2

ACD Dorna

Indice

PortadaAntonio Millán

Indice 2

Editorial 2

A salga en Arousa, os catalans 3Xoán DopicoOrjales

Onde ver aves. Illa de Arousa 6Samuel Paz

Navegación ACD DORNA 10

Axenda 12

Baloncesto ACD DORNA 13

A ponte cumple 20 anos 14

Memorias da Guerra 16

Eugénio Outeiro, poeta Arousan 18Eugénio Outeiro

ContraportadaAntonio Millán

A . C . D . D O R N A

ENDEREZO POSTAL

A.C.D. Dorna

Rúa Con do Moucho, s/n

36626 - Illa de Arousa

.............................................

ENDEREZO PÁXINA WEB

www.acdorna.com

.............................................

CORREO ELECTRÓNICO

acddorna@wanadoo.es

Editorial

Xuño é un mes propicio para facer plans. É o mes no que a prima-vera cede paso ó verán e o cambio de estación facilita que se

pense sobre o que vai ser a próxima tempada. Comeza un tempo parapropoñer na rúa actividades propias da época do ano e sobre todo, parapensar e compartir cos amigos e amigas esas vivencias e reflexiónsque noutros tempos de máis agobio non topan a mesma válvula desaída.Neste xuño de 2005, e esperamos que en moitos xuños máis, achegá-

moste con esta revista un bo feixe de traballos de investigación e decreación de gran calidade e interese xunto con outros artigos que tra-tan de informar das actividades de distintas seccións da Asociación. Hai un tema que presentamos agora e queremos tratar máis extensa-

mente e desde distintos puntos de vista en próximos números: a ponteque cumple vinte anos de servicio inestimable á comunidade arousán.Pode que non tódolos problemas que se pensaban resolver nos anossetenta tiveran a solución coa construcción da ponte e pode tamén quehaxa algúns problemas novos que non habería se non tivesemos ponte.É unha boa disculpa para falar da nosa comunidade, das cousas quenos preocupan, para contar anécdotas e chascarrillos: refrescar amemoria e contarllo ós demais. Para iso está tamén a nosa Revista.Esta é unha das funcións que queremos cumplir: servir de foro no quese poidan expresar distintas visións dun mesmo feito ó tempo que arte-llamos unha canle de información sobre novas locais e unha platafor-ma desde a que podemos dar a coñecer estudios e traballos de creaciónartística. A Asociación Cultural e Deportiva Dorna quere poñer ó teu servicio

esta publicación para que entre todos promocionemos a nosa cultura eo noso idioma, o deporte de base e a conservación do medio ambientee a natureza. Escríbenos unha notiña, envíanos unha carta, mándanosun e-mail, péganos un aviso. Participa connosco na recuperación damemoria, na interpretación do presente e nas propostas para o futuro.Estamos en disposición de aprender.

A edición desta Revista esta subvencionada polaConsellería de Educación e O.U. - Dirección Xeral dePolítica Lingüística

A.C.D.DORNA

3

En Galicia no salgado,empregábase o lentísimoprocedemento do "cocha-

do" ou "solchado" limpando sardi-ña a sardiña manualmente, os cata-láns economizan moita man deobra, mediante o "prensado"aumentando o rendemento cunproducto tan importante como oaceite, e aumentando as fontes deingresos, e que tanto indignaba aCornide, pois, segundo este, a sar-diña quedaba, despois da salga"seca e sen sustancia".Os cataláns tamén xeneralizaron o

salario como forma de remunera-ción do traballo, (fabricantecatalÆn afincado en A Illa deArousa, retribuía cun xornal diariode 18 reais ó patrón e tripulacióndunha lancha pola súa labor decaptura de sardiña dende agosto asetembro (AHP protocolos)),modernidade que segue sen gustar-

lle a José Cornide Saavedra, quensinala, "vivía Galicia no seo da paze da abundancia; gozaba dos froi-tos da súa costa e da súa terra, seno desacougo de perdelos no futuro;extraíaos en naves de seu ós paísesestranxeiros..., ignoraban as fataisconsecuencias do luxo, porque nono coñecía, e velaí que se presentanos industriosos cataláns; esesholandeses de mediodía, que vin-culan a súa subsistencia ós produc-tos da súa industria; eses homesespeculadores, coas súas opera-cións só dirixidas polo interese, eesparexéndose en varias coloniasde pescadores e traficantes polacosta, ocupan ata a máis pequenaenseada; emprenden a ruína da súapesca; trastornan o comercio dosseus naturais, deixándoos nunhasuxeición precaria; abusan da sin-xeleza dos coitados pescadoresempeñándoos en contratos que

causan a súa ruína; e anticipándo-lles en viños e augardentes o valordo seu futuro traballo, vician osseus costumes e fomentan a súaociosidade" (Memoria de la pesca... 1774) Os cataláns non viñeron por mar,

como moitos outros. CruzabanAragón e Castela a cabalo dúasveces ó ano. Durante os meses deinactividade volvían a descansarbaixo o sol mediterráneo, manten-do alí os lazos familiares. E tancelosamente que, ata a segunda outerceira xeración non se uniron enmatrimonio con homes ou mulle-res galegas (en documentos nota-riais facían constar: "vezino de Islade Arosa de nacionalidad catalán")Carlos García Bayón nun artigopublicado no xornal ABC en abrilde 1967, os describe perfectamen-te: "...Eran reservados, serios, auto-ritarios, meticulosos, infatigables,

A SALGA EN AROUSA, OS CATALÁNS

Arousa - Xuño 2005

4

ACD Dorna

madrugadores. Puertas a dentro nohabía otra parla que la regional.Profundamente religiosos, sin bea-tería" "...Cuando la plata abundaba,los hijos iban a licenciarse aCompostela y las hijas aprendíanmúsica e idiomas educadas por unainstitutriz francesa" "...Los patiosde las casas encristalados, los salo-nes, los miradores que daban almar, desbordaban de barriquismos,tibores, fanais, porcelanas y chine-rias; sillerías de ébano, cortinones,sofás, alfombras y, en la esquina, elpiano. Y en la galería de honor, losantepasados, los pioneros, de abun-dosas patillas y barbas..."Ademais de preparadores de pro-

ductos mariños foron practicantesde sistemas de pesca máis eficaces.Coa "xávega" o "bou", o "palan-gre" a "parella" ... con capturasmilagrosas, que só se esperaban das"sacadas" ou dos "cercos reais"A Illa sempre receptiva ás moder-

nidades e innovacións, foi abandei-rada deste movemento, naMatricula de Marina de 1754, cons-ta A Illa de Arousa, con 66 embar-cacións dedicadas á pesca e che-gando a haber na mesma ata 15 sal-gas de cataláns.Nos almacéns de salazóns, o

reparto e uso dos espacios obede-cerán a experiencias fabrís xa exis-tentes en Cataluña, e se rexían polafuncionalidade.No seu interior, a distribución se

