcón (A Pastoriza), ad-quirida por 2.650 euros. Tratábase dunha filla de Seaver, con nai Mtoto BB81, parida o 23 de xaneiro.

POXA DE CASTRO DE RIBEIRAS DE LEA. 8 DE FEBREIRO

POXA DE CHANTADA. 8 DE MARZO

Macía Xacobeo Laica

Un momento da poxa

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

Africor Lugo levou a cabo o 8 de febreiro unha nova poxa de gando frisón no mercado de Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei). Presentáronse dezaseis animais, dos que se venderon catorce, todos a compradores da pro-vincia lucense.

Africor Lugo e a Asociación de Gandeiros da Co-marca de Chantada organizaron o sábado 8 de marzo pola mañá unha nova poxa de frisonas no mercado chantadino, á que concorreron compradores das provincias lucense, co-ruñesa e pontevedresa.

Presentáronse catorce animais, dos que se venderon once. O prezo medio por res quedou nos 2.070 euros. A cotización máis alta foi de 2.600 euros, pagados por unha xovenca próxima ao parto, Macía Xacobeo Laica, prove-niente da gandería Sobrado (O Incio).

VENDIDAS ONCE FRISONAS

O PREZO MEDIO POR RES SITUOUSE NOS 2.121 EUROS

Falcon Seaver 3693

Esta foi a primeira poxa do ano en Castro

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

AFRIGA109_poxa_chantada.indd 12 17/03/2014 16:07


13convocatorias

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

XVI POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA. SANTA COMBA, 8 DE MARZO

KRONE EASY CUT*Segadora de discos

* • Modelos suspendidos, arrastrados y combinación triple.• Disponibles en todas las anchuras de trabajo (desde 2

hasta 10 m.).• Barras de corte completamente soldadas y selladas para

una mayor resistencia.• Suspensión EASYCUT DUOGRIP con sujeción en el

centro de gravedad.

Importador exclusivo para España979 728 450 - www.deltacinco.es Consulte nuestra red de distribuidores

RESULTADOS DA XVI POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA

XOVENCA VENDEDOR COMPRADOR PREZO FINAL (€)

VILAF. MODESTA 589 ATWOOD VILAFERREIROS S.C. GANADERÍA PASTORA S.C. 2.400

VILAF. AGUSTINA 587 IOTA VILAFERREIROS S.C. ELISA CAAMAÑO LADO 2.250

OS LOUREIROS LUNA BOER OS LOUREIROS S.C. GANADERÍA PASTORA S.C. 2.250

VILAF. VIRXINIA 584 SHOTTLE VILAFERREIROS S.C. JOSE LUIS CAO LISTE 2.750

DUPA GERARD SONIA BASI M.CARMEN DUBRA Y OTRO S.C. TORRES SAT 2.400

SAAMIL BRETT SOL SAAMIL S.C. GANADERÍA PASTORA SC 2.250

1413 WINDBROOK FARIÑA ESPASANDÍN S.C. MÓNICA LANDEIRA NOYA Y OTRO 2.450

6637 FARRAPA GABOR SAT A FARRAPA GANADERÍA SANTA CRISTINA S.C. 2.800

DUPA XACOBEO OPEL AROA M.CARMEN DUBRA Y OTRO S.C. JULIO ANTONIO RGUEZ. MOUZO 2.700

6635 FARRAPA GABOR SAT A FARRAPA GANADERÍA SANTA CRISTINA S.C. 2.800

DUPA GABOR YOLE ARDILLA M.CARMEN DUBRA Y OTRO S.C. JULIO ANTONIO RGUEZ. MOUZO 2.550

FONTE DO CAN 0873 JAVITO JAVIER CARREIRA OROÑA GANADERÍA PASTORA S.C. 2.100

FINCAVIQUEIRA WATHA WINDBROOK ANTONIO RÍOS VIQUEIRA TORRES SAT 2.500

DUPA SUPERSTITION NOA AROSA M.CARMEN DUBRA Y OTRO S.C. LÓPEZ DE BUXÁN S.C. 2.950

BARREDA 257 SÁNCHEZ BARREDA S.C. JULIO ANTONIO RGUEZ. MOUZO 2.200

DUPA GERARD UXÍA AMIGA M.CARMEN DUBRA Y OTRO S.C. LÓPEZ DE BUXÁN S.C. 3.000

ASUNCIÓN AMSTERDAM ALEJANDRA SANTIAGO GARCÍA SOUTO GRANXA A COSTA S.C. 3.100

BASCUAS MAGREBI ARTISTA JUAN BLANCO FRAGA MERCEDES LEMA POSE 2.000

OS LOUREIROS PERLA ALEXANDER OS LOUREIROS S.C. GANADERÍA PASTORA S.C. 2.200

NUVEIRA MIMOSA XACOBEO JOSÉ MANUEL LADO PÉREZ DOLORES GARCÍA CARNOTA 3.000

VILAF. JACKIE 549 MILLION VILAFERREIROS S.C. CELIA PICALLO LEMA 2.700

PrEZo MEDio: 2.540 totaL vEnDas: 53.350

O recinto feiral de Santa Comba (A Coruña) acolleu outra edición da poxa de xovencas frisonas que organi-za anualmente Africor Coruña. O balance foi bo, xa que se venderon os 21 exemplares presentados e o volume de transaccións chegou aos 53.350 euros. O prezo medio por xovenca situouse nos 2.540 euros e a mellor cotización, nos 3.100 euros da compra de Asunción Ámsterdam Alejandra, de Finca La Asunción (Touro). Antes da poxa celebrouse unha charla sobre as axudas da nova PAC, a cargo de Patri-cia Ulloa, directora xeral de Produción Agropecuaria.

Asunción Ámsterdam Alejandra

O VOLUME DE NEGOCIO SUPEROU OS 53.000 EUROS

afriga109_poxa_santacomba.indd 13 14/03/2014 04:04


WAGYU, BROWN SUISSE, FLECKVIEH, ANGUS, PUSTERTALER SPRINZEN… ¿cuál está buscando? Pídanos información.

¿PREÑAR VACAS DIFÍCILES? Solución: TRANSFERENCIA EMBRIONARIA TERAPÉUTICA. Embriones disponibles.

RAZA HOLSTEIN: LOS MEJORES PEDIGRÍS EN NUESTRO CATÁLOGO. Opción de embriones disponibilidad inmediata y animales para contratar. Consulte condiciones.

VENTA DE ANIMALES HOLSTEIN. Posibilidad de financiación.

[email protected]@embriomarket.commóvil 636 977 610

[email protected]@embriovet.esmóvil 649 809 064

[email protected]óvil 649 239 488

TODA LA INFORMACIÓN QUE NECESITAS EN:

www.embriomarket.comTel. 981 791 843 • 649 239 488

ANGUS, la raza llamada a liderar el mercado de carne de calidad

¿AÚN NO TIENE SEGURO EN SU EXPLOTACIÓN? Pídanos PRESUPUESTO

SIN COMPROMISO.

Financiación total sin coste adicional.

Distribuidores exclusivos de

PONDEROSA HOLSTEINS para España y Portugal

Co programa PhFem+, o gandeiro paga exclusiva-mente as xestacións conseguidas cunha garantía adicional para os poucos casos nos que o resulta-

do sexa un macho. Este sistema de venda de xestacións é posible grazas á forte aposta que está facendo a empresa Blanca from The Pyrenees a través dos seus departamen-tos xenético e de gandería de elite Ponderosa Holsteins. Esta empresa de Lleida posúe un elenco de doantes de em-

LGNA, UN PROYECTO CON RESULTADOS SATISFACTORIOS

Durante esta edición de Gandagro, as empresas asociadas Embriovet&Embriomarket presentaron o novidoso programa PhFem+, consistente na venda de embrións feitos con seme sexado baixo un sistema de garantía máxima.

EMBRIOVET E EMBRIOMARKET PRESENTAN UN SISTEMA DE COMERCIALIZACIÓN DE EMBRIÓNS CON XESTACIÓN GARANTIDA

publIRRepoRtAxe14

afriga109_publirreportaxe_embriovet.indd 14 18/03/2014 14:56


www.embriomarket.com981 791 843

[email protected]

• Compra gestaciones hembra “garantizadas”

• Las mejores novillas genómicas con los mejores toros sexados

• Tu dinero = resultados

brións de alta calidade xenética e aproveita o seu potencial no seu laboratorio propio de fecundación in vitro. O labora-torio desenvólvese mediante a colaboración cunha empresa de Brasil, Vitrogen, e mantense con persoal técnico propio e mais da compañía brasileira baixo a responsabilidade de Da-niel Martínez, veterinario de Embriovet, que tamén se ocupa da técnica da aspiración das doantes (OPU).

O programa PhFem+ presenta inicialmente un grupo de 14 doantes. Trátase de xovencas de entre 9 e 14 meses de idade, con altos índices xenómicos, cunha media de 10 xeracións MB ou EX e que se acoplan cos mellores touros dispoñibles en sexado ata lograr un embrión cuns índices medios de 2.238 de GTPI, 619 NM$ e 3,16 de PTAT. O produto de por si representa una oferta excepcional para a mellora vía femia das gande-rías, pero unido ao exclusivo sistema de garantir a preñez e o sexo da cría supón unha vantaxe sen precedentes nin compa-ración no mercado europeo.

A oferta inicial deste paquete xenético está limitada a 50 xestacións. Os gandeiros asinan un contrato por un mínimo de 4 xestacións e con todas as garantías por escrito. Este sis-tema supón un cambio de mentalidade en canto a traballar con grupos ou paquetes xenéticos en lugar de escoller cru-zamentos determinados, que está sendo tendencia en Nor-teamérica. Segundo os modelos de simulación americanos, unha gandería de 100 vacas que obtivese 50 crías con este valor xenético aumentaría o seu rendemento en termos de Mérito Neto Vitalicio en máis de 60.000 $, o que significa un incremento da rendibilidade e do beneficio da gandería que xustifica sobradamente o investimento.

Presentación do sistema PhFem+

Público asistente á presentación

PublIRRePoRtAxe 15

afriga109_publirreportaxe_embriovet.indd 15 18/03/2014 14:57


convocatorias16


O recinto feiral de Silleda acolleu do 13 ao 15 de marzo a terceira edición de GandAgro, unha feira sobre gandería e agricultura. Segundo a organización, o monográfico reuniu na Feira Internacional de Galicia arredor de 11.000 visitantes. O programa incluíu varias xornadas técnicas entre as que desta-caron os primeiros Encontros Gandeiros, nos que a xenética bovina se converteu no foco de atención con relatorios sobre o

A vaca gran campiona de Galicia foi Rey 547 Sonrrisa Sid, da gandería Rey de Miñotelo. A gran campiona dos concursos de xatas e xovencas, tanto a nivel autonómico coma internacional, foi Casa-Nova Delia Fever 943, unha xata da SAT Casa Nova de Mesía. O mellor criador internacional foi Badiola Holstein, mentres que o seu homólogo galego foi a SAT Rey de Miñotelo.

GANDAGRO. SILLEDA, 13-15 DE MARZO

Badiola Goldwyn Megate I ET, vaca gran campiona internacional

BADIOLA GOLDWYN MEGATE I ETREPITE COMO VACA GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL

Contactos: 630 017 265 - [email protected]

• Procedentes de las mejores granjas de Baleares• Hijas de los mejores toros del mundo

VENTA DE TERNERAS, NOVILLAS Y VACAS PARIDAS

touro xenómico e a aplicación da fecundación in vitro, ambos impartidos por persoal de Xenética Fontao.

Os concursos morfolóxicos autonómico e internacional da raza frisona xuntaron 125 animais pertencentes a 24 ganderías de tres comunidades autónomas. O encargado do xulgamento foi Santiago García Souto, xuíz internacio-nal de Conafe.

afriga109_convocatorias_gandagro.indd 16 18/03/2014 19:04


17convocatorias


Datos técnicos:

LONGITUD . . . . . . . 2,15 mALTURA . . . . . . . . . 1,50 mANCHURA . . . . . . . 1,56 mPESO . . . . . . . . . . 620 Kg

Claves del diseño del producto:

• Totalmante automática• Posiblilidad de poner la paca vertical• Contador electrónico programable

de vueltas por paca• Comodidad del enganche

rápido para tractores• Distancia mínima entre paca

y tractor (65 cm)• Accionada desde el mando del tractor• Rodillos de estiramiento de aluminio con dos

niveles de tensión• Brazo giratorio en aluminio de gran sección

Nueva encintadora suspendida

Estrada de Santiago, km 5 - 27210 LugoTfno.: 982 221 966 - Fax: 982 242 921www.millarestorron.com

Llámenos y le indicaremos su distribuidor más cercano

No certame de xatas e de xovencas, Casa-Nova Delia Fe-ver 943, da gandería coruñesa Casa Nova, proclamouse gran campiona de xovencas autonómica e internacional. García Souto referiuse a ela como un animal harmónico, cunha grande expresión da raza a nivel de cabeza e pescozo e cun costelar moi proporcionado. A reserva gran campiona inter-nacional foi Badiola Acme Manoly, unha xata da gandería Badiola (Asturias) da que o xuíz subliñou a súa complexión longa e alta; a súa homóloga galega foi a xovenca Pozosaa Xacobeo 6945 Lusi, de Casa Pozo (Lugo).

No concurso de vacas repetiu como gran campiona in-ternacional (xa o fora en GandAgro 2012) Badiola Gold-wyn Megate I ET, unha vaca adulta en lactación de 5 anos da gandería Badiola. Megate I converteuse nunha das fa-voritas de García Souto desde que saíu a pista na súa sec-ción. Dela destacou a fortaleza de lombo e a súa harmonía, o seu carácter leiteiro e a expresividade da raza en cabeza e pescozo; o xuíz tamén apuntou o seu excelente costelar, as súas boas patas e, en xeral, a perfecta unión de todas as súas partes.

A gran campiona galega –e reserva gran campiona inter-nacional– foi Rey 547 Sonrrisa Sid, unha vaca nova da gan-dería Rey de Miñotelo á que García Souto se referiu como “un animal sen defectos”, resaltando a súa estrutura leiteira, a textura do ubre, o ligamento suspensor e a colocación e lonxitude dos tetos, así como a boa calidade de óso.

XXXii concUrso intErnacionaL Da raZa FrisonacatEGorÍas GaÑaDora GanDErÍa

XATAS 5-7 MESESCasa-Nova Gregoria

Athlete 958Casa Nova (A Coruña)

XATAS 8-10 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Casa-Nova Delia Fever 943 Casa Nova (A Coruña)

XATAS 11-13 MESES Badiola Acme ManolyBadiola Holstein

(Asturias)

XATAS 14-16 MESES H.Tobias Fever Chombera Casa Flora (Asturias)

XOVENCAS 17-19 MESESCasa-Nova Charisse

Leopard 918Casa Nova (A Coruña)

XOVENCAS 20-22 MESES E XOVENCA CAMPIONA

Pozosaa Xacobeo 6945 Lusi

Casa Pozo (Lugo)

XOVENCAS 23-26 MESES Blanco Megaluna ET Blanco (Pontevedra)

VACA NOVA ATA 30 MESES Badiola Mordoc LubascaBadiola Holstein

(Asturias)

VACA NOVA 30-36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

Rey 547 Sonrrisa SidRey de Miñotelo

(Lugo)

VACA INTERMEDIA 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA

Badiola Amazing SandraBadiola Holstein

(Asturias)

VACA INTERMEDIA 4 ANOS Cid Goldwyn Matigueira ET Cid (Lugo)

VACA ADULTA 5 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL

Badiola Goldwyn Megate I ET

Badiola Holstein (Asturias)

VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁIS Casilmoure Goldwyn Laura Blanco (Pontevedra)

MELLOR CRIADOR INTERNACIONAL

Badiola Holstein (Asturias)



convocatorias18


PREPARADORES E MANEXADORESNo VII Concurso de Preparadores déronse cita sete par-ticipantes de entre os cales saíron María Manteiga como campiona e José Manuel Sánchez como subcampión. No XXX Concurso de Novos Manexadores Memorial Luis Louzao participaron nove rapaces entre 11 e 30 anos di-vididos en dúas seccións. A campiona foi Cristina Carro Iglesias; o subcampión, José Manuel Sánchez Vigo, e a mención de honra recaeu en Óscar Castro García. Ambas competicións foron xulgadas por Jaume Serrabassa, xuíz internacional de Conafe.

XXIII CONCURSO AUTONÓMICO DA RAZA FRISONACATEGORÍAS GAÑADORA GANDERÍA

XATAS 5-7 MESES Casa-Nova Gregoria Athlete 958Casa Nova

(Mesía)

XATAS 8-10 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Casa-Nova Delia Fever 943Casa Nova

(Mesía)

XATAS 11-13 MESES Capón-Holstein Merchiño CalinaCasa Capón (Chantada)

XATAS 14-16 MESES A-Costa-S.C. 0847 Xacobeo A Costa (A Baña)

XOVENCAS 17-19 MESESCasa-Nova Charisse

Leopard 918Casa Nova

(Mesía)

XOVENCAS 20-22 MESES E XOVENCA CAMPIONA

Pozosaa Xacobeo 6945 LusiCasa Pozo

(Lugo)

XOVENCAS 23-26 MESES Blanco Megaluna ET Blanco (Lalín)

VACA NOVA ATA 30 MESES Pozosaa Windbrook 6940 Lita Casa Pozo (Lugo)

VACA NOVA 30-36 MESES, VACA NOVA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA AUTONÓMICA

Rey 547 Sonrrisa SidRey de Miñotelo

(A Pastoriza)

VACA INTERMEDIA 3 ANOS Cid Afterchock Muesky Cid (Barreiros)

VACA INTERMEDIA 4 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA

Cid Goldwyn Matigueira ET Cid (Barreiros)

VACA ADULTA 5 ANOS Blancoh. Dancer Leire Blanco (Lalín)

VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁISE VACA ADULTA CAMPIONA

Casilmoure Goldwyn Laura Blanco (Lalín)

MELLOR CRIADOR GALEGO Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

Casa-Nova Delia Fever 943, xovenca gran campiona autonómica e internacional

Foto de familia do podio dos manexadores

Rey 547 Sonrrisa Sid, vaca gran campiona galega e gran campiona internacional reserva

Mauricio de los Santos, durante a súa conferencia sobre touros xenómicos


batidor dE purín. EspEcial para pozos dE arEna

FabricaMos En 6,7 Y 8,5 MEtros

pincHo dEsEnsilador dE bolas

Gradilla nivEladora para caMas dE arEna. dE 4 a 7 discos dE trabajo dEpEndiEndo dEl ForMato dE los cubículos

EncaMadora dE arEna, paja, cascarilla, sErrín, Etc.

dos ModElos 1 M3 para colocar En punta pala Y

dE 1,7 M3

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR PROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADO

¡NO PIERDAS MÁS DINERO!EXtEndEdor dE silo cilíndrico

dos ModElos 70 Y 90, ancHos 225 Ó 240

dEsEnsiladora dE bolas con dEscarGa izQ.Y dcHa. opcional: brazo carGador HidrÁulico

astilladora HidrÁulica vErtical u Horizontal dE 8 t, 10 t, 12 t, 15 t, 20 t Y 25 t

astilladora HidrÁulica Horizontal con Motor dE Gasolina o GasÓlEocortador

dE bolas transvErsal. opcional: rEtEnEdor dE Malla

cortasilos con trEs cilindros. distintos ancHos: 1,60 M, 1,90 M Y 2,30 M. opcional: potro ElEvaciÓn

w w w . c o r b a r s l l . c o m

maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l.l. polígono industrial san julián de la vega, s/n

27614 sarria, lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

tE HarEMos una dEMostraciÓn

pub_corbar.indd 19 12/03/2014 00:44

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

A mellor máquinaNinguén pode negar que Lely ten a mellor máquina para o muxido robotizado. Mes-mo a evolución do último modelo, o Lely Astronaut A4, mellora significativamente con respecto aos modelos anteriores. Onde está a clave deste éxito? Alguén pode pen-sar que na evolución tecnolóxica. Pois non. O éxito está no deseño. O Astronaut A4 encántalles ás vacas. Está proxectado pen-sando nelas.

A instalaciónOnde instalar a máquina e os detalles dos espazos é importante. Aquí hai que volver pensar na vaca. Que é o que ela prefire? Ela prefire liberdade, espazos amplos, estar sempre preto do rabaño, luz, pasos pouco altos e auga limpa e próxima ao muxido. Pois tendo en conta todos estes detalles afrontamos o deseño da instalación.

O binomio máquina-instalación Lely per-mite que o tráfico libre de vacas funcione e, por tanto, a produtividade da granxa au-menta significativamente. A amortización da máquina acúrtase no tempo.

Gandería PoutónGandería Poutón, en San Vicente de Argo-zón (Lugo), é un exemplo da produtividade deste robot. Con dous meses de funciona-

O MUXIDO LELY. A SINXELEZAComo pode unha máquina Lely Astronaut A4 muxir máis de 2.800 kg de leite diarios con dous meses de funcionamento? A resposta é: utilizando a sinxeleza. Un deseño de máquina que lles encanta ás vacas e un posicionamento amplo e intelixente na granxa que favorece o tráfico libre. Sobran as portas intelixentes, as mangas, as grandes áreas diante do robot para conducir aos animais. O éxito é a sinxeleza! Lely inventou hai máis de vinte anos o robot de muxido. Ninguén sabe máis de muxido robotizado.

mento, 67 vacas fan máis de 200 muxidos diarios. Son muxidos nesta máquina 2.800 kg de leite. É moi difícil atopar máquinas de calquera outro fabricante que superen os 150 muxidos diarios.

As vacas entenderon rapidamente o proto-colo do robot. Se sumamos a calidade dos animais, que neste caso son excelentes, e unha alimentación ben formulada e axus-tada, o éxito está garantido.

GandAgro 2014Dos días 13 ao 15 de marzo celebrouse en Silleda a feira bianual monográfica da agri-cultura e a gandería. O muxido en directo de Lely foi un dos atractivos da feira. Gra-zas por visitarnos.

AFRIGA109_publirreportaxe_lely_galego.indd 20 14/03/2014 18:43

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

ES14001-DE-advertisement-Frisona Espanola-210x297-TL.indd 1 31-Jan-14 09:19:30

AGROTEC ENTRECANALES SL

LELY CENTER OUTEIRO DE REI27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)Tel. + 34 609 85 77 [email protected]

A innovación ao servizo da gandería

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLE

Lely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certificados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.

AFRIGA109_publirreportaxe_lely_galego.indd 21 17/03/2014 13:05


convocatorias22


O European Open Holstein Show foi organizado pola Asociación Frisona Italiana (Anafi) o 9 de febreiro en Vero-na, no marco do European Dairy Show. En representación de España participaron 19 animais levados á pista polo equi-po Holstein Spain e por Ponderosa Holsteins, e proceden-tes das ganderías Argomota, Casa Patrón, Casa Viña, Flora, Inclán, Manolero e Parlero, de Asturias; Huerta Los Tobías, de Córdoba; Ondazarte Gain, de Guipúscoa; Ponderosa Holsteins, de Lleida; e Planillo Holsteins, de Navarra.

Ashlyn, a primeira vaca EX96 de España e vaca cam-piona reserva na Confrontación Europea de 2013, encabe-zou un palmarés no que tamén figuran Manolero Braxton Tefne, da gandería Manolero, que se situou primeira na sección de xovencas de 15 a 18 meses e desfilou na final do campionato entre as cinco mellores; e Gloria Damion Azahara, de Casa Patrón, que logrou a primeira posición na sección de vacas de 2 anos júnior e o título de segundo mellor ubre do concurso.

Os demais títulos destacados deste gran show recaeron nas italianas Vanzetti Drake Ninnaoh (Allevamento Bel-tramino, de Turín), proclamada vaca gran campiona reser-va; Giessen Cinderella 50 (AL.BE.RO, de Plasencia), vaca nova campiona; e Cavitella Damion Giuly (Mozzi Carlo, de Busseto), xovenca gran campiona.

O grupo nacional logrou a vitoria do European Open Holstein Show de 2014 con Ashlyn Vray Goldwyn, da gandería ilerdense Ponderosa Holsteins, á que o xuíz Hank Van Exel nomeou vaca gran campiona.

XIII EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW. VERONA (ITALIA), 9 DE FEBREIRO

Posado do equipo español coa vaca gran campiona do certame

Gloria Damion Azahara

Manolero Braxton Tefne

ESPAÑA TRIUNFA EN EUROPA CON ASHLYN VRAY GOLDWYN

Foto

: Gio

rgio

Sol

di

afriga109_convocatorias_verona.indd 22 14/03/2014 04:06


23convocatorias


TRACTORES PARA GANADERÍA NEW HOLLAND

ELEGIDOS POR LOS QUE SABEN

COBERTURA DE DOS AÑOS DE GARANTÍA PARA TODA LA GAMA DE TRACTORES.

T6 T5 TD5

Motores efi cientes, con pala frontal completamente integrada controlada por joystick, techo solar panorámico y una maniobrabilidad excepcional. Los tractores New Holland TD5, T5 y T6, ideales para explotaciones agrícolas mixtas y ganaderas, son la opción más acertada para los clientes que buscan gran potencia, versatilidad y alta productividad en el campo. Indicados para la manipulación de materiales, para trabajar en el interior de las naves y para cualquier labor ganadera.

T6 4 y 6 cilindros en los modelos de 120 a 175 CV. Máxima efi ciencia y versatilidad.

T5 4 cilindros en los modelos de 95 a 115 CV. La excelencia hecha tractor.

TD5 3 y 4 cilindros en los modelos de 65 a 115 CV. Extraordinario confort y productividad.

lub

rica

nte

sB

TS

www.newholland.es

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fi jo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador.

Vista da gran final

rEsULtaDos Do GrUPo EsPaÑoL Por sEcciÓns

catEGorÍas aniMais PosicionaMEntos

CAMPIONATO DE XATAS E XOVENCAS

XATAS DE 6 A 9 MESESPlanillo Goldwyn Saula 2.ª

Ondazarte Stanleycup Hasania 2.ª

XATAS DE 9 A 12 MESES Flora Windbrook Holinigth 6.ª

XATAS DE 12 A 15 MESES H.Tobías Fever Chombera 3.ª

XOVENCAS DE 15 A 18 MESES Manolero Braxton Tefne 1.ª

XOVENCAS DE 18 A 22 MESES Manolero Goldwyn Terelu 5.ª

XOVENCAS DE 22 A 26 MESES Planillo Shottle Gioconda 8.ª

CAMPIONATO DE VACAS

VACAS DE 2 ANOS JÚNIOR

Argomota Windbrook Sonia 2.ª

Flora Xacobeo Chanel 4.ª

Beechrow Atwood Twain 7.ª

VACAS DE 2 ANOS SÉNIORGloria Damion Azahara 1.ª

Flora Jordan Mandy 5.ª

VACAS DE 3 ANOS JÚNIOR Planillo Lou Lira 5.ª

VACAS DE 3 ANOS SÉNIORRegruet Goldwyn Quarda 4.ª

Viña Shottle Blanquina 5.ª

VACAS DE 4 ANOS Gayere G. Chati Spirte 2.ª

VACAS DE 5 ANOSHuddelsford Dúplex Medora 2.ª

Carmela Valido Chavala 4.ª

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS Ashlyn Vray Goldwyn1.ª, vaca adulta

campiona, vaca gran campiona e mellor ubre

afriga109_convocatorias_verona.indd 23 18/03/2014 15:27


convocatorias24


O evento deu comezo coa intervención de Ramón Mar-tín Blanco, director territorial de Agroseguro na zona noroes-te, quen lles explicou aos asistentes as modificacións introdu-cidas no seguro agrario para o 2014, entre as que citou o pago fraccionado, o aumento das subvencións ou a mellora para a garantía de mamites, que inclúe a cobertura de brote.

Seguidamente, o técnico holandés Eile van der Gaast, product manager de Ruminantes da multinacional de leites maternizados Sloten, compartiu co público os resultados do seu traballo sobre o crecemento predesteta das xatas para a mellora da produción de leite posterior.

Van der Gaast partiu de que o custo da recría é moi ele-vado e de que os dous primeiros meses de vida das xatas son claves no desenvolvemento dos órganos vitais, e insis-tiu en que a alimentación con leite neste período é deter-minante, por iso recomendou darlles ás becerras unhas 2-3

Africor Lugo e Afriga.tv xuntaron preto de catrocentas persoas do sector na xornada técnica desenvolvida na Facultade de Veterinaria do campus lucense.

tomas de leite para chegar aos 7-8 litros diarios. Indicou que o obxectivo para o crecemento previo á desteta ten que ser o dunha ganancia media diaria de 800 gramos. Deste xeito, afirmou, non só se logrará unha maior produción de leite, senón tamén “un mellor ubre e a plena expresión do potencial xenético do animal”, o que redunda nun benefi-cio xeral para a explotación.

Alexandre Domingues, veterinario e xefe de vendas de Innofarm-Micron para produtos específicos, centrou a súa intervención na problemática das micotoxinas na gandería de leite. Fixo fincapé en dous aspectos cruciais: os casos moi graves son fáciles de detectar pero os niveis de mico-toxinas baixos non se detectan malia que tamén limitan a produción de leite; e tratar material sospeitoso con aglo-merantes e modificadores de micotoxinas é menos caro e máis eficaz que tomar mostras e analizalas.

O PROGRAMA DESTE ANO CENTROUSE NA MELLORA DA ALIMENTACIÓN

De esquerda a dereita, Víctor Manrique, Javier Álvarez, Xoán Ramón Alvite, Claudio Baldman, Ángel Miranda, José María Álvarez e Luis Vidal, participantes na mesa redonda

VII XORNADA TÉCNICA DE PRODUCIÓN DE LEITE. LUGO, 27 DE FEBREIRO

AFRIGA109_convocatorias_xornada.indd 24 11/03/2014 22:09


25convocatorias


Tamén procedente de Innofarm-Micron, o veterinario Jesús del Moral abordou a necesidade de optimizar a fer-mentación ruminal para poder ser máis efectivos nun con-texto no que hai que producir máis alimentos con menos medios. Dentro desa busca da mellora da fermentación ru-minal destacou que o primeiro paso consiste nunha correc-ta formulación da ración, dentro dun programa de alimen-tación, e como segundo paso referiu o uso de aditivos sobre a ración. Hai aditivos de distintos tipos, non obstante, Del Moral manifestouse a prol do emprego dos aceites esen-ciais, produtos naturais que se están implantando moito dende o 2006, ano da prohibición do uso dos antibióticos. A clave neste ámbito, segundo o conferenciante, é que “con produtos moi específicos atácanse aspectos tamén moi es-pecíficos para a flora ruminal”.

Xa pola tarde, Cristina Andreu Vázquez, asesora técni-ca de Ruminantes de Elanco, enfocou o manexo no pe-ríodo de transición con base nunha análise de 25 puntos críticos, estruturados en tres piares: instalacións (cubículos, densidade, espazo de cama quente, ventilación…), animais (xestación de xemelgos, locomoción, pH urinario, enfer-midades posparto…) e alimentación e auga (enchedura do rume, cornadizas, acceso á comida e á bebida etc.). Logo do repaso, aconsellou facer este tipo de análises na granxa de maneira periódica, propoñer cambios viables a curto ou medio prazo e avaliar os resultados. Na súa opinión, o feito de descubrir puntos críticos revela que “existe unha marxe de mellora da produtividade das explotacións”.

Tras explicar o funcionamento do centro de alimenta-ción da Cooperativa Ganadera del Valle de los Pedroches (Covap) en canto a abasto de materias primas, fabricación de mesturas, loxística de transporte e almacenamento e ra-cionamento, o seu director, o israelita Claudio Baldman, incorporouse á mesa redonda que puxo fin á xornada.

VARIEDAD ACCESORIOSMÁS DE 50 AÑOS SIENDO EL PRIMERO DE LA CLASE

Avda. Galicia, 109 • 33770 Vegadeo (Asturias) • Tel./Fax: (+34) 985 634 238

Comercial: [email protected]: [email protected]

www.fondrigomaquinaria.com

MINICARGADORAS, CARGADORAS ARTICULADAS Y TELESCÓPICAS. DESDE 21 CV A 210 CV

Distribuidores para España y Portugal

LA MAYOR GAMA DECARGADORAS ARTICULADAS DEL MERCADO. ALTURA ELEVACIÓN DE HASTA 6,90 METROS

ARRIMADOR DE COMIDA CONCEPILLO Y PLACA LATERAL OESPIRAL PARA VOLTEO DE MEZCLA*

* S.A.T COUTO DA GRANDA de Castro de Rei (Lugo)

Lavadora de parrillas

OS PARTICIPANTES NA MESA REDONDA COINCIDIRON AO SINALAR QUE AFORRAR EN ALIMENTACIÓN NON SEMPRE É SINÓNIMO DE ABARATAR CUSTOS

Inauguración da xornada polo presidente da Deputación Provincial de Lugo



convocatorias26


A MESA REDONDAXunto con Baldman, e moderados por Xoán Ramón Alvite, xornalista especializado en temas gandeiros, participaron no debate os técnicos de alimentación Víctor Manrique, de Seragro S. Coop. Galega; Javier Álvarez, da empresa Agro-pres; Ángel Miranda, da cooperativa Os Irmandiños; José María Álvarez, da empresa Nanta, e Luis Vidal, de Africor Pontevedra.

Ante a principal pregunta, de se é posible reducir os cus-tos da ración, a maioría dos relatores coincidiu en advertir que “o máis importante para reducir custos é coñecer ben eses custos”, tal como sentenciou Víctor Manrique. Saber ben cal é o balance da explotación, pois aforrar en alimen-tación non sempre é sinónimo de abaratar.

Algúns dos consellos dados neste sentido por Ángel Mi-randa foron procurar o abastecemento de forraxe de calidade, reducir as mermas dos silos, deseñar unha política de desvelle, aumentar o número de litros producidos con máis muxidos e controlar as sobras de comida, tendo en conta que “cada ex-plotación ten que ver cal é o seu factor limitante”.

Así mesmo, Manrique aludiu a un bo control da repro-dución e a recría: “Se somos capaces de acurtar o periodo que non é produtivo, teremos menos gastos”; Claudio, ao bo manexo e á profesionalidade dos gandeiros, e Luis Vidal, á “medición do potencial da finca para cada cul-tivo” para obter os mellores rendementos. Ao respecto, Javier Álvarez engadiu que non só se trata de comprobar que cultivo se dá mellor na zona dende o punto de vista agronómico, senón que “hai que mirar se é rendible dar-llo ás vacas para que o transformen”. Nesta aposta polas forraxes, José María Álvarez disenteu ao comentar que “comprar ten a vantaxe de que se compra o bo, non o malo, mentres que cando se sementa e vén un ano malo tense que usar o produto si ou si”. Na mesma liña, Bald-man dixo que na Covap compran de todo e que “resulta complicado ser rendible en terra”.

Xusto a base territorial foi outra das cuestións que saíu á palestra. Todos na mesa consideraron que en Galicia e na cornixa cantábrica en xeral hai que aproveitar as terras agrarias para producir forraxes, para evitar a compra de concentrados e os gastos de transporte. “Sobran eucaliptos nas terras agrarias”, recalcou José María Álvarez. Miranda tamén foi determinante na súa defensa: “Avanzamos moito na intensificación e centrámonos pouco na terra. A terra, si, e canto máis cerca da explotación, mellor”.

Finalmente tratáronse a dependencia da soia, que ac-tualmente é menor porque se foron probando alternati-vas, como a colza, inda que segue a tirar dos prezos, e o mercado de materias primas, ante o cal se amosaron escépticos.

Ramón Martín Blanco

Eile van der Gaast

Alexandre Domingues

Cristina Andreu Vázquez

Jesús del Moral


ENERMILK: Para aprovechar toda la ENERGÍA de la ración.

PROTEOMILK: Aprovecha toda la PROTEÍNA de la ración y reduce la urea en leche.

METAMILK: Permite un mejor aprovechamiento de la FIBRA de los forrajes.

Reduce la formación de metano aumentando la formación de propiónico.

Reduce el efecto invernadero provocado por la producción de metano.

Asegura una mejor conversión de la fibra en glucosa disponible, aumentando el rendimiento de la ración.

Favorece la accesibilidad de los nutrientes de las fibras.

Reduce la degradabilidad de las proteínas en el rumen.

Aumenta la proteína by-pass de toda la ración de forma natural.

Reduce la tasa de amoniaco en rumen y baja la tasa de urea en leche, disminuyendo los problemas vinculados con el exceso de nitrógeno y amoniaco: sobrecarga de hígado, células somáticas, problemas de reproducción…

Mejora la transformación de la energía de los cereales en glucosa disponible para los microorganismos del rumen, aumentando el rendimiento de la ración.

Disminuye el nivel de ácido láctico, reduciendo el riesgo de acidosis subagudas que suelen provocar las raciones ricas en cereales.

Previene la aparición de acetonemia en los animales más productores.

Alarga la curva de máxima producción.

Innovaciones ganaderas

Aproveche todo el potencial de su ración Aproveche todo el potencial de su ración

PROMILK es la primera gama en base a ACEITES ESENCIALES ESPECÍFICOS para aprovechar cada uno de los pilares de la ración: ENERGÍA, PROTEÍNA Y FIBRA.

MEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHE

LO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENOLO NATURAL ES BUENO

CONSÚLTENOS PARA SABER CUAL ES EL PRODUCTO QUE MEJOR SE ADAPTA A SU RACIÓN

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com

pub_innofarm_proMilk.indd 27 11/03/2014 22:12

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

Porque las vacas prefieren pisar blando

• Antideslizantes• Resistencia garantizada• Fácil colocación en puzzle• En pasillos, salas de espera y ordeño• Adaptables con arrobadera

www.animat.ca

Made in Canada

suelos de goma

TUBIO ROMERO

Mejor fertilidad

Marcha rápida y confiada Menos cojeras

Mejor bajada de la leche Más longevidad

Para más información llámenos a Interlock España y le pondremos en contacto con nuestro distribuidor más próximo 948 98 33 90

Instalados en miles de granjas de USA y Canadá

pub_importlait.indd 28 12/03/2014 00:59

Gracias a los 40 años de experiencia que cada una de las compañías atesora en el diseño, fabricación y montaje de material ganadero, nos ponemos a su disposición para asesorar y suministrar las mejores soluciones a los profesionales del vacuno de leche de alta producción.

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña Telf.: 981 805 112 – [email protected] – www.importlait.com

Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

www.etxeholz.net Teléfono 948 983 390

L I M P I E Z A S A U T O M Á T I C A S

pub_importlait.indd 29 12/03/2014 01:00


explotación30


Esta explotación atópase adxacente a un polígono de granxas no termo municipal de Molacillos. De carácter fami-liar, nela traballan Luis Dimas Vicente, a súa muller, Benita Lozano, e o seu fillo maior, Luis Vicente. Cómpre destacar que entre cinco gandeiros da zona teñen contratado un “co-rreturnos” do que dispoñen 13 días cada trimestre para poder gozar de días libres e períodos vacacionais.

A día de hoxe (marzo 2014), o seu rabaño ascende a 137 animais, dos que 68 son vacas en lactación. A súa cota é de 444.000 quilos.

As boas cifras de produción son unha constante desta granxa. A media do ano 2013 foi de 32,9 litros/vaca, cun 3,78 % de graxa, un 3,39 % de proteína, un reconto de cé-lulas somáticas de 154.000 e unha bacterioloxía de 11.000 ufc/ml. Non en van, nos anos 2012, 2010, 2009 e 2008 estivo entre as dez mellores explotacións da provincia de Zamora en produción de leite a 305 días. No ano 2012 tamén recibiu o premio de Mestre Criador segundo a ava-liación de Conafe.

A gandería de Luis Dimas Vicente Manzano é unha das integrantes do grupo Ganaderos de Zamora (Leche Gaza) e, como tal, caracterízase por ofrecerlle ao consumidor un produto de calidade que, ademais, está garantido desde a orixe. No ano 2013, a media de produción desta granxa foi de 32,9 litros/vaca, cun 3,78 % de graxa, un 3,39 % de proteína e un RCS de 154.000.

ALIMENTACIÓNActualmente, a ración das vacas de produción componse de 21 kg de silo de millo, 2 de polpa de remolacha, 5 de alfalfa seca e 10 de penso que elaboran na granxa e que está formado nun 40 % de millo, un 35 % de soia e un 25 % de cebada, ademais dos aditivos e correctores que correspon-dan en cada caso. De xuño a outubro, o silo de millo é subs-tituído polo de centeo, o que obriga a variar sensiblemente as porcentaxes de composición do penso.

As vacas secas comen a mesma mestura que as de lacta-ción, só que en menor cantidade, é dicir, unha ración das de produción repártese entre cinco secas. A esta mestura unifeed engádenselle arredor de 700 kg de palla. A maiores, a partir dos 20 días antes do parto a cada futura nai pro-porciónanselle dous quilos de penso de cebada e corrector de preparto.

A recría a partir dos 3 meses come o mesmo que as secas máis un quilo de penso á mañá e á tarde. Ata esa idade, as xatas son alimentadas con leite e penso de iniciación.

Benita, Luis Dimas e o seu fillo Luis son os membros desta explotación familiar

LEITE DE CALIDADE CERTIFICADA NA GRANXA

EXPLOTACIÓN LUIS DIMAS VICENTE MANZANO (MOLACILLOS, ZAMORA)

AFRIGA109_explotacion_LuisDimas_03.indd 30 14/03/2014 17:47


explotación 31


BATIDOR CENTRÍFUGO• Cañón hidráulico dirigible• Combinación del agitador de hélice con la

bomba centrífuga• Especial para mover la arena sedimentada en

el fondo del pozo• 5 metros de largo + 2 cabezales (opcional)• 100 CV de potencia absorbida,

según densidad del purín• 540 revoluciones NOVEDAD mUNDIAl

La soLución para

La arena sedimentada en

eL pozo de purín

MANEXO DO GANDOOs animais alóxanse nunha única nave, distribuídos en di-ferentes lotes. Por un lado está o de produción, cuxas vacas dormen en cama de area, e por outro están a recría e as secas, que dormen en cama quente de palla. A recría distri-búese en tres lotes, un de xatas de 3 a 8 meses, outro de 8 a 15 meses –momento da primeira inseminación– e outro de xovencas preñadas ata o parto, que comparten aloxamento coas vacas secas.

O muxido fano dúas veces ao día nunha sala tipo espi-ña de pescado de 12 puntos de liña baixa con retiradores automáticos e medidores electrónicos. Nesta granxa non fan preddiping; simplemente lles limpan os tetos con papel antes do muxido e despois sélanllelos cun produto especial para evitar que a area das camas se lles quede pegada.

Sala de muxido de 12 puntos de liña baixa con retiradores automáticos e medidores electrónicos

Camas de area no lote de produción

REPRODUCIÓN E XENÉTICAA recría fana na e para a explotación. Como diciamos an-tes, ás xovencas practícanlles a primeira inseminación en torno aos 15 meses, situándose a media de inseminacións por preñez en 1,3 doses. A media xeral da explotación é de 2,27 doses/femia e a das vacas, de 2,73. O intervalo medio entre partos é de 421 días.

Lotes de recría en cama de palla



explotación32


Os animais sepáranos das nais nada máis nacer e alóxa-nos en casetas individuais que teñen no exterior da nave. Alí permanecen ata os tres meses, momento no que son destetados e trasladados ao lote de xatas pequenas.

Unha mellor xestión da xenética é quizais un dos obxec-tivos a superar a curto prazo. Luis Dimas Vicente é franco á hora de recoñecer esta situación: “Á xenética dámoslle importancia, pero non se fai ben. […] Por aquí veñen moi-tos comerciais e acabamos comprándolles a todos”. Non obstante, o día da visita comentábanos que Afriza (Aso-ciación Frisona Independente de Zamora) vai comezar a ofertar nos próximos meses o servizo de acoplamento.

Á parte da afirmación anterior, no que máis se fixa este gandeiro á hora de decantarse por un touro son as patas, o ubre e os quilos de leite. “Buscamos vacas funcionais, e que teñan facilidade de parto”, puntualiza. Entre os nu-merosos sementais cos que está traballando na actualidade (Super, Wildman...) está especialmente contento coas fi-llas de Xacobeo, das que destaca o seu excelente ubre e o seu tamaño proporcionado. Luis Dimas prefire os touros probados, aínda que nos últimos tempos mercou algún xe-nómico “por probar”. Cando estivemos na granxa tamén tiñan algunha xovenca preñada con seme sexado, se ben aínda non puideron comprobar os resultados porque é a primeira vez que o utilizan.

A media ICO da explotación é de 1.894 puntos (datos de novembro 2013) e a última cualificación morfolóxica foi de 79.

INSTALACIÓNSOs animais alóxanse nun único establo de 1.650 m2, to-talmente aberto, con estrutura de formigón e cuberta de uralita. No seu interior hai 80 cubículos, aínda que non todos están ocupados. O corredor de alimentación é central, o sistema de limpeza é de arrobadeira arrastrada hidráulica e, para optimizar o benestar, dispoñen dun ce-pillo de cow comfort no lote de produción. A sala atópase nun recinto contiguo, onde tamén teñen o tanque de re-frixeración e as oficinas.

Por outra parte, contan cun almacén de 790 m2 no que gardan o muíño, forraxes e cereais e maquinaria.

SUPERFICIE E TRAbALLoS AGRÍCoLASDispoñen de 40 hectáreas para o cultivo de forraxes e cereais. A alfalfa destinan 8 e noutras 14 sementan centeo, se ben en 5 delas dispoñen de sistema de regadío e tamén cultivan mi-llo no verán. O terreo restante téñeno en barbeito ou dedica-

do ao cultivo de cebada. O ano pasado recolleron aproxima-damente 60 t millo/ha, 30 de centeo e 4 de gran de cebada.

Da preparación das terras e mais da sementeira do cen-teo e da cebada encárgase Luis Dimas, mentres que os tra-ballos de colleitado, picado, empacado e mais a sementeira do millo contrátaos cunha empresa externa.

SoCIoS DE GAZALuis Dimas Vicente Manzano é socio de Leche Gaza (Ganaderos de Zamora) desde os anos 70 e actualmente integra o consello de administración da sociedade. Este gandeiro, que na actualidade está cobrando o litro de leite a 0,45 € (sen IVE), explicounos como se forma o prezo nesta empresa na que os accionistas e únicos propietarios son os gandeiros.

Os gandeiros firman un contrato anual coa empresa no que se fixa un prezo mínimo. A partir dese nivel, o prezo márcao o consello de administración mes a mes en función da situación interna da sociedade e das flu-tuacións do mercado. Non obstante, un dos obxectivos de Gaza é manter o valor o máis estable posible no tem-po. Botando a vista atrás, Luis Dimas comentounos que en novembro de 2012 –mes no que o prezo do leite to-cou fondo–, en Gaza estaban cobrando o litro a 0,334 € máis/menos calidades, complementos e IVE.

No almacén gardan forraxes e cereais cos que elaboran o penso

En primeiro termo, fosa para o xurro; ao fondo, outras explotacións do polígono

Prezo base actual

(marzo 2014)0,404 €/litro

No prezo base inclúese a prima por volume:• A partir de 3.000 kg de cota diaria: 3 pts./l (0,018 €/l). • De 1.000 a 3.000 kg: 2 pts./l (0,012 €/l).• Menos de 1.000 kg: 1 pts./l (0,006 €/l).

Prima por graxa

0,40 pts./décima

(0,002 €/décima)

A partir do 3,5 % de graxa.

Prima por proteína

0,70 pts./décima

(0,0042 €/décima)

A partir do 3,10 % de proteína.

Prima por dobre A

2,5 pts./litro(0,015 €/litro)

Se:• RCS < 250.000 • Bacterioloxía < 30.000• Espurulados < 200 a 80 °C e < 20 a 100 °C • Punto crioscópico > 525

Prima polo Plan Gaza de Calidade do

Leite

2 pts./litro; máximo

(0,012 €/litro; máximo)

Nas auditorías internas de Gaza cualifícanse as granxas de 0 a 1.000 puntos. Se a explotación non supera os 500 puntos, o propietario non cobra esta prima nin tampouco a da dobre A.


Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑATelf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: [email protected] • web: www.elmega.com

Consulte prezos sen compromiso

Coma sempre, os primeiros dende 1975

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible

Colchóns elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TanQUes de FrÍoBaixo consumo e alto rendemento

salas de ordeño

Calidade e limpeza co mínimo consumo

• Arrefriadores de placas• Reguladores de frecuencia

optimice o consumo enerxético e faga máis rentable a súa explotación

pub_elmega_galego.indd 33 12/03/2014 00:58


explotación34


Liña automática de envasado de leite UHTZona de recepción do leite na planta

Leche Gaza créase en 1966 como un grupo sindical de colonización impulsado por un conxunto de gandeiros de Zamora cuxo obxectivo primeiro era resolver o grave pro-blema de comercialización do leite de vaca na zona. Hai xa máis dunha década que a empresa se transformou nunha sociedade limitada, se ben os seus únicos propietarios se-guen sendo os gandeiros.

Na actualidade, Leche Gaza está formada por 51 socios de vacún de leite e arredor dunha vintena de ovino de leite. No ano 2013, da planta de fabricación saíron 37 millóns de litros de leite de vaca e dous millóns de leite de ovella.

A relación dos socios coa empresa establécese a través de accións vinculadas á entrega de leite, de xeito que un título de participación equivale a un voto nas reunións da Xunta Xeral e á comercialización diaria de 10 litros de leite. Por cada litro de leite que un socio entregue a maiores dos am-parados polas participacións cobrará un céntimo menos. Este é o caso de Luis Dimas Vicente, cuxas 171 accións lle dan dereito á entrega diaria de 1.710 litros, aínda que actualmente está entregando máis de 2.000.

O posicionamento de Gaza no mercado apóiase no plan de aseguramento da calidade do leite implantado en 2006 e que fixa as condicións ás que deben axustarse as granxas en materia de seguridade alimentaria, benestar animal e respecto polo medio ambiente, someténdoas a auditorías internas cada tres meses para asegurarse do seu cumpri-mento. Deste xeito, o sistema permite a trazabilidade do produto desde o presebe da vaca ata practicamente o punto de venda, posto que o código de cada lote vai ligado á fac-tura que se emite cando sae da planta cara á súa comercia-lización. A trazabilidade tampouco sería posible sen unha fábrica totalmente automatizada, como é a de Gaza desde 1986. Todo isto implica a obtención dun leite garantido desde a a orixe.

PROCESO DE FABRICACIÓNDespois da termización, proceso que ten lugar inmedia-tamente despois da recepción do leite e no que se quen-ta a 72 °C durante 15’’ para destruír os microorganismos patóxenos, este ten dúas vías posibles, que explicamos a continuación.

Unha pequena porcentaxe, que se comercializará como leite fresco ou que se destinará á fabricación de nata, so-métese a un proceso de pasteurización no que se quenta a 74 °C durante 15’’. O restante sofre un proceso de esterili-zación UHT quentándoo a 140 °C durante 2,4’’ mediante vapor de auga. O baixo nivel de células somáticas da ma-teria prima, derivado do esixente plan de calidade, permite facer este proceso a só 140 °C (o máis habitual son 150 °C); deste xeito o leite non se tosta tanto e optimízanse as calidades nutritivas e organolépticas do produto final.

COMERCIALIZACIÓNToda a materia prima que entregan os socios se comercia-liza en forma de leite líquido, nata ou sobremesas baixo a marca Gaza. O mercado principal é Castela e León se ben unha parte do leite fresco se comercializa en Madrid e en Levante, así como a nata, que venden moito na zona de Valencia.

Na actualidade, o leite UHT de ovella de Gaza é o úni-co existente no mercado. Trátase dun máis dos proxectos de innovación que singularizan esta empresa e que se de-senvolveu a partir dunha investigación coas universidades de Santiago de Compostela e Salamanca. O seu mercado principal é o nacional, aínda que xa se está exportando a outros países como Alemaña e Inglaterra.

A aposta pola calidade e a innovación son as vías de xeración de valor engadido para os propietarios de Leche Gaza, que non son outros máis que os gandeiros que entregan a súa materia prima a esta empresa de fabricación, envasado e comercialización de leite.

GAZA, A EMPRESA DOS GANDEIROS


Contador de células en robot VMS SUPRA

Hasta el 30 de Junio 2014 a precio excepcional www.delaval.es

OCC SUPRA, único CONTADOR DE CÉLULAS real, en el robot de ordeño VMS SUPRA, que analiza la leche de la vaca al ser ordeñada y envía los datos, en 1 minuto, al programa DELPRO FARM MANAGER

EL UNICO CONTADOR DE CELULAS SOMATICAS DE LECHE EN LINEA

Recuento preciso de células

Contribución células al tanque

Muestreo inteligente por vaca

Control evolución tratamientos

Garantiza la prima de calidad

Reduce la leche separada

Reduce el coste de mamitis

Alarga la vida de las vacas

VMS SUPRA

VMS

Nuevo “OCC SUPRA”

+ Salud ubre + calidad + litros en tanque VMS













VMS SUPRA

VMS


+ Salud ubre + calidad + litros en tanque VMS













VMS SUPRA

VMS


+ Salud ubre + calidad + litros en tanque VMS pub_deLaval.indd 35 19/03/2014 13:09

reprodución36

AFRIGA ANO XX - Nº 109Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

Nos machos dos mamíferos un dos cromosomas sexuais é maior que o outro. O cromosoma maior denomí-nase X e o pequeno, Y. Na femia ambos cromosomas son idénticos e ambos se denominan X.

Na fecundación, un espermatozoide fecunda un óvulo. O óvulo sempre terá un cromosoma X, namentres que o espermatozoide que o fecunda pode ser X ou Y. Se o es-permatozoide que penetra o óvulo é portador dun cromo-soma X, o cigoto resultante terá dous cromosomas X e será femia. No caso de que o espermatozoide sexa portador dun cromosoma Y, dará lugar a unha combinación XY e resul-tará un macho.

Coa finalidade de potenciar o nacemento de femias nas explotacións, neste artigo explícase como utilizar o seme sexado no rabaño, en que animais se debe aplicar e cal é o proceso máis apropiado para obter os mellores resultados.

O cociente sexual (porcentaxe de machos e femias) re-sulta a favor dos machos, cunha maior porcentaxe de par-tos de machos sobre femias, dato que se confirma con base nos miles de datos de partos dos que se recolle información a través do control leiteiro, cun 47 % de femias e un 53 % de machos.

Nun estudo realizado por Africor Lugo tratouse de ver se existe unha tendencia en determinados touros a traer máis femias que machos, posiblemente por unha maior carga de espermatozoides con cromosomas X. Así, facendo unha consulta no histórico de partos de Africor Lugo por tipo de parto, atopamos un grupo de touros que se desmarca desta tendencia, é dicir, que trae máis femias que machos. Son poucos touros, en relación cos miles que se empregan, e moitos deles deixáronse de usar hai moito tempo.

Ramiro FouzAfricor Lugo

Débese extremar o coidado do seme e a técnica de desconxelación

O MANEXO DO SEME SEXADO NA GRANXA

reafriga106_seme_sexado.indd 36 11/03/2014 19:17

37reprodución


Se facemos unha selección, collendo os touros con máis de mil partos controlados a efectos de darlle significación estatística, obtemos o seguinte resultado:

Destaca o touro Xacobeo que, con máis de 17.000 partos, é o touro frisón que marca a tendencia en partos de femias. Sen dúbida, un valor máis a engadirlle ao que se considera o mellor touro español dende que existen rexistros. Tamén é salientable o caso de Buckeye, un touro americano que entrou na campaña de seme en varias ocasións cun elevado número de partos.

No caso de que algún destes touros fose comercializado como seme sexado podería xustificar a maior porcentaxe de femias, se ben cremos que non é o caso de ningún de-les. Cabe salientar que non atopamos touros frisóns que se desmarquen no senso contrario, con tendencia a traer máis machos que femias, o que tamén é unha boa nova.

TOURO PARTOS % FEMIASXACOBEO 17.444 55,0

BELLWOOD 1.938 53,3BUCKEYE 11.995 53,1

SEPTEMBER 2.140 53,0ROUMARE 1.448 52,6RUDOLPH 4.454 51,8HARRISON 1.790 51,5

CID 8.016 51,3CURRO 4.415 51,1

FONTANS 12.337 51,0AEROLINE 2.948 50,8

LINDY 1.946 50,7BLITZ 3.495 50,6

STEADY 1.374 50,5PRESTIGIO 1.495 50,5

DEXTER 1.647 50,4HARRIE 2.625 50,3BOER 1.684 50,2

BOTAFOGO 5.014 50,2REDENTOR 1.796 50,2

LAMARO 2.524 50,1MERCURIO 2.034 50,1

KINOU 1.337 50,0INTEGRITY 1.265 50,0

AARON 5.713 50,0

O SEME SEXADO É UNHA FERRAMENTA PARA A MELLORA XENÉTICA NA MEDIDA EN QUE PERMITE SELECCIONAR MELLOR AS VACAS DAS QUE QUEREMOS RECRIAR, ASEGURANDO QUE VAN TRAER FEMIA, E DEIXAR AS VACAS DE PEOR NIVEL XENÉTICO PARA O CRUZAMENTO INDUSTRIAL


reprodución38


O seme sexado é un produto diferente do seme con-vencional, de feito, poderiamos establecer tres categorías: o seme convencional, o seme sexado e os embrións. Cada un destes produtos debe ter un tratamento diferenciado, se queremos obter uns bos resultados.

Débese ter en conta que a segregación total dos esper-matozoides portadores de cromosomas Y non é posible coas tecnoloxías actuais, polo que aínda empregando seme sexado existe a posibilidade de obter machos. O seme sexado proporciona arredor dun 85-90 % de femias: nunca pode asegurar o 100 %.

