ESKOLA: AITA IPARRAGIRRE URTEA/MAILA: 2010-2011/L.H.6

PARATIDEAK: Ibon, Olaia Aguilar, Julen, Idoia, Irati Iparragirre eta Imanol.

AURKIBIDEA.................................................1

ZER DA?..........................................................2

ELEMENTUAK..............................................3

ZATI........DITU................................................4

NOLA FUNTZIONATZEN DU......................5

GAIXOTASUNAK...........................................6

NOLA ZAINDU................................................8

ARNAS APARATUA 1

Arnasketan parte hartzen duten organoen multzoa da.Airea bildu eta zirkulatzen den tokia da.

Arnas aparatua gorputzak behar duen oxigenoa antzemateko eta soberao azido karbonikoak kanporatzeko gizakiak behar duen aparatua da.

ARNAS APARATUA 2

Sudurzuloak

Birikak

Faringea

Laringea

Bronkioak

Bronkioloak

Albeoloak

Diafragma

AhoaEpiglotisa

3

ARNAS APARATUA

- Diafragmatikoa edo sabelekoa: Sakonena eta kanturako komenigarriena, diafragma jaitsiz eta sabela zabalduz.

Sahietsartekoa:Diafragma gutxiago jaisten da eta biriketako zati bat baino ez da betetzen.Ahotik hartzen da.

Klabikularra:Sorbaldaren laguntzaz egiten da, sorbalda igo eta biriketako zati bat betetzen da.

Arnasketa osoa:Aurreko hirurak batera egiten ditugunean.

Hiru emakume klabikular arnasketa egiten

Emakume bat, sahietsarteko arnasketa egiten

Gizon bat, diafragmatiko edo sabeleko arnasketa egiten

ARNAS-APARATUA

4

-Haizearen ibilbidea:

Haizea biriketara iristeko, arnasa hartu dezakegun zatietatik pasa behar da, hau da ahotik, sudurhobietatik, faringe, laringe, trakea, bronkio, bronkiolo eta albeoloetatik. Haizea gorputzera 2 bideetatik sartu daiteke, sudurhobietatik edo ahotik. Hau da egiten duen ibilbiea: sudurhobia/ahoa, faringea (hemendik jakiak pasatzen dira), larinagea (ahotsa ematen digun organoa), jakiak arnasa hartzen dugun tokietara (ahoa,

sudurhobia...) ez pasatzeko tapa antzeko bat dago: Epiglotisa, honek ez die jakiei pasatzen uzten eta aireari irekitzen dio bidea arnasa hartu behar denean. Ondoren, trakea dago 12-15cm ditu luzeran gutxi gora behera, hau bi hodietan banantzen da: Bronkioak izenekoak eta hauek eramaten dute airea biriketara, eta hauek iristean banandu egiten dira, orduan bronkioloak gelditzen dira albeoloetan (poltsaso txikietan) eta hemen gas trukaketa bat gertatzen da, oxigenoa hartu eta karbono dioxidoa botatzen dugu.

Gas trukaketa egiten duen albeoloetako bat.

ARNAS-APARATUA5

-Faringean, gaixotasun hauek sortu daitezke:• Faringitis . • Amigdalitis . • Cáncer de orofaringe . • Ronquido . • Cáncer .

-Trakean, gaixotasun hauek gerta daitezke:• Itotzea • Tumor traqueal • Colapso traqueal • Fractura de tráquea • Traqueobronquitis • Traqueitis • Traqueomalacia • Traqueotomía • Síndrome de Mounier-Kuhn

Biriketako gaixotasunak:• Bronquitis : Inflamazioa bronkioetan

bakarrik agertzen denean.• Neumonía : Inflamazioa, albeoloetan gertatzen denean.• Bronconeumonía : Inflmazioa, albeolo askotan gertatzen denean.• Neumotórax : Pleura puskatzean gertatzen da, arnasa hartzean gertatzen da eta

aire falta izaten da.• Alveolitis fibrosa : Gaixotasun hau, albeoloak azten direnean gertatzen da,

batzuetan Artritis reumatoide -arekin batera izaten da.• Tuberculosis : Gaixotasun hau oso kutxakorra da eta arnasaren bidez gertatzen

da. Urteetan gizakiaren gaixotasunik larriena izan da.• Cáncer de pulmón : Gaixotasunik larrienetako bat da eta gizaki asko hil dituena.

Gaixotasun hau, askotan tabakoaren gaitik gertatzen da,

Gaixotasun hauetatik aparte beste gaixotasun dexente daude izen oso arraroa dutenak.

6ARNAS-APARATUA

– Legionella pneumophila bakterioek sortutako gaixotasuna da. Beste arinago bat berriz, Pontiac sukarra da, eta larriena, legionarioen gaixotasuna, honek pneumonia sortzen du. Biriketan sortu daitezken gaixotasunak: Pulmonia, pleuresia, enfisema, asma, mafrundi (resfriado) eta minbizia (càncer). Beste bazuk ere badaude: Tuberculosis birikarra, asma bronkiala eta minbizi birikarra.

Ezkerretik, erretzailearen birika. Eskuinetik ez-erretzailearen birika.

ARNAS-APARATUA 7

Lendabizi organoak garbi edukitzen saiatu behar da eta mukiak ondo kendu behar dira eta aire garbia hartu. Ez erretzea ere ondo etortzen da arnasa hartzeko, adibidez erretzaileei kostatu egiten zaie arnasa hartzea. Ariketa kalean egitea ere oso ona da eta al bada beti arnasa sakon hartu behar da.

Neumonia duten gaixoek, askotan eztula egiten dute eta flema berdeska edo horia izaten dute eta kalentura altua otzikaraz jarraitua. Arnas-estua ohikoa izaten da eta min handia hematen du arnasa sakon hartzeak. Neumonia duten gaixoek eztularekin batera odola bota dezakete eta buruko mina izan ere bai. Beste sintoma posible batzuk hauek dira:apetitu falta, nekatuta egoten zara, zianosia izaten duzu, botagurea izaten duzu eta bota egiten duzu, umorea aldatzen zaizu eta muskuloetan mina izaten duzu.

Sindrome de Mounieer-kuhn duen gizon bat da

hau.

Amigdalitis gaixotasuna duen ahoetako bat.

ARNAS-APARATUA8