axustaba ás necesidades. A vivendado fomentador ocupaba un doslaterais menores do rectángulo, noexterior da vivenda presentabaunha porta de entrada, case sempredesprazada á esquerda da fachada.No interior da vivenda, nun lado

o despacho, cunha fiestra que mira-ba para o almacén. Con elo, ofomentador non só conseguía ácomodidade, senón, fundamental-mente, ter un control do negocio, ómesmo tempo converterse nomellor "productor", "non pidas ósasalariados o que ti non sexas capazde facer" era a súa maior premisa.Tralo despacho atopábase a habi-

tación do encargado (mando inter-medio introducido en Galicia poloscataláns, pois eles utilizaban, e utili-zan, o vocábulo "encarregat"). Asídende a fiestra do capataz ouencargado eran visibles as instala-cións, facilitando o control das acti-vidades. Na ala oposta á vivendasituábase o taller de carpintería, oalmacén de utensilios da fábrica e oalfolí (almacén do sal) onde se gar-

daba a materia prima imprescindi-ble para as labores industriais.Os fomentadores fretaban barcos,

para puxar e comprar directamentesen intermediarios, no medio daría, ós mariñeiros, conseguindopeixe o mellor prezo posible. Osbarcos de compra, facíanse ó marcon abundante sal, desta maneira,sometían ó peixe a unha primeirasalga, esta operación facíase amedida que se metía a bordo a sar-diña mercada.Feita a compra, no peirao ou nun

areal preto da factoría, un grupo demulleres descargaban o barco decompra (fíxose típico ver a fileirade mulleres coas cestas de peixe ácabeza que recibían o nome de"colla" vocábulo que en catalánsignifica grupo que efectúa unhatarefa de forma coordinada).A sardiña botábase sobre as tapas

dos lagares, se espacia pola superfi-cie de madeira mesturado coa sal,do que se encargaban varios opera-rios con pas. Tódolos utensilios detraballo eran de madeira, xa que osde ferro en contacto coa sal se oxi-daban e transmitían o ferruxe.Rematada esta operación, metíase

nos pilos que previamente xa tiñanun nivel de salmoira, unha vez

5

Arousa - Xuño 2005

cheos os pilos, a sardiña cubríasecunha capa de sal duns dez centí-metros de grosor, para evitar a oxi-dación da graxa por contacto co are con elo o cor do peixe tornaraseamarelo.Nesta operación, que recibía o

nome de "chancas" o peixe perma-necía trinta días, deshidratándose eaumentando a salgadura. Duranteesta operación, non se permitíacomer pan na zona dos lagares,porque bastaba con que caera unhafrangulla para que se perdera achanca e se oxidase a graxa da sar-diña. Para comprobar o nivel que íaalcanzando a salmoira, ó principioda operación introducíase unhatáboa de madeira, metida ata ofondo nunha das esquinas dos laga-res, a modo de cata.Rematada a chanca metíase no

pilo un instrumento chamado"socador" (consistía nunha vara demadeira cunha semiesfera no seuextremo), movéndoo de arriba paraabaixo para que circulara a salmoi-ra no interior do pilo e para quedesa forma se macera a totalidadedo peixe.

Unha vez finalizada a salga noslagares, extraíase o peixe con true-les de copo case plano e duns 15centímetros de diámetro; opera-ción delicada, pola rotura da sardi-ña, polo que estaba vixiada poloencargado. A sardiña votábase

sobre as tapas,onde eran recolli-das polas estiba-doras que asensartaban peza apeza, polos ollos,en variñas demadeira que con-tiñan de vinte atrinta pezas e asclasificaban portamaño.Seguidamente se

colocaban dentrodos cascos, en forma de radial, coascabezas para fora e catro sardiñasno medio tapando as colas dasdemais.As "rodas" se superpoñían ata

pasar por riba do casco uns noveou dez centímetros, polo que paratapar o barril era preciso o prensa-do. A preparación dun tabalpequeno precisaba uns vinteminutos de traballo das estibado-ras.Mentres se enchían os cascos,

limpábase os pilos sacando esca-mas e anacos de sardiña (restosque se coñecía como "toros"). Osfomentadores regalaban os torosas operarias para consumo propio,e as escamas se utilizaban comoabono das leiras (aproveitabantodo).Os operarios conducían os tabais

xa estibados ata o "morto".Durante os pri-meiros anos tra-ballábase concascos de grantamaño, colocá-base un debaixode cada barra.Máis tarde, os

fomentadores,optaron por ta-bais máis peque-nos, colocándo-os en fileiras de

tres tabais. A esta operación cha-mábase "cargar o morto". Coprensado, os tabais superiores,zumegaban saín que escorría emanchaba os tabais inferiores,deteriorando a súa presentación;para evitalo cubrían cada pisocunha táboa. A prensa facía des-cender as rodas de sardiñas estiba-das, ata que o "espichador" (discode madeira a modo de tapa) seintroducía no tabal, quedando astravesas "a pano co borde" . Estaoperación de prensado tiña unhaduración aproximada de cinco aseis horas e a sardiña perdía de 30ó 40 por cento do seu peso.O chan onde se apoiaban os

mortos, eran de pedra cunhas fen-das por onde vertían os líquidosque ían a uns depósitos construí-dos de pedra de cantería, metidosno chan e cubertos cunhas táboasde madeira, estes depósitos esta-ban conectados entre si e provis-tos dun sistema que permitía aseparación da graxa, o saín e aauga, mediante un sistema sinxelode decantación, evacuando a augasobrante por un sumidoiro e alma-cenando o saín nun deposito con-tiguo, a graxa tiña un valor econó-mico que os fomentadores non sepermitiron o luxo de desdeñar.O ano 1844, pódese tomar como

o inicio da pesca do bocarte, peixecase descoñecido na ría, e que será

6

ACD Dorna

· Pequeno paraíso no interior da ría ·

Anos atrás a Illa era un lugar tranquilo onde moitas aves migratorias invernavan, e outras moitasno seus pasos estacionais repoñían forzas para seguir o seu longo camiño. Hoxendía a situacióne ben distinta: tanto polos cambios xeracionais das aves como pola presenza masiva de xente naszonas protexidas, derivou nunha diminución na cantidade de especies. Algunhas xa é raro velasnesta zona, e tamén diminiu considerábelmente o número de individuos dalgunhas especies dasque aínda deciden pasar pola nosa terra.

Neste artigo trataremos de facer unha pequena guía onde indicar os mellores sitios para ver asaves, e que especies podemos atopar en todo o concello.