O seme sexado envásase en palletas de 0,25 cc (mini) e a cantidade de seme por palleta é duns 2 millóns de esper-matozoides, cantidade moi inferior ao seme convencional, que vén sendo unhas dez veces superior, duns 20 millóns de espermatozoides por palleta. O seu prezo foise abara-tando co tempo, a medida que as técnicas foron avanzando.

Así, hai quince anos obtíñanse unhas 200 doses de seme sexado a partir de mil doses de seme convencional; isto facía que tivera unha repercusión moi importante no prezo, xa que había que amortizar o custo de tanta cantidade de seme desperdiciado. Na actualidade, as técnicas máis mo-dernas permiten obter 1.000 doses de seme sexado a partir de 1.000 doses de seme convencional, co conseguinte aba-ratamento do seu prezo.

O proceso de separación dos espermatozoides que darán lugar a femias tamén foi mellorando, acurtándose os tem-pos de procesado do seme. Este é o principal factor que in-flúe na súa fertilidade; canto máis tempo dure o proceso de separación, menor fertilidade terá o seme. As melloras nes-te senso tamén foron importantes, pasando de procesar 200 células por hora a unhas 20.000 por hora, o que repercutiu nunha mellora da fertilidade das doses do seme sexado.

O seme sexado é unha ferramenta para a mellora xené-tica das ganderías na medida en que permite seleccionar mellor as vacas das que queremos recriar, asegurando que van traer femia, e deixando as vacas de peor nivel xenético para o cruzamento industrial. Cando nos fai falta repoñer, e as femias nacidas son escasas, non podemos reparar nas das mellores vacas, senón que debemos recriar de todas, botando sempre en falta as fillas dalgunha boa vaca que ten tendencia a traer machos.

Recomendacións de uso do seme sexado• Usalo só en xatas virxes, con bo desenvolvemento corporal.• Utilizalo en celos naturais e claros. Non se recomenda

a inseminación a tempo fixo sen detección de celos con este tipo de seme.

• Extremar o coidado do seme e a técnica de desconxelación.

Técnica de desconxelación (recomendada para todo tipo de seme)1. A desconxelación debe facerse mergullando a palleta

nun termo con auga a 35 °C durante 30-45 segundos.2. Posteriormente secamos a palleta cun papel limpo.3. Colocamos a palleta no aplicador, que debe estar limpo

e non frío, polo que se debe manter protexido no caso de temperaturas ambientais baixas.

4. Posteriormente cortamos a cabeza da palleta e colo-camos a vaíña de protección, quedando listo para o seu uso.

O SEME SEXADO PROPORCIONA ARREDOR DUN 85-90 % DE FEMIAS: NUNCA PODE ASEGURAR O 100 %

Citometría de fluxo

SEME SEXADODende hai anos, as empresas que comercializan seme inten-tan aplicar técnicas que alteren o cociente sexual a favor das fe-mias, principalmente con seme sexado, que contén unha maior porcentaxe de espermatozoides X. A técnica que se emprega é a citometría de fluxo, que consiste nunha separación dos cromoso-mas X dos Y.


GEA Farm Technologiesengineering for a better world

GEA Farm Technologies Ibérica S.LAvda Sant Julià 147, 08403 Granollers, España

Phone: +34 938 717 120 , Fax: +34 938 494 988www.gea.com / www.gea-farmtechnologies.com

Aumente la detección de celos de su rebaño con GEA Farm Technologies.Rescounter II & CowScout son sistemas fiables de detección de celos que le ayudarán a aumentar los índices de preñez de su rebaño. Igualmente ideales para la detección de celos en novillas y en explotaciones que deseen iniciarse en la automatización de la detección de celos sin realizar una gran inversión.

Consulte a su especialista de GEA Farm Technologies, o a su distribuidor más cercano, sobre la opción que mejor se ajuste a sus necesidades.

Sistemas de detección de celos GEA Farm TechnologiesRescounter II & CowScout

ANUNCIO IDENTIF FEBRERO 2014.indd 1 26/02/2014 10:02:58pub_gea.indd 39 10/03/2014 11:30

reprodución40


Un aspecto importante do seme sexado que inflúe no seu manexo é que a manipulación á que se ve sometido induce á súa capacitación, proceso polo que o seme vai “maduran-do” no seu percorrido polo tracto uterino. A capacitación é a fase final do desenvolvemento do espermatozoide, ad-quirindo a habilidade de fecundar o ovocito, e faise posible grazas a entrar en contacto cos diferentes fluídos do tracto uterino. O feito de que o seme sexado teña avanzada a súa “maduración” fai que se obteñan mellores taxas de fertili-dade cando se insemina un pouco máis cerca do momento da ovulación, polo que se debe variar a técnica de insemi-nación respecto do uso do seme convencional. Se ben é un aspecto importante, esta recomendación ten unha aplica-ción práctica limitada debido a que o intervalo entre o celo e a ovulación é moi variable. Dado que o uso de programas hormonais sincroniza a ovulación con maior precisión, po-deríanse obter mellores taxas de fertilidade inseminando con seme sexado en combinación con programas de sin-cronización programada, sempre que os animais presen-ten signos claros de celo. Os animais que non amosen celo evidente despois da sincronización deben inseminarse con seme convencional.

Fertilidade do seme sexadoA fertilidade para o seme sexado é dun 80 % da fertilidade que se consegue con seme convencional. Así, por exemplo, un rabaño cunha taxa de non retorno do 50 % con seme convencional tería uns resultados do 40 % con seme sexado e cifras aínda inferiores no caso de usalo en vacas.

O seme sexado é menos fértil que o convencional debido á manipulación ao que é sometido na selección de esper-matozoides X. As causas desta baixa fertilidade débense ao dano que sofren as membranas do espermatozoide e a unha maior fragmentación do ADN, o que fai que os es-permatozoides sexados teñan unha esperanza de vida máis curta no tracto uterino da vaca.

Recoméndase usar o seme sexado só en xatas virxes

Dispoñibilidade de touros No mercado non é posible atopar seme sexado de todos os touros que se están a comercializar, o que limita as posibi-lidades de elección polo gandeiro.

Cando un touro está nos primeiros postos das listas e ten unha gran demanda, a dispoñibilidade de seme é limitada, polo que a empresa que o comercializa pode non formu-larse facer seme sexado, xa que tería que poñelo a un prezo aínda máis elevado, perdendo mercado.

Por iso, ata non hai moito, a oferta de seme sexado era de touros non actuais e cun valor xenético baixo, dándolle saída ao seme almacenado por esta vía. A propia demanda do mercado e o avance da tecnoloxía, que fai que se perda menos seme no procesado, facilita que cada vez sexa máis frecuente atopar touros punteiros con seme sexado. Unha alternativa que están a usar moitas empresas vendedoras de seme é sexar seme de touros novos con proba xenómica, cunha fiabilidade do seu valor xenético baixa.

Como conclusión, debemos indicar que polo simple feito de ser seme sexado non vale calquera touro para usar no noso rabaño, debendo utilizar só touros realmente mellorantes.

De igual forma que existe moita variabilidade na fer-tilidade con seme convencional, tamén é extrapolable aos touros aos que se lles sexa o seme, debido ao diferente comportamento do seme con respecto aos procesos aos que se ve sometido. Así, atópase unha gran variabilidade na fragmentación do ADN entre o seme de diferentes touros, o que explica as diferenzas de fertilidade do seme sexado duns touros a outros.

A FERTILIDADE PARA O SEME SEXADO É DUN 80 % DA FERTILIDADE QUE SE CONSEGUE CON SEME CONVENCIONAL


11796 hijas en USA+7.4 Vida Productiva+2.9 FertilidadExcelente Tipo y Ubres

Nº 5 del ICOAltísimas Producciones

*Super

*Lazarith

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46 www.criespana.com

pub_cri.indd 41 12/03/2014 00:57

sanidade42


A incidencia de alteracións reprodutivas no gando bovino está a incrementarse

nos últimos anos. Isto agrávase debido a unha maior énfase na selección e cría

de animais con obxecto de obter maior produción láctea, que compromete o

ámbito da reprodución.

Os principais problemas reprodutivos nas ganderías de vacún leiteiro son a infertilidade e os abortos, sendo cau-sados por diferentes axentes físicos (traumatismos), quí-micos (intoxicacións alimentarias), ambientais (deficiente manexo, alimentación inadecuada etc.), relacionados coas características individuais das vacas (causas xenéticas e hormonais) e biolóxicos (microorganismos patóxenos). Por iso, é necesario un enfoque multifacético para entender a correlación de varios factores co rendemento reprodutivo. De todos estes axentes, os infecto-contaxiosos, coma bac-terias, virus, protozoos, clamidias e fungos, son unha causa significativa de alteracións reprodutivas e teñen unha ele-vada prioridade para as explotacións bovinas.

Eduardo Yus1, Mª Luisa Sanjuán1, Fº Javier Diéguez1, 2

1 Unidade de Epidemioloxía e Sanidade Animal (Facultade de Veterinaria), Instituto de Investigación e Análises Alimentarias, USC 2 Departamento de Anatomía e Produción Animal, Facultade de Veterinaria, USC

ABORDAXE DOS PROCESOS REPRODUTIVOS DE ORIXE INFECCIOSA EN EXPLOTACIÓNS DE BOVINO LEITEIRO

AFRIGA107_sanidade_infeccions.indd 42 11/03/2014 22:26

sanidade 43


A información básica a recoller polo persoal encargado da explotación, que deberá proporcionarlla ao veterinario para enviala ao laboratorio de diagnóstico acompañando ás mostras, e que pode axudar a identificar axentes causais potenciais e a excluír outros, é a seguinte:

- Estimación da taxa de abortos (número de abortos/número de vacas) xestantes anteriormente e na actualidade dentro do rabaño

- Duración dos problemas de abortos- Fase de xestación na que se produce con máis frecuen-

cia o aborto- Abortos frescos ou autolíticos (putrefactos)- Abortos en xovencas de primeiro parto, en vacas adul-

tas ou en ambas as dúas- Se existe retención placentaria ou non- Se os animais que abortan mostran outros síntomas de

enfermidade- Se se usa inseminación artificial ou monta natural- Historial de vacinacións aplicadas na explotación

Os principais axentes infecto-contaxiosos que causan infertilidade en sementais e poden transmitirse a través do seme son estes: virus da rinotraqueíte infecciosa bovina (IBR), da diarrea vírica bovina (BVD) ou da lingua azul; bacterias dos xéneros Campylobacter, Leptospira e Cha-mydophila; Coxiella burnetii (causante da febre Q) e Tritri-chomonas foetus (causante da tricomoníase).

Segundo o axente patóxeno causante do proceso, as al-teracións reprodutivas, especialmente os abortos, poden ter diversos tipos de presentación:

- Presentación enzoótica ou epizoótica: número de abor-tos regular ou cun aumento significativo nun tempo deter-minado (semanas ou meses), respectivamente; sobre todo, causados polo virus da IBR e da BVD, bacterias dos xéne-ros Leptospira ou Campylobacter e parasitos coma Neospora caninum ou Tritrichomonas foetus.

- Presentación esporádica: moi baixo número de abortos nun tempo determinado, causados por bacterias do xénero Listeria, Arcanobacter, Salmonella ou fungos coma Aspergi-llus etc.

As mostras idóneas para enviar ao laboratorio de diag-nóstico serán o feto abortado intacto, a placenta e as mos-tras de soro sanguíneo e ouriños da femia que abortou, e, cando sexa posible, as mostras de diferentes órganos de varios abortos. Se o feto enteiro non pode ser enviado, as mostras a tomar inclúen pulmón, fígado, riles, líquido torácico e abdominal do feto e placenta, tanto fixados en formalina coma en fresco e refrixerados. A placenta é unha mostra crítica no diagnóstico dalgúns abortos bacterianos e micóticos, xa que é o tecido primeiramente afectado.

Unha estimación da fase de xestación na que se produce a morte fetal pode determinarse en base aos datos reflec-tidos na táboa 1. Doutra banda, nos abortos bovinos son raras as lesións específicas de cada axente causal e, ademais, poden estar enmascaradas pola autólise.

AS MOSTRAS IDÓNEAS PARA ENVIAR AO LABORATORIO DE DIAGNÓSTICO SERÁN O FETO ABORTADO INTACTO, A PLACENTA E AS MOSTRAS DE SORO SANGUÍNEO E OURIÑOS DA FEMIA QUE ABORTOU, E, CANDO SEXA POSIBLE, AS MOSTRAS DE DIFERENTES ÓRGANOS DE VARIOS ABORTOS

Táboa 1. Parámetros para unha determinación aproximada da fase da xestación na que se produce a morte fetal

Idade fetal (meses) Tamaño aproximado comparativo

Lonxitude coroa-grupa (cm)

2 Rato 2,2

3 Rata 14,4

4 Gatiño 26,6

5 Gato 38,8

6 Can Beagle 50,1

≥7 Diferenzas segundo raza -

Aplicar a fórmula: fase de xestación (días) = 54,6 + 2,46 x (lonxitude coroa-grupa en cm)

Táboa 2. Características diferenciais de distintos procesos que cursan con abortos

Enfermidade Fase de xestación do aborto

Estado do feto

Síntomas en vaca

IBR 4º-8º mes Fresco, autolíticoRespiratorios, vulvovaxinite

BVD 45-175 díasFresco, autolítico,

momificado-

Lingua azul <100 días Fresco -

Enf. de Schmallenberg 1º trimestre Fresco -

Febre Q - - Endometrite

Inf. por Chamydophila 6º-8º mes Fresco Endometrite

Listeriose 3º trimestre AutolíticoRetención

placentaria, endometrite

Salmonelose 2ª metade AutolíticoRetención

placentaria

Abortos por bacterias Final FrescoRetención

placentaria

Leptospirose 4º mes-final Autolítico, momificado -

Campilobacteriose 4º-7º mes Fresco Piómetra

Inf. por U. Diversum 3º trimestre Fresco Vulvovaxinite

Aborto micótico 6º-8º mes FrescoRetención

placentaria

Neosporose 4º-6º mes Autolítico -

Tricomoníase 2º mes-final Fresco Piómetra

Ao analizar casos de alteracións reprodutivas en explota-cións de gando vacún leiteiro, algúns aspectos diferencia-dores poden orientar ao diagnóstico presuntivo (táboa 2), aínda que sempre debe ser ratificado, ou descartado, polo diagnóstico de laboratorio. A continuación indicamos os principais datos que poden servir para esa finalidade:

RINOTRAQUEÍTE INFECCIOSA BOVINA (IBR)A transmisión do virus causante da IBR ocorre a través da vía respiratoria entre animais da mesma explotación ou de granxas veciñas, por inseminación artificial ou monta natural, a partir de seme contaminado ou por vía transpla-centaria de nai infectada ao feto.


sanidade44


En condicións de campo, os abortos prodúcense xeralmente na segunda metade de xestación, principalmente desde os 4 aos 8 meses, xa que a maioría deles se produce semanas des-pois da infección da femia (15-64 días), aínda que pode haber morte embrionaria temperá; os fetos poden presentarse auto-líticos con líquido avermellado nas cavidades corporais.

As vacas poden presentar diversos signos clínicos de en-fermidade, coma procesos respiratorios, conxuntivite, vul-vovaxinite pustulosa etc.

DIARREA VÍRICA BOVINA (BVD)O virus da BVD transmítese por vía transplacentaria ou a través da inhalación ou inxestión de material contaminado con secrecións infectadas.

A infección fetal polo virus causante da BVD pode dar lugar a resultados diversos dependendo da fase da xesta-ción na que se produce:

- As infeccións no primeiro trimestre causan infertilida-de, morte embrionaria e reabsorción fetal.

- Infeccións entre os 45-175 días de xestación poden ocasionar abortos e momificación (consistencia dura por reabsorción de líquidos fetais e tonalidade escura), tal como se aprecia na figura 1.

Figura 1. Feto abortado momificado por unha infección polo virus da BVD

- As infeccións con virus non citopático desde os 70 aos 150 días de xestación poden dar lugar ao nacemento de xatos infectados persistentemente o resto da súa vida.

- As infeccións a metade de xestación (aproximadamen-te aos 100-150 días) poden ocasionar o nacemento de xa-tos a termo con anormalidades conxénitas.

- Infeccións fetais despois dos 4 meses de xestación a miúdo resultan en infeccións fetais transitorias, co desen-volvemento dunha resposta inmunofetal e a eliminación do virus; no entanto, os abortos poden producirse durante as infeccións ao final da xestación.

Os fetos poden ser frescos ou autolíticos, así como pro-ducirse momificación destes. En ocasións, os fetos aborta-dos son de pequeno tamaño para a fase de xestación.

Xeralmente non se observan signos clínicos no rabaño con perdas fetais polo virus da BVD e os abortos ocorren aos poucos días ou varias semanas despois da infección maternal.

LINGUA AZULO virus da lingua azul é transmitido por picadura de mosquitos principalmente do xénero Culicoides (de tama-ño máis pequeno dos que normalmente se observan nas granxas), polo que é na época tépeda ou cálida coa presen-za dos insectos cando aparecen os casos da enfermidade.

Os fetos infectados durante os primeiros 100 días de xestación reabsórbense, ou prodúcense abortos, mentres que entre os 75-100 días tamén poden resultar en morti-natos, nacemento de xatos débiles ou con anormalidades conxénitas. As infeccións despois dos 150 días de xestación non adoitan ter efecto negativo para o feto.

ENFERMIDADE DE SCHMALLENBERGDe forma similar á anterior, o axente vírico causante des-te proceso tamén se transmite a través de picaduras de mosquitos Culicoides. Os numerosos casos confirmados de enfermidade de Schmallenberg asociáronse á ausencia de signos ou á presenza de cadros clínicos inespecíficos no gando bovino adulto e a fallo reprodutivo infrecuente, con presenza de abortos e neonatos con malformacións conxé-nitas.

De forma similar ao virus Akabane, os fetos infectados no primeiro trimestre poderían morrer ao pouco tempo de nacer ou presentar danos no nervio óptico, e alteracións motoras e sensoriais, mentres que a infección durante o segundo trimestre pode dar lugar a cabaleiro (estado de contracción dos músculos cervicais que producen torce-dura do pescozo), escoliose (desviación lateral da columna vertebral), artrogripose (flexión persistente dunha articula-ción) e cifose (curvatura anormal con prominencia dorsal da columna vertebral); ver figuras 2 e 3.

Figuras 2 e 3. Xato mortinato e neonato con artrogripose e cifose (imaxes cedidas por Hoffmann e cols., 2012)

FEBRE QAs formas de transmisión de Coxiella burnetii, axente cau-sante da febre Q, poden ser por mordedura de carrachas infectadas ou a través do aire contaminado polo axente en ambientes moi contaminados. En gando vacún, o proceso acostuma a presentar un curso subclínico e os abortos son infrecuentes, aínda que pode causar infertilidade, endome-trite e baixo peso ao nacemento.


El seguro de los que están más seguros

pub_adial_JPEG.indd 45 15/03/2014 00:28

sanidade46


INFECCIÓNS POR DIFERENTES ESPECIES DE CHAMYDOPHILAA transmisión de Chamydophila abortus prodúcese pola inxestión ou inhalación de feces, ouriños, placenta e exsu-dados nasais, oculares ou uterinos contaminados, e a infec-ción pode ocasionar abortos (6º-8º mes de xestación) ou o nacemento de xatos débiles xunto con endometrite.

LISTERIOSE BOVINAA principal forma de contaxio é por inxestión de ensilados contaminados por Listeria monocytogenes ou Listeria ivano-vii a partir de descargas uterinas, placenta, fetos ou feces de animais infectados ou outras formas; cando o ensilado está mal conservado e se eleva o seu pH pódense dar as condicións favorables para a multiplicación neles da bac-teria (figura 4).

Figuras 4 e 5. Alimentos contaminados por listerias ou por fungos

A proporción de abortos causados por estas bacterias é

baixa e xeralmente de presentación esporádica. Os fetos son normalmente abortados no terceiro trimestre e a miú-do autolíticos, producíndose retención placentaria e endo-metrite; por iso as vacas mostran febre e perda de peso.

A infección asóciase á inxestión de ensilado mal fermen-tado e contaminado pola bacteria. Aínda que en animais adultos a listeriose pode ocasionar síntomas nerviosos por encefalite, raramente se asocian con aborto, malia que po-den observarse febre e anorexia debido á metrite.

SALMONELOSE BOVINAA infección normalmente ten orixe no tracto intestinal, ao inxerir alimentos ou auga contaminados, e a través do san-gue chega ao útero xestante. Os abortos atribuídos a dife-rentes especies de Salmonella non son comúns e xeralmente son de presentación esporádica, aínda que poden ocasionar brotes enzoóticos ou epizoóticos. Os abortos adoitan darse na segunda metade de xestación, estando autolíticos e en-fisematosos, e a placenta é retida. Normalmente a vaca que aborta non mostra outros signos de enfermidade.

ABORTOS ESPORÁDICOS ASOCIADOS A INFECCIÓNS BACTERIANAS OPORTUNISTASExisten numerosas bacterias que forman parte da micro-flora normal do ambiente das explotacións gandeiras e que en animais con defensas diminuídas por vía hematóxena poden alcanzar a unión placenta-feto, provocando infec-cións oportunistas de placenta e feto e ocasionando abor-tos, habitualmente de presentación esporádica e ao final de xestación. Entre as bacterias destacan Arcanobacterium pyogenes e diversas especies de Bacillus, Escherichia coli, Histophilus somni, Pasteurella, Pseudomonas, Serratia, Sta-phylococcus, Streptococcus etc. Non adoitan observarse signos específicos nas femias abortadas, aínda que a placenta pode ser retida.

LEPTOSPIROSE BOVINAA transmisión da bacteria causante do proceso é por con-tacto con ouriños, leite ou fluídos placentarios contamina-dos, por vía venérea ou transplacentaria, ou por ambientes contaminados (auga de bebida, pastos con augas estanca-das) con ouriños infectados de roedores silvestres. A lep-tospirose é probablemente unha causa de abortos no gando bovino infravalorada e pode relacionarse coa infección por diversos serovares de Leptospira interrogans, especialmente Leptospira hardjo. O aborto é unha manifestación do curso crónico da enfermidade e frecuentemente non se observan outros signos clínicos no rabaño infectado. Segundo o se-rovar implicado, os abortos poden producirse desde os 4 meses de xestación a termo ou no último trimestre da xes-tación, estando normalmente autolíticos e ocasionalmente momificados.

CAMPILOBACTERIOSE XENITAL BOVINAO axente causante da enfermidade transmítese principal-mente por vía venérea (monta natural) entre macho infec-tado e vacas sensibles ou en sentido inverso. Con menos frecuencia pódese contaxiar por contacto con camas ou instrumentos contaminados, especialmente de uso xenital en femias.

As infeccións por diferentes especies de Campylobacter son causa de abortos esporádicos por transmisión venérea e ás veces por infeccións hematóxenas das vacas a partir do tracto dixestivo. Acostuman causar morte embrionaria temperá con abortos ocasionais entre o 4º-7º mes de xes-tación.


pub_nual.indd 47 18/03/2014 19:05

sanidade48


INFECCIÓNS POR UREAPLASMA DIVERSUM (U. DIVERSUM)Esta bacteria forma parte do microbismo normal do apare-llo reprodutor e respiratorio do gando vacún, aínda que ás veces pode ocasionar abortos no último terzo da xestación, mortinatos e o nacemento de xatos débiles, así como vul-vite granular en femias con defensas inmunitarias dimi-nuídas. Os fetos abortados son xeralmente frescos e non se produce retención placentaria.

ABORTO MICÓTICOO aborto micótico é ocasionado por acumulación de diver-sos fungos saprófitos no ambiente ou nos alimentos (figura 5), especialmente no inverno. As especies máis implicadas son Aspergillus fumigatus e diversas especies de Mucor, Rhi-zopus etc. A presenza de danos no tracto respiratorio ou dixestivo da femia pode ocasionar a entrada do fungo no torrente sanguíneo e a chegada ao útero xestante. O aborto ocorre entre os 6 e 8 meses de xestación. A autólise fetal é mínima e nunha minoría dos fetos afectados obsérvanse placas circunscritas na pel que poden ser consideradas es-pecíficas destes axentes patóxenos (figura 6).

Figura 6. Placas circunscritas na pel dun feto

Son raros os signos clínicos na femia, con excepción da retención placentaria e placentite.

NEOSPOROSE BOVINAA vaca inxire formas esporuladas do protozoo en alimento, auga ou chan contaminados con feces de cans infectados, que se transforman en formas infectivas que a través da placenta infectan o feto.

A presenza de abortos enzoóticos ou epizoóticos relacio-náronse con infeccións crónicas por Neospora caninum en vacas, que pode ser transmitida por vía transplacentaria ao feto durante a xestación, sen existir outros signos de enfer-midade nas femias que abortan. As vacas infectadas poden abortar repetidamente.

Os abortos poden ocorrer tanto en xovencas de primeiro parto coma en vacas adultas desde os 3 meses de xestación, aínda que a maioría se produce no segundo trimestre (4-6 meses) de xestación e están autolíticos.

TRICOMONÍASE BOVINAA tricomoníase é unha enfermidade venérea causada por Tritrichomonas foetus e asociada principalmente con perda embrionaria precoz ou abortos na primeira metade da xes-tación, aínda que poden ocorrer abortos esporádicos desde os 2 meses ata o final de xestación. Algunhas vacas desen-volven piómetra despois da monta natural.

CONCLUSIÓNSPor último, cómpre indicar que os resultados do laborato-rio obtidos a partir dos abortos ou mostras enviadas de-ben ser interpretados polo veterinario para determinar se proporcionan unha resposta suficiente aos problemas do rabaño. En ocasións, os fetos abortados poden presentar infeccións accidentais ou ter infeccións múltiples, ou o feto enviado non ser representativo do proceso.

Os fallos en detectar unha causa infecciosa poden de-berse a unha interpretación correcta nos casos en que existen alteracións xenéticas, hormonais, metabólicas ou outros factores responsables que son a miúdo difíciles ou imposibles de confirmar no laboratorio. Por iso, a caren-cia de achados relevantes en diferentes abortos enviados ou noutro tipo de mostras a partir dun rabaño pode ser usada como evidencia para analizar outros factores non in-fecciosos. Non obstante, hai casos (ata un 25%) onde non se logra detectar o axente infeccioso causante do proceso en diversos abortos e mostras enviadas, aínda tratándose procesos de etioloxía infecciosa.

OS RESULTADOS DO LABORATORIO OBTIDOS A PARTIR DOS ABORTOS OU MOSTRAS ENVIADAS DEBEN SER INTERPRETADOS POLO VETERINARIO PARA DETERMINAR SE PROPORCIONAN UNHA RESPOSTA SUFICIENTE AOS PROBLEMAS DO RABAÑO


900125 171MASTITIS LÍNEA DIRECTA

HORARIO ABIERTO de Lunes a Viernes

pone a su disposición un

servicio telefónico gratuito

de segunda opinión en calidad de leche.

abcd

¡sabemos lo que le PreocuPa!

¿Últimamente está teniendo muchos casos de mamitis que le quitan el sueño y ya no sabe

a quién preguntar para solucionarlo?

¿Sabe cuál es el mejor programa de secado para su explotación?

¿Ha tenido problemas con la máquina de ordeño y se ha disparado el RCS?

¿Quiere saber si un alto RCS se debe a un desequilibrio en la ración?

los consejos de

Juan Echeverría

Mejore la rentabilidad de su explotación con

EFECTO POST-ANTIBIÓTICO

Para más información visita www.solomamitis.com

Siempre a mano

Sección de información técnica ofrecida por

Se denomina EFECTO POST-ANTIBIÓTICO (PAE) a la capa-cidad de determinados antibióticos de impedir la multiplicación de bacterias sensibles durante un tiempo, después de que és-tas hayan estado expuestas al antibiótico. En consecuencia, el efecto de los antibióticos dotados con esta característica se prolonga por un tiempo, aún cuando su concentración sea inferior a la CMI establecida.

Parece que el efecto PAE es más acusado para aquellos antibióticos que actúan inhibiendo la síntesis de proteínas, kanamicina, que los que actúan sobre la formación de la pa-red, cefalexina, aunque para estos últimos también está descrito.

El efecto PAE in vivo puede estar afectado por varios factores: tamaño del inóculo, pH, tiempo de exposición, concentración previa del antibiótico. Este efecto es superior en el caso de combinación de antibióticos, como es el caso de Ubrolexin®, siempre y cuando el PAE se dé en los antibióticos por separado.

No se conoce con exactitud el mecanismo por el cual se produ-ce, se postula para algunos macrólidos (eritromicina), fenicoles (florfenicol), tetraciclinas (oxitetraciclina) o aminoglucósidos (ka-namicina), podría reflejar el tiempo requerido para que el fár-maco se libere de su unión al ribosoma y difunda al espacio extracelular. Para los beta-lactámicos (cefalosporinas como la cefalexina) que se unen a proteínas, de las cuales muchas son enzimas que intervienen en la síntesis de la pared, el PAE podría reflejar el tiempo requerido para sintetizar nuevas enzimas.

106

105

104

103

102

Nº bateriasviables / ml

Tiempo

Crecimientobacteriano

Efectopost-antibiótico

(PAE)

Tratamientoantibiótico

Retirada delantibiótico

pub_boehringer.indd 49 18/03/2014 19:06


manexo50

DEFINICIÓN DE BENESTAR ANIMAL: AS CINCO LIBERDADESO concepto de benestar animal inclúe tres elementos: o funcionamento adecuado do organismo (o que, entre outras cousas, supón que os animais estean sans e ben ali-mentados), o estado emocional do animal (incluída a au-sencia de emocións negativas tales como a dor e o medo crónico) e a posibilidade de expresar algunhas condutas normais propias da especie (Fraser e col., 1997) [Figura 1]. Estes tres principios non son necesariamente contradi-torios, senón que en moitas ocasións son complementarios (Mendl, 2001).

Un dos obxectivos do proxecto Welfare Quality foi poñer a punto un sistema de valoración do benestar animal que fose aceptado pola Unión Europea. Neste artigo presentamos as diferentes medidas propostas neste proxecto para a avaliación do benestar das vacas de leite na granxa. Estas medidas organízanse dentro dos catro principios de benestar animal: boa alimentación, bo aloxamento, boa saúde e comportamento axeitado.

Figura 1. o concepto de benestar inclúe tres elementos complementarios (baseado en Fraser e col. 1997)

Unha conduta de repouso adecuada mellora a produción de leite

Funcionamentobiolóxico Emocións

Comportamento

Eva Mainau, Déborah Temple, Xavier [email protected] Investigadores do Servizo de Nutrición e Benestar Animal (SNIBA) Facultade de Veterinaria da Universidade Autónoma de Barcelona (UAB)

O BENESTAR ANIMAL NO VACÚN DE LEITE: RESUMO DO PROTOCOLO WELFARE QUALITY

afriga109_confort.indd 50 11/03/2014 22:29


manexo 51

Os tres principios aparecen recollidos en varias defini-cións “oficiais” de benestar animal. Así, por exemplo, a Or-ganización Mundial da Saúde Animal considera que un animal se atopa nun estado satisfactorio de benestar cando está san, cómodo e ben alimentado, pode expresar o seu comportamento innato e non sofre dor, medo ou distrés (WOAH, 2008).

De acordo co denominado principio das cinco liberda-des, o benestar dun animal queda garantido cando se cum-pren os seguintes cinco requisitos (FAWC, 1992; 1993):• O animal non ten sede, fame nin malnutrición, porque

ten acceso a auga para beber e subminístraselle unha dieta adecuada ás súas necesidades.

• O animal non sofre tensión física nin térmica, porque se lle proporciona un ambiente axeitado, que inclúe re-fuxio fronte ás inclemencias climáticas e unha área de descanso cómoda.

• O animal non experimenta dor, lesións nin enfermidades, grazas a unha prevención adecuada e/ou a un diagnós-tico e tratamento rápidos.

• O animal é capaz de mostrar a maioría dos seus patróns normais de conduta, porque se lle proporcionan o espa-zo necesario e as instalacións apropiadas, e alóxase en compañía doutros individuos da súa especie.

• O animal non sofre medo nin distrés, porque se garanten as condicións necesarias para evitar o sufrimento mental.

T 985 985 827 [email protected]

bekina® botas pu PU

un LuJo XtRa paRa Los piesCada día sus pies aguantan mucho. Desde hoy, cuenta con las botas de seguridad Bekina® en poliuretano para trabajar en condiciones seguras y cómodas.

Terminadas las piernas pesadas y cansadas

Pies calientes garantizados

Duradero

MÁS CONFORTABLESHorma más ancha

MÁS SEGURASPuntera más alta

MÁS ANTIDESLIZANTESMejor agarre (SRC aprobadas!)

DAN UN PASO ENERGÉTICOExtra ligeras

HORMA PERFECTAMateria flexible con toque suave

MEJOR AGARREMás antideslizantes (SRC aprobadas!)

T 942521098 [email protected]

www.bekina.bewww.facebook.com/bekinaboots

O principio das cinco liberdades constitúe unha aproxi-mación práctica moi útil ao estudo do benestar e especial-mente á súa valoración nas explotacións gandeiras e tamén durante o transporte e o sacrificio dos animais de granxa. Ademais, este principio constituíu a base de moitas das leis de protección dos animais na Unión Europea e noutras partes do mundo. A pesar da súa indubidable utilidade, o principio das cinco liberdades presenta dous problemas. En primeiro lugar, en ocasións resulta excesivamente xené-rico e, en segundo lugar, algunhas destas cinco liberdades superpóñense. Como resposta a estas limitacións propuxé-ronse aproximacións lixeiramente diferentes, aínda que baseadas nos mesmos conceptos. En particular, debe terse en conta a proposta de valoración do benestar animal do proxecto Welfare Quality.

UNHA EXPLOTACIÓN PRESENTA UN PROBLEMA NO CONFORT DURANTE O DESCANSO CANDO A MEDIA DE AVALIAR UN MÍNIMO DE SEIS VACAS NA CONDUTA DE TOMBARSE É SUPERIOR A SEIS SEGUNDOS



manexo52

Welfare Quality é un proxecto de investigación da Unión Europea que se iniciou en maio de 2004 e tivo unha du-ración de cinco anos. Nel participaron máis de 40 institu-cións científicas de 15 países distintos. Un dos obxectivos do proxecto foi poñer a punto un sistema de valoración do benestar animal que fose aceptado pola Unión Eu-ropea. Cabe destacar que os protocolos Welfare Quality inclúen maioritariamente medidas baseadas directamente nos animais, a diferenza doutros protocolos que inclúen sobre todo medidas baseadas no ambiente. Deseñáronse e validáronse un total de 10 protocolos: tres en porcino (en-gorde, porcas e matadoiro), tres en avicultura (poñedeiras, broilers e matadoiro) e catro en vacún (mamóns, engorde, vaca de leite e matadoiro).

PROTOCOLOS WELFARE QUALITY PARA O VACÚN DE LEITEDe acordo cos protocolos Welfare Quality, a valoración do benestar animal debe ter en conta catro aspectos: • Aliméntaseaosanimaisdeformacorrecta?• Alóxaseaosanimaisdemaneiraadecuada?• Éaxeitadooestadosanitariodosanimais?• Reflicteocomportamentodosanimaisunestadoemo-

cionalapropiado?Este último aspecto pode ser o máis novo e controver-

tido. Dunha forma moi sinxela, fai referencia ao feito de que os animais non deberían experimentar medo, dor, frus-tración ou calquera outro estado emocional negativo, polo menos de forma crónica ou moi intensa.

Estas catro preguntas son o punto de partida dun conxunto de 12 criterios nos que debería basearse calquera sistema de valoración do benestar. Cada criterio é valorado por polo menos un parámetro baseado preferentemente no animal (táboa 1).

Acontinuaciónpresentamosunbreveresumodasdife-rentes medidas propostas no protocolo Welfare Quality para a avaliación do benestar das vacas de leite na granxa. Asmedidasorganízansedentrodoscatroprincipiosdebe-nestar animal. Pódese atopar información máis detallada

sobre as diferentes medidas e a súa metodoloxía de avalia-ción na páxina web www.welfarequalitynetwork.net.

1. Boa alimentaciónEste principio inclúe a ausencia prolongada de fame e sede. Para o primeiro criterio, avalíase a condición corporal dos animais mediante a inspección visual. Téñense en conta especificamente tres zonas do animal: a cavidade ao redor do nacemento da cola, a zona do lombo (depresión entre a columna e a cadeira) e as vértebras (apófises transversas). Ademais,taménéavaliadooestadoxeraldoanimal(baseda cola, cadeira, columna e costelas).

Para o segundo criterio considérase o número de bebe-doiros dispoñibles, a súa limpeza e o funcionamento. Asrecomendacións mínimas de dispoñibilidade de bebedoiros fíxase nun punto de auga cada 10 vacas lactantes ou seis cen-tímetros lineais de bebedoiro por vaca. Un bebedoiro consi-dérasequeestáafuncionarcorrectamentecandooseufluxode auga é adecuado (mínimo 20 l/min en bebedoiros lineais ou 10 l/min no caso de cazoletas). Para considerarse o sufi-cientemente limpos, a auga e mais o bebedoiro non deben ter feces, mofo nin alimento podre.

Principios Criterios Parámetros

Boa alimentaciónAusencia de fame prolongada Condición corporal

Ausencia de sede prolongada Subministración de auga

Bo aloxamentoConfort durante o descanso

Tempo necesario para tombarse, colisión co equipamento ao deitarse, animais tombados total ou parcialmente fóra da zona

de descanso, sucidade dos animais

Confort térmico Ata o momento, non validado

Facilidade de movemento Presenza de animais atados, acceso ao exterior ou pastos

Boa saúde

Ausencia de lesións Coxeiras, alteración do tegumento

Ausencia de enfermidadesTose, dificultade respiratoria, descarga nasal, descarga

ocular, diarrea, descarga vulvar, reconto de células somáticas, mortalidade, distocia, vacas caídas

Ausencia de dor causada por prácticas de manexo Descornado/desmochado, corte de cola

Comportamento adecuado

Expresión do comportamento social Comportamentos agonistas

Expresión doutros comportamentos Acceso a pastos

Boa relación humano-animal Distancia de fuxida

Estado emocional positivo Valoración do comportamento cualitativo

*Amósanseenvermelloasúnicasmedidasbaseadasnaobservacióndasinstalaciónsounosrexistrosdaexplotación

Táboa 1. Principios, criterios e medidas para avaliar o benestar animal do vacún de leite na granxa segundo os protocolos Welfare Quality

OS ANIMAIS NON DEBERÍAN EXPERIMENTAR MEDO, DOR, FRUSTRACIÓN OU CALQUERA OUTRO ESTADO EMOCIONAL NEGATIVO, POLO MENOS DE FORMA CRÓNICA OU MOI INTENSA



manexo54

2. Bo aloxamentoNeste principio téñense en conta tres criterios. O primeiro deles é o confort durante o descanso. É coñecido que a conduta de repouso da vaca é unha das condutas impor-tantes para a especie. As vacas dedican unha porcentaxe moi elevada do seu tempo a descansar deitadas. Se o tempo dedicado á conduta de repouso diminúe, a incidencia de coxeiras aumenta. Ademais, a irrigación da glándula ma-maria é mellor cando a vaca está tombada que cando está de pé; por tanto, unha conduta de repouso adecuada me-llora a produción de leite. Segundo os protocolos Welfare Quality, os indicadores baseados no animal que nos dan unha idea do confort das vacas na zona de descanso son o tempo necesario para tombarse, a colisión co equipamen-to ao tombarse, a presenza de animais tombados total ou parcialmente fóra da zona de descanso e a sucidade dos animais.

A secuencia de tombarse empeza cando unha das articu-lacións do carpo se dobra e descende (antes de contactar co chan) e finaliza cando a parte traseira do animal descende completamente e este pon cara a adiante a pata inicialmen-te situada por baixo do corpo, ou se observa que recoloca o ombro coa finalidade de apoiar o peso do corpo. Segundo a bibliografía (Forkman e Keeling, 2009), as vacas leiteiras aloxadas en cama quente tardan uns 4,15 ± 1,00 segundos en tombarse, mentres que se están aloxadas en cubículos ou atadas tardan 5,45 ± 2,28 e 6,05 ± 6,08 segundos, res-pectivamente.

En xeral, considérase que unha explotación presenta un problema no confort durante o descanso cando a media de avaliar un mínimo de seis vacas na conduta de tombarse é superior a seis segundos e cando máis dun 20 % de animais está deitado total ou parcialmente fóra da zona de descan-so e/ou máis do 20 % choca co equipamento (cubículos) mentres se está deitando (figura 2).

Figura 2. Animal observado totalmente fóra da zona de descanso

Cabe considerar que, de forma complementaria aos in-dicadores baseados no animal, os indicadores baseados no ambiente ou nas instalacións teñen un papel importante na determinación de cales poden ser as causas ou os factores de risco dun inadecuado confort. En explotacións con cu-bículos, demostrouse que existe unha relación inversa entre o tempo medio que as vacas están de pé desprazándose e o número de cubículos en relación ao número de vacas. Así pois, neste tipo de explotacións recoméndase polo menos un cubículo por vaca. Nos sistemas de estabulación libre sen cubículo recoméndase un espazo libre por vaca de 6-7 m2, aínda que probablemente sería recomendable chegar ata 10 m2. En consecuencia, o deseño das instalacións (es-pecialmente dos cubículos) é un punto clave a considerar en termos de benestar animal.

Finalmente, a presenza de feces no corpo indica que os animais descansan sobre unha zona sucia, polo que o seu confort durante este período tamén se ve prexudicado. A presenza de feces no corpo é avaliada tendo en conta tres zonas do animal: o traseiro superior (incluíndo a cola), o traseiro inferior (incluíndo a bestra) e o ubre (incluíndo os tetos).

O segundo criterio é o confort térmico, pero, ata o mo-mento, en vacas de leite non se validou ningún parámetro o suficientemente válido, repetible e fiable para ser incor-porado nos protocolos Welfare Quality.

O terceiro criterio é a facilidade de movemento e mídese a partir da presenza de animais atados e da posibilidade de acceder a un espazo exterior ou ao pasto.

A PRESENZA DE FECES NO CORPO INDICA QUE OS ANIMAIS DESCANSAN SOBRE UNHA ZONA SUCIA, POLO QUE O SEU CONFORT DURANTE ESTE PERÍODO TAMÉN SE VE PREXUDICADO


pub_nanta.indd 55 11/03/2014 22:31


manexo56

gundo) cara a ela co brazo formando un ángulo de 45⁰ co chan e coa palma da man cara a abaixo; non debe mirarse directamente aos ollos da vaca. Debe rexistrarse a distancia entre a punta dos dedos da man e o morro da vaca cando esta fai o primeiro movemento de fuxida. O ideal é que a media da devandita distancia sexa inferior aos 50 cm; nal-gunhas explotacións nas que a relación humano-animal é moi boa, a maioría das vacas deixa tocarse (figura 4).

Por último, o cuarto criterio avalía o estado emocional dos animais mediante un test de comportamento cuali-tativo en diferentes puntos da granxa. Este test pretende recoller información de como se comportan os animais e interactúan entre eles e coa contorna.

3. Boa saúdeO primeiro criterio deste principio refírese á ausencia de lesións, ben por zonas sen pelo, inflamacións ou feridas en calquera parte do corpo producidas por pelexas ou golpes (figura 3), ben por coxeiras.

O segundo criterio é a ausencia de enfermidades. Ava-líanse animais con problemas respiratorios (tose, dificulta-de respiratoria, descarga nasal, descarga ocular), dixestivos (diarrea) e reprodutivos (distocia, reconto de células somá-ticas, descarga vulvar).

O terceiro criterio é a ausencia de dor inducida por prác-ticas de manexo. O descornado ou desmochado é unha práctica relativamente rutineira porque os animais sen cornos son máis fáciles de manexar e diminúe o risco de lesións entre os animais e cara ás persoas. Segundo o Códi-go Europeo de Recomendacións para o Benestar en vacún, aconséllase realizar o descornado por cauterización (ferro quente) antes dos dous meses de vida e usar anestesia e analxesia. No caso do corte de cola, é unha práctica que non presenta ningunha xustificación científica e que causa dor aguda e crónica nos animais (Sutherland e Tucker, 2011).

4. Comportamento axeitadoO primeiro criterio a considerar é a expresión do com-portamento social. Para a súa avaliación, realízanse obser-vacións repetidas dos animais e anótase a frecuencia dos comportamentos agonistas tales como pelexas, despraza-mentos ou cabezazos.

Para a expresión doutros comportamentos, anótase se os animais teñen ou non acceso aos pastos.

O terceiro criterio é a relación home-animal. A actitude das persoas responsables do coidado dos animais determi-na en boa medida que o gando teña máis ou menos medo das persoas e, á súa vez, o medo afecta á produción de leite e ten tamén efectos negativos moi pronunciados sobre o benestar dos animais.

O medo desencadea unha serie de cambios de compor-tamento –principalmente conduta de fuxida– e fisiolóxi-cos. De forma xeral, os cambios fisiolóxicos asociados ao medo son os mesmos que constitúen a resposta de tensión. Os protocolos Welfare Quality valoran a relación huma-no-animal mediante a denominada “distancia de fuxida”. As observacións debe realizalas unha persoa que non inte-raccione habitualmente coas vacas e fanse cando as vacas están a comer. A persoa que realiza as observacións debe situarse a uns dous metros de distancia do morro da vaca a observar e debe avanzar lentamente (un paso cada se-

Figura 4. Observadora realizando o test de distancia de fuxida para determinar a relación humano-animal

BIBLIOGRAFÍAAssessment protocol for cattle. Welfare Quality® applied to dairy cows, 2009, pag. 75-111

Farm Animal Welfare Council, 1992. FAWC updates the five freedoms Veterinary Record 17: 357.

Farm Animal Welfare Council, 1993. Second Report on Priorities for Research and Development in Farm Animal Welfare. Londres: DEFRA.

Forkman B, Keeling L, 2009. Welfare Quality Reports No.11. Assessment of Animal Welfare Measures for Dairy Cattle, Beef Bulls and Veal Calves.

Fraser D, Weary D M, Pajor E A y Milligan B N, 1997. A scientific conception of animal welfare that reflects ethical concerns. Animal Welfare 6, 187-205.

Mendl M, 2001. Animal husbandry: Assessing the welfare state. Nature 410, 31-32.

Sutherland MA y Tucker CB, 2011. The long and short of it: A review of tail docking in farm animals. Applied Animal Behaviour Science 135, 179-191.

World Organization of Animal Health, 2008. Introduction to the recommenda¬tions for animal welfare, Article 7.1.1. Pa-ges 235-236 in Terrestrial Animal Health Code 2008. World Organization for Animal Health (OIE), Paris, Francia.

Figura 3. Zona sen pelo na zona interna da bestra


DE LAS MICOTOXINAS

PROTEJA SUS ANIMALES

CON ULTRASORBULTRASORB

www.grupoinnofarm.com


pub_innofarm_microtoxinas.indd 57 11/03/2014 22:13


MANEXO58

INTRODUCIÓNA industria láctea é un dos principais sectores da agricultu-ra en Israel e abastece toda a demanda doméstica de leite e de produtos lácteos (unha variedade superior a 1.000 pro-dutos). A produción anual total é de 1.300 millóns de litros de leite de vaca e o valor dos produtos procesados é de 1,5 billóns de dólares, o que representa o 10 % da produción total do sector agrícola.

O rabaño nacional consta de 120.000 vacas (repartidas en 940 granxas en todo o país) da raza Israelí-Holstein. Evolucionada polo noso sistema de melloramento xenéti-co, esta vaca foi seleccionada durante xeracións e está ben adaptada a ambientes rústicos: longos e calorosos veráns e enfermidades endémicas.

A vaca israelí produce 11.475 litros de leite, cun 3,72 % de graxa e un 3,32 % de proteína. O leite, de media, con-tén 220.000 células somáticas e a taxa media de descarte é do 33 %.

Neste artigo achégase unha visión dos aspectos principais de manexo e alimentación das vacas de leite en Israel, cuxo rabaño nacional consta de 120.000 vacas e cuxa industria láctea abastece toda a demanda interna.

CONSUMO DE MATERIA SECAPara chegar a unha máxima produción de leite hai que lo-grar un máximo consumo de materia seca e, para iso, hai que ser rigorosos en varios parámetros, xa que a produción de leite é unha tarefa multifactorial. Manter vacas sas, en condicións confortables, cunha temperatura adecuada, cun bo acceso ao alimento e á auga, con alimento libre nun sistema de ración unifeed que manteña unha relación axei-tada de concentrado-forraxe, así como achegar unha alta variedade de alimentos para previr a deficiencia de causas limitantes, son algúns deses factores.

Gabriel AdinDirector do Departamento de Gandería do Ministerio de Agricultura de Israel

MANEXO E ALIMENTACIÓN DE VACAS DE ALTA PRODUCIÓN

afriga109_manexo_gabriel.indd 58 11/03/2014 22:33


MANEXO 59

O branqueo dos teitos diminúe a radiación solar

O manexo do comedeiro é sumamente importante: cada vaca precisa dun espazo de 75-95 cm, o alimento debe ser repartido de unha a tres veces por día (dependendo da estación) e hai que empuxalo de oito a dez veces, tamén cada día. Os comedeiros limparanse diariamente antes de repartir a nova carga e convén programar non máis (e non menos) de 1,5-2 % de restos en total. Tamén hai que comprobar acotío, de xeito visual, a uniformidade da ración unifeed.

Para asegurar unha provisión suficiente de auga aconsé-llase instalar bebedoiros cun espazo de 25-30 cm/vaca. O espazo óptimo recomendado no establo é de 20 m2/vaca.

Un tema capital na estratexia de alimentación da vaca leiteira en Israel é definir a cantidade mínima e óptima de forraxe que debemos incluír na ración. Requírese unha cantidade mínima para asegurar o funcionamento normal do rume (pH, ruminación, salivación e dixestión). A canti-dade óptima depende da estratexia de produción, do prezo das forraxes e dos concentrados e do prezo do leite, así como tamén da calidade, do tipo e da estrutura da forraxe e da ración total.

As vantaxes do sistema unifeed son varias: asegura o con-sumo de forraxes de diferentes calidades cunha relación fixa de forraxe-concentrado, eleva o número de comidas por día e logra unha provisión máis constante de nutrien-tes ao rume, mantendo un pH máis estable. Como resul-tado, as vacas acadan un consumo máis alto e son máis eficientes na alimentación.

A típica ración israelita contén unha alta variedade de fontes de amidón, proteínas e fibra, diferentes na veloci-dade de degradabilidade e no ritmo de absorción dos nu-trientes no rume. Os nutrientes básicos son racionados cun 16,4-16,7 % de proteína (dependendo do clima), un 4-6 % de graxa (dependendo das fontes de graxa, do nivel de forraxe etc.), de 5 a 7 kg de grans de cereais como fonte de carbohidratos non estruturais, ~0,5 % de sal, ~1 % de calcio, ~0,5 % de fósforo e vitaminas E-500, A -180.000- e D -25.000- UI/día, respectivamente. O nivel de forraxe chega ao 28-35 % da ración total e a fibra que provén da forraxe, ao 17-19 %.

UN TEMA CAPITAL NA ESTRATEXIA DE ALIMENTACIÓN DA VACA LEITEIRA EN ISRAEL É DEFINIR A CANTIDADE MÍNIMA E ÓPTIMA DE FORRAXE QUE DEBEMOS INCLUÍR NA RACIÓN

Ensiladora de grano húmedoLa solución ideal para reducir el coste de la ración al poder disminuir la dependencia del concentrado.

EURObagging

TAMBIÉN DISPONEMOS DE BOLSA PARA ENSILADO

Distribuidor para España: José María López Santos

636 729 [email protected]

www.eurobagging.com

Embolsadora de ensilajePara silo de hierba y maíz

Única en el mercado con tolva opcional para embolsar pulpa de remolacha, bagazo de cerveza, pastone integral, etc.



MANEXO60

Descrición xeral dos alimentos nunha típica ración israelí (20 kg MS, en kg fresco)Forraxes, 30-35 % da ración (kg)Silo de trigo 8-10

Silo millo/sorgo 5-7

Forraxe seca de trigo 1,5-2,8

Forraxe seca de leguminosas 0,5-1,0

Cereais grans, 30-40 % da ración (6-8 kg)Millo 3-5

Cebada 1-2

Centeo/trigo 1-1,5

Sorgo 0-0,5

Tortas (1-3 kg)Soia 0,3-2,0

Xirasol 0,5-1,5

Canola 0,5-2,0

Subprodutos de millo seco (1,5-2,5 kg)Gluten feed 1-2,5

DDG 1-2,3

Subprodutos ricos en fibra (kg)Semente de algodón 0,5-3,0

Salvado de trigo 0,5-2,5

Subprodutos húmidos (3-8 kg)Cascas de citrus 5-8

Gluten feed de millo húmido 2-4

Restos de cervexería 2-3

Casca de soia + melaza de soia 0,0-0,5

Minerais, vitaminas e outros (kg)Limestone ~0,250

Sal 0,1

Urea 0-0,1

Buffers 0-0,2

Vitaminas e microelementos 0,01-0,05

Outros agregados (kg)Sales de calcio de ácidos graxos (by-pass fat) 0-0,35

Aditivos (fermentos, minerais orgánicos) 0-0,1

MANEXO DO MUXIDOUn factor importante que se debe considerar con respecto ao manexo é a estratexia de división dos grupos de muxido e alimentación, unha repartición que depende do tamaño do rabaño.

En Israel acostumamos a dividir segundo o número de lactación: I, II e III+. As primeirizas son máis pequenas e máis persistentes na velocidade de muxido e os seus ubres están máis sans, polo que tamén tratamos de manter me-nos competencia social no grupo. Se é posible, agregamos dous grupos máis: vacas despois do parto ata 21 días, por unha banda, e vacas a 100 días antes de secar e mais va-cas de baixa produción que pronto serán descartadas, pola outra. A orde do muxido comeza coas vacas do grupo de transición, I, II, III+ e, finalmente, as de baixa produción.

Cantas racións se deben facer no rabaño de vacas en pro-dución? Aconsellamos unha soa para todas as vacas, excep-to para as de baixa produción.

Outro tema crucial na produtividade das vacas leiteiras é a influencia do estrés por calor, cuxos efectos son alta temperatura corporal (máis de 39° C) e alto ritmo respira-torio (máis de 60 p/m), que afectan ao consumo de materia seca e á produción en máis dun 10 %, ademais de reducir a taxa de fertilidade, o peso da cría, a calidade do calostro, o desenvolvemento das glándulas mamarias na vaca seca e, en xeral, a actividade da vaca (o seu ritmo de ruminación e a eficiencia de produción). Os métodos para combater o estrés por calor inclúen a prevención ou diminución da radiación solar (sombra, branqueo de teitos…), a refrixera-ción directa da vaca (duchas e ventilación) e a refrixeración indirecta (do ambiente) por nebulización.

En canto á alimentación da vaca seca, hai que apuntar que está baseada nun alto nivel de forraxe e fibra longa para manter o volume do rume e impedir o desprazamento da calleira. É importante manter baixos niveis de calcio (menos de 45 g/día) e potasio (menos de 140 g/día) para impedir a hipocalcemia. A alta enerxía e a alta proteína na ración axudan a manter un bo consumo e unha boa condi-ción corporal e a evitar a cetose, mentres que suplementar vitamina E e selenio adoita evitar a retención da placenta. Tamén é conveniente eludir a presenza do sal na ración para non ter edemas no útero e no ubre.

Ventilación para previr os efectos do estrés por calor



MANEXO 61

NÚMERO DE MUXIDOS E EFECTO NA PRODUCIÓN Nun sistema de manexo intensivo sería imperdoable efec-tuar un só muxido por día e con dous muxidos aconséllase manter de 10 a 14 horas de diferenza. Polo xeral, agregar o terceiro muxido aumenta entre un 10 e un 18 % a produ-ción de leite, empeorando levemente a reprodución e me-llorando a saúde do ubre. Un cuarto muxido incrementa entre un 3 e un 10 % a produción de leite.

A vaca israelita é unha excelente plataforma de instru-mentos tecnolóxicos para a recompilación de datos, que son acumulados e usados polo administrador da granxa para tomar decisións profesionais e económicas. Os utensi-lios máis comúns son medidor de leite, detectores de celos (podómetros e mobilidade), condutividade do leite (que pode suxerir mastite) e detectores de sangue e sólidos no leite (graxa, proteína e lactosa). Recentemente foron des-envolvidos outros sistemas para avaliar datos de benestar da vaca, como o detector de duración dos períodos activi-dade/descanso e o detector de tempo de ruminación.

OBXECTIVOS Unha das metas principais no gando leiteiro é optimizar a eficiencia alimentaria: kg de materia seca (MS) consumi-dos por litros de leite, ou sexa, subir a produción de leite en relación ao consumo de alimento. O prezo das forraxes subiu constantemente nos últimos anos e en Israel o prezo da alimentación no rabaño leiteiro representa o 65 % dos gastos. Mentres que nos ramos de engorde (aves, porcos e xatos) hai estándares claros sobre a relación de conversión de quilos de alimento a quilos de carne, no gando de leite está menos claro, por iso convén poñer énfase no consumo medio de MS vaca/día, así como tamén na eficiencia entre MS e leite.

A Organización das Nacións Unidas para a Alimenta-ción e a Agricultura (FAO) publicou que en 2050 aumen-tará a demanda de proteína de orixe animal no mundo: 173 % máis de carne e 158 % máis de leite e derivados en comparación con 2010. Para chegar a esta meta hai que baixar os niveis de contaminación de refugallos e ga-ses de efecto invernadoiro, ampliar a reciclaxe e o uso de subprodutos da industria e mellorar a efectividade no uso de augas para o crecemento de forraxes e mais a eficiencia alimentaria por unidade de produción. Isto será posible en vacas de alta produción mediante un alto manexo da ali-mentación e a mellora xenética neste factor, tendo en conta o efecto negativo entre o consumo e a dixestibilidade.