A Illa de Arousa cunha superficie sen urbanizar aproximada de 5 kilómetros cadrados, e o seu caracterís-

tico microclima mediterráneo subhúmido de tendencia atlántica, cunha temperatura media anual de case 15º

C que non dá pé a sufrir xeadas (salvo en contadas ocasións), así como os variados tipos de terreo, peque-

nos bancos de area con pouca altura de agua, esteiros, chairas que quedan secas na marea baixa, dunas

móbiles embrionarias e de litoral, dunas costeiras fixas, lagoas naturais con vexetacion, marismas, peque-

nas calas, arborados de piñeiro e castiñeiro (éstes de recente plantación), pequenas parcelas de cultivo...

Todo ese conxunto forma pequenos ecosistemas que poden albergar un grupo amplo de especies de aves.

IMPORTANCIA DA ZONA

Da Illa de Arousa a parte maisdestacábel é Punta Carreirón,na parte sur da Illa, un espazohumido protexido, que formaparte do ComplexoIntermareal Umia-O Grove.(CUIG)Figura de protecci n:En relación con Co r i n e b i o-t o p o s:Biotopo CORINE nºB00500002 (Rías Baixas) eB0000016 (Ons) ZEPA Zona Ramsar Espazo Natural en Réxime deProtección Xeral Refuxio de caza.

IBA 002-003 (SEO/BirdLife)

Para decatarnos da importan-cia nacional e internacional doCIUG, só teremos que botarunha ollada aos censos de avesestimados ao largo do tempo:ate a actualidade téñense cita-das unhas 305 especies. EnEspaña somentes se teñenollado máis especies nunca soalocalidade, no Delta do Ebro,no do Llobregat e nosAigüamolls do Ampurdán (enCataluña), en Doñana e nasmarismas do Odiel (naAndalucía atlántica). Perotodos eses lugares son en prin-cipio máis propicios, por sermaioritariamente máis visita-dos, na maioría moito maisextensos, e como non, conmoita mais protección oficial.

Para facerse unha idea da gran-de diversidade en aves do

Asora (Lagarteiro peneireiro)

PicaxuncosPicaxuncosPicaxuncosPicaxuncos

Onde ver avesIlla de Arousa

7

Arousa - Xuño 2005

CIUG bastan estes exemplos:46 especies de limícolas, 35 deanátidas, 26 de rapaces, 25 deláridos e afíns, 19 de sílvidos e16 de túrdidos.ESPECIES HABITUAIS QUE S E

PODEN OBSERVAR

Durante todo o ano, ou case,pódense observar sen moitacomplicación as seguintesespecies: Corvo mariño gran-de, Garzota, Garza real,Lavanco, Miñato común,Lagarteiro Común, Perdizcomún, Galiñola, Galiñolanegra, Gabita, Virapedras,Píllara das Dunas, Mazaricocurlí, Gaivota chorona,Gaivota patiamarela, Carráncristado, Pombo, Rula turca,Curuxa, Moucho común, Petoverderal, Lavandeira branca,Carriza, Azulenta común,Rabirrubio tizon, Chascocomún, Papuxa cabecinegra,Papuxa das amoras, Papuxamontesa, Carriza dos xuncos,Ferreiriño real, Ferreiriñonegro, Ferreiriño azul, Pega,Corvo pequeno, Estorniñonegro, Pardal común, Pimpíncomún, Liñaceiro Común,Xílgaro, Verderolo común,Escribenta común, Xiríncomún, Tordo común, Merlocomún, Paporrubio, Faisán.

Estivais, de Marzo aSetembro (dependendo doclima ou outros factores, nonteñen por que cumprirse estasdatas posto que poden entrarestivais en xaneiro ou durarmais alá de setembro):Avenoiteira cincenta, Bubela,Cirrio común, Anduriña,Lavandeira marela, Papuxacomún, Cuco, Rula común.

Invernais, de Setembro aMarzo (dependendo do climaou outros factores as dataspoden variar): Mazarico rabi-

negro, Mazarico rubio, Carolo,Arao común, Laverca común,Pillara real, Pilro gordo, Pilrotridáctilo, Pilro común, Píllaradourada, Píllara cincenta,Gaviotón, Picapeixe, Pica dosprados, Mazarico chiador,Bilurico común, Bilurico pati-verde, Bilurico das rochas,Estorniño pinto, Picafollaseuropeo.

LUGARES D E OBSERVACI N

1 • O Bao-Camaxe: póden-se ver cando a marea está alta,polo medio das pedras, o Pilrocomun, Tridactilo, Virapedras,

Pilro Bulebule

8

ACD Dorna

Bilurico das rochas, e nospenedos que estan á dereita dapraia, fan de pousadoiro deCorvo mariño grande e algun-ha Garza real. Na zona decampo que temos entre acarretera e o mar, na época quecorresponde atoparemosEstorniño negro e pinto, Picados prados, Pombo, Rulacomún, Pega, Corvo pequeno,Merlo, Tordo, Lagarteiro,Miñato común e algunhaGarza que anda a procura deinvertebrados pequenos.

2 • Labanqueira: pódensever coa marea baixa grupos deGabita descunchando mexi-llon, Píllara cincenta, Biluricocomún e pativerde, Gaivotapatiamarela, Bilurico dasrochas, Pilro común tridáctilo,Píllara real e das dunas e algúnLavanco.

3 • Arnela: pódese ver oMergo cristado. Era un dosmellores sitios da Ría para veresta especie, pero estes últimosanos apenas hai citas. Taméncoa marea baixa atopamosalgúnhas limícolas.

4 • Lameira: póden versecon marea alta nos cons quefan de pousadoiros Píllara cin-centa, Píllara dourada, Pilrocomún tridáctilo, algún Pilrogordo, e Pillara real. Coa mareabaixa pódense atopar entre olimo Bilurico común e pativer-de, Mazarico rabinegro erubio, así como outras limíco-las, gaivota patiamarela e cho-rona, algún exemplar deMazarico curlí. Sobrevoando omar perto da liña de auga ato-paremos co seu canto toscoalgún Carrán cristado.

5 • Lontreira: pode versepola mallante e polos consGaviotón, Gaivota patiamarela

e Bilurico das rochas.Podemos ver tamén pasarvoando axitadamente o Pica-peixes, pola area da praiaLavandeira branca e amarela, e,se nos fixamos no mar conmoito tino, poderemos veralgún Arao común ou taménalgún Carolo. Detrás da praiapolo monte baixo, sebes etoxeiras poderemos atoparCarrizas, Paporrubio, Chasco,Papuxa común, Montesa, eCabecinegra. No sitio maisdescampado atoparemos polochan ou nos cardos Xílgaros,Escribentas, Xiríns, Verde-rolos, Pimpíns, Carriza dosxuncos...

6 • Carreir n: Desde estaaltitude teremos unha boavista da lagoa, onde podere-mos atopar Lavanco polasárbores próximas. Pombos,Pegas, Corvo pequeno, Petoverdegal, Miñato, e en todo omonte baixo do descampadoou bouza, todo tipo dePapuxas, Carrizas...

7, 8 e 9 • O Folante, ORevello e As Azeæas:Quizáis sexan éstes os lugaresonde sen movernos podere-mos observar mais especies demariñas e limícolas. Estepequeno intermareal, cospenedos que tén no medio,serven de pousadoiros men-tres non baixa a marea a variasespecies, e xa sexa con mareaalta ou baixa, na area ou nun-has rochas, podemos atoparPíllaras, Biluricos, Gaivo-tas,Corvo mariño grande,Garzotas, Mazaricos, concen-tracións de Garza real,Lavancos cando non e epocade cría, e Gabitas, e podemosver no mar Carolo e Araocomún.

10 • Quilma: Desde esta

Bilurico

Mazarico Rabinegro

Raborrubio tizón

Garzota

9

Arousa - Xuño 2005

altura podemos ter unhapanorámica boa sobre o marpara albiscar Arao común eCaro-los, así como paso deCorvos mariños e Píllarashacia as bateas que lles fan depousadoiros e durmideiros.

11 • Espiæeiro: Pequenalagoa estacional onde acodennumerosas especies a beber,darse baños de agua doce einclusive alimentarse dospequenos invertebrados quese atopan pola lagoa.Poderemos ver Labancos,Pegas, Faisáns, Perdices,Corvos pequenos, Garzasreais, Gaivotas, Pombos tor-caces, Rula común e turca,Verderolos, Liñaceiros, Pim-píns, Xílgaros, Escribentas,Estorniños, Petos verde-rais…

12 • O Mall n: Piñeiral dis-perso e zona arborada á beirado mar. Podemos atopar Fai-sáns, Pegas, Papuxas, Carri-zas, Tórtola turca e común,Escribentas, Peto verdegal,Pardais, Gaivotas perto dasdepuradoras, Miñato e taménao anoitecer podemos atopar-nos con Curuxas e Mouchos,que acostuman a cazar polodescuberto dos arredores.

13 • Con do Forno: Nestazona de monte baixo, xestas,silveiras, toxeiras, e arboradacon piñeiros e unha parcelacon castiñeiros, Podemosatopar Avenoiteira cincenta,ademáis de Ferreiriño negroreal e azul, Merlo, Tordo,Pombo torcaz, Corvo peque-no, Pegas...

14 e 15 • Barbafeita,Area da Secada, Faro eNaso: Tamén bo para aobservación de mariñascomo Arao, Carolo, boa vista

das bateas que fan de pousa-doiros de Gaivota, Corvomariño grande e cristado eLimícolas.

16 • O Aguill n, Rias n,Os Tarais: Lagoa mesta devexetacion moi difícil deobservar pero na que podemosatopar, Lavancos, Galiñola derío, Galiñola negra, nos beiraisde carrizo e espadanas pode-mos atopar Papuxas, Merlos eTórtola común e turca que uti-liza moito as silveiras conti-guas.

17 • A Canteira: Con días devento podemos sorprendernosdas acrobacias das Gaivotaschoronas buscando alimentoentre o limo que traen as olas áarea, tamén dende este lugarpodemos ver con marea baixa:Carráns, Virapedras e Biluricosdas rochas, tamén algunhaGarza real e Garzota napequena lagoa onda o mar.

Bibliograf a

S o c i e d a d e G a l e g a d eOrni to loxia (SGO), rev i s taA Carr iza n” 3 ar t i go deXu rxo P i n h e i r o , S o c i e d a d eE s paæo la d e Orn i t o l o g�a(SEO/BirdLife) revista Lagarc i l la inv i e rno 2004 ar t i-g o d e M a r c e l i n oCarda l l i a gu e t e Jav i e r Br iz ,Xunta d e Ga l i c i a a t r a v e sda sua pÆxinaw w w.xunta . e s, Gu�a dasav e s d e Ga l i c i a d e Ba�aed i c i on s l i b r o d e XosØ MP e n a s , C a r l o s P e d r e i r a eCar l o s S i l va r, Il lanatura atraves da sœa pÆxina w w w. i l l ad ea rou sa . c om/i l l ana tu-r a.

Píllara riscada (Virapedras)

Pica patinegra costeira

Pilro

Gabita

10

ACD Dorna

Dende hai xa uns anos ó achegarse o mes de maio,a sección de navegación está a rexistrar unha activi-dade que non ten reflexo na mar, arrecende o alqui-trán e as taboas das escarbas lucen unha cor negra entodo o seu esplendor, está chegando ó fin a estadía doinverno, atrás as horas de galpón onde os incondicio-nais estiveron a reparar quillas, bancos, aposturas ... eun longo etc. de pequenos detalles que da tempadapasada quedaron nas dornas da Escola. O noso agra-decemento a Juan Servando, pola súa pacencia e oseu saber facer, nunha tarefa que mestura a repara-ción e o ensino de cómo se fan as cousas. Neste inver-no púxose de manifesto unha vez máis a necesidadede contar con un local onde poder desenvolver estaimportante laboura.

VII Encontros de Embarcacións Tradicionais

Como dicía arrecende o alquitrán, o mes de xuño xaestá aquí e por diante unha tempada de verán que esteano vai estar marcada por un acontecemento: a cele-bración dos VII Encontros de EmbarcaciónsTradicionais de Galicia. Cambados colleu o relevo(en competencia con Vigo) que nós deixamos no2.003 naqueles pasados días de Xullo e hoxe na vilaveciña xa está cociñándose outro Encontro que taménse espera sexa dos máis importantes, o invitado dehonra esta vez correspóndelle a Cultura Maritima doMediterráneo que conta con traer unha importanterepresentación (15 ou 20 barcos), cataláns, balears,valencians, andaluces e como non os vascos navega-rán con nós.Como vedes os Encontros sempre teñen unha espe-

cial relevancia, agora tocalle ós do "Mare Nostrun"pero tamén será importante porque nesta cita vanacontecer dous sucesos máis, a modo de anuncio:Un é a creación da "Confederación Ibérica por la

Cultura Marítima y Fluvial": a idea xurdiu nunha

reunión en Pasaia (Vascos, Caltalans, Balears e maisnós) logo no Festival do Mar no Forum de Barcelona,voltamos a falar e agora nos Encontros de Cambadosespérase facer a presentación da criatura. Para que sefai esto? O obxectivo e crear un fronte común a niveleuropeo que atenda a problemática que lle afecta ásembarcacións tradicionais e en xeral do mesmo xeitoque o trata de facer a FGCMF. en Galicia a C.I. farí-ao a nivel do estado español e trataríase de integrar aPortugal ou mesmo outros territorios marítimos quelle afecten.O segundo anuncio é a candidatura diante da UNES-

CO de declaración de patrimonio da Humanidade doPatrimonio Inmaterial Galaico-Portugués.Estarán Museos os mais importantes Barcelona e

Palamós, coordinados polo Museo do Mar deGalicia. Exposicións . . . hasta de cunchas.Unha novidade, dous espacios: a Carpa

Gastronómica e a Taberna Mariñeira onde os queveñen do mar poidan refrescarse despois de amarrare non dar moitos pasos.Música: O cartel que din se aveciña mete medo, o

paxaro dixo:Xoves: os de todos coñecidos Malvela eFiandola.Venres: Milladoiro mais non sei quen.Sabado: a Nova Galega de Danza e grupos senconfirmar

Domingo: Trebón.Todos estos tocarán en Sto. Tome. Que teñan sorte e

o poidan acadar.Por certo unha novidade europea (son así) si vades a

participar todolos días tendes unha inscripción paracomer, cear e beber (con sentidiño) por 20 euros cadaun. Si non estades todolos días inventarán algo paraque nadie teña problemas de ningún

SECCIÓN DE NAVEGACIÓN ACD. DORNA.