A TÍPICA RACIÓN ISRAELÍ CONTÉN UNHA ALTA VARIEDADE DE FONTES DE AMIDÓN, PROTEÍNAS E FIBRA, DIFERENTES NA VELOCIDADE DE DEGRADABILIDADE E NO RITMO DE ABSORCIÓN DOS NUTRIENTES NO RUME


Conservantes para Ensilados de HierbaConservantes para Ensilados de Hierba

6

Calidad de la proteína en el ensilado con el uso de aditivos de ensilaje OPTISIL®

www.lks-mbh.com [email protected] 5

Relación entre la calidad de la fermentación y los niveles de

aminas en el silo (Buena fermentación con Optisil =1 ; mala

fermentación sin tratamiento = 5)

Richardt et al. (2011)

Las aminas biogénicas son el producto de la degradación de la proteína (proteolisis) y si conseguimos

una buena fermentación láctica su nivel debe ser el más bajo posible.

Las mejoras en las fracciones de proteína usando un aditivo durante el proceso de ensilado hacen que

consigamos más proteína utilizable y más proteína de sobrepaso ruminal UDP, el efecto de OPTISIL

es reducir la fracción A (nitrógeno no proteico NNP, rápidamente degradable a amoníaco en el

rumen), reducir la fracción C (proteína ligada a lignina y que NO se aprovecha en rumen ni en

intestinos) y aumentar la fracción B (B1 proteína verdadera, rápidamente degradable a amoníaco

en rumen), (B2 proteína verdadera degradable totalmente en rumen, aunque no en su totalidad), (B3

proteína ligada a fibra que se degrada lentamente en rumen) y aumentar la proteína de sobrepaso

ruminal UDP, (proteína no degradable en rumen y aprovechable en intestino)

7

Efectos de OPTISIL en la calidad de la proteína en ensilado

de hierba a los 125 días

0

200

400

600

800

1000

1200

ADIP

AD-soluble protein

ND-soluble protein

True soluble protein

NPN

a b

(b) (ab) (a)

b

UDP (Proteína no degradable en rumen), g/kg PB (n = 3)

Control 210(b)

Optisil BioLac 232(a)

Optisil Protech 233(a)

g/kg PB

(Reference: Nadeau et. al.2012)

Valoración calidad proteína con conservantes:

El efecto de los conservantes es reducir el nitrógeno no proteico (NNP) (en azul) y aumentar la

proteína soluble verdadera (rojo) y la proteína soluble (verde). Con el aumento de la proteína de

sobrepaso ruminal aprovechable UDP de 210 g/kg PB a 233 g/kg PB podemos conseguir que por

cada 1 gr UDP/kg PB de mejora podemos AHORRARNOS 8 GRS DE HARINA DE SOJA 44%.

Mejoras en la UDP kg/MS SILO utilizando el OPTISIL® PROTECH.

Murphy y otros (2012):

Cada kg de Harina de Soja 44% tiene 300 grs UDP/kg PB, (132 gr UDP/kg Soja) y vemos en la

prueba de Murphy y otros 2012 que aumentamos de 240 g UDP/kg PB a 290 g UDP/kg PB, es decir 50 g

UDP/kg PB silo del 16% de PB aumentamos 8 gr UDP/kg MS, eso nos supone un ahorro de 60,60 gr

de Harina de Soja 44% por kg MS silo. (1000 gr Harina Soja 44% = 132 gr UDP/kg, 60,60 gr Harina

Soja 44% Soja = 8 gr UDP/kg); ver tabla posterior;

Mejoras UDP (Proteína NO degradable en rumen)

INCREMENTO UDP ENSILADO DE HIERBA 17%

INCREMENTO g/kg MS UDP ENSILADO DE HIERBA 8 g

VALORACIÓN en UDP de 1 KG HARINA DE SOJA 44% 132 g

SI INCREMENTAMOS 8 gr UDP/KG M.S. SILO HIERBA 60 g

es decir por cada KG de MS de SILO DE HIERBA que aportemos a la ración reducimos 60 gr Harina de Soja 44%

Ejemplo: Ración con 15 KG SILO DE HIERBA , 30% M.S. Valoración Harina Soja 44% a 0,46 €/kg

KG MS SILO DE HIERBA 4,5

gramos totales de substitución ración de HARINA DE SOJA 44% 270 gr

Ahorro coste ración VACA/DÍA POR MEJORAS CALIDAD PROTEÍNA 0,124 €

COSTE OPTISIL® PROTECH KG/MS SILO 0,0200 €

COSTE OPTISIL® PROTECH vaca/día (15kg Silo Hierba 30%MS) 0,0900 €

(coste OPTISIL® PROTECH valorado a una aplicación 3 litros/TM de forraje)

Valoración de mejoras en energía, digestibilidad, fermentación (AGV) y pH:

+ 23 gramos g/kg PB de

mejora en la UDP

(proteína no degradable en rumen)

8

Efectos de OPTISIL®

en calidad, digestibilidad y

energía en silo de hierba

Parámetros Control OPTISIL®

MS (%) 27.3 27.6

pH 4.3 4.1

Ácidos fermentación(% MS)

Láctico 6.4 8.2

Acético 1.1 1.0

Butírico 2.1 0.1

N-Amoniacal (% total-N) 10.0 7.0

Calidad fermentación

Puntos 60 87

Nivel III II

Digestibilidad MO (%) 68.5 73.1

Energía (MJ ENL/kg) 5.6 6.0

(Referencia: Honig et al.)

Con el uso de aditivos OPTISIL® se mejora la conservación (pH más bajo), se reducen pérdidas

de MS, se mejora la fermentación (AGV) con más láctico, menos acético e inhibición de butírico,

se reduce el amoníaco (NNP), aumenta la digestibilidad y se mejora la energía del ensilado.

1.- Coste OPTISIL® = 3 lt/TN Forraje x 2€/lt = 6 €/TN de SILO DE HIERBA x 10 TM = 60 €

2.- Ahorro concentrado = 10 TN = 3.000 kg MS x 60 gr Harina Soja 44% que substituimos por el

incremento de 8 gr UDP/KG M.S. SILO HIERBA = 180 kgs Harina Soja 44% x 0,46 €/kg = 82,80 €

3.- Ingresos por leche = por el incremento de la ENL/kg MS de 5,6 a 6,00 (0,4 MJ ENL/kg), conseguimos unos

ingresos de 88,97 Euros en las 10 TN de Forraje;

Base cálculo; 10 TN Silo Hierba = 3000 kg MS; si incrementamos 0,4 MJ por kg MS = 1.200 MJ ENL.

1 Mcal = 4,184 MJ aprox., 1 Mcal = 1 litro de leche; 3000 kg MS x 0,4 MJ incremento = 1.200 MJ ENL/4,184 = 287 litros de leche.

(287 litros x 0,31 € = 88,97 Euros)

60,00 €

82,80 €

88,97 €

111,77 €

- €

20,00 €

40,00 €

60,00 €

80,00 €

100,00 €

120,00 €

Coste OPTISIL® Ahorro

concentrado

Ingresos por

leche

Beneficio Neto

Análisis económico de utilización OPTISIL®

10 TN

SILO DE HIERBA

Coste OPTISIL®

Ahorro concentrado

Ingresos por leche

Beneficio Neto

5

BENEFICIOS DE USAR ADITIVOS DE ENSILAJE OPTISIL®

MEJORAS EN LA FERMENTACIÓN Y LA ESTABILIDAD AERÓBICA.

MEJORAS EN LA CALIDAD DE LA PROTEÍNA.

REDUCCIÓN DE PÉRDIDAS EN LA MATERIA SECA.

MEJORAS EN LA ENERGÍA DEL ENSILADO.

MEJORAS EN LAS DIGESTIBILIDAD.

Uso de aditivos de ensilaje para controlar la fermentación (fase anaeróbica) y para

controlar la estabilidad aeróbica (fase aeróbica):

Uso de aditivos de ensilaje

Modo de acción (MA)

Mejora calidad fermentación (MA 1)

(Inhibición de bacterias patógenas)

Mejora estabilidad aeróbica (MA 2)

(Inhibición de levaduras y hongos)

Listeria

monocytogenes

Penicillium roqueforti

Monascus ruber

Clostridium

butyricum

Fermentación ácido butírica

Clostridios

Eliminación de los fallos de calidad en el silo con el uso de aditivos de ensilaje

Estabilidad aeróbica Hongos

Levaduras

Ingredientes activosÁcido fórmicoNitrito sódico

HexaminaBacterias lácticas

Ingredientes activosÁcido sórbico

Ácido benzóicoÁcido propiónico

Ácido acético

hierbasleguminosascereales

1 2

3

Conservantes para Ensilados de Hierba

+ energía + digestibilidad

Estudio del ¿porqué?...

Murphy et al. (2012): • Incremento ingesta diaria silo en MS de +1.5 kg/vaca • Incremento de producción de leche diaria de +0.5 kg/vaca con adi@Aos BuímicosD Parámetros: UDP = proteína no degradable en rumen; XP = proteína total (PB); nXP = UDP + P microbiana en duodeno

Parámetro doble hilerado esparcido amplio Control Químico Control Químico

P soluble (% XP) 59.2 51.7 52.9 46.6 NNP (% XP) 56.9 49.5 48.8 43.1 UDP 5 (% XP) 18 23 18 22 UDP 8 (% XP) 24 29 24 29 nXP (g/kg MS) 144 154 143 154

Efecto de aditivo de ensilaje químico* en la ingesta y en la producción de leche en vacas

(Referencia: Murphy et al., 2009)

Ingesta de ensilado diaria (kg MS/vaca)

Producción de leche diaria (kg/vaca)

+1.5 kg +0.5 kg

* Mezcla de nitrito sódico, hexamina, benzoato sódico y propionato sódico: aplicado a 3 l/t)

Análisis económico de utilización 10 TN SILO DE HIERBA

1. Coste OPTISIL® = 3lt/TN Forraje x 2 €/lt = 6 €/TN de SILO DE HIERBA x 10 TM = 60 €2. Ahorro concentrado = 10 TN = 3.000 KG MS X 60 GR Harina Soja 44 % que substituimos por el incremento de 8 gr UDP/KG M.S. SILO HIERBA = 180 kgs harina soja 44% x 0.436 € = 78,48 €3. Ingresos por leche = por el incremento de la ENL/kg MS de 5,6 a 6,00 (0,4 MJ ENL/kg), conseguimos unos ingresos de 88,97 Euros en las 10 TN de Forraje;Base cálculo; 10 TN Silo Hierba = 3000 kg MS; si incrementamos 0,4 MJ por kg MS = 1.200 MJ ENL.1 Mcal = 4,184 MJ aprox., 1 Mcal = 1 litro de leche; 3000 kg MS x 0,4 MJ incremento = 1.200 MJ ENL/4,184 = 287 litros de leche (287 litros x 0,38 € =109,06 € ).

Más energíaMás digestibilidad

Mayor calidad de proteína

4

pub_xesga_silo.indd 62 12/03/2014 13:35

Conservantes para Ensilados de HierbaConservantes para Ensilados de Hierba

Conservantes para Ensilados de HierbaOPTISIL® FORGRASS Líquido y granulado(conservante para el control de fermentación en ensilados de hierba y leguminosas)

OPTISIL® PROTECH(conservante para el control de fermentación y que nos permite asegurar la estabilidad aeróbica en ensilados de hierba y leguminosas)

Avda. Brasil, 49, Santa Comba

(A Coruña)Tel. 981 88 09 72

Avda de Lugo, 40, Teixeiro-Curtis

(A Coruña)Tel. 981 78 94 93

Rúa do Ambulatorio, C50 bajo, Lalín (Pontevedra)

Polígono Ind. Par. I4, Muimenta

Avda. Finisterre, 77, Carballo

Tel. 981 70 14 44

DELEGACIONESSANTA COMBA TEIXEIRO LALÍN MUIMENTA CARBALLO

(A Coruña)Tel. 982 52 81 14Cospeito (Lugo)

Tel. 986 79 23 73

pub_xesga_silo.indd 63 12/03/2014 13:36


ENSILADO64

PRÁCTICAS XERAIS DE MANEXO DO SILOOs procedementos para facer ensilado de herba de alta cali-dade son ben coñecidos, pero non sempre se adoptan os mes-mos de forma estrita e suficiente. Ademais de ter en conta o momento óptimo do cultivo, é moi importante un bo manexo deste especialmente durante a fase da sementeira e a fertiliza-ción, tendo en conta que a aplicación de xurros debe ser me-diante sistema de inxección no chan. Durante a fase de ensila-do debemos prestarlle atención ao momento óptimo de corte, á altura de corte, á lonxitude do picado e á compactación. Hai que estender sempre a forraxe en capas finas e uniformes dun máximo de 15 cm/capa e realizar a enchedura e o selado dun xeito rápido. Para o pechado utilizaranse plásticos de calidade e mallas de protección co fin de evitar os posibles danos nos plásticos por condicións climáticas adversas ou pola acción de mamíferos ou aves. Así mesmo, hai que dimensionar o silo

Os silos de herba representan un compoñente moi importante da ración nas vacas de leite. Non só proporcionan fibra senón que tamén contribúen significativamente á achega da proteína requirida. Por tanto, na produción de ensilado de herba hai que tentar manter no posible os nutrientes e a enerxía que hai no momento da colleita. Ademais, o silo de raigrás necesita unha fermentación de máxima calidade para asegurar unha boa inxesta e un bo rendemento produtivo.

segundo o avance diario da fronte (como mínimo de 1 m/semana no inverno e de 2 m/semana no verán).

Como os clostridios, microorganismos causantes das malas fermentacións pola formación de ácido butírico, están de forma natural na terra, os montículos de terra producidos polas toupas deben ser nivelados sen danar o cultivo.

Para incrementar a produtividade das forraxes nas ex-plotacións, e tendo en conta a limitación de terras que nos atopamos no noroeste da península Ibérica, o máis típico é facer cada ano rotación de cultivo de herba e de millo. E aínda que esta rotación dará unha alta produción de MS por hectárea, tamén incrementa o risco de contaminación fúnxica (fermentos e mofos) polos restos do cultivo de mi-llo (canotos) que arrastramos ao posterior cultivo de herba, dando lugar a un aumento do risco de quecementos cando o silo aberto se expón ao aire.

Este problema pode evitarse facendo un bo procesado dos restos de millo despois da colleita, cunha trituración dos canotos ou mesmo enterrando cun arado. É moi im-portante manter unha altura mínima de corte da herba de 6 cm.

Dr. Horst Auerbach, director técnico ADDCONAlexandre Udina, director técnico ADIAL (tradución e adaptación)Departamento técnico de Xesga e Seragro (colaboración)

CLAVES PARA CONSEGUIR ENSILADOS DE HERBA DE ALTA CALIDADE EN GALICIA

afriga109_ensilado_herba_03.indd 64 18/03/2014 15:14


ENSILADO 65

RECOMENDACIÓNS DE ACONDICIONADOS CURTOS PARA TER FORRAXE DE MÁXIMA CALIDADEÉ ben coñecido que o tempo de acondicionado determina-rá a calidade da herba no momento de ensilar. Un recente estudo nunha granxa de vacas de leite de Allué, preto de Lleida (Cataluña), en xuño de 2013, confírmao. As mos-tras de raigrás recolléronse da mesma finca despois do cor-te ou día 0, aos 2 días e aos 4 días de acondicionado para determinar os valores nutritivos e a calidade da proteína.

Un acondicionado prolongado (> 2 días) resulta nun incremento de cinzas e fibra e, en consecuencia, nunha redución de azucres, que son moi importantes para unha boa fermentación; por tanto, a concentración de enerxía e o contido de proteína en intestino serán marcadamente inferiores que para a herba fresca (0 días) ou con acondi-cionado de menos de 2 días. A solubilidade da proteína increméntase e, do mesmo xeito, decrece a proteína non degradable en rume co tempo de acondicionado.

Montículos de toupas en Galicia (2012)

Canotos de millo en cultivo de herba en Galicia (2012)

É MOI IMPORTANTE A TRITURACIÓN DOS CANOTOS PARA EVITAR A CONTAMINACIÓN FÚNXICA NOS CULTIVOS POSTERIORES DE HERBA

Soluciones específi cas para una conservación más duradera de su ensilado

A cada ensilado su solución

Productos científi camente diseñados para su ensilado de primavera:

• Óptima conservación de sus nutrientes

• Maximiza el valor alimentario del forraje

• Su ensilado está fresco y conserva la palatabilidad durante más tiempo (L. buchneri NCIMB 40788* patentada),

• Adaptados para su utilización en los aplicadores de bajo volumen gracias a la tecnología HC, alta concentración.* Aplicadores de bajo vo

lum

en

Alta co

ncentración

* LALSIL® DRY contiene L.buchneri NCIMB 40788 (patentada). LALSIL® DRY, LALSIL® PS y LALSIL® CL están disponibles con la tecnología HC. No todos los productos están disponibles en todos los mercados ni todas las alegaciones en todas las regiones.

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- L

ALS

IL h

ierb

a_S

P_0

214

LALLEMAND ANIMAL NUTRITION Tel: +34 932 413 380 - Email: [email protected]

www.lallemandanimalnutrition.com



ENSILADO66

32

30

40

50

onte

nt (%

)

0,0

0,4

0,8

1,2

1,6

Sorbato Benzoato Propionato Acetato(Referencia: Auerbach, 1996)

Efectos de ácidos orgánicos (sales) contra o fungo Penicillium roqueforti

Concentración mínima requirida (MIC) de ingrediente activo para inhibir a Penicillium roqueforti (%)

Lactato a máis do 6 % non ten efecto!

BENEFICIOS DE USAR ADITIVOS DE ENSILAXEHai moitos tipos de aditivos de ensilaxe no mercado com-postos de diferentes ingredientes, o cal lle dificulta ao gan-deiro escoller a mellor solución para unhas condicións es-pecíficas. Os clostridios poden ser inhibidos directamente usando ingredientes químicos, por exemplo, o ácido fór-mico ou o seu sal, o nitrito sódico e a hexamina (hexa-metilenetetramina), e tamén de forma indirecta usando inoculantes de bacterias acedo-lácticas homofermentativas (BALho), as cales baixan o pH de forma máis rápida e máis significativa. A mellor opción para inhibir clostridios é o uso de nitrito sódico e de hexamina, que non son corro-sivos, a diferenza do ácido fórmico, e ademais son máis eficaces na acción contra clostridios.

Por outra banda, para inhibir fermentos e mofos hai outros ingredientes activos mellores, por exemplo, o áci-do sórbico e o ácido benzoico e os seus respectivos sales. Tamén as bacterias acedo-lácticas heterofermentativas (BALhe) do tipo Lactobacillus buchneri teñen o potencial de previr o crecemento fúnxico, convertendo o ácido láctico producido en ácido acético, que é antimicótico. Son posi-bles as combinacións de ingredientes activos de diferentes modos de acción e moitas veces estas combinacións son necesarias.

Táboa 1. Efecto do tempo de acondicionado na calidade da herba antes de ensilar (n=3)

ParámetroAcondicionado (días)

0 2 4MS (g/kg) 133 169 242Cinzas (g/kg MS) 111 110 128Proteína bruta (g/kg MS) 191 182 199Fibra bruta (g/kg MS) 244 255 263Azucres (g/kg MS) 157 143 93Enerxía metabolizable (MJ/kg MS) 10,7 10,4 10,0Enerxía neta de lactación (MJ ENL/kg MS) 6,5 6,3 6,0Enerxía neta de lactación (Mcal ENL/kg MS) 1,55 1,51 1,43Proteína bruta utilizable* – nXP (g/kg MS) 161 158 146Fraccións proteína***Proteína soluble (% proteína bruta) 38,5 35,9 52,5A (% proteína bruta) 33,6 29,1 51,2B1 (% proteína bruta) 5,0 6,8 1,3B2 (% proteína bruta) 36,4 35,3 25,0B3 (% proteína bruta) 19,5 22,6 17,5C (% proteína bruta) 5,5 6,3 5,1Proteína non degradable rume (% proteína bruta)** 26 30 19*Suma de proteína non degradable rume + proteína microbiana; **RUP5, asumindo ratio de pasaxe : 5 %/hora***Fraccións proteína (segundo equivalencias co laboratorio de Mouriscade): fracción A (nitróxeno non proteico NNP); fracción B1 (proteína soluble – NNP); fracción B2 (proteína insoluble – N ligado a FAD); fracción B3 (N ligado a FND – N ligado a FAD); fracción C (N ligado FAD)

Estes resultados indican a necesidade de facer un cur-to período de acondicionado. Para conseguilo, o uso de acondicionadoras está altamente recomendado. Un estudo recente realizado na Universidade de Ciencias Agrícolas de Skara (Suecia) demostra as vantaxes de usar acondicio-nadora para reducir o tempo necesario para chegar ao nivel de MS desexado e facer así a produción de ensilado de herba menos dependente das condicións meteorolóxicas.

Figura 1. Efecto da técnica de colleita no nivel de MS obtido ás 21 horas de acondicionado (Nadeau et al., 2013)

3230

40

50

Con�

do M

S (%

)

20

10

0

42

segadora acondicionadora

De todos os xeitos, un curto acondicionado (máx. 2 días) para manter o máximo de calidade nutricional da herba estará asociado a un nivel de MS demasiado baixo no mo-mento do picado e, por tanto, non suficiente para inhibir o crecemento de clostridios no silo. Por iso é recomendable facer acondicionados curtos (de entre 24 e 48 horas) para incluír forraxe no silo cunha MS entre o 25 e o 30 %, e se aconsella sempre o uso de aditivos de ensilaxe para ter un bo proceso de fermentación.

Táboa 2. Diferentes ingredientes activos como aditivos de ensilaxe para inhibir fungos

OS ACONDICIONADOS CURTOS PERMITEN INCLUÍR FORRAXE NO SILO CUNHA MS ENTRE O 25 E O 30 %. ASÍ, ACONSÉLLASE USAR ADITIVOS DE ENSILAXE PARA CONTROLAR AS FERMENTACIÓNS

Un dos efectos valorables dos aditivos de ensilaxe é a re-dución de perdas de materia seca durante a fermentación. Isto é un moi bo indicador da eficiencia do proceso de fer-mentación, pero é difícil de medir nas condicións prácticas de granxa.



ENSILADO 67

Entre un 4 e un 12 % de perdas considéranse inevitables debido á respiración residual nas fases iniciais do proceso de ensilado e ás diferentes (e indesexables) vías de fermen-tación (Woolford, 1986). Nunha avaliación de múltiples datos de probas realizada por Honig e Thaysen (2002) ato-pouse unha redución nas perdas de MS co uso de bacterias BALho do 31 % (do 10 % en silos non tratados ao 6,9 % en silos tratados). Os aditivos de ensilaxe químicos reducen as perdas de MS nun 46 % (do 12 ao 6,5 %). Estes resul-tados tamén se recollen nos estudos de Weissbach (2010), baseados en 121 probas usando distintos tipos de herbas, leguminosas e mesturas para facer ensilados (figura 2). O autor atopou unha redución nas perdas de MS co uso de fórmico 85 % (4 l/t) e tamén cunha formulación líquida con nitrito sódico e hexamina (3 l/t): redución dun 11 % de perdas de MS en silos non tratados a un 6,2 e un 7 %, respectivamente. Estas cantidades de MS non perdida son máis de 40 kg por tonelada de MS de silo.

Segundo a información da cooperativa de asesores Se-ragro de Galicia sobre os custos de produción en granxa destacamos que, nun estudo económico de 12 granxas ga-legas en 2012, os custos de produción do silo de herba eran duns 200 €/t MS. Cuns custos para o aditivo de ensilaxe con nitrito/hexamina duns 2 €/l e cunha aplicación de 1,5 l/t MF cunha MS do 33 %, o custo de tratamento sería duns 9 €/t. Así, reducindo as perdas de MS nuns 45 kg por tonelada, haberá unhas ganancias duns 9 €/t, de modo que só coa redución de perdas de MS xa se está pagando o custo de aplicación do aditivo. No caso de bacterias BALho tamén hai unha redución nas perdas de MS.

Beneficios adicionais do uso de aditivos de ensilaxe son as melloras en dixestibilidade, melloras no consumo e me-lloras produtivas polo efecto de protección dos nutrientes durante a fermentación. Como se ve na táboa 3, o uso de BALho que estaría recomendado en condicións normais de ensilaxe fai máis eficiente o proceso de fermentación, cun incremento da dixestibilidade e cun contido máis alto de enerxía.

Figura 2. Efecto de aditivos de ensilaxe nas perdas de MS durante a fermentación (media de 97 probas). Weissbach, 2010

0

2

4

6

8

10

12

Non tratado Nitrito sódico Hexamina

Ácido fórmico (85%)

Perd

as d

e M

S du

rant

e a

ferm

enta

ción

(%)

P < 0.05



ENSILADO68

En condicións adversas de ensilaxe, por exemplo, con baixas MS ou con baixo nivel de azucres da forraxe, os adi-tivos de ensilaxe químicos inhiben selectivamente bacterias como os clostridios e as listerias, dando uns efectos mello-res e máis consistentes na fermentación que os inoculantes BALho. Nun estudo realizado no Federal Research Centre of Agriculture (FAL) de Braunschweig (Alemaña), un se-gundo corte de raigrás foi segado e, debido a un cambio de tempo, só se puido acondicionar durante un día e no momento do picado tiña un 25 % MS. A forraxe tratada e a non tratada ensiláronse en silos separados e determi-nouse a calidade cun tempo de pechado de 9 meses. Os resultados da táboa 3 demostran que só co uso de aditivos de ensilaxe químicos con nitrito + hexamina se pode ase-gurar unha boa fermentación con MS baixas. As perdas de enerxía durante a fermentación, en comparación coa herba fresca antes do picado (6,5 MJ ENL/kg MS), foron signi-ficativamente menores co uso do aditivo de ensilaxe. Nun estudo posterior, onde se alimentou a un grupo de vacas (26 animais por tratamento) só con silo de herba como forraxe, a inxesta diaria de silo foi maior no silo con aditivo de ensilaxe en 1,3 kg MS/vaca/día.

Un incremento na inxesta de ensilado está asociado cunha produción de leite máis alta, permitindo unha mellor eficiencia no uso da forraxe producida e reducin-do o uso de concentrados. Nun estudo en vacas de leite no Centro de Investigación Láctea de Lantmännen AB (Dairy Research Centre de Lantmannen AB de Viken, Suecia), observouse un incremento de inxesta no silo tra-tado de 1,5 kg MS/vaca/día e un incremento na produ-ción de leite de 0,5 kg/vaca/día (táboa 4). Tamén hai que considerar que as vacas recibindo a mestura unifeed con silo non tratado tiñan producións altas e, en ambos os casos, a calidade de fermentación era boa, de modo que o efecto positivo do aditivo non podía explicarse con base na calidade da fermentación.

Unha posible explicación serían diferenzas na calidade da proteína. O contido en proteína bruta non cambia durante o curso da fermentación, pero a súa composición si o fai (cam-bios nas fraccións de proteína). Nas probas de Murphy et al. (2009) sobre calidade da proteína, hai un efecto claro do uso dun aditivo de ensilaxe na calidade da proteína, co resultado de menos proteína soluble e máis proteína non degradable en rume (RUP) e maior valor nXP (proteína utilizable). Un recente estudo sobre os efectos dun aditivo de ensilaxe na calidade da proteína confirma estas melloras (figura 3). O uso do aditivo reduce significativamente o N-NH3 e outras fraccións solubles de proteína, e increméntase a proteína de exceso RUP. Noutros estudos, o contido de aminas bioxéni-cas que se producen por descarboxilación dos aminoácidos reduciuse ao usar un aditivo de ensilaxe biolóxico ou quími-co (Pieper et al., 2012; Hoedtke et al., 2011). Este efecto dos aditivos de ensilaxe en reducir as aminas bioxénicas é moi importante porque as aminas poden estar involucradas en

A MELLOR OPCIÓN PARA INHIBIR CLOSTRIDIOS É O USO DE NITRITO SÓDICO E DE HEXAMINA, QUE NON SON CORROSIVOS, A DIFERENZA DO ÁCIDO FÓRMICO, E ADEMAIS SON MÁIS EFICACES NA ACCIÓN CONTRA CLOSTRIDIOS

enfermidades e problemas produtivos, por exemplo, a lami-nite causada por niveis altos de histamina.

Mellorando a calidade da proteína dos ensilados de herba co uso de aditivos de ensilaxe pódese reducir o uso de proteína dos concentrados, por exemplo, a soia. En es-pecial cando os custos das materias primas son altos, esta redución na dependencia dos concentrados permite que a produción de leite sexa máis eficiente economicamente. A calidade da proteína debe medirse para poder formular de xeito adecuado. Nun modelo de cálculo de custos (táboa 6), segundo o contido en proteína utilizable (nXP) do silo de herba, pódese calcular o aforro en soia en €.

Táboa 3. Efecto de inoculante homofermentativo en calidade da fermentación, dixestibilidade e enerxía en silo de raigrás (Honig et al.)

Parámetro Control Inoculante*

MS (%) 27,3 27,6

pH 4,3 4,1

Ácidos de fermentación (% MS)

Láctico 6,4 8,2

Acético 1,1 1,0

Butírico 2,1 0,6

N-Amoniacal (% total N) 10,0 7,0

In vivo dixestibilidade MO (%) 68,5 73,1

Enerxía (MJ ENL/kg) 5,6 6,0

*mestura de 50 % L. plantarum DSM 3676 e 50 % L. plantarum DSM 3677, cunha inoculación de 100.000 ufc/g forraxe fresca

pH

Ácidos fermentación (% MS) NH3-N DLG Enerxía Silo

diario

Lactato Acetato Butirato (% NT) 1 Puntos2

(MJ NEL/ kg

DM)

Inxesta (kg MS/vaca)

Control 4,7b 8,6a 3,9b 1,8b 17,7b IVb 6,2a 10,7Aditivo3 4,3a 11,5b 3,0a 0,2a 13,5a IIa 6,4b 12,0

Significación P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.01

Táboa 4. Efectos de aditivo de ensilaxe químico na calidade da fermentación en ensilado de herba e na inxesta (Auerbach et al., 2012)

1 N total; 2 de acordo á avaliación da calidade de ensilaxe da German Agri-cultural Society (DLG): IV=malo, II=bo; 3 mestura líquida de nitrito sódico (245 g/l) e hexamina (164 g/l) aplicada a 3 l/t

Tratamento Inxesta por día Produción leite por día(kg MS/vaca) (kg/vaca)

Sen aditivo 20,2 39,8

Con aditivo* 21,7 40,3

Significación P<0,01 P=0,06

* mestura de nitrito sódico, hexamina, benzoato sódico e propionato sódico

Táboa 5. Efectos de aditivo de ensilaxe químico na inxesta e produtividade de vacas de leite (Murphy et al., 2009)


Tfno: 980 63 04 97 / Fax: 980 63 40 88 / Mail: [email protected]

pub_mga_sersia.indd 69 12/03/2014 14:32


ENSILADO70

EXPERIENCIA PRÁCTICA DO EFECTO DOS ADITIVOS DE ENSILAXE NA CALIDADE DOS SILOS DE HERBA NO NOROESTE DA PENÍNSULA IBÉRICAA frecuencia de uso de aditivos de ensilaxe no silo de her-ba no norte de España é aínda máis baixa que a observa-da noutros países europeos. Por exemplo, en Alemaña do Leste pódese estimar que un 60-70 % dos silos de herba e leguminosas producidos son tratados con aditivos de ensi-laxe, sobre todo, químicos. En Escandinavia, a proporción de silos tratados é aínda maior (máis do 70 %). A principal razón destas cifras é que se quere evitar a influencia das condicións climáticas cambiantes (malas condicións para o acondicionado) no período que a herba (raigrás) está no seu momento óptimo de maduración para facer ensilado con alta calidade nutritiva e alta enerxía. De todos os xei-tos, estes últimos anos está a observarse un aumento do uso de conservantes de silos en España e do interese dos gandeiros en sacar proveito das vantaxes e beneficios de usar aditivos no silo.

Estes beneficios demóstranse nos resultados da táboa 8, pertencentes a un estudo realizado pola empresa Xesga de Galicia en xuño de 2013 en distintas granxas (19). Ana-lizáronse mostras de silos de herba tratados cun aditivo químico que contiña nitrito sódico, hexamina, benzoato sódico e propionato sódico. Realizáronse analíticas dos va-lores nutritivos e dos valores do fermentativo. Este aditivo é unha mestura de ingredientes activos con dobre propósi-to de acción: inhibir clostridios (control da fermentación) e inhibir fungos (control da estabilidade aeróbica) e está pensado para as condicións específicas do norte de España, onde as condicións climáticas fan que as MS no momento do ensilado sexan baixas e, ademais, o raigrás contén altos niveis de azucres, unha parte dos cales continúa residual-mente no momento de abrir o silo e isto incrementa o risco de quecemento por exposición ao aire.

Ensilados en Galicia (xuño de 2013)

Prezo fariña de soia (44 % proteína bruta)

400 €/t 500 €/t

nXP de fariñas de soia SM (g/kg) 253 53

Melloras nXP en silo co aditivo (g/kg MS) +10 +10

Inxesta silo de herba (kg MS/vaca/día)

Inxesta nXP con 5 kg MS silo (g/día) +50 +50

Inxesta nXP con 10 kg MS silo (g/día) +100 +100

Aforro en fariña de soia (kg/vaca/día)

Con 5 kg MS de silo herba 0,2 0,2


Redución de custos (€/vaca/día)



Táboa 7. Cálculo de custos e de aforro de fariña de soia (SBM) en relación á mellora da calidade da proteína do ensilado de herba

Figura 3. Efectos de aditivo de ensilaxe (tratamento) nas fraccións de proteína de ensilados de herba (media de 5 probas). Kramer et al., 2012

Fraccións proteína (segundo equivalencias co laboratorio de Mouriscade): fracción A (nitróxeno non proteico NNP); fracción B1 (proteína soluble – NNP); fracción B2 (proteína insoluble – N ligado a FAD); fracción B3 (N ligado a FND – N ligado a FAD); fracción C (N ligado FAD)

BENEFICIOS ADICIONAIS DO USO DE ADITIVOS DE ENSILAXE SON AS MELLORAS EN DIXESTIBILIDADE, NO CONSUMO E NA PRODUCIÓN POLO EFECTO DE PROTECCIÓN DOS NUTRIENTES DURANTE A FERMENTACIÓN

Parámetro

Técnica acondicionado

Dobre fileira Amplo esparexido

CON CA CON CA

MS (%) 248 223 385 381

Enerxía (MJ ENL/kg MS) 6,0 5,9 6,1 6,2

N-NH3 (% total N)1 8,1 7,6 7,9 6,3

Proteína soluble (% de proteína bruta) 59,2 51,7 52,9 46,6

RUP5 (% de proteína bruta)2 18 23 18 22

nXP (g/kg MS)3 144 154 143 154

Táboa 6. Efectos de aditivo químico na calidade da proteína, na proteína non degradable en rume (RUP) e na proteína utilizable (nXP). Auerbach et al., 2012

CON = silo control, CA = silo con aditivo químico composto de nitrito sódico, hexamina, benzoato sódico e propionato sódico; 1non corrixido pola adición de amoníaco co aditivo; 2proteína non degradable en rume (rumen-undegradable protein-RUP) cunha pasaxe do 5 % por hora, determinado segundo Kirchhof et al., 2006; 3Proteína utilizable (suma da RUP e a pro-teína microbiana) no duodeno calculado segundo os sistemas de avaliación estándares para a nXP.


pub_altre.indd 71 17/03/2014 12:25


ENSILADO72

Táboa 8. Calidade de silos de herba en Galicia tratados con aditivo de ensilaxe químico con nitrito, hexamina, benzoato e propionato. Mostras de 19 granxas de Galicia de xuño de 2013 (n=19)

Neste estudo, a media de cinzas das mostras era alta, por enriba do 10 % de cinzas sobre MS recomendado. Isto indica contaminación por terra e, seguramente, alturas de corte da herba baixas. Incluso había unha mostra que contiña > 20 % de cinzas. A media de proteína pode con-siderarse baixa se se pretende cubrir ao máximo as necesi-dades de proteína en alta produción de vacas, onde para o silo de herba se considera que debe ter como mínimo un 15 % PB. A calidade da proteína (fraccións) si era boa. Unha das razóns destes niveis baixos de PB (15 mostras contiñan menos do 15 % PB sobre MS) poderían ser niveis baixos de fertilización con N e, por tanto, poderían incre-mentarse estas fertilizacións nitroxenadas no futuro.

As medias de todos os parámetros do fermentativo de-ron resultados positivos e dentro dos valores ideais, aínda que con variacións entre as mostras. Todos os silos esta-ban dentro do valor de calidade para o valor de pH, para o nivel de amoníaco e para a concentración de láctico. Nunha soa mostra había un nivel de butírico próximo ao límite do 0,3 % MS e, no resto, niveis por baixo ou au-sencia (0 %). Segundo o sistema de puntuación para a calidade do silo do DLG de Alemaña, había 15 mostras cun resultado moi bo-I (79 %), 3 mostras con resultado bo-II (16 %) e unha soa mostra con resultado normal-III (5 %). Non había ningunha mostra con resultado malo-IV ou moi malo-V (0 %), é dicir, o uso do aditivo de ensi-laxe en todas estas mostras de ensilado de herba produciu un bo resultado na fermentación e na calidade do silo.

Outro aspecto a ter en conta, e requirimento esencial para o uso eficiente dos aditivos de ensilaxe, é a súa aplicación segundo dose e homoxeneidade. Para iso, a aplicación na picadora ou no vagón de forraxe sería o recomendable, xa que a aplicación manual moitas veces non é suficiente-mente homoxénea.

RESUMO E CONCLUSIÓNSO uso eficiente da terra agrícola aproveitable é unha das cla-ves para a eficiencia produtiva dunha granxa de vacas de leite. O máximo de nutrientes e enerxía contido na forraxe debe manterse durante o acondicionado, durante a fermentación e durante o baleirado do silo, tentando evitar as perdas. O uso estratéxico de aditivos de ensilaxe xoga un importan-te rol en protexer a calidade nutricional e en asegurar unha boa fermentación, así como en mellorar a dixestibilidade, a inxesta e a produción. Especialmente importante é o efecto dos aditivos de ensilaxe en mellorar a calidade da proteína, o que permite reducir o uso de concentrado e, sobre todo, de fontes de proteína externas como a soia. Isto contribúe a aumentar a eficiencia económica da explotación.

Para aproveitar ao máximo os beneficios do ensilado, estes deben analizarse de forma regular e aproveitar os datos para facer unha correcta ración para as vacas. É im-portante realizar analíticas do silo de herba para ver tan-to os perfís da fermentación coma os perfís da proteína, ademais dos distintos parámetros que se recollen na táboa do LKS.

Parámetro Media Rango

MS (%) 29,3 17,6 – 40,9

Cinzas (% MS) 12,6 8,3 – 23,4

Proteína bruta (% MS) 13,3 10,4 – 17,2

Valores fermentación

pH 4,4 3,9 – 4,7

N-NH3 (% total N)* 6,5 4,9 – 9,6

Ácido láctico (% MS) 8,3 5,4 – 12,3

Ácido acético (% MS)** 2,3 1,3 – 4,2

Ácido butírico (% MS)*** 0,05 0 – 0,5

Puntuación de calidade segundo DLG**** Moi ben Moi ben a regular

*moi ben se N-NH3: ≤ 10 %; **moi ben se acético: ≤ 3 % DM; ***moi ben se butírico: ≤ 0,3 % DM; ****baseado no sistema de avaliación da German Agricultural Society considerando pH, acético e butírico

O EFECTO DOS ADITIVOS DE ENSILAXE DE REDUCIR AS AMINAS BIOXÉNICAS É MOI IMPORTANTE PORQUE AS AMINAS PODEN ESTAR INVOLUCRADAS EN ENFERMIDADES E PROBLEMAS PRODUTIVOS; POR EXEMPLO, A LAMINITE CAUSADA POR NIVEIS ALTOS DE HISTAMINA

Táboa 9. Valores recomendables para ensilados de raigrás segundo LKS

Parámetro Unidades Raigrás ensilado

Proteína bruta g/kg MS 150 a 180

Proteína bruta utilizable g/kg MS > 135

Proteína soluble (A, B1) % de PB 55-60 %

Proteína indixestible (C) % de PB < 12 %

UDP (proteína non degradable no rume) % de PB 15-25 %

Pepsina-Insoluble PB % de PB < 25 %

N-NH3 do total N % < 8 %

Aminas bioxénicas g/kg MS < 5

Cinzas g/kg MS < 100

pH 4,2 - 4,8 (segundo MS)

Ácido acético % MS 1,5 – 3,5

Ácido butírico % MS 0

Ácido láctico % MS 2,5 – 8,0

Etanol % da MS < 1,5


Inoculantes para ensilajeHay más energía en su ensilado de la que usted piensa

ADVANCEADVANCE

www.grupoinnofarm.com


Inoculantes específicos para:

• Hierba• Maíz• Leguminosas• Cereal

y además, controle las MICOTOXINAS*

* En programa combinado con ULTRASORB

pub_innofarm_silo.indd 73 11/03/2014 22:50


agricultura74

INTRODUCIÓNEn 1927 os profesores da West Virginia University (USA), H.O. Henderson e W. Gifford, na introdución do seu es-tudo “Comparación da ensilaxe de xirasol coa ensilaxe de millo para a produción de leite” relataban que … nos últi-mos anos, o cultivo de xirasol para ensilar suscitou considerable interese sobre todo naquelas áreas do país onde o millo non me-dra satisfactoriamente debido a condicións climáticas desfavo-

Neste traballo preténdese dar información sobre algúns aspectos relativos ás características nutricionais e produtivas do cultivo do xirasol, en comparación co do millo, para divulgar este coñecemento entre os produtores e técnicos a fin de axudar a tomar as decisións adecuadas na planificación forraxeira da explotación de leite.

G. Flores-Calvete1 , B. Fernández-Lorenzo, S. Pereira-Crespo, J. Valladares Alonso, T. Dagnac, C. Resch Zafra, A. González-Arráez e N. Díaz-DíazCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo 1 [email protected]

PRODUTIVIDADE E VALOR NUTRICIONAL DO XIRASOL CULTIVADO PARA FORRAXE (I)

rables. Entre as conclusións do seu traballo figuraba: [...] non se observan vantaxes para o cultivo do xirasol comparado co do millo a non ser nas zonas máis frías, con curtas estacións de crecemento durante o verán, onde a produción de millo é moi baixa.

En Galicia, diversos expertos agrarios (Miranda, 2013; Villada, 2013) alertan de que nos últimos anos se están a sementar con millo forraxeiro fincas que non cumpren os requisitos para o cultivo, o que provoca baixos rendemen-tos e altos custos unitarios de produción. Esta circuns-tancia fai que con relativa frecuencia se reciba no CIAM demanda de información acerca das posibilidades do xi-rasol para ocupar un lugar nas rotacións forraxeiras para a produción de leite como cultivo de verán.

Cultivo de xirasol en plena floración no CIAM

AFRIGA109_xirasol.indd 74 18/03/2014 15:16


agricultura 75

forma moi severa sobre todo en terreos areosos, con pouco fondo, de zonas interiores. Nesta situación o cultivo de xirasol pode atopar un oco nas rotacións forraxeiras, fa-vorecido pola menor duración do seu ciclo produtivo en comparación co millo.

Os xenotipos de xirasol utilizados para forraxe poden proceder de variedades oleíferas para a extracción de aceite ou de variedades utilizadas en confeitería, snacks e alimen-tación de mascotas. As sementes destas variedades son máis grandes ca as primeiras e teñen bandas brancas sobre fondo negro. A maior parte de variedades utilizadas para ensilar procede de variedades de aceite, con maior presen-za no mercado, e aínda non existen xenotipos específicos para a produción de forraxe. Algúns traballos compararon os tipos oleíferos e confeiteiros para ensilar e detectaron escasas diferenzas entre ambos en termos de composición nutricional e calidade das ensilaxes, sempre e cando non se realice a colleita nos estados moi próximos á madurez do gran, onde as variedades oleíferas presentan unha maior concentración de aceite na materia seca total ( Jayme et al., 2007). A semente madura de xirasol ten aproximadamen-te o 40 % de extracto etéreo (EE), altamente insaturado, cun 65 % de ácido linoleico (C18:2 cis 9,12). Existen no mercado variedades máis recentes con EE de menor grao de saturación, ricas en ácido oleico (C18:1 cis 9) [FED-NA 2010].

ASPECTOS AGRONÓMICOS DO CULTIVO DE XIRASOL PARA ENSILARO xirasol (Helianthus annuus L.) é unha dicotiledónea anual cuxo cultivo se considera unha alternativa para a produción de forraxe ensilada por mor da súa tolerancia á seca, resis-tencia á calor, adaptabilidade a diferentes condicións edáfi-cas e relativa independencia da latitude, a altitude e o foto-periodo (Panciera et al., 2003). Practicamente a totalidade de variedades inscritas no Rexistro Oficial de Variedades Comerciais do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (Magrama) son híbridos. O Anuario Es-tatístico do Ministerio do ano 2012 indica que se cultivan en España un total de 862.000 ha de xirasol para industria, mentres que non existe información desagregada do seu uso como planta forraxeira dentro do epígrafe correspondente a superficies e rendementos de cultivos forraxeiros, denotando a comparativamente baixa importancia que ten este aprovei-tamento con relación ao uso industrial.

A principal característica que motiva o cultivo de xirasol para a produción de ensilaxe en climas secos é o man-temento dunha produtividade aceptable en situacións de baixa pluviometría. Aínda que o clima predominante na zona de produción de leite de Galicia é húmido-atlántico, os episodios de secas estacionais durante o verán son cada vez máis frecuentes e o seu efecto sobre a redución da pro-dutividade dos cultivos forraxeiros pode facerse notar de



agricultura76

As prácticas culturais do cultivo de xirasol para a pro-dución de ensilaxe son semellantes ás adoptadas para a produción de gran. A duración do ciclo para ensilar é duns 90 días para as variedades precoces e duns 110-120 para as tardías. En terreos non irrigados pero frescos da zona atlántica a dose de sementes a utilizar é de 80.000 plantas/ha de densidade final, utilizando un marco de plantación de 70 x 15 cm (100.000 plantas/ha de densidade inicial). Recoméndase sementar cando a temperatura do aire sexa ≥10 °C, o que supón unha temperatura no solo á profun-didade de sementeira (3-5 cm) de entre 5 e 9 °C. O cultivo non é demasiado exixente en fertilización, sendo suficien-te achegar en terreos de fertilidade media uns 50-80 kg de N, 30-50 kg P2O5 e 90-120 kg K20 por hectárea. Estas ne-cesidades poden ser cubertas incorporando ao terreo uns 30-40 m3 de xurro de calidade media por hectárea antes da sementeira.

Existen diversas materias activas de herbicidas autorizadas para xirasol, tanto en presementeira como en preemerxen-cia e postemerxencia, e as máis usadas son as pertencentes ás familias da urea, dinitroanilina e piridinona en preemer-xencia. Actualmente tende a xeneralizarse a utilización de variedades tolerantes a herbicidas de postemerxencia, resis-tentes á sulfonilurea (variedades “Sulfo” ou Espress-Sun) ou ao imazamox (variedades “Imi” ou Clearfield), moi eficaces e con amplo espectro de acción pero non exentas de certos problemas de persistencia no solo que poden afectarlle ao seguinte cultivo da rotación.

Xirasol chegando ao final da floración (estado R5.9)

táboa 1. Desenvolvemento da planta de xirasol

ESTADOS FENOLÓXICOS DO XIRASOLA descrición estandarizada e precisa dos estados de desenvolvemento dun cultivo é útil e necesaria no momen-to de realizar observacións e decidir aspectos de manexo dun cultivo. Para o xirasol séguese a descrición de Sch-neiter e Miller (1981) e para complementala utilizamos as notas da Asociación Arxentina do Xirasol (Asagir), que se sintetizan na táboa 1.

Estado Observacións Duración período

Vexetativo

VE A plántula xa emerxeu Sementeira-VE:

6-12 días

V1, V2, V3... Vn Determínase contando o número de follas verdadeiras de lonxitude superior a 4 cm (1, 2, 3... n).VE-V12:

24-30 días

Reprodutivo

R1Comeza a diferenciarse o botón floral. Visto desde arriba, as brácteas inmaduras teñen a aparencia dunha estrela de numerosas puntas. V12-R2:

8-10 díasR2 O botón floral atópase a menos de 2 cm da folla máis próxima.

R3O botón floral atópase a máis de 2 cm da folla máis próxima. Comeza a manifestarse o heliotropismo.

R4 Comeza a abrirse a inflorescencia. As flores liguladas, aínda inmaduras, son visibles.

R5Corresponde á floración. Divídese en subestados dependendo da porcentaxe das flores tubuladas que estean abertas (en antese ou postantese). P. e.: R5.3 (30 % de flores tubuladas abertas); R5.8 (80 % de flores tubuladas abertas).

R2-R5.1: 28-35 días

R6A floración é completa, o capítulo empeza a curvarse e as flores liguladas comezan a secar e a caer. O froito (aquenio) está totalmente callado, co pericarpio formado e en estado leitoso.Cesa o heliotropismo e os capítulos fixan a posición cara ao leste.

R5.1-R6: 6-10 días

R7A parte inferior do capítulo ponse amarela-pálida, está totalmente curvada e as brácteas aínda están verdes. O gran está en estado leitoso-pastoso.

R8O envés do capítulo é amarelo escuro pero as follas superiores aínda están verdes. O gran está entre pastoso e con textura consistente. VE-R9: 96-112 días

R6-R9: 30-39 díasR9-Maduración

completa: ≥ 15 díasR9

O envés do capítulo é marrón, do mesmo xeito que as brácteas. As follas e o talo están con aparencia senescente e murcha. O gran está totalmente formado, con textura consistente. Correspóndese coa madurez fisiolóxica do cultivo.

ENTRE DIFERENTES XENOTIPOS DE XIRASOL COLLEITADOS NO MESMO ESTADO FENOLÓXICO TAMÉN SE OBSERVAN DIFERENZAS EN COMPOSICIÓN QUÍMICA E VALOR NUTRICIONAL


GIRASOLESPECIAL PARAUSOFORRAJERO

La revolución forrajera al alcance de todos.

PROMOTEC-PG S.L.Vía Hispanidad 81, local - 50.012 Zaragoza Tlf. 976 487 293 / 670 098 038 - Fax: 976 487 328 - [email protected]

Nº1EN PRODUCCIÓN

70 tonelada por Ha

18.900 UFL por Ha

pub_rumbosol.indd 77 11/03/2014 22:54


agricultura78

Final de floración (estado R6)

RENDEMENTO E VALOR NUTRITIVO: MOMENTO ÓPTIMO DE CORTE PARA ENSILARNo CIAM realizáronse estudos acerca da utilidade desta forraxeira de verán para ensilar ao longo dos anos 80 do pasado século, sendo de destacar os de J. Lloveras (1980-1987) en Mabegondo (A Coruña), A Pobra do Brollón (Lugo) e Grado (Asturias); os de J. Zea e D. Díaz en Ma-begondo, e o de G. Budiño en fincas colaboradoras do in-terior de Galicia, todos eles realizados en secaño. A data media de sementeira destes ensaios foi o 5 de xuño e a de colleita o 20 de agosto, cunha media de 76 días de crece-mento. O corte da planta de xirasol realizábase nun estado precoz, que ía desde o estado de botón floral ata o final da floración do cultivo seguindo as recomendacións científi-cas da época; así obtívose un rendemento de materia seca (MS) que oscilou, dependendo das condicións, entre 3,0 e 10,4 t MS/ha, sendo a media de 6,2 t MS/ha. Estes rende-mentos son comparables aos obtidos en ensaios realizados noutras latitudes, coma os do Centro Nacional de Millo e Sorgo da empresa pública brasileira EMBRAPA (Tomich et al., 2003), onde se avaliaron 13 cultivares de xirasol e se obtiveron rendementos de materia seca de entre 3,6 t/ha e 7,7 t/ha (ver a táboa 4 máis adiante).

O rendemento en materia seca do cultivo aumenta rapidamente cando a planta progresa desde os estados vexetativos ata a floración completa. A partir deste mo-mento a biomasa total do cultivo pode aínda aumentar ou manterse constante durante un tempo variable para decrecer na proximidade da madurez. Pereira (2003), ao avaliar o rendemento de catro cultivares de xirasol collei-tados entre os 30 e 51 días tras a floración, observou que a produción variaba entre 5,1 e 6,1 t MS/ha, respectiva-mente. Noutro traballo no que se compararon tres datas de corte (95, 110 e 125 días tras a sementeira), Rezende et al. (2002) atopan unha redución na produción de ma-teria seca por hectárea conforme se retrasa o corte, con valores de 7,86, 7,21 e 6,0 t MS/ha, respectivamente. A devandita redución, de -0,30 t MS/semana entre as dúas primeiras datas, practicamente se duplica (-0,56 t MS/semana) para o corte máis tardío.

As ensilaxes de xirasol presentan polo xeral contidos máis elevados de proteína e de extracto etéreo (EE) ca as ensilaxes de millo. En contrapartida, presentan unha menor dixestibilidade da parede celular causada por unha maior lignificación. Esta menor dixestibilidade pode ser compensada pola alta enerxía do aceite que, desde o final da floración ata a madurez, se vai concentrando nas se-mentes a partir dos hidratos de carbono sintetizados pola planta. Con todo, a alta concentración de aceite na mate-ria seca do xirasol pode limitar o seu uso na alimentación de vacas de leite, xa que a utilización de dietas que conte-ñan máis do 5-6 % do total da MS de graxa non protexida pode, entre outros efectos, reducir a dixestión ruminal da fibra e a inxestión voluntaria da materia seca debido ao efecto negativo da graxa sobre a actividade microbiana no rumen (Brooks et al., 1954; Palmquist, 1987).

Para obter ensilado de boa calidade e alto valor nutritivo a planta debe ser cortada no momento adecuado, habendo controversia ao respecto na bibliografía. A maior parte dos traballos atopados presenta resultados de estudos realiza-dos con plantas cultivadas ao redor da floración, entre os estados R5 e R6 da clasificación fenolóxica de Schneiter e Miller (1981). Tan e Turner (1996) ensilaron xirasol en diferentes estados e concluíron que o final da floración era o mellor momento para cultivar a planta. Donaldson et al., (1980) reportan que, para ensilaxes de xirasol cortado no estado de plena floración e no de gran leitoso, os contidos en proteína (PB) e de dixestibilidade da materia orgánica in vitro (DMOIV) foron superiores na data máis precoz, con valores de PB de 13,8 e 9,8 % MS e de DMOIV de 68,6 e 64,4 %, respectivamente. Nun ensaio realizado no CIAM, Zea e Díaz (1990) ensilaron xirasol nos estados R4 (botón floral) e R5 co 50 % e 100 % de plantas con flor aberta e observaron que descendía tanto a concentración de proteína (PB 11,2, 10,7 e 9,6 % MS) como a dixesti-bilidade (DMOIV 72,3, 70,8 e 67,3 %) da planta para as tres datas de corte avaliadas.

A PRINCIPAL CARACTERÍSTICA QUE MOTIVA O CULTIVO DE XIRASOL PARA A PRODUCIÓN DE ENSILAXE EN CLIMAS SECOS É O MANTEMENTO DUNHA PRODUTIVIDADE ACEPTABLE EN SITUACIÓNS DE BAIXA PLUVIOMETRÍA


italian stylepresenta

w w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

Desde su debut en abril de 2012, Mascalese se ha utilizado también sobre las vacas más valiosas de la raza. Incluso antes de nacer, sus hijas se han vendido a los mejores precios en las subastas de todo el mundo y hoy los fantásticos

resultados de sus pruebas genómicas y sus éxitos en los concursos son la merecida recompensa para todos los criadores que han confiado en Mascalese.

un toro de Semenzoo Italy

Bel Mascalese UgaGTPI 2145 - GPFT 2642Toc-Farm Al len Amyly EX96 fami lyNuevos Propietar ios : S igesprov Podólogos y Cant ina Hols te in (Astur ias )

Campeona Reserva Terneras Verona Dairy Show 2014

Amighetti Mascalese Ariel GTPI 2246 - GPFT 2728Amighetti Shottle Ave VG89 family

1ª de Sección 9-12 meses Verona

Dairy Show 2014

Ruegruet Mascalese Pandra RZG 135 Windy Knoll View Outside Pledge EX95 family

2ª de Sección Lausanne

Swissexpo 2014C.M.E. Mascalese Jenny

2ª de Sección 6-9 mesesConcurso Nacional

Cremona 2013

Distribuidores en Cantabria:

R O B E R T O F E R N Á N D E Z 6 0 9 4 4 9 6 8 9 - J A V I E R R E N E R O 6 1 6 2 5 7 4 3 5 - R A M Ó N C R E S P O 6 6 9 4 3 2 3 8 6

Distribuidores en Galicia:

italian stylepresenta

w w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

Desde su debut en abril de 2012, Mascalese se ha utilizado también sobre las vacas más valiosas de la raza. Incluso antes de nacer, sus hijas se han vendido a los mejores precios en las subastas de todo el mundo y hoy los fantásticos

resultados de sus pruebas genómicas y sus éxitos en los concursos son la merecida recompensa para todos los criadores que han confiado en Mascalese.

un toro de Semenzoo Italy

Bel Mascalese UgaGTPI 2145 - GPFT 2642Toc-Farm Al len Amyly EX96 fami lyNuevos Propietar ios : S igesprov Podólogos y Cant ina Hols te in (Astur ias )

Campeona Reserva Terneras Verona Dairy Show 2014

Amighetti Mascalese Ariel GTPI 2246 - GPFT 2728Amighetti Shottle Ave VG89 family

1ª de Sección 9-12 meses Verona

Dairy Show 2014

Ruegruet Mascalese Pandra RZG 135 Windy Knoll View Outside Pledge EX95 family

2ª de Sección Lausanne

Swissexpo 2014C.M.E. Mascalese Jenny

2ª de Sección 6-9 mesesConcurso Nacional

Cremona 2013

Distribuidores en Cantabria:

R O B E R T O F E R N Á N D E Z 6 0 9 4 4 9 6 8 9 - J A V I E R R E N E R O 6 1 6 2 5 7 4 3 5 - R A M Ó N C R E S P O 6 6 9 4 3 2 3 8 6

Manuel Reija 610 526 785 - Ángel López 677 229 407- Noel Balsa 619 760 916 - Alberto Lamas 680 115 019José Pérez 616 490 134 - José Baña 636 515 536 - www.semenzoo.it - [email protected]

pub_semenzoo.indd 79 18/03/2014 15:08


agricultura80

Fronte á recomendación de ensilar ao redor da data de floración do cultivo, outros autores recomendaban ensilar en estados máis avanzados. Demarquilly e Andrieu (1972) rea-lizaron un estudo sobre dúas variedades de xirasol sementa-das a primeira semana de maio a 60.000-90.000 plantas/ha, onde se observou a evolución do rendemento e da dixestibi-lidade da materia orgánica in vivo (DMO) entre os estados de botón floral (R2) e de capítulos coa base amarela e o gran pastoso (R7-R8). Os resultados do citado estudo (táboa 2) ilustran acerca da evolución do rendemento e valor nutricio-nal da planta de xirasol. A dixestibilidade da planta foi alta ata a floración e, acabada esta fase, descendeu ata o estado de gran totalmente formado (R6) a razón de 2,7 ud DMO/semana, e posteriormente, desde este estado ata o final do estudo, a razón de 1,0 ud DMO/semana. A acumulación de biomasa do cultivo aumentou de forma moi rápida desde a aparición do botón floral (4,0 t MS/ha) ata acadar, transco-rridas 5 semanas, un máximo de 8,9 t MS/ha no estado de gran totalmente formado. A partir deste momento, a produ-ción de MS/ha do cultivo mantívose constante ou reduciuse lixeiramente. A integración da evolución da dixestibilidade e do rendemento co avance á madurez do cultivo mostra que a produción de enerxía neta leite (ENL) por hectárea aumentou ata o estado R6, para reducirse lixeiramente nos estados máis avanzados.