VIIº Encontro de EmbarcaciónsTradicionais de Galicia

Cambados6 - 10 xullo 2005

11

Arousa - Xuño 2005

11

Volta á Arousa 2005

Actividades da Escola

E voltamos a Escola, como nónás regatas de dornas onde espera-mos deixa-lo pavillón como mini-mo a mesma altura do ano pasado,aínda que eso non sexa o máisimportante, senon o acadar unhamaior participación da nosa xentee que sepa disfrutar da nosa cultu-ra. Eso si que nos anima a seguir.Saidas ¿?, xa baixamo-lo Ebro no

mes marzo representando aFGCMF. O Pais Vasco Francésagora en maio e despois, Portugal,e todo o calendario que fará que óchegar o mes de outono teñamospensado que nos persigue unhadorna pola popa do coche.Tamén este ano coma outras

veces sairemos a decir como nave-gamos en dorna fóra da Arousa.Temos varias ofertas e algunha seconcretará. A actividade da Escolafaise apreciar mais alá da Ponte ecada vez chámannos de máis sitiospara que vaiamos coas dornas.Non sempre pode ser.Tamén dende aqui animar ós

socios que ainda non o fixeron aparticipar con nós na actividade daEscola.E unha nova: o director da Escola

xa non é Uxio, agora tocalle oturno ó amigo Pardavila. Que dis-frute e nós con el.

CALENDARIO 2005Mes/día Acontece Organiza

MAIO20,21 e22 Zokoa-2005 Concentración Vela e Remo Itsas Begia (PV.Fran

XUÑO04 Regata Fasquía - Illa de Arousa Asoc. Fasquía11 Regata "Area Seba" - O Grobe Asoc. A. Dorna Meca18 Regata do Cantiño - Illa de Arousa ACD. Dorna18 e 19 Encontros Vila do Conde Vila do Conde (POR)25 Volta Arousa - Illa de Arousa ACD. Dorna

XULLO01, 02 e 03 II Encontros de Lanhelas -Lanhelas Barcos do Norte (POR)03 e 04 Concentración Muros - Muros Mar de Muros7, 8, 9 e10 VII Encontros de Embarcacions Tradicionais de Galicia

- Cambados. Joritas, Mascato, Salnés09 Regata do Albariño - Cambados C.M. Salnés.16 Volta Illa Rúa. R. Dorna - Riveira Lajareu por Barlovento15, 16 e 17 IX Xuntanza de Bueu - Bueu Asoc. Os Galos17 Volta Illa de Toralla - Vigo-Samil CRAC-Breadouro22, 23 e 24 Festa da Dorna - Riveira R.I. C. Dorna23 Regata dos Faros - O Grobe Asoc. A Dorna Meca24 e 25 Volta a Cortegada - Carril Asoc. Rompetimóns

AGOSTO06 Regata do Bao - Illa de Arousa ACD. Dorna06 Xuntanza Embarcacións - Porto de Moaña Asoc. Sudeste26, 27 e 28 Xuntanza Combarro - Combarro C.M. A Reiboa27 e 28 Xuntanza da Parrocheira - Ferrol C. Mar de Ferrol26 o 03 Set Xuntanza Embarcacións - Vilaxoan Asoc. Vilaxoan

SETEMBRO02 Regata Lajareu - Riveira Lajareu por Barlovento

Os fins de semán para os que se queden ou non teñamos actividade,está previsto fomentar a celebración de pequenas travesías ou regatasentre nós.

12

ACD Dorna

Grupo de Música e Baile

19 de Xuño - O Grupo de Música e Baile da nosaAsociación participará no festival organizado polaASOCIACIÓN CULTURAL PENAGUDA DE DENA odomingo ás 20,00 horas.

15, 16 e 17 de Xullo en Irún (País Vasco). O grupoTXORIMALOAK estivo con nós na pasada Festa doMexilón e agora eles farán de anfitrións nosos den-tro do marco das súas festas.

22 de Xullo - Participaremos no Festival organiza-do pola Comisión de Festas do Carmen da Illa, xuntocon outros grupos.

23 de Xullo - Día do Carmen, actuaremos na prazado Regueiro ás oito e media da tarde.

Escola de Navegación e Aparellamento de Embarcacións Tradicionais

Cursos de NavegaciónCursos de Navegación

axenda

Aprende a navegar en embarcaciónstradicionais nos nosos Cursos de Verán.

A Escola conta cunha lancha de relinga (a xeitei-ra), unha dorna de tope, un bote polbeiro, unhabuceta e quince dornas polbeiras. E conta, é o máisimportante, cun equipo de patróns que levan moi-tos anos ensinando e vivindo a navegación en acti-vidades de lecer, competición e participando enencontros de divulgación.A Escola estará aberta desde primeiros dexuæo a finais de setembro. Canto antesveñas, máis aproveitarás o tempo e lle sacarás máispartido ás tardes na nosa ría.PÆsate polo galp n da Escola sita napraia do Bao, de luns a venres a partires dascinco da tarde, e apúntate a aprender técnicas denavegación, aparellamento e conservación dosbarcos, disfrutar da navegación a vela e de paso,participar na dinamización da nosa cultura e recu-peración do patrimonio marítimo galego.

Temos cursos de iniciación, perfeccionamento e especialización. ¡Temos un curso de navegación adaptado a ti !

13

Arousa - Xuño 2005

Tempada 2004-2005Clube Baloncesto Dorna de

A Illa. Categoría CadeteMasculina. Contenedores

Omis Dorna.