Coincidindo con estos resultados, Tosi et al. (1975) consideran que o momento máis adecuado para ensilar é cando as plantas presenten capítulos con coloración ver-de-amarelada na base e as sementes estean ben formadas (estado R6-R7) e Gonçalves et al. (2000) estenden a súa recomendación a un estado máis tardío, cando as plantas presenten o 100 % dos grans maduros, brácteas amarelas a castañas e follas murchas ou secas, o que se aproximaría ao estado fenolóxico R8.

No estudo de Rezende et al. (2002) onde se avaliaron tres variedades de xirasol cultivadas con 95, 110 e 125 días tras a sementeira, estas datas correspondéronse cos esta-dos fenolóxicos de final de floración (R6), capítulo amare-lo (R7-R8) e planta senescente, con todas as follas secas e o 90 % de grans maduros (R9 e posterior). A evolución da composición química e do valor nutricional das ensilaxes móstrase na táboa 3, onde se pode observar que só aos 125

días se acadaba un nivel de MS do 30 % - 35 % (recomen-dado por algúns autores como idóneo para ensilar noutros cultivos). Por outra banda, a dixestibilidade reducíase ra-pidamente coa idade da planta, desde o 62,9 % DMOIV aos 95 días ata o 49,4 % aos 125 días. Probablemente esta redución se deba á interferencia da fracción lipídica na dixestibilidade, como se discute máis adiante, ademais do aumento da lignificación da parede celular.

Aparición botón floral Comezo de floración Floración completa, gran leitoso Capítulos amarelos, gran pastoso

Estado fenolóxico R2-R3 R4-R5.1 R6-R7 R7-R8

Data 27-xullo 07-agosto 30-agosto 22-setembro

Días transcorridos desde:

Sementeira 80 91 114 137

Botón floral - 12 35 58

Comezo floración - - 23 46

Materia seca e dixestibilidade

MS % 10,4 12,4 15,6 23,6

DMO % 76,5 75,1 66,3 62,8

Rendemento

t MS/ha 4,0 5,6 8,9 8,7

UFL/ha (x1.000) 3,1 4,4 5,5 4,9

MS: materia seca; DMO: dixestibilidade da materia orgánica in vivo; UFL: unidades forraxeiras leite/kg MS

táboa 2. Fenoloxía, materia seca, dixestibilidade e rendemento entre os estados de aparición de botón floral e gran pastoso de dúas variedades de xirasol (Demarquilly e andrieu, 1972)

Xirasol na semana 4 tras o inicio da floración

MS: materia seca (%); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deter-xente (% MS); FAD: fibra ácido deterxente (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); DMOIV: dixestibilidade da materia orgánica in vitro (%)

Días tras sementeira

Estado fenolóxico

Produción t MS/ha

MS PB FND EE DMOIV pH

95 R6 7,8 22,8 9,3 34,1 9,2 62,9 3,77

110 R7-R8 7,2 24,8 10,4 39,6 12,7 56,1 3,97

125 ≥R9 6,0 28,1 10,4 46,0 13,9 49,4 3,97

táboa 3. Evolución do rendemento e valor nutricional da ensilaxe de xirasol colleitado en diferentes estados fenolóxicos (rezende et al., 2002)

AFRIGA109_xirasol_galego.indd 80 19/03/2014 13:00


agricultura 81

Xirasol na semana 5 tras o inicio de floración (momento óptimo para ensilar)

Entre diferentes xenotipos de xirasol colleitados no mesmo estado fenolóxico obsérvanse tamén diferenzas en composición química e valor nutricional. Nun estudo onde se comparou a composición nutricional de 13 va-riedades de xirasol cortadas cando todas elas presentaban máis dun 90 % de grans maduros, Tomich et al. (2004) reportan rangos de variación en % MS de 7,2 a 9,8 para PB, de 10,5 a 19,2 para EE, de 37,7 a 51,5 para FND, de 31,5 a 40,1 para FAD, de 5,2 a 7,3 para LAD e de 47,1 a 56,1 para a dixestibilidade da MS (táboa 4). Entre os parámetros expostos, a maior variabilidade observouse para o contido en EE, seguido do rendemento de MS por hectárea e do nivel de MS, con coeficientes de variación de 21,3 %, 18,3 % e 14,4 %, respectivamente. Porén, estas diferenzas entre variedades son comparativamente infe-riores ás observadas para cada variedade en diferentes es-tados de madurez da planta entre os estados de inicio de floración e madurez fisiolóxica do cultivo.

EVOLUCIÓN DAS FRACCIÓNS DA PLANTA DE XIRASOL CO AVANCE Á MADUREZÉ interesante, para o coñecemento do rendemento e do valor nutricional do xirasol, expoñer a evolución das dis-tintas partes nas que se compón a planta ao longo do seu ciclo de crecemento. Na bibliografía hai abundante infor-mación obtida en estudos realizados entre o estado vexe-tativo e o de floración da planta, pero é considerablemente máis escasa a descrición dos estados máis avanzados de desenvolvemento. Para contribuír a definir con máis detalle esta fase, no CIAM foi realizado un estudo cun híbrido de aceite de ciclo medio (PR63A90 de Pioneer) sementado a finais de maio de 2004 a 95.000 plantas/ha en pequena parcela non irrigada na finca de Mabegondo e fertilizada con 40 kg de N, 80 kg de P2O5 e 120 kg de K2O/ha.

VariedadeProdución t MS/ha

MS PB FND FAD LAD EE DMSIV pH

AS-243 7,0 21,7 8,6 43,4 33,9 6,2 18,0 47,1 4,5

AS-603 5,8 21,9 9,3 40,7 31,5 5,4 17,0 51,1 4,4

Cargill-11 4,7 32,2 9,2 41,1 33,1 5,7 19,2 49,0 5,5

Contiflor-3 6,8 23,0 8,0 46,7 36,1 7,1 13,5 49,9 4,5

Contiflor-7 6,0 31,2 7,9 46,8 36,1 6,9 10,6 46,9 5,3

DK-180 5,3 26,0 8,1 43,2 34,4 6,4 15,5 49,7 4,5

M-734 6,4 26,3 9,8 50,6 39,4 6,9 10,5 51,4 4,5

M-737 6,7 19,6 9,5 37,7 28,9 5,2 18,1 56,7 4,1

M-738 5,6 27,2 9,8 52,8 40,1 6,9 13,7 49,4 4,5

M-742 6,5 23,5 9,4 51,5 39,7 6,8 11,3 51,5 4,4

Rumbosol-90 5,2 26,8 8,7 49,3 38,4 7,3 12,6 48,6 5,2

Rumbosol-91 7,7 23,5 7,2 47,7 37,3 7,1 11,2 47,9 4,1

V-2000 3,6 25,8 9,4 44,0 35,0 6,4 14,8 48,9 5,2

Media 5,9 25,3 8,8 45,8 35,7 6,5 14,3 49,9 4,7

Mínimo 3,6 19,6 7,2 37,7 28,9 5,2 10,5 46,9 4,1

Máximo 7,7 32,2 9,8 52,8 40,1 7,3 19,2 56,7 5,5

CV (%) 18,3 14,4 9,3 10,0 9,4 10,5 21,3 5,1 9,9

MS: materia seca (%); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deterxente (% MS); FAD: fibra ácido deterxente (% MS); LAD: lignina ácido deter-xente (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); DMSIV: dixestibilidade da materia seca in vitro (%); CV: coeficiente de variación de cada parámetro

Neste traballo, descrito minuciosamente en Pereira-Crespo et al. (2014), caracterizouse a evolución do ren-demento e valor nutricional da planta cortada cada dúas semanas desde a primeira semana tras o inicio de floración (5 % de flores abertas) ata a novena semana, que coincidiu coa madurez fisiolóxica do cultivo. En cada corte sepa-ráronse as seguintes fraccións: sementes (e/ou inflores-cencias, no seu caso), receptáculo (con brácteas e flores liguladas), follas e talo. Cada fracción foi pesada e no la-boratorio foi analizada por separado usando métodos de referencia. Desa forma a evolución da planta enteira e das fraccións da mesma puido ser descrita ao longo do ciclo de crecemento do cultivo. O estado fenolóxico aproximado do cultivo (escala de Schneiter e Miller 1981) en función das semanas (S) transcorridas tras o comezo da floración foi o seguinte: S1=(R5.5-R5.9), S3=(R6-R7), S5=(R7-R8), S7=(R8-R9) e S9=(R9).

táboa 4. Variabilidade no rendemento e valor nutricional das ensilaxes de diferentes xenotipos de xirasol colleitados na proximidade da madurez fisiolóxica do cultivo (tomich et al., 2003, 2004)



agricultura82

Na táboa 5 móstranse os resultados relativos á produ-ción de MS/ha, composición química e valor nutricional da planta enteira ao longo do período S1-S9, así como á porcentaxe no peso seco total da planta de cada fracción e o seu valor nutricional. Co avance á madurez da planta, o rendemento en MS aumentou entre as semanas S1 a S5 desde 8,1 a 9,3 t MS/ha, para descender a continuación. A produción de enerxía neta leite (ENL) por hectárea seguiu o mesmo patrón, acadándose un valor máximo na semana 5 tras o inicio da floración. O valor de MS aumentou, en particular a partir da S5, ao igual que a concentración de enerxía bruta conforme se transforman os carbohidratos non estruturais sintetizados pola planta en aceite, que se acumula nas sementes. A dixestibilidade da materia orgánica (DMOIV) da planta redúcese coa idade desta, en consonancia cunha maior lignificación da parede celular. A pesar deste descenso de dixestibilidade, o valor enerxético da planta aumenta coa madurez ata a

S5-S7 debido ao aumento da concentración de aceite na materia seca total da planta. O valor en ENL das mostras calculouse a partir do valor de DMOIV segundo Flores et al. (2005) e transformouse posteriormente en unida-des forraxeiras leite (UFL), considerando que unha UFL equivale a 1,7 Mcal ENL (Vermorel, 1989). No caso de mostras desengraxadas (planta enteira e sementes) enga-diuse o valor da ENL correspondente á graxa da mostra, considerando un valor medio de 4,9 kcal de ENL/kg de aceite (FEDNA 2010).

Planta enteira

SEM RDT MS CZ MO PB FND FAD LAD EE CSA EB DMOIV† UFL††

S1 8,1 18,5 9,1 90,9 6,8 38,9 34,6 4,0 1,9 26,9 17,3 64,8 0,80

S3 8,5 20,6 8,2 91,8 6,3 39,8 31,6 6,1 11,8 14,5 19,6 52,9 0,84

S5 9,3 26,6 8,7 91,3 6,8 41,7 34,2 5,9 19,8 5,5 21,4 45,3 0,98

S7 8,5 39,2 8,6 91,4 7,4 39,8 33,4 6,8 24,2 4,1 22,1 41,2 1,01

S9 8,3 47,8 8,8 91,2 7,7 42,1 35,9 7,1 23,4 3,3 21,8 39,7 0,96

Sementes

SEM PCT MS CZ MO PB FND FAD LAD EE CSA EB DMOIV† UFL††

S1 13 % 17,7 4,9 95,1 10,4 32,1 22,9 5,6 2,1 42,7 18,5 70,8 0,93

S3 30 % 35,3 3,3 96,7 9,6 33,7 25,9 6,8 34,6 8,0 26,2 49,9 1,30

S5 38 % 54,8 3,0 97,0 12,0 22,3 16,6 5,7 49,5 3,9 29,5 42,9 1,73

S7 44 % 81,0 2,7 97,3 11,9 23,7 18,4 6,2 51,9 3,9 29,2 40,5 1,73

S9 42 % 91,7 3,0 97,0 12,4 25,6 20,0 6,5 51,8 3,1 29,0 44,2 1,74

Receptáculo (sen sementes)

SEM PCT MS CZ MO PB FND FAD LAD EE CSA EB DMOIV UFL

S1 27 % 16,4 7,9 92,1 5,8 27,4 20,5 2,8 2,6 32,9 17,4 75,0 0,96

S3 26 % 13,6 10,3 89,7 3,8 32,0 24,8 5,1 2,3 21,2 16,2 57,5 0,69

S5 19 % 14,1 14,8 85,2 4,0 36,6 31,4 2,7 2,4 6,0 16,1 56,1 0,63

S7 20 % 21,4 15,5 84,5 5,1 37,3 34,0 4,6 4,6 6,4 16,5 48,6 0,52

S9 18 % 34,1 16,4 83,6 6,0 37,6 36,0 5,3 4,5 3,4 16,2 46,0 0,48

Follas


S1 21 % 18,6 19,2 80,8 15,9 22,7 45,0 3,6 4,1 9,3 17,1 60,1 0,63

S3 18 % 20,3 17,0 83,0 11,4 25,6 23,8 6,3 3,8 10,3 17,1 56,1 0,60

S5 14 % 25,2 20,6 79,4 8,6 28,8 26,6 9,1 3,5 12,1 16,2 60,4 0,62

S7 12 % 54,2 21,3 78,7 7,2 31,0 34,3 8,7 4,0 3,5 16,0 43,9 0,43

S9 12 % 68,8 23,6 76,4 6,9 29,9 34,1 7,5 3,8 3,2 15,2 54,3 0,54

Talo


S1 39 % 20,6 6,2 93,8 1,5 57,7 42,8 4,5 0,3 26,2 17,0 57,3 0,71

S3 26 % 22,0 5,9 94,1 1,1 66,7 51,6 5,8 0,5 15,8 17,1 44,1 0,53

S5 29 % 25,5 6,4 93,6 1,0 76,5 62,3 7,0 0,4 3,9 17,0 32,9 0,37

S7 25 % 28,5 7,5 92,5 1,3 74,4 59,0 8,7 0,5 3,2 17,1 37,4 0,43

S9 28 % 30,8 6,6 93,4 1,8 75,1 60,8 9,0 0,5 3,7 17,2 22,4 0,24

SEM: semana tras o comezo de floración; RDT: rendemento da planta (t MS/ha); PCT: porcentaxe de cada fracción na materia seca da planta; MS: materia seca (%); CZ: cinzas (% MS); MO: materia orgánica (% MS); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deterxente (% MS); FAD: fibra ácido deter-xente (% MS); LAD: lignina ácido deterxente (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); CSA: carbohidratos solubles en auga (% MS); EB: enerxía bruta (MJ/kg MS); DMOIV: dixestibilidade da MO in vitro (%); DMOIV†: medida sobre mostra desengraxada; UFL: unidades forraxeiras leite (kg-1 MS), UFL††: calculada tendo en conta a achega calórica do aceite.

táboa 5. Efecto do momento de corte (semanas tras o comezo da floración) sobre o rendemento e valor nutricional da planta enteira de xirasol e das fraccións semente, receptáculo, follas e talo (a partir de Pereira-crespo et al., 2014)

A PRODUCIÓN DE ENERXÍA NETA LEITE POR HECTÁREA NO CULTIVO DE XIRASOL ACADA UN VALOR MÁXIMO AO REDOR DA SEMANA 5, TRAS O INICIO DA FLORACIÓN DA PLANTA


Tome la delantera con la seguridad del líder mundial

Pioneer avanza

Calidad genética para una producciónelevada y estable.

Híbridos desarrollados paranuestras condiciones de cultivo.

Asesoría técnica desde lasiembra hasta la cosecha.

¡Contacte ya conel técnico Pioneerde su zona!

Una rentabilidad superior le está esperando.

Pioneer Hi-Bred Spain, S.L.Oficina Central: Avda. Reino Unido, 7. Edificio Adytec, 2ª plta. 41012 SevillaTlf: 954 298 300 • www.pioneer.com • [email protected]

® El óvalo de DuPont es marca registrada de DuPont. Pioneer y el símbolo del trapecion son marcas registradas de Pioneer Hi-Bred International Inc. Des Moines, Iowa, USA.

pub_pioneer.indd 83 11/03/2014 22:57


agricultura84

Xirasol en madurez fisiolóxica (estado R9)A contribución proporcional das diferentes partes da planta á MS total mostra un aumento da fracción “semen-tes”, que pasa do 13 % ao 42 % entre S1 e S9, mentres que as fraccións “follas” e “talos” pasan no devandito período do 21 % ao 12 % e do 39 % ao 28 %, respectivamente. O maior contido en cinzas atópase nas follas e, en menor medida, no receptáculo, e aumenta coa madurez. A pesar do descenso no contido en PB das follas e da menor pro-porción destas na MS total da planta desde a floración á madurez fisiolóxica do cultivo, a concentración de PB na planta enteira tende a aumentar debido, por unha banda, á menor proporción da fracción “talos”, que ten un contido en PB extraordinariamente baixo (<2 % MS en todo o período), sumado á contribución cada vez maior da frac-ción “sementes”, cuxo contido en PB tende a aumentar coa enchedura e a maduración do gran.

Os rendementos obtidos no anterior estudo, de máis de 9 t MS/ha, poden considerarse altos, comparados cos refe-ridos na bibliografía e probablemente influídos pola reali-zación do ensaio en pequena parcela, onde practicamente non hai perdas de forraxe na colleita.

Unha recente aproximación aos rendementos en gran parcela proporciónana os resultados doutro estudo realiza-do no CIAM en 2013, onde nunha superficie de 2 ha, se-guindo un cultivo de inverno (mestura de raigrás híbrido e leguminosas anuais), se sementou a mediados de xuño un híbrido de ciclo medio (IMIKO, tipo Clearfield de Koipe) á mesma densidade ca no ensaio anterior (95.000 plantas/ha). Foi fertilizado con xurro de vacún que achegou 80 kg de N, 60 kg de P2O5 e 100 kg de K2O/ha. O inicio de floración tivo lugar o 20 de agosto e a colleita tivo lugar o 24 de setembro, cando a planta se atopaba entre a semana 4-5 tras o inicio de floración. Utilizouse unha picadora de precisión autopropulsada Cibus Winterstaiger, especí-fica para ensaios, e o rendemento calculouse por pesada en báscula ponte dos remolques antes de seren ensilados nun silo-bolsa.

Na táboa 6 expóñense os valores medios de produción e valor nutricional dos cultivos de inverno e do xirasol como cultivo de verán. A produción total da rotación foi de 13,1 t MS/ha, da que algo menos do 60 % correspondeu ao xirasol (7,4 t MS/ha). Saliéntase a similitude dos valores obtidos neste estudo cos correspondentes ao ensaio reali-zado en 2004 para a colleita feita ao redor do estado R7, ás 5 semanas tras o inicio de floración.

CONCLUSIÓNS• Existe un forte efecto do momento de colleita sobre o

contido en materia seca e a composición química do xi-rasol. O seu valor nutricional caracterízase, comparativa-mente co millo, por un menor contido en materia seca e un maior contido en cinzas e lignocelulosa. Non obstan-te, o valor enerxético da planta de xirasol é comparable ou incluso superior á do millo, dependendo do momento de colleita, debido ao alto contido en aceite.

• Recoméndase colleitar o xirasol ao redor da 4.ª-5.ª se-mana tras o inicio da floración, cando a base dos capítu-los é de cor amarela e o froito, totalmente formado, está en estado pastoso, momento no que o rendemento por hectárea se ve maximizado. Neste estado, o contido en MS estará próximo ao 25 % e a materia seca terá unha concentración en aceite superior ao 10-12 %, cun valor enerxético igual ou superior a 0,95 UFL/kg MS.

NOTASa) A bibliografía citada neste traballo está a disposición

dos lectores mediante contacto co primeiro autor.b) A parte II do presente artigo publicarase no número

112 da revista Afriga.

RDT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA EB DMOIV† UFL††

Cultivo de inverno1

RH-5L 5,7 16,8 91,0 13,2 43,2 32,0 - - 14,8 - 70,5 0,86

Cultivo de verán

Xirasol 7,4 24,2 90,1 6,6 42,1 34,3 6,9 14,7 14,3 21,6 50,8 0,99

táboa 6. rendemento e valor nutricional dunha rotación intensiva de dous cultivos/ano con xirasol como cultivo de verán en gran parcela no ciaM

1 RH-5L: mestura de raigrás híbrido con cinco leguminosas anuais (sementado o 5 de novembro de 2012 e colleitado o 22 de maio de 2013)RDT: rendemento (t MS/ha); MS: materia seca (%); CZ: cinzas (% MS); MO: materia orgánica (% MS); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deterxente (% MS); FAD: fibra ácido deterxente (% MS); LAD: lignina ácido deterxente (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); CSA: carbohidratos solubles en auga (%MS); EB: enerxía bruta (MJ/kg MS); DMOIV†: dixestibilidade da MO in vitro (%) medida sobre mostra desengraxada no caso do xirasol; UFL††: unidades forraxeiras leite (kg-1 MS) calculadas tendo en conta a achega calórica do aceite no caso do xirasol.



Agroamb pon en valor milleiros de toneladas de residuos biodegradables transformándoos en recursos aproveitables para a agricultura mediante a súa análise química e a pos-terior aplicación planificada en diferentes superficies de cul-tivo. O seu proceso de valorización está recollido na norma-tiva vixente e é respectuoso co medio ambiente, cumprindo estritamente as recomendacións do Código de boas prácticas agrarias.

Na actualidade, esta empresa xestiona unhas 265.000 tonela-das de residuos ao ano e entre os cultivos aos que se destinan destaca o millo forraxeiro, cuxa fertilización require unha coida-dosa programación debido á necesidade que teñen estas plantas de asimilar moitos nutrientes nun curto espazo de tempo.

Os plans agronómicos comezan coas análises químicas nun laboratorio propio de Agroamb para determinar a apti-tude dos biorresiduos e coñecer as necesidades nutritivas do terreo e mais o rendemento do cultivo. Cos resultados destas analíticas, os enxeñeiros da empresa deseñan un plan de fer-tilización específico que permitirá aplicarlle á superficie cul-tivada as doses precisas do fertilizante orgánico. Posterior-mente, os residuos hixienízanse e trátanse dándolles unha textura adecuada para a súa incorporación ás terras.

O servizo de Agroamb inclúe o transporte e a adminis-tración do fertilizante, para o que utilizan distintos medios

AGROAMB, ESPECIALISTA NA TRANSFOR-MACIÓN DOS RESIDUOS BIODEGRADABLES EN FERTILIZANTES ORGÁNICOSAgroamb, grupo galego con sede en Castro de Rei (Lugo), leva case 15 anos elaborando e aplicando plans de fertilización orgánica adaptados aos diferentes cultivos e solos. En Galicia existe moita superficie agraria necesitada dunha fertilización orgánica controlada, un servizo no que Agroamb é especialista.

técnicos (camións esparexedores, remolques, inxeccións no terreo…) en función das súas propiedades (sequidade, pasto-sidade, esponxosidade…). Pasado un tempo, os técnicos reto-man as análises do terreo fertilizado para asegurar uns niveis óptimos de nutrientes.

IMPORTANTES BENEFICIOS NO SOLOOs fertilizantes orgánicos procuran nume-rosos beneficios no solo onde se aplican. En Galicia, por exemplo, son especialmente necesarios debido á climatoloxía e aos tipos de solo que existen.

Estes son algúns dos efectos positivos que producen:• Melloran as súas propiedades físicas (estru-

tura, capacidade de retención de auga…).• Melloran as súas propiedades químicas

(achegando elementos nutritivos, axu-dando a regular a nutrición das plantas, estimulando o desenvolvemento do sis-tema radicular e favorecendo a absorción do fósforo).

• Melloran as súas propiedades biolóxicas (favorecendo a proliferación de microor-ganismos, aumentando a fauna do solo, favorecendo a circulación do aire e a auga e mellorando a respiración das raíces).

publIRRepoRtAxe 85

afriga109_publirreportaxe_agroamb.indd 85 14/03/2014 04:19


agricultura86 DOSSiEr: SEMENtEira DO MillO

INTRODUCIÓNO cultivo de millo para aproveitamento mediante ensilado converteuse nos últimos anos nunha das principais fontes de alimentación para o gando, sobre todo para o vacún de leite. En Galicia sementáronse 69.000 ha no ano 2012, o que supón o 73 % da superficie cultivada de millo forraxei-ro en España e deixa ver a relevancia que ten nas explota-cións gandeiras galegas. Esta importancia débese a que é un cultivo co que se obteñen boas producións sen regadío en pouco tempo (aproximadamente 4 meses) e que ten un elevado contido enerxético e unha fácil ensilabilidade.

A elección da variedade axeitada a sementar é algo moi importante nunha explotación gandeira, xa que será o fac-

Presentamos a actualización de 2014 feita polo CIAM dos resultados das características produtivas e nutricionais das variedades de millo que se comercializan en Galicia, co fin de que cada gandeiro poida escoller a variedade máis axeitada á súa zona de cultivo.

tor que máis repercuta na calidade final do silo; ademais, na maioría delas o silo de millo é o alimento principal da ración. A calidade dunha variedade de millo é a capacidade que ten de producir forraxe con alto valor nutritivo; é dicir, que por un lado estará o rendemento en materia seca e, por outro, o valor nutritivo.

Neste traballo expóñense os resultados da avaliación de variedades de millo forraxeiro realizado polo CIAM (Galicia), dando a coñecer as características produtivas e nutricionais das diferentes variedades comerciais de millo sementado en campos experimentais, seguindo a mesma metodoloxía que os anos anteriores. Os ensaios leváronse a cabo en catro localidades galegas, situadas nas comarcas con maior superficie cultivada de millo forraxeiro e que abranguen zonas xeográficas distintas: Sarria (centro sur de Lugo), Trasdeza (nordés de Pontevedra), Ordes (centro da Coruña) e A Mariña Oriental (nordés de Lugo).

María José Bande CastroCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo. Xunta de Galicia

AVALIACIÓN DAS VARIEDADES COMERCIAIS DE MILLO FORRAXEIRO EN GALICIA

afriga109_dossier_taboas_ciam_02.indd 86 11/03/2014 23:00


agricultura 87DOSSiEr: SEMENtEira DO MillO

UNA GENÉTICA ÉLITE, SEMILLAS DE CALIDAD Y SERVICIOS PROFESIONALES

Mas 36.AFAO 280-300

• Gran volumen de planta. Excelente vigor de nascencia. • Muy buena tolerancia a helminthosporium. • Mazorcas cilíndricas bien fecundadas.• Calidad de planta a fin de ciclo.

Uniformidad y gran productividad Mas 47.P

FAO 300

• Excelente potencial productivo. • Muy tolerante al carbón de penacho. • Buena resistencia a caída. Soporta cosechas tardias.• Mazorca flexible con fuerte aptitud a compensar las bajas densidades.• Alto contenido en almidón.

Rendimiento y calidad de planta

Distribuidas por:

Créa

tion :

agen

ce-h

udik.

fr

GAMA DE VARIEDADESFAO 200 FAO 300 FAO 500

Mas 20.H Mas 22.DMas 25.A

Mas 33.AMas 36.AMas 47.P

Mas 54.A Mas 56.EPelota

Os resultados aparecen divididos en dúas táboas: a táboa 1, na que se atopan as variedades que polo menos foron avaliadas durante dous anos e, polo tanto, con datos de maior fiabilidade; e a táboa 2, na que se atopan aquelas variedades cun só ano de experimentación na rede, consi-derándose os resultados provisionais, dado que un só ano non é o suficientemente significativo para facer unha ava-liación acertada.

táboa 1. resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación

VariEDaDE DÍaS S-c altura ESPiga rMS rMOD iP DMO PB aNOS cOMErcial

(días) (cm) (%MS) (t/ha) (t/ha) (%) (%MS)

LG 32.76 116 279 50,7 23,1 16,4 115 74,0 7,2 2 LG

ES EUROSTAR 118 277 50,9 21,5 14,6 102 71,1 7,1 3 EURALIS Semillas

ES PAROLI 120 279 49,4 21,8 15,1 105 72,0 6,9 3 EURALIS Semillas

MAS 18.C 120 261 52,9 20,9 14,2 99 70,9 7,0 2 MAISADOUR Semences

MAS 24.A 120 272 52,2 21,4 14,7 102 71,4 7,0 2 MAISADOUR Semences

ISOSTAR 121 274 48,9 19,2 12,9 90 70,3 6,9 2 RUSTICA

PHARAON 122 247 51,9 19,7 13,5 95 71,5 6,9 6 ADVANTA

AUTOMAT 123 276 53,4 21,0 15,0 105 74,4 7,2 2 ADVANTA

CHATILLON 123 278 50,8 22,0 15,6 109 73,7 6,6 2 ADVANTA

CRAZI 123 287 52,0 23,2 15,5 108 69,8 6,7 2 CAUSSADE

RESULTADOSCada ano, os resultados obtidos publícanse nun díptico informativo que se distribúe entre cooperativas agrarias e agricultores a través das oficinas agrarias comarcais, e que tamén está dispoñible na páxina web www.ciam.es.

Nas seguintes táboas exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade a usar, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira, poden-do darse o caso de que un mesmo gandeiro elixa distintas variedades para diferentes parcelas.




táboa 1. resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación (cont.)


GLADI 123 267 54,6 20,1 14,0 98 72,2 7,4 3 NUTERFEED

LG 32.64 123 277 52,5 22,3 16,0 112 74,9 7,0 2 LG

ANJOU 290 124 283 49,8 23,1 16,0 112 71,9 6,7 2 SENASA

BONPI 124 271 50,6 22,0 15,3 107 72,3 7,0 3 NUTERFEED

ES SIGMA 124 285 51,0 23,2 15,9 111 71,4 7,0 2 EURALIS Semillas

LUCAM 124 254 54,1 20,9 14,7 103 73,3 6,8 2 EUROARESPA SL

MAS 23.B 124 272 52,5 20,8 14,3 100 71,4 7,0 2 MAISADOUR Semences

AMANATIDIS 125 284 50,9 22,4 15,7 110 72,7 6,7 2 KWS

FERNANDEZ 125 306 53,8 24,5 17,1 119 72,3 6,6 2 KWS

FORTIM 125 276 50,7 21,4 14,8 104 72,2 6,8 2 EUROARESPA SL

SURREAL 125 274 52,4 23,1 15,9 111 71,5 6,7 2 ROCALBA

SUSANN 125 274 49,6 21,8 15,1 106 72,3 7,1 2 ROCALBA

SY KAIRO 125 282 55,2 22,4 15,6 109 72,8 6,7 2 SYNGENTA

DUERO 126 252 49,4 19,1 13,2 92 72,0 6,7 2 FITÓ

FRANCISCO 126 274 51,1 22,4 15,3 107 71,2 6,7 2 DELARIVA*

KADDI 126 263 51,4 23,2 16,0 112 71,6 7,1 2 NUTERFEED

NK FAMOUS 126 266 53,2 21,1 15,0 105 74,2 6,8 2 SYNGENTA

PESANDOR 127 274 52,5 23,3 16,0 112 71,2 6,3 2 KWS

AARLEY 128 278 53,6 22,4 15,6 109 72,4 6,4 2 ADVANTA

BC 244 128 265 51,4 19,2 13,3 93 72,2 7,1 2 BC

BENICIA 128 283 52,1 22,2 14,9 104 70,0 6,2 5 PIONEER

DEL RÍO 128 267 52,1 21,6 15,2 106 73,3 6,8 2 PROCASE

DK 315 128 280 50,7 21,9 15,3 107 72,8 6,8 3 MONSANTO

DKC 4114 128 268 53,6 22,2 15,4 108 72,4 6,5 2 MONSANTO

MAS 27L 128 281 55,0 22,5 15,6 109 71,8 6,7 2 MAISADOUR Semences

NK FORTIUS 128 265 50,8 22,8 15,6 109 71,4 6,7 2 SYNGENTA

SUBITO 128 276 50,3 23,2 15,9 111 71,3 6,6 2 FITÓ

AGROSTAR 129 285 49,5 22,8 15,2 106 69,6 6,8 4 EURALIS Semillas

ES FLATO 129 270 50,3 22,1 15,4 108 72,4 6,5 2 EURALIS Semillas

MARCELLO 129 272 52,7 21,7 15,0 105 71,9 6,8 2 KWS

ANJOU 387 130 271 52,7 24,3 16,7 117 71,2 6,3 2 SENASA

GINKO 130 290 51,6 23,5 16,2 114 71,9 6,4 2 FITÓ

MAS 33.A 130 284 51,3 23,5 16,3 114 72,5 6,4 2 MAISADOUR Semences

STERN 130 283 50,3 23,8 16,3 114 71,3 6,4 3 KOIPESOL

ZAMORA 130 257 52,9 21,2 14,6 102 71,8 6,6 2 FITÓ

CASTELLI 131 275 52,6 22,4 15,8 111 73,2 6,7 2 CAUSSADE

CLARICA 131 265 54,0 20,7 14,1 99 71,5 6,7 5 PIONEER

JENNIFER 131 279 51,5 22,5 15,3 107 70,8 6,6 2 BC

PHILEAXX 131 269 53,4 23,0 16,0 112 72,6 6,3 3 RAGT

ANJOU 456 132 294 51,1 25,4 17,0 119 69,6 6,1 2 SENASA

BC 292 PANDA 132 266 52,2 20,8 14,4 100 72,3 6,7 2 BC

ES BOOMER 132 302 48,5 25,4 17,6 123 71,8 6,2 2 AGV

BRANDY 132 289 53,0 22,4 15,6 109 72,4 6,5 2 NUTERFEED

ELZEA 132 282 53,3 20,4 13,9 97 70,8 6,5 2 PANAM

ES FORTRESS 132 295 52,8 21,6 15,3 107 73,7 6,5 2 AGROMERA

LG 33.85 132 278 51,0 24,3 16,8 117 71,8 6,5 3 LG




DISPOÑEMOS DE VARIEDADES

AUTÓCTONAS NON HÍBRIDAS,

VÍTREO, AlARANxADO E BRANCO

s e m p r e c a l i d a d e g a l e g a d e s e m e n t e s

SOBRE DEMANDA, PODEMOS

CONFECCIONAR AS MESTURAS QUE NOS SOlICITEN

variedades: Zp305dalmacerriKO

smeredevO (3Π666)

Zp 427Zp 560as 54as 72

millos HÍBRiDos PARA silo e GRAn

praderías anuais e perennes

a mellOr selecciÓn de variedades, gramÍneas e legUminOsas para sega, pastO, ensiladO e HeniFicadO adaptadas aO clima e sOlOs das ZOnas HÚmidas da penÍnsUla iBÉrica

WAMESTRADA S. L. L. • Zona industrial de Toedo, 36680 A Estrada, Pontevedra, EspañaTelf. y Fax (0034) 986572445 • [email protected] • www.semillaswam.com

táboa 1. resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación (cont.)


MANACOR 132 281 50,9 22,7 15,7 109 71,7 6,4 3 FITÓ

RULEXX 133 277 52,4 24,4 17,1 119 72,6 6,5 2 RAGT

ACARRO 134 314 50,2 23,1 15,9 111 71,1 6,2 2 ADVANTA

DKC 4608 134 276 53,1 22,9 16,1 113 73,1 6,1 2 MONSANTO

LOUBAZI 134 296 51,0 24,3 16,9 118 72,5 6,7 2 CAUSSADE

COLUMBIA 135 262 54,7 22,5 15,7 110 72,8 6,6 2 SYNGENTA

ES SENSOR 135 288 52,2 24,1 16,9 118 72,9 6,2 2 EURALIS Semillas

ZOLA 135 272 50,9 23,8 16,7 116 71,4 6,1 3 GOLDENWEST*

ZP 305 135 283 49,5 23,3 15,7 110 70,5 6,6 2 WAM

DKC 4845 136 282 52,6 23,7 16,8 118 73,5 6,6 2 MONSANTO

JUMBO 48 136 246 51,0 20,2 13,7 96 70,6 6,8 2 BC

LEMORO 136 265 52,6 22,7 15,6 109 71,6 6,2 2 KOIPESOL

MAMILLA 136 285 50,6 24,8 17,1 120 71,7 6,6 2 CAUSSADE

STATUS 137 279 49,8 22,9 15,6 109 70,7 6,2 2 GOLDENWEST*

ORGANZA 139 296 47,2 25,7 17,4 122 70,1 6,5 2 GOLDENWEST*

NKCISCO 140 280 50,6 23,7 15,7 110 69,2 6,3 2 SYNGENTA

NKTHERMO 140 283 52,1 23,6 15,7 110 69,7 7,3 2 SYNGENTA

SY SYMBIO 141 303 49,2 23,5 16,1 113 71,9 6,5 2 KOIPESOL

SPATIAL 142 280 53,2 23,0 16,1 113 72,0 6,3 3 DELARIVA*

* Peche do provedor de sementes da variedade correspondente

CV (%) 2,7 4,2 6,3 8,2 8,8 2,1 5,8

DMS (5 %) 7 14 3,8 2,1 1,6 10,9 1,8 0,5


pub_progenex_castelan.indd 90 16/03/2014 22:11

pub_progenex_castelan.indd 91 16/03/2014 22:11



Cabe destacar que os resultados presentados se obtive-ron en condicións óptimas de coidados de cultivo, en pe-quenas parcelas experimentais, polo que os rendementos obtidos son moi superiores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo dunha explotación. Polo tanto, os datos de rendemento serven para comparar unhas varie-dades con outras, pero non son aplicables para estimar a produción real.

ELECCIÓN DA VARIEDADEPara a correcta elección da variedade o máis importan-te é adecuar o ciclo do millo á zona e ao momento da sementeira, é dicir, definir os días transcorridos entre a sementeira e a colleita (días S-C). Isto virá dado pola data na que queiramos sementar, as condicións climáticas da zona xeográfica onde se desenvolva o cultivo, a alternativa forraxeira, as condicións da explotación e a data prevista de colleita.

Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días S-C) que se pode utilizar na explotación, e se o obxectivo é obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie, escolleremos aquela variedade con maior IP. No caso de IP moi semellantes deberemos atender a outros parámetros, como poden ser a porcentaxe de mazaroca, a dixestibilidade da materia orgánica ou a proteína bruta.

Para obter unha boa rendibilidade do cultivo de millo forraxeiro debemos ter en conta outros factores coma a ca-lidade da semente, as prácticas de cultivo empregadas e a técnica de ensilado.

O RENDEMENTO DA PLANTA ENTEIRA EN TONELADAS DE MATERIA ORGÁNICA DIXESTIBLE POR HECTÁREA (RMOD) É O DATO MÁIS IMPORTANTE PARA AVALIAR O RENDEMENTO DUNHA VARIEDADE

VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB COMERCIAL(días) (cm) (%MS) (t/ha) (t/ha) (%) (%MS)

AMADEO 122 251 51,3 19,9 13,8 97 72,2 7,1 KWS

BARSA 122 276 52,4 20,4 13,9 97 71,1 6,9 BLUE Semences

BELUGI 122 282 52,3 22,1 15,4 108 72,6 6,8 CAUSSADE

ES BOMBASTIC 122 271 52,2 23,0 15,8 111 71,5 6,9 EURALIS Semillas

CODIGREEN 126 275 51,7 22,5 15,7 110 72,3 7,1 CODISEM-Labralia

DYNAMITE 126 278 52,0 21,6 14,7 103 70,3 7,1 MAISADOUR Semences

FORVIA 126 273 52,5 21,5 14,7 103 71,3 6,8 BLUE Semences

DA SCIPIO 134 274 52,2 21,7 15,1 105 72,2 6,5 PROCASE

DEVOLVI 134 279 50,6 24,0 17,0 119 74,0 6,6 NUTERFEED SAU

OBIXX 134 296 53,0 22,4 15,5 109 72,1 6,5 RAGT

ELDORA 143 297 48,8 24,8 17,0 119 71,5 6,7 PANAM

CV (%) 2,7 4,2 6,3 8,2 8,8 2,1 5,8

DMS (5 %) 7 14 3,8 2,1 1,6 10,9 1,8 0,5

táboa 2. resultados con 1 ano de avaliación


pub_euralis.indd 93 10/03/2014 10:36



INTERPRETACIÓN DAS TÁBOAS A continuación detállanse os datos agronómicos de cada variedade citados nas táboas:

DÍAS S-C. Este valor é un índice do ciclo ou da preco-cidade de maduración, é dicir, os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes, con menor integral térmica. Nas zonas con maior integral térmica (tempera-turas máis altas no verán) hai que restar uns 15 días á cifra da táboa.

ALTURA. Altura total da planta. Unha variedade de elevada altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo nunha zona de fortes ventos.

ESPIGA. Porcentaxe que representa a mazaroca (carozo+gran) sobre o rendemento en materia seca, compo-ñente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe.

RMS. Expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

RMOD. Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. Considérase o dato máis importante para avaliar o rendemento dunha variedade, xa que recolle a produción de alimento apro-veitable polo animal, é dicir, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente.

IP. Índice produtivo. É a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixesti-ble sobre a media do rendemento das testemuñas Agrostar, Clarica e Pharaon (14,3 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaña. Este permite de xeito rápido ver aquelas variedades que superan a media das testemuñas, facilitando a selección das variedades máis produtivas.

DMO. Dixestibilidade in vitro da materia orgánica. Ademais da produción de materia orgánica dixestible por hectárea é importante a dixestibilidade da ración, dado que inflúe noutros parámetros da alimentación. Pois dúas va-

riedades poden ter un similar RMOD, ben debido a unha alta produción de materia seca por hectárea cunha baixa dixestibilidade, ben debido a unha menor produción de materia seca cunha dixestibilidade maior, non sendo equi-valentes ambas as dúas producións.

PB. Proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemen-to en materia seca, determinada polo NIRS. Aínda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha ración, hai diferenzas significativas entre as varieda-des estudadas.

ANOS. Nº de anos nos que a variedade foi ensaiada.COMERCIAL. Entidade comercializadora da variedade.CV (%). Coeficiente de variación. É un índice da calida-

de estatística dos experimentos. Canto máis baixo, mellor.DMS (5 %). Diferenza mínima significativa. É a me-

nor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.

REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓN• Servizo de Transferencia Tecnolóxica, Estatística e Pu-blicacións.• Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo.• Servizo de Sanidade e Produción Vexetal.

AGRADECEMENTOSAgradécese aos técnicos a axuda e contribución no desen-volvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo, do Servizo de Sanidade e Produción Vexetal de Santiago e do Servizo de Transferencia Tecnolóxica, Estatística e Publicacións de Santiago) e aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios, a súa dedicación e o seu apoio.


Polígono Industrial Onzonilla • C/ Valle del Silencio. Parcela 27 • 24009 LeónTelf.: 987 24 76 08 • (Óscar Martínez) 671 013 625 (Óscar Ruíz) 639 832 547 • Fax.: 987 24 76 10www.caussade-semences.com • E-mail.: [email protected]

EVOLUCIÓNGENÉTICA

pub_codisem.indd 95 17/03/2014 16:53


Siembra y coSechaA mediados de 2012, en una parcela de la Finca Mouriscade, se sembraron dos variedades de maíz: • LG 30.275: variedad con el label de calidad LGNA.• Variedad testigo muy sembrada en ese ciclo.

La siembra se realizó el mismo día y en la misma parcela, con las mismas condiciones de abonado. Asimismo, la cose-cha se realizó también el mismo día, y cada variedad en un silo diferente.

La importancia de La digestibilidad en La producción de Leche

lgNa, UN PROYeCtO CON ResUltadOs satisFaCtORiOs

Durante el otoño de 2013, la Finca Mouriscade, perteneciente a la Diputación de Pontevedra, ha llevado a cabo un animal testing con el fin de demostrar la importancia de la digestibilidad en la producción de leche. Este ensayo está englobado en el programa de selección de maíz de Limagrain, con una dedicación específica a la nutrición animal, y único en todo el mundo: LGNA.

pH Materia seca Proteína bruta Fibra bruta FAD FND ALMIDÓN D-FND

LG 30.275 3,7 31,4 7,6 24,2 26,7 46,4 30,9 63,5

Testigo 3,8 31,7 7,7 25,1 26,9 46,7 30,7 61,6

Las dos variedades son muy similares en todos los valores, excepto en la digestibilidad de la fibra, donde hay una dife-rencia de casi dos puntos.

enSayo de alimentaciónPara la realización del ensayo se hicieron dos lotes homogé-neos (producción, número de lactaciones y días en leche) de 12 vacas cada lote. La ración suministrada fue la misma que la utilizada por la Finca Mouriscade con anterioridad: 30 kg de silo de maíz, 13 de silo de hierba, 6,3 de harina de maíz, 4,6 de harina de soja y 1 de núcleo.

CÓMO SE LLEVÓ A CABO EL ENSAYO

Los resultados analíticos de los maíces fueron:

publIRRepoRtAxe96

afriga109_publicidade_limagrain.indd 96 10/03/2014 11:20


Durante las dos primeras semanas, período de adaptación y control, los dos lotes comieron la misma ración (15 kg de cada variedad). A partir de esa fecha y durante las 6 semanas siguientes, a cada lote se le suministró una variedad diferen-te, manteniendo constantes e iguales en ambos lotes el resto de los componentes de la ración.

Durante este periodo se analizaron los siguientes paráme-tros:• Leche producida• Cantidad de ración consumida por cada vaca al día• Calidad de la leche• Análisis de heces

Consumo (kg MS/día)

Leche producida Litros/día

EFICIENCIALeche/kg consumido

Lote LG 30.275 22,3 34,7 1,56

Lote control 21,9 34,0 1,55

Diferencia +0,4 +0,7 +0,01

Gracias a una mayor digestibilidad, la variedad LG 30.275 presentó un mayor consumo, así como una mayor producción de leche, que la variedad testigo. Las diferencias estadísticas en la calidad de la leche no fueron significativas.

Este ensayo pone de manifiesto que escoger variedades más digestibles es un acierto, ya que garantiza una mayor producción de leche y un mejor aprovechamiento de nues-tros forrajes.

EjEmplo práctico dE rEntabilidadSi llevamos estos valores a una explotación lechera que orde-ñe 100 vacas al día, vemos la rentabilidad de sembrar varie-dades más digestibles:

Balanzas que controlan el consumo individual y diario de cada animal

Los resultados del ensayo fueron los siguientes:

100 vacas x 0,7 litros/vaca-día = 70 litros/día70 litros/día x 0,35 €/litro = 24,5 €/día24,5 €/día x 365 días/año = 8.942 €/año

puBlIRRepoRtAxe 97

afriga109_publicidade_limagrain.indd 97 18/03/2014 19:10



INTRODUCIÓNAínda que non se coñece con exactitude a orixe xeográfica concreta do millo dentro do territorio americano, hai evi-dencias de que o seu cultivo se estendeu por todo o con-tinente evolucionando de diferente maneira en cada zona, de forma paralela ao desenvolvemento das civilizacións in-díxenas, o que deu lugar a especies e cultivares propios de cada zona e cultura.

As variedades locais do norte e noroeste de España poden diferir na súa aptitude para a produción de forraxe e de gran, e mesmo nas características deste último; por este motivo faise necesaria a súa avaliación.

Adela Martínez Fernández e Antonio Martínez MartínezServizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) Área de Nutrición Animal, Pastos e Forraxes Apdo. 13, 33300 Villaviciosa ([email protected])

AVALIACIÓN DE POBOACIÓNS LOCAIS DE MILLO EN ASTURIAS: RESULTADOS PARA FORRAXE E GRAN

Cando Cristóbal Colón chegou a Cuba en 1492, o cul-tivo do millo xa se estendía desde Canadá ata Chile e ocu-paba unha grande área xeográfica entre o nivel do mar e os 3.000 m de altura. Esta diversificación, froito da selección natural e humana ao longo de centenares de anos, deu lu-gar a gran número de ecotipos adaptados a diferentes am-bientes e usos, o que permitiu rexistrar ata 300 variedades diferentes (Ruiz de Galarreta, 1992). Así, por exemplo, os millos dentados de América Central están asociados á cul-tura maia, mentres que os cónicos se relacionan coa civili-zación azteca. De igual forma, aínda que máis tardiamente, os millos amarelos, alaranxados ou vermellos asócianse a Brasil e Arxentina.

As variedades locais conseguiron rusticidade e adaptación ao medio para resistir tensións, pragas e enfermidades endémicas

afriga109_dossier_millo_adela.indd 98 14/03/2014 04:20



sivamente a unhas determinadas zonas xeográficas e con-seguiron rusticidade e adaptación ao medio ambiente para resistir condicións de tensións, pragas e enfermidades en-démicas, o que permitiu, ademais, conservar a diversidade xenética e recuperar tradición e aspectos culturais en desuso.

O cultivo destas variedades locais pode ser unha alter-nativa interesante para paliar o progresivo abandono das explotacións tradicionais que, ademais, responde a unha demanda social de produtos autóctonos e de maior se-guridade alimentaria. De igual maneira que se obtiveron millos híbridos con aptitude para gran e para forraxe, as variedades locais do norte e noroeste de España poden di-ferir na súa aptitude para ambas as producións, e mesmo nas características do gran; por este motivo precísase a súa caracterización.

No número 104 da revista Afriga (abril-maio 2013) recóllese información preliminar relativa aos ensaios de caracterización e avaliación de variedades locais de millo asturiano que desde o ano 2007 están a realizarse dentro do Programa de investigación sobre pastos e forraxes do Servizo de Investigación e Desenvolvemento Alimentario (Serida), co propósito de caracterizar, avaliar e multipli-car poboacións autóctonas de millo de zonas temperado-húmidas, co fin de identificar e difundir as mellores po-boacións locais de millo para usos forraxeiro e fariñeiro en condicións ecolóxicas e construír a colección asturiana de poboacións de millo autóctono (Martínez Fernández e González García, 2013).

A riqueza biolóxica e cultural do millo maniféstase nas súas diversas formas de consumo, xa que toda a planta e o seu gran teñen unha variedade infinita de usos tradicionais. A súa importancia tamén queda reflectida na súa etimo-loxía, xa que “millo” é unha palabra de orixe caribeña que significa “o que sustenta a vida”, o que nos dá unha idea da influencia que tivo o seu cultivo na cultura mesoamericana. Actualmente, o millo está dunha ou outra forma presen-te na vida diaria de millóns de persoas no mundo, feito polo cal se lle chegou a denominar “o gran da humanidade” (Kato et al., 2009).

O millo foi unha das moitas especies importadas a Euro-pa tras o descubrimento de América. En Galicia e na cor-nixa cantábrica adaptouse moi ben á climatoloxía e, dado o seu alto rendemento, a súa explotación foise estendendo cara a toda Europa. Podemos dicir que o cultivo do millo foi causa e consecuencia da revolución industrial da agri-cultura. Aumentou o rendemento da superficie cultivada e permitiu a estabulación dos animais, que empezaron a ser alimentados con pensos, mentres producían o esterco necesario para fertilizar os cultivos; por iso constitúe dende entón unha parte moi importante da dieta tanto humana como animal en Europa.

Este millo, introducido en Europa desde o continente americano, cultivouse en comunidades pechadas e lugares apartados durante séculos, sen risco de contacto cos millos híbridos introducidos a mediados do século XX, o que deu lugar a variedades locais que se foron habituando progre-

afriga109_dossier_millo_adela_galego.indd 99 26/03/2014 15:47



AS VARIEDADES LOCAIS MELLORADAS PODERÍAN SER CULTIVADAS POLOS AGRICULTORES DURANTE VARIOS ANOS SEN EXPERIMENTAR GRANDES PERDAS DE RENDEMENTO E PALIANDO OS PRINCIPAIS PROBLEMAS DO CULTIVO DE HÍBRIDOS

Na figura 1 pódese ver o aspecto dalgunhas das varieda-des locais recuperadas nos últimos anos.

Ademais, para iniciar un banco de material xenéti-co, seleccionáronse 10 sementes representativas de cada unha das poboacións recuperadas, das que se extraeu o seu ADN, co propósito de coñecer a súa singularidade e establecer as relacións filoxenéticas existentes entre as po-boacións recuperadas e con algunhas testemuñas doutras zonas da Península Ibérica e das terras altas de México, consideradas como orixe da domesticación do millo (Pi-perno et al., 2009).

Paralelamente ao desenvolvemento das actividades des-critas, para cada variedade local recuperada confeccionouse unha ficha, na cal se ha ir incorporando de xeito progresivo toda a información dispoñible sobre esta: fotografías, lugar de procedencia incluíndo coordenadas xeográficas para a súa localización, ciclo FAO ao que pertence, resultados dos ensaios de xerminación, dispoñibilidade de semente, canti-dade desta, data das avaliacións realizadas e características recollidas nos ensaios relativos á planta enteira, mazaroca e gran, así como calquera outra información considerada de interese.

Desta maneira, a partir da información achegada polo doante de cada mostra e dos datos obtidos nos sucesivos anos, vanse clasificando as poboacións en función do seu ciclo FAO e da súa utilidade potencial como forraxeiras ou fariñeiras.

Na figura 2 pódese ver unha descrición das actividades descritas correspondente a unha das variedades locais re-cuperadas.

Figura 2. actividades previas á realización dos ensaios de avaliación e caracterización

Figura 1. Variedades locais de millo recuperadas en prospeccións realizadas en varios puntos da xeografía asturiana

ACTIVIDADES REALIZADAS NO SERIDA PARA A AVALIACIÓN DE VARIEDADES LOCAIS DE MILLO Tras recuperar algunhas mostras de poboacións asturianas de millo que xa estaban conservadas nos bancos de xermo-plasma existentes, establecéronse contactos con agricultores de zonas identificadas como deficientemente representadas, co fin de conseguir o maior número posible de variedades locais, e recuperáronse, ata o momento, sementes dun total de 26 variedades, das cales se avaliaron un total de 19.

Unha vez recuperadas as variedades, realizáronse ensaios de xerminación en condicións controladas de temperatura e humidade para avaliar a viabilidade das sementes.

Nos casos nos que a mostra obtida dunha determinada poboación procedente dos bancos de xermoplasma ou das prospeccións realizadas resultou insuficiente, procedeuse á súa multiplicación en condicións de illamento co fin de dispor de semente en cantidade suficiente para os poste-riores ensaios de caracterización e avaliación. Os ensaios de multiplicación realizáronse en condicións de manexo ecolóxico, nun campo de fecundacións seguindo o méto-do habitual consistente en sementar polo menos 150 grans para facer todos os cruzamentos posibles de parellas de plantas, de modo que cada unha poida actuar como ma-cho ou coma femia unha soa vez. Dado que o número de poboacións para multiplicar resultou elevado, o ensaio de multiplicación de semente fraccionouse ao longo do marco temporal previsto, continuando no momento actual.

Posteriormente seleccionáronse as mellores mazarocas de cada poboación obtidas no ensaio de multiplicación, entre as que presentaban unha boa conformación e estaban ausentes de danos, para finalmente recuperar a súa semen-te. Parte desta consérvase como reservorio xenético e outra parte utilízase nos ensaios de caracterización morfométrica de planta, mazaroca e gran e de avaliación de aptitude fo-rraxeira e de produción de gran.


• Ahora más que nunca necesitamos de la siembra directa con Semeato Nº 1 en este sistema.

• Ahorro del gastos en laboreo. • Reducción del 50% del gasto en fertilizantes. • Se evitan los efectos de la erosión. • Se controla la multiplicación de malas hierbas. • Con la siembra directa se retrasa el efecto de la

sequía, etc…

15 años de experiencia en Galicia y Cornisa Cantábrica.

Distribuidor Galicia – AsturiasCantabria

NUESTRA SELECCIÓN DE MAÍZ PARA FORRAJEVARIEDADES• RULEXX CICLO 280-300

• BERGXXON CICLO 400

• JONAXX CICLO 200

pub_lage_rodrigo.indd 101 12/03/2014 19:04



CARACTERIZACIÓN DAS POBOACIÓNS. AVALIACIÓN DE APTITUDE PARA FORRAXE E GRAN O seguinte paso no proceso de caracterización destas po-boacións locais é facer a sementeira. Esta realizouse nunha parcela experimental do Serida de Grao (Asturias), con his-torial previo de aproveitamento baixo os requirimentos da produción ecolóxica e cuxa extensión permite que o ensaio estea afastado de zonas de influencia de cultivo de híbridos comerciais de millo, para evitar posibles cruzamentos.