O equipo cadete masculino está composto por rapacesnados nos anos 1989-90. dito conxunto comenzou axogar en categoría alevín na tempada 1999-2000, anono que o baloncesto renaceu na Arousa.5 anos despois o clube está formado por seis equiposnas súas diferentes categorías e sexos.O Contenedores Omís Dorna comezou a tempada untanto desconcertado e dubidoso das súas posibilidades,debido as baixas con respecto o ano anterior.Ademáis de perder 3 xogadores por subir de categoríapor idade, sumouse a baixa do entrenador (PedroVillalba), volvendo os banquillos Nacho Rebollo.A medida que foi acumulando traballo e pasando xor-nadas , o equipo asentou subindo o nivel do grupo.Isto foi manifesto nos partidos, e ainda recordamosalgúns deles, que pese a derrota, foron moi enriquece-dores, especialmente contra os Mecos.Tra-la reflexión e análise destas derrotas, conseguimosmellorar aspectos de actitud e tácticos que a postre fixe-ron que o Contenedores Omis Dorna fora competitivo.A liga finou co noso equipo no 3º posto.Logo xogouse a Copa Arousan, clasificandose para as

semifinais contra o Xuventude de Cambados.Esta eliminatoria a doble partido foi moi complicada.Tiñamos unha suposta inferioridad a nível físico, ade-maís de xogar o 2º partido na casa do rival. A pesaresdisto, desarrollouse moi bo xogo de conxunto, e graciasa aportación de tódolos xogadores, o partido na Arousaganouse de 3 puntos, e o que se xogou en Cambadosainda foi maior a renta.Unha vez na final, o Dorna enfrentouse o Liceo deVilagarcía, e nun partido onde rapidamente o equipovisitante púxose por diante, sóubose remontar a basede coraxe, espoledos por unha afición que encheu opabillón.O partido decidéuse nos segundos finais. O noso equi-po cometeu un par de erros, e o visitante mantivo acalma, asi que, co marcador igualado e con polémicaarbitral, nun cara ou cruz, o sorte sonreíulle os deVilagarcía perdendo o Dorna o partido. Desta formaquedouse nun meritorio 2º lugar.O balance da tempada é moi positiva. Os xogadoresmaduraron o longo dela e acabouse facendo moi bobaloncesto.Non sempre o bo xogo trae consigo resultados favora-bles, pero esta campaña ademáis de xogar a bo nivel oequipo cadete masculino consegueu ser competitivo.Desde a directiva do clube de Baloncesto quixéramosfacer unha mención o privilexio que para nos é, ter con-tado nesta campaña cun entrenador como é MiguelAngel Ortega (entrenador do Celso Miguez dePontevedra. Liga LEB2).

Relaci n de xoga-

dores

4-Nicolás Oubiña5-Adrián Rial6-Ramón Otero7-David Gómez8-Igor González9-Hugo Insua

10-Tomás Pena11-José Vázquez12-Víctor Dios13-Darío14-Kinso Outeda15-Valentín Otero16-Jacinto

14

ACD Dorna

A ponte

cumple 20 anos

Semella que foi onte e xatemos unha xeneración de

arousáns que teñen queimaxinar como era a vida

sen ponte. Os dous quilómetros detaboleiro continuo foron

presentados como unrecord da enxeñería mun-

dial e todo o mundo seapuntou o tanto o día da

inauguración. Tanto foi asíque houbo dúas inagura-

cións: a oficial . . . e anosa.

O 14 de setembro de 1.985 tivolugar a inauguración da Ponte queune a Arousa coa Península. Asobras iniciáranse en xuño de 1.983e a adxudicación á empresaFerrovial data de agosto de 1.982. Atrás quedaban as promesas fei-

tas en Madrid ó Alcalde deVilanova, Sr. Hermida, nos anos50 para facer unha ‘carretera deacceso’. Atrás quedaban centos dexestións que foran recibindooutras tantas promesas incumpli-das. As mobilizacións cidadánsserviron, non cabe dúbida, parafacer posible esta realidade e asídesde estas páxinas queremosamosar como se foi vivindo na Illaeste proceso a través da nosaRevista da Asociación.Das inauguracións, só resaltar

que na oficial, ás doce do medio-día, estiveron o entón arcebispo deSantiago monseñor Roubo Varela

que bendeciu a cinta e o entón pre-sidente da Xunta, XerardoFernández Albor que a cortou.Non faltaron conselleiros, exmi-nistros e deputados nin o daquelaslider de AP, Manuel FragaIribarne, que foi o último en che-gar . Namentras, no Regueiro, houbo

unha festa popular. Dalí partironos veciños, ás cinco da tarde,camiño da Ponte para a inaugura-ción. Na entrada da estreada obra,os veciños colocaron unha cinta eforon Eugenio García Castelo, de78 anos, e Juan Otero Dios, de 67,os que cortaron a mesma para quelogo a “madriña”, Casilda OteroSuárez, espetara unha botella decava no novo vial inaugurando aponte. A consigna máis coreadaaquel día foi “A ponte é da Illa, enon dunha pandilla”

15

Arousa - Xuño 2005

Así víu a nosa Revista a loita pola Ponte

Na Revista de Agosto de 1979hai unha ampla reportaxe de variaspáxinas que conta o que aconteceuaquel 29 de xullo: A Festa daPonte no Grupo Escolar.

A festa comezou sobor das 11 damañán con distintos grupos de Gaitase Danzas, logo viría a CoralPolifónica de Vilanova que se pre-sentaba na Arousa e chegou tamén ocamión co mexillón e as sardiñas quechegaron a pouco debido á demanda.

Ás 2 da tarde, concurso gastronómi-co con gran variedade de platos. “Oxurado estaba composto polo Sr.Gobernador Civil e a súa dona, o Sr.Delegado do MOPU e a súa dona, oVicepresidente da Deputación, Sr.Nogueira, a dona do deputado Gago

e Antonio Iglesias”.A partir das 5 da tarde, de novo

Coros e Danzas e a partir das 7, granfestival de música galega: MaríaManuela, Milladoiro, Agra, EmilioCao . . .

Máis de 5.000 persoas chegadas detódolos puntos de Galicia e do estran-xeiro participaron dalgún xeito nunfestival que rematou ás 3 da mañáncon lóxica alegria e entusiasmo doscompoñentes e organizadores do fes-tival. (...)”

Na Revista de Xullo de 1979 hai tres novas enNoticias Locales: A Ponte, Festa da Ponte e A pontenos medios informativosA PONTE: “Si non é agora, xa non será nunca. Antes

de ser Ministro de Obras Públicas, D. Jesús Sánchez Roffoi xunto con D. José Antonio Gago Lorenzo os que pedi-ron no ano 78 en escrito no Congreso de Diputados ó

Ministro de Obras Públicas a construcción da Ponte.Agora que é el o que ocupa o cargo esperamos que sexadesta a construcción”

FESTA DA PONTE: “O día 29 do mes de Santiago cele-brase a “festa da ponte”, pra darlle publicidade ás nosasnecesidades, e a vez reacaudar fondos pra Comisión pro-ponte. Vaise celebrar no Grupo Escolar. (...)

Na Revista de Xaneiro de 1979 e na sección deNoticias Locales ven unha referencia encabezadapolo rótulo Ponte que informa que “era aprobadopolo consello de Ministros do día 22 de Nadal un créditocon cárrego ó Plan de urxencia de trescentos millóns de

pesetas pra construcción de ujnha ponte que comuniquea Illa con Vilanova. Tan pronto teñamos noticias sobor doproxeuto e demías, trataremos de incluirlas neste boletín.Tamén estamos facendo algúns traballos sobor dos efeu-tos da ponte no ámeto arousán.”