Os ensaios de avaliación leváronse a cabo en 2008 e 2011 utilizando un deseño aumentado con catro repeticións, que incluía no campo de avaliación algunha testemuña proce-dente de poboacións melloradas e/ou híbridos comerciais para actuar como testemuñas indicadoras do ciclo de cul-tivo. En concreto, nestes ensaios utilizouse como testemuña o híbrido comercial de ciclo curto Pollen, que previamente fora avaliado con bos resultados na mesma zona do ensaio Zona interior baixa de Asturias nos ensaios de avaliación de variedades comerciais de millo que o Serida vén realizando desde 1996 e que figura na listaxe provisional de 2012 para esa zona cuns valores contrastados de 123 días de cultivo, 3 % de plantas caídas, 19,6 t MS/ha, 29,8 % amidón (% MS) e 0,95 UFL/kg MS (Argamentería et al., 2013).

Sementáronse 4 sucos con 25 grans por suco de cada po-boación caracterizada, a unha dose inicial equivalente a 90.000 sementes/ha, pero buscando unha densidade final máis baixa, para facilitar a toma de datos, que se conseguiu cunha corta cando as plantas alcanzaron os 20 cm de altura.

Na figura 3 pódese observar unha vista xeral do campo de avaliación.

Figura 3. Vista xeral do campo de avaliación de poboacións locais de millo correspondente á primavera-verán de 2011

• Rendemento en gran das plantas restantes (gran vítreo duro) • Humidade de gran

As mostras recollidas para o control de produción fo-rraxeira homoxeneizáronse e tomáronse submostras para a determinación dos seus principios nutritivos. Unha vez secas e moídas, estas mostras foron analizadas no Labo-ratorio de Nutrición Animal do Serida para determinar:• Materia seca final• Cinzas• Proteína bruta• Fibra neutro deterxente e a súa dixestibilidade con celulasa• Amidón • Estimación da dixestibilidade in vivo da materia orgáni-

ca e da enerxía metabolizable• Estimación de UFL por kg de materia seca cultivada

Nas figuras 4 e 5 pódense ver os resultados da avaliación para forraxe e nas figuras 6 e 7, os resultados de avaliación para gran correspondentes aos ensaios realizados en 2008 e 2011 para un total de 19 poboacións locais de millo con-trastadas co híbrido comercial de ciclo curto Pollen.

Figura 4. resultados de avaliación forraxeira das variedades locais de millo en función dos rendementos produtivos (t MS/ha), altura das plantas, efecto do encamado (% plantas caídas) e porcentaxe de mazaroca

A toma de datos correspondente aos descritores mor-fométricos de todas as poboacións sementadas realizouse no período comprendido entre os estados fenolóxicos de floración das plantas de millo e maduración do gran, utilizando os descritores primarios –e secundarios perti-nentes– propostos polo Internacional Plant Genetic Re-sources Institute (IPGRI, 1991) de México e que xa se detallaron no número 104 de Afriga (Martínez-Fernández e González García, 2013).

Ademais dos descritores mencionados, realizouse a ava-liación preliminar para determinar a aptitude forraxeira e/ou fariñeira de cada poboación. Para iso, desde o momento posterior á corta ata a recollida do gran de cada unha das poboacións en estudo recolleuse información de:• Peso de 10 plantas en estado de colleita forraxeira (gran

pastoso-vitro)• Relación peso de mazaroca/planta en estado de colleita

forraxeira

Como pode apreciarse na figura 4, en relación coa aptitu-de forraxeira, algunhas poboacións locais resultaron iguais ou mesmo superiores ao híbrido comercial en relación co seu rendemento produtivo. Véxanse a este respecto os re-sultados das variedades Llanera, Reina, Lavares, Posada Rojo e Amarillo Tapia. Non obstante, cabe destacar que, a igualdade de altura alcanzada polas devanditas variedades, algunhas presentaron unha elevada porcentaxe de plantas caídas (Llanera, Reina e Posada Rojo), o que diminúe sig-nificativamente a súa eficiencia produtiva ao aumentar as dificultades da recolección a medida que aumenta o núme-ro de plantas caídas. Á vista dos resultados, as variedades Amarillo Tapia e Lavares poderían ser alternativas viables para a súa utilización coma forraxe.

Se, ademais, temos en conta o contido en amidón e a achega enerxética (figura 5), a variedade Amarillo Tapia destaca de novo sobre as demais en canto á súa aptitude forraxeira, xa que combina a súa alta produción e o escaso encamado con elevados contidos en amidón (29,66 % MS) e achega enerxética (18.355 UFL/ha).


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

pub_syngenta.indd 103 12/03/2014 17:16



Figura 5. resultados de avaliación forraxeira das variedades locais de millo en función do contido en amidón (% MS) e produción de enerxía neta de lactación (uFl/ha)

Figura 7. resultados de avaliación para gran das variedades locais de millo en función do peso da mazaroca (g) e da porcentaxe do seu gran (% gran)

BIBLIOGRAFÍAAlonso Ferro R.C.; R.A. Malvar; P. Revilla; A. Ordás; P. Cas-

tro.; J. Moreno González. 2008. Genetics of quality and agro-nomic traits in hard endosperm maize. Journal of Agricultural Science, 146, 551-560.

Argamentería Gutiérrez, A.; A. Carballal Samalea; A. Martínez Fernández; B. de la Roza Delgado; A. Soldado Cabezuelo; S. Ma-droño Lozano. 2013. Variedades de maíz: Actualización año 2012. Ed. SERIDA. Consejería de Agroganadería y Recursos Autócto-nos del Principado de Asturias. Serie Informes Técnicos. 33 pp.

IPGRI. 1991. Descriptores para maíz. International Plant Genetic Resources Institute, Mexico.

Kato, T. A.; C. Mapes; L. M. Mera; J.A. Serratos; R.A. Bye. 2009. Origen y diversificación del maíz: una revisión analítica. Universidad Nacional Autónoma de México, Comisión Na-cional para el conocimiento y Uso de la Biodiversidad. 116 pp. México, D.F.

Malvar R. A.; P. Revilla; J. Moreno González; A. Butrón; J. Sotelo; A. Ordás. 2008. White maize: genetics of quality and agronomic performance. Crop Science. 48, 1373-1381

Martínez-Fernández, A.; C. González García. 2013. Pobla-ciones locales de maíz en Asturias para forraje y grano. Afriga. Nº104, 90-96.

Piperno, D.R.; A.J. Ranere; I. Holst; J. Iriarte; R. Dickau. 2009. Starch grain and phytolith evidence for early ninth millen-nium BP maize from the Central Balsas River Valley, Mexico. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 106: 5019-5024.

Ruíz de Garraleta Gómez, J.I. 1992. Agrupación de pobla-ciones locales de maíz (Zea mays, L.) mediante caracteres mor-fológicos y parámetros ambientales. Tesis Doctoral. Servicio de Publicaciones, Universidad de Lleida (España). 161 pp.

Con respecto á produción de gran (ver figura 6), varieda-des como Tineo, Posada Rojo e Sarria compiten co híbrido comercial, aínda que todas elas presentan unha maior por-centaxe de plantas caídas.

Cando comparamos o peso de mazaroca e a porcentaxe do seu gran entre o híbrido utilizado como testemuña e o resto das variedades ensaiadas, observamos que ningunha destas compite coa testemuña en porcentaxe de gran, aínda que algunhas variedades como Sarria ou Posada de Llane-ra presentan mazarocas de bo tamaño con porcentaxes de gran superiores ao 85 %.

Figura 6. resultados de avaliación para gran das variedades locais de millo en función do rendemento produtivo en gran (t gran/ha) e o efecto do encamado (% de plantas caídas)

Estes resultados preliminares fannos pensar que existen posibilidades produtivas no material local atopado, que pode nalgúns casos, como pouco, igualar aos dos híbridos comer-ciais e que, xa que logo, poden ofrecer unha oportunidade para novas visións dende o punto de vista do consumidor que valo-re estes aspectos, tal como se reflicte na introdución.

Por outra banda, parece lóxico pensar que unha mellora xenética dirixida especificamente ás variedades locais e ás condicións de cultivo ecolóxicas debería permitir aumentos de rendemento que dean como resultado variedades compe-titivas cos híbridos, xa que os caracteres que se deben mello-rar teñen unha estrutura xenética que permite a súa mellora eficaz (Alonso-Ferro et al., 2008; Malvar et al., 2008). As variedades locais melloradas poderían ser cultivadas polos agricultores durante varios anos sen experimentar grandes perdas de rendemento e paliando os principais problemas do cultivo de híbridos, coma a falta de adaptación ao medio e a escasa resistencia a enfermidades.

AGRADECEMENTOSOs autores desexan expresar o seu agradecemento a todas as persoas que contribuíron á recuperación das sementes; a Consuelo González, por coordinar as actividades de cam-po; ao persoal de campo do Serida de Grao; ao persoal téc-nico do Laboratorio de Nutrición do Serida de Villaviciosa e a Alfonso Samalea, polo apoio informático.


pub_miCosecha.indd 105 12/03/2014 17:15

KAM Ciclo 500O ciclo medio que rende

PICO Ciclo 450Un ciclo medio con longas producións

ISIA Ciclo 400A solución eficaz

SUMBRA Ciclo 400Feito para facer gañar

SUPERBIA Ciclo 400Soberbio en gran

SUMBERTO Ciclo 350Moito rendemento, pouca humidade

SUFAVOR Ciclo 350Híbrido dentado de alto nivel

ARVEDO Ciclo 350Un peso pesado do rendemento

POMPEO Ciclo 300Un gran forraxeiro

Expresión vegetalwww.rocalba.com

O millo conNOME

PROPIO

SURREAL Ciclo 300A referencia en produción

PERSEO Ciclo 300Calidade e cantidade

SUNMARK Ciclo 280Estabilidade en calquera condición

SUSANN Ciclo 280Un novo concepto

SAARI Ciclo 260Rendemento poderoso

SUZY Ciclo 240Un valor seguro e nutritivo

CYPANGO Ciclo 200Ciclo curto, gran potencial

OSIR Ciclo 200Precocidade e rusticidade

CENTRAL:C/ Barcelona, 15, 3º.17002, GIRONATel 972 208 362Fax 972 224 [email protected]

DELEGACIÓN GALICIA:Parque Empresarial, Area 33Bloque 2 - Parcela 936540 SILLEDA (Pontevedra)Tel 986 573 453 Fax 986 573 [email protected]

pub_rocalba.indd 106 19/03/2014 13:14

KAM Ciclo 500O ciclo medio que rende

PICO Ciclo 450Un ciclo medio con longas producións

ISIA Ciclo 400A solución eficaz

SUMBRA Ciclo 400Feito para facer gañar

SUPERBIA Ciclo 400Soberbio en gran

SUMBERTO Ciclo 350Moito rendemento, pouca humidade

SUFAVOR Ciclo 350Híbrido dentado de alto nivel

ARVEDO Ciclo 350Un peso pesado do rendemento

POMPEO Ciclo 300Un gran forraxeiro

Expresión vegetalwww.rocalba.com

O millo conNOME

PROPIO

SURREAL Ciclo 300A referencia en produción

PERSEO Ciclo 300Calidade e cantidade

SUNMARK Ciclo 280Estabilidade en calquera condición

SUSANN Ciclo 280Un novo concepto

SAARI Ciclo 260Rendemento poderoso

SUZY Ciclo 240Un valor seguro e nutritivo

CYPANGO Ciclo 200Ciclo curto, gran potencial

OSIR Ciclo 200Precocidade e rusticidade

CENTRAL:C/ Barcelona, 15, 3º.17002, GIRONATel 972 208 362Fax 972 224 [email protected]

DELEGACIÓN GALICIA:Parque Empresarial, Area 33Bloque 2 - Parcela 936540 SILLEDA (Pontevedra)Tel 986 573 453 Fax 986 573 [email protected]

pub_rocalba.indd 107 19/03/2014 13:14



Presentamos os resultados para o período 1996-2013, no que o Serida avaliou 267 variedades de millo forraxeiro en distintas zonas edafoclimáticas de Asturias.

Alejandro Argamentería, Alfonso Carballal Samalea, Consuelo González García, Adela Martínez Fernández, Begoña de la Roza Delgado, Ana Soldado Cabezuelo, Sagrario Modroño LozanoServizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida)

Na avaliación destas variedades utilizouse a mesma metodoloxía en canto a deseño, labores, densidade de plantas, tratamentos, fertilización e controis de campo e de laboratorio. Para iso disponse de catro campos de ensaio, localizados cada un dentro da respectiva zona edafoclimá-tica de Asturias que representa (figura 1).

Os controis efectuáronse sempre no momento idóneo para ensilar (estado de gran pastoso vítreo), cunha media xeral para todo o período 1996-2013 de 34,45 ± 3,049 % de materia seca (MS; media ± desviación estándar). As va-riables controladas son:

DÍAS S/R: Días desde a sementeira ata a recollida no estado antes indicado.

% PL Caíd.: Porcentaxe de plantas caídas.PROD (tMS/ha): Produción de forraxe en toneladas de

materia seca por hectárea.CIN: Cinzas; PB: Proteína bruta; FND: Fibra neutro

deterxente; AM: Amidón. Todos en porcentaxe sobre ma-teria seca.

DMO (%): Dixestibilidade in vivo da materia orgánica (estimada).

MX/kgMS: Enerxía metabolizable en megaxulios por quilogramo de materia seca.

UFL/kgMS: Enerxía neta de lactación en unidades forraxeiras de leite por quilogramo de materia seca (es-timada).

Mcal/kgMS: Enerxía neta de lactación en megacalorías por quilogramo de materia seca (estimada).

Inclúense, así mesmo, a casa comercial e o número de anos de ensaio.

Estes resultados tabúlanse en tres listas diferentes (Prin-cipal, Provisional e Complementaria) de forma indepen-dente para cada zona edafoclimática (figura 1):

MILLO FORRAXEIRO EN ASTURIAS. AVALIACIÓN E VARIEDADES

Lista Principal (PR): Variedades de actualidade e avalia-das polo menos durante dous anos.

Lista Provisional: Variedades de actualidade pero cun só ano de avaliación.

Lista Complementaria: Variedades que xa non están no mercado pero que conservan un valor histórico e como punto de referencia, ao poñer de manifesto as diferenzas existentes entre as de antes e as actuais. Algunhas foron moi usadas en anos previos.

Os datos máis importantes á hora de elixir a variedade a sementar veñen acompañados dunha letra indicativa do rango (A, B, C, D, E; de mellor a peor). Aquí só se mostran as Listas Principais. As restantes poden ser consultadas utilizando unha aplicación on-line, á que se pode acceder desde a páxina web do Serida (www.serida.org) ou utili-zando a ligazón na web www.revistaafriga.com.

O ano climático 2013 caracterizouse por unha prima-vera fría e húmida que atrasou o momento da sementeira. Seguiu un verán moi caloroso, particularmente na zona interior baixa, onde as follas do millo empezaron a ama-relear antes do estado de gran pastoso vítreo, obrigando a adiantar a recollida. Iso implicou perda de dixestibilidade da parte verde da planta e, á vez, diminución do contido en amidón. Na zona interior alta houbo fortes ventos no outono, o que provocou un sensible aumento da porcen-taxe de plantas caídas. En síntese, non foi un bo ano para a produción de millo forraxeiro en Asturias.

Figura 1. as catro diferentes zonas edafoclimáticas de asturias aptas para o cultivo do millo forraxeiro

AFRIGA109_millo_taboas_serida_04.indd 108 16/03/2014 21:24



Resultados 1996-2013. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL

List

a Casa comercial An

os VARIEDADE DÍAS S/R % PL Caíd.PROD (tMS/

ha)(% MS) DMO

(%)MX/

kgMSUFL/kgMS

Mcal/ kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AADRES 142 D 2,9 A 17,1 B 3,7 6,6 46,4 31,8 C 73,3 11,3 0,93 E 1,70

PR Advanta 2 AALLEXIA 142 D 21,5 A 3,2 6,5 44,0 33,7 B 74,6 11,6 0,96 D 1,74

PR Advanta 2 AARLEY 131 B 11,0 D 17,0 B 3,4 6,6 45,4 28,9 D 73,9 11,4 0,95 D 1,72

PR Senasa 2 ADNET 127 B 2,9 A 16,1 C 3,6 8,0 44,9 26,7 E 73,8 11,4 0,94 D 1,72

PR KWS 3 AMANITIDIS 123 B 5,8 B 15,9 C 3,0 6,9 43,4 31,3 C 75,1 11,7 0,97 C 1,76

PR Advanta 2 AMBASSAD 146 D 4,6 B 17,5 B 3,4 6,3 48,3 30,3 C 71,8 11,1 0,92 E 1,67

PR Senasa 2 ANJOU 249 130 B 7,4 C 16,6 C 3,5 6,7 45,1 27,4 E 73,2 11,3 0,93 E 1,70

PR Senasa 2 ANJOU 277 131 C 3,9 B 16,8 C 3,3 7,3 43,1 32,2 B 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR Senasa 2 ANJOU 290 129 B 6,6 C 16,5 C 3,4 7,5 41,4 30,0 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77

PR Senasa 8 ANJOU 387 138 C 4,5 B 18,6 A 3,1 6,4 44,0 32,8 B 74,6 11,6 0,96 C 1,75

PR Senasa 2 ANJOU 456 146 D 12,7 D 18,4 A 3,4 6,6 45,6 32,0 B 73,0 11,3 0,93 E 1,70

PR LG 2 ANNABELLE 122 A 5,6 B 16,1 C 3,4 7,8 41,2 29,6 D 75,7 11,7 0,97 B 1,77

PR KWS 2 ATLETICO 134 C 5,2 B 17,9 B 3,5 7,1 43,3 30,5 C 74,8 11,5 0,96 D 1,74

PR Advanta 2 AUTOMAT 123 B 7,6 C 14,7 D 3,2 7,2 41,4 33,1 B 76,2 11,8 0,98 B 1,78

PR CEFSA 2 BARCA 124 B 0,9 A 17,8 B 3,4 7,3 45,3 32,0 B 74,1 11,5 0,95 D 1,73

PR RAGT 3 BERGXXON 141 D 6,8 C 17,5 B 3,5 6,9 44,0 32,6 B 74,7 11,5 0,96 D 1,74

PR Caussade 2 BONPI 131 C 7,7 C 16,9 B 3,7 7,2 46,5 30,0 C 73,5 11,3 0,94 E 1,71

PR Caussade 2 CASTELLI 133 C 6,0 C 16,1 C 3,1 6,6 45,8 32,5 B 73,7 11,4 0,95 D 1,73

PR Caussade 4 CERGI 130 B 4,2 B 17,8 B 3,5 6,9 44,8 29,0 D 74,0 11,4 0,95 D 1,72

PR Advanta 2 CHATILLON 130 B 3,8 B 17,9 B 3,4 7,1 42,0 32,7 B 75,9 11,7 0,98 B 1,77

PR RAGT 2 CICLIXX 130 B 3,1 B 17,2 B 3,2 6,9 43,7 32,1 B 74,7 11,6 0,96 C 1,75

PR Syngenta 3 CISKO 138 C 5,8 B 17,6 B 3,3 6,8 41,2 35,6 A 75,7 11,7 0,97 B 1,77

PR Codisem 2 CLARITI 141 D 5,3 B 18,0 B 3,2 6,2 42,5 35,1 A 74,8 11,6 0,96 C 1,75

PR Caussade 2 CODILOR 131 C 47,3 E 19,1 A 3,2 7,0 46,2 31,5 C 74,1 11,5 0,95 D 1,73

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa cOStEira OcciDENtal




List

a Casa comercial An

os VARIEDADE DÍAS S/R % PL Caíd.PROD (tMS/

ha)(% MS) DMO

(%)MX/

kgMSUFL/kgMS


PR Monsanto 6 CONCA 139 C 4,5 B 17,2 B 3,2 6,9 42,6 34,7 A 75,3 11,7 0,97 C 1,76

PR Codisem 2 CRAZI 129 B 8,9 C 16,5 C 3,7 7,8 41,7 30,9 C 76,0 11,7 0,97 B 1,77

PR Codisem 2 DELLI 137 C 3,0 A 17,0 B 3,4 6,7 42,6 34,4 A 75,2 11,6 0,97 C 1,76

PR Caussade 2 DEVOLVI 138 C 7,0 C 20,3 A 3,3 6,6 43,1 34,5 A 74,9 11,6 0,96 C 1,75

PR Monsanto 5 DK 287 131 B 3,7 B 16,7 C 3,5 6,9 44,0 30,8 C 74,5 11,5 0,95 D 1,74

PR Monsanto 4 DK 315 128 B 2,9 A 15,6 C 3,5 7,2 43,0 32,2 B 75,5 11,7 0,97 C 1,76

PR Monsanto 2 DKC 33.90 124 B 0,9 A 17,6 B 3,1 7,2 45,3 32,1 B 74,0 11,5 0,95 D 1,73

PR Monsanto 3 DKC 3745 138 C 5,8 B 16,5 C 3,3 7,0 42,3 33,4 B 75,5 11,7 0,97 C 1,76

PR Monsanto 2 DKC 41.14 131 C 17,7 D 20,1 A 3,3 6,8 41,8 35,2 A 76,2 11,8 0,98 B 1,78

PR Monsanto 3 DKC 43.72 136 C 2,8 A 16,7 C 3,4 6,8 43,0 33,9 B 75,2 11,6 0,96 C 1,76

PR Monsanto 3 DKC 4845 142 D 4,2 B 16,8 C 3,3 6,4 41,0 34,7 A 76,1 11,8 0,98 B 1,78

PR Monsanto 3 DKC4608 136 C 2,3 A 18,7 A 3,3 6,8 43,1 32,7 B 75,4 11,7 0,97 C 1,76

PR Fitó 5 DUERO 129 B 4,4 B 15,4 D 3,5 6,9 43,4 30,6 C 74,8 11,5 0,96 C 1,74

PR Euralis 4 DUKLA 139 C 8,2 C 17,5 B 3,5 7,0 46,4 31,5 C 73,5 11,4 0,94 E 1,71

PR Euralis 2 ES BIOMASS 146 D 42,2 E 20,4 A 3,4 6,3 45,9 33,3 B 73,0 11,3 0,93 E 1,70

PR Euralis 2 ES IMANOL 133 C 3,9 B 15,9 C 3,4 6,4 43,7 32,9 B 74,7 11,5 0,96 D 1,74

PR Euralis 4 ES PAOLIS 145 D 4,0 B 18,3 A 3,3 6,6 44,6 34,1 A 73,9 11,4 0,95 D 1,73

PR Euralis 2 ES SENSOR 139 C 2,0 A 17,9 B 3,6 6,7 43,5 33,8 B 74,8 11,5 0,96 D 1,74

PR Euralis 2 ES SIGMA 134 C 5,3 B 18,4 A 3,2 6,7 43,9 31,3 C 74,5 11,5 0,96 D 1,74

PR Maïsadour 3 FANGIO 133 C 10,2 D 17,2 B 3,1 6,9 42,3 33,2 B 75,5 11,7 0,97 B 1,77

PR KWS 2 FERNÁNDEZ 127 B 8,6 C 18,9 A 3,4 6,6 47,2 28,9 D 73,0 11,3 0,93 E 1,70

PR Maïsadour 2 FEROUZ 142 D 4,2 B 18,7 A 3,3 7,4 44,9 31,5 C 74,0 11,5 0,95 D 1,73

PR Batlle 2 HAPPI 123 B 3,7 B 15,6 C 3,3 6,7 46,4 28,8 D 73,2 11,3 0,94 E 1,71

PR KWS 2 KABANAS 131 B 5,8 B 16,5 C 3,3 7,4 41,5 32,3 B 75,8 11,7 0,97 B 1,77

PR KWS 2 KROKUS 131 B 2,5 A 15,6 C 3,6 7,4 43,2 30,6 C 74,7 11,5 0,96 D 1,74

PR Rocalba 2 LAXXOT 142 D 4,2 B 17,0 B 3,3 6,9 42,0 33,5 B 75,5 11,7 0,97 B 1,77

PR LG 2 LG 30.275 124 B 0,9 A 18,9 A 3,3 7,4 45,3 27,3 E 74,5 11,5 0,96 D 1,74

PR LG 2 LG 32.64 127 B 2,6 A 17,5 B 3,5 7,3 43,5 28,1 D 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 LG 32.76 123 B 6,2 C 16,3 C 3,8 8,2 44,5 26,3 E 74,3 11,4 0,95 D 1,72

PR LG 2 LG 32.77 129 B 5,2 B 17,4 B 3,4 7,3 45,1 29,1 D 74,4 11,5 0,95 D 1,74

PR LG 2 LG 33.03 130 B 7,4 C 16,6 C 3,5 7,4 43,2 29,7 D 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 LG 33.85 143 D 10,5 D 18,3 B 3,4 6,9 43,0 33,2 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 LG 34.90 139 C 20,2 A 3,2 6,5 43,3 34,9 A 74,6 11,6 0,96 C 1,75

PR Caussade 2 LOUBAZI 142 D 12,7 D 19,3 A 3,2 6,3 45,0 33,1 B 73,9 11,5 0,95 D 1,73

PR Codisem 2 MAMILLA 146 D 42,8 E 20,4 A 3,2 6,7 42,1 36,1 A 75,3 11,7 0,97 C 1,76

PR Fitó 2 MANACOR 140 D 5,0 B 16,8 C 3,6 7,1 42,8 32,7 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75

PR Maïsadour 3 MAS 33 A 141 D 6,3 C 18,4 A 3,5 7,0 43,2 32,1 B 74,8 11,6 0,96 D 1,74

PR KWS 2 NATHAN 122 A 5,0 B 15,1 D 3,4 7,2 43,4 29,5 D 74,9 11,6 0,96 D 1,75

PR Fitó 2 OPTI 138 C 18,1 D 16,8 C 3,7 7,5 44,6 28,6 D 74,5 11,5 0,95 D 1,73

PR Fitó 3 ORENSE 144 D 3,3 B 17,7 B 3,6 7,3 45,6 31,1 C 73,7 11,4 0,94 D 1,71

PR Maïsadour 2 PANAMA 138 C 24,7 E 18,2 B 3,7 7,0 46,7 27,5 E 73,3 11,3 0,93 E 1,70

PR Batlle 2 RAVENNA 122 A 3,0 A 12,8 E 3,5 7,0 42,1 32,4 B 75,4 11,6 0,97 C 1,76

PR Rocalba 2 RIXXER 144 D 5,0 B 18,4 A 3,1 6,5 41,7 35,4 A 75,5 11,7 0,97 B 1,77

PR RAGT 3 RULEXX 140 D 5,3 B 18,2 B 3,7 7,0 45,3 31,5 C 74,1 11,4 0,94 D 1,72

PR Advanta 2 SECURA 129 B 4,8 B 16,5 C 3,2 7,1 44,0 30,0 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74

PR Caussade 2 SEIDI 133 C 11,1 D 18,5 A 3,5 6,9 43,2 28,0 D 74,7 11,5 0,96 D 1,74

PR RAGT 3 SILEXX 143 D 3,6 B 16,9 C 3,5 6,9 42,5 33,2 B 75,2 11,6 0,96 C 1,76

PR Fitó 3 SUBITO 128 B 9,3 C 18,1 B 3,5 7,4 45,8 29,8 C 73,6 11,4 0,94 D 1,71

PR Batlle 3 SUM 330 135 C 6,4 C 16,2 C 3,4 6,6 44,2 31,1 C 74,1 11,4 0,94 D 1,73

PR Batlle 2 SURPRISE 124 B 2,9 A 14,7 D 3,4 6,8 43,9 29,1 D 74,2 11,5 0,95 D 1,73

PR Syngenta 2 SURTEP 131 B 1,8 A 15,2 D 3,6 7,5 43,3 29,6 D 75,3 11,6 0,97 C 1,75

PR Rocalba 3 SUSANN 135 C 2,4 A 17,0 B 3,2 6,8 42,5 34,6 A 75,1 11,6 0,97 C 1,76

PR Syngenta 2 SY KAIRO 124 B 0,9 A 17,4 B 3,2 7,1 46,5 28,0 D 73,4 11,4 0,94 E 1,71

PR Syngenta 2 SY SYNCERO 139 D 6,7 C 21,8 A 3,2 6,9 46,0 29,2 D 73,7 11,4 0,95 D 1,72

PR RAGT 3 TAXXOA 128 B 3,6 B 16,6 C 3,5 6,9 45,7 29,4 D 73,5 11,4 0,94 E 1,71

PR Fitó 4 TECK 136 C 10,2 D 17,9 B 3,6 7,1 43,2 29,3 D 75,2 11,6 0,96 C 1,75

PR Fitó 4 ZAMORA 136 C 7,5 C 16,0 C 3,4 7,4 41,5 34,0 B 76,1 11,8 0,98 B 1,78

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa cOStEira OcciDENtal (cont.)




ES ANTALYA CICLO: 400Precocidad y rendimiento

ES GARANT CICLO: 280Máxima calidad de silo

ES OLIMPUS CICLO: 260Un líder en ciclo 260

ES ALBATROS CICLO 250La variedad esperada

BOOMER CICLO 350Líder en producción

CIAM (Mabegondo) 2012 y 2013

Con AGV MAÏS consiga más leche!

Xenética e Servicios Gandeiros, S.A. Rúa Castiñeiras, nave 112-A2Polígono Industrial Milladoiro - Ames (A Coruña) 981 941 794 - 609 218 992

Distribuído en Galicia por:

Resultados 1996-2013. Zona: COSTEIRA ORIENTAL

Lista Casa comercial Anos VARIEDADE DÍAS S/R % PL Caíd. PROD (tMS/ha)

(% MS) DMO (%)

MX/ kgMS

UFL/ kgMS


PR Advanta 2 AADRES 133 C 0,53 A 20,798 B 3,9 6,7 46,6 31,7 B 73,0 11,2 0,93 E 1,69PR Advanta 2 AALLEXIA 138 D 22,517 A 3,5 6,4 43,4 34,2 B 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 AARLEY 127 C 2,52 A 20,489 B 3,5 7,0 43,6 28,3 D 74,8 11,5 0,96 D 1,74PR Senasa 2 ADNET 118 B 4,29 B 19,016 C 4,0 7,7 43,6 27,4 D 74,9 11,5 0,96 D 1,74PR KWS 3 AMANITIDIS 125 B 4,48 B 19,773 B 3,2 6,5 42,3 34,0 B 75,3 11,7 0,97 C 1,76PR Advanta 2 AMBASSAD 141 D 1,9 A 20,084 B 3,9 6,9 45,2 31,4 C 73,8 11,4 0,94 E 1,71PR Senasa 2 ANJOU 249 118 A 3,79 B 18,869 C 4,0 7,0 44,1 27,9 D 74,9 11,5 0,96 D 1,74PR Senasa 2 ANJOU 277 124 B 0 A 19,785 B 3,5 7,3 43,1 32,5 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Senasa 2 ANJOU 290 124 B 3,34 B 21,371 B 3,8 7,7 42,5 28,7 D 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Senasa 8 ANJOU 387 134 D 9,14 C 20,449 B 3,5 6,6 44,2 32,0 B 74,5 11,5 0,95 D 1,74PR Senasa 2 ANJOU 456 141 D 3,54 B 21,582 B 3,8 7,1 43,9 31,8 B 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR LG 2 ANNABELLE 117 A 2,84 A 17,952 C 3,7 7,2 42,4 29,5 C 75,6 11,6 0,97 C 1,76PR KWS 2 ATLETICO 126 C 2,86 A 20,221 B 3,4 6,7 43,9 30,4 C 74,9 11,6 0,96 D 1,75PR Advanta 2 AUTOMAT 123 B 12,4 D 15,999 D 3,2 7,2 40,8 33,4 B 76,8 11,9 0,99 A 1,80PR CEFSA 2 BARCA 116 A 1,06 A 20,679 B 3,8 7,1 46,7 29,1 D 73,4 11,3 0,93 E 1,70PR RAGT 3 BERGXXON 134 D 1,67 A 22,48 A 3,4 6,5 42,8 33,2 B 75,3 11,6 0,97 C 1,76PR Caussade 2 BONPI 123 B 5,29 B 20,304 B 3,5 7,0 44,7 30,7 C 74,5 11,5 0,95 D 1,74PR Caussade 2 CASTELLI 129 C 8,29 C 20,922 B 3,2 6,8 43,2 35,0 A 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 4 CERGI 125 B 5,45 B 19,021 C 3,8 6,9 45,6 27,8 D 74,1 11,4 0,94 D 1,72PR Advanta 2 CHATILLON 120 B 1,44 A 20,114 B 3,6 6,8 46,1 29,1 D 73,9 11,4 0,94 D 1,72PR RAGT 2 CICLIXX 123 B 1,85 A 18,973 C 3,2 6,8 45,1 30,0 C 73,9 11,5 0,95 D 1,73PR Syngenta 3 CISKO 136 D 3,4 B 20,906 B 3,4 6,7 42,0 34,8 A 75,6 11,7 0,97 C 1,76PR Codisem 2 CLARITI 135 D 3,72 B 19,024 C 3,5 6,6 42,6 33,6 B 75,0 11,6 0,96 D 1,75PR Caussade 2 CODILOR 129 C 29,5 E 23,149 A 3,3 6,0 47,7 31,5 C 73,0 11,3 0,93 E 1,70PR Monsanto 6 CONCA 134 D 4,73 B 20,196 B 3,3 6,8 41,4 35,0 A 76,1 11,8 0,98 B 1,78PR Codisem 2 CRAZI 126 B 4,48 B 19,806 B 3,8 7,2 43,0 29,5 C 75,0 11,5 0,96 D 1,74PR Codisem 2 DELLI 131 C 3,12 B 19,681 C 3,3 6,7 42,1 34,2 B 75,6 11,7 0,97 C 1,76PR Caussade 2 DEVOLVI 132 C 11,7 D 19,46 C 3,5 6,6 43,9 34,0 B 74,6 11,5 0,95 D 1,74PR Monsanto 5 DK 287 125 B 4,8 B 18,316 C 3,7 6,6 44,7 31,6 C 74,3 11,4 0,95 D 1,73PR Monsanto 4 DK 315 128 C 0 A 19,165 C 3,5 6,8 44,5 32,6 B 74,6 11,5 0,96 D 1,74PR Monsanto 2 DKC 33.90 119 B 1,43 A 19,135 C 3,4 6,8 44,4 31,6 C 74,7 11,6 0,96 D 1,74PR Monsanto 3 DKC 3745 130 C 4,18 B 18,755 C 3,5 7,2 42,8 32,8 B 75,3 11,6 0,97 C 1,76PR Monsanto 2 DKC 41.14 119 B 1,06 A 19,552 C 3,9 7,4 44,4 30,1 C 74,9 11,5 0,95 D 1,74PR Monsanto 3 DKC 43.72 130 C 1,64 A 19,492 C 3,5 6,9 42,8 35,1 A 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 4845 135 D 4,7 B 20,091 B 3,5 6,7 40,6 35,1 A 76,6 11,8 0,98 B 1,79PR Monsanto 3 DKC4608 131 C 2,37 A 20,969 B 3,5 6,5 43,0 32,8 B 75,4 11,7 0,96 C 1,76

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa cOStEira OriENtal




List

a

Casa comercial Anos VARIEDADE DÍAS S/R % PL Caíd. PROD (tMS/ha)

(% MS) DMO (%)

MX/ kgMSUFL/kgMS


PR Euralis 4 DUKLA 134 D 3,36 B 20,289 B 3,8 7,4 45,6 30,5 C 74,2 11,4 0,95 D 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 143 E 27,4 E 22,522 A 3,5 6,4 45,6 31,7 B 73,4 11,3 0,94 E 1,71PR Euralis 2 ES IMANOL 125 B 0,8 A 18,83 C 3,6 6,7 45,3 31,3 C 74,0 11,4 0,94 E 1,72PR Euralis 4 ES PAOLIS 140 D 5,13 B 20,532 B 3,5 6,6 43,7 33,5 B 74,6 11,5 0,95 D 1,74PR Euralis 2 ES SENSOR 136 D 0,1 A 19,587 C 3,5 6,6 42,3 34,4 A 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR Euralis 2 ES SIGMA 126 C 0 A 20,11 B 3,6 6,8 44,2 32,0 B 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR Maïsadour 3 FANGIO 127 C 3,4 B 19,541 C 3,4 7,0 43,0 32,4 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 FERNÁNDEZ 122 B 2,53 A 21,664 B 3,5 6,7 45,6 31,6 C 73,9 11,4 0,94 D 1,72PR Maïsadour 2 FEROUZ 137 D 5,43 B 20,981 B 3,8 7,3 44,9 29,7 C 74,3 11,4 0,95 D 1,72PR Batlle 2 HAPPI 123 B 4,28 B 19,276 C 3,6 6,7 44,9 29,3 C 74,1 11,4 0,95 D 1,73PR KWS 2 KABANAS 119 B 2,64 A 18,816 C 3,6 6,9 46,0 27,6 D 73,3 11,3 0,93 E 1,70PR KWS 2 KROKUS 119 B 1,22 A 18,788 C 3,8 7,5 45,4 28,3 D 74,1 11,4 0,94 D 1,72PR Rocalba 2 LAXXOT 136 D 3,34 B 18,724 C 3,5 6,9 43,1 33,1 B 75,3 11,6 0,97 C 1,75PR LG 2 LG 30.275 116 A 1,62 A 20,223 B 3,4 6,6 46,0 28,0 D 74,2 11,5 0,95 D 1,73PR LG 2 LG 32.64 121 B 8,65 C 19,374 C 3,8 7,0 43,8 28,0 D 75,1 11,6 0,96 D 1,74PR LG 2 LG 32.76 121 B 4,27 B 19,724 B 4,0 8,3 41,8 28,6 D 76,0 11,7 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 32.77 119 B 1,07 A 18,605 C 3,5 7,4 45,2 27,9 D 74,5 11,5 0,95 D 1,74PR LG 2 LG 33.03 124 B 3,99 B 19,854 B 3,7 7,1 43,5 29,9 C 74,8 11,5 0,96 D 1,74PR LG 2 LG 33.85 134 D 11 D 21,222 B 3,2 6,9 43,2 32,6 B 75,1 11,6 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 34.90 138 D 21,185 B 3,4 6,1 42,8 35,1 A 74,8 11,6 0,96 D 1,75PR Caussade 2 LOUBAZI 136 D 9,9 C 21,341 B 3,4 6,4 44,2 34,1 B 74,4 11,5 0,95 D 1,74PR Codisem 2 MAMILLA 143 E 32,7 E 23,149 A 3,7 6,5 46,8 32,4 B 72,8 11,2 0,92 E 1,69PR Fitó 2 MANACOR 134 D 5,31 B 19,399 C 3,9 7,2 43,6 33,1 B 74,7 11,5 0,95 D 1,73PR Maïsadour 3 MAS 33 A 134 D 4,81 B 21,417 B 3,8 7,1 44,3 29,8 C 74,1 11,4 0,94 E 1,72PR KWS 2 NATHAN 115 A 2,95 A 17,685 D 4,0 7,1 44,8 28,0 D 74,2 11,4 0,94 D 1,72PR Fitó 2 OPTI 131 C 0 A 18,38 C 4,4 7,9 46,2 25,5 E 74,0 11,3 0,94 E 1,71PR Fitó 3 ORENSE 137 D 2,92 A 18,655 C 3,8 6,9 47,1 29,1 D 73,5 11,3 0,94 E 1,71PR Maïsadour 2 PANAMA 137 D 13,1 D 22,179 A 3,7 6,7 45,1 30,2 C 74,1 11,4 0,95 D 1,73PR Batlle 2 RAVENNA 116 A 2,84 A 15,609 E 3,8 7,2 43,4 30,7 C 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Rocalba 2 RIXXER 135 D 2,52 A 19,581 C 3,7 7,8 42,3 32,5 B 75,9 11,7 0,97 C 1,77PR RAGT 3 RULEXX 135 D 2,53 A 22,251 A 3,5 6,8 41,5 34,7 A 76,0 11,7 0,97 C 1,77PR Advanta 2 SECURA 121 B 2,97 A 18,928 C 3,6 7,6 42,9 30,3 C 75,2 11,6 0,96 D 1,75PR Caussade 2 SEIDI 130 C 3,79 B 20,416 B 3,7 7,3 42,4 29,6 C 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR RAGT 3 SILEXX 138 D 3,09 B 19,202 C 3,5 6,9 41,1 34,5 A 76,4 11,8 0,98 B 1,78PR Fitó 3 SUBITO 128 C 9,08 C 20,573 B 3,7 7,2 45,9 31,4 C 73,4 11,3 0,94 E 1,71PR Batlle 3 SUM 330 132 C 4,56 B 18,878 C 3,7 7,1 43,9 31,5 C 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR Batlle 2 SURPRISE 117 A 2,23 A 17,452 D 3,5 6,6 44,4 26,8 E 74,6 11,5 0,95 D 1,74PR Syngenta 2 SURTEP 135 D 8,6 C 19,918 B 3,6 6,9 41,3 34,3 A 76,7 11,8 0,99 B 1,79PR Rocalba 3 SUSANN 121 B 0 A 18,838 C 3,5 7,2 44,4 30,7 C 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR Syngenta 2 SY KAIRO 116 A 1,06 A 20,085 B 3,5 6,5 46,7 26,3 E 73,6 11,4 0,94 E 1,71PR Syngenta 2 SY SYNCERO 134 D 2,45 A 23,448 A 3,3 6,4 43,8 29,6 C 74,5 11,5 0,96 D 1,74PR RAGT 3 TAXXOA 127 C 6,89 C 19,348 C 3,5 6,5 44,8 31,5 C 74,0 11,4 0,94 D 1,72PR Fitó 4 TECK 125 B 5,68 B 17,687 D 4,0 7,4 44,3 27,8 D 75,1 11,5 0,96 D 1,74PR Fitó 4 ZAMORA 131 C 3,35 B 18,04 C 3,7 7,5 41,6 32,9 B 76,2 11,7 0,98 B 1,77

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa cOStEira OriENtal (cONtiNuaciÓN)

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa cOStEira OriENtal (cont.)


pub_delagroSemillas.indd 113 18/03/2014 18:42



Resultados 1996-2013. Zona: INTERIOR ALTA

Lista Casa comercial Anos VARIEDADE DÍAS S/R % PL Caíd. PROD (tMS/ha)(% MS) DMO

(%)MX/

kgMSUFL/ kgMS


PR Advanta 2 AADRES 162 C 0 A 19,772 A 3,4 6,5 48,8 26,0 C 71,7 11,1 0,92 D 1,67

PR Advanta 2 AALLEXIA 168 D 20,606 A 3,1 6,4 44,8 29,8 B 73,7 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 AARLEY 153 C 0 A 16,426 C 3,2 6,6 47,7 25,5 D 72,7 11,3 0,93 C 1,70

PR Senasa 2 ADNET 147 B 0,68 A 18,345 B 3,8 7,7 42,6 27,4 C 75,0 11,5 0,96 B 1,74

PR KWS 3 AMANITIDIS 150 B 27,7 E 16,908 B 3,0 6,6 45,7 31,5 A 73,4 11,4 0,94 C 1,72

PR Advanta 2 AMBASSAD 170 D 3,9 B 17,351 B 3,6 6,8 48,5 26,4 C 72,3 11,2 0,92 D 1,68

PR Senasa 2 ANJOU 249 148 B 0,16 A 17,38 B 3,9 8,0 49,1 23,3 E 72,7 11,2 0,92 D 1,68

PR Senasa 2 ANJOU 277 151 B 3,58 B 17,579 B 3,4 7,2 45,4 30,3 B 73,9 11,4 0,94 C 1,72

PR Senasa 2 ANJOU 290 149 B 0,83 A 18,191 B 3,7 7,5 46,7 22,3 E 73,4 11,3 0,94 C 1,71

PR Senasa 8 ANJOU 387 159 C 4,17 B 17,782 B 3,2 6,6 47,9 25,6 D 72,6 11,2 0,93 D 1,70

PR Senasa 2 ANJOU 456 168 D 4,17 B 17,863 B 3,6 7,0 47,2 26,5 C 72,8 11,2 0,93 D 1,69

PR LG 2 ANNABELLE 143 A 4,1 B 16,886 C 3,4 6,9 44,1 27,4 C 74,2 11,5 0,95 B 1,73

PR KWS 2 ATLETICO 150 B 4,65 B 17,229 B 3,3 6,7 47,7 26,1 C 72,7 11,2 0,93 D 1,69

PR Advanta 2 AUTOMAT 148 B 13,4 D 15,476 C 3,4 6,9 43,7 28,1 B 75,2 11,6 0,97 B 1,75

PR CEFSA 2 BARCA 142 A 3,53 B 21,021 A 3,6 7,3 48,1 25,5 D 72,7 11,2 0,93 D 1,69

PR RAGT 3 BERGXXON 162 C 3,59 B 18,229 B 3,3 6,8 47,3 28,7 B 73,3 11,3 0,94 C 1,71

PR Caussade 2 BONPI 153 C 3,89 B 17,334 B 3,2 6,9 46,3 29,1 B 73,4 11,4 0,94 C 1,71

PR Caussade 2 CASTELLI 157 C 25,7 E 18,058 B 3,0 7,0 48,3 28,3 B 72,3 11,2 0,93 D 1,69

PR Caussade 4 CERGI 155 C 0,45 A 18,265 B 3,5 6,8 47,6 25,8 C 72,8 11,2 0,93 D 1,69

PR Advanta 2 CHATILLON 148 B 7,84 C 18,873 A 3,5 7,2 46,1 26,9 C 73,9 11,4 0,95 C 1,72

PR RAGT 2 CICLIXX 151 B 3,23 B 16,672 C 3,0 6,7 45,8 28,5 B 73,5 11,4 0,94 C 1,72

PR Syngenta 3 CISKO 164 D 17,7 D 18,658 A 3,3 6,9 44,4 31,0 A 74,0 11,4 0,95 C 1,73

PR Codisem 2 CLARITI 162 C 5,77 B 18,914 A 3,4 6,5 47,2 28,7 B 72,5 11,2 0,93 D 1,69

PR Caussade 2 CODILOR 152 B 49 E 19,324 A 3,2 6,8 49,8 24,5 D 71,7 11,1 0,92 D 1,67

PR Monsanto 6 CONCA 161 C 3,07 B 18,177 B 3,1 6,9 45,8 29,3 B 73,5 11,4 0,94 C 1,72

PR Codisem 2 CRAZI 147 B 2,77 A 17,929 B 3,7 7,2 48,0 25,9 C 72,8 11,2 0,93 D 1,69

PR Codisem 2 DELLI 158 C 3,89 B 17,844 B 3,1 6,8 42,5 34,1 A 75,1 11,6 0,97 B 1,75

PR Caussade 2 DEVOLVI 162 C 5,6 B 18,967 A 3,3 6,6 44,8 30,2 B 73,9 11,4 0,95 C 1,72

PR Monsanto 5 DK 287 152 B 2,45 A 17,213 B 3,4 6,6 44,6 30,3 A 74,3 11,5 0,95 B 1,73

PR Monsanto 4 DK 315 153 C 2,43 A 16,118 C 3,4 7,2 45,9 29,5 B 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Monsanto 2 DKC 33.90 145 B 3,53 B 18,289 B 3,1 6,9 46,0 28,7 B 73,7 11,4 0,95 C 1,72

PR Monsanto 3 DKC 3745 160 C 4,69 B 17,683 B 3,3 7,3 43,7 30,8 A 74,5 11,5 0,96 B 1,74

PR Monsanto 2 DKC 41.14 152 B 23,9 E 19,438 A 3,5 6,7 45,8 25,7 D 74,0 11,4 0,94 C 1,72

PR Monsanto 3 DKC 43.72 159 C 0 A 18,117 B 3,2 6,7 45,1 31,0 A 73,6 11,4 0,94 C 1,72

PR Monsanto 3 DKC 4845 160 C 3,81 B 17,557 B 3,3 6,6 43,3 31,0 A 75,0 11,6 0,96 B 1,75

PR Monsanto 3 DKC4608 162 C 5,51 B 19,928 A 3,1 6,5 44,7 28,8 B 74,2 11,5 0,95 B 1,74

PR Fitó 5 DUERO 152 B 0,67 A 15,045 D 3,6 7,1 44,9 27,1 C 74,3 11,5 0,95 B 1,73

PR Euralis 4 DUKLA 157 C 7,68 C 17,816 B 3,5 7,1 49,9 26,3 C 72,0 11,1 0,92 D 1,67

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa iNtEriOr alta


Tecnoloxía, Seguridade e Rendemento

982 303 486M Á I S I N F O R M A C I Ó NCarretera N-VI, km 518

27373 Begonte (LUGO)[email protected]

Panam conta coasvariedades máisrendibles.O maior crecemento en cuota de mercado nonoroeste peninsularasí o demostra.

O maízmáis rentabledo mercadoCoas garantías de nascencia, rendemento e calidade, as contas nunca fallan con Panam. Cada vez máis agricultores confían nunha marca que garantiza o maíz máis rentable do mercado, presentando unha variedade para cada situación.

SelecciónH Í B R I D O S 2 0 1 4

Eldora - FAO 400Estrela das sementeiras tempranas. Excepcional producción e calidade.

Elzea - FAO 300O mellor rendemento no seu ciclo. Chegóu para quedar.

Mexicana - FAO 240Híbrido de gran vigor e excelente produción

Izabal - FAO 280Rusticidade e rendemento asegurados. O clásico.

Isora - FAO 260Gran aspecto visual,“stay green” e sanidade. Non se lle pode pedir máis.

pub_panam.indd 115 12/03/2014 17:13



List

a


(% MS) DMO (%)

MX/ kgMS

UFL/kgMS


PR Euralis 2 ES IMANOL 155 C 2,74 A 16,892 C 3,2 6,7 45,3 30,6 A 73,7 11,4 0,94 C 1,72

PR Euralis 4 ES PAOLIS 169 D 6,51 C 18,471 B 3,2 6,4 46,9 29,4 B 72,7 11,3 0,93 D 1,70

PR Euralis 2 ES SENSOR 164 D 0 A 17,432 B 3,5 6,8 46,8 28,7 B 73,1 11,3 0,93 C 1,70

PR Euralis 2 ES SIGMA 151 B 14,7 D 18,116 B 3,1 6,5 45,1 29,3 B 74,2 11,5 0,95 B 1,73

PR Maïsadour 3 FANGIO 156 C 0 A 18,097 B 3,2 7,1 45,4 28,3 B 73,6 11,4 0,94 C 1,72

PR KWS 2 FERNÁNDEZ 147 B 4,13 B 20,766 A 3,2 6,6 46,4 27,8 C 73,4 11,4 0,94 C 1,71

PR Maïsadour 2 FEROUZ 166 D 13,7 D 18,161 B 3,5 7,2 46,7 27,6 C 72,8 11,2 0,93 D 1,69

PR Batlle 2 HAPPI 150 B 4,93 B 16,377 C 3,4 6,7 47,8 26,7 C 72,4 11,2 0,92 D 1,69

PR KWS 2 KABANAS 149 B 6,75 C 16,795 C 3,3 6,9 47,0 27,7 C 72,6 11,2 0,93 C 1,69

PR KWS 2 KROKUS 152 B 0 A 16,13 C 3,5 7,4 46,5 27,3 C 73,2 11,3 0,94 C 1,70

PR Rocalba 2 LAXXOT 163 C 11 D 16,522 C 3,3 7,0 44,9 30,9 A 74,2 11,5 0,95 B 1,73

PR LG 2 LG 30.275 145 B 3,53 B 20,554 A 3,4 7,1 46,1 25,1 D 74,2 11,5 0,95 B 1,73

PR LG 2 LG 32.64 151 B 0 A 16,98 B 3,5 7,2 44,7 26,1 C 74,6 11,5 0,95 B 1,74

PR LG 2 LG 32.76 152 B 0,12 A 18,782 A 3,5 7,0 44,1 27,2 C 74,3 11,5 0,95 B 1,73

PR LG 2 LG 32.77 148 B 6,31 C 18,063 B 3,4 7,2 45,6 28,1 B 74,3 11,5 0,95 B 1,73

PR LG 2 LG 33.03 152 B 3,48 B 18,473 B 3,7 7,0 44,4 27,0 C 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR LG 2 LG 33.85 160 C 3,49 B 18,693 A 3,0 6,9 45,3 29,7 B 74,0 11,5 0,95 B 1,73

PR LG 2 LG 34.90 168 D 19,296 A 3,3 6,5 45,5 29,8 B 73,2 11,3 0,94 C 1,71

PR Caussade 2 LOUBAZI 158 C 7,84 C 19,449 A 3,2 6,6 45,5 29,0 B 73,6 11,4 0,94 C 1,72

PR Codisem 2 MAMILLA 173 E 12,4 D 19,837 A 3,3 6,4 48,0 27,6 C 71,9 11,1 0,92 D 1,68

PR Fitó 2 MANACOR 160 C 6,63 C 15,846 C 3,5 7,0 44,8 27,6 C 74,2 11,5 0,95 B 1,73

PR Maïsadour 3 MAS 33 A 163 C 3,46 B 17,304 B 3,5 7,2 46,9 25,7 D 73,1 11,3 0,93 C 1,70

PR KWS 2 NATHAN 139 A 0 A 17,093 B 3,5 6,5 44,5 29,9 B 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR Fitó 2 OPTI 160 C 6,52 C 16,564 C 3,7 7,4 46,6 27,0 C 73,5 11,3 0,94 C 1,71

PR Fitó 3 ORENSE 167 D 1,65 A 16,509 C 3,5 7,3 48,8 25,3 D 72,5 11,2 0,92 D 1,68

PR Maïsadour 2 PANAMA 173 D 4,47 B 19,48 A 3,7 6,9 47,2 26,0 C 73,0 11,3 0,93 D 1,70

PR Batlle 2 RAVENNA 144 B 0 A 14,071 D 3,4 7,0 44,1 31,5 A 74,4 11,5 0,95 B 1,73

PR Rocalba 2 RIXXER 164 D 4,86 B 17,792 B 3,4 6,8 45,1 29,5 B 73,8 11,4 0,95 C 1,72

PR RAGT 3 RULEXX 161 C 3,46 B 19,036 A 3,4 6,9 45,6 29,6 B 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 SECURA 150 B 0 A 16,963 B 3,4 7,3 46,7 27,0 C 73,4 11,3 0,94 C 1,71

PR Caussade 2 SEIDI 156 C 42,1 E 18,659 A 3,5 7,0 45,0 30,2 B 73,9 11,4 0,95 C 1,72

PR RAGT 3 SILEXX 165 D 3,63 B 17,784 B 3,2 6,6 44,5 30,4 A 74,7 11,6 0,96 B 1,74

PR Fitó 3 SUBITO 151 B 4,57 B 18,423 B 3,4 7,2 47,2 26,8 C 73,1 11,3 0,93 C 1,70

PR Batlle 3 SUM 330 159 C 4,55 B 18,181 B 3,2 6,7 43,8 31,7 A 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR Batlle 2 SURPRISE 143 B 0 A 15,678 C 3,4 6,5 44,3 29,3 B 74,0 11,4 0,95 C 1,73

PR Syngenta 2 SURTEP 168 D 8,32 C 18,981 A 3,7 7,3 44,8 28,4 B 74,8 11,5 0,95 B 1,74

PR Rocalba 3 SUSANN 150 B 23,1 E 17,861 B 3,2 7,0 45,3 30,1 B 73,8 11,4 0,95 C 1,72

PR Syngenta 2 SY KAIRO 145 B 6,87 C 22,411 A 3,2 6,8 48,2 24,6 D 72,8 11,3 0,93 C 1,70

PR Syngenta 2 SY SYNCERO 164 D 3,37 B 20,992 A 3,1 6,8 48,8 22,4 E 72,1 11,2 0,92 D 1,69

PR RAGT 3 TAXXOA 155 C 3,46 B 17,859 B 3,3 6,7 46,7 27,5 C 72,9 11,3 0,93 C 1,70

PR Fitó 4 TECK 156 C 3,62 B 17,407 B 3,8 7,2 47,2 25,1 D 73,0 11,2 0,93 D 1,69

PR Fitó 4 ZAMORA 158 C 3,15 B 16,507 C 3,5 7,4 44,6 29,8 B 74,3 11,5 0,95 B 1,73

liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa iNtEriOr alta (cont.)


NU

EVO 4608

Atrévete a las 35 t. de leche/hay por cada kilo que te pases recibirás el doble.

Sin título-1 1 17/03/14 11:20pub_mosanto.indd 117 17/03/2014 16:56



liSta PriNciPal DE VariEDaDES DE MillO. ZONa iNtEriOr BaiXa

Resultados 1996-2013. Zona: INTERIOR BAIXA ALTITUDE

List

a


(% MS)DMO (%) MX/

kgMSUFL/kgMS


PR Advanta 2 AADRES 129 D 1,13 A 17,727 C 3,8 6,5 46,6 34,6 B 73,2 11,3 0,93 E 1,70PR Advanta 2 AALLEXIA 130 D 21,451 A 3,6 6,4 43,3 32,5 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 AARLEY 118 C 0 A 17,731 C 3,5 7,0 43,2 31,3 C 74,9 11,6 0,96 C 1,74PR Senasa 2 ADNET 113 B 2,81 A 16,818 C 3,8 7,5 43,4 29,6 C 75,0 11,5 0,96 C 1,74PR KWS 3 AMANITIDIS 116 B 0,99 A 17,644 C 3,4 6,9 45,6 30,9 C 73,7 11,4 0,94 D 1,72PR Advanta 2 AMBASSAD 135 E 0,68 A 19,796 B 3,9 6,8 47,6 30,6 C 72,7 11,2 0,92 E 1,68PR Senasa 2 ANJOU 249 116 B 1,35 A 16,313 D 3,8 6,9 45,1 29,0 D 74,1 11,4 0,95 D 1,72PR Senasa 2 ANJOU 277 116 B 0,85 A 16,611 C 3,5 7,4 44,1 31,2 C 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR Senasa 2 ANJOU 290 116 B 24,3 E 17,123 C 3,8 7,2 45,6 30,6 C 74,2 11,4 0,94 D 1,72PR Senasa 8 ANJOU 387 125 C 3,22 B 18,555 B 3,5 6,6 46,4 30,6 C 73,5 11,3 0,94 D 1,71PR Senasa 2 ANJOU 456 132 D 0,68 A 19,948 B 3,7 6,5 46,5 31,9 C 73,1 11,3 0,93 E 1,70PR LG 2 ANNABELLE 111 B 0 A 15,137 D 4,0 7,1 45,7 31,8 C 74,5 11,4 0,94 D 1,72PR KWS 2 ATLETICO 117 B 0,87 A 18,651 B 3,7 6,8 47,0 28,9 D 73,3 11,3 0,94 D 1,70PR Advanta 2 AUTOMAT 122 C 0,85 A 15,529 D 3,4 7,5 41,3 30,1 C 76,4 11,8 0,98 B 1,78PR CEFSA 2 BARCA 113 B 1,28 A 16,433 C 4,0 7,4 48,0 28,7 D 72,8 11,2 0,92 E 1,68PR RAGT 3 BERGXXON 129 D 0,41 A 19 B 3,5 6,7 42,5 34,5 B 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR Caussade 2 BONPI 116 B 0,68 A 16,197 D 3,6 7,1 45,0 30,3 C 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR Caussade 2 CASTELLI 122 C 1,13 A 18,935 B 3,6 7,2 46,4 32,3 B 73,6 11,4 0,94 D 1,71PR Caussade 4 CERGI 116 B 0,51 A 17,692 C 3,9 6,9 47,8 27,0 D 72,9 11,2 0,93 E 1,69PR Advanta 2 CHATILLON 115 B 1,19 A 18,519 B 3,8 7,1 47,5 28,6 D 73,3 11,3 0,93 E 1,70PR RAGT 2 CICLIXX 118 C 0,42 A 17,549 C 3,3 7,0 43,1 32,5 B 74,9 11,6 0,96 C 1,75PR Syngenta 3 CISKO 127 D 0,18 A 19,257 B 3,4 6,8 41,7 35,2 A 75,8 11,7 0,97 C 1,77PR Codisem 2 CLARITI 127 D 0 A 18,271 C 3,5 6,4 42,8 34,0 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 CODILOR 120 C 1,02 A 17,688 C 3,5 6,8 48,5 31,5 C 72,7 11,2 0,93 E 1,69PR Monsanto 6 CONCA 127 D 0 A 18,821 B 3,6 7,2 42,7 33,2 B 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR Codisem 2 CRAZI 120 C 1,99 A 17,548 C 3,8 6,9 44,0 30,0 C 74,7 11,5 0,95 D 1,74PR Codisem 2 DELLI 126 D 0,68 A 17,874 C 3,3 6,8 41,7 35,5 A 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR Caussade 2 DEVOLVI 126 C 1,02 A 17,451 C 3,8 7,1 44,2 32,7 B 74,8 11,5 0,95 D 1,73PR Monsanto 5 DK 287 116 B 0,3 A 17,234 C 3,8 6,8 46,0 30,5 C 73,8 11,4 0,94 D 1,71PR Monsanto 4 DK 315 118 C 0,55 A 16,516 C 3,6 7,1 43,0 32,9 B 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 2 DKC 33.90 113 B 1,02 A 15,615 D 4,0 7,7 48,6 27,9 D 73,1 11,2 0,93 E 1,69PR Monsanto 3 DKC 3745 126 D 0,9 A 18,282 C 3,4 6,9 42,8 34,9 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 2 DKC 41.14 115 B 1,02 A 16,862 C 4,3 7,5 47,8 26,1 E 73,9 11,3 0,94 D 1,70PR Monsanto 3 DKC 43.72 123 C 0,99 A 18,216 C 3,7 6,7 45,6 32,7 B 74,0 11,4 0,94 D 1,72PR Monsanto 3 DKC 4845 129 D 0 A 18,62 B 3,4 6,7 41,4 35,6 A 76,2 11,8 0,98 B 1,78PR Monsanto 3 DKC4608 124 C 1,12 A 19,137 B 3,8 6,8 46,3 31,2 C 73,9 11,4 0,94 D 1,71PR Fitó 5 DUERO 118 C 0,31 A 15,814 D 3,9 7,2 44,6 29,1 D 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR Euralis 4 DUKLA 124 C 2,19 A 18,372 C 3,7 7,1 46,2 31,4 C 73,9 11,4 0,94 D 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 135 E 1,13 A 21,658 A 3,6 6,8 46,0 31,6 C 73,6 11,3 0,94 D 1,71PR Euralis 2 ES IMANOL 119 C 0,26 A 17,254 C 3,7 6,8 44,8 32,8 B 74,4 11,5 0,95 D 1,73PR Euralis 4 ES PAOLIS 132 D 0,17 A 21,379 A 3,5 6,7 44,7 33,9 B 74,4 11,5 0,95 D 1,73PR Euralis 2 ES SENSOR 121 C 0,85 A 17,595 C 4,1 7,0 45,9 32,0 C 73,7 11,3 0,94 D 1,70PR Euralis 2 ES SIGMA 127 D 0,85 A 18,982 B 3,6 7,0 43,4 32,1 C 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR Maïsadour 3 FANGIO 121 C 0,18 A 17,502 C 3,5 6,8 43,2 33,2 B 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 FERNÁNDEZ 116 B 1,02 A 19,63 B 3,7 6,8 50,3 29,4 D 71,7 11,0 0,91 E 1,66PR Maïsadour 2 FEROUZ 128 D 1,04 A 20,23 B 3,9 7,4 46,4 30,0 C 73,5 11,3 0,93 D 1,70PR Batlle 2 HAPPI 116 B 0,68 A 17,724 C 3,7 7,0 45,4 30,2 C 73,9 11,4 0,94 D 1,71PR KWS 2 KABANAS 116 B 0 A 17,973 C 3,5 7,2 41,9 32,1 C 75,5 11,6 0,97 C 1,76PR KWS 2 KROKUS 116 B 0 A 16,44 C 3,9 7,4 43,2 30,6 C 74,8 11,5 0,95 D 1,73PR Rocalba 2 LAXXOT 127 D 0 A 18,409 C 3,6 7,0 42,6 34,6 B 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 30.275 113 B 1,02 A 17,263 C 3,7 7,4 46,1 28,0 D 74,3 11,4 0,95 D 1,72PR LG 2 LG 32.64 116 B 0,83 A 17,956 C 3,5 7,1 43,8 28,6 D 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 32.76 118 C 0,58 A 17,036 C 3,9 7,6 41,7 30,8 C 75,7 11,6 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 32.77 115 B 1,13 A 16,953 C 3,7 7,3 46,9 27,7 D 73,7 11,3 0,94 D 1,71PR LG 2 LG 33.03 116 B 1,35 A 17,033 C 4,1 6,9 47,2 27,7 D 73,1 11,2 0,93 E 1,69PR LG 2 LG 33.85 127 D 2,38 A 19,096 B 3,6 7,1 43,3 33,2 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 34.90 127 D 20,526 B 3,7 6,7 43,9 32,7 B 74,8 11,5 0,95 D 1,74PR Caussade 2 LOUBAZI 127 D 1,19 A 18,502 B 3,7 6,8 44,3 32,8 B 74,9 11,5 0,95 D 1,74PR Codisem 2 MAMILLA 133 D 1,13 A 20,747 A 3,9 7,0 45,1 31,7 C 74,1 11,4 0,94 D 1,71PR Fitó 2 MANACOR 119 C 0,99 A 16,816 C 3,9 7,3 45,9 30,8 C 74,0 11,4 0,94 D 1,71PR Maïsadour 3 MAS 33 A 127 D 0,54 A 19,259 B 3,7 7,2 43,2 33,2 B 75,0 11,6 0,96 C 1,74PR KWS 2 NATHAN 109 B 1,35 A 15,966 D 3,6 7,0 43,1 31,9 C 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 2 OPTI 126 C 2,28 A 17,106 C 4,0 7,8 42,6 29,1 D 75,8 11,7 0,97 C 1,76PR Fitó 3 ORENSE 131 D 0 A 18,304 C 3,7 7,5 45,6 29,8 C 74,4 11,5 0,95 D 1,73PR Maïsadour 2 PANAMA 129 D 11,8 D 20,779 A 3,8 6,9 45,2 28,5 D 73,9 11,4 0,94 D 1,72PR Batlle 2 RAVENNA 112 B 0 A 14,282 E 3,6 7,1 42,0 33,7 B 75,7 11,7 0,97 C 1,76PR Rocalba 2 RIXXER 127 D 9,62 C 19,056 B 3,7 6,9 44,2 33,1 B 74,5 11,5 0,95 D 1,73PR RAGT 3 RULEXX 127 D 0,6 A 19,794 B 3,6 6,8 43,7 34,2 B 75,0 11,6 0,96 C 1,74PR Advanta 2 SECURA 115 B 0,27 A 16,77 C 3,5 7,0 43,5 31,9 C 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 SEIDI 122 C 2,37 A 17,944 C 3,7 6,9 43,7 29,0 D 74,8 11,5 0,95 D 1,74PR RAGT 3 SILEXX 129 D 0,41 A 18,675 B 3,4 6,8 43,4 34,8 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 3 SUBITO 118 C 3,67 B 18,51 B 3,7 7,1 45,3 31,8 C 74,2 11,4 0,95 D 1,72PR Batlle 3 SUM 330 124 C 1,18 A 18,493 C 3,8 7,0 45,9 28,7 D 73,2 11,3 0,93 E 1,70PR Batlle 2 SURPRISE 112 B 1 A 16,425 C 3,6 6,7 41,6 33,0 B 75,6 11,7 0,97 C 1,76PR Syngenta 2 SURTEP 129 D 9,7 C 17,441 C 4,2 7,3 45,8 29,6 C 74,4 11,4 0,94 D 1,72PR Rocalba 3 SUSANN 115 B 1,12 A 16,554 C 3,8 7,4 46,6 29,9 C 73,3 11,3 0,93 E 1,70PR Syngenta 2 SY KAIRO 120 C 1,02 A 17,277 C 3,7 7,0 47,7 28,8 D 72,9 11,2 0,93 E 1,69PR Syngenta 2 SY SYNCERO 127 D 1,02 A 19,924 B 4,0 6,9 49,2 28,4 D 72,3 11,1 0,92 E 1,67PR RAGT 3 TAXXOA 118 C 0,41 A 18,329 C 3,6 6,9 46,8 29,9 C 73,3 11,3 0,93 E 1,70PR Fitó 4 TECK 121 C 7,1 C 18,023 C 4,0 7,2 44,2 27,7 D 74,9 11,5 0,95 D 1,74PR Fitó 4 ZAMORA 124 C 0,85 A 16,92 C 3,6 7,4 40,4 33,1 B 76,7 11,8 0,98 B 1,79


¡ Apuesta con RAGT por el máximo rendimiento !Consiga, con nuestros híbridos, la máxima cantidad y calidad de forraje de una forma segura y estable, porque la mejor variedad es aquella que da los mejores resultados de una forma regular independientemente, de las condiciones meteorológicas. Seleccionamos variedades que rinden ensilados nutritivos, apetecibles y saludables que no supongan un problema para la salud de nuestro ganado.

Fotos credit : Fototeca RAGT Semences y Fotolia.com

www.ragt-iberica.comR A G T I b e r i c a • C r t a . B u r g o s k m . 2 , 1 Apdo de Correos 612 • 34004 Palencia • España Tel : (34) 979 725 199 • Fax : (34) 979 711 807

MAÍZ SILO

RGT RULEXX

RGT BENAZIR

RGT SPANIXX

RGT TIBERIO

RGT EXXOTIKA

RGT FUTURIXX

pub_ragt.indd 119 12/03/2014 17:13

KWS, el maíz más vendido para ensilado en toda EuropaGráfico: Cuota de mercado de maíz para ensilado por marcas en toda Europa durante los tres últimos años

21%

14%

11%

8%

5%4% 4% 4% 4% 4%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

2011

2012

2013

Como muestra el gráfico creado por la consultora independiente Kleffmann, KWS ha repetido en 2013 como líder en ventas de semilla de maíz para ensilado en toda Europa.

RESULTADOS ENSAYOS KWS 2013(Galicia, media de 8 localidades)

DIAS SIEMBRA-COSECHA Vs MATERIA SECADIGESTIBILIDAD Vs ALMIDÓN

KWS1393RITUEL PESANDOR FERNANDEZ CASCADINIO MARCELLO KROKUS AMANATIDIS AMADEO

Digestibilidad (%) Almidón (%)


Días siembra - Cosecha (días) Materia seca (Tm/ha)

�0

�5

�2�5

�7�5

�9�5

�1�0�0

�C�a�r�a� �1

�m�i� � �r�c�o�l�e�s�,� �1�2� �d�e� �m�a�r�z�o� �d�e� �2�0�1�4� �1�2�:�0�5�:�1�2

FAO 400KWS 1393 PESANDOR

FAO 270MARCELLO FAO 260KROKUS

FAO 220AMANATIDIS FAO 200AMADEO

d

noveda!

2014FAO 290CASCADINIO

“El híbrido perfecto para ensilar en la mayor parte de las zonas ganaderas de Galicia y Asturias. Cascadinio es el FAO 290 más productivo y equilibrado que podrá llegar a las manos de un ganadero de las zonas mencionadas esta primavera. En los ensayos de los dos últimos años ha demostrado estar por encima de los híbridos líderes en su ciclo.”

· Extraordinario potencial productivo.· Muy alto nivel de producción de materia seca y energía.· Digestibilidad del silo por encima de los mejores.· Excelente sanidad de tallo y hojas con muy alto Stay Green.· Planta alta y equilibrada con mazorcas de gran tamaño.· Buena tolerancia al frio y al estrés hídrico.

CATÁLOGO DE CICLOS CORTOS PUNTOS DE VENTA KWSLA CORUÑA:

- AGROLOXO. Loxo-TouroTlf. 981504143

- AGROSILVA. CercedaTlf. 981683105- ALMACENES SEÑARÍSXavestre-Trazo. Tlf. 981689163- ANEIROS E ORJALES. OrdesTlf. 630242663

- GSV AGRO. Presaras-VilasantarTlf. 981104656

- SANTA CRISTINA SAT. Vimianzo. Tlf. 649003182

LUGO:- ZOONORT. Mosteiro-PolTlf. 982345901

PORTUGAL:- HECTAGROwww.hectagro.ptTlf. (00351) 219228230

- AGROSEVERIANO. As PontesTlf. 981453107

- FARMAGRA. Santiago de Compostela. Tlf. 981572091

- HERMAVET. ArzúaTlf. 676703480

- ZOONORT. MeiraTlf. 982356707- AGICAMPO. Castro R. de LeaTlf. 982310500- BOTICAS SARA MONTES. Sarria. Tlf. 982532557- SUM. AGRIC. OTERO. Castroverde. Tlf. 982312205- AGROMASCOTA. LugoTlf. 982809745- SILVET. GuitirizTlf. 982370240

PONTEVEDRA:- APIMAC. LalínTlf. 674867156

ALEJANDRO [email protected]. 682001773

FAO 350

DELEGADO KWS PARA GALICIA

PUNTOS DE VENTA KWS

www.kws.es

¿Aún no conoce lo que es ?Visite nuestra webwww.kws.es

Manuel Veiras Quindimil.Ordes (A Coruña)

Sat Busto-CorzónMazaricos (A Coruña)

“Después de muchos años sembrando ciclos cortos de KWS, este año como pudimos sembrar antes, decidimos cultivar un ciclo más largo. Lo que más nos sorprendió fue su alta rusticidad además de que se trata de un híbrido muy bien compensado (relación altura de la planta-mazorca). Con KWS1393 llegamos a una cantidad de silo verde por Ha hasta ahora impensable para nosotros.”

“PESANDOR ha sido un híbrido excelente en producción. La relación entre la calidad y la producción del ensilado es para mí la mejor del mercado.”

Granxa Vaamonde. Arzúa (A Coruña)

“Este año cultivé esta variedad “10 días más” de KWS y obtuve unos resultados en cuanto a producción de los mejores de los últimos años”

Casa Pozo Sc. Santiago de Saa (Lugo)

“Llevo varios años sembrando KROKUS y lo más destacable de este híbrido es que tiene un muy buen comportamiento en todas las tierras. Haciendo una media de los años que llevo sembrando esta variedad, con diversas climatologías, he sacado muy buenos rendimientos de analítica de silos así como de RMS (Tm/ha)”

Catro Camiños Sat.Castro de Rei (Lugo)

“Me gusta sembrar ciclos cortos para ensilar temprano. Por eso llevo dos años cultivando AMANATIDIS ya que a la hora de ensilar tiene una muy buena resistencia a encamado y una excelente relación calidad-producción. Asimismo tengo que destacar su precocidad.”

Enrique Sánchez FerreñoCesuras (A Coruña)

“No tenía pensado sembrar una parcela porque se me retrasó el último corte de hierba. Al final, sembré AMADEO muy tarde, ya en julio. El comportamiento de este ciclo me sorprendió por su alto rendimiento en un tiempo record de siembra a cosecha, 115 días. Lo ves crecer día a día”

�0

�5

�2�5

�7�5

�9�5

�1�0�0

�C�a�r�a� �2


pub_kws.indd 120 12/03/2014 14:25

KWS, el maíz más vendido para ensilado en toda EuropaGráfico: Cuota de mercado de maíz para ensilado por marcas en toda Europa durante los tres últimos años

21%

14%

11%

8%

5%4% 4% 4% 4% 4%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

2011

2012

2013

Como muestra el gráfico creado por la consultora independiente Kleffmann, KWS ha repetido en 2013 como líder en ventas de semilla de maíz para ensilado en toda Europa.

RESULTADOS ENSAYOS KWS 2013(Galicia, media de 8 localidades)

DIAS SIEMBRA-COSECHA Vs MATERIA SECADIGESTIBILIDAD Vs ALMIDÓN


Digestibilidad (%) Almidón (%)


Días siembra - Cosecha (días) Materia seca (Tm/ha)

�0

�5

�2�5

�7�5

�9�5

�1�0�0

�C�a�r�a� �1


FAO 400KWS 1393 PESANDOR

FAO 270MARCELLO FAO 260KROKUS

FAO 220AMANATIDIS FAO 200AMADEO

d

noveda!

2014FAO 290CASCADINIO

“El híbrido perfecto para ensilar en la mayor parte de las zonas ganaderas de Galicia y Asturias. Cascadinio es el FAO 290 más productivo y equilibrado que podrá llegar a las manos de un ganadero de las zonas mencionadas esta primavera. En los ensayos de los dos últimos años ha demostrado estar por encima de los híbridos líderes en su ciclo.”

· Extraordinario potencial productivo.· Muy alto nivel de producción de materia seca y energía.· Digestibilidad del silo por encima de los mejores.· Excelente sanidad de tallo y hojas con muy alto Stay Green.· Planta alta y equilibrada con mazorcas de gran tamaño.· Buena tolerancia al frio y al estrés hídrico.

CATÁLOGO DE CICLOS CORTOS PUNTOS DE VENTA KWSLA CORUÑA:

- AGROLOXO. Loxo-TouroTlf. 981504143

- AGROSILVA. CercedaTlf. 981683105- ALMACENES SEÑARÍSXavestre-Trazo. Tlf. 981689163- ANEIROS E ORJALES. OrdesTlf. 630242663

- GSV AGRO. Presaras-VilasantarTlf. 981104656

- SANTA CRISTINA SAT. Vimianzo. Tlf. 649003182

LUGO:- ZOONORT. Mosteiro-PolTlf. 982345901

PORTUGAL:- HECTAGROwww.hectagro.ptTlf. (00351) 219228230

- AGROSEVERIANO. As PontesTlf. 981453107

- FARMAGRA. Santiago de Compostela. Tlf. 981572091

- HERMAVET. ArzúaTlf. 676703480

- ZOONORT. MeiraTlf. 982356707- AGICAMPO. Castro R. de LeaTlf. 982310500- BOTICAS SARA MONTES. Sarria. Tlf. 982532557- SUM. AGRIC. OTERO. Castroverde. Tlf. 982312205- AGROMASCOTA. LugoTlf. 982809745- SILVET. GuitirizTlf. 982370240

PONTEVEDRA:- APIMAC. LalínTlf. 674867156

ALEJANDRO [email protected]. 682001773

FAO 350

DELEGADO KWS PARA GALICIA

PUNTOS DE VENTA KWS

www.kws.es

¿Aún no conoce lo que es ?Visite nuestra webwww.kws.es

Manuel Veiras Quindimil.Ordes (A Coruña)

Sat Busto-CorzónMazaricos (A Coruña)

“Después de muchos años sembrando ciclos cortos de KWS, este año como pudimos sembrar antes, decidimos cultivar un ciclo más largo. Lo que más nos sorprendió fue su alta rusticidad además de que se trata de un híbrido muy bien compensado (relación altura de la planta-mazorca). Con KWS1393 llegamos a una cantidad de silo verde por Ha hasta ahora impensable para nosotros.”

“PESANDOR ha sido un híbrido excelente en producción. La relación entre la calidad y la producción del ensilado es para mí la mejor del mercado.”

Granxa Vaamonde. Arzúa (A Coruña)

“Este año cultivé esta variedad “10 días más” de KWS y obtuve unos resultados en cuanto a producción de los mejores de los últimos años”

Casa Pozo Sc. Santiago de Saa (Lugo)

“Llevo varios años sembrando KROKUS y lo más destacable de este híbrido es que tiene un muy buen comportamiento en todas las tierras. Haciendo una media de los años que llevo sembrando esta variedad, con diversas climatologías, he sacado muy buenos rendimientos de analítica de silos así como de RMS (Tm/ha)”

Catro Camiños Sat.Castro de Rei (Lugo)

“Me gusta sembrar ciclos cortos para ensilar temprano. Por eso llevo dos años cultivando AMANATIDIS ya que a la hora de ensilar tiene una muy buena resistencia a encamado y una excelente relación calidad-producción. Asimismo tengo que destacar su precocidad.”

Enrique Sánchez FerreñoCesuras (A Coruña)

“No tenía pensado sembrar una parcela porque se me retrasó el último corte de hierba. Al final, sembré AMADEO muy tarde, ya en julio. El comportamiento de este ciclo me sorprendió por su alto rendimiento en un tiempo record de siembra a cosecha, 115 días. Lo ves crecer día a día”

�0

�5

�2�5

�7�5

�9�5

�1�0�0

�C�a�r�a� �2


pub_kws.indd 121 12/03/2014 14:25



A orde APA/326/2007, do 9 de febreiro, pola que se establecen as obrigas dos titulares de explotacións agríco-las e forestais en materia de rexistro da información sobre o uso de produtos fitosanitarios, era a normativa en vigor para o rexistro das aplicacións ata a publicación do Real decreto 1311/2012, do 14 de setembro, polo que se esta-blece o marco de actuación para conseguir un uso sostible dos produtos fitosanitarios, derivada da aplicación da di-rectiva europea, que amplía as obrigas de rexistro existentes ata entón.

Este artigo céntrase nas novas obrigas de rexistro de aplicación de produtos fitosanitarios derivadas do Real decreto 1311/2012, do 14 de setembro, polo que se establece o marco de actuación para conseguir un uso sostible dos devanditos produtos, e en como as novas tecnoloxías poden axudarnos a cumprir as esixencias lexislativas mediante o programa para dispositivos móbiles AinfoHor para a xestión técnico-económica da explotación.

O CADERNO DE EXPLOTACIÓNLogo da entrada en vigor da nova normativa, as esixen-cias de rexistro atópanse en dous textos, posto que o Real decreto 1311/2012 non derroga a orde APA 326/2007 e, polo tanto, seguen en vigor os aspectos da citada orde re-lativos ao rexistro das partidas expedidas e ás análises de residuos realizados.

Polo que se refire ao propio rexistro das aplicacións de produtos fitosanitarios respecto das obrigas xa reflectidas na anterior normativa, caben resaltar varias novidades des-critas no anexo III:

1. A obriga de facer unha avaliación da explotación en canto a zonas afectadas por cuestións de protección am-biental, cursos de auga, zonas de captación de auga de con-sumo humano e outras.

Ramón Jesús Lamelo Otero1 e José Manuel Campos Gerpe2

1 Enxeñeiro agrónomo da Consellería do Medio Rural e do Mar (CMRM)2 Informático da Federación EFA Galicia

O REXISTRO DA APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS NAS EXPLOTACIÓNS

afriga109_dossier_rexistro_fito_02.indd 122 10/03/2014 12:48



2. O rexistro de novos datos non incluídos ata agora, como son:• o rexistro dos datos de maquinaria, aplicador e asesor• praga obxectivo• eficacia do tratamento

Polo que respecta ao apartado primeiro, é algo que se debe facer unha soa vez mentres non cambien as características da explotación debido á incorporación de novas parcelas, novos puntos de posible contaminación ou diferentes cultivos (por exemplo, o pasar dun cultivo herbáceo a un cultivo de por-te alto pode supoñer unhas posibilidades de contaminación que previamente non existían). Na avaliación da explotación descrita na parte 1 do anexo cómpre destacar os seguintes as-pectos:• Verificar se a explotación se atopa total ou parcialmente

nas seguintes zonas específicas recollidas no presente real decreto:a) Zonas de extracción de auga para consumo hu-

mano, zonas de protección de hábitats e especies, e zonas de protección de especies acuáticas signi-ficativas desde o punto de vista económico que se declararon protexidas no marco do Regulamento da planificación hidrolóxica, aprobado mediante Real decreto 907/2007, do 6 de xullo.

b) Zonas de protección declaradas no marco do Real de-creto 139/2011, do 4 de febreiro, para o desenvolve-mento da Listaxe de especies silvestres en réxime de protección especial e do Catálogo español de especies ameazadas, ou do Real decreto 1997/1995, do 7 de de-cembro, polo que se establecen medidas para contribuír a garantir a biodiversidade mediante a conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres.

• Verificar os riscos nas masas de auga que se utilicen para a súa captación para consumo humano indicando, cando estean fóra da parcela, a distancia ata elas.

• Comprobar os puntos de captación de auga para con-sumo humano indicando, cando estean fóra da parcela, a distancia ata eles.

Hai que ter en conta que, se algunha das parcelas da ex-plotación está nalgunha das zonas específicas, deben adop-tarse as medidas preventivas de risco que se acorden, que deberán estar incluídas nas guías de cultivo que desenvol-vesen o Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (Magrama) e os técnicos de sanidade vexetal das comunidades autónomas. Para saber se algunha parcela está nalgunha desas zonas, o Magrama comprometeuse a telas dispoñibles no seguinte xeoportal:

http://www.magrama.gob.es/es/cartografia-y-sig/ide/geoportal

O caderno de explotación para o rexistro das aplicacións de produtos fitosanitarios debe estar validado por un asesor en xestión integrada de pragas (XIP), no caso de que o cultivo en cuestión non sexa unha superficie exenta de asesoramento segundo a listaxe proposta polo Magrama. Hai que lembrar que o asesoramento no marco das agrupacións de defensa fitosanitaria, da agricultura ecolóxica ou da produción inte-grada tamén cumpre os requisitos previstos pola lexislación.

Na páxina web da Consellería do Medio Rural e do Mar pódense atopar un modelo de caderno de explotación e as superficies exentas de asesoramento:

http://www.medioruralemar.xunta.es/areas/agricultura/sanida-de_vexetal/fitosanitarios/

Así mesmo, o Magrama tamén propón un modelo de caderno de explotación, ao que se accede con este enlace:

http://www.magrama.gob.es/es/agricultura/temas/sanidad-vegetal/productos-fitosanitarios/uso-sostenible-de-productos-

fitosanitarios

Hai que ter en conta que para cumprir os requisitos le-gais non é preciso seguir exactamente ese caderno senón que calquera outro que conteña os datos incluídos na orde APA e no RD é válido; igualmente, algúns dos documen-tos propostos no caderno, como relación de parcelas ou datos da maquinaria de aplicación, poden substituírse por outros que os conteñan, como declaración de parcelas para o pagamento único ou folla de inscrición da maquinaria no rexistro de maquinaria agrícola (REGMAQ).

A APLICACIÓN AINFOHOR ESTÁ DESEÑADAPARA PERMITIR A XESTIÓN INTEGRALDE CULTIVOS HORTOFRUTÍCOLAS,TANTO NA SÚA VERTENTE ECONÓMICA COMA NA FITOSANITARIA




A APLICACIÓN INFORMÁTICA AINFOHORPara favorecer o cumprimento da normativa de rexistro, a Consellería do Medio Rural e do Mar adoptou no ano 2013 unha actividade de transferencia tecnolóxica desen-volta polo Servizo de Sanidade Vexetal e a Oficina Agraria Comarcal de Carballo para a adaptación dunha aplicación informática para móbiles ou tablets que tivese en conta o rexistro dos produtos fitosanitarios na explotación. A acti-vidade encomendóuselles aos técnicos informáticos da Fe-deración EFA Galicia, os cales desenvolveron o software en colaboración cos técnicos da Consellería, así como leva-ron a cabo dous talleres para o ensaio da aplicación.

As aplicacións para móbiles permiten un rápido rexistro das actuacións, que se poden facer no mesmo momento no que se emprega o fitosanitario en moito menos tempo ca o rexistro manual, e permite funcionalidades como alertas, datos precubertos etc.

A aplicación, aínda que en fase beta (dispoñible para toda aquela persoa interesada en testar a aplicación e cola-borar na súa versión final), xa está aberta para dispositivos co sistema operativo Android, e pódese descargar dende o Play Store.

A aplicación AinfoHor está deseñada para permitir a xestión integral de cultivos hortofrutícolas, tanto na súa vertente económica (resultados económicos, custos por unidade etc.) coma na súa vertente fitosanitaria (rexistro de pragas, aplicacións fitosanitarias, maquinaria etc.).

PANtAllA PriNciPAlDende ela temos acceso ao rexistro de operarios, instalacións e maquinaria, alta de parcelas, alta de cultivos, rexistro de com-pras... Unha vez rexistrados estes elementos e mais os cultivos, podemos acceder a eles dende a parte central para introducir as distintas operacións que se levan a cabo nun cultivo.

PANtAllA de cultivOs

Dende a pantalla de cultivos podemos introducir as dis-tintas operacións levadas a cabo con el; por exemplo, se accedemos a “Tratamentos fitosanitarios” atoparemos os seguintes campos que se deben completar:

trAtAmeNtOs fitOsANitAriOs

A introdución de todos os datos das operacións permíte-nos calcular a rendibilidade en termos económicos de cada un dos cultivos:

Outra das utilidades de AinfoHor está na posibilida-de de etiquetar a produción cun código mediante o cal o consumidor final terá acceso a través dun smartphone á in-formación completa relativa á rastrexabilidade do produto (fertilizantes, fitosanitarios, colleita, transporte etc.).

Agárdase que con esta aplicación se poida acadar un me-llor cumprimento da lexislación vixente.

A INTRODUCIÓN DE TODOS OS DATOS DAS OPERACIÓNS PERMÍTENOS CALCULAR A RENDIBILIDADE EN TERMOS ECONÓMICOS DE CADA UN DOS CULTIVOS

Millo 2012


HERBICIDA MAÍZ DE POST - EMERGENCIA

Fuerza y Fiabilidad Formulación única Eficacia reconocida Flexibilidad de uso Elevada resistencia a lavado

Ronda G. Marconi 11, B2-1a | Parque Tecnológico | 46980 Paterna (Valencia) Tel: +34 963374841 | Fax: +34 963374842 | www.belchim.com

Efic

acia

Fiabilidad

Calidad

Elite 6OD-SP-Tiger_A4.indd 1 11/02/2013 13:39:56pub_belchim.indd 125 10/03/2014 10:27



As orixes da lexislación que establece o marco de ac-tuación para conseguir un uso sostible dos produtos fitosa-nitarios remóntanse ao Sexto Programa de Acción Comu-nitario en materia de Medio Ambiente “Medio Ambiente 2010: o futuro está nas nosas mans”, adoptado a nivel co-munitario no ano 2002. No devandito programa prevese a elaboración de sete estratexias temáticas, entre as que se atopa unha relativa ao uso sostible de praguicidas.

Con este artigo queremos darlles resposta ás posibles inquietudes que poidan ter os agricultores e as empresas de comercialización e distribución de produtos fitosanitarios respecto da nova normativa. Para iso repasamos cada un dos ámbitos nos que se establecen medidas e obrigacións, co fin de clarificar cal vai ser o escenario futuro para o sector.

No ano 2007 aprobouse a Estratexia Temática para o Uso Sostible de Praguicidas, na que se expoñen cinco obxectivos:• Reducir ao mínimo os riscos e perigos que formula o

uso de praguicidas para a saúde e o medio ambiente• Mellorar o control do uso e da distribución dos pra-

guicidas • Reducir os niveis de materias activas nocivas, en par-

ticular mediante a substitución das máis perigosas por alternativas máis seguras

• Fomentar prácticas agrícolas que impliquen reducir ou suprimir o uso dos praguicidas

• Crear un sistema transparente de notificación e segui-mento dos progresos realizados

Valentín AlmansamDirector xeral de Sanidade da Produción Agraria Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (Magrama)

CARA A UN USO SOSTIBLE DOS PRODUTOS FITOSANITARIOS NO SECTOR AGRARIO

Campo de millo con malas herbas

afriga109_dossier_normativa.indd 126 18/03/2014 16:03



Froito desta estratexia temática e dos seus correspon-dentes obxectivos, no ano 2009 aprobouse a Directiva de Uso Sostible de Produtos Fitosanitarios, a cal se trans-puxo á lexislación española mediante o Real Decreto 1311/2012, de 14 de setembro, polo que se establece o marco de actuación para conseguir un uso sostible dos produtos fitosanitarios; e o Real Decreto 1702/2011, de 18 de novembro, sobre inspeccións periódicas de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios. As obrigacións incluídas nas devanditas disposicións recompiláronse no Plan de Acción Nacional, aprobado en decembro de 2012 na Conferencia Sectorial de Agricultura e Desenvolve-mento Rural.

Tanto a estratexia temática como a Directiva de Uso Sostible de Produtos Fitosanitarios fixaron os obxectivos a alcanzar a nivel comunitario a medio e a longo prazo, deixándonos una certa flexibilidade aos Estados membros para establecer e desenvolver as medidas que nos permitan alcanzar os obxectivos, así como para fixar os calendarios da súa posta en marcha.

A modo de resumo dos antecedentes lexislativos da normativa obxecto do presente artigo, é importante ter en conta que as medidas que actualmente se están aplicando no ámbito do uso sostible dos produtos fitosanitarios co-ciñáronse a lume lento nos despachos de Bruxelas durante máis dunha década, e que é nestes momentos cando os Es-tados membros nos temos que “pór as pilas” para comezar a aplicalas.

No ámbito español, moitos dos obxectivos que se mar-caban como obrigatorios na normativa comunitaria xa se cumpren desde hai moitos anos; un bo exemplo disto se-rían os sistemas de formación de usuarios profesionais de produtos fitosanitarios, que se atopan establecidos en Es-paña desde o ano 1994, ou a ampla superficie agrícola, que xa viña cumprindo cos principios en materia de Xestión Integrada de Pragas que fixaba a Directiva. Como conse-cuencia da transposición do real decreto, moitas das me-didas que se viñan aplicando foron reforzadas, e nalgúns casos foron introducidas de novo. No exercicio de transpo-sición tívose moi en conta o impacto que a modificación e creación de medidas puidese supor para o sector produtor; por ese motivo, tanto na elaboración da normativa como na súa posta en marcha, solicitouse a opinión dos sectores afectados, a través das preceptivas audiencias de todas as normas e os documentos de desenvolvemento destas, sem-pre como paso previo á adopción.

DENDE O 1 DE XANEIRO DE 2014, TODAS AS EXPLOTACIÓNS PRESENTES NA UNIÓN EUROPEA DEBEN CUMPRIR COS PRINCIPIOS DA XESTIÓN INTEGRADA DE PRAGAS

Dobre axuda, tramitámoslle e anticipámoslle a PAC

PAC 2014

1. Promoción válida desde o 17-2-2014 ata o 15-5-2014 ou ata esgotar existencias (48.000 unidades). Para os efectos fiscais, esta promoción ten a consideración de remuneración en especie e está suxeita a ingreso a conta segundo a normativa fiscal vixente. Oferta para domiciliacións de expedientes da PAC cun importe estimado superior a 250 €. NRI: 878-2014/09681

En ”la Caixa”, tramitámoslle a PAC e anticipámoslla no momento que o precise. E, agora, vai levar1 unha cálida manta para o sofá por domiciliar as axudas na nosa entidade.

AgroCaixa

www.laCaixa.es/agrocaixa




Tras máis dun ano de aplicación do paquete normativo de uso sostible de produtos no ámbito español (a saber, Real Decreto de Uso Sostible, Real Decreto de Inspec-cións de Equipos de Aplicación e Plan de Acción Nacio-nal), e comparando a transposición realizada en España con respecto á doutros Estados membros, pódese concluír que en liñas xerais foi acertada, sen prexuízo dalgúns axus-tes da normativa que se abordarán ao longo de 2014. A día de hoxe moitos dos obxectivos e das obrigas que se expo-ñen na Directiva de Uso Sostible xa se están cumprindo e poñendo en marcha no sector español; no entanto, aínda quedan retos importantes que deben ser abordados a me-dio prazo, e que redundarán no beneficio de todos.

Unha vez analizados os antecedentes e a situación ac-tual desde o punto de vista lexislativo, tratando de abordar a cuestión cun enfoque práctico, o obxectivo fundamen-tal deste artigo é tratar de darlles resposta ás posibles in-quietudes que poidan ter os agricultores e as empresas de comercialización e distribución de produtos fitosanitarios. Para iso imos repasar cada un dos ámbitos nos que se es-tablecen medidas e obrigacións no marco do uso sostible de produtos fitosanitarios, co fin de clarificar cal vai ser o escenario futuro para o sector.

NO ÁMBITO DA XESTIÓN INTEGRADA DE PRAGAS (XIP)Desde a posta en marcha do Real Decreto 1311/2012, to-das as intervencións fitosanitarias que se realicen na granxa deben quedar reflectidas no “caderno de explotación”. Coa finalidade de facilitar a realización destes rexistros, desde o Magrama procedeuse, xunto coas comunidades autóno-mas, a publicar un modelo de caderno de explotación, o cal se atopa dispoñible na súa web.

Dende o 1 de xaneiro de 2014, todas as granxas pre-sentes na Unión Europea deben cumprir cos principios da Xestión Integrada de Pragas, tendo en conta as seguintes consideracións:

a) A Xestión Integrada de Pragas (XIP) debe enten-derse como o exame coidadoso de todos os métodos de protección vexetal dispoñibles e a posterior integración de medidas adecuadas para evitar o desenvolvemento de po-boacións de organismos nocivos e manter o uso de produ-tos fitosanitarios e outras formas de intervención en niveis que estean económica e ecoloxicamente xustificados e que reduzan ou minimicen os riscos para a saúde humana e o medio ambiente. A xestión integrada de pragas pon én-fase en conseguir o desenvolvemento de cultivos sans coa mínima alteración posible dos agroecosistemas e mais na promoción dos mecanismos naturais de control de pragas. A XIP debe ser posta en marcha polo agricultor coa axuda de asesoramento cando sexa preceptivo.

A XIP implica que se deben dar os seguintes pasos: co-ñecer o problema, avaliar a súa incidencia, valorar e com-

parar co nivel aceptable, coñecer todas as ferramentas dis-poñibles e avaliar os resultados.

b) Os cultivos e as explotacións que estean suxeitos á obrigación de asesoramento deben contar cos servizos dun asesor inscrito no Rexistro Oficial de Produtores e Ope-radores (ROPO). Todas as explotacións teñen que ter a documentación de asesoramento correctamente cuberta. Estas listas de cultivos e explotacións exentas están publi-cadas na web do Ministerio.

c) Os cultivos e explotacións exentos da obriga de aseso-ramento deben seguir o contido das guías de Xestión In-tegrada de Pragas, as cales serán proximamente publicadas na páxina web do Magrama.

NO ÁMBITO DA INSPECCIÓN DE MAQUINARIAÁ marxe de que toda a maquinaria debe estar inscrita no ROMA, antes do 26 de novembro de 2015 todos os equi-pos de aplicación de produtos fitosanitarios deben superar unha inspección técnica, de acordo co establecido no Real Decreto 1702/2011. A partir do ano 2020 faranse revisións periódicas de maquinaria cada 3 anos.

NO ÁMBITO DA FORMACIÓN DE USUARIOS PROFESIONAIS E VENDEDORESSen prexuízo do establecido na normativa autonómica, como moi tarde antes do 26 de novembro de 2015 todos os usuarios profesionais de produtos fitosanitarios debe-rán dispor do seu correspondente carné que acredite os coñecementos apropiados para exercer a súa actividade, de acordo cos distintos niveis de capacitación establecidos (básico, cualificado, fumigador e piloto aplicador).

De maneira análoga, como moi tarde antes do 26 de no-vembro de 2015 todos os vendedores e o persoal auxiliar da distribución de produtos fitosanitarios deberán dispor do seu correspondente carné que acredite os coñecementos apropiados para exercer a súa actividade, tamén de acordo cos distintos niveis de capacitación establecidos.

Todos os operadores deberán estar inscritos no Rexistro Oficial de Produtores e Operadores de Medios de Defen-sa; a devandita inscrición realízase a través do punto focal da comunidade autónoma.

NO ÁMBITO DA VENDA DE FITOSANITARIOSDesde a aprobación do Real Decreto 1311/2012 é obriga-torio para os distribuidores, vendedores e demais opera-dores comerciais contar cun técnico con titulación univer-sitaria habilitante segundo o establecido no artigo 13 do mencionado real decreto.

Ademais, todas as transaccións de produtos fitosanitarios realizadas serán rexistradas por parte da empresa encarga-da da súa venda e/ou distribución. No futuro, de acordo co establecido no Plan de Acción Nacional, prevese crear un rexistro electrónico a nivel nacional, que permitirá dispor dunha trazabilidade completa dos produtos fitosanitarios en tempo real.

No momento de venda de produtos fitosanitarios para uso profesional, proporcionaráselles aos clientes informa-ción adecuada, incluíndo os riscos para a saúde e o medio ambiente e as instrucións de seguridade.

TODAS AS INTERVENCIÓNS FITOSANITARIAS QUE SE REALICEN NA GRANXA DEBEN QUEDAR REFLECTIDAS NO CADERNO DE EXPLOTACIÓN


Wing® Pack es la solución herbicida que controla las principales malas hierbas del maíz de manera más eficiente y simple gracias a su amplio espectro y diferente modo de acción

Wing® PackStomp® Aqua + Spectrum®=más control de malas hierbas, más tranquilidad

pub_basf.indd 129 10/03/2014 10:21



NO ÁMBITO DAS APLICACIÓNS AÉREASCon carácter xeral, as aplicacións aéreas quedan prohibi-das, salvo as limitadas excepcións contempladas na lexisla-ción comunitaria e nacional.

NO ÁMBITO DA PROTECCIÓN DO MEDIO ACUÁTICO E DE ZONAS ESPECÍFICASPriorizarase o uso dos produtos fitosanitarios non clasifi-cados como perigosos para o medio acuático, así como as técnicas de aplicación máis eficientes.

Débense respectar as bandas de seguridade establecidas para as masas de auga superficial, sendo estas bandas de 5 metros para a realización de tratamentos con produtos fi-tosanitarios e de 25 metros para a realización de operacións de regulación e comprobación dos equipos de tratamentos.

Así mesmo, débese respectar a banda de seguridade esta-blecida para os puntos de extracción de auga para consumo humano, sendo esta banda de 50 metros para a realización de tratamentos con produtos fitosanitarios.

No ámbito das zonas específicas observaranse as reco-mendacións que se establezan nas guías para a Xestión Integrada de Pragas en cada cultivo. Clasificaranse estas zonas e daráselle preferencia á utilización de produtos de baixo risco. Respectaranse os prazos de reentrada e incidi-rase na transmisión de información de tratamentos.

NO ÁMBITO DA MANIPULACIÓN E ALMACENAMENTOTodos os envases de produtos fitosanitarios deberán de-positarse nos puntos de recollida habilitados por xestores autorizados. No momento de compra, darase información sobre a recollida dos envases de produtos fitosanitarios.

NOS ÁMBITOS NON AGRARIOSA aplicación de produtos fitosanitarios só poderá realizar-se por un usuario profesional e previo asesoramento sobre XIP. O asesoramento debe quedar rexistrado nun docu-mento específico e tamén haberá que contar cun plan de traballo.

CONCLUSIÓNA modo de conclusión hai que indicar que o novo marco normativo xorde como unha evolución necesaria cara á in-corporación da perspectiva ambiental e o uso sostible dos produtos fitosanitarios. Este cambio lexislativo implica un esforzo por parte de todos os axentes involucrados, desde a Administración ata os usuarios, pasando polo sector pro-dutor e distribuidor de produtos fitosanitarios.

O novo escenario tamén xera vantaxes e oportunidades. Desde o punto de vista económico, a XIP xera vantaxes ao aforrar tratamentos innecesarios ou posibilitar que es-tes sexan máis efectivos, seleccionando as alternativas e os momentos e as doses correctas de aplicación. Todo isto

redunda nunha diminución dos custos de intervención que é aínda maior en condicións óptimas de maquinaria e equipos de tratamentos (con reducións de custos de ata o 35 %). Cos tratamentos xustos, o volume correcto e o momento adecuado, o control químico maximiza a súa efi-ciencia e axuda a incrementar a produtividade das nosas explotacións agrícolas.

O fomento dos medios alternativos de control abre un campo de investigación, desenvolvemento e innovación. As guías de XIP poden axudar a sinalar as necesidades puntuais de I+D+i, pero o elemento sobre o que gravitarán estes proxectos de investigación son os grupos operativos que se crearán ao longo de 2015 ao amparo dun dos obxec-tivos do Plan de Acción Nacional.

Unha das vantaxes vinculadas á XIP desde o punto de vista social é a posible incorporación de novos recursos humanos ao sector agrario. A necesidade de asesoramento representa unha oportunidade para que os novos técnicos dirixan a súa mirada e as súas expectativas cara ao medio rural. Hai unha demanda de coñecemento en materia de XIP. Ademais, este aumento do coñecemento está asociado coa dinamización e a fixación de poboación do noso deos-tado medio rural.

A cadea alimentaria terá unha problemática de residuos menos aguda que a actual, froito dunha menor utilización de produtos fitosanitarios. O menor contacto cos produtos tamén provoca unha mellora nas condicións de seguridade laboral para o aplicador, máis afastado dun contacto conti-nuado con sustancias nocivas ou tóxicas.

As connotacións ambientais da XIP tamén son posi-tivas. Por unha banda, reduciríanse as emisións por mor da utilización máis racional de maquinaria revisada e en perfecto estado. Pola outra, limitaríanse os residuos de fitosanitarios liberados ao medio ambiente, o que axudará particularmente á fauna acuática. A cambio, fo-mentaranse técnicas de xestión alternativas, da man do mantemento de equilibrios biolóxicos e o fomento dos medios de loita dos ecosistemas naturais. Todo iso con-clúe nunha mellora da sostibilidade da nosa forma de producir da man da creación dun medio máis resistente ás agresións externas.

ANTES DO 26 DE NOVEMBRO DE 2015, TODOS OS EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS DEBEN SUPERAR UNHA INSPECCIÓN TÉCNICA

BIBLIOGRAFÍA• www.europa.eu• www.boe.es• http://www.magrama.gob.es/es/agricultura/temas/

sanidad-vegetal/productos-fitosanitarios/uso-sos-tenible-de-productos-fitosanitarios/


pub_tradecorp_atrapa.indd 131 16/03/2014 22:17


Con una facturación de 115 millones de euros al año y 200 empleados, la cooperativa Feiraco compra leche a más de 500 ganaderos y vende piensos a más de 800 produc-tores, comercializando cerca de 120 millones de litros de leche al año y 65.000 toneladas de piensos. La cooperativa, copropietaria también de Clesa, vende a sus socios semi-llas de maíz para cultivar un total de 3.600 ha al año y semi-llas de otros cultivos (forrajeras, raygrass, etc.). Para ello mantiene acuerdos preferenciales con diversas compañías de semillas, realizando ensayos cada año para comparar

“HAY QUE RECONOCER EL ENORME SALTO QUE SEMILLAS FITÓ ESTÁ DANDO EN VARIEDADES DE CICLO CORTO DE MAÍZ COMO VESPERA O BONFIRE”

RAFAEL GARCÍA, JEFE DE VENTAS DEL ÁREA AGROPECUARIA DE FEIRACO

Feiraco es una de las principales cooperativas lácteas gallegas y, además, uno de los comercializadores de semillas de maíz en esta región. La multinacional española Semillas Fitó es uno de sus principales proveedores de maíz, siendo la variedad Manacor (Ciclo 300) la más vendida por la cooperativa. Para el jefe de ventas del área agropecuaria de Feiraco, Rafael García, además de esta variedad hay que destacar el enorme salto dado por Fitó en los ciclos cortos, con varieda-des como Vespera (Ciclo 260) y Bonfire (Ciclo 200), tan necesarias en Galicia.

y mejorar las variedades que ofrece a los cooperativistas, siendo lógicamente una referencia en la zona.

Uno de sus socios principales en maíz es Semillas Fitó, multinacional española con la que tienen un trato prefe-rente gracias a su implicación con la cooperativa, dando respuestas a sus necesidades. Una de las cosas que más valoramos de Fitó es que son de aquí y están siempre escu-chando nuestras sugerencias e intentando darnos soluciones y nuevas variedades adaptadas a lo que piden nuestros so-cios, nos comenta Rafael García.

publIRRepoRtAxe132

afriga 109_publirreportaxe_semillasfito.indd 132 10/03/2014 12:33


En este sentido, el jefe de ventas del área agropecuaria de Feiraco valora enormemente el gran salto que ha dado Fitó en los dos últimos años para ofrecer variedades de ciclo corto adaptadas a Galicia, que requieren menos tiempo para pro-ducir y suponen menos riesgos para el agricultor: Desde hace dos años estamos ensayando y comercializando nuevas varieda-des de ciclos 200 que necesitábamos para reducir el tiempo en campo del cultivo, pero manteniendo calidad y producción. Hay que destacar que Fitó, gracias a sus fuertes inversiones en I+D+i y a la creación de una empresa internacional solo dedicada a este tema, ha dado un salto enorme en estos ciclos y variedades como Vespera (Ciclo 260) o Bonfire (Ciclo 200) nos están dando calidad de planta y altas producciones en estos ciclos. Desde mi punto de vista, este es el potencial más grande de Fitó en Galicia de cara al futuro.

MANACOR, LERMA Y CARELLARepasando con Rafael García las variedades de Fitó con más éxito en los últimos años, está claro que Manacor es el líder indiscutible en las ventas de Feiraco: Manacor es la variedad de maíz que más vendemos en la cooperativa te-niendo en cuenta todos los ciclos, y si miramos solo el ciclo 300 acapara más del 50 % del segmento. Es una variedad que se adapta perfectamente al ciclo de cultivo de Galicia (en-tre primeros de mayo y octubre), con una sanidad de planta espectacular, una producción muy alta en verde (supera los 50.000 kg/ha), con altos niveles de almidón y apta también para producción de grano húmedo. Resaltaría su rusticidad, ya que va bien en cualquier tipo de verano, y aparte tiene un excelente vigor de nascencia, aguantando muy bien condicio-nes extremas como las del año pasado.

Otras variedades que les gustan mucho a los cooperativis-tas son Lerma y Carella: Lerma es un ciclo 500 muy precoz que se adapta muy bien para siembras tempranas de zonas ba-jas y de costa, con muy buena sanidad de planta y producciones en verde que superan ampliamente los 60.000 kg/ha y también apta para grano húmedo. Carella es un ciclo 600 para siembras tempranas en zonas de costa y con un altísimo potencial de pro-ducción tanto para forraje (puede superar fácilmente los 70.000 kg/ha) como para grano.

CICLOS CORTOS: VERSPERA Y BONFIREEn los últimos dos años se ha avanzado mucho en la intro-ducción de ciclos más cortos que son muy necesarios en el mercado gallego. Así, se están ensayando continuamente va-riedades que Fitó ha desarrollado en su nuevo programa de mejora de maíz para ciclo 200 y ya hay resultados que están funcionando muy bien.

El jefe de ventas agropecuario de Feiraco nos destaca dos variedades: En ciclos cortos teníamos unas carencias impor-tantes que se están solventando con nuevas variedades de Fitó como son Vespera y Bonfire. Vespera es un ciclo 260 con una al-tura de planta tremenda y una inserción de mazorca medio-ba-ja, con muy buena sanidad de planta y producciones en el top del segmento con más de 50.000 kg/ha en verde y altos niveles de almidón. Además, el “staygreen” es perfecto y la planta se man-tiene verde y sana hasta que se cosecha a primeros de octubre. Por su parte, Bonfire solo lo hemos ensayado un año y nos pa-rece un ciclo 200 espectacular, con las mismas características que Vespera pero que se puede cosechar en septiembre. Tiene unas expectativas muy buenas si se confirman estos resultados en las próximas campañas y es muy resistente al estrés hídrico.

Por último, Rafael García nos habla de otros cultivos don-de hay una colaboración muy estrecha con Semillas Fitó, como son las plantas forrajeras: En raygrass las variedades de Fitó también son líderes en Feiraco, pero estamos reali-zando un proyecto para buscar alternativas a este cultivo con mezclas de forrajeras que nos ayuden a mejorar la calidad de la alimentación y digestibilidad de la fibra, y Fitó nos está apo-yando y ayudando en este tema, ofreciéndonos mezclas dife-rentes de forrajeras que estamos ensayando. Además, nos dan mucha credibilidad las inversiones en I+D+i de Fitó, su nueva finca de ensayos de maíz, que es la más grande del sur de Eu-ropa, y sus inversiones en mejora de ciclos cortos. Estas son las cosas que valoramos y que nos hacen estar cerca en el día a día y colaborar cada vez más.

Más información: www.semillasfito.com

Variedad Bonfire

Variedad Manacor

publIRRepoRtAxe 133

afriga 109_publirreportaxe_semillasfito.indd 133 10/03/2014 12:33



No cultivo do millo, unha das tarefas máis importantes, ou que máis atención require, é o control de malas herbas. Para obter unha colleita de calidade resulta indispensable controlar desde o principio estas poboacións de malas her-bas que poden competir fortemente co cultivo.

A desaparición nas últimas décadas de numerosas materias activas base do millo e a aparición de novas especies de adventicias ou malas herbas obrigáronlles a cambiar de estratexia na técnica de aplicación de herbicidas aos cultivadores tradicionais de millo. Paralelamente, a posta en regadío de novas superficies en zonas típicas de cultivos de inverno en secaño fai necesaria a formación dos agricultores nesta materia. Este artigo ten como obxectivo resumir os aspectos relativos ao control de malas herbas con herbicidas no cultivo de millo en regadío e serve perfectamente para aquelas rexións chuviosas onde se cultiva en secaño.

Irache Garnica Hermoso, Juan Antonio Lezáun e Miguel EsparzaInstituto Navarro de Tecnoloxías e Infraestruturas Agroalimentarias (INTIA)

HERBICIDAS NO MILLO

É raro atopar parcelas “limpas”, xa que se trata dun cul-tivo de primavera, e nesta época son moi numerosas e va-riadas as especies de malas herbas que se poden encontrar. Dos diversos métodos existentes para o seu control, os quí-micos son os máis utilizados actualmente.

No entanto, é moi importante ter información de ante-mán sobre as parcelas onde se vai sementar o millo. Desta maneira, os tratamentos herbicidas poderán ser dirixidos en función da flora presente.

Parcela de millo sen herbicida, con cenizo (Chenopodium album)

afriga109_dossier_herbicidas_02.indd 134 17/03/2014 17:38



degradación. Actualmente non é frecuente, pero nalgunhas zonas como o norte de Navarra era a práctica habitual para a incorporación da atracina.

Preemerxencia. Consiste en aplicar un herbicida despois de sementar o millo e antes do seu nacemento. Na práctica é a aplicación máis común neste cultivo.

Postemerxencia. Cando a aplicación do herbicida é pos-terior ao nacemento do cultivo e das malas herbas fala-mos de tratamento de postemerxencia. Algúns herbicidas típicos de preemerxencia tamén son eficaces se se aplican coas malas herbas acabadas de nacer no que se chama pos-temerxencia precoz. A postemerxencia propiamente dita é unha práctica dirixida ao control das malas herbas, en esta-do de plántula máis ou menos desenvolvida, que escaparon a unha aplicación de presementeira ou preemerxencia, aín-da que en moitas zonas substituíu a estas. Estes herbicidas adoitan ser de acción foliar, ben por contacto, ben sistémi-cos, e algúns tamén con acción residual no chan.

CARACTERÍSTICAS DOS HERBICIDASOs herbicidas poden clasificarse segundo varios criterios:• Considerando a parte da planta sensible á acción do her-

bicida, distínguese entre herbicidas radiculares e foliares.• Segundo a persistencia do herbicida no chan, deno-

mínanse herbicidas residuais aqueles que perduran no tempo e, por tanto, tamén son eficaces para o control de herbas que aínda non naceron. Pola contra, os herbi-cidas que actúan por folla xeralmente non teñen acción residual e só son activos fronte ás plantas presentes no momento da aplicación.