Na Revista de Xuño de 1979unha páxina enteira co título APonte informa:“O venres, día un de xunio anun-

ciouse unha xunta no Tamanaco, pratratar o asunto da “ponte”, máisdebido á cantidade de xente que asis-teu, tílvose que celebrar no Regueiro.Anedótico có alcalde e os membrosda Corporación tiveron que subir aunha casa pra falarlle ó pobo.

O primeiro en falar foi o alcalde,dixo, antre outras cousas, que xaestabamos cansados de tantas prome-sas e alusións á ponte, e ca únecaforma de conseguilo era ir a buscalo.Pra iso dixo, é necesario crear unhaserie de comisións que dende distin-tos puntos consigan un oxetivocomún: a ponte.

Explicou tamén que estas comisiónspodían ser as seguintes:

Unha comisión chamada “oficial”que dende o axuntamento entre ennegociacións có goberno pra xestio-nar o estudo e posta en marcha desteproieto. A seguinte comisión sería ade publicidade que se encargaría demandar escritos ós periódicos e desair no televexo, co oxetivo de dar amáxima actualidade á nosa Illa, tanolvidada e descoñecida. Formouseoutra comisión de axitación que teríapor misión o de facer folgas ou mani-festacións (en última instancia hastraen Madrí), en caso de que non seatendan os nosos dereitos. Outracomisión sería a de “atividades”, queencargaríase de sacar os cartos dedonde pudérase (rifas, festivais, etc.)

có fin de manter estos organismos.Todo isto rexiríase por unha coordi-nadora que sería como o cerebro des-tas comisións pra tratr de xunguir asforzas nunha sola vía: a inmediatatramitación e estudo da ponte da Illa.(...)”

16

ACD Dorna

"Chamáronnos á fronte e fomospara Pamplona, alí estivemos catromeses no cuartel de montañaSicilia nº 8. Estivemos alí porquenos tiñan por "vermellos", postoque eramos de marina e non se fia-ban de nós xa que noutra expedi-ción a Zaragoza, o primeiro díaque estiveron na fronte, fóronsemoitos para o bando "vermello",estendéndose a mala fama a todosós de marina.Leváronnos á fronte de Teruel,

onde estivemos os dous anos ataque rematou a guerra.Antes de irnos á fronte, estiven de

cociñeiro no cuartel, para exercereste posto na fronte, na primeira

compañía.Acadar o posto na cociña non foi

fácil, para iso tívenme que facer odespistado, ata que acadei o posto.Ó grupo que chegamos aPamplona, repartíronnos en variascompañias pois aínda seguían des-confiando de nós.Botei dous anos de cociñeiro na

fronte, nos cales non tirei un sótiro, pero traballando moito nacociña, co risco engadido que oscanóns do bando contrario tirabana onde vían símbolos claros comoo fume dunha cociña, non saben-do, nesas ocasións, onde meternos.Nunha ocasión o sarxento de

cociña mandoume, xunto cunha

escadra de soldados, buscar gar-banzos a un campo entre dousfogos, o que nos obrigou a saltar anosa "alambrada", chegando ata opunto de darnos un bo susto ossoldados do bando contrario.Despois disto, chegamos ás nosasposicións o máis rapido que pude-mos, traendo algún saco de garban-zos, e xurándolle ó sarxento quenunca máis volveriamos facer algotan arriscado coma poñernos a tirodos "vermellos" por un par desacos de garbanzos.Noutra ocasión, un día máis tran-

quilo que fixemos de comer para omedio-día, comenzaron a tirar tirosos do bando "vermello", o que fixo

Escrito baseado nunha especie de libriño feito por Santiago Rodríguez Dios narrando algúnsepisodios destacables das súas aventuras, para que os máis novos (fillos, netos, bisnetos, etc) nonsó estudaran por libros de textos a Guerra Civil Española, senón que tamén contaran con teste-muñas reais.

Memorias da Guerra

Guerra española ano 1936-1939: irmáns contra irmáns.

17

Arousa - Xuño 2005

que os soldados non pudesenabandoar as "trincheras", pasandohoras e horas coa comida feita senpoder comer..Äs catro da tarde, a nosa tropa

tivo que abandoar os seus pos-tos, xa que os "vermellos" tíñan-nos rodeados. No medio do avan-ce os "vermellos" chegaron á posi-ción na que se atopaba a cociña, esen intimidarnos, sentáronse axantar ó ver a comida lista, deixan-donos escapar soamente coasbotas, abandonando o fusil. Nós(eu e o outro cociñeiro) corremosata que chegamos á posición danosa tropa, ou iso pensamos nósno principio, pero o certo é queaquela non era a nosa compañía.Nestoutra compañía estivemosunhas horas descansando, ata quefalamos cun oficial que nos comu-nicou que se a nosa compañíaseguía en activo, tería algún dosseus membros nunha ponte próxi-ma, onde se repartían os víverespara as diferentes compañías. Naponte non se atopaba ningúnrepresentante da compañía, o quedaba a entender que estaba disolta.Saímos desa tropa, xa que se nosintegramos non quedariamoscomo cociñeiros, que xa había.Andamos varios días de campa-

mento en campamento, comendode balde, argumentando que nosdirixíamos cara á nosa compañiaque se atopaba máis alá desa posi-ción. Así estivemos catro días,tendo que durmir unha noite óraso no medio do monte, que apique estivo de costarnos moi caropois perto de entre as matogueirasonde durmiamos, caía un canona-zo do bando contrario. Ó fin pre-sentámonos ante o sarxentodunha compañía, para dar existen-cia oficial da nosa presencia, xaque cando pasas máis de catro díassen ter novas túas dante por des-aparecido, co conseguinte disgustopara tua familia.Co reagrupamento das persoas

que pertenecíamos á primeiracompañía, esta volveuse a xuntar,quedando en total 180 persoas de800 que eramos ó principio. Istonon supón que todos foran baixaspois seguramente se integraríannoutras compañías. Entre tódolosque eramos como oficial só secontaba o sarxento de cociña, queordeou a volta de novo ás "trin-cheras" onde estivemos un mesmáis, pero xa foi máis tranquilo, xaque chegou a fin da guerra.Ó rematar a guerra fomos para

unha pequena aldea de Valencia,que nin sequera posuía cuartel.Estabamos instalados nun campolibre, onde tiñamos que facer decomer e durmir, aínda que istoestivera mal visto ó rematar xa aguerra. Falaron o alcalde e o nosomando, acordando comunicarlleás xentes do lugar que tiñan camaslibres, deixaran durmir os solda-dos. Mentras, os cociñeiros tiña-mos que darlle ós soldados o pratoda comida, pero sen "reganche",pois mandáronnolo repartir entreas xentes do lugar.Un día estando a repartir os ali-