• Atendendo ao comportamento do herbicida na planta, denomínanse herbicidas de contacto os que non pene-tran na planta, ou o fan moi localmente sen moverse polo seu interior, e chámanse sistémicos aqueles que se absor-ben e se moven dentro da planta.De acordo coas súas características, aplicaranse en dis-

tinto momento e as condicións do chan, climáticas ou de desenvolvemento das malas herbas serán determinantes para a súa eficacia.

TIPOS DE TRATAMENTOS Segundo o momento de aplicación do herbicida en rela-ción co estado do cultivo, diferéncianse os seguintes tipos de tratamentos:

Presementeira. Denomínase así a aplicación do herbi-cida antes de sementar o cultivo, coa súa incorporación mediante un labor mecánico inmediato para evitar a súa

Plántula de Chenopodium album

SOLUCIÓN

Un referente en maiz+





Distribuído en Asturias por:

Tremañes-Gijón (Asturias)Tlf. 985 30 20 20

Distribuído en Galicia por:

Baión - Vilanova de Arousa (Pontevedra) - Tlf. 986 51 60 30

pub_cheminova_02.indd 137 12/03/2014 00:50



Condicións de aplicaciónPara conseguir unha boa eficacia con este tipo de herbici-das hai que ter en conta unha serie de conceptos:• A mobilidade do produto no chan. Os herbicidas re-

siduais, polo xeral, son pouco móbiles no chan. Por iso serán situados nun grosor de capa adecuado mediante unha rega ou unha labradura. A pouca solubilidade des-tes produtos na auga é o que fai que sexan pouco móbiles e a súa selectividade, nalgúns casos, depende de que non entren en contacto coas sementes dos cultivos. Por iso, con algunhas materias activas, como o isoxaflutol ou a pendimetalina, a rega posterior non será abundante para evitar problemas de fitotoxicidade.

• A incorporación do herbicida ao chan. No caso de her-bicidas aplicados antes da sementeira, a incorporación realízase mediante un labor lixeiro ou de pouca profun-didade. Para algúns produtos como aclonifén e linuron está contraindicado un labor posterior á aplicación, xa que se perdería a súa acción. Para os herbicidas que se aplican despois da sementeira é moi importante que o chan estea ben preparado, sen terróns, para facer unha repartición uniforme sobre a superficie do chan.

• A humidade do chan. Para o bo funcionamento dun her-bicida residual é esencial que o chan teña certa humidade na superficie. En caso contrario, a súa eficacia decrece ou é moi reducida. Se non se pode asegurar unha rega posterior á aplicación, é prioritario facer a aplicación con certa humidade no chan. En áreas de escasa precipita-ción, prefírese a aplicación de herbicidas de postemer-xencia que de preemerxencia.

• Os residuos do cultivo anterior en superficie. A presenza de restos vexetais pode facer de barreira física e impedir que o herbicida alcance o chan. Unha rega por aspersión ou unha choiva posterior á aplicación “lavan” estes restos e lévanos ao seu destino. Este factor resulta especialmen-te importante en sementeiras directas.

• A materia orgánica do chan. Canto maior sexa o contido de materia orgánica, o herbicida será máis fortemente adsorbido ou retido por esta e, por tanto, haberá menos herbicida dispoñible para actuar sobre as malas herbas. Na práctica, en chans arxilosos e ricos en materia orgá-nica, utilizaranse as doses máis elevadas. Se, ademais, o chan está seco, a forza de absorción será maior.Aínda que cada parcela ten a súa problemática especí-

fica, no cultivo do millo a flora é moi variada, polo que se prefiren aqueles produtos activos contra un amplo número de especies, tanto de folla ancha (dicotiledóneas) como de folla estreita (monocotiledóneas), tal como se mostra na táboa 2, ou se recorre a mesturas.

HERBICIDAS DE PREEMERXENCIAOs herbicidas de presementeira e os de preemerxencia son sempre residuais e poden ser sistémicos, absorbéndose pola raíz, ou de contacto, actuando xeralmente sobre o talo (coleoptilo ou hipocotilo) e as follas ou cotiledóns cando atravesan a capa de herbicida que quedou no chan.

Na táboa 1 móstranse as materias activas típicas de pre-emerxencia que están actualmente autorizadas en España no cultivo de millo (8 de febreiro de 2014) e o momento en que poden ser aplicadas. Pódese atopar máis información no rexistro de fitosanitarios do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (http://www.magrama.gob.es/es/agricultura/temas/sanidad-vegetal/productos-fitosanitarios/fitos.asp).

táboa 1. Herbicidas típicos de preemerxencia do millo e momento posible de utilización

Materia activa Presementeira PreemerxenciaPostemerxencia

precoz

Aclonifen* + isoxaflutol

Dimetenamida-p

Isoxaflutol

Linuron

Pendimetalina

Petoxamida

S-metolacloro

S-metolacloro + mesotriona

S-metolacloro + terbutilazina

Terbutilazina

* Non ten acción radicular senón de contacto

Infestación de Abutilon e Datura

Parcela de millo sen herbicida, con gramíneas


pub_tradecorp_herbicida.indd 139 10/03/2014 13:50



FitotoxicidadeEn xeral, estes produtos non presentan problemas de se-lectividade co cultivo, no entanto, debe terse en conta que poden resultar perigosos para os cultivos veciños. Así, non é recomendable utilizar terbutilazina se nalgunha parcela próxima está plantado un cultivo sensible, por exemplo to-mate ou pemento, ou está previsto plantalo.

TRATAMENTOS DE POSTEMERXENCIASe os tratamentos de preemerxencia se fan en boas con-dicións e as densidades de herbas non son demasiado ele-vadas, adoitan resultar suficientes e non se require unha segunda aplicación.

Nos casos nos que fai falta unha aplicación de postemer-xencia elixirase o produto máis adecuado en función das especies e densidades das malas herbas presentes na parcela.

Os herbicidas autorizados en postemerxencia móstranse na táboa 3.

táboa 2. características dos herbicidas de preemerxencia

táboa 3. Herbicidas aplicables no millo en postemerxencia

Materia activa-% NOME cOMErcial

Doses/ha Observacións

S-metolacloro-31,25 + terbutilazina-18,75 PRIMEXTRA

TYLLANEX3-4 l Controlan herbas de folla ancha

e estreita.Pódense aplicar en

postemerxencia precoz (herbas pequenas).

S-metolacloro-40 + mesotriona-4

CAMIX3-3,75 l

Imazamox-1,67 + pendimetalina-25 MUTUAL

3-4 l Só variedades Clearfield.

Terbutilazina (varias marcas)

Máximo 1 kg de m.a.*

Controlan principalmente herbas de folla ancha. Convén mesturar cun herbicida de folla estreita,

o que permite baixar a dose dalgunhas materias activas. Se

se prevé baixa infestación de gramíneas, poden aplicarse sós.

Pendimetalina-33 e 45,5 (varias marcas)

varias

Aclonifen-50 + isoxaflutol-7,5 LAGON, MEMPHIS

1 l

Isoxaflutol-75 SPADE 70-135 g

Isoxaflutol-24 SPADE FLEX

0,2-0,4 l

S-metolcloro-96 DUAL GOLD

0,5-2 l Controlan principalmente herbas de folla estreita. Se se prevé

a aparición de herbas de folla ancha, convén mesturar cun herbicida contra folla ancha.

Petoxamida-60 SUCCESSOR, KOBAN

2 l

Dimetenamida-p-72 SPECTRUM

1-1,4 l

*m.a.: materia activa

Materia activa-%NOME COMERCIAL

Doses /ha

Observacións

Bentazona-48 e 87Varios

2-3 l 1-1,7 l

Herbicida de contacto para o control de folla ancha. Non aplicar antes de que o millo alcance 10 cm.

Bromoxinil-variasVarias marcas

varias Herbicida de contacto para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 3 follas do millo.

Bromoxinil-20 + terbutilazina-30

ARPIX TER, DUVASTER POST2-3 l

Combinación de herbicidas de acción foliar e radicular que controlan principalmente folla

ancha. Aplicar entre 3 e 6 follas do millo.

Clopiralida-42,5LONTREL SÚPER

0,25-0,3 l

Herbicida hormonal sistémico indicado para o control de compostas, poligonáceas e

leguminosas. Non aplicar con millo mollado.

Dicamba-48BANVEL-D, INKA

0,6-0,75 l

Herbicida hormonal sistémico para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 4 follas do millo.

Dicamba-50 + prosulfuron-5

CASPER

0,3-0,4 l

Combinación de herbicidas para o control de folla ancha.

Fluroxipir-20Varios

0,75-1 lHerbicida hormonal sistémico para o control de folla ancha. Aplicar entre 3 e 5 follas do millo.

Foramsulfuron 2,25CUBIX

2-2,7 lHerbicida sistémico para o control de folla

ancha e estreita. Aplicar dende as 4 follas do millo.

Imazamox-4PULSAR 40

1,25-1,75 l

Herbicida sistémico para o control principalmente de folla estreita en

postemerxencia precoz. Só pode utilizarse en variedades Clearfield.

MCPA-varias %Varias marcas

variasHerbicida hormonal sistémico para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 4 follas do millo.

Nicosulfuron-42,9+rimsulfuron-10,9

PRINCIPAL90 g

Herbicida sistémico para o control de folla ancha e estreita. Aplicar a partir das 3 follas do millo.

Engadir Trend 90

Mesotriona-10 CALLISTO

0,75-1,5 l

Herbicida sistémico para o control principalmente de folla ancha.

Nicosulfuron-varias Varias marcas

variasHerbicida sistémico para o control

principalmente de folla estreita. Aplicar a partir das 3 follas do millo.

MCPP-p-28,75HERBIMUR FORTE

2-4 lHerbicida hormonal sistémico para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 4 follas do millo.

Engadir Trend 90.

Mesotriona-10 CALLISTO

1-2 lHerbicida sistémico para o control de folla ancha e

estreita. Aplicar a partir das 3 follas do millo.

Rimsulfuron 25TITUS

30-60 gHerbicida sistémico para o control de folla

ancha e estreita.

Nicosulfuron-3 + mesotriona-7,75

ELUMIS1-2

Herbicida sistémico para o control de folla ancha e estreita.

Sulcotriona-30 Varias marcas

1,25 - 2,5

Herbicida sistémico para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 2 follas do millo.

Tembotriona-4,4 LAUDIS

1,7-2,25 l

Herbicida sistémico para o control de folla ancha e estreita.

Tifensulfuron-50HARMONY SX

15-30 gHerbicida sistémico para o control de folla ancha. Aplicar a partir de 2 follas do millo.

Infestación de Abutilon

É MOI IMPORTANTE TER INFORMACIÓN DE ANTEMÁN SOBRE AS PARCELAS ONDE SE VAI SEMENTAR O MILLO PARA QUE OS TRATAMENTOS HERBICIDAS SEXAN DIRIXIDOS EN FUNCIÓN DA FLORA PRESENTE


pub_sipcam.indd 141 11/03/2014 21:46



Condicións e momentos de aplicaciónA eficacia do herbicida vese influenciada polas condicións climáticas no momento da súa aplicación e nas horas se-guintes, xunto co estado do cultivo e das malas herbas. Es-tas son as diversas causas:• Non é recomendable aplicar herbicidas cando o culti-

vo sofre condicións de tensión (seca, vento prolongado, frío…), posto que poden resultar fitotóxicos.

• Non se recomenda realizar tratamentos con temperaturas extremas, nin por debaixo de 5 ⁰C nin por riba de 30 ⁰C.

• Estado do cultivo. Na táboa 3 danse indicacións sobre o estado do cultivo no momento da aplicación. Como norma xeral, non se aplicarán estes herbicidas máis aló das 8 follas do millo.

• Para un bo funcionamento dos herbicidas sistémicos é fundamental que as malas herbas estean vexetando con actividade normal. Desta maneira, o efecto será máis rá-pido e eficaz.

• Para os herbicidas sistémicos é fundamental que haxa unha Humidade Relativa elevada no momento da apli-cación e nas horas seguintes; canto máis elevada mellor, pero nunca inferior ao 50 %. Deste xeito favorecerase a súa absorción e, por tanto, a súa eficacia.

• En épocas de elevada amplitude térmica (diferenza entre a temperatura máxima e mínima), as sulfonilureas (fo-ramsulfuron, nicosulfuron, rimsulfuron, tifensulfuron) poden provocar fitotoxicidade no cultivo.

• Para os herbicidas hormonais serven as condicións des-critas para os sistémicos, pero, ademais, debe prestarse atención á deriva porque poden resultar fitotóxicos para os cultivos veciños. Non debe esquecerse que están re-gulados pola Orde Ministerial de 8 de outubro de 1973, onde se fixan as presións de traballo e as bandas de pro-tección respecto de cultivos sensibles.

• No caso dos herbicidas de contacto hai que regular o pulverizador para obter unha boa cobertura e empregar coadxuvantes se se considera necesario.

• Unha choiva posterior á aplicación pode lavar o herbi-cida e, daquela, reducir a eficacia. Entre a aplicación e a choiva deberán transcorrer 1 hora para herbicidas como fluroxipir ou imazamox ou herbicidas hormonais en for-ma de ésteres; 4 horas para a bentazona e sulfunilureas; de 4 a 6 horas no caso de herbicidas hormonais en forma de sales, ou mesmo entre 6 e 8 horas para dicamba.

DoseAs doses dos herbicidas irán en función do estado de desen-volvemento da mala herba. Canto máis desenvolvida estea, a dose aumentarase ata a máxima autorizada, se é necesario.

CoadxuvantesSon produtos químicos sen acción herbicida pero que favo-recen a acción destes. Moitos herbicidas xa veñen formu-lados con coadxuvantes, pero noutros casos, como ocorre coas formulacións sólidas, é necesario engadilos no tanque.A adición destes produtos ten o obxectivo de mellorar a eficacia dos herbicidas de acordo con diferentes conceptos:• Modifican certas características da auga utilizada na

aplicación (pH, dureza, condutividade). Neste caso de-ben engadirse á auga da cuba antes que o herbicida.

• Diminúen a tensión superficial da gota e conséguese unha maior superficie de contacto co vexetal.

• Melloran a retención do produto na folla, evitando que gotee e caia ao chan.

• Algúns deles reducen a deriva, polo que a cantidade de herbicida que chega ás herbas é maior.

• Algúns son humectantes, polo que as gotas tardan máis en evaporarse e dáselle máis tempo ao herbicida para en-trar na planta.

• Determinados produtos favorecen a penetración do her-bicida na planta.

• Algúns, como os aceites, poden producir fitotoxicidade con temperaturas altas.

Ningún coadxuvante agrupa todas estas propiedades ao mesmo tempo, polo que deberán elixirse en función das características do herbicida e, en xeral (excepto no caso comentado anteriormente), engadiranse á cuba despois do herbicida.

CULTIVOS SEGUINTESDebido á súa persistencia, algúns destes herbicidas poden ter efectos negativos sobre o cultivo que siga á colleita do millo, sobre todo se non se realiza labradura ou esta é moi superficial. En calquera caso, lerase atentamente a etiqueta do produto e, se existe algunha dúbida, deberase consultar aos técnicos.

Parcela de millo sen herbicida, con Datura stramonium

Parcela de millo sen herbicida, con Cynodon dactilon e Abutilon teophrasti


pub_bayer.indd 143 12/03/2014 22:23


Antecedentes É ben coñecido que os rendimentos do millo varían moito dun lugar para outro, até na mesma área xeográfica. Os que estu-dan as tendencias agrícolas mundiais referen-se a este facto como “a brecha de rendimento”, que é a diferenza entre un rendimento dado e os mellores resultados posíveis obtidos. A miúdo, estas diferenzas de rendimento poden explicar-se por unha fertilización inadecuada, por falta de agua ou polas perdas causadas por pestes ou doenzas.

Mais, ¿e se esta “brecha de rendimento” puider cerrar-se doutra maneira? ¿E se o rendimento se puider aumentar sen necesidade de recorrer ao uso de máis insumos de orixe quí-mica? Producir máis con menos pode parecer bo demais para ser verdade e, no entanto, os agricultores de todo o mundo teñen miles de millóns de socios potenciais que poden axudar a lograr este ambicioso obxectivo. Estes socios son os micro-organismos.

Con efeito, os microorganismos contribúen a mellorar a sanidade vexetal mediante o aumento da disponibilidade de nutrientes, aumentando o crescimento das raíces da planta e a neutralización de compostos tóxicos no solo, e conseguindo que as plantas sexan máis resistentes ás doenzas, ao calor, á seca e a disuadir os axentes patoxénicos e os depredadores. Os microorganismos e as plantas son parceiros íntimos en practicamente todos os procesos da vida.

Historicamente, a selección natural e a enxeñaría xenética, a rega e os tratamentos químicos, como fertilizantes e pesti-cidas, foron utilizados para mellorar a produtividade das cul-turas á medida que se ían estendendo a novas áreas. Porén, a focaxe ecolóxica que as proprias plantas estiveran a utilizar para superar os desafíos ambientais (a simbiose cos microor-ganismos da súa contorna), ten sido até agora case comple-tamente ignorada.

Alltech crop science Profundar na modulación do agrobioma dos cultivos e a po-tenciación das funcións basais das plantas é o paradigma en que se desenvolve a tecnoloxía de Alltech Crop Science. Trata-se dunha compañía líder en alternativas de orixe natural para

¿HAI OUTRAS VÍAS PARA MAXIMIZAR O RENDEMENTO DO CULTIVO DO MILLO?

mellorar o rendimento das culturas, comprometida na procu-ra de solucións sustentáveis para persoas, plantas e animais. Fundada en 1994, Alltech Crop Science é a única empresa agronómica que sintetiza produtos innovadores para o mundo vexetal que teñen como orixe a fermentación da levedura. A súa empresa matriz, Alltech, ten o seu “core business” preci-samente no coñecimento dos procesos fermentativos da Sa-ccharomyces cerevisiae e da síntese de partes concretas de estirpes específicas desta levedura para a súa aplicación na nutrición e na saúde animal desde o ano 1980.

As solucións de Alltech Crop Science agrupan-se en catro divisións: saúde do solo, mellora do rendimento, protección do cultivo e nutrición da planta. Até o momento, todas estas solucións están a ser utilizadas con suceso en 64 culturas distintas en máis de 30 países.

progrAmAs de Alltech crop science pArA milloPara o caso concreto do millo, Alltech Crop Science ten des-envolvido un programa específico de tratamentos co albo de optimizar o rendimento e a calidade do cultivo. Este programa contempla dous tratamentos, un para aplicación ao solo con SOIL-SET® AID e outro para aplicación foliar sobre o cultivo con Impro-Grain®.

SOIL-SET® AID é un produto de aplicación ao terreo. Trata-se de conseguir un agrobioma saudável do solo como condi-ción para que as culturas atinxan o seu pleno potencial xené-tico. SOIL-SET® AID contén enzimas naturais que degradan a materia orgánica xunto con outros metabolitos que favorecen o mantimento de microorganismos beneficiosos no solo.

Así, grazas a SOIL-SET® AID mellora-se a disponibilidade de nutrientes para a planta e activa-se a microflora do solo favore-cendo o desenvolvimento dos sistemas radiculares e contribuíndo con todo isto a mellorar o crescimento do cultivo. Isto é aínda máis importante naqueles solos submetidos a compactación, a labras excesivas, á reiteración no mesmo cultivo sen rotación, etc.

SOIL-SET® AID aplicaría-se directamente ao terreo antes da sementeira. Si tevermos en conta as nosas condicións, con materias orgánicas elevadas no solo, superiores en moitos ca-

publIRRepoRtAxe144

afriga109_publicidade_alltech_galego.indd 144 14/03/2014 04:37


sos ó 5%, SOIL-SET® AID presenta-se como unha ferramenta estratéxica para racionalizar o uso dos fertilizantes químicos. Teñen-se verificado incrementos sensiveis da disponibilidade de N, P, K, Ca y Mg aos 40 e 80 días despois da súa aplicación, o que garante unha nutrición máis precisa e axeitada para o cultivo. A dose efectiva é de 2 litros de SOIL-SET AID por ha. Unha alternativa é aplicá-lo antes da sementeira do millo. Pero, tendo en conta o modo de acción do produto, a mel-lor opción é empregar 1 litro por ha antes da sementeira do millo e 1 litro despois da colleita, previo á sementeira da prad-ería. Desta forma modula-se mellor a microbioloxía do solo e, tendo en conta que as achegas de materia orgánica (xurros e estercos), repiten-se con frecuencia, afrontamos máis efici-entemente a súa descomposición.

Impro-Grain® é o segundo tratamento do programa de All-tech Crop Science para o millo. Trata-se dunha combinación bioquímica de micronutrientes e produtos de fermentación única no seu xénero, formulada especialmente para o seu uso no cultivo de cereais. Impro-Grain® optimiza a captación de nutrientes e reforza os procesos metabólicos da planta, especialmente a fotosíntese.

Grazas a Impro-Grain® a planta é capaz de sintetizar máis azucre a través do proceso fotosintético. Isto traduce-se en máis enerxía disponível para a planta, que pode empregar en incrementar o tamaño da espiga, en atenuar os efectos de

situacións de estrés, en aumentar o desenvolvimento da raíz ou en mellorar o crescimento de canas e follas, aumentando, por tanto, a dixestibilidade da fibra.

Impro-Grain® aplica-se entre o estado e V3 e V6 (corres-ponde-se cando o millo atinxe unha altura de 30 cm). É neste estadio cando o millo define o número de filas por espiga. Ta-mén se está a desenvolver de forma importante o seu sistema radicular. A falta de enerxía nesta altura do seu desenvolvi-mento compromete de forma definitiva o rendimento e a ca-lidade do cultivo aínda que as condicións agroclimáticas que poida desfrutar a partir de aquí sexan ideais.

A dose de aplicación de Impro-Grain® é de 0,6 litros por hectárea. O mesmo que SOIL-SET® AID, pódese mesturar con calquera produto herbicida ou insecticida.

O Programa que Alltech Crop Science formula para o millo foi testeado profusamente nas principais áreas de cultivo de todo o mundo. Como é natural, as condicións edafoclimáticas foron moi variadas. A pesar diso, poidemos verificar incre-mentos de produción que, por regla xeral, superaron o 10% fronte ao control. Isto fala dun novo xeito de afrontar o rep-to que supón “a brecha de rendimento”: acadar os máximos rendimentos posíveis no cultivo, traballando de forma armo-niosa cos nosos “aliados naturais” (os microorganismos), e optimizando as funcións da planta, sen recorrer ao uso de máis “inputs” tradicionais.

Aplicación ao solo con SOIL-SET® AID

Tratamentos de Alltech Crop Science para o millo

Aplicación foliar sobre o cultivo con Impro-Grain®

Un agrobioma saudable do solo con niveis altos de materia orgánica e minerais biodispoñibles é fundamental para que os cultivos acaden o seu pleno potencial xenético.

A tecnoloxía biodiscrecional de SOIL-SET AID contribúe a un agrobioma saudable do solo.

Especialmente formulado para grans e forraxes, IMPRO-GRAIN optimiza a captación de nutrientes e reforza os procesos metabólicos da planta, tales coma a fotosíntese.

Os enzimas naturais de SOIL-SET AID degradan os restos vexetais do solo.

A materia vexetal degradada é unha fonte de nutrientes e doutras substancias para o sostemento dos microorganismos beneficiosos e o crecemento saudable da planta.

Un solo saudable mantense nun equilibrio adecuado e cunha abundante carga microbiana.

• Reposición de nutrientes• Dispoñibilidade dos nutrientes• Contorna saudable para as raíces

Isto tradúcese en máis enerxía para a planta. Máis enerxía implica…

… o aumento da síntese de gran, do crecemento da espiga e da enchedura do gran.

… a redución dos efectos nas situacións de estrés.

… a mellora do crecemento de follas e talos.

• Aumento do rendemento• Máis proteína• Máis amidón

• Mellora a dixestibilidade• Mellora a calidade dos alimentos

e das forraxes

publIRRepoRtAxe 145

afriga109_publicidade_alltech_galego.indd 145 14/03/2014 04:37



INTRODUCIÓN O millo é o segundo cultivo forraxeiro, despois das pra-deiras, en importancia económica en Galicia e cada vez ten máis presenza nas explotacións galegas fronte a prados e pasteiros (Fernández-Lorenzo et al., 2009). É un culti-vo que require elevadas achegas de nitróxeno (N), e que despois da colleita pode abandonar no chan importantes cantidades de N mineral residual non utilizado polo cul-tivo, razón pola que desde o punto de vista ambiental é recomendable establecer unha cuberta invernal capaz de extraer nutrientes que doutra forma contaminarían as au-gas subterráneas (Báez et al., 2000). Está demostrado que o establecemento dun cultivo de inverno en rotación co millo optimiza a produción forraxeira na España Húmida

Neste traballo analizamos desde o punto de vista produtivo e de calidade forraxeira o tipo de cuberta invernal con presenza de leguminosas en rotación co millo, así como o efecto do tipo de fertilización no cultivo de millo, co fin de ofrecer pautas para unha acertada valoración agronómica e xestión ambiental de xurros no millo forraxeiro.

M. D. Báez Bernal, M. I. García Pomar, C. Gilsanz Rey, A. Louro López e J. Castro InsuaDpto. de Pastos e Cultivos. CIAM-INGACAL Apdo. 10, 15080, A Coruña (España)

FERTILIZACIÓN NITROXENADA NO MILLO FORRAXEIRO EN ROTACIÓN CON VARIOS CULTIVOS DE INVERNO

(Báez, 1999; Piñeiro e Díaz, 2005). Hoxe en día existe un interese crecente na recuperación de cultivos de legumi-nosas nas explotacións galegas (Piñeiro et al., 2008; Flores et al., 2011). Estas especies, en monocultivo ou formando parte de mesturas con gramíneas, son capaces de fixar o N atmosférico, por tanto, de reducir custos debidos ás ache-gas de fertilizantes nitroxenados fronte a rotacións máis estendidas na actualidade, coma a de raigrás-millo, e, en consecuencia, poden axudar a mitigar outros efectos adver-sos derivados da utilización de fertilizantes nitroxenados, como a lixiviación de nitratos ou as emisións de óxidos de N á atmosfera.

Os resultados que se presentan a continuación son par-te dos obtidos no marco do proxecto 10MRU503001PR “Emisións de gases efecto invernadoiro en cultivos fo-rraxeiros”, financiado pola Xunta de Galicia (INCITE: Programa sectorial de investigación aplicada, I+D Suma. Medio Rural).

Ensaio no CIAM

AFRIGA109_dossier_millo_rotacion_02.indd 146 10/03/2014 13:23



120 m2 nos tratamentos de xurro e 60 m2 nos tratamentos mineral e control) e para cada cultivo de inverno prece-dente aplicáronse os seguintes tratamentos de fertilización no millo: mineral (M), aplicado en dúas achegas, 60 kg N/ha (Nitrato Amónico Cálcico 27 %) en sementeira e 100 kg N/ha (Nitrato Amónico Cálcico 27 %) cando o millo tiña 5 follas; xurro de vacún (PV), aplicado inme-diatamente antes da sementeira, inxectado a 25-30 cm de profundidade; xurro de porcino (PC), aplicado no mesmo momento e da mesma forma que o PV; e control (C), que non recibiu achega de N. Na táboa 2 preséntanse as doses, o N achegado e a composición química dos xurros utili-zados no experimento. Antes de sementar igualáronse en todos os tratamentos as achegas de P e K a doses de 100 kg P2O5/ha e 250 kg K2O/ha. Na figura 1 preséntase un esquema do experimento de campo.

EXPERIMENTACIÓN O ensaio iniciouse no outono de 2011 nunha parcela ex-perimental do Centro de Investigacións Agrarias de Ma-begondo (Abegondo, A Coruña, zona costeira atlántica de Galicia) coa sementeira de catro cultivos de inverno: raigrás italiano (RG), trevo encarnado (TE) e as mesturas de raigrás italiano/trevo encarnado (RG/TE) e triticale/chícharo (TR/GU). O deseño experimental foi en bloques ao azar con 4 repeticións e un tamaño de parcela elemental de 24 x 15 m. Na táboa 1 móstranse as especies, variedades e doses de sementeira. A análise inicial do chan (0-15 cm) presentou unha textura franco-limosa cun contido en C de 32,7 g/kg de MS e en N de 2,23 g/kg de MS, e unha relación C/N de 10. O primeiro ano, os cultivos semen-táronse o 21 de outubro, excepto o raigrás italiano, que foi sementado o 14 de outubro, e cultiváronse o 23 de abril de 2012. No segundo ano, a sementeira foi o 6 de novembro e a colleita, o 30 de abril de 2013. No raigrás efectuouse un corte intermedio o 2 de marzo de 2012 e o 14 de marzo de 2013 no segundo ano.

Previamente á sementeira, todos os cultivos recibiron unha fertilización de 50 kg N/ha, 100 kg P2O5/ha e 100 kg K2O/ha, e ao longo do crecemento do cultivo de inverno só o RG recibiu unha achega de 60 kg N/ha (Nitrato Amóni-co Cálcico 27 %) tras o corte de marzo.

Unha vez feita a colleita dos cultivos de inverno semen-touse millo (cv LG 33.85). A parcela elemental de 24 m foi dividida en catro subparcelas (tamaño de subparcela:

DYNAMITEFAO 220

• Alto rendimiento en silo por su gran volumen de planta. • Buen nivel de UFL/Tn gracias a un alto nivel de almidón y de fibras. • Muy buena realización mazorca/planta.

Volumen de planta y calidad de siloCr

éatio

n : ag

ence

-hud

ik.fr

Encuentre todos nuestros híbridos en:www.maisadour-semences.com/es

UNA GENÉTICA ÉLITE, SEMILLAS DE CALIDAD Y SERVICIOS PROFESIONALES

Mas 48.FFAO 400

• Increíble producción en toneladas de materia seca• Stay-green muy marcado. • Muy sana en todo su ciclo, con una gran resistencia de tallo. • Excelente calidad de silo.

Excepcional producción, sanidad y calidad

Mas 35.KFAO 300

• Planta voluminosa de alta producción. • Buen vigor de nascencia incluso en condiciones difíciles. • Floración precoz y buena tolerancia al estrés post-floración.

Vigor de nascencia y producción asegurada

táboa 1. Especies, variedades e doses de sementeira nos cultivos de inverno

Especies e variedades estudadas Dose de sementeira

Raigrás italiano alternativo 4n(Lolium multiflorum L.), cv. Promenade

40 kg/ha

Trevo encarnado (Lolium multiflorum L.), cv. Viterbo

30 kg/ha

R. italiano alternativo 10 kg/ha

Trevo encarnado 30 kg/ha

Triticale (x triticosecale Witt.), cv. Colegiale 70 kg/ha

Chícharo (Pisum sativum L.), cv. Gracia 125 kg/ha




15 m

15 m

24 m

PV PC M C M PV C PC C PV M PC M C PV PC

PV PC C M C M PC PV C PV M PC M PC PV C

PC M PV C M C PC PV M PV PC C PC M C PV

C M PC PV C M PV PC C M PV PC C PC PV M

8 m 4 mCULTIVO DE VERÁN: MILLO

Figura 1

15 m

15 m

24 m






Figura 115 m

15 m

24 m






Figura 1

REP TR/GU RG RG/TE TE

REP 2 RG RG/TE TE TR/GU

REP 3 TE TR/GU RG RG/TE

REP 4 TR/GU RG/TE RG TE

CULTIVOS DE INVERNO

RECOLLIDA DE MOSTRAS E DETERMINACIÓNSPara determinar a produción de biomasa dos cultivos de inverno rexistrouse o peso en verde de dúas bandas de 0,8 x 7 m en cada parcela. De cada unha delas recolléronse submostras de planta onde se levou a cabo a separación de gramíneas, leguminosas e outras especies, e determi-nouse a materia seca (MS). En cada mostra foi analizado o contido en materia orgánica (MO) e proteína bruta (PB) e outros parámetros relacionados coa calidade da forraxe, como fibra neutro deterxente (FND), fibra acedo deter-xente (FAD) e o contido de carbohidratos solubles en auga (CSA), utilizando técnicas de laboratorio vía húmida ou por espectroscopía de reflectancia no infravermello próxi-mo (NIRS, Win ISI 1.5).

No momento da colleita do millo (estado do gran pasto-so-vítreo), colléronse mostras en dúas liñas centrais cunha lonxitude de 8 m. No campo pesouse a produción en fres-co, e tomouse unha submostra de 10 plantas onde se sepa-rou a mazaroca da parte verde (talos, follas e espatas) para coñecer a fracción de cada compoñente e posteriormente analizar certos parámetros de valor nutritivo como PB, dixestibilidade, carbohidratos non estruturais (CNET), CSA e amidón (AM).

Para estudar o efecto dos tratamentos na eficiencia no uso do N achegado no millo calculáronse índices como a recuperación aparente de N (RAN) e a eficiencia agronó-mica (EA), segundo as seguintes expresións:

RAN=(Extracción de Ntrat fertilizado - Extracción de Ntrat control)/N achegado*100EA= (MStrat fertilizado –MStrat control)/N achegado

A análise estatística dos datos levouse a cabo mediante a análise da varianza para un deseño experimental de par-cela dividida completamente aleatorio, considerando como parcela principal o cultivo de inverno e como subparcela o tipo de fertilización no millo. Utilizouse o paquete estatís-tico SPSS (15.0), e para a separación de medias utilizouse o test de Duncan cun nivel de significación p<0,05.

Cultivo de inverno: RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. Fertilización no millo: C: tratamento control sen achega de N; M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porco.

AS LEGUMINOSAS SON CAPACES DE FIXAR O NITRÓXENO ATMOSFÉRICO, POR TANTO, DE REDUCIR CUSTOS DEBIDOS ÁS ACHEGAS DE FERTILIZANTES NITROXENADOS FRONTE A ROTACIÓNS MÁIS ESTENDIDAS COMA A DE RAIGRÁS-MILLO

táboa 2. Doses, N total aplicado e composición química dos xurros usados nos experimentosTipo de xurro Data de aplicación Dose m3/ha N Aplicado Kg N/ha pH MS % 1MO 1N 1P 1K 1Ca 1Mg

Vacún 21/05/2012 56 127 8,27 6,1 749,6 36,1 7,6 70,2 16,9 4,6

Vacún 3/06/2013 48 218 8,42 8,9 783,9 35,7 8,2 52,1 18,9 4,5

Media 52 172 8,34 7,5 766,7 35,9 7,9 61,2 17,9 4,5Porcino 3/06/2013 47 136 8,35 1,5 599,4 187,2 13,5 114,4 17,2 6,2

Porcino 3/06/2013 46 136 8,28 5,5 749,4 52,1 26,9 17,3 25,2 15,5

Media 47 136 8,31 3,5 674,4 119,7 20,2 65,9 21,2 10,81 Valores expresados en g/kg de MS

Figura 1. Esquema do ensaio experimental

Mestura de triticale e chícharo


[email protected] // www.yara.es

YaraMila™ ACTYVA

No sólo de Nitrógenovive tu forraje

No sólo de Nitrógenovive tu maíz forrajero

Ganadero, aproveche los beneficios del “Concepto ACTYVA” para su maíz forrajero.

Yara, primer fabricante mundial de fertilizantes, le recomienda tomar la decisión de abonar en una sóla aplicación, justo en el momento de la siembra.

- Totalmente disponibles y asimilables - Nitrógeno Nítrico y Amoniacal - Fósforo en forma de polifosfato - Aporta Magnesio y Azufre

Nota: Contacte con su proveedor habitual en caso que necesite corregir su maíz con micronutrientes (Fe,Zn,Mn,B...). YaraVita en sus varias formulaciones tiene la solución para corregir las deficiencias via suelo o foliar.

COMPOSICIÓN 20-7-10 + 2MgO + 10SO3

pub_yara.indd 149 19/03/2014 14:23



Raigrás

Biomasa composición botánica % composición química % MSData 1ci % MS Kg MS/ha gram. leg. Outr. Esp. MO PB FND FaD cSa

2/03/2012 RG 21,27 2668 94 1 4 91,95 10,22 32,08 16,44 41,24

23/04/2012 RG 16,48a 5189bc 97a 0c 3bc 87,25a 7,68c 48,83a 27,25b 35,13a

TE 9,83b 4628c 3c 90a 7ab 82,29b 17,66a 32,84b 22,34c 13,44c

RG/TE 15,61a 7834a 64b 36b 0c 87,40a 7,43c 42,56a 25,24bc 34,95a

TR/GU 16,21a 6321b 51b 39b 10a 86,64a 11,59b 50,00a 32,63a 17,84b2Sig *** ** *** *** * *** *** ** ** ***

Biomasa composición botánica % composición química % MSData 1ci % MS Kg MS/ha gram. leg. Outr. Esp. MO PB FND FaD cSa

14/03/2013 RG 17,73 666 94 0 6 89,29 9,32 36,66 20,91 33,0

30/04/2013 RG 22,44a 3682c 98a 0d 2a 92,69a 6,87d 45,58b 24,50c 33,56a

TE 12,88d 5957a 0d 100a 0b 90,31c 13,00b 43,41c 31,87b 12,49d

RG/TE 15,16c 5989a 15c 85b 0b 91,07b 11,03c 47,29a 33,25a 14,14c

TR/GU 21,24b 5117b 37b 62c 0b 92,50a 13,97a 45,08b 31,37b 19,00b2Sig *** *** *** *** *** *** *** ns *** ***

1 CI: cultivo de inverno; RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. 2 Sig.: ***(p<0,001); **(p<0,01); *(p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 (test de Duncan). MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FND e FAD: fibra neutro e ácido deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga.

1 CI: cultivo de inverno; RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. 2 Sig.: ***(p<0,001); **(p<0,01); *(p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 (test de Duncan). MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FND e FAD: fibra neutro e ácido deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga.

táboa 3. Produción de biomasa, separación de especies en gramíneas (gram.), leguminosas (leg.) e outras (Outr. Esp.) e composición química dos cultivos de inverno no primeiro ano

táboa 4. Produción de biomasa, separación de especies en gramíneas (gram.), leguminosas (leg.) e outras (Outr. Esp.) e composición química dos cultivos de inverno no segundo ano

RESULTADOSCultivo de invernoA produción de MS dos cultivos de inverno móstrase nas táboas 3 e 4. O primeiro ano, o RG con dous cortes (prin-cipios de marzo e finais de abril) e a mestura RG/TE nun só corte foron os cultivos máis produtivos, proporcionan-do 7,8 t MS/ha. Coa mestura TR/GU alcanzouse unha produción intermedia (6,3 t MS/ha) con respecto á obtida co monocultivo de TE. No segundo ano, o TE e a mes-tura RG/TE foron os cultivos máis produtivos, seguidos da mestura TR/GU e, finalmente, o RG, cunha produción total en dous cortes de 4,3 t MS/ha.

Desde o punto de vista de valor nutritivo, no primeiro ano, o maior contido en PB obtívose co TE (17,66 %), seguido do TR/GU e, finalmente, o RG, só ou en com-binación con TE. A presenza dun 36 % de leguminosa na mestura RG/TE no momento da colleita proporcionou contidos de proteína similares ao RG que recibira 60 kg N/ha de fertilizante mineral tras o corte de marzo. Segundo o observado por outros autores (Flores et al., 2011), neste tipo de mesturas necesitaríanse porcentaxes de leguminosa superiores ao 50 % na mestura (expresado en MS) para alcanzar valores de PB superiores ao 12 %.

No segundo ano observouse unha redución no conti-do de PB nas colleitas de RG e TE, probablemente rela-cionado co atraso na data de corte (Pereira-Crespo et al., 2012), mentres que se deu un incremento nas mesturas RG/TE e TR/GU a consecuencia dunha maior presenza nelas de leguminosas.


Haifa Iberia | Telf: 91 591 2138 | E-mail: [email protected] | www.haifa-group.comPioneering the Future

Fertilizante de liberación controlada

El secreto está en la cápsula

pub_haifa.indd 151 14/03/2014 12:38



Figura 2 Figura 3

AS LEGUMINOSAS EN MONOCULTIVO OU EN MESTURAS CON GRAMÍNEAS PROPORCIONAN BOAS PRODUCIÓNS DE FORRAXE NUN SÓ CORTE A FINAIS DE ABRIL CON BOA CALIDADE NUTRITIVA

Cultivo de millo Nos dous anos de estudo, o cultivo de inverno precedente e o tipo de fertilización no millo afectáronlles de forma significativa aos rendementos de MS total no millo. Con-siderando os rendementos de mazaroca e parte verde por separado, o tipo de fertilización influíu na produción de ambas as partes, mentres que o cultivo de inverno só lle afectou á produción de mazaroca.

As producións de MS obtidas tras o TE e a mestura TR/GU como cubertas invernais foron superiores ás obti-das tras o RG e a mestura RG/TE (figuras 2 e 3). Consi-derando a cuberta de RG como control, o feito de incluír o TE na mestura RG/TE incrementou nos dous anos nun 12 % a produción de MS total do millo; coa mestura TR/GU, o incremento produtivo foi superior, do 34 % e do 29 % o primeiro e o segundo ano, respectivamente; final-mente, co TE en monocultivo, o incremento foi do 43 % e do 28 % o primeiro e o segundo ano, respectivamente. Nos dous anos, tras o TE observáronse incrementos pro-dutivos similares en mazaroca e parte verde (figuras 2 e 3). No caso da mestura RG/TE deuse esta situación cando a leguminosa tivo maior presenza, é dicir, no segundo ano (figura 3). No caso da mestura TR/GU, o efecto benefi-cioso observouse en ambas as partes (mazaroca e parte verde) no primeiro ano (figura 2) e, maioritariamente, na mazaroca o segundo ano (figura 3). En xeral, ao aplicar N cos fertilizantes mineral e orgánico (PV e PC), o efecto do cultivo precedente diminuíu.

Nos dous anos de estudo, a fertilización con PC propor-cionou as maiores producións. No primeiro foi superior (13,94 t MS/ha) á obtida con fertilizante mineral e PV (va-lor medio de 12,28 t MS/ha), e tamén superior á obtida no tratamento C (9,20 t MS/ha) que non recibiu achega de N. No segundo ano, as producións tras os dous tipos de xurros foron similares (valor medio de 12,54 t MS/ha). Do mes-

Figura 2. rendementos de MS no millo o primeiro ano do experimento en función do cultivo de inverno precedente e do tipo de fertilización no millo

Cultivo de inverno: RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. Fertilización no millo: C: tratamento control sen achega de N; M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porcino.

mo xeito que no primeiro ano, a fertilización mineral e con PV derivou en producións similares (valor medio de 11,80 t MS/ha) e superiores ao tratamento C (7,61 t MS/ha).

No que respecta á extracción de N, o primeiro ano o TE incrementou a extracción de N pola mazaroca e a parte verde e, por tanto, a extracción total respecto das cubertas de TR/GU, RG/TE ou RG en monocultivo (táboa 5). No segundo ano (táboa 6) tamén se aprecia un incremento na extracción tras os cultivos de TE e TR/GU. No que res-pecta aos efectos do tipo de fertilización, no primeiro ano alcanzáronse extraccións similares para o PC e mineral (va-lor medio de 87,20 kg N/ha), superiores ás obtidas con PV (72,43 kg N/ha) e C (51,97 kg N/ha). No segundo ano, a maior extracción de N alcanzouse co PC (81,77 kg N/ha), superior ao resto de tratamentos. Neste ano, os tratamentos PV e M mostraron as mesmas extraccións (valor medio de 73,99 kg N/ha).

O TE e a mestura TR/GU como cultivos de inverno incrementaron o contido de PB na mazaroca (táboas 5 e 6). Parece que a achega de N en forma mineral e con PC tamén incrementa o contido en PB na mazaroca. Nos dous anos, o contido en amidón foi superior tras a achega de fertilizantes orgánicos.

Figura 3. rendementos de MS no millo o segundo ano do experimento en función do cultivo de inverno precedente e do tipo de fertilización no millo

Cultivo de inverno: RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. Fertilización no millo: C: tratamento control sen achega de N; M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porcino.


Contactos: [email protected]

Tel.: 608 533 740

CALIZAS AGRÍCOLAS

• Carbonato Cálcico• Caliza Magnesiana• Cal Viva• Cal Dolomítica• Cal Apagada • Mellor manexo

• Mellor aplicación• Mellor rendemento

Solicite información

no seu almacén máis

próximo

Servizo en BIG BAG, a granel ou estendido

Novo sistema de aplicación para evitar po

Encale só a súa finca, non a do

veciño

Subministración de mestura para camas

Servizo de recheo de cubículos, a granel e en big bag

Teléfono de información: 608 533 740

pida

información

no seu

distribuidor

mais

próximo

MESTURAS

• 70% CARBONATO- 30% SERRÍN• 50% CARBONATO- 50% SERRÍN• 80% SERRÍN- 20% CARBONATO• CARBONATO• SERRÍN

Otra manera de alimentar sus cultivos

Abono de liberación controlada con la

tecnología Poly’s de Everris (Scott)

Abono de liberación

controlada con el máximo período

del mercado

FERTOP FERTILIZANTES ESPECIALES

pub_fertop.indd 153 17/03/2014 11:50



Extracción N Valor nutritivo mazaroca Valor nutritivo parte verde1CI 2FM Kg N/ha PB IVMOD CNET CSA AM PB IVMOD CNET

RG 60,00c 5,05 83,13 68,74 7,83a 53,86 2,39 61,74 13,66

TE 91,50a 5,41 83,23 68,20 7,18b 54,54 2,64 59,41 12,75

RG/TE 66,22c 4,89 82,95 69,99 7,66a 54,72 2,64 60,78 13,37

TR/GU 81,09b 5,13 82,40 68,93 6,69c 55,79 2,44 59,64 12,50

C 51,97c 4,70c 82,73ab 70,36a 8,01a 54,14b 2,26 61,09a 13,36

M 85,58a 5,77a 83,43a 67,80b 7,11b 54,35b 2,85 61,48a 13,26

PV 72,43b 4,77c 82,42b 68,95b 7,34b 54,86ab 2,46 59,47b 12,63

PC 88,81a 5,24b 83,13ab 68,77b 6,90b 55,55a 2,55 59,52b 13,033Sig CI ** ns ns ns ** ns ns ns ns

FM *** *** ** *** *** * ns *** ns

CI*FM ns * ns ns ns ns ns ns ns

Extracción N Valor nutritivo mazaroca Valor nutritivo parte verde1CI 2FM Kg N/ha PB IVMOD CNET CSA AM PB IVMOD CNET

RG 56,38 4,28b 79,65 59,25 7,90a 51,10 3,19 57,81 11,37

TE 77,33 4,77a 79,82 60,99 6,69b 52,14 3,15 56,86 11,52

RG/TE 62,70 4,32b 80,00 61,38 7,56a 52,17 3,03 56,89 11,63

TR/GU 75,98 4,64a 80,12 60,82 6,66b 53,16 3,04 56,34 10,98

C 42,63c 4,13c 78,95c 59,03b 8,34a 49,50c 2,99 57,80a 11,46

M 74,57b 4,81a 79,79b 58,41b 6,64b 51,19b 3,24 56,86b 11,60

PV 73,41b 4,42b 80,02b 62,65a 7,21b 53,57a 3,12 56,62b 11,14

PC 81,77a 4,66a 80,83a 62,36a 6,62b 54,31a 3,05 56,61b 11,303Sig CI ns(0,068) ** ns ns *** ns ns ns ns

FM *** *** *** *** *** *** ns ** ns

CI*FM ns ns ns ns ns ns * ns ns1 CI: cultivo de inverno; RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. 2 FM: fertilización no millo; C: sen achega de N; M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porcino; PB: proteína bruta; IVMOD: dixestibilidade da materia orgánica in vitro; CNET: carbohidratos no estruturais totais; CSA: carbohidratos solubles en auga; AM: amidón.3 Sig.: ***(p<0,001); **(p<0,01); *(p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 (test de Duncan).

1 CI: cultivo de inverno; RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. 2 FM: fertilización no millo; C: sen achega de N; M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porcino; PB: proteína bruta; IVMOD: dixestibilidade da materia orgánica in vitro; CNET: carbohidratos no estruturais totais; CSA: carbohidratos solubles en auga; AM: amidón.3 Sig.: ***(p<0,001); **(p<0,01); *(p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 (test de Duncan).

táboa 6. Extracción de N total polo cultivo e composición química da mazaroca e da parte verde o segundo ano do experimento

táboa 5. Extracción de N total polo cultivo e composición química da mazaroca e da parte verde o primeiro ano do experimento

Trevo AS ROTACIÓNS CON INCORPORACIÓN DE LEGUMINOSAS INCREMENTAN A PRODUCIÓN DE MATERIA SECA OBTIDA COA ROTACIÓN RAIGRÁS/MILLO E A EXTRACCIÓN DE NITRÓXENO, MANTENDO O VALOR NUTRITIVO DA FORRAXE

Colleita do millo




Recuperacións e eficiencias do N aplicado ao millo Na táboa 7 preséntanse as recuperacións aparentes do ferti-lizante mineral aplicado e orgánico, expresadas en porcen-taxe, así como as eficiencias en kg MS/ha. As recuperacións atopáronse entre o 11 e o 37 % do N aplicado no primeiro ano e entre o 10 e o 36% no segundo ano, valores baixos probablemente relacionados co estrés hídrico sufrido polo cultivo de millo durante o crecemento e, especialmente, des-de o establecemento (millo 5 follas) ata a colleita nos dous anos do experimento. Exceptuando as parcelas nas que fora cultivado o RG, onde os tratamentos M e PC presentaron recuperacións de N similares, co resto de cubertas o PV e o fertilizante M presentaron recuperacións similares e inferio-res ao PC. En xeral, para todos os cultivos de inverno obser-váronse valores similares da eficiencia no uso do N cando se fertilizou co PV respecto ao tratamento M, e un incremento cando se aplicou o xurro de porco.

CONCLUSIÓNSA incorporación de leguminosas en monocultivo, como o trevo encarnado, ou en mesturas con gramíneas, como rai-grás italiano/trevo encarnado ou triticale/chícharo, presen-tan unha boa alternativa ao raigrás italiano, cultivo invernal

táboa 7. recuperacións (raN %) e eficiencias (Ea kg MS/kg N aplicado) nos dous anos do experimento

raN % Ea kg MS / kg Nci1 FM2 2012 2013 Media 2012 2013 Media

RG

M 27 17 22 21 23 22

PV 11 10 11 22 18 20

PC 25 24 25 37 40 39

Media 21 17 19 27 27 27

TE

M 14 23 19 14 23 19

PV 19 18 19 30 22 26

PC 29 36 33 40 45 43

Media 21 26 23 28 30 29

RG/TE

M 25 20 23 28 27 28

PV 25 15 20 36 22 29

PC 37 25 31 55 34 45

Media 29 20 25 40 28 34

TR/GU

M 21 19 20 16 24 20

PV 18 14 16 23 20 22

PC 26 29 28 23 39 31

Media 22 21 21 21 28 24

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICASBÁEZ M. D., ESTAVILLO J.M., PINTO M., RODRÍ-GUEZ M. (2000) Nitrate leaching losses in forage systems with ryegrass, crimson clover and maize. Grassland Farming. Balancing, environmental and economic demands. Grassland Science in Europe, 11, 471-473.

BÁEZ M.D. 1999. Evaluación de las pérdidas y transfor-maciones de nitrógeno en un sistema forrajero intensivo. Tesis Doctoral. Universidad del País Vasco.

FERNÁNDEZ-LORENZO B., DAGNAC T., GONZA-LEZ-ARRÁEZ A., VALLADARES J., PEREIRA-CRES-PO S., FLORES G. (2009) Sistemas de producción de leche en Galicia. Evolución y estado actual. Pastos, 39(2), 251-299.

FLORES G., DÍAZ N., VALLADARES J., FERNÁN-DEZ B., GONZÁLEZ A., BANDE M.J., PEREIRA S., RESCH C., RODRIGEZ X. Y PIÑEIRO J. (2011) Legu-minosas anuais en asociación con raigrás italiano como cultivo invernal nas rotacións forraxeiras intensivas. AFRIGA AÑO XVII-Nº 94, pp86-98.

PEREIRA-CRESPO S., VALLADARES J., FLORES G., DÍAZ N., FERNÁNDEZ-LORENZO B., RESCH C., GONZÁLEZ-ARRÁEZ A., BANDE-CASTRO M.J., RODRÍGUEX-DIZ X. (2012) Rendimiento y valor nutritivo de nuevas leguminosas anuales como cultivo de invierno en ro-taciones forrajeras intensivas de Galicia. Pastos, 42 (1), 29-50.

PIÑEIRO J., DÍAZ N. (2005). La producción forrajera en la España Húmeda. En: B. de la Roza et al. (Eds.) Produccio-nes agro-ganaderas: Gestión eficiente y conservación del me-dio natural (Vol. II), pp. 425-463. Asturias, España: Sociedad Española para el Estudio de los Pastos.

1 Cultivo de inverno: RG: raigrás italiano; TE: trevo encarnado; RG/TE: mestura RG + TE; TR/GU: mestura triticale + chícharo. 2 Fertilización no millo: M: Nitrato Amónico Cálcico 27 %; PV: xurro de vacún; PC: xurro de porco.

biofbiofertilizanteenvases de 4, 20, 700 e 1200 kg

biofrut liberatos bio-npk biof

Estrada LU-633, km 76,5 PORTOMARÍN (Lugo)Telf. 982 547 505 Fax 982 545 100http://www.aviporto.com – e-mail: [email protected]¡Producir o mesmo! ...Naturalmente

O mellor abono para millo e praderías

produto utilizable en

agriculturaecolóxica

f e r t i l i z a n t e s

moi estendido nas explotacións galegas, proporcionando boas producións de forraxe nun só corte a finais de abril con boa calidade nutritiva.

No que respecta ao cultivo de millo, as rotacións con incorpo-ración de leguminosas incrementan a produción de MS obtida coa rotación raigrás/millo, e tamén a extracción de N, manten-do o valor nutritivo da forraxe. Atendendo ao tipo de fertiliza-ción nitroxenada neste cultivo, apréciase un lixeiro incremento nas recuperacións do N cando se aplica en forma orgánica, con xurros de vacún e porcino, respecto ao fertilizante mineral.

A fertilización con xurro de porcino proporcionou nos dous anos de estudo os maiores índices de eficiencia no uso de N.




INTRODUCIÓNPor unha banda, a aplicación ao solo de xurros tende a ser cada vez máis restrinxida e controlada con cantidades apli-cables moi ben definidas. Isto obriga, por exemplo, a ter unha capacidade de almacenamento de xurros adecuada ao efectivo animal e á área de solo onde o xurro é aplicado. Unha consecuencia directa é un investimento significativo en fosas de almacenamento. Por outra banda, os agriculto-res recoñecen hoxe o seu valor fertilizante e, co aumento do

prezo dos fertilizantes minerais, comezaron, en moitos ca-sos, a definir plans de fertilización baseados esencialmente en aplicacións de xurro.

Con todo, no momento da súa aplicación prodúcense importantes perdas de nitróxeno en forma gasosa (amonía-co -NH3) que se poden prolongar ata 48 horas se o xurro non é incorporado de inmediato no solo. Estas emisións poden conducir a problemas ambientais derivados da súa amplitude, en particular choivas ácidas. Por outra parte, as emisións de amoníaco representan unha perda moi signi-ficativa de nitróxeno e poden chegar ao 50 % do nitróxeno mineral do xurro (nitróxeno inmediatamente dispoñible para as plantas).

David Fangueiro e Iria RegueiroInstituto Superior de Agronomía (UIQA), Universidade de Lisboa [email protected]

SOLUCIÓNS PARA UNHA XESTIÓN EFICIENTE E SOSTIBLE DE XURROS GANDEIROS

Aplicación superficial de xurros

A xestión de efluentes é hoxe unha prioridade en moitas explotacións leiteiras do norte de Portugal e de Galicia debido ás políticas ambientais cada vez máis esixentes e ao aumento do prezo dos fertilizantes minerais.

AFRIGA109_xestion_xurros.indd 156 12/03/2014 23:19



Cando ocorre forte precipitación nos días seguintes á aplicación, parte do nitróxeno aplicado ao solo a través do xurro é suxeito a lixiviación en forma de nitratos. O ión nitrato é unha das formas de nitróxeno dispoñible para as plantas, pero por riba de determinada concentración con-vértese en tóxico para os humanos, polo que a contami-nación das augas para consumo con este elemento pode representar un problema de saúde pública.

A aplicación de xurro faise esencialmente por aplicación superficial con prato espallador seguido de incorporación (designado aquí como aplicación tradicional). Con todo,

esta práctica dá orixe a grandes perdas de NH3, ademais de requirir dúas pasadas de máquinas, unha para aplicación e outra para a incorporación, o que pode orixinar proble-mas de compactación dos solos, ademais dos altos custos asociados. Por todas estas razóns, a inxección é a práctica actualmente recomendada e móstrase eficiente na redu-ción de olores e de emisións de NH3. Con todo, require un importante investimento en maquinaria, un aumento de consumo de enerxía durante a aplicación e pode non ser viable en certas zonas do país debido á textura dos solos e á dimensión das parcelas.

No marco do proxecto “Xestión agronómica e ambien-tal de xurros: prácticas sostibles de aplicación ao solo”, financiado pola Fundación para a Ciencia e Tecnoloxía (PTDC/AGR-PRO/119428/2010), a aplicación superfi-cial en bandas de xurros pretratados está sendo avaliada en termos agronómicos e ambientais en relación coa aplica-ción tradicional e inxección no solo de xurro non tratado.

Os dous pretratamentos de xurros considerados son a se-paración das fases sólido/líquido por vía mecánica (prensa) e a acidificación.

CO AUMENTO DO PREZO DOS FERTILIZANTES MINERAIS, OS AGRICULTORES COMEZARON A DEFINIR PLANS DE FERTILIZACIÓN BASEADOS ESENCIALMENTE EN APLICACIÓNS DE XURRO

Acidificación de xurro na fase de aplicación




hixienizado e estabilizado, que pode ser vendido como correctivo orgánico para outras explotacións agrícolas. A FL é un material rico en nutrientes nunha forma inme-diatamente dispoñible para as plantas (nitróxeno, fósforo e potasio) e pode ser usado en fertirrigación ou aplicado ao solo cos métodos convencionais.

A acidificación é outro tratamento do xurro usado para minimizar as emisións de amoníaco tanto durante o perío-do de almacenamento coma durante a aplicación ao solo. Esta práctica consiste en engadir ácido concentrado ao xu-rro, sendo o volume de ácido adaptado ás características do xurro, e utilízase maioritariamente nos países do norte de Europa (20 % do xurro aplicado ao solo é xa acidificado en Dinamarca) e ten demostrado un gran potencial. Como veremos máis adiante, a aplicación ao solo de xurro acidi-ficado trae máis beneficios para reducir en case o 100 % as emisións de amoníaco. Non obstante, debe ser efectuada por persoal debidamente adestrado dados os riscos asocia-dos á manipulación de ácidos concentrados. Están a ser desenvolvidos estudos no marco do proxecto ReUseWas-te (n.º 289887), financiado polo sétimo programa marco da Unión Europea [FP7/2007-2013], co fin de optimizar este tratamento, en particular atopar alternativas ao uso de ácidos concentrados, o que permitiría que puidese ser rea-lizado directamente polo produtor.

A rede ReUseWaste ten como obxectivo o desenvolve-mento de novas tecnoloxías para o uso ambiental sostible dos recursos existentes nos residuos animais.

A optimización da acidificación comentada anterior-mente é un dos temas de investigación integrados na rede. O obxectivo principal é mitigar as emisións de amoníaco durante o almacenamento en combinación cunha separa-ción sólido/líquido posterior e así concentrar os nutrientes na fracción sólida diminuíndo os custos de transporte e reducindo ao mesmo tempo a capacidade de almacena-mento nas granxas. Coa combinación de ambas as técnicas preténdese optimizar a composición das fraccións obtidas dependendo do xurro empregado e as necesidades ou inte-reses en cada caso.

Algunhas características dos produtos obtidos tras o tra-tamento de xurro de porco por acidificación e/ou separa-ción preséntanse na táboa 1.

TRATAMENTO DO XURROA separación do xurro en dúas fraccións, fracción líquida (FL) e fracción sólida (FS), por vía mecánica (con tamiza-dor, centrífuga ou prensa) é unha práctica bastante utiliza-da en Portugal, sobre todo en suiniculturas (crianza de por-cos). A FS así obtida é un material con algunha humidade rica en materia orgánica e nutrientes como o nitróxeno e o fósforo.

A FS pode aplicarse directamente ao solo ou pode ser suxeita a compostaxe co fin de obter un material seco

Equipamento utilizado para a separación de xurros: tambor rotativo, screwpress e tamización (©David Fangueiro)

Xurro bruto

Xurro acidificado

Fracción líquida

Fracción sólida

Fracción sólida de xurro acidificado

Fracción líquida de xurro acidificado

Materia seca (kg ton-1) 49,6 ± 1,8 62,6 ± 1,6 10,2 ± 0,2 194,8 ± 8,2 195,5 ± 5,3 30,9 ± 0,6

Nitróxeno total (kg ton-1) 4,2 ± 0,1 4,3 ± 0,1 2,8 ± 0,1 10,4 ± 0,3 9,9 ± 0,1 2,9 ± 0,1

Fósforo total (kg ton-1) 1,1 ± 0,0 1,0 ± 0,0 0,04 ± 0,0 4,7 ±0,7 2,1 ± 0,2 0,69 ± 0,1

Potasio total (kg ton-1) 2,48 ± 0,31 2,32 ± 0,20 2,19 ± 0,15 2,03 ± 0,16 2,49 ± 0,33 2,23 ± 0,37

Razón N:P:K 1:0,25:0,59 1:0,24:0,40 1:0,02:0,79 1:0,45:0,19 1:0,21:0,25 1:0,24:0,58

Calcio (kg ton-1) 2,4 ± 0,1 2,4 ± 0,1 0,1 ± 0,0 10,6 ± 0,5 6,7 ± 0,9 0,9 ± 0,1

Magnesio (kg ton-1) 1,1 ± 0,1 1,0 ± 0,0 0,05 ± 0,0 4,7 ± 0,4 2,8 ± 0,1 0,5 ± 0,0

táboa 1. Principais características dos xurros tratados por acidificación e/ou separación

Destácanse as maiores concentracións de fósforo e nitróxeno na fracción sólida de xurro en relación co xurro bruto e un aumento da concentración de fósforo na fracción líquida cando o xurro foi previamente acidificado.


Parque Empresarial Vilanova I - 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - [email protected] - www.soaga.com

socIEdAd AgrícolA gAlEgA sl

Unha familia ao completo

Completo, eficaz, rentable. Con todos os elementos necesarios para o cultivo do millo.

Unha familia ao completo

Nova fórmula de alto

rendemento

pub_nitramon_fertimon.indd 159 12/03/2014 00:52



A acidificación do xurro permite obter un material máis homoxéneo ao longo de todo o período de aplicación ao solo, xa que non se producen perdas de nitróxeno. Isto per-mite adecuar con maior rigor a cantidade de xurro que se lles debe aplicar aos cultivos para satisfacer as necesidades das plantas en nitróxeno.

EFICIENCIA DA APLICACIÓN AO SOLO DE XURROS TRATADOSCando a fracción líquida se lle aplica ao solo en bandas sen posterior incorporación, obsérvase un aumento das perdas de nitróxeno en forma de amoníaco con respecto á inxección ou aplicación tradicional. Non obstante, cando se aplica xurro acidificado as emisións de amoníaco son practicamente nulas tanto durante a aplicación coma nos días seguintes.

Se consideramos as perdas de nitróxeno por lixiviación, os resultados obtidos nas probas realizadas indican que pode ocorrer máis lixiviación de nitrato cando a fracción líquida é aplicada. Con todo, as perdas por lixiviación des-pois da aplicación do xurro acidificado son similares ás ob-servadas co método tradicional ou inxección. É de destacar que a acidificación do xurro pode inducir un aumento da lixiviación dalgúns elementos como o fósforo, cobre, cinc ou manganeso, provocando así unha posible contamina-ción das augas e empobrecemento dos solos.

O valor agronómico do xurro acidificado e a fracción lí-quida foron avaliados con dous cultivos, millo forraxeiro e avea, considerando distintos tipos de solo representativos da área agrícola portuguesa.

No cultivo de millo, a aplicación de fracción líquida orixinou, nalgúns casos, aumento de producións na orde do 10-15 % en relación á aplicación tradicional ou inxec-ción de xurro non tratado. Con todo, a aplicación de xurro acidificado permitiu obter sempre producións superiores ás obtidas con aplicación tradicional ou inxección con au-mentos na orde de 15-20 %.

No caso do cultivo de avea, as diferenzas entre produ-cións non son tan evidentes e cabe destacar o feito de que a aplicación de xurro tratado nunca conducise á diminución da produción.

Estudos realizados en vasos indican que o xurro acidifi-cado poderá ter un efecto starter no cultivo do millo debido á súa maior concentración en fósforo dispoñible para as plantas. Este efecto foi observado nos traballos realizados no campo, pero é necesario realizar máis ensaios experi-mentais para poder confirmar esta plusvalía.

Sistema automático de acidificación de xurro nos establos (©Flemming Hedegaard)

CONCLUSIÓNSA aplicación en bandas de xurro acidificado xorde como unha alternativa fronte á inxección de xurro. Ademais do aumento potencial da produción de forraxe, esta técnica pode ser utilizada en calquera tipo de solo e en parcelas con dimensións reducidas. O custo do establecemento de tal práctica en Portugal é difícil de avaliar, dado que actual-mente non existe ningunha empresa que ofreza este servi-zo. Con todo, igual que acontece noutros países europeos, cremos que pode chegar a ser unha solución preferente en moitas explotacións agropecuarias portuguesas.

AGRADECEMENTOSEste traballo foi financiado polo Estado portugués a través da Fundación para a Ciencia e a Tecnoloxía (FCT) no marco do proxecto “Animal slurry management: sustainable prac-tices at field scale” (PTDC/AGR-PRO/119428/2010), do proxecto (ProjectPEst-OE/AGR/UI0528/2011) da UIQA e dunha bolsa de posdoutoramento concedida ao Dr. David Fangueiro (SFRH/BPD/84229/2012).

O traballo que conduciu aos resultados aquí presenta-dos foi financiado polo programa People (Marie Curie Actions) do sétimo programa marco da Unión Europea FP7/2007-2013/-REA grantagreement n.° [289887].

Este documento reflicte soamente as opinións do autor e a Unión Europea non pode ser responsabilizada polo uso da información aquí presentada.

NO CULTIVO DE MILLO, A APLICACIÓN DE FRACCIÓN LÍQUIDA ORIXINOU, NALGÚNS CASOS, AUMENTO DE PRODUCIÓNS NA ORDE DO 10-15 % EN RELACIÓN Á APLICACIÓN TRADICIONAL OU INXECCIÓN DE XURRO NON TRATADO


pub_delagro_abono.indd 161 10/03/2014 10:25



FERTILIZANTES CONVENCIONAISEste tipo de fertilizantes caracterízase por ter un custo menor e, ao ser moi solubles na solución do chan, por pro-porcionar unha rápida dispoñibilidade de nutrientes para

Para o seu correcto crecemento, as plantas necesitan os nutrientes adecuados en cada unha das súas etapas. Un bo equilibrio permitirá obter unha nutrición equilibrada acorde coas necesidades do cultivo ao longo de todo o seu ciclo de desenvolvemento. A fertilización debe proporcionarlle á planta estes nutrientes ao mesmo tempo que mantén a fertilidade do chan, sen afectar negativamente ao medio ambiente. Por iso é importante coñecer as características das principais tipoloxías de fertilizantes existentes actualmente no mercado.

a planta. Esta rápida dispoñibilidade non sempre vai ser positiva, xa que leva asociada perdas importantes de nu-trientes por lixiviación e volatilización, principalmente de nitróxeno, o que reduce a eficacia da fertilización (ata nun 70 %) e obriga a aplicar máis fertilizante do necesario para compensar as perdas, así como a fraccionar as achegas rea-lizando máis aplicacións, co consecuente incremento en tempo e necesidade de man de obra. Todo iso supón perdas de unidades fertilizantes e maior contaminación de augas subterráneas e superficiais.

José Manuel Fontanilla Puerto2, Alberto Outeiriño Pérez2 e José Nolasco Bethencourt1

1 Enxeñeiro agrónomo2 Haifa [email protected] www.Haifa-Group.com

PRINCIPAIS TIPOLOXÍAS DE FERTILIZANTES UTILIZADOS EN AGRICULTURA

AFRIGA109_tipologia_fertilizantes.indd 162 18/03/2014 15:25

AFRIGA ANO XX- Nº 109


Parque Empresarial Vilanova I36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra)Tf. 986 51 60 30 - [email protected]

sociedad agrícola galega sl

Como solución aos aspectos negativos da fertilización convencional xorden os fertilizantes de liberación lenta ou controlada, que lle van fornecer os nutrientes á planta dun-ha forma máis eficaz, controlada e prolongada no tempo. Isto permite reducir o número de aplicacións e de unida-des fertilizantes a achegar e dá lugar a unha fertilización nitroxenada máis eficaz. Coa utilización de fertilizantes de liberación lenta e de liberación controlada redúcense as perdas, permitindo manter no chan o nivel adecuado de nitróxeno ao longo do ciclo de desenvolvemento da planta, evitando o exceso ou o defecto que caracteriza as aplica-cións tradicionais. A isto hai que engadirlle a redución das necesidades de man de obra e uso de maquinaria, ao dimi-nuír o número de aplicacións e a cantidade de fertilizante.

METILEN-UREA E UREA FORMALDEHÍDOSon fertilizantes formados pola reacción da urea con for-maldehído, dando lugar a mesturas de urea e cadeas de po-límeros de diferentes lonxitudes; esta lonxitude depende das condicións da reacción, así como da proporción exis-tente entre a urea e o formaldehído. A liberación do ni-tróxeno é provocada pola ruptura destas cadeas pola acción dos microorganismos do chan, aumentando a velocidade de liberación canto menor sexa a lonxitude das cadeas. Dado que a solubilidade depende tamén da lonxitude da cadea, para medir a liberación lenta dun fertilizante utilí-zase o denominado índice de actividade (IA), que vén de-terminado pola seguinte ecuación:

Índice de actividade = (Fracción ii) / (Fracción i + Fracción iii)

A Fracción I está composta polo nitróxeno soluble en auga fría (20 °C) e, por tanto, dispoñible rapidamente para a planta. A Fracción II está formada polo nitróxeno soluble en auga quente (100 °C), que será liberado nas próximas semanas ou meses e que constitúe o nitróxeno de liberación lenta propiamente dito. A Fracción III estaría constituída polo nitróxeno non soluble en auga quente e que, por tanto, non estará dispoñible para a planta. O índice de actividade para este tipo de fertilizantes adoita atoparse entre 40 e 60. A liberación, ao depender directamente da actividade mi-crobiana, vaise ver influída por todos os factores que a afec-tan (temperatura, pH, humidade e materia orgánica).

OS FERTILIZANTES DE LIBERACIÓN LENTA OU CONTROLADA VANLLE FORNECER OS NUTRIENTES Á PLANTA DUNHA FORMA MÁIS EFICAZ, CONTROLADA E PROLONGADA NO TEMPO, PERMITINDO REDUCIR O NÚMERO DE APLICACIÓNS E DE UNIDADES FERTILIZANTES




Este tipo de fertilizantes consegue:• Unha dispoñibilidade óptima de nutrientes a través de

todo o ciclo, evitando deficiencias ou excesos de nutrientes.• Aforro en man de obra ao non ter que fraccionar as

aplicacións.• Redución das perdas de nutrientes por lavado ao ir libe-

rándoos pouco a pouco.• Mellora da eficiencia no uso de nutrientes polos cultivos.• Aplicación de doses máis precisas, evitando a acumula-

ción de sales e a contaminación das augas subterráneas.

A táboa 1 mostra as tecnoloxías descritas no presente artigo, indicando as súas características principais.

INHIBIDORES DA NITRIFICACIÓNSon compostos químicos que van atrasar a actividade das nitrosomonas, as bacterias responsables da transformación do amonio en nitrito, etapa previa á súa transformación en nitratos pola acción das bacterias nitrobacter e nitrosolobus, sendo os nitratos a forma na que se producen as princi-pais perdas do nitróxeno aplicado na fertilización pola súa facilidade de lavado. Durante este período, e desde a súa aplicación, o nitróxeno amónico que conteña o fertilizante achegado seguirá estando dispoñible para a planta. O tem-po que se mantén o nitróxeno en forma amoniacal depen-de do tipo de chan.

INHIBIDORES DA UREASAÉ unha molécula inhibidora da ureasa que permite que a transformación da urea en nitróxeno amoniacal (hidrólise) se produza en condicións óptimas, minimizando a volatili-zación e permitindo que a urea se transforme en nitróxeno amoniacal para que este poida ser absorbido na súa tota-lidade polo cultivo. Esta molécula funciona inhibindo a acción da ureasa, a enzima que facilita a hidrólise da mo-lécula de urea, reducindo a formación de amoníaco (gas) e permitindo a total difusión da urea no chan.

CUBERTAS A BASE DE POLÍMEROS BIODEGRADABLESNeste tipo de fertilizantes encapsulados, os nutrientes ató-panse recubertos por capas de polímero biodegradable que van permitir a súa liberación de forma controlada en función unicamente da temperatura do chan, de xeito que se produci-rá unha maior liberación cando esta aumenta, o que coincide co incremento das necesidades das plantas. Esta tecnoloxía é a única que permite controlar a liberación de calquera nutriente ao ser susceptibles todos eles de ser encapsulados. Ao atoparse os nutrientes encapsulados poden aplicarse de forma loca-lizada preto do sistema radicular por non existir problemas debidos ao exceso dalgún dos elementos nutrientes. Unha vez aplicado, o fertilizante de liberación controlada absorbe a humidade, o que disolve os nutrientes do interior pero sen liberalos, estando o ritmo de liberación regulado unicamente pola temperatura do chan, que inicia de forma lenta e precisa a liberación de nutrientes á zona radicular (figura 1).

1. Gránulos de fertilizantes con recubrimento polimérico

2. O vapor de auga penetra na cuberta

3. A humidade comeza a disolver os gránulos fertilizantes

4. Prodúcese a difusión de nutrientes cara ao chan

5. Despois de que a liberación finalice, a cuberta rómpese e degrádase

NOS FERTILIZANTES ENCAPSULADOS OS NUTRIENTES ATÓPANSE RECUBERTOS POR CAPAS DE POLÍMERO BIODEGRADABLE QUE VAN PERMITIR A SÚA LIBERACIÓN DE FORMA CONTROLADA EN FUNCIÓN UNICAMENTE DA TEMPERATURA DO CHAN

táboa 1. comparativa entre as diferentes tecnoloxías de fertilizantes de liberación lenta e controladaCaracterística Inhibidor da ureasa Inhibidores da nitrificación Metilen-urea, urea formaldehído Cuberta de polímero

Tecnoloxía Inhibidores Inhibidores Produto de reacción de urea Fertilizante recuberto de polímero

Mecanismo de liberación Inhibición da acción da ureasa Retardo da oxidación do amonio Degradación microbiana Difusión

Lonxevidade - - MU: 3 meses 2 – 12 meses segundo fórmula

Factores que afectan á liberación

Actividade microbiana, pH, humidade, temperatura e

materia orgánica


materia orgánica


materia orgánicaTemperatura

% de N de liberación controlada - -MU: 50 %UF: 20 %

100 %

Outros nutrientes - - - 100 %

Figura 1. Mecanismo de liberación controlada dun fertilizante encapsulado con polímeros biodegradables

A resistencia da cuberta vai manter a integridade das partículas ao longo do tempo e da manipulación.


D-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERD-CODERT O P

D-CODERT O P

Anuncio D-Coder A3_MAIZ_2014_2.indd 1 25/02/14 18:07pub_timac_agro.indd 165 10/03/2014 13:15

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

TIPOS DE EMENDACal vivo (90 % CaO)

Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO)O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles, por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de po, e teñen un alto índice de neutralización (> 90 %). A acción sobre o terreo é inmediata.

Cal apagado

Cal apagado + dolomitaO cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neutralización é alto (> 90 %). Tanto o cal vivo coma o cal apagado son fundamentais para un encalado de corrección.

Calizas

Calizas dolomíticas e magnésicasSon materiais que resultan de moer finamente as cali-zas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de mag-nesio.

Caliza (entre 50 e 56 % CaO)

Caliza dolomítica e magnésica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO)Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125 mm son produtos de actuación lenta e corren o risco de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %. Utilízanse máis ben para encalados de mantemento unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo.

GALICAL CONTA CON NOVOS SISTEMAS DE APLICACIÓN PARA MATERIAIS FINOS QUE NON LEVANTAN PO

GALICALCALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

Redución da acidez dos solosAumento da produtividade das colleitas

SISTEMAS DE PESAXE PARA UNHA APLICACIÓN MÁIS PRECISA

Presentadas en:

• Sacos de 35 quilos• Big bag de 1.100 quilos• Camión cisterna ou camión volquete

Estendidas na propia finca

Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: > 90 %

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO)Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 100 %

EMENDA DE CAL VIVO (90 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: > 90 %

EMENDA DE CAL APAGADO (75 % CaO)Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: > 75 %

EMENDA DE CAL APAGADO + DOLOMITA (50 % CaO / 23 % MgO)Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta.Valor neutralizante: > 80 %

EMENDA DE CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 %

EMENDA DE CALIZA DOLOMÍTICA-GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)Achega magnesio. Valor neutralizante: > 58 %

NOVA MESTURA

DE SERRÍN,

CARBONATO CÁLCICO

E CASCARILLA PARA

CAMAS DE GANDO!!

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono 982 22.14.84Fax 982 22.14.08

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO

pub_galical.indd 166 10/03/2014 11:27

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

TIPOS DE EMENDACal vivo (90 % CaO)

Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO)O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles, por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de po, e teñen un alto índice de neutralización (> 90 %). A acción sobre o terreo é inmediata.

Cal apagado

Cal apagado + dolomitaO cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neutralización é alto (> 90 %). Tanto o cal vivo coma o cal apagado son fundamentais para un encalado de corrección.

Calizas

Calizas dolomíticas e magnésicasSon materiais que resultan de moer finamente as cali-zas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de mag-nesio.

Caliza (entre 50 e 56 % CaO)

Caliza dolomítica e magnésica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO)Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125 mm son produtos de actuación lenta e corren o risco de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %. Utilízanse máis ben para encalados de mantemento unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo.

GALICAL CONTA CON NOVOS SISTEMAS DE APLICACIÓN PARA MATERIAIS FINOS QUE NON LEVANTAN PO

GALICALCALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

Redución da acidez dos solosAumento da produtividade das colleitas

SISTEMAS DE PESAXE PARA UNHA APLICACIÓN MÁIS PRECISA

Presentadas en:

• Sacos de 35 quilos• Big bag de 1.100 quilos• Camión cisterna ou camión volquete

Estendidas na propia finca

Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: > 90 %

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO)Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 100 %

EMENDA DE CAL VIVO (90 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: > 90 %

EMENDA DE CAL APAGADO (75 % CaO)Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: > 75 %

EMENDA DE CAL APAGADO + DOLOMITA (50 % CaO / 23 % MgO)Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta.Valor neutralizante: > 80 %

EMENDA DE CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 %

EMENDA DE CALIZA DOLOMÍTICA-GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)Achega magnesio. Valor neutralizante: > 58 %

NOVA MESTURA

DE SERRÍN,

CARBONATO CÁLCICO

E CASCARILLA PARA

CAMAS DE GANDO!!

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono 982 22.14.84Fax 982 22.14.08

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO

pub_galical.indd 167 10/03/2014 11:27



ENCALADOPracticamente toda Galicia e gran parte da cornixa cantá-brica caracterízase por ser unha zona ácida e, polo tanto, a corrección do pH é necesaria en todos os cultivos, máis aínda nun tan esixente coma o millo. A acidez do solo dé-bese a varios factores, dos cales os máis importantes son:• o lavado de calcio, que se produce nas rexións con moita

pluviometría• a incorporación de fertilizantes ácidos• a natureza da roca nai orixinaria

O millo é un dos cereais máis importantes no mundo, tamén fundamental na alimentación da maioría das nosas ganderías; por iso, se dedicamos especial atención á fertilización e ao encalado, aseguraremos unhas boas colleitas.

Gustavo García Riveiro Responsable do millo ensilado, Limagrain Ibérica SA

Mapa do pH dos solos españois

Exemplo de millo san

Fonte: INIA (2009)

FERTILIZACIÓN E ENCALADO NO MILLO

afriga109_fertilizacion_encalado_millo_02.indd 168 14/03/2014 04:39



PROBLEMAS DOS SOLOS ÁCIDOS: COMO SE MANIFESTAN• Un solo ácido normalmente presenta problemas de dre-

naxe e unha lenta absorción da auga de choiva.• A descomposición da materia orgánica é lenta; cando

achegamos estercos, fertilizantes verdes ou restos de cul-tivos estes descompóñense lentamente debido á escasa actividade microbiana.

• A falta de cal no millo provoca un menor desenvolve-mento radicular, a parte inferior das raíces están desco-loridas ou podres e as raíces laterais nacen a partir do terceiro e cuarto nó.

• Tonalidades violetas nas follas; isto débese ao bloqueo do fósforo presente no solo.

• As follas máis tenras dóbranse en forma de ganchos e as follas terminais desécanse a partir da punta e dos bordos.

• A falta de leguminosas na vexetación espontánea tamén é un síntoma de pH baixo.

Un solo con forte acidez é pobre en bases (calcio, mag-nesio, potasio…), a actividade dos microorganismos é es-casa e o fósforo dispoñible redúcese ao precipitarse co ferro e co aluminio.

Clasificación dos solos segundo o valor de pHpH Avaliación Efectos

Menor de 4,5 Extremadamente ácido Condicións moi desfavorables

4,5 - 5 Moi fortemente ácido Posibles efectos de toxicidade

5,1 - 5,5 Fortemente ácido Deficiente asimilación dalgúns elementos

5,6 - 6 Medianamente ácido Adecuado para a maioría dos cultivos

6,1 - 6,5 Lixeiramente ácido O máis adecuado para a asimilación de nutrientes

6,6 - 7,3 Neutro Efectos tóxicos mínimos

7,4 - 7,8 Medianamente básico Existencia de carbonato cálcico

7,9 - 8,4 Básico Deficiente asimilación dalgúns nutrientes

8,5 - 9 Lixeiramente alcalino Problemas de clorose

9,1 - 10 Alcalino Presenza de carbonato sódico

> 10 Fortemente alcalino Pouca asimilación dalgúns nutrientes

PRACTICAMENTE TODA GALICIA E GRAN PARTE DA CORNIXA CANTÁBRICA CARACTERÍZASE POR SER UNHA ZONA ÁCIDA E, POLO TANTO, A CORRECCIÓN DO PH É NECESARIA EN TODOS OS CULTIVOS, MÁIS AÍNDA NUN TAN ESIXENTE COMA O MILLO




A FALTA DE CAL NO MILLO PROVOCA UN MENOR DESENVOLVEMENTO RADICULAR, A PARTE INFERIOR DAS RAÍCES ESTÁN DESCOLORIDAS OU PODRES E AS RAÍCES LATERAIS NACEN A PARTIR DO TERCEIRO E CUARTO NÓ

CORRECCIÓN DO PHPara proceder á corrección do pH do solo o ideal é ter unha análise de terra das parcelas que se van sementar onde nos indique a acidez e/ou a porcentaxe de aluminio no com-plexo de cambio e o contido en calcio (Ca2+).

Segundo sexan estes resultados, imos tomar as decisións correspondentes:

pH e contido de calcio (Ca2+)

pH Calcio activoEstado cálcico

Necesidades de encalar

pH ≥ 6,5 Calquera SatisfactorioNon necesita encalar.

Control cada 2 ou 3 anos

5,5 < pH < 6,5≥2 % ou 10 meq/100 g Satisfactorio Encalado de conservación

<2 % ou 10 meq/100 gNon

satisfactorioEncalado de corrección

pH ≤ 5,5 CalqueraNon

satisfactorioEncalado de corrección

Cando temos un solo fortemente ácido (pH<5,5) é nece-sario encalar, xa que o custo do encalado é sempre rendible, posto que melloramos as condicións do terreo e favorece-mos a absorción dos nutrientes que achegamos ao culti-vo. Cun pH de 4,5, máis da metade dos macronutrientes (nitróxeno, fósforo e potasio) non está dispoñible para as plantas, polo que estamos perdendo máis da metade do diñeiro achegado tanto en fertilizantes minerais coma en xurros e estercos.

O pH que se atopa na maioría dos nutrientes de maneira máis dispoñible para o millo está próximo ao 6,5.

ENCALADOS DE CORRECCIÓN E MANTEMENTOSe é necesario encalar, sempre é bo contar coa opinión dun técnico que nos aconselle. Debemos tentar subir o pH, como moito, unha unidade por cada vez que aplicamos cal e repetir a aplicación a intervalos dun ou dous anos ata chegar a un pH de 6-6,5 (ou unha saturación de aluminio inferior ao 10 %).

As razóns para non subir de golpe o pH son as seguintes:• Pódense producir bloqueos ou precipitacións de micro-

nutrientes.• Modifícase demasiado rápido a vida microbiana do solo

e mesmo chega a paralizala.• Acelérase excesivamente a transformación de materia

orgánica do solo.• Prodúcese maior lavado das calcarias.• Faise excesivo adianto de capital.

As doses necesarias para elevar unha unidade de pH, se-gundo o tipo de solo e para unha fondura de 15 cm, son:

Encalado de corrección

Calcaria necesaria (kg CaCO3) para elevar o pH de:

4,5 a 5,5 5,5 a 6,5

Solos areosos 1.500 2.250

Solos francos 2.000 3.000

Solos limosos 2.750 3.750

Solos arxilosos 3.500 4.250

Cal vivo necesario (Kg CaO) para elevar o pH de:

4,5 a 5,5 5,5 a 6,5

Solos areosos 850 1.250

Solos francos 1.100 1.700

Solos limosos 1.600 2.100

Solos arxilosos 2.000 2.400

PRODUTOS USADOS COMO EMENDA CALCARIAOs produtos máis usados para a corrección do pH pódense cualificar segundo o poder neutralizante e a velocidade de actuación: • Os cales vivos (CaO) e apagados (Ca(OH)2) considéranse

produtos de actuación rápida pois practicamente nun mes reaccionan co solo e realizan a súa acción neutralizante.

• A calcaria (CaCO3) finamente triturada é un produto de acción lenta, xa que durante o primeiro mes soamente re-acciona un 50 % do produto achegado e necesítanse seis meses ou máis para que efectúe unha acción neutralizante.

• A dolomita é aínda máis lenta ca a calcaria. Resulta un 50 % máis lenta.

• As espumas de azucarería e o xeso (CaSO42H2O) son de velocidade intermedia.

Poder neutralizante de diferentes emendas

a) Índice 100 para a calcaria b) Índice 100 para o cal vivo

Cal vivo CaO 180 Cal vivo CaO 100

Cal apagado Ca(OH)2 136 Cal apagado Ca(OH)2 76

Dolomita CaCO3MgCO3 109 Dolomita CaCO3MgCO3 61

Calcaria CaCO3 100 Calcaria CaCO3 56

Silicato cálcico 86 Silicato cálcico 48

Xeso CaSO4 2 H2O 58 Xeso CaSO4 2 H2O 33

0

10

20

30

40

50

60

70

80

ph 6,5 ph 6 ph 5,5 ph 5 ph 4,5

Expr

esad

o en

% d

e fer

tiliza

nte a

plic

ado

Perdas de nutrientes debido á acidez do solo

Nitróxeno Fósforo Potasio

Perdas de nutrientes debido á acidez do solo


CALFENSA, A CALIZA DA TÚA TERRAC A L I Z A A G R Í C O L A - C A L I Z A M A G N E S I A N A

FÁBRICA:OURAL-LUGOTeléfono: 982 54 66 23

OFICINAS: 27161 SANTA COMBA-LUGO Teléfono: 982 30 59 02

MODALIDADES DE SERVIZO: • APLICADO SOBRE O TERREO• ENVASADO. Saco de

25 kg - Big Bag de 1.000 kg• A GRANEL

O millo e as praderías precisan de pH próximos á neutralidade. Tanto a caliza agrícola coma a magnesiana que ofrece Calfensa axudan a corrixir a acidez dos nosos solos, evitando a toxicidade do aluminio e favorecendo a asimilación do fósforo. Así mesmo, melloran a súa estrutura, aumentando a aireación e a drenaxe.

A caliza de Calfensa provén de calcita que, unha vez moída, é de efecto máis rápido que a proveniente de dolomita.

Grazas á finura de moenda coa que traballa Calfensa, os seus produtos son altamente solubles. Rápida acción dificilmente superable por outras calizas menos moídas ou granuladas.

A diferenza do cal vivo, a caliza de Calfensa non é agresiva, non produce queimaduras, o que facilita a súa manipulación, sendo, do mesmo xeito, respectuosa cos microorganismos beneficiosos do solo.

Dado que se trata dun produto extraído directamente da terra, non produce efectos negativos para o medio, sendo recoñecido polo Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica.

AENOR certifica os sistemas de Xestión de Calidade, Medio Ambiente e Seguridade e Saúde no Traballo de Calfensa.

Novos granulados de CalfensaNota: os certificados de Intereco non son aplicables aos produtos granulados

INSUMO CERTIFICADO

Nº de certificado

CFN -02

INSUMOCERTIFICADO

Nº de certificado

CFN -01

Intereco, entidade certificadora que engloba os distintos Consellos Reguladores de Agricultura Ecolóxica de España certifica as Calizas de Calfensa.

pub_calfensa_galego.indd 171 12/03/2014 17:44



DEBEMOS TENTAR SUBIR O PH, COMO MOITO, UNHA UNIDADE POR CADA VEZ QUE APLICAMOS CAL E REPETIR A APLICACIÓN A INTERVALOS DUN OU DOUS ANOS ATA CHEGAR A UN PH DE 6-6,5

ÉPOCA DE APLICACIÓN E PRODUTOS QUE SE DEBEN USARNormalmente adoitamos encalar en dúas datas diferentes: ou ben na primavera xusto antes de implantar o millo, ou no outono, antes de sementar os prados.

En función da época na que realicemos a aplicación do produto corrector e o tipo de terreo, deberiamos usar un ou outro produto, tendo en conta que se encala o solo e non o cultivo.

Algunhas recomendacións son:• En chans areosos débense utilizar calcarias (CaCO3) e

dolomitas (CaCO3 MgCO3).• Para solos arxilosos cómpre utilizar cal vivo ou apagado.• Cal vivo: aplicar un mes antes da sementeira (aplicacións

de primavera) ou naqueles terreos nos que necesitemos subir o pH con rapidez.

• Calcarias: aplicacións con tres meses de antelación á se-menteira, para que o produto teña tempo a actuar, e en encalados de mantemento.

• Dolomitas: aplicar de tres a seis meses antes da semen-teira (encalados de outono) e en aplicacións de mante-mento.

• Espumas de azucarería e xesos: aplicar entre un e dous meses antes da sementeira.

FERTILIZADOO millo é un cereal que ten unhas esixencias nutritivas si-milares ás doutros cereais como o trigo ou a cebada, pero, debido ás súas producións, normalmente moito máis altas, as necesidades demandadas, en termos absolutos, son moi-to máis elevadas.

A maior demanda destes nutrientes coincide co maior cre-cemento vexetativo (a partir de V8); xa que logo, debemos garantir a súa dispoñibilidade neste período se non quere-mos ver reducida a nosa produción de forma considerable.

NECESIDADES DO CULTIVOA absorción de macroelementos vai adiantada respecto da xeración de materia seca. Isto ocorre especialmente no po-tasio, cuxa absorción practicamente remata pouco despois da floración.

Dependendo das fontes consultadas, as necesidades do millo sitúanse entre un máximo de 14-15 kg de nitróxeno (N), 6-7 kg de fósforo (P2O5) e 12-14 kg de potasio (K2O) por cada 1.000 kg de MS de silo cultivado. Polo tanto, para unha produción de 15.000 kg de MS (50.000 kg en verde, aproximadamente), as extraccións do cultivo son 217 kg de nitróxeno, 98 de kg de fósforo (P2O5) e 195 kg de potasio (K2O).

Nutrientes kg/t MS producida kg/ha (15 t)

Nitróxeno (N) 14,5 217

Fósforo (P2O5) 6,5 98

Potasio (K2O) 13 195

En función da produción estimada, debemos realizar o fertilizado correspondente. Do mesmo xeito que no caso de encalado, o idóneo é ter unha análise de solo e ver se a maiores das extraccións do cultivo o solo necesita unha corrección de nutrientes ou, pola contra, temos algúns de-les en cantidade suficiente e entón non é necesario realizar achegas.

Igualmente, hai que considerar todas as entradas de nu-trientes (xurros, estercos, fertilizados verdes, restos de cul-tivo…) para facer un balance e así poder compensalo.

NitróxenoAo comezo, a absorción do nitróxeno resulta lenta pero vaise acelerando coa aparición da sexta folla, onde a planta absorbe o 75 % das súas necesidades de N durante o mes seguinte. En torno ao 47 % de todo o nitróxeno extráese entre os 15 días anteriores e os 15 posteriores á floración, que é cando forma a espiga. A falta de N neste período pode comprometer gravemente a formación desta e oca-sionar deformacións e redución de tamaño. A insuficien-cia de N obsérvase no desecamento das follas, en forma de V, dende a punta ata a base, deixando de cor verde pálida os bordos. A planta presenta cor verde pálida antes da floración.

As follas sas resplandecen cunha magnífica cor verde escura cando están adecuadamente nutridas.

A carencia de fósforo colorea as follas cun ton avermellado púrpura, particularmente nas plantas novas.

A deficiencia de potasio aparece coma unha queimadura ou resecamento ao longo das puntas e dos extremos das follas máis baixas.

O ton amarelento que comeza na punta e se estende ao longo da parte media da folla é signo de falta de nitróxeno.

A deficiencia de magnesio ocasiona bandas esbrancuxadas ao longo dos nervios e, a miúdo, unha cor purpúrea no envés das follas máis baixas.

A seca provoca no millo unha cor verde-agrisada e as follas enrólanse, case co grosor dun lapis.


pub_expertia.indd 173 10/03/2014 10:37



O nitróxeno é un elemento moi móbil no solo, polo que o ideal é facer a achega fraccionada, 1/3 en fondo e a res-tante cando o millo ten 40-50 cm de altura (8 follas). Se non se pode realizar un fertilizado de cobertoira e se decide aplicar todo no momento da colleita, o nitróxeno debería ir protexido, para así reducir as perdas.

FósforoEste elemento é esencial para un bo establecemento do cultivo, pois favorece o desenvolvemento do sistema ra-dicular e mellora desta forma a absorción, tanto de auga coma de elementos minerais presentes na solución do solo.

A súa necesidade é tamén alta no momento de forma-ción do gran e, a partir da fecundación, actívase a absor-ción radicular, á vez que hai unha redistribución do fósforo contido na planta cara aos grans. A súa carencia pasaxeira, inducida polo frío, unha forte acidez ou a nacenza defec-tuosa, proporciónalles ás plantas novas un ton entre ver-mello e violeta.

PotasioO potasio é absorbido con intensidade durante a etapa xu-venil da planta de millo –o 70 % extráese durante o mes anterior á floración masculina– e atópase principalmente na súa parte verde. Este elemento intervén na sanidade vexetal e consegue plantas máis resistentes, tanto ás en-fermidades coma á falta de auga. Ademais, é o responsable de que todos os grans fecundados cheguen á colleita en bo estado sanitario e de desenvolvemento. A súa carencia maniféstase no desecamento dos bordos das follas.

MAZAROCA NORMAL dun millo ben fertilizado, de alta produción.

GRANDES MAZAROCAS. As mazarocas de tamaño excesivo indican que a poboación da planta era demasiado pequena para a obtención de altas producións.

AS MAZAROCAS PEQUENAS xeralmente son índice de baixa fertilidade.

FÓSFORO. A carencia de fósforo prexudica a polinización. As mazarocas son pequenas, a miúdo retorcidas e con grans pouco desenvolvidos.

POTASIO. A carencia de potasio obsérvase nas mazarocas polas puntas escasamente reenchidas e grans desprendidos, de escasa consistencia.

O NITRÓXENO é esencial durante a etapa de crecemento. Se a planta carece deste elemento nun período crítico, as mazarocas son pequenas e o contido de proteínas baixo. Os grans das puntas non se reenchen.

Detalle de follas de ton violeta

Plantas novas de millo con carencias de fósforo


ENTEC®, la mayor innovación en el abonado del maíz en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro.Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en el maíz.

® Marca registrada de EuroChem Agro

ENTEC® Maíz

El abonado rentable y eficiente del maíz

EuroChem Agro Iberia, S.L.

Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.com

pub_eurochen.indd 175 12/03/2014 00:54



MicronutrientesOs únicos micronutrientes que adoitan presentar deficien-cias son o magnesio, o xofre e o zinc, este último con máis frecuencia. Para unha produción de 15 toneladas de mate-ria seca, as extraccións de micronutrientes que fai o millo son as seguintes:

Micronutrientes Extracción g/haFerro (Fe) 5.032

Manganeso (Mn) 390

Zinc (Zn) 355

Cobre (Cu) 160

Boro (B) 101

Molibdeno (Mo) 8,90

Debido á gran cantidade de xurros que se botan nalgun-has parcelas e á riqueza destes, temos gran parte das nece-sidades cubertas. As demandas de potasio adoitan estar cu-bertas parcialmente ou mesmo na súa totalidade; os xurros de vacún son algo máis pobres en fósforo, polo que este nu-triente non adoita estar totalmente cuberto e, por último, o problema que presenta o nitróxeno é a gran cantidade que perde, tanto por volatilización como por lixiviación, polo que cómpre realizar unha achega extra.

BIBLIOGRAFÍA“Manual práctico sobre utilización del suelo y fertili-

zantes”, José Luis Fuentes Yagüe“Fitotecnia-Ingeniería de la producción vegetal”, P.

Urbano Terrón“Modern Corn Production”. 3rd Edition. A&L Pu-

blications, Inc., Champaign, IL“El suelo, los abonos y la fertilización de los cultivos”,

Andrés Guerrero “Guía práctica de la fertilización racional de los culti-

vos en España”, Ministerio de Medio Ambiente y Me-dio Rural y Marino

“Abonos-Guía práctica de la fertilización”, Andrés Gros“Nitrogen soil testing for corn in Virginia”, Virginia

Coop. Extension, Publication 418-016

OS ÚNICOS MICRONUTRIENTES QUE ADOITAN PRESENTAR DEFICIENCIAS SON O MAGNESIO, O XOFRE E O ZINC, ESTE ÚLTIMO CON MÁIS FRECUENCIA

En función da produción estimada, debemos realizar o fertilizado correspondente

Mazarocas dun millo ben fertilizado


TODA LA ENERGÍA DE LOS NUTRIENTES PROTEGIDOS

NERGETIC Y CORBIGRANPermiten alcanzar elevadas

producciones en el cultivo del maíz y aumentar el

rendimiento del agricultor.

Torre Espacio, Paseo de la Castellana, 259 - D 28046 Madrid • Teléfono: 91 571 88 35 - Fax: 91 571 82 96

Delegado para Galicia: 647 355 675 I Delegado para Asturias: 678 453 498

anuncio nergetic-corbigran.indd 1 26/02/13 13:45pub_intergal.indd 177 10/03/2014 13:12

Genética CAUSSADE 2014

COMPRACAUSSADE

HÁZLE CASONUNCA

FALLA

semences

Un año más Caussade presenta en el mercado un abanico de variedades, cada una con una genética muy definida, para satisfacer sus deseos de cose-

cha según sea su explotación. Variedades a la carta.

Este año, en nuestro afán de dar solucio-nes a la problemática que está surgiendo últimamente en Galicia y Cornisa Cantábri-ca como es la escasa pluviometría, que se produce durante el desarrollo del cultivo, como continuas roturaciones o adquisio-nes de terreno con calidades edafológicas negativas para el cultivo del maíz, debido al aumento de ganado de las explotaciones y nuevos métodos de alimentación basados en el ensilado de maíz, Caussade, presenta en el mercado las Variedades WR (water resistant, ideales para condiciones secantes, todo un seguro de producción).

Importante recordar la labor de desa-rrollo desde hace 10 años que realiza Caussade con una red de campos de ensa-yos (27 campos - 102 ha, año 2013) por toda Galicia principalmente y Cornisa Cantábrica donde se estudia y evalúa los híbridos tan-to actuales, como los que se presentarán

en un futuro en el mercado, en estos cam-pos se tienen en cuenta parámetros como capacidad de producción, rusticidad, re-sistencia al encamado etc… Pero sobre todo sanidad vegetal, debido a la apari-ción constantemente de enfermedades en el maíz y que solo la tolerancia ligada a la genética de cada variedad, nos per-mite luchar contra ellas Variedades HSV (Máxima sanidad vegetal). Resaltar que desde Caussade, damos por hecho, presentar en el mercado variedades con máxima capacidad de producción (tn Ms/ha) como calidad de ensilado (almidón y sobre todo digestibilidad).

Esta afirmación, se demuestra en nuestra tarjeta de presentación que son los re-sultados de los ensayos oficiales de cada Comunidad Autónoma, como el continuo incremento de ventas, año tras año, debido al alto grado de satisfacción alcanzado por parte del ganadero, que siembra Caussade sín olvidar la gran labor de nuestros distri-buidores oficiales.

Pero Caussade le pregunta, en el mercado solo se habla de producción y digestibilidad de las variedades. ¿Una variedad productiva

que proporcione una gran calidad de en-silado, pero es sensible a enfermedades o condiciones secantes, nos lo dará CUANDO SE ENSILE??? Piense, respuesta NO. Todo esto refuerza nuestro método de trabajo de equilibrio genético varietal a la hora de obtener y ofrecer híbridos de maíz al ganadero. Con estas pinceladas de nuestro trabajo le aconsejamos e invitamos que siem-bre nuestras variedades, para comprobar lo que aquí le informamos sobre nuestros híbridos.

RECUERDE a la hora de elegir un maíz, NO ES LO MÁS IMPORTANTE ELEGIR UNA VARIEDAD SINO PORQUÉ SE ELIGE.

GIANERI cs. Ciclo 700 • CORETTA cs. Ciclo 500 • PROMI cs. Ciclo 450 NOVEDAD • MAGGI cs. Ciclo 400 • MAMILLA cs. Ciclo 300 L PINKI cs. Ciclo 300 L NOVEDAD • LOUBAZI cs. Ciclo 300 • MARTELLI cs. Ciclo 300 C • CASTELLI cs. Ciclo 200 L

LUIGI cs. Ciclo 200 M • BELUGI cs. Ciclo 200. NOVEDAD

VARIEDADES

Polígono Industrial Onzonilla • C/ Valle del Silencio. Parcela 27 • 24009 LeónTelf.: 987 24 76 08 • (Óscar Martínez) 671 013 625 • (Óscar Ruiz) 639 832 547 • Fax.: 987 24 76 10www.caussade-semences.com • E-mail.: [email protected]

CAUSSADE informaTRATAMIENTO SEMILLA:PRODUCTO COMERCIAL-SONIDO • MATERIA ACTIVA - Tiacloprid 40 % PLAGA-GUSANO DE ALAMBRE (AGRIOTES SPP) VARIEDADES TRATADAS-PINKI cs, LOUBAZI cs, MARTELLI cs, CRAZI cs, LUIGI cs y BELUGI cs

SORGO FORRAJERO

Caussade Semences presento el año pasado, en Galicia y Cornisa Cantábrica, campos de demostración de sorgos fo-rrajeros con sus diferentes variedades, el motivo y fin de los mismos, fue a dar a conocer este cultivo a los ganaderos, ante la continua demanda de un cultivo alternativo al maíz en aquellas parcelas u zonas de cultivo donde no consiguen producciones rentables de ensilado (me-nos de 25 tn Mf/ha) por diferentes moti-vos, especialmente por parcelas pobres de fertilidad, con textura arenosas, con capacidades de campos reducidas, años de escasa pluviometría etc.…El sorgo forrajero en el caso de España mayoritariamente se cultiva en Cataluña (Gerona, Barcelona y puntualmente en Ta-rragona) y Andalucía (Cádiz y Huelva) se destina bien a ensilado, pasto o heno según la variedad que se cultive, su utilización es muy común entre los ganaderos y agricul-tores, según la disponibilidad hídrica que dispongan, tipos de parcela etc... Ya que el

semences

Soluciones Caussade

Siembra. Época- Mayo-Junio (Tª Mínima del suelo 12 ºC)Dosis de Siembra:(Según Variedad) - 12 kg/ha Súperdolce 15-18-20

25-30 kg/ha BMR 201 y Jumbo Star (220.000 gr/ha)

Tipo de sembradora Distancia líneas Profundidad

Sembradora Cereales 35 cm 2 cm

Sembradora Neumática 60-80 cm 2 cm

sorgo es menos exigente en necesidades nutricionales y sobre todo en agua, que el maíz.Caussade Semences está a su disposición de proporcionarle todo tipo de información sobre el cultivo de forma más profunda tanto en nuestra red de distribución como a través de nuestros técnicos a pie de campo no obstante a continuación se proporciona unos datos, que le serán de gran utilidad sobre el sorgo forrajero.

Fertilización (Unidades fertilizantes Ha)

Rendimiento N P K

10-14 Tn Ms/ha 70 60 45

14-18 Tn Ms/ha 90 65 60

18-22 Tn Ms/ha 110 70 75

Herbicidas Se recomienda su aplicación en post-emer-gencia (estado de 2-3 hojas del cultivo), uti-lizando herbicidas con materia activa para dicotiledóneas (Hoja ancha) igual que el maíz y contra gramíneas (Hoja estrecha) materias activas muy específicas (Sulcotriona 30% - 0,5 litros/Ha) al ser el sorgo un cultivo de hoja estrecha, consúltenos y le aconsejaremos las dosis y mezclas de cada producto.

Recolección y AprovechamientoTenemos que distinguir entre variedades monocorte y multicorte, las primeras su destino es el ensilado estrictamente, mien-tras que las de multicorte pueden utilizarse para pastoreo, heno y ensilado por su ca-pacidad de rebrote, es importante que los aprovechamientos para heno y pastoreo, se realizen a una altura de planta mínima de 60-65 cm, ya que antes, existe una concen-tración muy elevada de acido cianhídrico, que es tóxico para el ganado. En cuanto al ensilado el sorgo tiene la ventaja con

respecto al maíz, de ensilar un 10-15 % más rá-pido en tiempo/ha por tipo de planta además se aconseja no utilizar aplastador de grano, este debe de estar en estado pastoso (0,80 UFL - 20% almidón) y picar toda la planta de ma-nera que más del 50% del picado tenga una longitud de partícula de 10 mm (74 DMO). •••

VARIEDADES• JUMBO - STAR (Sorgo forrajero por

excelencia - 2 cortes)• BMR 201 (Nueva referencia en calidad de

forraje, máxima digestibilidad - 3 cortes)• SUPER DOLCE 15-18-20 (Sorgo a la carta

según fechas de siembra - 1 corte)

CONSULTENOS Tlf.: 671 013 625 D. Óscar Martínez BaladoDelegado Galicia - Cornisa Cantábrica.Tlf.: 639 832 547 D. Óscar Ruiz FuentevillaJefe Dpto. Técnico - Desarrollo

pub_caussade.indd 178 18/03/2014 09:17

Genética CAUSSADE 2014

COMPRACAUSSADE

HÁZLE CASONUNCA

FALLA

semences

Un año más Caussade presenta en el mercado un abanico de variedades, cada una con una genética muy definida, para satisfacer sus deseos de cose-

cha según sea su explotación. Variedades a la carta.

Este año, en nuestro afán de dar solucio-nes a la problemática que está surgiendo últimamente en Galicia y Cornisa Cantábri-ca como es la escasa pluviometría, que se produce durante el desarrollo del cultivo, como continuas roturaciones o adquisio-nes de terreno con calidades edafológicas negativas para el cultivo del maíz, debido al aumento de ganado de las explotaciones y nuevos métodos de alimentación basados en el ensilado de maíz, Caussade, presenta en el mercado las Variedades WR (water resistant, ideales para condiciones secantes, todo un seguro de producción).

Importante recordar la labor de desa-rrollo desde hace 10 años que realiza Caussade con una red de campos de ensa-yos (27 campos - 102 ha, año 2013) por toda Galicia principalmente y Cornisa Cantábrica donde se estudia y evalúa los híbridos tan-to actuales, como los que se presentarán

en un futuro en el mercado, en estos cam-pos se tienen en cuenta parámetros como capacidad de producción, rusticidad, re-sistencia al encamado etc… Pero sobre todo sanidad vegetal, debido a la apari-ción constantemente de enfermedades en el maíz y que solo la tolerancia ligada a la genética de cada variedad, nos per-mite luchar contra ellas Variedades HSV (Máxima sanidad vegetal). Resaltar que desde Caussade, damos por hecho, presentar en el mercado variedades con máxima capacidad de producción (tn Ms/ha) como calidad de ensilado (almidón y sobre todo digestibilidad).

Esta afirmación, se demuestra en nuestra tarjeta de presentación que son los re-sultados de los ensayos oficiales de cada Comunidad Autónoma, como el continuo incremento de ventas, año tras año, debido al alto grado de satisfacción alcanzado por parte del ganadero, que siembra Caussade sín olvidar la gran labor de nuestros distri-buidores oficiales.

Pero Caussade le pregunta, en el mercado solo se habla de producción y digestibilidad de las variedades. ¿Una variedad productiva

que proporcione una gran calidad de en-silado, pero es sensible a enfermedades o condiciones secantes, nos lo dará CUANDO SE ENSILE??? Piense, respuesta NO. Todo esto refuerza nuestro método de trabajo de equilibrio genético varietal a la hora de obtener y ofrecer híbridos de maíz al ganadero. Con estas pinceladas de nuestro trabajo le aconsejamos e invitamos que siem-bre nuestras variedades, para comprobar lo que aquí le informamos sobre nuestros híbridos.

RECUERDE a la hora de elegir un maíz, NO ES LO MÁS IMPORTANTE ELEGIR UNA VARIEDAD SINO PORQUÉ SE ELIGE.

GIANERI cs. Ciclo 700 • CORETTA cs. Ciclo 500 • PROMI cs. Ciclo 450 NOVEDAD • MAGGI cs. Ciclo 400 • MAMILLA cs. Ciclo 300 L PINKI cs. Ciclo 300 L NOVEDAD • LOUBAZI cs. Ciclo 300 • MARTELLI cs. Ciclo 300 C • CASTELLI cs. Ciclo 200 L

LUIGI cs. Ciclo 200 M • BELUGI cs. Ciclo 200. NOVEDAD

VARIEDADES

Polígono Industrial Onzonilla • C/ Valle del Silencio. Parcela 27 • 24009 LeónTelf.: 987 24 76 08 • (Óscar Martínez) 671 013 625 • (Óscar Ruiz) 639 832 547 • Fax.: 987 24 76 10www.caussade-semences.com • E-mail.: [email protected]

CAUSSADE informaTRATAMIENTO SEMILLA:PRODUCTO COMERCIAL-SONIDO • MATERIA ACTIVA - Tiacloprid 40 % PLAGA-GUSANO DE ALAMBRE (AGRIOTES SPP) VARIEDADES TRATADAS-PINKI cs, LOUBAZI cs, MARTELLI cs, CRAZI cs, LUIGI cs y BELUGI cs

SORGO FORRAJERO

Caussade Semences presento el año pasado, en Galicia y Cornisa Cantábrica, campos de demostración de sorgos fo-rrajeros con sus diferentes variedades, el motivo y fin de los mismos, fue a dar a conocer este cultivo a los ganaderos, ante la continua demanda de un cultivo alternativo al maíz en aquellas parcelas u zonas de cultivo donde no consiguen producciones rentables de ensilado (me-nos de 25 tn Mf/ha) por diferentes moti-vos, especialmente por parcelas pobres de fertilidad, con textura arenosas, con capacidades de campos reducidas, años de escasa pluviometría etc.…El sorgo forrajero en el caso de España mayoritariamente se cultiva en Cataluña (Gerona, Barcelona y puntualmente en Ta-rragona) y Andalucía (Cádiz y Huelva) se destina bien a ensilado, pasto o heno según la variedad que se cultive, su utilización es muy común entre los ganaderos y agricul-tores, según la disponibilidad hídrica que dispongan, tipos de parcela etc... Ya que el

semences

Soluciones Caussade

Siembra. Época- Mayo-Junio (Tª Mínima del suelo 12 ºC)Dosis de Siembra:(Según Variedad) - 12 kg/ha Súperdolce 15-18-20

25-30 kg/ha BMR 201 y Jumbo Star (220.000 gr/ha)

Tipo de sembradora Distancia líneas Profundidad

Sembradora Cereales 35 cm 2 cm

Sembradora Neumática 60-80 cm 2 cm

sorgo es menos exigente en necesidades nutricionales y sobre todo en agua, que el maíz.Caussade Semences está a su disposición de proporcionarle todo tipo de información sobre el cultivo de forma más profunda tanto en nuestra red de distribución como a través de nuestros técnicos a pie de campo no obstante a continuación se proporciona unos datos, que le serán de gran utilidad sobre el sorgo forrajero.

Fertilización (Unidades fertilizantes Ha)

Rendimiento N P K

10-14 Tn Ms/ha 70 60 45

14-18 Tn Ms/ha 90 65 60

18-22 Tn Ms/ha 110 70 75

Herbicidas Se recomienda su aplicación en post-emer-gencia (estado de 2-3 hojas del cultivo), uti-lizando herbicidas con materia activa para dicotiledóneas (Hoja ancha) igual que el maíz y contra gramíneas (Hoja estrecha) materias activas muy específicas (Sulcotriona 30% - 0,5 litros/Ha) al ser el sorgo un cultivo de hoja estrecha, consúltenos y le aconsejaremos las dosis y mezclas de cada producto.

Recolección y AprovechamientoTenemos que distinguir entre variedades monocorte y multicorte, las primeras su destino es el ensilado estrictamente, mien-tras que las de multicorte pueden utilizarse para pastoreo, heno y ensilado por su ca-pacidad de rebrote, es importante que los aprovechamientos para heno y pastoreo, se realizen a una altura de planta mínima de 60-65 cm, ya que antes, existe una concen-tración muy elevada de acido cianhídrico, que es tóxico para el ganado. En cuanto al ensilado el sorgo tiene la ventaja con

respecto al maíz, de ensilar un 10-15 % más rá-pido en tiempo/ha por tipo de planta además se aconseja no utilizar aplastador de grano, este debe de estar en estado pastoso (0,80 UFL - 20% almidón) y picar toda la planta de ma-nera que más del 50% del picado tenga una longitud de partícula de 10 mm (74 DMO). •••

VARIEDADES• JUMBO - STAR (Sorgo forrajero por

excelencia - 2 cortes)• BMR 201 (Nueva referencia en calidad de

forraje, máxima digestibilidad - 3 cortes)• SUPER DOLCE 15-18-20 (Sorgo a la carta

según fechas de siembra - 1 corte)

CONSULTENOS Tlf.: 671 013 625 D. Óscar Martínez BaladoDelegado Galicia - Cornisa Cantábrica.Tlf.: 639 832 547 D. Óscar Ruiz FuentevillaJefe Dpto. Técnico - Desarrollo

pub_caussade.indd 179 18/03/2014 09:17

pub_fontao_delete.indd 180 10/03/2014 13:11

Documents

Afriga 109 Edición en galego