mentos entre unha longa fila depersoas, apareceume unha rapaci-ña chorando porque alguén abotara da fila e agora seguramentenon conseguiría ración. Deille aración sen poñerse á fila e díxenlleque tódolos días se dirixise a minpara pedir os alimentos. Ó díaseguinte a rapaza díxome se queríadurmir na súa casa onde durmíaun tío só, nunha habitación dedúas camas. Unha vez instalado nacasa, comecei a falar co tío destanena, e falando e falando, chega-mos á conclusión que os dousestivemos na mesma fronte peroen bandos distintos. Seguindofalando dos detalles da contenda,chegamos a coincidir os dous noepisodio do asalto á cociña ondeeu traballara, e que por sorte nonme custou a vida. Era por tantoaquel un dos que naquela ocasiónme tivo a tiro, e que aínda hoxeestou sorprendido de que non mematasen, aínda que agora undaqueles asaltantes sexa como unirmán para min.Cousas que pasan na vida, maior-

mente na guerra civil."

18

ACD Dorna

Dizia Antón Reixa que todos os galegos temos doblepersonalidade, e a mim na Ilha passa-me algo assi. Paraalguns som Uxio, para outros “o filho de Genito”, paraoutros “o irmám de Chano”, e para alguns, ainda, “o tiode Xoán”. Vê-se-me pouco por aí, a verdade, assi quepara sacar todo o mundo de dúvidas, direi que tamémsom filho de Nelita, neto de Samaro por parte de nai ede Laru por parte de pai, e que tamém som irmám deJuan. Som, para resumir, o que sai na foto com cara desério, ainda que a cousa nom seja para tanto.Nacim na Ilha há uns 29 anos e polo visto venho deuma família de poetas de grande trajectória. O meu painom escreve em verso, mais o seu tio Juanito disquefazia as delícias de próprios e extranhos no Nicho, umbar que tinha e que desapareceu fai tempo. Escreviaversos com um ritmo e umha inventiva incrível, cousaque nunca deixarei de envejar-lhe.A mim o de escrever poesia chegou-me noutro lugar.Quando eu tinha 7 anos os meus pais fôrom-se a vivera Ponte Vedra. Passava o inverno alá, indo à escola, e overám na Ilha, de praia e de bicicleta. Quando quigemdar-me conta tinha 17 anos, vários deles de liceu eumha melena loira mais ou menos suja que me dava umcerto ar g r u n g e. Foi nessa época que comecei aescrever, porque a leitura de autores como José ÁngelValente ou Celso Emílio Ferreiro (com todas as suasdiferenças) me tinham pasmado. A poesia, por outrolado, nom deixava de ser a minha particular forma derebeldia, que vinha acompanhada de umha militança

política que omitirei por óbvia, e umha decisom que seconvertiria em inamovível: a de falar galego. Nunca mearrependerei desta última decisom, que foi a melhortomada da minha vida.Um ano depois, tocava-me estudar na universidade.Como gostava da literatura, nom duvidei em escolherumha filologia, e por algum preconceito que despoissoubem que era generalizado, pensei em seguida emhispánicas. Foi um erro tremendo, porque ao poucotempo nom agüentava os meus companheiros de aulas,que nom compreendiam que fazia eu ali, em lugar deestar em galega. E sem embargo, aquele ano nom foiem vam. Nesse tempo, em Compostela, participei noconselho de redacçom de umha revista literária,Ólisbos, participei em vários recitais, e conhecim omovimento reintegracionista, que me marcariaprofundamente e me decidiria a matricular-me emFilologia Portuguesa no ano seguinte. Sei que este tema,o do reintegracionismo, nom será bem recebido portodos, assi que vos animo a perguntar-me, se me vedespor aí, como se me ocorreu tal cousa.O caso é que seis anos despois, acabei a carreira. Jánom tinha melena e nos círculos do reintegracionismonom era conhecido como Uxio, senom como Eugénio,que parecia mais sério. Como nom tinha trabalho volteia Ponte Vedra, e ali umha associaçom, o Ateneo dePontevedra, publicou-me um livrinho de poemas que sechama �s Ve z e s Vi d a. Despois fum conseguindotrabalho de professor de português em vários lugares evoltei a Compostela, fum a Lugo, despois à Corunha eagora estou na Escola de Idiomas de Alacant. O meutempo livre, na actualidade, passo-o, ademais deescrevendo, em internet, onde, como membro daAGAL (Associaçom Galega da Língua), levo comoutros companheiros o Portal Galego da Língua(http://www.agal-gz.org), que vos convido a visitar.Creio que nom me queda mais nada. Só deixar-vos comos poemas, e agradecer a Dorna o ter-se lembrado demim para esta revista. Saúde.

EugØnio Oute r i o

Alacant , 8 de Maio de 2005

Eugénio Outeiro Poeta Arousam

19

Arousa - Xuño 2005

SOSSEGO

Sossego.

Sersugadosemsalamandrassentidosaposserôdios.Sóserselvagemsobsiso.

Solidão,soldadosubterrâneo.

RAIVA

Raiva.

Rastejandorelva

rasteira,recordo

remorsosrápidos:recolhoretinas

relembradas.

Retortasratas

repartemreptos

repentinos.

Ressuscito.

O TACHO

Estou sem espaço.Estou sem oco.Estou sem eco.Estou sem resposta.Estou sem repercussão.Estou sem percussão.Estou sem bateria.Estou sem cobertura.Estou sem cobertores.Estou sem lençóis.Estou sem telas.Estou sem movimentosEstou sem terramotos.- Estou sem movimentos telúricos.

Porém queriauma erupção vulcânica qualquer,lume para esquentar um tacho em que me evapore.

DESCRIÇÃO DA CHUVA

Uma pinga:o universo numa porção de água

Uma pinga: saliva de um beijo

matutino

Uma pingade mar dentro do olho

Uma pinga caindo da torneira

Uma pinga assomada nas pestanas

Uma pinga: café que salta da cozinha para a roupa

Uma pinga:o seu peso

fazendo de medida na balança

Uma pinga que se resiste a ser chorada

SEGURO

Segurona palma da mão

o silêncio assustador da linha rectada ausência

segurade todos os pássaros molhados e os ursinhos panda.

Seguro com formaa linha recta

e não sei como dizer que não sei como dizer.Sinceramente

seguroou tento segurar

as marés com correntespalavras

que não se vão, que não se vãoporque seguro

com fita-cola a segurança.Sinceramente

seguro de mim próprio

a trelana palma côncava da minha mão

e os marese os pássaros molhados

e aqueles ursinhos pandapreguiçosamente a comer bambu.

E segurona palma da mão a segurançade que preciso de imprecisar

as correntesdas palavras

os murosdos mares

as muralhas das marés

e fluire fluire fluir

como Heráclito ClepsidraPessanha